HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Tweede blsfd.
Watersnood.
No.4572
ZATERDAG 22 JANUARI 1916
RGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct, franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 52>/2 0.85
Modeblad 65 75_ 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Inierc. Telefoon 50
Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij voorultbet.) 30 cent. Elke regel meer 6 ct
Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentlën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groota letters en cllché's naar plaatsruimte. - BewIJs-exemplaar 2J cent
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
te
Jai^. op: ondor: op: onder: vjn.:n.m.
Zondag 23a.8.17 m.&66 7.63 4.27 9.66 9.56:
Maandag 24 9.SI B 9.8 7.66 4.29 10.25 10.803
Dinsdag 25 „16.49 9.19 7.56 4.80 1L0 11.53
Woonad. 86 988 7.54 4.88 1185 ll lOj
Donderd. 27 m.0.8 919 7.6S 4.85 - 0.16
VrUdag 28 1.82 „10.9 7.62 4 87 0.20 0.55;
Saterdag 29 2.68 „10.38 7.50 4.89 1.10 1.50
LIJST van ingekomen en vertrokken
personen.
INGEKOMEN-
NaamBeroepWoonplaatsVanGel.
J.de Jongh, koopm., Bassin gr .30, Amsterdam. NI.
HJanssen, gepd,, Hoogdw.straat 7. Looliem. RG.
G.Vatk, letterzetter, Molenstraat 180, Zöpo.Rem.
J.Krijnen.böu wk., Held.pold. 2, Pli iladol pbia. N.H.
A.BroekhuUzen, bankwerker,Spuistraat 26.
L.A.v.d.Stok,kap.luit.t.z.|Biunenli.78, Numog.
K. doVries, znd., IColzurstr. 81/86, Groningen. Ger.
P H.A.v.Lls.el.toch.lng., Koiz str. lOO.R'dam. N H.
S. Valk, zondor, Koningatr. 28, Wlldervank. N.I.
O.OuiJevaar, loodg., Tuinstraat 20, Alkmaar. N.H.
T.W. Wiesehabn, gaaf., Acliterstr. 51, A'dam. E.L.
E Winder1ondorw.s.,Zuid8tr.l8,Harenkarsp.N.H.
C.W.Sutherland.apth.ass .Westslr 59,VliBSing,
J.G.tor Horst, sergt.mar., Leliostr. 9, A'dam. Rem.
P.Vink, kwartierinooBtor, 7, N.Helvoet. RC.
C.M.Wimmer8,ondorw.,Hoog8tr.lOO,Amoron. Ger.
VERTROKKEN.
Naam BeroepWoonplaatsNa3rGel.
JA.L Winder,leerlverpl.,Kon.stT.ll2,A'dam.N.H.
K. Maigret, zondor, Vlamlngstr. 10, Haarlem.
P.F deLeii.korp.mar., Middenslr 61, A'dam.
J C.N.Kikkert.landb,, Koogras 214, Alkmaar.
K.Mulder1kwarl.m.,Achtergr.z/i23.Ludordorp.
M J. v.d.Grinten,zondor,Kerkgr. 17,'aHago. RC.
C.I.HutJes. Huisjuffrouw, ziekenhuis, Laren. N.H.
W.F.Spiink,musicus, Kelzorstraat 9, R'dam.
De ramp in den
Anna Paulowna Polder.
Gisteren, Vrijdagmorgen; hingen bij
hot Havenkantoor en aan den Wind
wijzer de zwarte kegels met de punten
naar beneden, hetgeen voorspelde
storm uit het Zuidwesten met rechts
draaienden wind, d. w. z. dat de wind
zou uitschieten. Donderdagnacht was
het al niet zuiver in de lucht, want
leelyke wolken joegen daar rond en
wilde vlagen gierden dreigend, om
straks nog meer uit te barsten. En
toen we dan hoorden, dat deze weers
gesteldheid voor den Anna Paulowna
Polder opnieuw ernstige gevolgen had
gehad, z|jn we er weer eens heen
gegaan. Helaas, het was zoo. Voor
Breezand zagen we al uit den trein
wat er was geschied. Het water
stuwde met kracht uit het Westelijk
deel van den Polder op naar den
Krommen tocht en stroomde voort,
angstig voort naar de Zandvaart, dat
is in Breezand, en vandaar ging het
weer verder naar den hoek van De
Kooi. Hier en ginds zag je bewoners
haastig de vlucht nemen. Menschen
met koffers en manden liepen alsof
er een geweldig spook achter hun
hielen zat. O, dat was een aangrij
pend, een zeer droef gezicht, die
vrouwen en dochters en kinderen,
zenuwachtig opgewonden en huilend
en jammerend te zien loopenals
krankzinnigen. Wis alles dan ver
loren Zou het zeewater nog meer
vreeBeiijke dingen brengen in deze
toch al zoo geteisterde streek Maar
daar aanstonds aan het Station moes
ten we al dadeljjk méér ellende er
varen. Onze trein stond er nauwe
lijks stil of een treurige stoet kwam
over het perron, om weer in te stap
pen. Mannen en vrouwen, zieke
slachtoffers van de ramp - lui die
als het ware hun verstand hadden
verloren, die van schrik en ontzetting,
door een beroerte, door een heftigen
zenuwaanval waren getroffen op 't
oogenblik, dat ze het gevaar voor
oogen zagen, werden gesteund, lief
derijk gedragen, geholpen door onze
wakkere soldaten, in den spoorwagen
gebracht, om maar vlug te vertrek
ken naar familie, vrienden en ken
nissen. In de wachtkamer le klas
had dr. Aldershof, die ock al zijn
huis aan de Van Ewljckvaart had
moeten verlaten, zich gevestigd om
geneeskundige hulp te verleenen.
Daar stond z|jn gansche apotheek en
daar was z|ju schrijfbureau en daar
zaten militaire artsen te wachten op
hetgeen kon voorvallen. En er liepen
menschen uit den Polder van het
kastje naar den muur, die veel, name
loos voel geleden hadden, die alles
kwijt waren en nu hunkerden naar
een trein, om uit dit oord van smart
te komen. Daar ging de pastoor.
Deze had twee dagen op zolder ge
zeten, had ten slotte met een laken
uit bet raam gezwaaid om gered te
worden. De hoornblazer R. Polstra
en de soldaat J. v. d. Berg hadden
hem met veel moeite .uit zijn
pastorie gehaald. En zóó waren er
vele gevallen, die we persoonlijk uit
den mond van de ongelukkigen ver
namen.
De huishoudster van iemand in de
Kerkbuurt was door middel van
touwen uit het raam getrokken. Een
bejaarde man was zelf uit het ven
ster gesprongen en had zich zwem-
mende gered. Twee kinderen waren
door soldaten van het dak hunner
woning gehaald en de moeder
vader hadden zich in het water laten
vallen en waren door vletten opge
pikt. Op het perron kon je allerlei
feiten van dien aard hooren en een
ieder had de mond vol van hetgeen
hem was overkomen. Er werd ge
praat, geschreid, geklaagd en men
krioelde er heen en weer, gelijk
landverhuizers die op een schip
wachten om uit te varen. Maar in
het kantoor van hut station was het
ook druk. Daar stond de telegraaf
niet stil. Vele telegrammen van en
voor het Rijk lagen daar eu hulp
telegrafisten en -telefonisten zaten er
te tikken, te spreken en te luisteren
en ieder oogenblik werd er geseind,
gebeld en aan de tafels werd geschre
ven zonder eind. Hier kwamen en
gingen kapiteins en officieren, auto
riteiten en beambten van den water
staat. En langs den spoordijk, buiten
3 open lucht, waren militairen en
arbeiders aan het werk en bij den
spoorduiker van post 11 was men
druk in de weer om nog maar zakken
met zand aan te dragen. Hier dacht
men het water wel meester te blijven,
maar tusschen post 12 en 13, bij de
Oudeslus, waar de spoordijk aanmer
kelijk lager ligt en waar het water
nog slechts 25 c.M. van den kruin
was verwijderd, deden vele militairen
en arbeiders hun uiterste best om
hier het gevaar voor overstrooming
of doorbraak te keeren. Als de
spoordijk bezweek, dan vreesde men
natuurlijk het onheil voor den andereD
kant, namelijk Breezand.
Hier namen de bewoners ook al
maatregelen om in geval van nood
weg te zijn. Wagens met huisraad
reden in de richting West-Einde eu
vele koppels vee werden naar de Zljpe
en naar Koegras gedreven. Het een
en ander gebeurde om drie uur in
den raiddag en om half vier telefo
neerden men van de Kleine Sluis
dat het water aan de Van Ewyck-
sluis nog steeg, en dat het water in
den Polder iets gezakt was. Maar
dat beteekende weinig. Des morgens
was het sinds Donderdagnacht een
Meter omhoog gegaan. De wegen die
eerst nog begaanbaar waren, hadden
massa water op zich de heele
Zuidpoldör was oen groote rivier en
het golfde onafgebroken naar de
droge vlakte bij de Zandvaart die
langzaam maar zeker vol liep en die
hier en daar een waterval leekNen
haar overtollige inhoud op de lande
rijen liet stroomen, welke zich uit
strekken tot De Kooi. Do gansche
middag gulpte het woedende element
hier op aan en die in deze buurt
woonden" namen nog maar steeds de
wijk naar veiligen oorden. Dank z|j
de militaire bulp is nog geen men-
scheDleven te betreuren. Doch al het
vee is nog niet uit de stallen en
daarom zijn de soldaten druk bezig om
dit zooyeei mogelijk te behouden. Toen
we met den trein terugkeerden zagen
wo infanteristen achter koeien en
schapen en varkens, en manden vol
kippen en konijnen werden op karren
en wagens vervoerd. Ea nog altijd
waren menschen van deze omgeving
in de weer om hun boeltje te pakken,
om hun woning te verlaten, te mid
den van snelvlietend water, in stille
verslagenheid, versuft van de ellende
die ook hen overviel, evenals hun
buren in den Oost- en West- en Zuid
polder.
Anna Paulowna, 20 Januari.
Aan den Burgemeester was ver
zocht een comité op te richten, dat
zich ten doel stolt hulp te verleenen
aan personen, die door do vreese-
lijke ramp in moeilijkheden komen.
Daar Z.E.A. door overstelpende werk
zaamheden verhinderd is, werd deze
taak overgedragen aan den WelEw.
Heer O. J. Reinders. Deze vergaderde
Donderdagmiddag 3 uur in Veerburg"
met den WelEw. Heer M. A. Pieper,
nostoor te Anna Paulowna, en de
ïeeren IJ. Lunshof, A. de Boer, G.
A. Preyde, D. Kaan Jz. en M. Wisse-
kerke. Deze hoeren hebben een comité
gevormd, dat geldelijke en stoffelijke
hulp zal verleenen in dat deel van
den Polder, dat nog niet is over
stroomd en waar zich vele gevluchten
bevinden. Reeds vanuit Schagen is
»eld en kleedingstukken toegezegd.
De opslagplaats zal zijn in den West-
Polder bij den heer Lunshof. Donder
dagavond zullen de Heeren Reinders
en Pieper te Schagen eene vergade
ring bijwonen, om zoo spoedig moge
lijk in den nood te voorzien. Door
aanplakbiljetten zal men in den
West Polder deze dringende zaak aan
de,bewoners bekend niakon.
Om voor de werkelijk behoeftigen
te kunnen zorgen, is bepaald, dat
geen geld zal worden gegeven aan
kostwinners, die in staat zijn te
werken. De commissie zal zitting
houden eiken dag van 's morgens 10
tot 12 uur, in 't huis van den heer
Lunshof.
Te Wieringerwaard door Ds. Bar-
nau, te Oudesluis door üs. Huizinga
en te Schagen zijn comité's opgericht
om te voorzien in den nood der
huisgezinnen, die uit Anna Paulowna
gevlucht zijn.
geheel gereed met dsn kistdam. Het
polderbestuur van Westzaan besloot,
een dijk te leggen langs de geheele
Oostzijde tot aan de grens van de
Enge Wormer, een afstand van onge
veer 3Vs K- M., ten einde de polder
Westzaan zooveel mogelijk te
beveiligen.
De berichten van Vrijdagavond.
Overal kwam het water Vrijdag-
middag weder dreigend opzetten. De
nieuwe stad van Purmerend is
weder overstroomd. Het water liep
daar thans hooger op dan tot nog toe
het geval geweest was. Vanaf den
spoordijk tot aan den ringdijk van
den Purmer worden kistdammen
aangelegd. Van allerlei plaatsen in
het overstroomde gebied komen be
richten van instortende huizen. De
dorpen Uitdam en Zuiderwoude
werden op last van militairen autori
teiten ontruimd.
In den Oostzanerpolder is
het water Vrijdagmorgen eveneens
weder gestegen. Alle paden aan de
Oostzijde en op den Zuiddijk zijn
weder ondergeloopen.
In ie Westzijde is men thana bijna
De berichten van hedenmorgen,
Tot nog toe kwamen geen berichten
in omtrent nieuwe overstroomingen,
hoe wei in verband met den harden
Z.W. wind, die een enkele maal nogal
naar het N. liep, hier wel voor ge
vreesd werd.
De Purmer steekt thans alseèn
Kaap ten O. van Purmerend uit.
Evenwel is de toestand hier ook niet
geheel zonder gevaar. Wel is de dijk
officieel 1.60 boven A.P. maar lang
niet op alle plaatsen is dit het geval.
De hoogte varieert tusschen 83 cM.
en 1.60 M. Aan het herstel van den
dijk van den Purmerringdijk naar
Monnikendam wordt hard gewerkt.
Het jaagpad dat de verbinding tus
schen Edam en Monnikendam vormde
is eveneens ondergeloopen, zoodat
Monnikendam thans geheel op een
eiland ligt.
Nu het besluit, genomen is om de
spoordijk Zaandam Purmerend als
waterkeering Le gebruiken, heeft men
een begin gemaakt met het dicht
maken der coupures.
Te Wormerveer dreigt nog
altijd gevaar. Dag en nacht wordt
aan do kistdammen gewerkt.
Koninklijk bezoek.
Door H. M. de Koningin werd
gisteren het overstroomde gebied bij
Bunschoten en Spakenburg bezocht.
Overal werd de door den storm ver
oorzaakte verwoesting, in oogen-
schouw genomen.
Over den toestand te Broek en
Waterland op 20 Januari ver
nemen wij nog de volgende bijzon
derhedeu, waaruit blijkt, met welk
een moeilijkheden men te kampen
had, om de boeren uit hun woningen
te krijgen.
Gerapporteerd werd, dat in de
Binnengouw zich nog in vier boer
derijen menrchen bevonden, die wei
gerden htm buizeu té verlaten.
Een detachement begaf zich toen
naar genoemde boerderijen, ten einde
den burgemeester gelegenheid te
geven deze lieden alsnog tot kalmte
te brengen en over te halen hun
have en goed te bergen.
Bij den eersten boer gelukte dit
gedeeltelijk, echter hadden deze lie
den ouderling bij afspraak besloten,
om allen tegelijk of niemand hunne
boerderijen te verlaten, dus alleen
onder voorwaarde wanneer de andere
er ook toe besloten vond hij het ook
goed. Deze boerderij, evenals de ove
rigen, stonden nog droog van bin
nen en was alleen buiten door water
omgeven. Er waren pl.ra. 8 perso
nen en pl.ra. 50 stuks vee'aanwezig.
Bij don volgenden boer trof men
toevallig ook den boor uit de andere
boerderij aan en kon men dusdade-
delljk het eerste -gesprek van den
buurman mededeelen, maar hoe ook
de burgemeester en het raadslid hun
best deden, 't gaf niets. Hun bewa
ring dat dit- alles eeu hoop geld
zoude kosten en de beesten niet be
hoorlijk werden onderhouden gaf
hun aanleiding om aan het verzoek
van dep burgemeester niet te vol
doen, wel echter zouden zij eerst
met hun buurman, praten en later
bericht zenden.
Terwijl het detachement dus met
weioig hoop op succes naar den
laatston boer wilde vertrekken, kwam
zoon van den eersten boer met
het bericht, dat zijn vader op aanra
den van moeder de vrouw wel wilde
vertrekken.
Dit gaf echter geen aanleiding voor
de twee anderen om op hun besluit
terug te komen.
De laatste boerenhoeve werd ten
slotte bereikt; hier trof het detache
ment een paar half krankzinnigen aan.
Hierna vertrok het detachement
naar Broek terug („H.bl.")
Da tolhulstuln te Amsterdam.
Naar reeds door ons werd mede
gedeeld, dient de Tolhuistuin thans
als verzamelplaats van het vee uit de
ondergeloopen polders benoorden Am
sterdam.
Er komt nu een beetje schot in het
werk, maar het bl|jft zeer druk en
onophoudelijk komen veehouders in
lichtingen vragen.
Er zijn in de laatste dagen ODge
veer 10,000 koeien in den Tolhuistuin
aangekomen, waarvan er dagelijks
2000 zijn doorgezonden, meestal naar
veehouders ten Zuiden van het Y,
die den koeien een tijdelijk onderdak
verleenen. Alle veehouders ten zuiden
van het Y zyn zeer bereidwillig om
als gastheer op te treden voor het
daklooze vee.
Bovendien komen uit verschillende
deelen van het land aanbiedingen van
hoeren, die vee willen herbergen.
Vooralsnog is echter in de Haarlem
mermeer alle bergingsruimte beschik
baar. De Tolhuistuin, waar het vee
op overbrenging staat te wachten,
gelijkt nu een groote veemarkt. De
gemeente-reiniging tracht alles zoo
schoon mogelijk te houden, maar
sporen laa,t het vee toch altijd achter.
Gebrek aan fourage is er niet. Iedere
koe krijgt per dag 6 K.G. hooi, 3 K.G.
stroo en 1 K.G. lijnkoeken. De ge
meente Amsterdam heeft de zorg
voor het pluimvee op zich genomen.
Zooals te begrijpen is z|jn in het
ondergeloopen gebied veel booischel-
fen achtergebleven. Dat hooi wordt
met verrotting bedreigd. Geregeld
gaat men er op uit, om van het hooi
te redden wat te redden is.
De veehouders en hun knechts, die
op vee, dat in den Tolhuistuin staat,
moeten wachten, woiden gedurende
dien tijd ondergebracht in het Tolhuis-
Pavillioen. -A-jii
££322 IHet springtij. y: t
JDe vraag is ons gesteld of het
springtij, dat Zaterdagmiddag waar
neembaar moet zijn, veel invloed zal
op den waterstand. Van
deskundige zijde werd ons verzekerd,
dat dit waarschijnlijk niet het geval
zal z|jn. Veel zal intusschen afhangen
van weer en wind, De springvloed
is langs onze zeekust het sterkst
waarneembaar te Vlissingen, waar
het verschil nog 44 d.M. bedraagt.
Aan den Hoek van Holland is dat
nog 20 d.M., te IJmuiden 18 d.M. eu
bij Niewediep 14 d.M,
In de Zuiderzee is het verschii veel
minder. Als het weer en de wind het
water niet ópzwiopt zal de spring
vloed langs den bedreigden zeedijk
nauwelijks waarneembaar zijn.
(„Handelsblad"*)
De huurcontracten der boeren, j
In de N. Rott. Ct. komt het vol
gende ingezonden stuk voor:
Geachte Redactie,
Het zij mij vergund, het volgende
onder de welwillende aandacht van
belangstellenden te brengen.
Hoewel elkeen dankbaar gestemd
moet zijn bij het vernemen, dat de
giften tot leniging van den waters
nood zoo mild vloeien, mag er m. i.
toch wel eens de aa'ndacht op worden
gevestigd, dat er velon der door de
ramp getroffenen nog een ander ge
vaar boven het hoofd hangt, een ge
vaar, waaraan door de gevers wellicht
niet zoo dadelijk zal worden gedacht.
Ik heb het oog op de rampzalige be-
laling, die naar ik durf beweren
in alle landhuurcoiitractcn voorkomt
en die inhoudt, dat de huurboer op
zich neemt alle onvoorziene toevallen
(zoowel gewone 'als ongewone), waar
onder de wet ook overstrooming
noemt. Het is duidelijk, dat deze be
paling in de huurcontracten wordt
opgenomen ter uitschakeling van hot
risico, dat anders voor den landheer
zou zijn, overeenkomstig de wet. Het
urootste gevaar bestaat nu, dat de
landheer zich thans aan genoemde
bepaling zal houden, hetgeen daarop
neerkomt, dat vele eenigszins gegoede
huurboeren genekt worden, terwijl
gelden, aan hulpbehoevende huur-
boertjos verstrekt, indirect zullen
vloeien in de zakken van hun land-
heeren. Zelfs de rechter staat tegen
over zulke gevallen machteloos. TöaDS
ryst de vraag, of dit gevaar niet is
af' te wenden. Ik verneem, dat velen
dankbaar zouden zyn, indien b.v. de
Watersnoodcommissio reeds nu de
toezegging kon doen, dat zij, behalve
de namen der gevers, ook zal publi-
ceeren lo. de namen der landheeren,
die vrijwillig afstand doen van liet
hun bij de bovengenoemde bepaling
toegekende recht, en 2e. de namen
der landheeren, die zich bereid ver
klaren den huurprijs over de nog
loopende huurjaren in overeenstem
ming te brengen met de verminderde
waarde van die perceelen, dus door
de overstrooming minder productief
zijn geworden. Mocht, wat ik hoop,
een dergoHjko tegemoetkoming van
de z|jde der landheeren blijken over-
heerschend te zyn, dan zou natuurlijk
alleen publicatie van heo, die wei
geren, te prefeeren z|jn. Ik ben er
van overtuigd, dat een zoodanige ge
publiceerde toezegging van grooten
invloed zou z|jn op het vloeien der
bijdragen, voornamelijk uit den kring
der huurboeren.
U dankende voor de verleende
plaatsruimte, teeken ik,
hoogachtend,
Z. v. K.
Gift van Prinses Juliana.
Ook Prinses Juliana heeft, het
spreekt vanzelf, gehoord van den
wateisnoöd en van de ellende die
geleden wordt, van den nood die ge
lenigd moet worden. Toen heeft zij
haar spaarpotje en haar beursje bijDa
geheel geledigd en het bedrag f20.13,
met een briefje, dat zij geheel alleen
schreef, gezonden aan den voorzitter
van de watersnoodcommissie, den
heer S. P. van Eeghen. Dat briefje
a doodgewoon kinderbriefje,
aardig, omdat er zoo goed uit blijkt,
dat het een briefje is van een bijna
zevenjarige, dat niemand dan de
PrinseB alleen de hand heeft gehad
in deze kinderlijke spontane daad van
medelyden.
Ziedaar iets voor de noodlijdenden
om niet te vergeten. De kleine Priuses
Juliana heeft zelve gedacht te helpen
en het gedaan met medelijdend hart.
De noodwaterkeerlng.
Uit de Purmer gaan stemmen op
tegen het door Ged. Staten en den
hoofdingenieur opgevatte plan tot het
aanleggen van een noodwaterkeering
(zie ons vorig nr.) Volgens dit plan
zou de Purmerriogsloot bij Edam en
Purmerend worden afgedamd. Hier
door aldus wordt opgemerkt, zal
geen water uit den Zuidpolder naar
zee kunnen stroomen en zal de Pur-
merdijk nog meer door het binnen
water bedreigd worden dan thans
reeds het geval is. Voor een waarde
van 8 mlllioen zou dan verloren kun
nen gaair.
Buitenlandsche deelneming.
De Keizer van Oostenrijk heeft 19
dezer tot H. M. de Koningin een tele
gram gericht, uitdrukking gevende
aan zijn oprechte gevoelens van sym
pathie.. bij de gedachte aan de ver
woestingen, die de overstrooming in
een zoo bloeiend gedeelte van Neder
land heeft teweeggebracht.
J JDe Koningin heeft den Keizer haar
hartelijken dank voor dat bewijs van
belangstelling betuigd.
DE OORLOG.'
De algemeens toestand.
Over Montenegro hoogst belang
wekkende berichten, die evenwel nog
ien volkomen klaarheid brengen.
Het offlcieele Weensche bericht
heeft de twee laatste dagen volstaan
met te zeggen, dat er niets nieuws
is, hetgeen in de tegenwoordige
omstandigheden wel wat mager mag
heeten.
Maar van de andere zyde is nu
een officieel bericht, dat houvast geeft.
Eergisteren waren de berichten over
het afbreken van de onderhandelingen
tusschen Oostenrijk en Montenegro
vaag en weinig stellig. In het bizonder
was het niet duidelijk wat de Koning
van Montenegro in den zin had. Hij
heeft zich te Medua ingescheept, zei
het Central News, hij zal het doen,
zeiden Reuter en het Fransche drade
looze nieuws. Volgens andere berich
ten zou hij weenend te Grahowo z|ju
zwaard hebben overgeleverd of te
Podgoritsa de verdediging leiden.
Maar bij alle tegenstrijdigheid op dit
punt kwamen die berichten toch
hierin overeen, dat zij alle meer of
minder stellig meldden, dat de onder
handelingen waren afgebroken. En
juist op dit cardinale punt is nu een
offlcieele bevestiging gekomen van
de Montenegrijnsche regeering.
Ter 'vergemakkelijking van het
overzicht laten wij het telegram,
waar het op aan komt, nog even in
zijn geheel volgen:
Rome, 20 Januari. StefaDi meldt:
Het Montenegrljnsche consulaat heeft
vanochtend, op last van Moesj-
kowits, den president van
den Montenegrljnschen mi
nisterraad, die gisterenavond te
Brindisi is aangekomen, aan den
(Italiaanschen) minister van buiten
landsche zaken medegedeeld, dat de
Koning yan Montenegro en zijn
regeering alle voorwaarden van
Oostenryk hebben afgeslagen. De
worsteling is reeds op het heele front
hervat. De Koning en zijn zonen zijn
in Montenegro te midden van
de troepen om de laatste verdediging
te organiseerém
Dit is niet een commentaar, door
den consul op door hem gelezen
nieuwstijdingen, neen, dit is een
officieel bericht van doMontenegr|jn
sche regeering, en we moeten voor-
loopig den inhoud aanvaarden gelijk
hij 13.
Wij zien geen kans dezen inhoud
te rijmen met de offlcieele Oosten
rljk8che mededeeling, dat Zondag,
den 16en Januari, Montenegro had
voorgesteld onvoorwaardelijk de wa
penen neer te leggen, z|jnde dit het
voorbehoud, waaronder Oostenrijk
over vrede wilde onderhandelen, het
geen Montenegro verzocht had.
(N. Rott. Ct.)
Montenegro.
Londen, 21 Januari. De consul gene
raal van Montenegro alhier heeft van
zijn regeering een telegram ontvangen
van denzelfden inhoud als hetwelk
door den Montenegrijnschen consul
te Rome is gepubliceerd. Na de woor
den „De Koning en zijn beide zonen
blijven aan het hoofd van de troepen
om de laatste verdediging te organi-
seeren", volgt echter nog dit: „en om
ingeval van noodzakelijkheid deel te
nemen aan den terugtocht van het
dappere leger. Hij (de Konicg) drukt
de hoop uit, dat de geallieerden hem
ten slotte zullen helpen voor den
terugtocht, gel|jk zij het reeds het
Servische leger hebben gedaan. De
leugenachtige insinuaties, waarvan
hetMontenegrljnsche leger het slacht
offer is geweest en die waren geba
seerd op de ODjuiste berichte i des
vijands, hebben een hoogst pijnlijken
indruk gemaakt."
Bij Dedeagatsj en Perto Lagos.
Sofia, 20 Jan. Den 18en Januari,
te 8 uur 's ochtens, verscheen oen
vijandelijk eskader, bestaande uit 24
schepen, voor Dedeagatsj. Te 9 u. 42
's voormiddags openden de schepen
het vuur op de stad on de omliggende
hoogten. Tegen 12 uur was de be
schieting afgeloopen en zetten de
schepen1 weder koers naar zee.
Door de beschieting werd niemand
gedood; de eenige slachtoffers waven
vier paarden.
Denzelfden dag kruiste een vijande
lijk eskader van 16 schepen van 8
uur 's ochtends tot 4 uur 'a namid
dags voor de baai van Lagos. Te 1 uur
15 begonuen de vijandelijke schepen
de om Porto Lagos gelegen hoogten
te beschieten. Z|j staakten het vuren
eerst te half zes 's namiddags en
stoomden toen weg in de richting
van het eiland Thasos.
Er vielen geen menschenlevens te
betreuren.
Uit OostenrIJk-HongarlJe.
Weonen, 20 Januari. Morgen wor
den in beide staten der monarchie
de wettelijke bepalingen afgekon
digd, waardoor de dienstplicht, die
tot dusver tot den 50-jarigen leeftijd
beperkt, uitgestrekt wordt tot
den 55 jarigen leeftijd.
Degenen die de 50 jaar overschre
den hebben, zullen waarschijnlijk
slechts worden gebruikt in streken,
buiten het eigenlijke oorlogsgebied;
en z|j zullen niet langer dan zes
weken achtereen worden gebruikt.
Het dan opnieuw in dieBst roepen
van deze categorie personen kan pas
na een tusschenpoos van ten mioste
een of twee maanden herhaald worden.
Uit Engeland.
Londen, 21 Januari. De parlemen
taire correspondent van de „Times"
meldt:
Het debat in het lagerhuis over
de blokkade, dat nu vastgesteld is
op Woeusdag, belooft een gebeurte
nis van het hoogste belang te wor
den. Men verwacht, dat de regeering
motie zal aanvaarden die zal wor
den ingediend door Shirley Benn en
ondersteund door Leslie Scotfc, en die
als volgt zal luiden
Dat het huis, kennis hebbende ge
nomen van den omvang van den
invoer van goederen, noodzakelijk voor
de voortzetting van den oorlog door
den vijand, in onzydige landen, welke
aan vijandelijk grondgebied grenzen,
er bij de regeering op aandringt de
blokkade zoo krachtig mogelijk toe
te passen, zonder tu3sc.henbeide te
komen in de normale behoeften van
die onzijdige landen voor het binnen-
landsch verbruik.
Het is duidelijk, dat de aauneming
van deze motie door het lagerhuis
de regeering zal versterken in de
nieuwe politiek, waarin z|j zich be
geeft. Deze politiek kan worden om
schreven als een geregelde blokkade
contrabande politiek, toegepast
door Engeland en zyn bondgenootec,
z|jnde vier groote zeemogendheden.
Het parlement zal de krachtigste
politiek, welke de ministers kunnen
volgen om Duitschland de duim
schroeven aan te draaien, ondersteu
nen. Grey zal in den loop van het
debat een belangrijke rede houden.
Een opzienbarend militair incident.
Men schr|jft uit Zurlch d. d. 19
dezer
Sedert eenige dagen wordt hier veel
gesproken en geschreven over een
zeer pijnlijk geval van machtsmls-
bruik in de allerhoogste rangen van
het leger. Om voor de hand liggende
redenen leek het tot dusverre wen-
schelyk, aan het geval geen rucht
baarheid te geven, en de uitkomsten
van het offlcieele onderzoek af te
wachten. De loop der dingen heeft
het echter ander3 gewild, waaraan
vooral het sleepende tempo der be
doelde offlcieele onderzoekingen schuld
zoodat sedert gisteravond ook de
meest terughoudende bladen het ge
val nu openlijk bespreken. Daarmede
is alle reden vervallen, om nog langer
te zwijgen over een zaak, die trou
wens sedert eenige dagen via Frank
rijk ook in het buitenland bekend
geworden iB. Een samenvatting van
wat de verschillende bladen over het
gebeurde weten te berichten geeft het
volgende beeld van bet voor Zwitser
land hoogst onaangename geval.
Moritz von Wattenwil, chef van
in „Nachrichten-dienst" bij den
generalen staf, en Karl Egli, sub chef
van den generalen staf, en langen tijd
plaatsvervanger van den departement,
chef Von. Sprecher, ;worden beschul
digd dienstberichten over de Fransche
troepen-bewegingen aan de Zwitser-
sche grenzen regelmatig te hebben
medegedeeld aan de Duitsche en
Oostenrijkscbe gezantschappen in
Bern. Overste Karl Egli wordt boven
dien beschuldigd een offlcieele Rus
sische depêche, die in cijferschrift
gesteld was, door een deskundige te
hebben laten ontcijferen, en den in
houd aan genoemde gezantschappen
te hebbeu medegedeeld. Dingen dus,
die door sommige bladen worden ge-
qualiflceerd als landverraad, en die
met zeer zware 3traffen bedreigd
worden.
Het schijnt, dat althans generaal
Wille reeds vóór enkele weken ken
nis heeft gekregen van het gebeurde.
De beide oversten werden toen reeds
overgeplaatst de één kreeg ergens
het commando over een brigade, de
ander werd commandant van do
stelling Hauenstein. Misschien zou
het daarbij gebleven zijn, als niet
een militaire wielrijder, die door de
beide oversten regelmatig werd be
last met het overbrengen der be
richten aan de beide gezantschappen,
met Nieuwjaarsverlof in Genève, aan
de zaak ruchtbaarheid had gegeven.
De Geneefsche regeeriDg, van het
geval onderricht, stelde zich onmid
dellijk in verbinding met hare zuster-
collegos in Waadtland, Neuchatel en
Fribourg (alle vier dus Fransch-
sprekende kantons!) en zoo toog een
gemengde regeerings-delegatie naar
den Bondsraad in Bern om voldoening
en straf over de schuldigen te eischen.
Van dieD dag aan begon het open
baar geding in de bladen, en van
dien dag aan sleept nu al het onder
zoek in de offlcieele bureaux. De
felste beschuldigingen z|jn onverholen
tegen deze hoogstgeplaatste stafmili
tairen openlijk uitgesproken, en er is
geen dementi gevolgdook de censuur
heeft zich teruggehouden, hoewel zij,
naar de jongste bepalingen door den
generaal uitgevaardigd, over zeer
strenge middelen beschikt. Het pu
bliek begrijpt, wat dit te beduiden
heeft, en wacht met spanning epde
beslissingen te Bern.
Men zegt, dat ongesteldheid van
den bondspresident een spoedigs
afdoening in den weg staat. Een
Franscb-Zwitsersch blad, dat in Dau-
we betrekking staat tot den bonds
president, bericht echter anders. Er
zou n.1. in den Bondsraad verschil
van meening bestaaD over de vraag
of de beide officieren maar gestraft
zouden moeten wordeo met over
plaatsing, of dat zij voor een militaire
rechtbank behooren gesteld te worden.
Het op zich Z6lf reods zee.- pijniljko
geval heeft een nog ernstiger karakter
gekregen door de omstandigheid, dat
het publiek zich in den vollen omvang
van het geding daarvan meester ge-
maaktheeft. Eerst de dagbladen, nudo
volksmeetingen. Er wordtop gewezen,
hoe gedurende deze maanden der
grens-bezetting honderden Boldaten
zwaar gestraft werden voor dikweif
kleine onvoorzichtigheden, die in-
druischten tegen het militaire neutra-
liteits-principe. Er wordt herinnerd
aan de dagelijks stijgende moeilijk
heden, waarmede de Zwitsersche
invoer van lovensmiddelen en grond
stoffen te kampen heeft, omdat do
Entente-machten niet het volle ver
trouwen in deZsvit3erscheneutraliteit
henben. En men vraagt zich af, welken
indruk dit verraad in het buitenland
maken zal, en wat de gevolgen zullen
wezen.
Een prachtigon indruk maakt hier
de houding van de Fransche pers, die
ondanks het griévend karakter der
feiten voor Frankrijk zich van elk
onaangenaam commentaar tot dus
verre onthouden heeft. Het. volk twij
felt ook niet aan de zekerheid, dat
tegenover dc schuldigen recht gedaan
zal worden. Men ergert zich alleen
daarover, dat niet sneller recht ge
sproken wordt.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Inzameling van gelden voor de
door den watersnood getroffen
streken.
Aller wege worden iu hot land
comités opgericht ter inzameling Yan
gelden ten behoeve van de geteisterde
streken. De Nieuwe Rotterdarasche
Courant, het Handelsblad, cn andere
bladen ontvingen reedt aanzienlijk®
sommen ter afdraging van de be
staande Commissie.
Ook hier ter stede zal eene be
spreking worden gehouden tot het
nemen van maatregelen. Door den
Burgemeester onzer gemeente is nl.
de volgoude uitnoodiging eenigo ia--
gezeteneu gericht:
..Naar aanleiding van het gespro
kene in de laatste Raadszitting en
in verband met de circulaires van
den heer Commissaris der Koningin
in deze provincie en van het Dage"
Bestuur van de Hollandsche Mai
schappij Landbouw, heb ik de eer U
uit te noodigen tot het bewonen van
een vergadering op Zaterdag den 22
dozer, des avonds te 8 uur ten Raad-
huize, ter bespreking van het nemen
van maatregelen met betrokkiog tot
den watersnood on het vormen van
een commissie voor het inzamelen
van gelden tot leniging van dien
nood."
Ds Toonaelvereeniging „Tavenu"
heeft btreida het goede voorbeeld ge
geven en aan onze redactie f25.—
ter hand gesteld. W|) zullen ons
gaarne belasten met het in ontvangst
nemen van moedere gelden, die wij
aan het op te richteu comité zullen
afdragen.
- De „Noordbrabant" on de
„Hertog Hendrik" zyn glttoreavond
alhier teruggekeerd.
De heer P. de Geus heeft den
20en dezer aan B. en W. bericht ge
zonden, dat h|j 'zich niet beschik
baar stolt voor de betrekking van;
Directeur der Gemeentelijke arbeids
beurs alhier.
Telegraaf en telefoon.
Wy vernemen, dat de beide telegraaf
lijnen Heider-Amsterdam versterkt
zullen worden met nog twee lijnen,
en dat nieu met het spannen daar
van reeds sinds eenigen tijd bozig
is. Dit bericht zullen velen, die |n
den laatston tijd de misères hebben
ondervonden ontstaan door de enorme
vertraging in do verzending of ont
vangst van hun berichten, zeer zeker
met genoegen vernemen.
Aanbastoding.
Door den architect G. de Beurs Gzn.
werd gisteren voor den heer L. S. Beek
alhier aanbesteedhet bouwen van
een Varkenaboet in den Helderschon
polder.
Ingeschreven werd als volgtv
W. Braggaar f8093; H. Riemers
f 8220A. Krijnen f 8194Starrenburg
A Boerd|jk f2420R. N. van Os f 3240.
Oefening Kweekt Kunst.
In de j.1. Zondag te Amsterdam
gehouden Alg. Vergadering van he
Geweat Noord Holland vJi. Ned. Gym.
Verbond, weid aan deu vertegen wck
diger van bovengenoemde vereeiv
ging" voor de door haar gehouden1
afstandsmarschen in 1916, het diploma
N.G.V. uitgereikt en werd voor ieder
der daaraan deelgenornon leden, nl.
20, een dasspeld beschikbaar gesteld.
Wegens dit groote aantal deelne
mers mocht de vereeniging een bij
zondere vermelding door don voor
zitter verworven.
