HELDER8CHE COURANT VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna s— No. 4601 DONDERDAG 30 MAART 1916 44e JAARGANG Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 et, Buitenland f 1.90 Zondagsblad 45 52'/z - 0.85 Modeblad 65 75 1.00 Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 AdvertentlBn van-1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct. Ingezonden mededeeilngen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent. Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend. Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exempiaar 2} cent Op pagina 4 van dit blad Is opgenomen 1. Snoepen. .2. De Dultsche treinen, die zoo precies op tijd rijden. 3. Feuilleton, enz. DE WEEK. I Maart. Vanuit Londen zoowel als Berlijn weet men nu is de plechtig- officieele, pertinente verklaring ge komen; „Niet op ons drukt de schuld voor het torpedeeren van de Neder- landsche schepen „Tubantia" en „Palembang". Het meest nauwkeurig onderzoek heeft dat op afdoende wijze aangetoond." Zoowel bij verkeer van Staten onderling als bij dat van personen geldt de stelregel, dat het in twijfel trekken van iemands woord nog iets erger dan „eene onvriendelijke daad" moet heeten. Men staat in zulk geval voor de keuze om of te doen wat de Franschen noemen „faire bonne mine k mauvaiB jeu"; op z'n Hol- landsch misschien „vrij te vertalen" in't zich laten welgevallen, lachend als „een agrariër, wiens gebit niet geheel in orde is" zooals mr. Mendels 't eens in de Tweede Kamer zei als een boer, die kiespijn heeft, dui delijker uitgedrukt. Of, rondweg uit te roepen ik geloof dat gij liegt, me met een kluitje in 't riet wilt sturen. yEr zijn gevonden bronzen brok stukken van een torpedo. En de Eugelsche admiraliteit heeft weet men nog veel krasser aanwijzingen gegeven, dat 't torpedo's met bronzen luchtkamers waren, die onze schepen hebben vernield. Dergelijke torpedo's van „ouderwetsch model" (gelijk 't zeer voorzichtig luidt in de mede- deeling van het Nederlandsche depar tement van Marine) zijn afkomstig uit de Berlynsche fabriek van de firma Schwartzkopff. En deze firma geniet het voorrecht, behalve Duitschland, ook Spanje, Japan, enkele Zuid-Ame- rikaansche Staten en Nederland te bedienen. Maar noch Frankrijk noch Eogeland maken van de Schwartz- kopff-torpedo's, met de bronzen lucht kamers, gebruik. Ergo?... Men behoeft waarlijk niet tot de über-scherpzinnigen te behooren om dit overwegend tot eene „aan nemelijke gissing" te geraken. Onze Regeering zat niet stil: 't moet er kend. De „Atlas" is, als reddingschip, voerend een Oranje-vlag met groen kruis en nog andere zeer duidelijke extra-kenteekenen, naar het lichtschip „Noord Hinder" gezonden. Een onzer zee-offlcieren is aangewezen als leider bij eventueel te ondernemen reddings werk. Nog andere voorzorgsmaatrege len zijn getrofieD. En daarop hebben de zeelui verklaard te zullen uitvaren op voorwaarde, dat voor hunne na te laten betrekkingen zal gezorgd worden als bij de Mij. „Zeeland". Billijke, alleszins te begrijpen eiscti. Het verlangen om Nederlandsche oorlogsbodems aan te wijzen voor geleide' en bescherming op zee, in dezen tijd, kon natuurlijk niet wor den bevredigd. Aangenomen althans dat men nog steeds wil trachten eene botsing te vermijden, ons land voor de matelooze rampen van in den wereldbrand en generale menschen- slachting betrokken te worden De groote vraag is nu, of men werkelijk toont zeer na in den bloede verwant te zijn aan den beruchten Jan Salie, wanneer men durft te twijfelen aan het „nut" van een hard nekkig bly ven-zoeken naar den waren schuldige De gen^edéren in Patria z\jn reeds danig aan 't gisten. En 't zou kunnen zijn, dat de „krib bige koppigheid" van den Nederlander zooals 't dezer dagen ergens is genoemd—ten leste al te zeer ge prikkeld, voor het streven naar hand having onzer neutraliteit inderdaad een gevaarlijk karakter aannam. Zoo lang de samenwerking van de onzijdige Staten, de Unie inbegrepen en voorop natuurlijk, nog steeds tot de „toe- komst-muziek" behoort, is er voor den kleinen onzljdigen Staat geen anderen uitweg dan: „faire bonne mine mauvais jeu", gelijk straks gezegd, 't Zij dan met of zonder scherpe, krasse, stevige nota's, 'tls zeker goed, dat men in den vreemde bemerkt, hoe wy minder onnoozel, naief lichtgeloovig zijn dan men inder daad schijnt te meenen. En niemand zal in ernst durven' ontkennen, hoe 't oogenblik zou kunnen aanbreken, waarop de druppel neervalt, die den emmer doet overloopen; waarop de spankracht van ons geduld haar uiter ste grens had bereiktToch ligt in het zelfbedwang van den zwak kere, die zich zooveel doenlijk be veiligt bij het razen van de stormen, soms meer waarachtige heldenmoed dan in de onbekookte, onbesuisde drift, het fel-dreigende woord, dat niet kan worden gedekt door eene daad van genoegzame kracht. Van den man, die zijn woord ver pandt in 't volle besef dat hij de waarheid verkracht, is nooit een loyaal erkennen van ongelijk te wachten. En wie hem het onloochen baar bewUs van zijn bedrog onder den neus duwt, maakt zich den leugenaar tot doodsvijand. Ook deze waarheid geldt voor Staten zoowel als voor individuen. Daarom is 't waarschijnlijk, dat een sluier van geheimeniB zal gespreid blijven over de jongste Noordzee-rampen. Ons zooveel doenlijk te beveiligen zal ten slotte 't oenige zijn, ons restend. Trouw aan de oude spreuk van onze voorouders, in zeer-bangen tijd van worsteling om de vrijheid tot volks- leuze gemaakt: „Vigilate, Deo confi- derites". Waakt, op God vertrouwend. Van 29 Maart tot 22 April zal voor ons Lagerhuis een periode van doorjassen" zijn. Van hard-onver- poosden arbeid. Het ontwerp-Ouder- domsrente is het eerste der groote, gewichtige voorstellen, die de Ver tegenwoordiging thans in een mini mum van tijd moet zien af te werken. En de stapel is inmiddels vermeerderd door de weder-indiening vau mr. Treub's door minister Van Gijn „veel- verbeterde", althans sterk-gewy'zigde ontwerpen voor de samenstelling der Rekenkamer, nieuwe Comptabiliteits wet .en dat betreffende de dienstjaren. Erkend moet worden, dat de af- deelingen met grooter spoed hebben voortgewerkt in de jongste weken, dan de meesten durfden hopen. Maar spoed is nu ook onmisbaar! Daar liggen de ontwerpen voor duurte-toeslag, waar (afgescheiden van wat men over de waarde ervan gelieft te zeggen) zéér velen in den lande naar hunkeren. Zeker, er is nog wel „geld onder menschen". Dat de Algemeene Watersnood-commissie een totaal aan inkomsten van 2 millioen en bij de 4 ton kon boeken, is ongetwijfeld een prachtig cijfer. Aan het welslagen der vrijwillige Leening van de 125 inillioén behoeft men niet te twijfelen. Onze tientjes en riksen zijn „op volle waarde", en de Duitsche nabuur, wiens grenswachter dezer dagen een paar Nederlandsche dames voor f25 aan Hollandsch goudgeld marken in „ruil" gaf, zoodat zy in Patria f 17 voor haar f25 kregen, en dus» eventjes acht pop schaè hadden te fijden, de Duitsche nabuur zal op de waarde van ons geld thans even jaloersch zijn als op de weelde van onze tafels in uurtje van noenmaal, gelijk ter Nationale Bakkerij-tentoonstelling, in den Haagschen Dierentuin, pas weër is gebleken op eene wijze, zóó uit lokkend, dat zelfs den meest ver stokten asceet, onthouder van al wat 't verhemelte streelt, de appetijt te machtig moet zijn geworden. Er zijn nog meer „teekenen van welvaart" aan te wijzen. Maarook hier geldt in zoo hooge mate het „wat men ziet eu wat men niet onder de oogen krijgt"! Aan den ijver en de waakzaamheid van minister Poathuma, den oecono- mischen nood (want die ia er in menigen kring nog Bteeds en wel degelijkbehoeft men \niet te twijfe len. Het (om te beginnen) een 10.000 varkens zenden naar 750 gemeenten is een goede maatregel. Maar er is zoo héél veel meer- noodig dan waarvan de meesten eenig vermoeden hebben. En daarom blijft 't te bejammeren, dat het K. N. Steuncomité, met al wat daaraan vastgeschakeld is, nu "s z\jn arbeidsveld gaat inkrimpen. Officiëele tabellen en cijfers bewijzen, wat oeconomischen noodstand betreft, vaak evenmin iets als het „officiëele" begin van de lente en het vinden der eerste kievitseieren, terwijl we, kraag- opgeslagen, loopen te bibberen in e-Maartsche lucht!... Mr. Antonio. DE OORLOG. De offlcleele legerberichten van 27 en 28 Maart. Van het Westelijk front. De ingekomen legerberichten van bovengenoemde datums vermelden ditmaal al heel weinig nieuws van eenig belang. Tot nu toe zijn de verwachte groote aanvallen op Verdun uitgebleven de stilte^ die den storm voorafgaat. De Franschen meldden den 27sten in krachtig bombardement tegen hun front ten westen en ten oosten van de Maas, en den 28steu hetzelfde ten westen van de streek van Malancourt. Inhet Parroy-bosch hebben de Franschen een Duitsch veldwerk overrompeld, waarvan de bezetting werd gedood of gevangen genomen. De Franschen lieten het werk in de lucht vliegen en trokken zich terug. Een, bericht van Havas beschrijft de toestand rond Verdun op De beschieting door de zware artillerie is Maandag op intensieve wijze voortgezet over het geheele front voor Verdun, in het bijzonder ten westen van de Maas, maar er is nog geen enkele infanterie-aanval ingezet. De Duitschers hebben dus wel ernstige moeilijkheden ontmoet voor ze tot een nieuwen aanval kunnen overgaan. Na de verliezen, die ze op het plateau van Douaumont geleden hebben en die nog verergerd zijn door de vruchtelooze poging op de beide vleugels, kan men begrijpen, dat zjj aarzelen intact gebleven een heden en nieuwe divisies aan te spreken, waarvan het gebruik hun verdedigingscapaciteit aan de ver schillende fronten zou verminderen. De beweringen in de Duitsche pers, dat het thans dringend noodzakelijk is het terrein voor de infanterie zorgvuldiger voor te bereiden door de artillerie vaker te verplaatsen, bewijzen niets minder dan het mis lukken van het plan in zijn geheel, dat het Duitsche opperbevel ont worpen heeft. Op den 36sten dag van den slag waaien de Fransche kleuren nog steeds boven Verdun. De Engelschen melden een voor deel bij St. Eloi, dat door het -Duit sche bericht van 28 dezer gedeelte lijk wordt erkend en dat verder niets meer heeft te vermelden. Voorts op het front der Engelschen levendige mljtigevechten. Van het Oostelijk front. Op het Oostelijk front duurt de ge vechtswerkzaamheid onverminderd voort. De Russen zetten hun offen sief voort, maar ontmoeten vinnigen tegenstand. Zij behalen hier en daar voordeelen, die de Duitschers hen dan door tegenaanvallen weer afhan dig trachten te maken. De algemeene toestand is tot nog. toe vrijwel on veranderd gebleven. Uit Berlijn werd 28 Maart gemeld Opnieuw hebben de Russen verschc troepenmassa's tegen de Duitsche linie bij Postawy vooruitgebracht. Met dappere volharding troiseeren daar de troepen van het Saarbrücken- sche corps den stormloop van den vijand. Tegenover de aan hun zijde strijdende Brandenburgers, Hanno- veranen en troepen uit Halle braken de in vele golven uitgevoerde aan vallen van twee Russische divisies met zware verliezen voor den vijand. Hetzelfde lot trof ook 's nachts de herhaalde pogingen van den aanvaller bij Mokrzycs, om het verloren ter- rem te herwinnen. Het Oostenrijksche bericht van den 28en Maart meldt eveneens hevigs aanvallen der Russen. Zij hebben ten noorden van Bojan herhaaldelijk ge tracht de Oostenrijksche stelling bin nen te dringen,* doch werden terug geslagen. Van het Italiaansch-Oosten- r ij k s c h e gevechtsterrein. Op dit front is weder eenige actie. De Italianen melden, d.d. 27 Maart: De vijand heeft met kracht onze stellingen van Pal Piccolo aangeval len en is er in geslaagd een loop graaf to bezetten. Een hevige tegen aanval door ons ondernomen langs hot heele front van Monte Croce tot Pal Grande bracht ons in het bezit van sterke verschansingen by Selle- ta. Freikogel en den Cavellopas, waar wij 68 gevangenen hebben gemaakt. By den Pal Piccolo heeft een lang durig gevecht plaats gevonden. Na zes woedende aanvallen hebben wij met de bajonet de heele verloren stelling hernomen. 100 ïykfen van vy'anden liggen op het slagveld. Op de rest van het front artilleriege- vechten. De Oostenrijkers zeggen in hun bel icht van den 28sten Maart o. a. De gevechten by het bruggehoofd van Görz duren voort. Ook op den sector der hoogvlakte van Dobendo is de artillerie over en weer een hevige beschieting begonnen. De Italianen hebben op hun vuur aanvalspogingen op de noordelijke helling van den Monte San Michele en bij San Martino doen volgen. Deze zijn met gemak gestuit. Ten oosten van Selz is het gevecht nog aan den mg. Ook op den Plöcken-sector zijn alle vijandelyke aanvallen mislukt. Voor het front van het 8ste bataljon Karinthische jagers te velde liggen meer dan 500 lijken- van vijanden. Op het Tirolsche front zijn de geschutgevechten slechts in Judicarië heviger geweest dan gewoonlijk. Gezonken schepen. Het Engelsche stoomschip „Man chester Engineer", groot 2813 ton, is gezonken. Het zeegevecht. Een bijzondere correspondent vaö i „Sportsman" deelt byzonderheden mede over het verwoede gehecht tusschen den Duitscben kaapvaarder „Greif" eri den Engelschen nulpkrui- ser „Alcantara" op 29 Februari. Volgens zijn voorstelling, zou de „Alcantara" nog te behouden geweest zijn, alB zij ge6n poging had gedaan, om de opvarenden van het Duitsche schip te redden. Toen de Duitscher in zinkenden toestand was, staakte de „Alcantara" het vuur en naderde zij de „Greif", met de duideiy'ke be doeling om de Duitschors te redden. Zy wilde hare booten uitzetten en keerde daarbij voor het eerst in het gevecht, den scheepswand naar den vyand toe. Toen het Engelsche schip echter op korten afstand zwaaide, werd een torpedo door de „Greif' afgeschoten. De torpedo trof het schip, en dit was nu ook ten doode opge schreven. Het ging een oogenblik nadat het schip getroffen was, naai den kelder. Over het gevecht dat aan deze episode voorafging, lezen wij nog dat de „Greif een zeer sterk draadloos toestel had, waarmee zy, zoodra het Engelsche schip ontdekt had dat het met een vyand te doen had, de hulp- seinen, die de „Alcantara" naar de Engelsche torpedo-jagers in de buurt uitzond, in de war stuurde. De eerste de beste tpillingsgolf van de „Greif „gesynchroniseerd". Bij het artillerie gevecht, dat volgde, zochten de En gelschen het geheele vyandelijke schip naar de draadlooze seinkamer af. De „Greif was op vele plaatsen getroffen, voor men die eindeiyk ontdekte en vernielde. Toen kon de „Alcantara" rijn seinen eindeiyk uit zenden en staken Engelsche torpedo jagers in zee. Middelerwyl liep het gevecht tus- Bchen de twee schepen op een einde. I Hst eene schot na het andere trof de „Greif, maar „zij wou maar niet zinken", zeide een ooggetuige, „en wy schoten het schip en de beman ning kort en klein". Op het oogen blik dat de torpedojagers verschenen, zagen zij de „Greif juist zinken. •Maar ook voor de „Alcantara" kwa men zy juist bytyds. Uit zee vischten zy Engelschen en Duitschers op, zon der op de nationaliteit te letteu. Gedurende het gevecht had zich aldoor een Duitsche duikboot in de buurt van de „Greif' opgehouden. Wat er gebeurde mag (voor den cen sor) niet beschreven worden, maar op dien dag werd een van de mooi ste duikbooten van den vijand buiten gevecht gesteld. Haar bemanning wqrd krijgsgevangen gemaakt. Eenige van haar matrozen hadden wonden in het granaatvuur opgeloopen. Eenige dagen later werd de Duit sche matroos Hindrechedt op het kerkhof van Seafield by Edinburg met volle militaire eer begraven. De Duitsche vlag bedekte de op een affuit geplaatste kist en zyn eigen kameraden lieten de kist in de groeve neer. De volgende week werden twee andere aan hun wonden bezweken DuiLsche matrozen op het kerkhof begraven. De News of the World verneemt van een bijzondefen correspondent, dat het gevecht in de buurt van de Sbetlandseilanden geleverd is en geeft verder een van de Sportsman afwy- kende lezing van het torpedeeren van de „Alcantara". In het laatst van het gevecht trof een projectiel het roer van de „Alcantara", die daar door niet meer kon mauoeuvreeren een gemakkeiyk doel werd voor de torpedo's van de „Greif'. Terwijl laatste zonk, lanceerde zy de torpedo, die de „Alcantara" den ge- nadestoot toebracht. De „Greif was niet, zooals gemeld is, een klein schip, maar volgens ooggetuigen een zeer zwaar schip vau tusschen de 9000 en 10.000 toD, met een geduchte wapening van ka nonnen van 15 c.M. Japan en Engeland. Beriyn, 28 Maart. De New-Yorksche berichtgever van Wolfl-bureau seint draadloos, dat de voorzitter van het Japansche persbureau voor Oost en West, Lyenaga, over de berichten nopens de eischen van Japan .om het de vrije hand in "China te laten, daar Japan anders een verbond met Duitschland zou willen sluiten, heeft verklaard „Als Engeland zich tegenover Japan weinig toeschieteiyk toont zou het kunnen gebeuren, dat Japan een ander in de armen viel. Ik persoon- ïyk bewonder de groote daden der Duitschers en hetgeen de Duitsche wetenschap tot stand heeft gebracht." Lyenaga zeide verder, dat de Japan ners die het verbond met Engeland afkeuren, de verplichtingen van dat verbond als een zwaren last voor Japan aanzien, terwyi voorts de door Eogeland genomen maatregelen de Japansche scheepvaart, niet voldoende hebben beschermd. Verklaring van de Duitsche regeering. Het departement van buitenland- sche zaken deelt ons mede, dat de Duitsche regeering door haar gezant in Den Haag aan den minister van buitenlandsche zaken het volgende heeft doen verklaren In de beginselen, die door de Kei zerlijke regeering voor het voeren van den duikbootenoorlog zijn aan genomen, is, afgezien vau een duide- ïyker inkleeding van de voorschriften nopens de behandeling van de ge wapende handelsschepen, welke aan de onzydige regeeringen medege deeld zijn, geenerlei wijzigiDg ge komen!" Met name hebben de Duitsche stryd- krachten ter zee nog steeds de streng ste bevelen, zich volkomen te ont houden van eiken aanval op onzy dige schepen, tenzij deze zich dooi de vlucht aan een onderzoek trachten te onttrekken of zich verzetten. (H.blad). Da torpedojager „Medusa." Een Dinsdagavond te IJrauideu binnengekomen stoomtreiler is op 27 dezer des morgens te elf uur op on geveer 55 gr. 30 m. N.B, en 6 gr. 18 m. O.L. gepasseerd een voor stuur boordsanker liggenden Engelschen torpedojager met drie schoorsteenen, gemerkt „Medusa", voerende de En- jelsche vlag en voorzien van draad- ooze telegrafie. De torpedobootjager had zware avery de boeg vertoonde een groot gatde sloepen waren aan stukken en aau dek was veel wrak hout. Het achterschip was zinkende, de offlciershutten waren dichtgeplakt. De „Medusa" ligt op 28 vaam water gevaarlijk voor de scheepvaart. We gens het slechte weer kon detreiler geen pogingen doen de „Medusa" op sleep te nemen. Er waren geen an dere schepen in de nabyheid. Telegrafisch verkeer met Engeland verbroken. Van Dinsdagavond acht uur af is het telegrafisch verkeer met Engeland verbroken. Sinds weken werd het verkeer al over de eenig overgebleven kabel ge leid. De andere waren reeds gebroken, en er was, als onze informaties Juist zyn, niets gedaan om ze te herstellen. Dinsdagavond om acbt uur bleek plotseling dat ook de laatste verbin ding met Engeland het begeven had. Omtrent de oorzaak is niets bekend als het waarschyniykste werd ons genoemd dat de kabel door een wrak beschadigd is. Het is absoluut niet te zeggen, hoe lang .de storing duren kan. (H.blad). BINNENLANO. De „Palembang". Het Departement van Marine d lede Uit het onderzoek, ingesteld naar a oorzaak vaD den ondergang van het stoomschip „Palembang" van den Rótterdamschen Lloyd, is ge bleken, dat dit. schip zich op den .m. van den 18den Maart te onge veer II u. 25 bevond op IJ myl ten noorden van den Noord-Galloperboei, stoomende in den koers W. t. Z., toen een schok werd gevoeld, die het geheele schip deed trillen. De machines werden gestopt en daarna op achteruit gezet, tot het schip lag. Het schip maakte echter slechts wei nig water. Te 11 u. 80 werd een tweede hevige schok gevoeld van eene ontploffing in het voorschip aan stuurboord ter hoogfe van het groote luik, waardoor het schip zwaar overhelde en begon te zinken. Terwyi de opvarenden zich redden in de sloepen, volgde kort daarna eene derde ontploffing aan stuur boord ter hoogte van de machine kamer, die het schip tot zinken bracht. By het onderzoek werden -beëe- digde verklaringen afgelegd door den gezagvoerder, den eersten stuurman, den bootsman en een matroos. Daarby is gebleken: lo. dat het schip tydens de tweede en derde ontploffing plaats hadden geheel stil lag; 2o. dat de eerste stuurman, toen hy Ea de tweede ontploffing met de sloep nog langszyde lag, een streep in het water, gevormd door opborre lend water of lucht, met groote Bnel- heid het schip aau S.B. zyde zag naderen en dat hy nog vóór dat de streep het schip bereikt had, de 3de ontploffing zag plaats hebben, waarby zyn sloep overstelpt werd door een waterkolom 8o. dat de bootsman en de ma troos èenigen tijd na de eerste ont ploffing een witte streep gevormd door luchtbellen en schuim aan S.B. met groote snelheid over het water 'recht op het schip aan zagen komen, waarop de tweede explosie volgde. Zij zagen de witte streep voor den boeg overloopen van een Engelschen torpedojager, die aan stuurboord on geveer dwars vlak by de „Palem bang" lag en bezig was met een losgeraakte mUn in den grond te schieten. PLAATSELIJK NIEUWS. „Waar het om gaat" Het lid der Tweede Kamer, de heer Otto, hield opuitnoodiging van de Vry- zinnige Kiesvereeniging „Helder'.', Dinsdagavond in „Tivoli" eene rede over het onderwerp „Waar het om gaat bij a.s. Statenverkiezingen." De belangstelling was slechts gering. Nadat de heer Grunwald, Voorzitter der Vereeniging, den spr. met een énkel woord bad geïntroduceerd, zyn leedwezen uitdrukkende over de ge ringe opkomst, besprak de heer Otto allereerst de vraagmogen wy in de tegenwoordige omstandigheden, nu nog steeds een afschuwelyke wereld oorlog woedt, en nu het misschien, oppervlakkig gezien, beter ware ge weest den godsvrede te bewaren, mo gen wy thans spreken over de Staten verkiezingen Spr. zou zeggen ja, want al zou de liukerzyde den gods vrede willen bewaren, dan zou rechts dat toch niet doen. Uitvoerig betoogde spr. hoe de rechterzijde steeds van haar macht gebruik heeft gemaakt, waar zfj die had, om de regeeriDg den voet dwars te zetten. In de Eerste Kamer b.v. by de eedswet, by herziening van de vermogensbelasting, enz. Bovendien moeten we de overwin ning van 1913 voortzetten en vol tooien. We staan er nog net zoo voor als toen. Beter ware het als wo een zuiver parlementaire regeering had den, waarin ook soc.-dem. zitting Uitvoerig behandelt spr. tbans de drie groote strydvragen, waar het voor links om gaat. Allereerst alge-, meen mannenkiesrecht. Dit niet te geven is .eenvoudig niet te verdedigen. Het is billijk, rechtvaardig en verstandig. Ook ten opzichte van vrouwenkiesrecht is het precies zoo. Niemand heeft het recht de vrouw het kiesrecht te weigeren. Ten tweede de Ouderdomsrente. De rechterzijde houdt zich kramp achtig vast aan Talma's plannen. En die regeling is zoo verkeerd, velen, die die f 2 niet noodig hebben, krij gen ze, en andere, die ze dringend noodig hebben, krygen ze niet omdat ze niet in loondienst waren. De spr. gaf verschillende sterke voorbeelden daarvan. Nu al is te zien, dat de Eerste Kamer eene betere regeling verwerpen zal. Want, rechte is daar de baas en zy is er tegen, niet, omdat het onchristeiyk zou zyn al die andere oudjes staatspensioen te geven, maar alleen omdat links er vóór is. Na eene pauze behandelt spr. het derde punt, de onderwyspaci- f i c a t i e, maar herinnerde allereerst aan de kwestie hoe de hervormings- gelden gedekt zouden moeten worden. De een zegt uit de gewone middelen, de ander, rechts, wil tariefsverhooging. „Het Volk" heeft zich zeer duideltyk uitgesproken tegen het tarief. Een ministerie, dat belasting-verhooging moet invoeren, doet zich nooit goed. Kuyper heeft dit al voorzien en ge- 'aat deze regeering nu maar hooge belastingen invoeren, dan staan wy er in 1917 goed voor. Dat spel moeten wy doorzien, ons niet van de wys laten brengenwe moeten inzien, dat die belasting-verhoogiDgen noodig aren. Nu wat die onderwys pacificatie betreft. Niemand weet er eigenlijk iets van, want het rapport der staatscommissie is nog niet ver- Maar juist daarom kunnen we er vry uit over spreken. Spr. »aat thans de geschiedenis na van iet bizonder onderwys. Groen van Prinsterer verlaDgde in 1870 geen subsidie, omdat dan, naar hij voor spelde, de staat zich met het bizonder onderwijs zou gaan bemoeien. Lang zamerhand hebben de rechtsche par- tyen subsidies weten te krijgen voor hunne scholen. De linkerzijde heeft daaraan mee gewerkt, om toch maar een einde te maken aan dien ellendigen schoolstrijd, die zoo nadeelig is voor het onderwys. De laatste stap moet nu worden gedaan. De bizondere scholen zullen niet hebben een subsidie uit de overheids kas, maar zullen, evenals de openbare school, volledig worden betaald door het Ryk. Rechts heeft nu weer eens beloofd, dat ze dan tevreden zouden zijn. In 1889 is weliswaar hetzelfde en twee maanden later zaten we weer midden in den strijd, Nu al beginnen ze te zeggen: dan zijn we er nog niet. Ze willen natuurlyk, dat openbare school verdwynt. Dr. Kuyper sprak van een station, dat ze binnenrijden, maar dat nog niet het eind-station is. Spr. betoogde, dat het toestaan van een subsidie aan de biz. school liberaal is, omdat de Staat het onderwys ook zou moeten betalen, indien die kinderen op de openbare school gingen. Uitvoerig betoogde spr., dat de openbare school zich niet in een hoek mag laten trappen, zooals men wel zou willen van rechts. Wy willen het offer aan de bizondere school brengen, want het prijsgeven van een voorrecht, zooals dan geschieden zou is een offer. Want de openbare school zal dan in de verdrukking komen. Immers, zy krijgt haar leermiddelen, etc., uit de publieke kas, terwijl de bizondere schooi, die dezelfde subsidie zal ge nieten, bovendien nog een bron van inkomsten heeft uit particuliere kas- Die krygt dan dus een voor sprong. Natuurlyk zal by dit alles de Staat ook wat te zeggen krygen in de in richting der bizondere scholen. En dat zal de groote verbetering zijn, dat b.v. het leerplan zal moeten onder worpen worden aan de goedkeuring der autoriteiten. En dan gesphiedt wat Groen van Prinsterer voorspeld beeft: als de bizondere school subsidie aanneemt, raakt zy haar vryheid kwijt. Dan wordt het niet, zooals de rechtschen hoopten een „vrye" school aan den eenen kant, eene open bare „gezindten"-school daarnaast, maar; dan wordt de christelijke school de operibare gezindten-school, en daar naast biyft de openbare school, die men zoo gaarne tot gezindten-school wilde maken. Spr. behandelde nu het program van rechts. Of liever, een program hebben ze niet, er wordt thans aan gewerkt. Ze hebben de antithese en denzelfden wortel des geloofs. Hiervan vertelde spr. staaltjes. Iets is er wat hen byeenhoudt: tariefsverhooging. Maar Kuyper heeft dat niet op zyn program gezet, hij vindt het verstan diger het by stukjes en beetjes binnen te balen. Spr. betoogde, dat de liberalen aan de soc.dem. evenmin iets hebben, ofschcoa dezen in de Kamer natuurlyk bij de linkerzyde behooren. Op het oogenblik zyn de soc.-dem. regeerings- party, in 1918 hebben zy de verant woordelijkheid niet aangedurfd, thans misschien nog niet. Kiest dus geen soc.-dem., want ge weet niet wat ge daaraan hebt, kiest vryzinnigen. Spr. gaat op een en ander nog uitvoerig in, om te betoogen, dat de soc.-dem. zich niet aan de mede-verantwoorde- lykheid mogen onttrekken. Spr. er kent, dat de s.d.a.p. ontzagiyk veel heeft gedaan voor de ontwikkeling der arbeiders, maar be vry ding van de kluisters waarin de menschheid ge kneld is kan zy niet brengen, zoomin als de clericale partyen. Dit kan slechts op één manier geschiedenlangs den liberalen weg. Yoor debat (vragen stellen) zich een drietal heejen op. D6 heer Vos hield een betoog over de defensie van Indië, dat toch ook begrepen is onder de nationale gedachte, zooals Troelstra het uitdrukte, die de natio nale geschillen overheerschte. Wy moeten ons zelf zyn, niet bukken onder de heerschappij van andere naties. Wy denken te weinig aan de toekomst, in de Tweede Kamer was oppositie tegen de twee pantsersche- pen toen die voor de verdediging van Indië gevraagd werden. Een tweetal andere heeren stellen eenige vragen betreffende de bizon dere school, hetgeen den spr. aanlei ding geeft een en ander nog eens nader uiteen te zetten. Den heer Vos antwoordt spr., dat de twyfelmoedig- heid in de Kamer ten opzichte van de te voeren politiek voortkomt uit het groote meeningsverschil, dat hieromtrent heerscht. Als iemand aan toont, dat en waarom iets noodig is voor de verdediging, dan krygt hy wat hij vraagt. Maar het wordt uiet aangetoond, dat is juist het moeie- Ujke. De heer Grunwald dankte den spr. 8D sloot, met een opwekkend woord, vergadering. Aan het varslag van da bevindingen en handelingen der Gezondheidscom missie Ingesteld door de gemeente Helder gedurende hat jaar 1915 ontleenen wy nog ten slotte: Keuring van voedingsmiddelen. Aan de mededeelingen, door den gemeente-apotheker. Dr. G. A. Stut- terheim, welwillend verstrekt, is het volgende ontleend: Daar de keurmeester, die by de mobilisatie was opgeroepen, door de militaire autoriteiten weder ter. be schikking van den gemeenteiyken keuringsdienst werd gesteld, kon de keuring niet slechts in haar vroegeren omvang worden gehandhaafd, ma,ir worden uitgebreid, Voor het eerst werden in het jaar 1916 onderzocht bessensap, limonadestroop, limonade gazeuse, spuitwater, stroop, koffie- surrogaten, thee, speceryen, suiker, boekweit en worst. In het geheel wer den 4095 monsters gekeurd, waarvan 1052 op straat en 8043 in het labo ratorium. De volgende tabel geeft een overzicht vati de verkregen uitkom sten: 2? Bulten consumptie <1 1 gebracht. Volle melk 48 2.4 460 L. alleen op hoedanigheid Ontroomde üielk. Karnemelk 6 16 1 party Gepasteuriseerde melk - Gesteriliseerde melk Spysvetten «oliën 87 31 4 vaten. 18 4 Kaas 6 10 86 K.G. Limonade en stropen 14 50 60 fl. Spuitwater 2 14 2 120 K.G. peper >/i noot Specerijen 44 28 -r Kofflesurrogaten 1 4 -- 22 84 1 vaatje. Suiker Meel en grutten 80 8.5 Gedroogde vruch ten 12 14 12 partijen. Versche vruchten 23 9 23 Visch 2 100 2 Puddingpoeder 2 10 Stroop 1 12 1 party 60 K.G. cacao. V 6 partt)en (chocolade. Cacao en chocolade 21 26 Snoepgoed Bessensap 21 6 30 SI 4 partyen. 6 Worst 3 48 Stal- of controle- Diversen. 4 22 - Uit den aard der zaak moet aan de percentgetallen geene groote waarde worden gehecht in die gevallen, waar in het aantal onderzochte monsters slechts klein is. Het volgend staatje geeft een over zicht van de uitkomsten van het raelk- onderzoek wat het vetgehalte betreft Jaar 1914. eo o» cq cu o o ojoaooigeó i 00 00 CO O) -H O o «c^cogocicö s |1 CU «wt»qOM O CU OCj Cg CO gj CQ co _4>t- o» o io «o -e< o CÓ ci CO CO 00 co lO ft co "li °/o 5.7 125 80.7 51.9 18.2 81.8 2.94 'ïi CU lO O iO 10 O i O "°cüco^o'a O^o fel 1° M CU CÜ 03 O CU CT Het aantal monsters met een vet gehalte beneden 2.7 was dus in 1916 hooger dan In 1914. Dr. Stutter- heim schrijft dit toe aan minder goede vooding der koeien tengevolge van de hooge prijzen van het veevoeder. Het verslag geeft een voorbeeld van zeer ongunstige samenstelling der melk, afkomstig van koeien, die op werk dagen met aardappelschillen en stroo werden gevoed (op Zondag kregen zy in het geheel geen eten, omdat hun baas dan dronken was). Wegens de aanwezigheid van vuil werden 12 monsters, zynde 0.6%, afgekeurd. Het bacteriologisch onder zoek van het sediment der melk gaf een ongunstig resultaat in 87 gevallen of 1.7%. Zeer gewenschtzou z(in een geregeld veeartsenykundig onderzoek van het melkvee. Dit heeft echter tot heden niet plaats. Omtrent de andere voedingsmidde len zy het volgende vermeld Bij karnemelk bleken eenige pro cessen-verbaal noodig om de samen stelling binnen de vastgestelde grenzen te brengen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 1