,g(ip der leenings-
te ook bij deze hef-
hooger geweest dan
De Watervloed.
Het water in den O o 31 z a n e r
polder was, volgens de berichten van
Dinsdagavond en Woensdagmorgen,
nog steeds wassende. Dinsdagavond
was de stand 0.21 boneden A.P., ter
wijl de stand Maandagavond 23 cM.
beneden A.P. was. Gelukkig kon een
deel van het water door de sluizen
op de Zaan worden geloosd. Men ver
wacht evenwel nog een verdere rijzing.
Met man en macht wordt gewerd
om ook den Westelijken Zaanoever
te verhoogen, om zoodoende den polder
Westzaan te beschermen.
De werkzaamheden tot verhooging
van den dijk van de W ij d e Wor-
mer worden eveneens met kracht
voortgezet. Op het zwakke punt van
den Ringdijk is de noodzakelijkheid
van de ophooging reeds bewezen.
Hier staat het water in den Oost
zanerpolder reeds hooger dan de
kruin vau den dijk in normale om
standigheden. 350 soldaten werken
nacht en dag door onder de leiding
van een kapitein van de genie. Deze
was van meening, dat, zoo er geen
wind opsteekt, de Wijde Wormcr
droog gehouden kan worden.
Hij was er slecht over te spreken
dat men zoo weinig medewerking
van de boeren ondervond (dit ver
schijnsel deed zich ook op andere
plaatsen' voor). Onder de boeren in
de Wijde Wormer waren er verschei
dene welke hun paarden niet wilden
afstaan ora zand te rijden, hetgeen
toch diende tot behoud van hun pol
der. Natuurlijk waren er uitzonderin
gon, De houding van de anderen is
echter onbegrijpelijk. Zooveel te meer
moet men het gedrag van de soldaten
bewonderen, die werkten zoo hard
zij konden, alsof hun leven en het
welzjjn van hun land er van afhing.
Uit Landsmeer werd Dinsdag
gemeld, dat ook daar het water nog
steeds wassende was. In 24 uur was
het weer 1 d.M. gestegen. In den
Meerpolder stond het water 2.75 M,
tot 2.60 hoog. In den Oostzaner-
polder was het dieptepunt 2.05 M.
De vluchtelingen welke zich tot
nog toe in de school bevonden,
moesten deze thans verlaten,
daar de toestand nog steeds verer
gerde. Drinkwater is niet meer voor
radig. Ook het vee dat in de kerk
stalling gevonden had, werd weg
gevoerd.
Het water 'te Purmerend was
Dinsdagmorgen ook weer hooger
-worden. Den Zeevangpolder heeft
tot nu toe echter weten te
euwcndam wies hetwa-
Dinsdagavond tot Woensdag-
weer 7 c.M. Te Zuader-
waren nog 8 bewoners, w.o.
.nkzinnige, aanwezig,
nu ook naar elders overge-
Uit U11 d a m wordt gemeld,
alle bewoners nog aanwezig
heerscht echter dringend ge-
n levensmiddelen en brand
trden Durgerdam werd
gavond weder oen belangrijke
schuiving geconstateerd bij het
.meer. De kruin van den dijk
is uaar nog slechts 1 M. breed.
Het gat in den dijk bij M o n n
k e n d a m bleek bij peiling 30 M.
diep te zijn.
In de overstroomde pelders van
Eemland is het water d
Bunschoten, Spakenburg en Hoog
land zijn weder uit hun isolement
verlost. Hoewel niet zonder moeite
zijn de plaatsjes nu weder te be
reiken. Ook bij N Ij k e r k is het
water gevalleD, waardoor men
aan den dijk toegebrachte schade
kon opnemen. Het bleek dat daarin-
oon aantal gaten geslagen vraten, die
met elkaar een lengte hadden van
ongeveer 400 M.
Oe berichten van Woensdagavond,
Te N i e u w e n d a m is thans al
het vee weggevoerd. In de Water
landschen polder wast het water nog
steeds. Van Maandag op Dinsdagnacht
steeg het water nog weer 10 c.M.
In den Buiksloter meer staat het
water 4 M. hoog. Ernstig wordt ge
vreesd voor doorbraken van nieuwe
polders.
Uit de W Ij d e Wormer wordt
aan het Hbl. geseind, dat de ophoo
ging van de dijken niet voldoende is.
Wil men den polder behouden, dan
is verdere ophooging noodzakelijk.
Te Pur merend stijgt het water on
rustbarend. De wind steekt krachtig
op, hooge golven beuken de dijken.
De dijk van de Wijde Wormer dreigt
ieder oogenblik te breken. De bewo
ners aldaar vluchten. Te Purmerend
staat de Koestraat onder water.
Te Nljkerk werden den bewoners
van onveilig staande huizen van
hoogerhand bevolen de wijk te nemen
naar de stad.
Omtrent de te Bunschoten
aangerichte schade wordt medege
deeld, dat alleen in deze gemeente
reede 200 runderen vordronkeo zijn.
Het aantal ingestorte huizen wordt
op ruim 50 geschat. Sommige botters
werden over den zeedijk heengegooid,
en kwamen in het dorp soms in
de huizen terecht.
Te Purmerend stond gisteren
avond te half negen het vierde ge
deelte van de stad onderwater. De
Nekkerstraat en de Purmersteenweg
staan bloot aan breede golven. Deze
wegen begonnen af te brokkelen.
Sinds gisterenmiddag 1 uur was het
water 40 cM. gestegen.
Aan don zeedijk bij A n d lj k wordt
op het oogenblik naar schatting door
15 a 1600 man gewerkt. Tot nog
toe is de dijk niet doorgebroken.
Om het te voorkomen wordt met
reuzenkracht gewerkt. Van alle
plaatsen in den omtrek wordt hout
en puin aangevoerd. Honderden kar
ren grond on puin worden in de
gaten gestort. Men is echter nog
steeds bevreesd voor het opnieuw
opsteken van een N.W. storm. In
dat geval zou de dijk niet langer
zijn te behouden.
Uit verschillende plaatsen in W a-
t e r 1 a n d kwam bericht dat bij den
toenemendeu wind de golven in het
overstroomde gebied hoog opliepen,
en dat men met angst den nacht
tegemoet ging.
Koninklijk bezoek.
Dinsdagmorgen te 7 u. 55 vertrok
i Koningin weder van Amsterdam,
tot het brengen van een bezoek aan
de overstroomde streken. Eerst werd
een bezoek gebracht aan Edam, van
waai-uit de beschadiging van den zee
dijk van den Zuidpolder (welke geheel
blank staat) in oogenschouw werd
Da berichten van hedenmorgen.
De toestand van de W ij d e W o r-
m^r was gisterenavond nog altijd
zeer kritiek. Het gevaarlijke punt ligt
ongeveer op do plek waar ook in
1825 een doorbraak plaats had. Hard
wordt door militairen en boeren (ook
uit den Beemster) gewerkt om de
dijk te behouden tegen het door den
Z.W. wind fel opgezweepte water uit
den OostzaDerpolder. Het water in den
Oostzanerpolder heeft thans een
hoogte bereikt van 20 c.M. beneden
A.P. De dijk op het kritieke punt is
thans verhoogd tot 20 c.M. boven
A.P. Echter slaat het water roeds
tegen de met zeilen overdekte zakken
zand, waaruit de verhooging bestaat.
Indien de wind mocht toenemen, dan
zou de polder niet te behouden zijn.
Woensdagnacht ontstond een paniek,
daar zich het bericht verspreidde dat
de dijk reeds doorgebroken was.
In -den Oostzaner polder is het
water aan de zijde van de Zaan door
den Z.W. wind 6 c.M. gezakt. Echter
wordt nog voortdurend gewerkt aan
de Zaanoevers. Ook wordt de polder
weg langs de Zaan en de Nauernasche
vaart verhoogd. De Zaan staat niet
hoogor dan anders.
Per motorboot vertrok de Koningin
daarop naar Marken.
Kort voor de aankomst van de
Koningin aldaar had de tor-aarde-
bestelling vau 11 (van de 16) slacht
offers van de overstrooming plaats
gehad. Ds. Klomp sprak eerst in de
kerk en daarna op de begraafplaats.
Het was een plechtigheid, die op
allen, die haar bijwoonden,
buitengewoon diepon indruk maakte.
Hare Majesteit bracht aan Marken
een langdurig bezoek. De zwaar ge
teisterde punten van het eiland wer
den alle door haar bezocht. Langen
tijd vertoefde de Koningin bij de
vernielde woningen, en voor ii
had zij een deelnemend woord. Per
boot ging H.M. naar Moeniswerf, het
meest en zwaarst getroffen punt.
Daar sprak Zij met de betrekkingen
der slachtoffers en informeerde be
langstellend naar hunne redding en
de toegebrachte schade.
Na een bezoek van 3 uur verliet
H.M. weder het eiland.
Ministerieel bezoek.
Door den Min. van Landbouw,
Nijverheid en Handel werd eveneens
een bezoek gebracht aan het over
stroomde gebied. Na een bezoek aan
Landsmeer en Oostzaan begaf men
zich per boot naar Purmerend. Hier
werd een vergadering gehouden van
de afdeelingen Edam, c. a. en Purme
rend der Holl. Mij. van Landbouw.
Daar werd de kwestie besproken van
de opeenhooping van vee in de Purmer
en te Purmerend.
Het gewone vee in de Purmer is
nu reeds vermeerderd met het vee
uit de omstreken. Loopt de Purmer
nu ook nog onder dan kunnen al
runderen slechts langs één weg naar
Purmerend worden vervoerd. Men
vreesde dan voor pen débacle. Een
beslissing werd nog niet genomen.
'8 Avonds keerde de Min. naar den
Haag terug.
Bezoek van den Prins.
Door Prins Hendrik werden de
overstroomde streken in ïtrecht,
Gelderland en hetGooi bezocht. Woens
dagmorgen bezocht Z.K. Hoogheid
Spykenisse, waarna ook de doorbraak
in den Öostbroebpolder werd bezocht.
Hierna werd een bezoek gebracht
aan Ridderkerk. Des middags bezocht
de prins den Varkenoordschen polder.
Bij den Provincialen Waterstaat.
Ten kantore van den Provincialen
Waterstaat heeft het „Handelsblad"
getracht eenige bijzonderheden te
vernemen omtrent den toestand van
het oogenblik.
Een van de ingenieurs, de heer
Thierry, was zoo vriendelijk de ge-
wenschte inlichtingen te verstrekken.
Zooals tè begrijpen is, was een van
hare eerste vragen, of er op dit
oogenblik nog gevaar bestaat voor
uitbreiding vau de overstrooming.
Maar dienaangaande kon de heer
Thierry weinig positiefs mededeelen.
Wat tot dusver is geschied behoort
tot het onvermijdelijk gevolg van de
eerste doorbraak. Toen de Waterland
polder onder was geloopen, wisten
we dat ook de Oostzaanpolder zou
volgen. Daartusschen is slechts een
lage dijk, een kade om het binnen
water te keeren. De vraag is nu slechts
of de dijk die den Oostzaanpolder van
den Westzaanpolder scheidt, in Staat
zal zijn aan de kracht van het water
weerstand te bieden. Daar wordt nu
met man en macht aan gewerkt."
Un de groote polders, de Purmer,
Wormer, de Schermer en de
Ja, veel zal afhangen van het
weer. Maar direct gevaar dreigt er
niet. Overal zijn militairen. Van alle
kanten wordt de meest mogelijke
medewerking verleend. In het Noorden
vormt de spoordijk de afscheiding
die het water van den Anna Paulowna-
polder tegenhoudt."
„Denkt u dat het herstel van de
dijken langen tijd zal vorderen?'
„Dat valt nog niet te zeggen. We
kennen de grootte van de gaten nog
niet precies. Het groote publiek heeft
daar niet zoo'n begrip van. Maar
zoolang als dat met woeste kracht
naar binnen stroomt is hot onmogelijk
met de werkzaamheden te beginnen.
Het beste zou zijn als de wind spoedig
naar het Zuidoosten draaide. Dan
krijgen we in de Zuiderzee den
laagsten waterstand. Maar daarop
zullen we natuurlijk niet wachten.
Zoodra er kans is gaan de gaten dicht.
Overal wordt gewerkt. Ik neem de
gelegenheid ook te baat een misver
stand uit den weg te ruimen. Hier en
daar is de meeuing verkondigd, .dat
dijken niet goed onderhouden
zouden zijn. Maar dat is onjuist. Dat
die meening onjuist is, blijkt ook uit
het feit dat de steenglooliDgen weinig
geleden hebben. De enorme vloeden
anders niets is de oorzaak geweest.
De djjken, toch reeds van den regen
doorweekt, werden eerst weggevreten
door het zoogenaamde buiswater
(spatwater). Dan vormde zicb een
geultje en zoo ziju vermoedelijk de
doorbraken ontstaan."
„Hoe komt het water weer uit de
polders weg?"
„Daarvoor 7.ullen de stoomgemalen
dienst moeten doen. In den Water
landspolder zijn er b.v. drie, die een
gezamenlijke capaciteit hebben van
ongeveer 600 kubieke motors per
minuut."
„.Wanneer zouden do polders weder
dröog kunnen zijn?"
„'t Valt moeilijk te zeggen, maar
het bouwland is toch voor langen tijd
bedorven. Wanneer het grasland
einde Maart weer droog is, zal daarvan
nog wol iets terecht komen."
„En do schade, wie draagt die?"
„Tot dusver was de regeling zoo,
dat de gezamenlijke polders tot
Schaardam, de „Dljkvereeniging van
Noorder-IJ", de kosten van het dijken-
onderhoud droegen tot een bedrag
van f48,000. Waren de koston hooge
dan droog aan de volgende f 16,0uü
ook het achterland bij. En stegen de
kosten boven f 64,000, dan droegen
ook de ingedijkte meron bij aan de
volgende f 36,000. Daarboven ge
schiedde door Rijks- en Provinciale
subsidie, maar nu hebben de menschen
niets dan hun krediet. Het Rijk on
do Provincie zullen nu wel het groot
ste godoelte van de kosten moeten
dragen."
Nood-waterkeeriflg.
In do gisteren gehouden vergade
ring van Gedeputeerde Staten van
Noord Holland is besloten om, ten
einde den watersnood in de provincie
zoo veel mogelijk te beperken en te
trachten verdere inundatie te voor
komen, onder toezicht, zoo noodig
van de provincie, een noodwaterkce
ring te doen aanbrengen, die, wanneer
het plan daarvoor uitvoerbaar blijkt,
zal loopen langs de oostzijde van do
ZaaD, vervolgeus tot het station van
Purmerend en verder langs den ring
dijk van Purmerend tot Dabtj Edam
en van Edam naar zee.
Het tot stand komen van deze
waterkeering zal ook de aan het
dichten der gaten in den Waterland-
schen Zeedijk verbonden bezwaren
verminderen. In afwachting van de
zoo spoedig mogelijk bij do Provin
ciale Staten in te dienen voorstellen
zal met de werkzaamheid van een
en ander terstond .worden begonnen.
De verzorging van het vee.
Op het Tolhuisterrein te Amsterdam
is de militaire verplegingsdienst in
actie. Deze commissie heeft de voor
schriften inzake inundatie, waarbij is
vastgesteld, dat in een dergelijk geval
4 5000 stuks vee binnen de stelling
van AruBterdam moet worden ge
bracht, aan de werkelijkheid kunnen
toetsen.
Van alle kanten kwam nu de aan
voer. Sedert Dinsdag' konden niet
minder dan 8000 runderen, 200 paar
den en -een ontelbaar aantal schapen
worden verzorgd en doorgestuurd.
Dinsdagmiddag bevonden zich nog
2000 runderen op het terrein en nog
steeds hield de aanvoer aan.
De koeien waarvan de eigenaar
bekend is worden op bepaalde, van
te voren aangewezen plaatsen, onder
gebracht. Op het TolhuiBterrein zorgen
een 20-tal militairen, allen uit het
veebedrijf afkomstig, voor de voede
ring en het melken.
Uit Landsmeer werden niet minder
dan 6000 eenden en kippen aange
bracht. Deze werden ondergebracht
in het asyl voor noodlijdende dieren,
welke inrichting zich eveneens ont
fermt over de naar de hoofdstad
gebrachte honden en katten.
Bij de verzorging van deze dieren
doet zich een gebrek aan hooi en
stroo voelen. Alle landbouwers in den
omtrek van Amsterdam werden
daarom verzocht opgave-te doen van
hun voorraad en tegen welken
prijs zij dezen ter beschikking wilden
stellen.
Diefstallen te water.
Inbraken en diefstallen hebben op
de verlaton hoeven in Waterland
plaats. Te Schellingwoude is op de
hoeve vau iemand, die met zijn gezin
gevlucht is, ingebroken. Te Uitdam
is de boerderij van H. Pronk, leegge
plunderd, terwijl ook te Ransdorp
voorwerpen vermist worden. Om die
rooftochten tegen te gaan, is een
nachtpatrouilledienst te water inge
steld. De dorpen worden bewaakt
door rondvarende rijksveldwachters
en burgers.
Geen steunaanvaardlng uit hat
buitenland.
Naar men mededeelt, neemt de
regeering het standpunt in, dat, waar
in de oorlogvoerende landen zoovele
en ernstige nooden aanspraak bobben
op de openbare offer vaardigheid,'Neder
land, hoewel diep waardeerende de
hartelijke govoelens, die hij gelegen
heid van de jongste overstroomingen
uit den vreemde tot ons zijn gekomen,
geene stoffelijke hulp zou mogen aan
vaarden uit inzamelingen, die in be
doelde landen tot leniging van den
nood mochten worden voorgenomen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Naar we vernemen is de heer
Dr. G. A. Stutterheim, alhier, benoomd
tot directeur van den Gem.-keurings-
dienst te Deventer.
Concert „Klicka".
Als parelende wijn drupten de
klanken langs het koninklijk instru
ment, de gouden harp, die de toove-
naar Klicka met de vingers nauw
beroerde. Even bewoog hij de smalle,
blanke handen langs de snareD, cn
t'allen kant rezen de klanken omhoog:
vonkende droppen van goudgelen wlju,
bruisende champagne, prikkelend,
geurig en pittig. En ze vloeiden,
vloeiden, do kostbare wijn schuimde
over, steeg naar ons hoofd, bedwelmde
ons, deed ons wegzljn van de aarde,
begroef ons. Dood waren wij en dooa
was de gansche aarde; slechts de
levende klanken rezen omhoog in de
zaal, en vulden haar tot aan den nok.
Doodstil was het, als de ragfijne
pianissimo's klonken van Koning
Davids instrument:een psalm Davids,
den opperzangmeestor, een lied ha-
maaloth. Waar kwamen ze vandaan
Waar gingen ze heen? Uit het niet
rezen zo op; uit de goddelijkheid van
<tes kunstenaar, uit de betoovering
van de harp. Wfj hoorden ze en zagen
't niet; en zo liepen, als kleine kinde
ren op bloote voetjes in witto han
sopjes; trip—trip, gaan de voetjes
over den vloer en gouden stemmetjes
lachen lieve lachjes. Of zo zweiden
uit de diepten naar omhoog. Een
psalm Davids, den opperzangmeester
uit de diepto roep ik tot u, o Heer!
en zo rezen naar het blinkende licht
der blijde, wondere hoogten waar de
gouden rust is van het geluk en de
opperste stilte.
Ja, ze waren als gele, schuimende
champagne, als fonkelende rijnwijn,
als donkerroode tuberozen.
Ze waren als passiebloemen met het
kruis der smarte, als gloeiende pa
pavers waren ze, als teedere mimo
sa's. Ze waren als ragfijn Chineesch
porcolein, dat bij de geringste ruwe
aanraking breekt; als zwijgende,
trotscho Buddha-beeldjes zaten Z6,
hoog op hun voetstuk, door stille,
koninklljk-hooge zielen vervaardigd.
Ze waren vroom als de zangen van
den koninklijken harpspelor zelf, on
rustig als het verlangen; voornaam
als de hoogheid der hemelen, trotsch
als do aristocratie. Ze waren godde
lijk, ou in hun goddelijkheid, mensche-
lijk, ze waren menschelljk en daar
door goddelijk verheven.
Ze rezen en daalden, ze zongen en
jubelden, ze weenden om geluk dat
niet bereikbaar was, om smart, die
bleef schrijnen. Ze spraken en bab
belden als blijde raeDschen, die elk
ander hun blijdschap vertellenze
schaterden en daverden om de heer
lijkheid van het loven, on nimfen
dartelden er doorbeen en zongen:
heil David, don opperzangmeesler!
Zoo was dan van dit in December
wegens ziekte van den kuustenaar
uitgestelde concert geen „afgesteld"
geworden, en al waren er vele
stoelen leeg, toch hingen er do bekende
labels voor „besproken" en bleek, dat
althans velen - de meeston? - der
niet-aanwezigen, die den vorigen keer
hun kaartje gekocht hadden, het niet
hadden teruggevraagd. En kwam dit
aan den kunstenaar, te wiens bate
dit concert gogeven werd, ten goede.
Voor een deel hadden wy^dit pro
gramma bij een vorige gele'genbeid
gehoord. Zoo het tweede gedeelte
van het symphonische gedicht door
den grootsten Boheemschen compo
nist Smetanu, waariu hij het ontstaan
beschrijft van de {rivier de Vltava,
die, als twee kleine, onaanzienlijke
stroompjes, die naast elkander voort-
vioeieu, aangroeit allengs tot een-
grooten en machtigen stroom, waar
aan de groote en schoone stad Praha
(Praag) gelegen is. Voor een com
ponist een dankbaar onderwerp voor
een kunstenaar op de harp een btj
uitstek geëigend gegeven. En ook de
nocturno van 's componisten vader
hadden wij den vorigen keer gehoord,
en de zoon wist die wonderschoon
te vertolken.
Wat overigens tp zeggen van deze
volmaakte kunst? De harp als solo-
instrument is te veel miskend en
Klicka is daar om te bewyzen, dat
zij is het bij uitstek liefelijke, zoet
gevooisde snaar instrument, haar bij-
bolsch-koninklljke plaats waardig. De
kunstenaar speelde een drietal Fran-
sche nummers, van Saint Saëns een
fantaisie, van Thomas ee i perpetuum
mobile, van Gounod een „Au prin-
tempa Eigenaardig eb sympathiek,
die voorkeur voor hetFransche genre.
Laat ons overigens zwijgen en
nietenheil u, David, den opper
zangmeester i
Mevrouw Dullemond wisselde het
programma af met hare voordrachts
kunst. Na „de Meinacht" van Alfred
de Musset in de voortreffelijke ver-
taiing van Jac. van Looy, waarin zij
aan het begin nog niet geheel op
dreef was, kregen wij Vondel's
zware alexandrijnen. „Badeloch's
droom" kreeg door haar voordracht
het relief, dat dit sohoone stukje
klassieke poerie verdient. Maar het
best was de voordraagster in de kleine
gedichten, met name in „Jeux inno
cents", yan Hélène Swarth, en in
Scheltema's „Het goluk". Hierin
steeg zij tot de hoogte vanwaar de
ontroering ontspringt, en slaagde zij
erin om de groote schoonheden dezer
verrukkelijke juweeltjes te doen ge
nieten. Ook het „Herfstvisioen", van
Hélène Swarth, was zeer schoon
„Klokke Roeland" vereischt laat
het ons maar ronduit zoggen
Royaards-geluid.
Zoodat het, alles te zamen genomen,
een avond was, den grooten kunste
naar waardig. Mevrouw Dullemond
kreeg twee zeer verdiende bloem
stukkeu en veel applaus.
Crescendo-Toonkunst.
Woensdagavond gaf bovenge
noemde vereeniging in „Casino" een
concert.
Als solisten traden op mejuffrouw
Hanna Verbena, sopraan, uit Am
sterdam en de beer Coenraad Muller,
bas, uit Rotterdam. Voor de piano
zat mej. J. J. K. Meyérs, voor het
orgel de heer P. Brizeo.
Het koor dor afdeeling is, wat de
dames betreft sterk bezet, 't aantal
heeren kon grooter ziju.
Het orchesMer afdeeling was voor
jze gelegenheid eenigszins versterkt.
Vooraf werd gegeven Recitatief en
Duet Adam en Eva uit „De Schepping"
van Jos. Haydn.
En al dadelijk konden we merken
dat wat de solisten betreft aan hooge
eischen zou voldaan worden.
Als Adam (do bas) het duet inzet,
zingt hij roerend schoon. Die beide
eerste regels „Dierb're gade", waarop
Eva (sopraan) antwoordt „Liefste
gade" vonden we eenig. Het stem
geluid vau Hanna Verbena voldoet
aan zeer hooge eischen zooin'tlago
als 't hoogo register en hare over
gangen zijn subliem. Ook do bas-
solist beschikt over een benijdens
waardig geschoold orgaan.
Het eigenlijke stuk van den avond
as „Het Vuurkruis", dramatische
cantata van Max Bruch. Het tekst
boekje bevatte'een inleiding en een
korte opgave van den inhoud, waar
door het geheel altijd veel begrjjpelij
ker wordt en beter wordt meegevoeld.
Wij deelden in een vorig nummer
reeds het voornaamste uit den inhoud
van dit toonstuk mede.
Het eigenaardige voorspel h sour
dine brengt u onder-een eigenaardige
bekoring. Ge h( 'onzacht
als het inunr Op zij»
waarop da brr
weegt. Het geheele eerste gedeelte
gaat in dezen toon voort.
De stoet nadert de woudkapel, het
klokje tingelt en de zachte tonen van
het kerkorgel brengen u in gewijde
stemming zoo iets als in de kerk-
scone bij de Faust. Machtig-on aan
grijpend klinkt daarby bet „Ziehet
bij de herhaling hoort ge 't
gezang dat als een echo van de berg
ruggen weerklinkt.
De tegenstelling met die zachte
vreedzame muziek en zang als de
bode komt is meesterlijk. Als een
noodkreet klinkt het: „Het vuur
kruis". De hartstocht, die Mary legt
in het afscheidslied, kwam prachtig
tot haar recht. De wild-woeste stem
ming bereikt haar hoogtepunt bij den
roep der mannen „Voort, voort
Het koof was eenig mooi bij het
„Kransen in 't haar tot vrede en
geluk
Mej. Verbena schitterde bovenal
met hare talenten in het „Ave Maria".
Met het orchest (vooral de cello)
wordt hier een meesterlijk enserhble
gegeven.
Uit 't laatste gedeelte dient bovenal
vermeld het prachtige machtige koor:
„Zoet is liet voor de vrijheid te
storven."
We kunnen niet anders zeggen
dan dat de heele uitvoering aan
hoogo eischen voldeed on mogen een
woord van hulde niet onthouden aan
den directeur, den heer Mooij, voor
de wijze waarop hij met zijn ver
eeniging dit meesterwerk wist uit te
voeren.
'tWas een avond van hoog muzi
kaal genot, die „Crescendo" met zijn
solisten eere aan doet.
Bak- en braadproeven In „Tlvoll'
Gisteren (Woensdagmiddag) namen
we nog eens even een kijkje, 't Was
or nu gezellig vol. Telkens moesten
stoelen worden bijgedragen, en zoo
móét het ook.
Waar de demon streerende firma
alles in 't werk stelt om haar arti
kelen alom bekend te maken, en
moeite noch kosten ontziet, verdient
zij een zeer groote belangstelling.
Uit de „lekker, hè?" „vind je't niet
fijn?", „ik ga 't vast ook eens pro-
beeren", en meer van die uitroepen
maakten wij op,- dat de bezoeksters
wel voldaan waren. Heden, Donder
dag, en ook nog morgen kan men
van 't een en ander proflteeren. Men
verzuime het heusch nietl
Padvindersuitvoering.
Men heeft in do couranten kunnen
lezen, dat in Amsterdam en elders
de padvinders behulpzaam zijn ge
weest bij het vervoer van ve.e gedu
rende den watersnood. Ofschoon het
nu de padvinders in onze gemeente
spijt, dat zy geen diensten hebben
kunnen bewijzen, zijn wij er blij o>*>,
dat we nog geen nadeel van groote
be teekenis door het hooge water
hebben gehad. Niettemin hebben de
jongelui toch blyk willen geveii, iets
voor de leniging van den nood over
te hebben en is er besloten de h o 1 f
van de netto opbrengst van
de uitvoering van 29 Januari a.s. af
te staan aan het Watersnoodcomité.
Ofschoon de padvindersafdeeling het
geld zelf best gebruiken kan - we
wezen er reeds op meende zij toch
in deze benarde tijden iets te moeten
bijdragen. Er zij nog vermeld, dat
op den avond van de uitvoering in
„Casino" eehe kleine'tentoonstelling
zal worden ingericht van artikelen,
door de jongens zelf gemaakt, van
foto's, enz. Wie dus den 29sien een
entréekaaart koopt, draagt vooreerst
bij aan den sleun voor den waters
nood, helpt in de tweede plaats de
afdeehngskas en leert ten derde het
padvinders, bedrijf" wat nader kennen.
Ieder werke dus mede aan het
goede doel I
In het begin der' volgende wéék
zal een reclamebiljet en een pro
gramma aan het gebouw „Casino"
worden aangebracht en zullen ook
reeds kaarten verkrijgbaar worden
gesteld.
Den Helder In angst.
In den loop van den Woensdag
ontstonden in de gemeénte allerlei
geruchten betreffende eene stranding
op den Razenden Bol. Tegen den
avond namen deze geruchten toe,
door de fantasie der spraakmakende
gomoente govoed. De een wist te
vertellen, dat een Duitsche onder
zeeër gestrand was in onze territoriale
wateren, anderen verkondigden, dat
het hier een Engelschen kruiser
betrof. En deze fantasie vond gretig
voedsel toen allerlei geheimzinnig
gedoe op 's Rijkswerf plaats had
toen bekend werd, dat verlofgangeis
die zich aan wal bevonden, werden
teruggeroepen, dat schepen bevel
kregen victualie intenemen enz. Toen
in een minimum van tyd, de
meest wilde geruchten de rondte.
Een Duitsche onderzeeër was
strand, vertelde men, en werd ver
volgd door een Engelsehman. Een
ander zeide, in vollen ernst hoor
den wij dat een sergeant-schrijver
beweron dat op den Razenden Bol
een reusachtig Engelsch oorlogsschip
zat, weer anderen hadden eene andere
lezing, maar niemand wist het ware.
Van alle kanten werden wij per
telefoon opgebeld. Uit Amsterdam
berichtte men over do stranding van
een Engelschen onderzeeër in hot
Friesche gatvrouwen kwamen wee-
nende vragen of het waar was, dat
we oorlog kregen: haar mannon moes
ten plotseling naar buiten. Tot zelfs
officiers-vrouwen toe, lieten, in groote
consternatie, vragen wat er van al
die berichten waar was.
Natuurlijk, dut wy, om al die onge
rustheid te stillen en de zaak tot
gewone proporties terug te brengen,
ons wendden tot het centrale punt,
waar alle berichten samenkomen.
Maar liet resultaat was negatief.
Wij vragen: is het niet mogelijk,
om evonals de Regeering in den Haag
doet, der pers een communiqué te
verstrekken, waardoor veel misver
stand en ongerustheid uit do wereld
geholpen wordt? Het|is er ons heusch
niet om te doen sensationeel nieuws
na te jagenwij wenschen alleen zoo
ijoed mogelyk het publiek voor te
ichten. Deze voorlichting geschiedt
juist om wilde geruchten, die als een
sneeuwbal zich voortplanten, den.kop
in te drukken, want niets gaat zoo
gauw als de volks-phantasie. En dan
is het onze bescheiden meening, dat
da autoriteiten hetzij bun
of militaire - ons in die taak be
hooien te steunen, zoover de veilig
heid van den Staat of de wettelyke
voorschriften dat veroorloven.
Tjalk lek gesiagen.
Gisteravond, omstreeks halfzeven,
sloeg in de haven do tjalk „Eensge
zindheid", geladen met aardappelen
voor do Regéeriug, schipper H. Brou
wer, togen een ducdalf van het ver
sperringsmagazijn, waardoor het schip
een lek bekwam. Na het aanbrengen
van een zeil met wier over het lek,
slaagde men erin hot vaartuig door
pompen bovenwater to houden. Do
opvarenden, de schipper, diens vrouw
en twee meisjes, weiden naar het
havenkantoor gebracht, waar zij zich
eerst konden verwarmen, waarna zy
zich lp goed konden doen aan een
door hulpvaardige handen opgedischte
maaltijd. De hond, die ook gered was,
werd hierbij niet vergeten. In het
havenkantoor werden hun meubeltjes
en kleeren tijdelijk geborgen. Ook
hobbeu zij daar hun geld, f 15.in
bewaring gegeven, benevens de
kanarie.
De opvarenden vonden iu het ge
bouw der Middernachtzending een
tijdelijk tehuis.
BINNENLAND.
Een Engelsche onderzeeër gestrand.
De Engelsche duikboot „H 6" is
gisteren naby Schiermonnikoog ge
strand. Elf man, waaronder de com
mandant, zijn door de reddingboot
aldaar aangebracht en onder militaire
bewaking gesteld.
De andere elf zijn gered door
sloep van de Engelsche torpedojagers.
Men meldt nog uit Den Haag, dat
de onderzeeboot is gestrand in het
Friesche Zeegat wegens een fout in
zijn bestek. De aan boord aanwezige
bemanning is door de reddingboot
van Schiermonnikoog op dat eiland
aangebracht,
Lichting 1910 naar huls.
De dienstplichtigen der landweer
lichting 1910, het kader inbogrepen,
zullen op 28 Januari a.s. in het ge
not vau klein verlof worden gesteld,
De „Rijndam".
Het s.s. „Rijndam", van de Hol
land—Amerikalljn, op de terugreis
van New-York naar Rotterdam, is,
Dinsdagavond gesignaleerd, met den
boeg benedenwaarts koersende naar
Gravésond, geassisteerd door sleep-
booten.
Alle passagiers zijn ongedeerd, maar
vap de bemanning zijn drie stokere
gedood en vier gewond. Het schip
volkomen veilig.
VolgeDS een later bericht kwam
de „Rijndam" onder eigen stoom do
Theems op, met een weinig slagzij
over stpurboprd.
Een later bericht meldt dat de
Rijndam gisteren te Gravesend is
De „Maashaven".
Het schijnt nog niet zeker dat het
Nederl. stoomschip „Maashaven", dat
op een mijn liep en daarna by Calais
strandde, verloren is, althans de
reederij ontving heden van Lloyds
agent aldaar bericht, dat wel is waar
de positie van dat stoomschip slecht
is en ruim No. 1 vol water staat,
doch dat het gelukt is een bergings
contract af te sluiten en vlotbrengen
niet is uitgesloten. Er bevondt, zich
aan boord van het stoomschip nog
een tremmer, die ook nog is gered.
Spek, vleesch en darmen aange
houden,
Per stoomschepen „Rijndam", „Noor
dara", „Nleuw-Amsterdam", „Ooster-
dyk", „Noorderdijk" en „Rotterdam"
aangevoerde partijen spek, gezouten
vleesch en darmen moeten alle op
order van de Eogelsche regeering
voor het Prljzenhof gebracht worden,
ofschoon al deze partyen met goed-'
keuring van de N. O, T. verkocht en
verladen waren en het spek zelfs
grootendeels voor het Nederlandsche
leger bestemd was.
Door belanghebbenden werd bij de
N. O. T. en de Engelsche regeering
daartegen ernstig geprotesteerd, ter
wijl de medewerking van den Ame-
rikaanschen gezant ingeroepen werd
om de partijen alsnog vry te krijgen.
De Rijksmiddelen.
Wij waren in de laatste maanden
reeds aan gunstige cijfers van de
opbrengst der Rijksmiddelen gewend
geraakt. Wat December ons in dit
opzicht heeft gebracht, grenst schier
aan het ongelooflijke. De staat, aan
gevende de opbrengst over de afge-
loopen maand, zou eer doen gelooven,
dat we ons op een hoogtepunt van
een wereldconjunctuur bevinden, dan
in het midden van een verwoestenden
Europeeschen oorlog, die toch ook aan
ons land niet spoorloos voorbijgaat.
Wanneer men alleen op liet eindcijfer
van den maandstaat lot, valt het
buitengewoon gunstige resultaat niet
zoozeer op.
Inderdaad hebben schior alle mid
delen en wel in de eerste plaats die
welker opbrengst nauw verband houdt
met den gang van het zakenleven,
op ongekend ruime schaal gevlooid.
De invoerrechten ga.ven niet alleen
f 281,000 meer dan verleden jaar,
maar bleven zolfa f 84,000 boven het
hoogste bedrag dat ooit in December
was ingekomen, zoodat 'een record
opbrengst is verkregen. Uit de zegel
rechten kwam f 741,000 in, wat
f 278,000 meer is dan 'in 1914 en
f 105,000 meer dan in 1913, - het
vroegere recordjaar. De opbrengst van
dit middel is in de afgeloopen maand
hooger geweest dan ooit te voren in
eenige maand des jaars, nog afgezien
van de leenings opcenten ad f71,500,
die de schatkist nog bovendien heeft
gebeurd.
Bij de Registratierechten is het
resultaat niet minder fraai. Zy brach
ten f 891,000 in, d. i. moer dan het
dubbole van het vorige jaar, f 64,000
meer dan het vroegere Decemberre-
cord en het hoogste bedrag, dat ooit
in een maand tyds binnenkwam. Bij
de Hypotheekrechten was de bate in
de afgeloopen maand eveneens meer
dan dubbel zoo groot
ber 1914 -
in hot r
slechts t\
u i ,,nden wij ook bij ae
geboekt. dering aan van
opcenten zoutaCCyns gaf
S D,<*mber 19.;'
ooit voojhe) ^-'^„3 van allo
Itocordctó uit het ge
accynzen, ij?qqq meer verkregen
,£ecUsl'1''marod van 1914,
f35,000 meof .nisflOO boven
on heeft hier! wa3 v0or bier
vorige Jaren e na de
slacht werd fi™ iuDe«m-
dao lu de laa. vioe3jp. Do sul-
toen dit middei [daom 163,000
het vroegere - tJga
en azijnen is d"on
hoogste, welke t,
ber in de schat,^,
koraccljns g3f ii^j
minder. Doch u.u 1tieningsut,^v...é^B
kwam f383,000 in.
Onder do middelen, die in do af
geloopen maand zeer ruim hebben
gevloeid, verdient ook de waarborg
op gouden en zilveren werken de
aandacht. Met een opbrengst vau
f61,500 tegen f20,200 in December
1914, is verreweg,het hoogste beding
ingekomen, dat ooit in deze maand
werd betaald. Het cijfer is bijna het
dubbele van de normale December
maand in 1908. November 1915 uit
gezonderd, is nooit ook maar bij be
nadering een dergelijke bate Uit dit
middel ingekomen. Zooals reeds vroe
ger uiteengezet-, houdt deze groote
vooruitgang eenerzljds verband met
de welvaart in sommige kringen onzor
bevolking als gevolg van hooge prijzen
der landbouwproducten, oorlogswin
sten enz., anderzijds mcl den voor
uitgang der exportindustrie op dit
gebied, nu de Duitsche concurrentie
70or een groot deel is uitgeschakeld.
De directie belastingen nebben in
de afgeloopen maand ruim gevloeid.
Uit grondbelasting en personeel kwam
meer binnen dan ten vorigen jare,
ook afgezien van de leeningsopcenten
ten bedrage van respectievelijk
f 315,000 en f 402,000. De nieuwe in
komstenbelasting beeft voor het eerst
een zeer groote bate in de schatkist
gebracht, n.1. f 4.26 millioen benevens
fl.40 millioen leeningsopcenten.
Wat de cijfers voor het geheeie jaar
betreft, deze zijn natuurlijk sterk
meegevallen. Afgezien van -de op
brengst der posterijen en telegrafie
ad f23.5 millioen, die thans afzonder
lijk worden verantwoord, heeft de
schatkist uit de in de maandstaten
opgenomen middelen f 169,613,000
ontvangen, d. i. slechts f 4.72 miliioen
minder daa in 1914, toen de opbrengst
belangrijk grooter was geweest dan
ooit te voren. Uit leeningsopcenten
is bovendien in het afgeloopen jaar
nog f 17.68 millioen ingekomen, zoo
dat feitelijk de opbrengst van 1914
met byna f 13 millioen is overtroffen.
Diploma Melken 1916.
Ter toelichting op do in dit nummer
voorkomende advertentie kan nog
worden vermeld, dat aan de deelne
mers een boekje over het melken zal
worden toegezonden, opdat zij mei.
de daarin gegeven wenken rekening
zullen houden. Desverlangend wor
den aan het dienstpersoneel der boer
derijen de reiskosten naar en van
Hoorn waar het melkexamen zal
worden gehouden - terugbetaald.
Opruiing tot dienstweigering.
Voor de rechtbank te Alkmaar
stonden Dinsdag, iu verband met het
bekende dicnstweigeriDgs manifest,
terecht de predikanten A. J. P. Boeko
te Schoorl, F. J. C. Boenders te Abbc-
kerke, Menno Huyzinga.te Schagor-
brug, N. J.C. Schermerhnrn te Nieuwe
Niedorp en J. A. R. Teriet te Zuid-
scharwoude.
Het eerst diende de zaak tegen Ds.
Boeko. Deze bekende toestemming
te hebben gegeven tot het plaatsen
van z'n handteekening onder hot
manifest.. Bij den 4en druk verzocht
hij ze echter weg te laten daar er
z.i. geen goed gebruik van het mani
fest werd gemaakt.
Volgens het O. M. had het mani
fest een opruiend karakter. Het motief
dat het een getuigenis was ia niet
juist. Het is ook niet de quaestie
wat men getuigt, maar hoe men
getuigt. De strafmaat moet zoo groot
mogelyk zijn. Het delict werd ge
pleegd door menschen die krachtens
hun ambt een groote invloed uttoefe-
nen. Spr. neemt echter aan dat do
beklaagden niet geheel de portóe van
hun drijven hebben beseft. Uit een
strafrechtelijk oogpunt neemt hij aan
gedeeltelijke toerekeningsvatbaarheid.
Tegen deze beklaagde eischte hof.
O. M. 2 maanden gevangenisstraf.
Ds. Boenders verklaarde eveneena
zijn handteekening voor het uitgeven
van den 4en druk teruggenomen te
hebben. Ook hij zag in het manifest
slechts een getuigenis. Eisch 1 maand
gevangenisstraf.
Ds. Menno Huizinga erkende zoo
wel het onderteekonen als het ver
spreiden. In de kerk hoeft bij volgens
getuigen uiteengezet dat het slechts
een beroep gold op het persoonlyko
geweten. Eisch 2 maanden gevange
nisstraf. In z(jn verdediging deed
beklaagde uitkomen dat deze vervol
gingen het vrije woord niet zullen
bedwingen. Het manifest had niets
gemeen met insubordinatie, verzet
tegen de overheid enz. Een aanspo
ring tot dienstweigering is niet recht
streeks uit het manifest te halen.
Bekl. verklaarde dat met de versprei
ding zal worden voortgegaan.
Ds. Schermerhorn bekende even
eens zyn onderteekening en deelnamo
aan de verspreiding. Hy verklaarde
dat het hem speet dat de versprei
ding niet op grooter schaal had plaats
gohad. Het O.M. eischte tegen deze
bekl. 3 maanden gevangenisstraf.
In zijn verdediging zegt bekl. ver
heugd te zfjn dat door deze vervol
ging de aandacht op het anti militai
risme is gevestigd. De dagvaarding
bevatte z. i. een leugen en eeD incor
rectheid! Een leugen is het dat hl)
te Hoorn opzettelijk mondeling zou
hebben opgeruid, terwyl de incorrect
heid hierin bestaat, dat te Hoorn
anti-militairistische vereouiging
bestaat. Dit is slechts een afdeeling
van de Internationale vereeniging.
Tegen Ds. Teriet, welke eveneens
het manifest had onderteekend doch
later zyn handteekening terug geno
men had, omdat velen in het maui-
fest een opruiï>- ';.dienslweigeriog
zagen, v,ht.
De uit
