HELDERSCHE COURANT
No. 4573
DINSDAG 25 JANUARI 1916
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Uit den omtrek.
2. Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
De officleele legerberichten van
22 en 23 Januari.
Montenegro.
Hoe grooter het aantal berichten
wordt, dat over de houding van
Montenegro bijzonderheden tracht te
geven, hoe moeilijker het wordt om
er de waarheid uit te vinden.
Van de zijde van Oostenrijk en
Duitschland wordt gemeld, dat de
onderhandelingen in vollen gang zijn,
althans, voor zoover dit het eerste
deel ervan betreft: het neerleggen
der wapenen. Echter wordt er officieel
van de zijde der centralen heel weinig
over de zaak gemeld.
De „Köln. Ztg." weet te vertellen
(dd. 22 Jan.), dat alle regeerings-
personen uit Montenegro gevlucht
zijn, èu er dus niemand is waarmede
de O.-H. regeering kan onderhandelen.
Daarom heeft zij aan Montenegro een
ultimatum gesteld, waarbij een ter
mijn van 24 of hoogstens 36 uur
wordt genoemd voor het neerleggen
der wapenen. Na dien tijd zal de
regeering zich genoodzaakt zien op
nieuw tot daden over te gaan.
Een officieel bericht van den 23en
zegt, dat de inlevering op verschil
lende punten reeds aan den gang is.
Aan het N.O. front gaven zich de
laatste dagen meer dan 1500 Serviërs
over. De Adriatische havens Antivari
en Dulcigne zijn door de Oostenrijkers
bezet.
Volgens een mededeeling van den
Montenegrljnschen consul te Londen
heeft Montenegro nooit gecapituleerd
en zijn er zelfs geen onderhandelingen
over vrede geweest. Dit bericht wordt
gedeeltelijk weder tegengesproken
door een mededeeling uit Rome,
waarin gemeld wordt, dat de onder
handelingen slechts dienden om tijd
te winnen. Wat van deze verschil
lende berichten juist is, kan niet
worden uitgemaakt. Misschien dat
eenige Oostenrijksche of Duitsche
communiqués eenig licht zullen
brengen. Tot nog toe echter werd
van die zijde weinig gemeld.
Tan het Wes te lij k front.
Tan Duitsche zijde wordt dd. 23
dezer medegedeeld, dat ten N. van
Atrecht, na het doen springen van
mijnen, de vijandelijke stelling over
een breedte van 850 M. vermeesterd
werd. 71 Franschen werden gevangen
genomen.
Van beide kanten komen verder
slechts berichten over artilleriege
vechten.
Van het Oostelijk front.
Hét Russische legerberlcht van den
22sten meldt dat de Duitschers bij
Tsartorsk getracht hebben een door
de Rassen bezette heuvel te ver
meesteren. Met aanzienlijke verliezen
werden zij evenwel teruggeslagen. In
het bericht van den 28sten wordt
medegedeeld, dat de vijand na deze
vergeefsche pogingen terugtrok. Ook
in Oost-Galicië mislukten de vijande
lijke aanvallen op de Russische stel
lingen.
Aan den bovenloop van Strypa
en Dnjestr hebben de Russen een
aan va! ondernomen. Het dorp Dabrowa
werd vermeesterd.
Van Duitsche zijde wordt medege
deeld dat alle pogingen der Russen
om bij de Boekowina door te breken
tot nog toe mislukteD. De verliezen
der Russen zouden tot 80.000 man
gestegen zijn, reden waarom de aan
vallen aanmerkelijk waren verflauwd.
Echter meldt het Oestenrijksche be
richt van den 22sten reeds weder
nieuwe aanvallen der Russen, waarbij
zij evenwel geen succes behaalden.
Een Russische heuvelstelling ten
N. van Bojan, werd volgens een
Oostenrljksch communiqué van den
23sten, met de geheele bezetting van
300 man opgeblazen. Slechts weinigen
brachten er het leven af. Ten Z. van
Dubno werden de Oostenrijksche
stellingen aangevallen.
Van het Z u i d e 1 ij k front.
Zoowel van Oostenrijksche als van
Italiaansche zijde worden slechts
artillerie gevechten vermeld.
Van het R u s s i s c h-T u r k s c h e
front.
Het Russische legerbericht van den
22aten geeft aan dat de Turken in
het kustgebied over een breed front
eeu aanval ondernamen. Zij werden
teruggeslagen en door de Russen
achtervolgd. Bij deze achtervolging,
welke voortgezet werd tot aan de
forten van Erzeroem, leden de Turken
zware verliezen. 1500 soldaten, een
kanon, veel munitie en tenten vielen
in handen der Russen. De stad
Hassankala werd door de Russische
troepen bezet. Overal trokken de
Turken op Erzeroem terug, waarbij
zij groote hoeveelheden leeftocht en
brandstof en artilleriemagazijnen
achterlieten. Op den Z. oever van
het Wan-meer worden de Turken
teruggeworpen. Ten Z. van hetOermia-
meer onderging een afdeeling Koer
den hetzelfde lot.
genomen werden.
Latere berichten melden nog dat
de buit steeds toeneemt. Langs de
wegen liggen doode askari's welke
bijna alle bevroren zijn. Overal werden
gevangenen gemaakt. De bezetting
van een dorp dat door Siberische
troepen werd bestormd werd bij het
gevecht voor het grootste deel gedood.
De rest werd gevangen genomen.
Ten Z. van Charianson werd een
afdeeling Koerden totaal in de pan
gehakt. Eveneens was dit het geval
met een kolonne in de streek van
Melazgert. Hier maakten de Russen
600 runderen buit.
Volgens het Turksche bericht had
den er niets anders dan „onbeteeke-
nende" artilleriegevechten plaats in
het centrum en een cavaleriegevecht
op den rechtervleugel.
Uit Mesopotamië.
Van Engelsche zijde wordt gemeld,
dat generaal Aylmer den 21sten de
Turksche stelling bij Essia heeft aan
gevallen. Met afwisselend succes wordt
nog verwoed gevochten. Men heeft
zeer veel last van slecht weer, het
welk de operaties bemoeilijkt. Door
een overstrooming kon de aanval op
den 22sten niet worden hervat. De
stelling der Engelschen bevindt zich
thans op 1.3 K.M. van die der Turken.
Aan beide zijden werden zware
verliezen geleden.
Uit P e r z i
Volgens Turksche berichten heeft
een afdeeling Turksche troepen, ge
steund door de Perzische bevolking,
de stad Kengawer uit de handen der
Russen bevrijd. Na het voortzetten
van den opmarsch werden Assabad,
Tsjaj en Parkam weder bezet. Bij
Mianda en ten Z. van Oermia werd
een Russisch regiment teruggeslagen.
Naar van Russische zijde wordt
medegedeeld, werden de Turken, die
naar de bergengte van Kandelion op
wilden rukken, teruggeslagen. Sula-
tanabad werd door de Russen bezet.
Vliegeraanval op de Oostkust
van Engeland.
Uit Londen wordt d.d. 23 dezer
gemeld, dat een vijandelijk vliegtuig
des nachts een aanval heeft gedaan
op de Oostkust van Kent. Er werden
9 bommen geworpen waardoor 1
man werd gedood, 2 mannen 1 vrouw
en 3 kinderen licht gewond. Op den
middag van den 23sten hebben twee
vliegtuigen den aanval herhaald. Zij
verdwenen echter spoedig, achter
volgd door Engelsche vliegtuigen.
De duikboot- en mijnoorlog.
Het Engelsche stoomschip „Tre-
maton" (4200 ton) is gezonken. De
bemanning werd gered.
De „Baralong"-kwestle.
Naar de „N. Rott. Ct." verneemt
is er een bizondere reden, waarom
zich in Duitschland het geval
van de „BaralODg" zoozeer aantrekt.
Men heeft er nl. sterken grond voor
het vermoeden, dat de vermoorde
kapitein van de duikboot niemand
anders was dan kapitein Weddigen,
die met zijn duikboot o. a. de drie
Engelsche kruisers in den grond
heeft geboord en die ook als mensch
in Duitschland hoog werd vereerd.
In de Adriatische Zee.
Berichten uit Rome malden, dat
een Engelsche duikboot in het boven
gedeelte van de Adriatische Zee een
Oostenrjjksch watervliegtuig naar
beneden heeft geschoten en tot zinken
heeft gebracht. Een Oostenrijksche
torpedoboot kwam tot ontzet, maar
de duikboot boorde de torpedoboot
in den grond en nam haar beman
ning gevangen.
Russische torpedobooten hebben
de Zwarte Zee 40 zeilschepen bij
de Klein-Aziatische kust vernietigd
BUITENLAND.
Volgens de berichten van den
zetten de Russen hunne achtervolging
met kracht voort. In de nabijheid
van de forten van Erzeroem vielen
de Kozakken de Turksche achterhoede
aan. Honderden Turken werden neer
gesabeld, en meer dan 1000 man ge
vangen gemaakt. Het overschot vlucht
naar Erzeroem, waarvan de forten
reeds door de artillerie onder vuur
Wraak.
Naar de „Echo Beige" meldt, is
een zekere Nels de Rode, de man
die Miss Cavell aan de Duitschers
verried, door wrekende hand gevallen.
Het mocht het Duitsche bestuur niet
gelukken do dader(s) te vinden. Aan
de stad Brussel werd daarom een
boete opgelegd van 500.000 Mark en
aan de gemeente Schaerbeek, op welks
grond de verslagene werd gevonden,
een boete van 40,000 Mark.
Boete opgelegd.
De correspondent van „De Tijd"
meldt uit Esschen (grens), dat den
pastoor der Sint-Antoniuskerk te
Esschen eene boete van 1000 francs
is opgelegd, omdat hq een party
aardappelen kocht boven den maxi
mumprijs. Deze aardappelen moeten
evenwel niet voor eigen gebruik
kocht zijn, maar waren bestemd voor
de allerbehoeftigste parochianen, die
door den pastoor werden geholpen.
Uit Zwitserland.
Behalve het reeds in ons vorig
nummer gemelde geval van schen
ding der onzijdigheid in Zwitserland,
moeten nog twee gevallen van dien
aard bij den Bondsraad in behande
ling zijn. Het eerste geval betrof den
staatsraad Savoie, in Freiburg, welke
telegrammen uit Belgiö ontving en
deze aan een te Bern vertegenwoor
digde mogendheid ter hand stelde,
Het onderzoek had niet tot vervol
ging geleid wegens gebrek aan bewijs.
Het tweede geval betrof een civiel
ingenieur, die werkzaam was bij den
bouw van de vesting Murten, waar
van hij gedeelten der plannen aan
een vreemde mogendheid zou hebben
ter hand gesteld.
Brand te Molde in Noorwegen.
Vrijdagmiddag brak te Molde in
een fabriek van wollen goederen
brand uit. Vandaar sloeg de brand
over op houttuinen en op de binnen
stad. Het vuur werd daarbij aange
wakkerd door een hevigen storm.
Eerst te 4 uur in den morgen wa3
men het vuur meester. 120 tot 150
huizen zqn afgebrand. De schade
bedraagt 3.000.000 kronen. Daar,
volgens latere berichten, de brand
op twee ver van elkaar gelegen
plaatsen uitbrak, heeft men vermoeden
dat er brandstichting in het spel is.
Ingezonden mededeeling.
HERMAN NYPELS,
Spoorstraat 41 HELDER.
Militair Glacé,
f 1.90, 2.25, 3.50,
Miltitair im. peau de Suóde,
f 1.25,
met garantie.
BINNENLAND.
De gestrande duikboot.
Uit Schiermonnikoog worden aan
het „N. v. d. D." nog de volgende
bijzonderheden gemeld van de stran
ding der Engelsche onderzeeboot
„H G". Om halféén,toen het bericht
in het dorp kwam, dat een Engelsche
onderzeeër in het Friesche Zeegat
gestrand was, werd de reddingboot
te water gelaten. Omstreeks 2 uur
was deze langszij van de onderzeeboot,
die op den zoogenaamden Kuipersbuit
zat, bij den ingang van het Friesche
Gat. Eenige torpedobooten kwamen
naderbij, welke bleken Engelsche te
zijn en zetten een stoomsloep uit,
welke de helft der bemanning van
den onderzeeër medenam. Voortdu
rend werd er draadloos geseind met
de torpedobooten.
De rest der bemanning wilde den
onderzeeër niet verlaten, doch toen
het duister word, vroeg de schipper
van de reddingboot nogmaals of zij
thans besloten hadden in de redding
boot te gaaD, waarop elf man en de
commandant, na wederom draadloos
iind te hebben, medegingen. Zij
werden hier om ongeveer 5 uur aan
wal gebracht. Volgens mededeeling
van den schipper zit de onderzeeër
zeer gevaarlijk tegen den steilen wal
of het rif aan, waar een zeer sterke
stroom bij vloed en eb langs gaat en
moet als verloren beschouwd worden.
Thans is do onderzeeër volgeloopen,
ofschoon bij Vrijdagmorgen nog zicht
baar was; er waren eenige groote
torpedobooten in de Dabijheid.
De boot zit op dezelfde plaats, waar
ook voor eenige jaren do Noorsche
boot „Heidrum" strandde, die na een
paar dagen totaal uiteengeslagen was
en goheel in het zand weggezakt is.
Ds „Apollo" op een mijn geloopen.
Men meldt uit Vlissingen
Er zijn Zaterdagnamiddag met de
mailboot alhier weer schipbreukelin
gen aangekomen, ditmaal van het
stoomschip „Apollo", van de Kon.
Nederl. Stoomvaartmaatschappij te
Amsterdam, dat, op reis van Lissabon
naar Amsterdam, Vrijdagavond om
6 uur, oDgeveer op een mijl afstand
van het Galloper vuurschip, op een
mijn is geloopeu.
Betreffende de toedracht van deze
schipbreuk vernemen wij het vol
gende
Het schip werd getroffen in het
groote ruim aan bakboordzijde. De
ontploffing was ontzettend. De man
nen werden door elkaar en tusschen
de lading geworpende uitkijk -viel
in het ruim. Het voorschip was in
twee minuten onder water. De beide
booten werden uitgezet; in de eene
kwamen 9 en in de andere 7 man
drie der opvarenden gingen met het
schip, jiat in 8 minuten geheel ver
dwenen was, mede in de diepte. Het
waren de tweede stuurman Waller,
de stoker J. Cohen en de 16 iarige
mesroom jongen. Eerstgen oemde heeft
nog noodsignalen met de stoomfluit
gegevenlaatsgenoemde heeft men
nog hulp hooren roepen, maar het
was onmogelijk het zinkende schip
te naderen, zonder gevaar te loopen,
allen mee naar de diepte te worden
getrokken.
De uitkijk, een Russische matroos,
die door den val iu het ruim een
been en een arm gebroken had en
een ernstige wonde aan het hoofd had
gekregeD, werd nog tweemaal over
boord geslagen, maar weer in de boot
gehaald. Bij aankomst alhier is de
man ter behandeling in het R.-K.
ziekenhuis gebracht.
Ook eenige andere schipbreukelin-
w in hadden meer of minder ernstige
wonden of kneuzingeneen had een
arm gebroken, van een ander is de
bovenlip gescheurd, enz.
Het kostte de gezonden en licht
gekwetsten heel wat moeite, de Gal
loper te bereikenna ongeveer een
uur kwam men bij dit baken in zee
aan. De Engelsche mannen daar deden
alles wat zij konden om het lot van
de Nederlandsche schipbreukelingen
te verzachten, hen te voeden, te
verbinden en een rustplaats te geven.
Zaterdagmorgen werd aan de pas-
seerende mailboot door seinen en
schieten bericht, dat er schipbreuke
lingen waren mee te nemen.
De „Prinses Juliana" nam de 16
mannen aan boord en zette na een
oponthoud van drie kwartier haar reis
naar Vlissingen voort.
Vergaan
Te Scheveningen zijn berichten ont
vangen, die ernstig doen vreezen dat
de logger „Sch. 364" schipper P. Groen,
met man en muis in den laatsten
storm zou zijn vergaan. Er moeten
goederen, tot het vaartuig behoorende
te Egmond aan Zee zlju aangespoeld.
Omtrent meerdere vaartuigen, die
vóór den storm zijn uitgegaan en
welke reeds binnen werden verwacht,
verkeert men in ongerustheid.
Te Katwijk aan Zee is men zeer
ongerust over het uitblijven van den
zeillogger K.W. 115 Noordzee II,
welke de vorige week voor den hevi
gen storm, uitzeilde en nog niet
terugkeerde1
Overboord geslagen.
De vischsloep Paul Kruger M D14
is Zaterdagmorgen uitzee te IJmuiden
teruggekeerd met verlies van 2 ma
trozen K. V. en O. J. van Middelbarnis,
die Woensdagavond door een stortzee
overboord zqn geslagen en verdronken.
De Watervloed.
Zaterdagmorgen was de toestand
te Zaandam gelijk wij in ons
vorig nummer mededeelden onver
anderd. Daarna evenwel is de toe
stand weder verergerd. Des middags
en des avonds was het water sterk
gewassenzoo hoog liep het water op
dat te 8 uur 'savoDds één stand be
reikt werd, welke 12 cM. hooger was
dan den hoogsten stand voordien waar
genomen.
Verschillende huizen aan de Oost
zijde, welke tot dusverre niet van het
water te lijden hadden gehad, moesten
worden ontruimd. Langs den Weste
lijken Zaan oever stond het water op
sommige piaatsen tegen den kistdam,
en waar nog geen zand was aange
bracht kwam het voor dat het zelfs
in den kistdam stond.
Den geheelen Zondag is het water
*og meer gestegen. Ia den nacht van
Zaterdag op Zondag stond het water
tot 8 cM. A.P. Zondagavond 7 uur
was het reeds gewassen tot 8 cM.
-j- A.P. Het was toen ongeveer 30 cM.
hooger dan de hoogst waargenomen
stand. Het water bleef in de Oost
zijde niet voor den kistdam staan.
Op verschillende punten stond het er
reeds achter. Met verdubbelden Ijver
werd er gewerkt om de waterkeering
te versterken. In den loop van den
morgen kwamen 200 soldaten, waar
onder genietroepen, aan om behulp
zaam te zijn bij het maken der kist
dammen.
Ook door de gemeente Wormer-
veer is gezorgd voor een kistdam
aan de Oostzijde van de Zaan, ter
lengte van ongeveer 3200 M. De
polder Westzaan heeft een kist
dam van ODgeveer 3200 M. doen aan
leggen, en langs den Karnemelks
polder een van 1200 M. Overal ver
leenden militairen hun hulp.
Te Purraorend ia de toestand
Zondagmorgen oveneens plotseling
verergerd. Ook bier steeg het water
tot een groote hoogte. De kaden van
den dijk van den Overweerschen
polder werden overstroomd.
De werkzaamheden tot het maken
van een noodwaterkeeriDg worden
met kracht voortgezet.
Men tracht de waterkeering in
zijn geheel in ongeveer 5 weken ge
reed te krqgen. Eveneens wordt hard
gewerkt aan den dam langs het N,-
Hollandsch kanaal zich uitstrek-
köhde van de sluizen tot aan den
spoordijk. Met dezen dijk hoopt men
Maandagavond gereed te zijn. De dam
langs den Purmersteenweg is reeds
700 M. lang. In een spoedeischende
vergadering van den Gemeenteraad,
Zondagmiddag gehouden, is besloten
tot het maken van een kistdam van
den spoordijk naar de sluizen van de
Wlide Wormerdljk.
Het crediet hiervoor toegestaan be
draagt 35.000 gulden. De melkfabriek
„Hollandia", welke door het opko
mende water sterk wordt bedreigd,
heeft hiervoor 10.000 gegeven. De
jroote sluis in het N.-Hollandsch
ranaal wordt met steenen dichtge
gooid. Door deze maatregelen zal
Purmerend geheel met dijken worden
omgeven, en zoodoende een afzonder
lijke polder vormen, welke met be
hulp van de machines van de fabriek
Hollandia" zal worden leeggomalen.
Het gevolg van het stijgen van
het water Zaterdag was de stand
6 cM. A.P. Zondag tegen 5 uur
's middags 4 cM. bovenA. P. was,
dat gedeelten van Purmerend, welke
tot nog toe voor overstrooming waren
bewaard, nu ook ondergeloopen zijn.
Voor den dijk van den Wijde
Wormer bestaat op het oogenblik,
op de plek waar men doorbraak
vreesde, geen gevaar. Ook voor den
Purmerringdljk niet. Over den dijk
van den Overweerschen polder echter
stroomt het water. Van doorbraak is
evenwel nog geen sprake. Daar deze
polder onmiddellijk grenst aan het
buitenste deel van Purmerend, loopt
ook dit deel van de stad gevaar van
overstrooming.
Men vermoedt dat de stijging van
het water in verband staat met het
springtij, hetwelk thans eerst zijn
invloed in het binnenland zou doen
gevoelen.
In Waterland was de toestand
Zaterdag vrij stationair. Hier en daar
poogt men nog wat huisraad te red
den. Van herstellingswerk is nog geen
sprake. Natuurlijk i3 ook hier Zater
dagnacht het water opgeloopen. Zon
dagavond werd uit Landsmeer gemeld,
dat het water onrustbarend steeg.
In de laatste 24 uur was het niet
minder dan 18 cM. gerezen. De Ooste
lijke wind is daarvan ook voor een
gedeelte de oorzaak geweest. Door
de werking van het water zijn groote
stukken land naar boven gekomen,
die nu al9 eilandjes ronddrijven. Bij
den Langendljk zijD de sluisdeuren
losgeslagen en slingeren nu willekeurig
heen en weer.
Door de militaire overheid is last
gegeven dat de kippen, honden, kat
ten en ander gedierte, hetwelk zich
nog in de boomen, op daken enz.
mocht beviuden, moet worden dood
geschoten, daar zij anders toch moe
ten verhongeren.
De veldwachter van Buiksloot is er
in geslaagt 4 mannen aan te houden,
die diefstallen hebben gepleegd in
boerderijen in de Broekermeer. De
mannen, die naar het huis van be
waring te Amsterdam zjjn overge
bracht, bleken te hebben gestolen
eenig huisraad, 26 kazen en een
hoeveelheid spek, te zamen voor een
waarde van ongeveer f209. Zondag
werden twee uit Amsterdam afkom
stige stroopers door de pa< rouilledienst
gevat. Door de militairen, welke met
den politiedienst belast zijn, wordt
algemeen op bewapening aangedron
gen, om beter te kunnen optreden
tegenover de stroopers.
■Om Buiksloot was het water
eveneens gestegen. De weg van het
dorp naar het Tolhuis stond voor een
deel blank.
Uit Durgerdam wordt gemeld,
dat de hooge golven op de binnenzee,
opgezweept door den hevigen wind,
de vernieliDg van de verlaten huizen
voortgezet hebben.
Op de begraafplaats te Holysloot
had een groote verwoesting plaats en
werden de lijkkisten uit de graven
gespoeld. Eenige houten huisjes wer
den stukgeslagen.
Aan den Drechterland-
s c h e n zeedijk tusschen A n d ij k
en Enkhuizen wordt door 1600
arbeiders gewerkt. Er zijn veel zwakke
plekken. Men heeft 3000 laat basalt
steen aangebracht voor de herstelling.
De gaten worden volgespoten met
beton. Men hoopt het gevaar zoodoende
spoedig meester te zijn.
Te Ridderkerk (IJsolmonde,
Z.H.) is de toestand nog steeds kri
tiek. Vooral de hevige wind op
Vrijdag van de vorige week deed het
ergste vreezen. De polders, Wouden,
Donkersloot en Zand staan nog diep
onder water.
Ook de Kerkepolder loopt geregeld
onder. De hooge Molendijk en de
Eenigedljk zijn door het nu reeds een
week er tegenstaande en slaande
water waarschijnlijk ernstig aange
tast. Tegen een zoo langdurig in
vreten is de dijk niet bestand, zoodat
men doorbraak vreest. Er is dan alle
kans dat het geheele eiland IJsel
monde zal overstroomen.
Oe waterstand.
Volgens offlcieele gegevens heeft
bij den jongsten storm het water bq
hoogsten stand bereikt, 2.60 M. boven
vol zee (vol zee is ongeveer A. P.)
Dat niemand zich zoo'n vloed meer
kan herinneren, blijkt uit het vol-
tnde staatje:
boven vol zee.
Op 2 Febr. 1907 2.05 M.-
13 Jan. 1906 2.07 M.-
7 Jan. 1904 2.00 M:~
8 Dec. 1895 2.38 M.-
12fOct. 1881 2.48 M.-
In 1825 2.80 M.-
PLAATSELIJK NIEUWS.
Enka voor da Nad. Vareeniglng.
Voor de afd. Helder van de Ned.
Vereen, tot Afschaffing van alcohol
houdende dranken trad Zaterdag op de
bovenzaal van den Bond voor Marine
personeel op Mej. Van der Vlies
(„Enka") uit Schiedam.
De voorzitter, de heer Meerholz,
opende de goed bezochte vergadering
met een woord van welkom.
Deg.o. zangvereenigiDg „Ons Doel",
onder leiding van den heer Rusting,
zong een tweetal liederen, waarna
de spreekster het woord kreeg.
„De wapens niet neer" luidde de
titel harer rede en spr. zeide, dat er
iets in is dat onaangenaam aandoet
nu er overal zoo'n diep verlangen is
naar vrede, een verlangen hier en
daar uitbarstend in geweld, in groote
manifestaties, vooral van vrouwen.
Sedert de vreeselyke oorlog woedt
brengen wij onze gedachten en onze
woorden parallel met dien oorlog, die
zoo zeer in onze gedachten is in
geweven.
Spr. wil don strijd voor geheel
onthouding vergelijken met wat daar
op de slagvelden geschiedt.
Een Oostenrljksch soldaat, een leer-
aar, schreef onlangs dat er tusschen
geknetter en gefluit en 't gedonder
der kanonnen iets was wat hij altijd
n altijd hoorde: „Voorwaarts" en
vuurt", iets, dat altijd gehoorzaamd
werd.
Ook in den drankstrijd geldt het:
„voorwaarts" en „vuurt". Spr. zal
achtereenvolgens behandelen: 1. op
wie moet gevuurd 2. Wat kost dat
3. Wat is de uitwerking? 4. Welke
ammunitie? en 5. Wie moeten vuren?
Spr., die anti-militaristisch voelt,
1 geen anti-militaristische rede
houden. Alleen wil zij zeggenop het
slagveld staan niet tegenover elkaar
menschen die eikaars persoonlijke
vijanden zijn. Hier een vader, wiens
huis in Frankrijk staat tegenover den
ander wiens huis in Duitschland
staat, die eikaars persoonlijke vijand
niet zqn maar op 't kommando
vuurt" elkaar dooden.
In den drankstrijd is dat anders.
Daar wordt gevuurd op de vijanden
der gansche menschheid: op den al
cohol, op de kroeg en het drank
kapitaal.
Alcohol is de vijand van allen,
vooral der arbeiders en als het getal
der bewuste arbeiders zoo klein is,
le drank een der schuldigen. Alco;
hol knaagt aan de arbeiders beweging
en maaktze zwakker. Vele worden niet
bereikt omdat zij in de macht der
kroeg zijn.
En dat het drankkapitaal machtig
is, dat leerde ons ook deze oorlog.
In Engeland bleek weer hoeveel
leden van het Lager- en Hoogerhuis
betrokken waren bij het drankkapi
taal. Ook veel leden van het Neder
landsche parlement zqn bij 't drank-
kapitaal betrokken.
En daarom is 't goed van de Ned.
Vereen, dat zq bij verkiezingen den
kandidaten vraagt naar hunne mee
ning omtrent het drankvraagstuk.
Hoe kunnen leden die belang hebben
bij het rendeeren van het drankka
pitaal wetten maken, die het drank
gebruik moeten beperken?
Wq moeten niet tevreden zijn als
wij zelf geheel onthouder zijn en onze
omgeving: wij moeten verder kijken
en zeggen: „Makkers, laten w(j het
drankkapitaal vereend aanvallen, op
dat het onder dien aanval bezwljke
Het vuren op het slagveld, heeft
men uitgerekend, kost 195 millioen
per dag. Duizenden millioenen heeft
de oorlog aan Europa gekost, het
verwoeste neg niet meegerekend:
dat boteekent dat de welvaart en de
voomitgang der volkeren voor jaren
en jaren geknakt is. Men zegt: ons
land is er nog zoo slecht niet aan
toe: zie de opbrengst der belastiogen.
Maar spr. zegtlaten wij voorzichtig
zqn want oorlogswinst is geen ver
rijking: deze kan alleen verkrégen
worden door meerderen arbeid en de
duizenden militairen zijn geen produ
centen maar consumenten; geen
voortbrengers zijn die 20 millioeu
mannen in Europa en oorlogswinst
is geen verrijking; 't is slechts de
verplaatsing van bezit van den ar
beider naar den bezitter, vooral vau
uit Europa naar Amerika. Europa
zal straks op de knifeén liggen voor
de Amerikaaosche kapitalisten. Deze
oorlog kost de arbeiders jaren van
vooruitgang.
Oanscb anders is bet met den
oorlog die de drankbestrijding voert;
die kost ons een stuk vrijen tijd, een
brok energie, wat liefde. Doch de
besteding dier geestelijke goederen
levert aan alle kanten winst. En wat
is hier de uitwerking? In Engeland
sterven jaarlijks 60.000 menschen
door den alcohol. Hettrotsche Albion
heeft een slagveld waar jaarlijks
60.000 man vallen. Op iedere 1000
inwoners één is voor de groote landen
samen een half millioen slachtoffers.
De tuberculose, gevoed door het
alcoholisme, eischt jaarlijks S mil
lioen levens.
En deze oorlog tegen den alcohol
geraakt nooit uit.
Eo de uitwerking van het vuren?
Spr. beschrijft een slagveld na den
strijd en vergelekt daarmee het slag
veld vai den alcohol-oorlog. Daar
worden levens gered, geestelijke
dooden nieuw leven gegeven. De
uitwerking van ons vuren is een
zegen. Ru3laDd verbood de wodka en
de zucht der moeders daar is:moge
het voor altijd zijn 1
Onze wapenen zijn de liefde tot
d* menschheid.
Spr. betreurt dat de oorlog oor
zaak was dat de mooie bewegiog
voor Plaatselijke Keuze geheel ver
geten is. Wei wilde Cort van der
Linden niets van Plaatselijke keuze
weten, maar dat wilde hij vroeger
ook niet van algemeen- en vrouwen
kiesrecht. ThaDS heeft hy gebogen
voor den volkswil. Dat moeten wij
ook zien te bewerksn ten opzichte
van den drankstrijd. Hervorming en
revoluties beginnen van onderop. Om
die hervormingen te krijgen moet
men samenwerken in de organisaties.
Na de pauze behandelde spreek
ster: Wie moeten vuren?
Allen, zegt spr., vrouwen cn man
nen, christenen en socialisten; voor
al de arbeiders. Spr. hoopt dat straks
eens iemand zal opstaan en bezwaren
naar voren brengen. De liefde dringt
ons. Christus heeft gezegdgij zult
den naaste lief hebben als u zelve.
Die liefde spreekt uit 't heele Bijbel
boek.
De socialisten moeten meestrijden
opdat een andere tijd kome, dan die
van heden, waar geldt als opperste
wet het egoïsme. De christen socia
listen zijn voor zooverre spr. weet
allon geheel-onth. De christen die zijn
plicht doet en de socialist moeton het
ook zqn.
Beider hart moet opengaan voor de
kleinen, zooals spr. ze kent in Rot
terdam, die de hand ophouden, zelfs
soms stelen, omdat vader geld móet
hebben om te drinken.
Spr. zegt dat in Helder nog 100000
Liter jenever wordt gedronken. Weet
men wat dat beteekent?
En zou hier dan niets meer tè doen
zijn?
Laat ieder toch voelen zijn ontzag
lijke verantwoordelijkheid. Spr. wijst
dan op de macht van bet goede voor
beeld en roept in een mooie peroratie
allen op om mee te doen aan den
drankstrijd. Er moet gestreden wor
den tot de laatste kroeg gesneuveld is.
Voorz. brengt een woord van dank
aan spr. envergaderiDg en sluit daarna
de bijeenkomst.
In de pauze zong het zangkoor nog
op zeer verdienstelijke wijze o.a. het
Aan de Maan".
„Morgenrood".
Deze vrijzinnige zangvereeniging,
directeur H. J. E. DeDker, gaf Zater
dagavond in „Casino" een soiree
amusante, welke druk bezocht was.
De voorzitter, de heer K. Geus,
opende allereerst met een woord van
welkom, hoopte dat alle aanwezige
dames en heeren een gezellige, een
genotvolle avond zouden hebben en
deelde mede, dat er in de pauze een
collecte zou gehouden worden ten
behoeve van de slachtoffers van den
watersnood.
Hierna werd het programma uit
gevoerd en dit stelde niemand te leur,
maar verschafte het talrijk* publiek
zeer veel genoegen.
Met „Morgenrood" werd begonnen
en hoewel we dit nummer reeds meer
hoorden, het boeide voor de zooveelste
maal om de schoonheid, om de onbe
rispelijke vertolking.
Ook bq „Bede voor 't Vaderland",
bet steeds mooie, diep aangrqponde
oud-Hollandsche lied van Valerius,
dat zoo zuiver, zoo gevoelvol werd
gezongen, openbaarden zich de uit
muntende en waardeerende hoedanig
heden van het koor.
Nummer 4 van 't programma was
bepaald een aardige verrassing, want
er stond „Voordracht", zonder meer,
doch we kregen „Morgenrood hulde",
waarvan de woorden gemaakt waren
door onzen plaatsgenoot den heer
Philip Polak. Dit werd heel verdien
stelijk door Men dames met piano
begeleiding ten gehoore gebracht. Er
was een kwartet en een solo in. Allen
kweten zich best van hun taak, het
geheel was wel de moeite van het
hooren waard en een groot succ«s
bleef dnD ook niet uit. Kr werd luid
en langdurig geapplaudiseerd en toen
het scherm nog eens omhoog ging,
stond daar een interessante groep met
een doek „Voor vrouwenkiesrecht",
met slingers en vlaggen en hot
passend nummer op de wijs van
,'t Oude Wilhelmus" werd aan het
slot geweldig toegejuicht.
Nog volgden „Bede" van Dan. da
Lange en «en potpourri, „Bouquet',
voor gemengd koor en sopraan-solo,
waarvan de voordracht zeor_ voldeed
en waarvan de varleerende" samen
stelling met genoegen werd beluis
terd.
Even vóór do pauze nu trad de
voorzitter n*g eens naar voren en
richtte het woord tot den directeur,
den heer H. J. E. Decker, die
wegens vertrek naar Oost Indië
heden voor het laatst „Morgenrood"
dirigeerde. Hij bracht hera warme
hulde en hartelijkon dank voor zijn
Ijver en toewijding sinds do opricli
ting, 12 November 1912, voor zijn
onvermooid streven om „Morgenrood"
steeds vooruit te brengen, waarvan
ieder thans de goede, de gelukkige
resultaten mag zien, en als blijk van
erkentelijkheid en achting en vriend
schap hadden leden en oud leden
daarom besloten om hom een herin
nering aan te bieden in den vorm van
een fraaie schemerlamp. Dit cadeau
werd, onder daverend applaus, door
den heer Denker met zichtbare ont
roering in ontvangst genomen en hij
kon haast geen woorden vinden om
te zeggen wat hem op 't hart, lag, Hy
dankte voor het geschenk, zeido dat
hij ruim drio jaar mei. zeer veel
genoegen de leiding van „Morgenrood"
had gehad en dat het hem nu zwaar
te scheiden. Spreker wenschte
nog één geschenk naar het Oosten
mede te nemen, dat hem wel het
rae*8t waard was, namelijk de ver
zekering, dat, als hij naar zqn plaats
van zijn bestemming zou gaan,
.Morgenrood" niet zou vevdwqnen,
maar dat de zangvereeniging zou
blijven voortbestaan, groeiend en
bloeiend, ora te strydon, om vooral
te strqden voor het beginsel. (Ap
plaus).
Nu kondigde do voorzitter aan, dat
de gehouden collecte f 18.25 had
opgebracht, waarna men overgiDg tot
de opvoering van „Papa gaf permis
aie", welk geestig biy'spel in één
bedrijf van M. J. H. v. Bruggen door
de verschillende personen zeer goed
werd weergegeven en dat byzoudcr
in den smaak viel.
Met e*n bal werd de avond besloton.
Ziekenfonds R.-K. Volksbond.
Zaterdagavond vei gaderde in het
Bondsgebouw het Ziekenfonds „St.
Luduïna" van do R.-K. Volksbond
onder voorzitterschap van den heer
Wals, die donateurs en leden hartelijk
welkom heette. Aan do eer t n
bracht h(j dank voor hun flcanciëelen
steun.
Met een enkel woord herdacht hij
de twee leden die door den dood
werden weggerukt.
Op de notulen van den secretaris
den heer Grooff, waren geen aan
merkingen.
De heer Bosch bracht verslag uit
over het nazien der boeken van don
penningmeester. Alles was in de beste
orde bevonden en de verifleurs vonden
geen punten voor aan of opmerkingen.
Uit het verslag van den penning-
meestor, den heer Van Os, bleek dat
do rekening sloot in ontvangst eri
uitgave met f 881.48. Op de Spaarbank
der afdeeling is belegd f1516.-. Het
laatste jaar bleef de flnancieele toe
stand dezelfde en het aantal leden ook.
Tot verifleurs werden benoemd de
heeren A. v. d. Wouw en J. de Ridder.
Het salaris van den bodo werd
met f 10 verhoogd.
Eenige huishoudeiyke zaken werdon
behandeld en de vergadering daarop
met dankzegging gesloten.
Ingezonden Mededeeling.
Vleesch is kracht.
Maar als gij v«el vleetch ett, dient gij
»p ct* meren te litten.
Vleesch ia een ander woord voo:
kracht. Sommige vleescheetende vo!
ken zqn de beate en flinkste strijders
ter wereld, maar eris even goed kracht
in ander voodsel. De Japanner voedt
zich met rysfc, de Italiaan mot raaca
ronl en groenten, de Schot met raeel-
spqzen. Want hoewel vleesch een
hoog voedingsgehalte bezit, maakt het
spoediger urinezuur. En het is li
chaamsbeweging, die verhindert d3t
dit vergift zich verzamelt en rugpyn,
rheumatiek, jicht, zenuwpynen, nier-
gruis en -steen, waterzucht, verhar
ding der aderen en nierontsteking
veroorzaakt.
Twee of drie malen per dag vleesch
eten zal u schaden, als gy niet vol-
doendo lichaamsoefening neemt, want.
vleesch maakt urinezuur en urinezuur
veroorzaakt nierkwalen, rheumatiek
en zenuwaandoeningen.
Dit is de reden, dat. zooveel vleesch-
eters, die hun werk binnenshuis heb
ben, door rugpijn, vreemde pynen,
duizeligheid, hoofdpyn en waterstoor
nissen geplaagd worden en blqven
vermageren, zenuwachtiger en moe-
deloozer worden. Zulke menschen
dienen minder vleesch te eten, ovor-
werk en zorgen te vermydon, te zor
gen voor voldoende lichaamsoefening
en slaap, in ruime mate water of
melk te dfinken, en hun nieren te hulp
te komen met Foster's Rugpijn Nieren
Pillen. Dit geneesmiddel werkt recht
streeks op de nieren en helpt haar
om de nieronzuiverheden af te voeren.
Te Den Helder verkrqgbaar fcjj
Alb. ten Klooster, Keizerstraat flK.
Toezending geschiedt fr. na ontv. van
postwissel h f 1.75 voor één, of f 10.—
voor zes doozen.
Eischt de echte
Foster's Rugpijn
Nieren Pillen; wei
gert elke doos die.
niet voorzien is
van nevenstaand
handelsmerk. (54)
