HELDERSCHE COURAÜT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en
Anna Paulowna
Eerste Blad.
SCHETSEN UII DE EECHTSZliL
No. 4693 ZATERDAG 11 MAART 1916 44* JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ot., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 620.85
Modeblad 65 75 M „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Loss» nummers der Courant 2 ct
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentttn van 1 tot 4 rogalt (bij vooroltbat) 30 oont Elke regel maar 6 ct
Ingezonden mededeollngen van 1 tot 4 regelt 75 oont Elka regel meer 16 oont
Advertentlfin op bepaald aangewezen plaatsen warden 2S®/« hooger bwokeod.
Qroote letters en cllohé's naar plaatsruimte. BewIJs-aremplaar 2J cent
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
Maart, op: onder: op: oncUr: T.m.:n.m.
Zondag 18 m. 0.52 m. 3.5» 6.26 B.CG 0.40 1.6
Maandag IS 10.64 8.41 6.23 6.68 1.40 2.10
Dlnadag 14 a 0.8 4.12 6.20 6.0 3.0 8.36
Woensd. 16 1.16 4.86 6.18 8.2 4.80 6.0
Donderd. 16 2.80 4.66 6.16 6.4 6.60 6.0
VrJJdttg 17 8.46 6.11 8.13 66 8.46 6.60
Saterdag 18 5.1 6.28 6.10 6.7 7.26 7.86
DE OORLOG.
0e officieels legerfaerichten
van 8 en 9 Maart.
Van het W e s t e 1 Ij k front.
De situatie rondom Verdun ver
andert bij het uur. Toch achten wy
het noodig de verschillende legerbe-
richten, naar gelaug van den datum
waarop zy inkwamen, volledigheids
halve hieronder af te drukken.
Allereerst het Fransche avond-
bericht van 8 Maart:
De vijand heeft ten Westen van
de Maas onder dekking van een hevig
bombardement gepoogd verder voor
uil te komen en een krachtigen aan
val op Béthincourt gedaan, die afge
slagen is.
Een tegenaanval der Franschen op
het Ravenbosch, waar de Duitschers
Dinsdag in waren doorgedrongen,
heeft den vijand uit het grootste deel
van het bosch geworpen, waar de
Ingezonden mededeeling.
Beter dan een balsem
voor uwe pijnen.
Wij bieden aan de rheumaliek-
- lijders niet aan hun lijden te kal-
meeren, hunne pijnen te verzachten;
wij bieden hen aan hen er van te
verlossen.
Indien gij weet dat de rheumatiek-
pijnen veroorzaakt worden door de
aanwezigheid in het bloed van een
vergift, genoemd „urine-zuur", zegt
gij tot uzelf dat, zoo er een middel
bestaat dat de kracht bezit dat urine
zuur uit het bloed te verwijderen,
gij dit middel maar hebt In te nemen
om geene pijnen meer te hebben.
Welnu, dat middel bestaat. Gij hebt
•r dikwijls van hooren spreken, maar
gij kent de bewonderenswaardigheden
er van niet voldoende. Dat middel is
de Pink Pillen. Anderen dan gij, heb
ben tot hun grootste geluk en hun
grootste rust geweten, dat de Pink
Pillen de rheumatiek genezen. Zij
hebben zich gehaast zich, dank zij de
Pink Pillen, te verlossen van de pijnen
die eiken winter hun leven onmoge
lijk maakten.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar
k f1.76 per doos, en f9.- per, zes
doozen bij het HoofddepOt der Pink
Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam;
voor Helder en Omstreken bijAlb.
TEN KLOOSTER, Keizerstraat 93,
en H. W. ZEGEL, Kanaal weg 63;
te Schagen bij J. ROTGANSte den
Burg (Texel) bij T. RUIS, en verder
bij verschillende Apothekers en goede
Drogisten.
Duitschers nu alleen nog maar het
Oostelijke uiteinde van bezet houden.
Op doa rechteroever van de Maas
is in de buurt van Douaumont het
geschutvuur weer buitengewoon hevig
geweest. De Duitschers trachtten
zonder succes onze linies ten Oosten
van het fort aan te vallen. Een in
fanterie aanval bracht den vijand
wederom in het bezit van de redoute
van Hardaumont, dewelke wij Woens
dag hadden heroverd.
Hevig kanonvuur in Woevre. Onze
batterijen op de hoogten van de Maas
hebben de Duitsche artillerie met
kracht geantwoord.
In don Opper-Elzas hebben wij door
een bomaanval de loopgraven her
wonnen, die de Duitschers den 12den
Februari hadden bezet.
Wij h6bben een vernietigend artil
lerievuur gericht op de vijandelijke
werken ten noorden van de Aisne
en In Argonne.
Het Duitsche legerbericht van
den volgenden morgen (9 Maart)
meldde het volgende:
Het artillerievuur aan beide zijden
groeide veelal tot grootere levendig
heid. De Franschen hebben het Wes
telijk deel van de loopgraaf bij Maisons
de Champagne heroverd, waar gisteren
,et handgranaten gevochten werd.
Ten Westen van de Maas zijn onze
troepen bezig de in het Ravenbosch
nog aanwezige nesten van Franschen
op te ruimen.
Ten Oosten van de Maas werd tot
verkorting van de verbinding der
Duitsche stellingen ten Zuiden van
Douaumont en de linies in Woövre
na krachtige voorbereiding door
artillerie, het dorp en het pantserfort
Vaux en de talrijke aansluitende
versterking der tegenstanders onder
bevel van den commandant van de
9de reservedivisie, generaal der infan
terie, von Guretscy Cornitz, door de
Posensche reserveregimeiiten no. 6
en 19 in 'een schitterenden stormloop
genomen.
In een groot getal luchtgevechten
zijn onze vliegers overwinnaars ge
bleven. Met zekerheid is bekend dat
8 Fransche vliegers zijn neergescho
ten.
Al onze vliegtuigen zijn terugge
keerd. Vele van onze vliegers waren
gewond.
De vijandelijke troepen in de plaata
ten Z. en ten Z.W. van Verdun zyn
zwaar met bommen bestookt.
Door een aanval van een Fransch
luchteskader op Metz zijn 2 burgers
gedood en vele particuliere huizen
beschadigd. In een daarop volgend
luchtgevecht is de aanvoerder neer
geschoten en gevangen genomen. Zijn
begeleider wa3 dood.
Terwijl het latere Fransche be
richt van Donderdagmiddag de situatie
als volgt omschreef:
In Argonne heeft de Fransche ar
tillerie de beschieting van de Duitsche
verbindingswegen, vooral in Oostelijk
Argonne en de streek van Montfaucon
en Nantillois, voortgezet.
Ten Westen van de Maas hebben
de Duitschers in den loop van -den
nacht herhaalde pogiugen gedaan om
hun tegenslagen van gisteren goed te
maken. Twee aanvalspogingen op het
dorp Béthincourt, voorafgegaan door
een geweldige voorbereiding der ar
tillerie, z|jn door afslüiticgsvuur ge
stuit^ De Franschen hebben de Duit
schers belet uit dë loopgraven te
komen. In het Ravenbosch hebben
de Duitschers tal van vergeefsche
pogingen gedaan om de Franschen
te verdrijven van een uitgestrekt ter
rein, door heu veroverd, dat zij thans
bevestigen.
Ten Oosten van de Maas ia de strijd
gisteren tegen het eind van den dag
en in den Joop van den nacht in het
gebied, gelegen tusschen Douaumont
en het dorp Vaux, voortgezet. De
Duitschers hebben met aanzienlijke
strijdkrachten verscheidene aanvallen
op de Fransche stellingen gedaan.
Ondanks de hevigheid van het ge
schutvuur en de verwoedheid van de
stormaanvallen der Duitschers, kon
den zij de Fransche linie niet aan het
wankelen brengen en werden zij vol
komen teruggeslagen. Enkele afdee
lingen Duitsche .infanterie, die een
oogenblik in het dorp Yaux waren
binnengedrongen, werden er door een
Franschen tegenaanval met de bajonet
onmiddellijk uit verjaagd.
In Woövre over en weer tusschen-
poozeude beschieting zonder infante-
riegevechten.
In Lotharingen zijn de Frauschen
er ten Westen van het Priesterbosch
door een overval in geslaagd eer
twintigtal gevangenen te maken.
Voor de later ingekomen telegram
men verwijzen wij onze lezers naar
een andere plaats in dit blad.
De berichten van al de andere ge
vechtsterreinen geven geen nieuws
van eenig belang.
Dultschland verklaart Portugal
den oorlog.
Berlijn, 9 Maart. OfficieelHet slot
van de heden te Lissabon overhan-
digdb verklaring, waar van een afschrift
aan den Portugeeschen gezant te
Berlijn is gericht, luidtDe keizerlijke
regeering ziet zich genoodzaakt uit de
houding van de Portugeesche regee
ring de noodzakelijke gevolgtrekkin
gen te maken. Zij beschouwt zich van
nu af aan in oorlog met de Portugee
sche regeering.
De „Norddeuteche Allgemeine Ztg."
maakt de volgehde mededeeling
openbaar
De Portugeesche regeering heeft
den 28 Febr. de in Portugeesche
havens liggende Duitsche schepen in
beslag genomen. Dadelijk nadat zulks
bekend was geworden heeft Roaen,
de Duitsche gezant te Lissabon, op
dracht gekregen, daartegen te protei-
teeren en intrekking van hét beslag
te eischen. De nota, waarin deze eisch
werd gesteld, is den 27en Febr. aan
de Portugeesche regeering ter band
gesteld, doch niettemin heeft deze de
officieuse pers te Lissabon laten ver
klaren, dat er geon ;Duitsche protest
nota was ontvangen en in de verga
dering van het Gongre's heeft de
minister van justitie zelfs officieel de
ontvaDgst der nota geloochend. Een
door den Duitschen gezant verlangde
rectificatie van het bericht in de per«
i$ achterwege gebleven.
Het blad somt dan een aantal
grieven op betreffende de door Por
tugal gepleegde daden, die tegen de
onzijdigheid indruischen, en zegt dan
ten Blotte:
De Duitsche regeering heeft fcot-
du3ver, den moeilijken toestand van
Portugal lankmoedig in aanmerking
nemend, geen ernstige gevolgtrek
kingen uit de houding der Portu
geesche regeering- gemaakt.
Den 23en Febr. werden de Duit
sche schepen in Portugeesche havens
in beslag genomen en militair bezet.
Op ons protest heeft de Portugeesche
regeering geweigerd deze maatrege
len van geweld in te trekken en ge
tracht ze door een wederrechtelijke
uitlegging van bet bestaande verdrag
te rechtvaardigen. Deze poging moet
als een ijdele uitvlucht worden ge
kenschetst. Het staat vast dat de
Portugeesche regeeriDg veel meer
Duitsche schepen in beslag heeft ge
nomen, dan wegens het gebruik aan
scheepsruimte voor Portugal noodig
waren, en dat zij niet eens heeft ge
tracht zich daaromtrent rechtstreeks
of door bemiddeling van de Duitsche
regeering mot de Duitsche reederijen
te verstaan.
Het 'geheele optreden van de Por
tugeesche regeering vormt dus een
ernstige rechts- en verdragschennis.
De Portugeesche regeering heeft door
dit optreden openlik te kennen ge
geven dat zij zich als vazal van En
geland beschouwt en aan de Engel-
sche belangen ondergeschikt maakt.
Zij heeft ten slotte de inbeslagneming
van de schepen op zoodanige wijze
ten uitvoer gebracht, dat daarin een
uittarting van Duitschland moet wor
den gezien. De Duitsche vlag werd
op de schepen neergehaald, de Por
tugeesche vlag met den oorlogswim
pel er op geplaatst, terwijl het ad
miraalschip saluutschoten vuurde.
De Duitsche regeering ziet zich
genoodzaakt uit de houding van de
Portugeesche regeering de noodzake
lijke gevolgtrekkingen te maken. Zij
beschouwt zich van nu af aan in
oorlogstoestand met de Portugeesche
regeering.
Bandieten-aanval op Columbus
(N.-Mexieo).
New-Vork, 9 Maart. Aan de Asso
ciated PresB wordt uit Columbus in
Nieuw-Mexico geseind:
Vijfhonderd bandieten van de partij
van Villa hebben vanochtend vroeg
de stad aangevallen en een aantal
burgers gedood. Zy zijn anderhalf
uur in 't -bezit van de stad gebleven
en er toen door Amerikaansche cava
lerie uit verdreven. Zij zijn daarop
teruggetrokken, na een deel van de
stad in brand te hebben gestoken.
Een groot aantal Mexicaneu is ge
dood, ook verscheidene Amerikaan
sche militairen.
Uit Dultschland.
de Pruisische staatsspoorwegen
zijn thans ongeveer 85,000 vrouwen
werkzaam.
Het Brttschs rijk.
Londen, 9 Maart. In het gebouw
van het Lagerhuis is vandaag een
merkwaardige samenkomst van ver
tegenwoordigers van het Britsche
Rijk gehouden. Er was een noenmaal
aangericht ter eere van Hughes, den
minister-president van Australië, die
thans te Londen toeft. Bonar Law
verklaarde in de tafelrede dat er geen
grooter verbazing bij den vijand heeft
geheerBcht dan toen ontdekt werd
welke hulptroepen de Engelsche over
zeesche gewesten aan de Engelsche
legers konden toevoegen. Hij ver
klaarde dat de verhouding tusschen
de verschillende deelen vau het Brit
sche Rijk na den oorlog niet dezelfde
ban blijven. Hij hoopte dat na dezen
verfoeilijken oorlog een rijk z\l ont
staan, éón van bouw, en voor altijd.
Bonar Law meende dat de toekomst
afhangt van de overzeesche ge)
westen, want het moederland zal elk
voorstel in dien zin, door hen goed
gekeurd, volgaarne aanvaarden. Din
gen, die vóór den oorlog moeilijk
schenen, zullen na den oorlog gemak
kelijk blijken. Groote maatregelen
zullen niet moeilijker blijken dan
kleine.
Hughes, die tevoren door den koning
was ontvangen en een kabinetsraad
bijwoonde, werd met gejuich ontvan
gen. Hy zeide: Wij zijn met hart en
ziel in dezen oorlog. Niets zal aan
een volkomen overwinning in den
weg staan. Hij gewaagde van Duitsch
land's beheersching van de metaal
markt en verklaarde nadrukkelijk
dat het zelfmoordenaarspolitiek ware,
zich aan dezen Duitschen Octopus
vast te binden. Wij, Australiërs, ver
volgde hij, hebben iets gedaan om
den Duitschen kanker i(it te roeien.
Wij hebben alle Duitsche contracten
en handelsmerken nietig verklaard,
alle Duitsche aandeelhouders uitge
dreven. Wij zouden erger dan dwazen
zijn, indien wij niets hadden geleerd
van de wijze waarop wij door Duitsch
land zijn bedrogen. Duitschland heeft
zijn rechten verbeurd. Wij moeten
er tot eiken prijs naar streven den
Duitschen handel te vernietigen en
aldus Duitschland «en slag toe te
brengen die voor ons gelijk staat
met een overwinning. Wat ook het
eind van den oorlog zij besloot
Hughes Duitschland's kans om
handel te drijven met Engeland's
overzeesche gewesten is voor im
mer verkeken.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Veraanlglng „Hat Rooda Krul»",
Conltf Haldar.
Woensdag hield het Comité Helder
van bovenstaande vereeniging eene
algemeene vergadering, waarin ver
slag werd uitgebracht van de ver
richtingen in de jaren 1914 en 1915.
Wij ontleenen er het volgende aan
Belangrijke mutaties in het Dag.
Bestuur van het Comité in het jaar
1913, brachten storing in de begin-
en vervolgcursussen voor verplegend-
en transporteerend personeel, doch
in de bestuursvergadering van 29
Januari 1914 werd de leiding dier
cursussen besproken en de hervatting
bepaald voor den a.s. winter.
Een waarschuwend telegram van
>t hoofd comité te 's Gravenhage op
i Juli 1914 gevolgd door eeu aan
vullend schreven bracht on* comité
vroeger en intensiever in actie dan
een onzer op de Januari-vergadering
voorzag. Onverwijld werd overleg
gepleegd met den Heer Voorzitter
der Plaatselijke Militaire Gezondheids
commissie, tevens Chef van het
Marine-hospitaal alhier, om tot over
eenstemming te geraken ter verple
ging en verzorging der zieke- en ge
wonde krijgslieden en iDgezetenen,
aan de band van desbetreffende be
staande voorschriften en vastgesteld,
dat wat de verpleging der krijgslieden
betrof Z.H.Ed.G. over voldoend per
soneel beschikte, doch dankbaar ge
bruik zou worden gemaakt van de
hulp onzer verpleeg- en transport-
colonne ter verpleging en vervoer
van zieke- en gewonde ingezetenen.
Ter richtige uitvoering van d«z«
laatste functie werd omgezien naar
lokaliteit ter vestiging eener nood-
zieken Inrichting en dóór tusschen-
komst 7an den Chef v. h. Marine»
hospitaal den Stelling-commandant
voorgesteld daartoe voorloopig een
deel van het gebouw der R.H.B.8.
te bestemmen. Daar laatstgenoemde
autoriteit echter bezwaar had tegen
de onttrekking van bedoeld gebouw
aan zijn eigenlijke bestemming werd
Daar andere lokaliteit omgezien waar
by dankbaar wordt herdacht de be-
langelooze aanbieding van besturen
van diverse vereenigingen en corpo-
ratiön, die hunne gebouwen het Comité
ter beschikking stelden, echter helaas
geen van alle ruimte en gerief bie
dende voor het doel beuoodigd, waar
om de keuze gevestigd werd op het
„Casino"-gebouw aan den Kanaal weg
alhier.
Nadat wij ons daarop om hulp
gewend hadden tot de burgerij, ▼er-
kregen wjj de beschikking over een
voldoend aantal bedden met toebe-
hooren, over 170 stuks ziekenkleeding
en het noodige huisraad, terwijl op
bestelling van buitenaf werd betrok
ken een hoeveelheid verbandstoffen
toereikend voor één maand, een 3-tal
rader-brancards systeem de MooyeD
een 25 tal verbandtrommel». Het
hoofd comité voorzag in een stel
instrumenten voor de operatiekamer,
een eenheidskist en een 20 tal een
heids-brancards.
Intusschen was onder leiding van
het comité lid dr. Minkema herhalings
cursus gehouden met die vrouwelijke
ingezetenen welke reeds vroeger een
cursus in verbandleer en eerste hulp
bij ongelukken hadden gevolgd, ter
wijl ook een cursus voor eerstbegin-
nenden een aaD vaDg nam. Een collecte
langs de huizen bracht ruim f 800 -
op, terwijl op onze oproeping in de-
plaatselijke bladen zich tal van inge
zetenen aanmeldden voor het ver
richten van werkzaamheden van aller
lei aard. De echtgenoote van den
stelling-commandant vormde een
vrouwen-comité en verdeelde de werk
zaamheden voortvloeiende uit de
straatcollecte, don aanmaak van wind
sel», ziekenkleeding en veel later ook
van buikgordels, wanten en mutsen.
De Heldersche padvinders verrichtten
diensten van allerlei aard.
De door het hoofdcomité, op onze
voordracht, benoemde stelling-com
missaris, de heer Dibbetz, nam ambts
halve zitting in het bestuur van ons
comité, terwijl ook mevrouw Naudin
ten Cate bereid gevonden werd tot
ons bestuur toe te treden.
Onze transport-colonne, waarvan
Se leden gerecruteerd werden uit
ingezetenen, die zich voor Roode-
kruis-dien8ten hadden aaDgemeld,
kwam onder leiding van dr. Minkema.
Zij telt 28 leden, waaronder 8 groeps
commandanten. De leden der colonne
werden voorzien van identiteitabewij
zen en armbanden en uitgerust met
uniformpetten.
Op 3 September 1914 bezocht Z.
K. H. de Prins der Nederlanden de
militaire ziekenlnrlchtingen te Helder.
Ter verkrijging van inwendige
medicijnen voor patiënten in onze
ziekeninrichting werd de toezegging
gevraagd en verkregen van den chef
v/d. gen. dienst der zeemacht ea hot
gemeentebestuur om deze kosteloos
te mogen betrekken uit de apotheek
v/h. Marinehospitaal en de Gemeente
lijke apotheek.
Van 18 Aug. 5 Sept. kwam onze
verpleegcolonnc-, op on» verzoek, onder
leiding van d» herwaarts gedirigeerde
hoofdverpleegster mejuffr. Gade. In
zonderheid werd de verpleegcolonn»
door baar than» ingewijd in des
kundige behaadeliDg van bedlegerige
zieken en gewonden, waarmede de
be»chikk1ng wa» verkregen overeen
zeer bruikbaar stel helpster», dat roDd
een kern van een, door het Hoofd
comité toegezegd, aantal beroeps
verpleegsters eventueel voldoende
waarborg zou geven voor afdoende
hulp in onze ziekeninrichting. Voorts
werden door genoemde hoofdver
pleegster besprekingen gehouden met
de aangewezen leidsters der afdee-
lingen „keuken" en „linnenkamer"
en een dienstregeling voor die af-
deelingen samengesteld, welke thans
Ingezonden Mededeeling.
Zoolang gij gezond zijt,
overiecrkt gij u allicht.
Overwerk sn zorgen leiden tot niets
goed». Niemand kan de natuurwetten
ongestraft overtreden.
Wij allen hebben rust van onzen
geest en ons lichaam, lichaamsoefening
in de buitenlucht en acht uren
slaap noodig om gezond te blijven.
moeten niet te veel eten of drin
ken. Alleen melk «u water kunnen
in ruime mate genuttigd worden.
Verkeerde gewoonten overladen
het bloed met urinezuur-vergiften. De
Dieren werken als veiligheidskleppen,
flltreeren het bloed en verwijderen
ds vergiften maar zijn geneigd om
te verzwakken bij langdurige inspan
ning, en zoodra s{j falen, voelt gij u
dof, vermoeid en zenuwachtig. Uw
rug doet pijn, gij verliest aan gewicht,
gij krijgt last van hoofdpijn, duizelig
heid en urine-stoorDis«en.
Om beterschap ts kunnen verkrij
gen moet gij vooreerst weder een
voudige verstandige gewoonten aan
nemen. Maar gij dient ook de nieren
te hulp te komen. Wat dat betreft
kunt gij staat maken op Foster's
Rugpijn Nieren Pillen.
Dit geneesmiddel zal van groot nut
blijken om de werkzaamheid der nie
ren te herstellen en baar te helpen
om het overtollige urinezuur en de
vloeibare, afgewerkte stoffen af te
voeren. Foster's Pillen zijn gegaran
deerd vrij van schadelijke bestand-
deelen. Z(j werken alleen op de nieren
en urinewagen.
Te Den Helder verkrijgbaar hy
Alb. ten Klooster, Keizerstraat 98.
Toezending geschiedt fr. na ontv. van
postwissel h f 1.76 voor één, of f 10. -
voor zes doozon.
Eischt de echte
Foster's Rugpijn
Nieren Pillen; wei
gert elke doos die
niet voorzien is
van nevenstaand
handelsmerk. (521
Uitersts wil.
Psychologisch probleem.
't Deed hem droevig, pijnlijk aan,
dat-op de plaats van ouden, goeien
oom, twee weken geleden gestor
ven, meneerde Zwart zat, op zijn
dooie gemak, de beenen makkelijk
uitgestrekt. Met veel aandacht be
kijkend 't bamsteonen mondstuk van
het pijpje, waarin een sigaar was
gestoken. Over hem, zat tante Mina.
Met haar eeuwig, naar 't scheen nooit-
gereedkomend haakwerkje. En Paul
merkte, voelde dadelijk, dat er iets
vreemds in de lucht zat. Iets dreigends
dat hem het ademen belemmerde,
alsof een hand zachtjes z'n keel dicht-
wrong. Meneer de Zwart, bloedeigen
broer der weduwe van wijlen oom Hen
drik, nu voor veertien dagen door een
beroerte getroffen, en binnen den tijd
van een uur uit het leven wegge
rukt, had nu een aparte manier van
rooken. Keek Paul aan op een wijze, die
den jongen man huiveren deed. Hy
had steeds afkeer gevoeld voor oom's
zwager. Als oom Hendrik, zaliger
gedachtenis, hem een extraatje toe
stopte1, dan kon meneer Zwart met
een hatelijk-jaloerschen grijns zeggen
—Hein, je bederftdien jongen. Jongelui
moeten 't niet zoo ruim hebben. Ik
begrijp 't i116 waarachtig niet van
iemand, die zooveel ervaring en kijk
op menschen heeft I
Maar dikke, goedige, medelljdend-
aangelegde oom lachte om de waar
schuwing. Hij had Paultje steeds on
der zijn bijzondere protectie genomen.
Paul was „geen hoogvlieger". Een
wat-schuchtere, volgzame, domme
knaap. Op de H.B.S. was het ten
slotte niet gegaan. En toen Paul voor
de derde maal in de vierde klasse
zou blijven steken, maakte men er
sen eind aan. Paul z'n moeder
bad nagenoeg geen fortuin. Moestin
hoofdzaak van een pensioentje leven.
Oom Hendrik sprong voortdurend bij.
Bekostigde Paul z'n leeren. Maar op
zekeren dag had oom 't in zijn hoofd
gekregen om te hertrouwen. Met de
reeds bedaagds mevrouw de wedu
we Staverman, geboren De Zwart.
En Paul z'n moeder had dadelijk
beaeft, dat de zaken verkeerd zouden
loopen, zoodra oom er niet meer zijn
zouDe nieuws gade nam de teugels
stevig in handen. Begon nieuwe wetten
te maken in 't huis van ex-weduwnaar,
't Werd tijd, - vond nieuwe tante
dat de jongen wat verdienen ging
op eigen beenen leerde staao. Men
vond een plaatsje voQr hem op 'n
kantoor. Na een paar maanden kreeg
Paul z'n moeder een hoffelijk briefje
van den patroon, of zij eens bij hem,
wildo komen. Meneer wilde't haar
liever zeggen. Over zulke dingen
te schrijven was ietwat pijnlijk
Paul voldeed niet. Werkelijk, men
had op alle mogelijke manieren - op
drie afdeelingen van uitgebreid kan
toor getracht nut van hem te
ken. Vruchteloos Hij was
droomerig, vergeetachtig, nonchalant,
zonder dat er van opzet of luiheid
sprake zou wezen. Meneer gaf den
goeden raad, een anderen weg in te
slaan.
Maarwat
„Tja I" zei patroon, zooveel doenlijk
moederlijk gevoel van bezoekster wil
lend sparen „tja 1 Lieve mevrouw,
dat is niet makkelijk. Het jonge
mensch is ook physiek, niet geschikt
voor de militaire carrière. Hij is
noch tegen geestelijke noch tegen
lichamelijke inspanning opgewassen.
Rentenier, - dat zou nog 't allerbeste
wezen 1"
Patroon lachte om z'n scherts, maar
voelde tegelijk het ruwe en pijnlijke
ervan. De weduwe dacht aan de
nieuwe vrouw van oom Hendrik
Paul werd volontair in de zaak van
iemand, die nog met z'n vader bevriend
was geweest. Als „aanmoediging"
gaf men hem tien gulden in de maand.
Maar dat moest voor z'n collega's
geheim blijven. Paul was volontair.
Moest heel makkelijk werk doen.
Lijsten met namen verifieeren, ver
gelijken. Brieven overschrijven, bood
schappen naar 't postkantoor doen,
die de heeren liever niet den looper
toevertrouwden. En zoo meer. Hij
had geen ambitie. Deed werktuigelijk
ztjn plicht. De nieuwe patroon had
kassian met stupiden, krachteloos
onbeduidenden zoo» van zijn voor jaren
overleden vriend. Wist hoe de zaken
by weduwe stonden. Had Paul eens
'n pluimpje gegeven, toen hy een
boodschap nogal handig had gedaan.
Hem op den schouder geklopt.
Gezegd„Ik maak je mijn compliment,
hoor! Dat heb-je er patent afgebracht,
jongen. Als 't zoo doorgaat, dan zie
ik je nog wel promotie hier maken 1"
Dat was voor Paul-een hoerlyke
zonnige dag geweest. De aanmoedigen
de woorden verkwikten hem echt. Hij
deed mot grooten ijver 't machinale-
makkelijke werk, hem opgedragen.
En droomde van een toekomst, waar
in zo nog versteld zouden staan van
datzelfde domme Paultje.
Toen was de groote slag gekomen.
Het sterven van z'n moeder, 't Erfe-
n isjeviel nog tegen.Eenpaarkennissen
speculeerden op z'n goedgeloovigheid.
Hij leende geld, waarvan hij nooit
een centime terugzag. Oom-Hendrik
beknorde hem. Maar hield Paul de
hand boven het hoofd. Elke maand
zou hy veertig gulden krygen. Met
tien, die volontair verdiende, kón
hy er best komen. Vijf-en dertig voor
zijn kamer met pension. Vyltien
voor de rest menu plaisir" in begrepen.
De kennissen, die al geaasd hadden
op de nieuwe leeningen, verdwenen
allengs. Paul leefde rustig, eenvoudig.
Hy had geen „dure behoeften", 's Zon
dags at hy by oom Hendrik. En
merkte dan wel, hoe,tante Mina hem
de brokken uit den mond zat te kyken.
Met haar stekerige, loerende, gryzïge
oogjes. Soms maakte zy ook een
stekeligspottende opmerking. Dan gaf
oom haar 'n wenkje en zy zweeg
rood wordend van woede over oom
z'n liefde voor neefje.
Wat Paultje, in die dagen kort
na den dood van z'n moeder niet
wist, 't was, dat tante Mina al haar
best deed om haar man te bewegen,
de toelage te verminderen. Maar dat
was vruchteloos. En ten slotte was
het van nature zacht-goedige man
netje kriegel geworden. Had hy „eens
voor al" zijn vrouwtje verzocht, over
dat chapiter te zwygen. Ze gehoor
zaamde. Ziedend van woede. Maar ze
beraamde plannen voor de toekomst.
Haar zin zou ze krijgen. Al kwam
de onderste steen boven. In den loop
der dingen was tante Mina wonder
baarlijk behulpzaam. Oom had het
maken van het testament, waarin
Paul zou „bedacht" worden, telkens
uitgesteld. Eerst zou 't by hét sluiten
van z'n tweede huweiyk gebeurd zyn.
Maar tante Mina had den stand der
zaken wondergauw doorzien. Met
broer de situatie besproken. Ze snap
te: nu zou o.a. neef Paul bedacht
worden. Verklaarde dat zy 't „grieze
lig" vond, - en zy huiverde by 't
zeggen dier woorden, haar shawl
vaster wikkelend om haar schouders -
omtegeiykmettrouwèn een testament
te maken. Ze noemde voorbeelden
van in zoo'n geval heel gauw sterven
van een der echtgenooten. Volgzaam
goedig oompje, liet zich bepraten en
toen ze een poosje getrouwd waren,
kwam tante op den inval, dat het
toch wel goed zou wezen, om elkaar
erfgenaam te maken. De langst-leven-
de alles 1Zy was een stevig taai
vrouwtje, met yzeren gestel. Oom
Hendrik was twaalf jaar ouder. Leed
wist zy aan suikerziekte verder
gevorderd dan de huisarts hem eigen-
ïyk precies had willen zeggen
't Was een risico I Zy en broer de
Zwart hadden er heel lang over ge
praat. Zy had tot conditie gesteld
elkaar universoel-erfgenaam makend,
zonder meer. Natuuriyk zou hy weten
wat maar wie dacht daar nu
aan? haar tegenover Paul te doen
zou staan. Wantrouwde mannie
haar
„Hendrik", had broer de Zwart ge
zegd, die toevallig het echteiyk geBprek
bijwoonde tot oom gezegd „je
moet 't me nietkwaiyk nemen. Wij
zyn zwagers en vrienden, nietwaar
Maar, - eeriyk gezegd, - je moest
je schamen"-.
En tante Mina hield snikkend, haar
zakdoek tegen de oogen.
Voor goedig-oompje was 't een
stryd geweest. Maar hy zwichtte ten
slotte
Het testament werd gemaakt. De
„langst-levenfle" alles. Daarmee uit.
Een half jaar later maakte een
beroerte een eind aan oom's leven.
Tante Mina was universeel-erfge-
name.
Meneer de Zwart had Paul een
sigaar toegereikt. B» taste Mina aat
buitengewoon naarstig te haken aan
het werkje, dat nooit gereed scheen
te komen.
„Zie je, waarde vriend" zei tante's
broer, zich in dikke rookwolken hullend
en strak naar het plafond van de
zitkamer turend, terwyi de groote
stoel van wyien oom-Hendrik, waarin
hy.'tzich gemakkeiyk maakte, piepte
en knarste, „zie je, waarde Paul,
we moeten eens ernstig praten."
De jonge man, bleek-krachteloos
volontairtje zat daar, de haDden
telkens samenwringend. De sigaar
hem zooeven gepresenteerd, in den
mondhoek. Al-angstiger wordend
„Zie-je", zei meneer de Zwart ik
zal maar dadelyk met de deur in
huis vallen. „Je-oom zaliger, m'n diep-
betreurde zwager, waa wat je noemt
e3n goed-man, een brédf man, 'n
edele ziel. Maarhij was al te
goed. Om kort te gaan, zyn nalaten
schap heeft daarvan de bewyzen
achtergelaten, 'tls niet meegevallen.
Lang niet "I
Tante schudde het hoofd en keek,
even met haken ophoudend,
Paul aan met koud-nydig gezicht.
„Lang niet 1" echode zy.
„Je zult" hervatte meneer De Zwart
„van mijn zuster niet vergen, dat zij
ontbering lijdt terwille van familie,
die haar niet eens in den bloede be
staat. Dat ziil Je, dat kün je niet
verlangen I
Paul wachtte. Tante Mina haakte.
Meneer De Zwart pufte rookwolken
uit.
„Maarhernam hy, de toppen der
vingers samenvoegend „maar,
mijn waarde zuster Mina heeft je
oom waarlijk geacht en liefgehad.
Ondank» de teleurstelling der nalaten
schap wil ze in alles 1versta je
ïpel, in alles I, - respecteeren watzy
kent als het verlangen van den
dierbaren overledeneKyk eens
hier, Paul 1" zei meneer De Zwart
opeens, een warmen toon aanslaande
en zich uit zyn lastige houding op
richtend, „ik zal vertellen hoe de
zaken staan. Van die veertig gulden
per maand is natuuriyk voortaan geen
sprake. Dat begrypje natuuriyk ook
wel. Maar je kunt voortaan prompt
den eersten van elk kwartaal vijf-en-
twintig gulden krijgen. Je behoeft
dat bedrag niet eens te halen.
Ik zal wel zorgeD, dat je het, tegen
kwitantie natuuriyk-ontvangt. Dat
vervalt dus voor de eerste maal over
drie weken, niet waar?In om je te
bewyzen hoezeer mijn zuBter vervuld
is van zorg voor je belangen, ben ik
gemachtigd je hier vyf-en-twintig
gulden aan te bieden, geheel buiten
het andere om. Koop daar een souvenir
Voor, denkend datje brave oom zaliger
't je cadeau heeft gedaan."
En meneer De Zwart, legde eeu in
vieren gevouwd papiertje op dé tafèl
neer. Naast een ander strookjekwitan
tie. Paul een vulpenhouder voorhoü
dend. Meneer De Zwart was bovenal
man van stipte ordeToen Paul
een kwartier, op atraat atond
voor 't huis van behuwdtante
herinnerde hy zich heel vaag ieta van
de zooeven gebeurde dingen. Hy had
op de kwitantie zijn naam gezet. Het
bankbiljet in z'n vestzak gestoken.
Gehoord, hos meneer De Zwart waar
schuwde Jongenlief, pas toch op.
Dat je het geld niet verliest I
Wat hy niet gehoord had was het
geen broer De Zwart tot zuster Mina
zei, toen Paul al in de gang stond
„Zie je *tnou?" aldus sprak de broer,
„weet je, wat ik jammer vind?.
Dat we hem niet met een tientje per
kwartaal hebben afgescheept 1
Dat was het psychologisch merk
waardige van het geval, dat de
rechtbank te beoordeelen had.
Van den half simpelen, schuchttren
jonkman, nauwelijks twintig jaar oud
en wienB antecedenten wel op allerlei
ramp en tegenspoed, maar nergens
op neiging tot misdadig-zyn wezen
Die een aangeteekenden brief met vier
honderd gulden geatoleD had.
Dat was het merkwaardige
De gewoonte op 't kantoor, bracht
mee, dat de jongen die 's morgens
postwissels en aangeteekende stukken
haalde, wat hem op 't postkantoor
werd gogeven, op de schryftafel van
volontair Paul legde. Die de collectie
dan aan den patroon bracht, zoodra
deze had laten zeggen dat hy er v
Procuratie-houder zette haastig, ma-
Obinaal, zonder op dat moment preciea
na te gaan, vanwaar de diverse «tukkei
kwamen, machtiging toe ontvangst.
En dat was, - g«iyk gezegd 't
psychologisch merkwaardige.
De zelfbeheersching, de geraffioeor
de kalmte, waarmee Paul dien ochtend
tegenover den patroon was opgetreden.
DX ondanks vluchtige notitie, door
deu procuratie-houder gemaakt, den
verwachten brief met de vierhonderd
gulden toen miBte.
„Den brief van Donkers k Co uit
Rotterdam, zie ik niet I" had de patroon
gezegd „hy staat toch op 't iy»tje."
„Ik heb U alles gegeven, meneer,
zei Paul.
De patroon keek hem, heel even
scherp, met een tikje wantrouwen
aan.
Had den leopjongen binnengeroepen.
Procuratie-houder waa er niet. Vreemd
geval
„Enfin" zei de patroon, „lk zal
Dronkers even schry ven"
Aan Paul merkte hij abeoluut niets.
Maar dat extra geraffineerde van zijn
verder doen. Hoe hy, volontair, die
den brief met geldzending gestolen
had, per laatston poat namens pa
troon aan de firma Dronkers te
Rotterdam meldde, dat de aanvanke
lijk vermiate brief terecht was
Zoodat 't dagen duurde, voordat er
eenig licht In 't geval, kwam 1
Over dat psychologisch-zonderlinge
heeft de rechtbank zeer lang gedeli
bereerd. Had men hier te doen met
een stompzinnlgheidsimuleerende,
dubbel-gerafflneerde boef in den dop?
Of met een soort van ganschelyk-miu-
derwaardig, door angst en wanhoop
onder dreigend hongerleven plotseling
en zeer tijdeiyk tot misdryf en sluw
overleg gedreven, geprikkeld
De rechtbank heeft Paul ten slotte
met medelijdende clementie gevonnist.
Maar wanneer ik den nu ongeveer
tot idioot-geworden zwerver zie loopon
op straat in z'n vervallen pluüje en
met z'n dof starende al minder be
gapende, suffige oogen, dan komt my
toch vaak voor den geest dat uurtje,
toen meneer De Zwart Paultje-meld
de, op welke wyze tante Mina den
uitersten wil van wyien haar dier
baren echtgenoot eerbiedigde en uit
voerde
Uatra» Coubiao.