HELDER8CHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
s—
No. 4601
DONDERDAG 30 MAART 1916
44e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 et, Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 52'/z - 0.85
Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
AdvertentlBn van-1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeeilngen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-exempiaar 2} cent
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Snoepen.
.2. De Dultsche treinen, die zoo precies
op tijd rijden.
3. Feuilleton, enz.
DE WEEK.
I Maart.
Vanuit Londen zoowel als Berlijn
weet men nu is de plechtig-
officieele, pertinente verklaring ge
komen; „Niet op ons drukt de schuld
voor het torpedeeren van de Neder-
landsche schepen „Tubantia" en
„Palembang". Het meest nauwkeurig
onderzoek heeft dat op afdoende wijze
aangetoond."
Zoowel bij verkeer van Staten
onderling als bij dat van personen
geldt de stelregel, dat het in twijfel
trekken van iemands woord nog iets
erger dan „eene onvriendelijke daad"
moet heeten. Men staat in zulk geval
voor de keuze om of te doen wat
de Franschen noemen „faire bonne
mine k mauvaiB jeu"; op z'n Hol-
landsch misschien „vrij te vertalen"
in't zich laten welgevallen, lachend
als „een agrariër, wiens gebit niet
geheel in orde is" zooals mr. Mendels
't eens in de Tweede Kamer zei
als een boer, die kiespijn heeft, dui
delijker uitgedrukt. Of, rondweg uit
te roepen ik geloof dat gij liegt, me
met een kluitje in 't riet wilt sturen.
yEr zijn gevonden bronzen brok
stukken van een torpedo. En de
Eugelsche admiraliteit heeft weet
men nog veel krasser aanwijzingen
gegeven, dat 't torpedo's met bronzen
luchtkamers waren, die onze schepen
hebben vernield. Dergelijke torpedo's
van „ouderwetsch model" (gelijk 't
zeer voorzichtig luidt in de mede-
deeling van het Nederlandsche depar
tement van Marine) zijn afkomstig uit
de Berlynsche fabriek van de firma
Schwartzkopff. En deze firma geniet
het voorrecht, behalve Duitschland,
ook Spanje, Japan, enkele Zuid-Ame-
rikaansche Staten en Nederland te
bedienen. Maar noch Frankrijk noch
Eogeland maken van de Schwartz-
kopff-torpedo's, met de bronzen lucht
kamers, gebruik. Ergo?...
Men behoeft waarlijk niet tot de
über-scherpzinnigen te behooren om
dit overwegend tot eene „aan
nemelijke gissing" te geraken. Onze
Regeering zat niet stil: 't moet er
kend. De „Atlas" is, als reddingschip,
voerend een Oranje-vlag met groen
kruis en nog andere zeer duidelijke
extra-kenteekenen, naar het lichtschip
„Noord Hinder" gezonden. Een onzer
zee-offlcieren is aangewezen als leider
bij eventueel te ondernemen reddings
werk. Nog andere voorzorgsmaatrege
len zijn getrofieD. En daarop hebben
de zeelui verklaard te zullen uitvaren
op voorwaarde, dat voor hunne na
te laten betrekkingen zal gezorgd
worden als bij de Mij. „Zeeland".
Billijke, alleszins te begrijpen eiscti.
Het verlangen om Nederlandsche
oorlogsbodems aan te wijzen voor
geleide' en bescherming op zee, in
dezen tijd, kon natuurlijk niet wor
den bevredigd. Aangenomen althans
dat men nog steeds wil trachten eene
botsing te vermijden, ons land voor
de matelooze rampen van in den
wereldbrand en generale menschen-
slachting betrokken te worden
De groote vraag is nu, of men
werkelijk toont zeer na in den bloede
verwant te zijn aan den beruchten
Jan Salie, wanneer men durft te
twijfelen aan het „nut" van een hard
nekkig bly ven-zoeken naar den waren
schuldige De gen^edéren in
Patria z\jn reeds danig aan 't gisten.
En 't zou kunnen zijn, dat de „krib
bige koppigheid" van den Nederlander
zooals 't dezer dagen ergens is
genoemd—ten leste al te zeer ge
prikkeld, voor het streven naar hand
having onzer neutraliteit inderdaad
een gevaarlijk karakter aannam. Zoo
lang de samenwerking van de onzijdige
Staten, de Unie inbegrepen en voorop
natuurlijk, nog steeds tot de „toe-
komst-muziek" behoort, is er voor
den kleinen onzljdigen Staat geen
anderen uitweg dan: „faire bonne
mine mauvais jeu", gelijk straks
gezegd, 't Zij dan met of zonder
scherpe, krasse, stevige nota's, 'tls
zeker goed, dat men in den vreemde
bemerkt, hoe wy minder onnoozel,
naief lichtgeloovig zijn dan men inder
daad schijnt te meenen. En niemand
zal in ernst durven' ontkennen, hoe
't oogenblik zou kunnen aanbreken,
waarop de druppel neervalt, die den
emmer doet overloopen; waarop de
spankracht van ons geduld haar uiter
ste grens had bereiktToch ligt
in het zelfbedwang van den zwak
kere, die zich zooveel doenlijk be
veiligt bij het razen van de stormen,
soms meer waarachtige heldenmoed
dan in de onbekookte, onbesuisde
drift, het fel-dreigende woord, dat
niet kan worden gedekt door eene
daad van genoegzame kracht.
Van den man, die zijn woord ver
pandt in 't volle besef dat hij de
waarheid verkracht, is nooit een
loyaal erkennen van ongelijk te
wachten. En wie hem het onloochen
baar bewUs van zijn bedrog onder
den neus duwt, maakt zich den
leugenaar tot doodsvijand. Ook deze
waarheid geldt voor Staten zoowel
als voor individuen. Daarom is 't
waarschijnlijk, dat een sluier van
geheimeniB zal gespreid blijven over
de jongste Noordzee-rampen. Ons
zooveel doenlijk te beveiligen zal ten
slotte 't oenige zijn, ons restend.
Trouw aan de oude spreuk van onze
voorouders, in zeer-bangen tijd van
worsteling om de vrijheid tot volks-
leuze gemaakt: „Vigilate, Deo confi-
derites". Waakt, op God vertrouwend.
Van 29 Maart tot 22 April zal
voor ons Lagerhuis een periode van
doorjassen" zijn. Van hard-onver-
poosden arbeid. Het ontwerp-Ouder-
domsrente is het eerste der groote,
gewichtige voorstellen, die de Ver
tegenwoordiging thans in een mini
mum van tijd moet zien af te werken.
En de stapel is inmiddels vermeerderd
door de weder-indiening vau mr.
Treub's door minister Van Gijn „veel-
verbeterde", althans sterk-gewy'zigde
ontwerpen voor de samenstelling der
Rekenkamer, nieuwe Comptabiliteits
wet .en dat betreffende de dienstjaren.
Erkend moet worden, dat de af-
deelingen met grooter spoed hebben
voortgewerkt in de jongste weken,
dan de meesten durfden hopen. Maar
spoed is nu ook onmisbaar!
Daar liggen de ontwerpen voor
duurte-toeslag, waar (afgescheiden
van wat men over de waarde ervan
gelieft te zeggen) zéér velen in den
lande naar hunkeren.
Zeker, er is nog wel „geld onder
menschen". Dat de Algemeene
Watersnood-commissie een totaal aan
inkomsten van 2 millioen en bij de
4 ton kon boeken, is ongetwijfeld een
prachtig cijfer. Aan het welslagen
der vrijwillige Leening van de 125
inillioén behoeft men niet te twijfelen.
Onze tientjes en riksen zijn „op volle
waarde", en de Duitsche nabuur, wiens
grenswachter dezer dagen een paar
Nederlandsche dames voor f25 aan
Hollandsch goudgeld marken in „ruil"
gaf, zoodat zy in Patria f 17 voor
haar f25 kregen, en dus» eventjes
acht pop schaè hadden te fijden,
de Duitsche nabuur zal op de waarde
van ons geld thans even jaloersch
zijn als op de weelde van onze tafels
in uurtje van noenmaal, gelijk ter
Nationale Bakkerij-tentoonstelling, in
den Haagschen Dierentuin, pas weër
is gebleken op eene wijze, zóó uit
lokkend, dat zelfs den meest ver
stokten asceet, onthouder van al wat
't verhemelte streelt, de appetijt te
machtig moet zijn geworden.
Er zijn nog meer „teekenen van
welvaart" aan te wijzen.
Maarook hier geldt in zoo hooge
mate het „wat men ziet eu wat men
niet onder de oogen krijgt"!
Aan den ijver en de waakzaamheid
van minister Poathuma, den oecono-
mischen nood (want die ia er in
menigen kring nog Bteeds en wel
degelijkbehoeft men \niet te twijfe
len. Het (om te beginnen) een 10.000
varkens zenden naar 750 gemeenten
is een goede maatregel.
Maar er is zoo héél veel meer-
noodig dan waarvan de meesten
eenig vermoeden hebben.
En daarom blijft 't te bejammeren,
dat het K. N. Steuncomité, met al
wat daaraan vastgeschakeld is, nu
"s z\jn arbeidsveld gaat inkrimpen.
Officiëele tabellen en cijfers bewijzen,
wat oeconomischen noodstand betreft,
vaak evenmin iets als het „officiëele"
begin van de lente en het vinden der
eerste kievitseieren, terwijl we, kraag-
opgeslagen, loopen te bibberen in
e-Maartsche lucht!...
Mr. Antonio.
DE OORLOG.
De offlcleele legerberichten
van 27 en 28 Maart.
Van het Westelijk front.
De ingekomen legerberichten van
bovengenoemde datums vermelden
ditmaal al heel weinig nieuws van
eenig belang. Tot nu toe zijn de
verwachte groote aanvallen op Verdun
uitgebleven de stilte^ die den storm
voorafgaat.
De Franschen meldden den 27sten
in krachtig bombardement tegen hun
front ten westen en ten oosten van
de Maas, en den 28steu hetzelfde ten
westen van de streek van Malancourt.
Inhet Parroy-bosch hebben de
Franschen een Duitsch veldwerk
overrompeld, waarvan de bezetting
werd gedood of gevangen genomen.
De Franschen lieten het werk in de
lucht vliegen en trokken zich terug.
Een, bericht van Havas beschrijft
de toestand rond Verdun op
De beschieting door de zware
artillerie is Maandag op intensieve
wijze voortgezet over het geheele
front voor Verdun, in het bijzonder
ten westen van de Maas, maar er is
nog geen enkele infanterie-aanval
ingezet. De Duitschers hebben dus
wel ernstige moeilijkheden ontmoet
voor ze tot een nieuwen aanval
kunnen overgaan. Na de verliezen,
die ze op het plateau van Douaumont
geleden hebben en die nog verergerd
zijn door de vruchtelooze poging op
de beide vleugels, kan men begrijpen,
dat zjj aarzelen intact gebleven een
heden en nieuwe divisies aan te
spreken, waarvan het gebruik hun
verdedigingscapaciteit aan de ver
schillende fronten zou verminderen.
De beweringen in de Duitsche pers,
dat het thans dringend noodzakelijk
is het terrein voor de infanterie
zorgvuldiger voor te bereiden door
de artillerie vaker te verplaatsen,
bewijzen niets minder dan het mis
lukken van het plan in zijn geheel,
dat het Duitsche opperbevel ont
worpen heeft. Op den 36sten dag
van den slag waaien de Fransche
kleuren nog steeds boven Verdun.
De Engelschen melden een voor
deel bij St. Eloi, dat door het -Duit
sche bericht van 28 dezer gedeelte
lijk wordt erkend en dat verder niets
meer heeft te vermelden. Voorts op
het front der Engelschen levendige
mljtigevechten.
Van het Oostelijk front.
Op het Oostelijk front duurt de ge
vechtswerkzaamheid onverminderd
voort. De Russen zetten hun offen
sief voort, maar ontmoeten vinnigen
tegenstand. Zij behalen hier en daar
voordeelen, die de Duitschers hen
dan door tegenaanvallen weer afhan
dig trachten te maken. De algemeene
toestand is tot nog. toe vrijwel on
veranderd gebleven.
Uit Berlijn werd 28 Maart gemeld
Opnieuw hebben de Russen verschc
troepenmassa's tegen de Duitsche
linie bij Postawy vooruitgebracht.
Met dappere volharding troiseeren
daar de troepen van het Saarbrücken-
sche corps den stormloop van den
vijand. Tegenover de aan hun zijde
strijdende Brandenburgers, Hanno-
veranen en troepen uit Halle braken
de in vele golven uitgevoerde aan
vallen van twee Russische divisies
met zware verliezen voor den vijand.
Hetzelfde lot trof ook 's nachts de
herhaalde pogingen van den aanvaller
bij Mokrzycs, om het verloren ter-
rem te herwinnen.
Het Oostenrijksche bericht van den
28en Maart meldt eveneens hevigs
aanvallen der Russen. Zij hebben ten
noorden van Bojan herhaaldelijk ge
tracht de Oostenrijksche stelling bin
nen te dringen,* doch werden terug
geslagen.
Van het Italiaansch-Oosten-
r ij k s c h e gevechtsterrein.
Op dit front is weder eenige actie.
De Italianen melden, d.d. 27 Maart:
De vijand heeft met kracht onze
stellingen van Pal Piccolo aangeval
len en is er in geslaagd een loop
graaf to bezetten. Een hevige tegen
aanval door ons ondernomen langs
hot heele front van Monte Croce tot
Pal Grande bracht ons in het bezit
van sterke verschansingen by Selle-
ta. Freikogel en den Cavellopas, waar
wij 68 gevangenen hebben gemaakt.
By den Pal Piccolo heeft een lang
durig gevecht plaats gevonden. Na
zes woedende aanvallen hebben wij
met de bajonet de heele verloren
stelling hernomen. 100 ïykfen van
vy'anden liggen op het slagveld. Op
de rest van het front artilleriege-
vechten.
De Oostenrijkers zeggen in hun
bel icht van den 28sten Maart o. a.
De gevechten by het bruggehoofd
van Görz duren voort.
Ook op den sector der hoogvlakte
van Dobendo is de artillerie over en
weer een hevige beschieting begonnen.
De Italianen hebben op hun vuur
aanvalspogingen op de noordelijke
helling van den Monte San Michele
en bij San Martino doen volgen. Deze
zijn met gemak gestuit. Ten oosten
van Selz is het gevecht nog aan den
mg.
Ook op den Plöcken-sector zijn alle
vijandelyke aanvallen mislukt. Voor
het front van het 8ste bataljon
Karinthische jagers te velde liggen
meer dan 500 lijken- van vijanden.
Op het Tirolsche front zijn de
geschutgevechten slechts in Judicarië
heviger geweest dan gewoonlijk.
Gezonken schepen.
Het Engelsche stoomschip „Man
chester Engineer", groot 2813 ton,
is gezonken.
Het zeegevecht.
Een bijzondere correspondent vaö
i „Sportsman" deelt byzonderheden
mede over het verwoede gehecht
tusschen den Duitscben kaapvaarder
„Greif" eri den Engelschen nulpkrui-
ser „Alcantara" op 29 Februari.
Volgens zijn voorstelling, zou de
„Alcantara" nog te behouden geweest
zijn, alB zij ge6n poging had gedaan,
om de opvarenden van het Duitsche
schip te redden. Toen de Duitscher
in zinkenden toestand was, staakte
de „Alcantara" het vuur en naderde
zij de „Greif", met de duideiy'ke be
doeling om de Duitschors te redden.
Zy wilde hare booten uitzetten en
keerde daarbij voor het eerst in het
gevecht, den scheepswand naar den
vyand toe. Toen het Engelsche schip
echter op korten afstand zwaaide,
werd een torpedo door de „Greif'
afgeschoten. De torpedo trof het schip,
en dit was nu ook ten doode opge
schreven. Het ging een oogenblik
nadat het schip getroffen was, naai
den kelder.
Over het gevecht dat aan deze
episode voorafging, lezen wij nog dat
de „Greif een zeer sterk draadloos
toestel had, waarmee zy, zoodra het
Engelsche schip ontdekt had dat het
met een vyand te doen had, de hulp-
seinen, die de „Alcantara" naar de
Engelsche torpedo-jagers in de buurt
uitzond, in de war stuurde. De eerste
de beste tpillingsgolf van de „Greif
„gesynchroniseerd". Bij het artillerie
gevecht, dat volgde, zochten de En
gelschen het geheele vyandelijke
schip naar de draadlooze seinkamer
af. De „Greif was op vele plaatsen
getroffen, voor men die eindeiyk
ontdekte en vernielde. Toen kon de
„Alcantara" rijn seinen eindeiyk uit
zenden en staken Engelsche torpedo
jagers in zee.
Middelerwyl liep het gevecht tus-
Bchen de twee schepen op een einde.
I Hst eene schot na het andere trof
de „Greif, maar „zij wou maar niet
zinken", zeide een ooggetuige, „en
wy schoten het schip en de beman
ning kort en klein". Op het oogen
blik dat de torpedojagers verschenen,
zagen zij de „Greif juist zinken.
•Maar ook voor de „Alcantara" kwa
men zy juist bytyds. Uit zee vischten
zy Engelschen en Duitschers op, zon
der op de nationaliteit te letteu.
Gedurende het gevecht had zich
aldoor een Duitsche duikboot in de
buurt van de „Greif' opgehouden.
Wat er gebeurde mag (voor den cen
sor) niet beschreven worden, maar
op dien dag werd een van de mooi
ste duikbooten van den vijand buiten
gevecht gesteld. Haar bemanning
wqrd krijgsgevangen gemaakt. Eenige
van haar matrozen hadden wonden
in het granaatvuur opgeloopen.
Eenige dagen later werd de Duit
sche matroos Hindrechedt op het
kerkhof van Seafield by Edinburg
met volle militaire eer begraven. De
Duitsche vlag bedekte de op een
affuit geplaatste kist en zyn eigen
kameraden lieten de kist in de groeve
neer. De volgende week werden twee
andere aan hun wonden bezweken
DuiLsche matrozen op het kerkhof
begraven.
De News of the World verneemt
van een bijzondefen correspondent,
dat het gevecht in de buurt van de
Sbetlandseilanden geleverd is en geeft
verder een van de Sportsman afwy-
kende lezing van het torpedeeren van
de „Alcantara". In het laatst van
het gevecht trof een projectiel het
roer van de „Alcantara", die daar
door niet meer kon mauoeuvreeren
een gemakkeiyk doel werd voor
de torpedo's van de „Greif'. Terwijl
laatste zonk, lanceerde zy de
torpedo, die de „Alcantara" den ge-
nadestoot toebracht.
De „Greif was niet, zooals gemeld
is, een klein schip, maar volgens
ooggetuigen een zeer zwaar schip
vau tusschen de 9000 en 10.000 toD,
met een geduchte wapening van ka
nonnen van 15 c.M.
Japan en Engeland.
Beriyn, 28 Maart. De New-Yorksche
berichtgever van Wolfl-bureau seint
draadloos, dat de voorzitter van het
Japansche persbureau voor Oost en
West, Lyenaga, over de berichten
nopens de eischen van Japan .om
het de vrije hand in "China te laten,
daar Japan anders een verbond met
Duitschland zou willen sluiten, heeft
verklaard
„Als Engeland zich tegenover Japan
weinig toeschieteiyk toont zou het
kunnen gebeuren, dat Japan een
ander in de armen viel. Ik persoon-
ïyk bewonder de groote daden der
Duitschers en hetgeen de Duitsche
wetenschap tot stand heeft gebracht."
Lyenaga zeide verder, dat de Japan
ners die het verbond met Engeland
afkeuren, de verplichtingen van dat
verbond als een zwaren last voor
Japan aanzien, terwyi voorts de door
Eogeland genomen maatregelen de
Japansche scheepvaart, niet voldoende
hebben beschermd.
Verklaring van de Duitsche regeering.
Het departement van buitenland-
sche zaken deelt ons mede, dat de
Duitsche regeering door haar gezant
in Den Haag aan den minister van
buitenlandsche zaken het volgende
heeft doen verklaren
In de beginselen, die door de Kei
zerlijke regeering voor het voeren
van den duikbootenoorlog zijn aan
genomen, is, afgezien vau een duide-
ïyker inkleeding van de voorschriften
nopens de behandeling van de ge
wapende handelsschepen, welke aan
de onzydige regeeringen medege
deeld zijn, geenerlei wijzigiDg ge
komen!"
Met name hebben de Duitsche stryd-
krachten ter zee nog steeds de streng
ste bevelen, zich volkomen te ont
houden van eiken aanval op onzy
dige schepen, tenzij deze zich dooi
de vlucht aan een onderzoek trachten
te onttrekken of zich verzetten.
(H.blad).
Da torpedojager „Medusa."
Een Dinsdagavond te IJrauideu
binnengekomen stoomtreiler is op 27
dezer des morgens te elf uur op on
geveer 55 gr. 30 m. N.B, en 6 gr.
18 m. O.L. gepasseerd een voor stuur
boordsanker liggenden Engelschen
torpedojager met drie schoorsteenen,
gemerkt „Medusa", voerende de En-
jelsche vlag en voorzien van draad-
ooze telegrafie. De torpedobootjager
had zware avery de boeg vertoonde
een groot gatde sloepen waren aan
stukken en aau dek was veel wrak
hout. Het achterschip was zinkende,
de offlciershutten waren dichtgeplakt.
De „Medusa" ligt op 28 vaam water
gevaarlijk voor de scheepvaart. We
gens het slechte weer kon detreiler
geen pogingen doen de „Medusa" op
sleep te nemen. Er waren geen an
dere schepen in de nabyheid.
Telegrafisch verkeer met
Engeland verbroken.
Van Dinsdagavond acht uur af is
het telegrafisch verkeer met Engeland
verbroken.
Sinds weken werd het verkeer al
over de eenig overgebleven kabel ge
leid. De andere waren reeds gebroken,
en er was, als onze informaties Juist
zyn, niets gedaan om ze te herstellen.
Dinsdagavond om acbt uur bleek
plotseling dat ook de laatste verbin
ding met Engeland het begeven had.
Omtrent de oorzaak is niets bekend
als het waarschyniykste werd ons
genoemd dat de kabel door een wrak
beschadigd is.
Het is absoluut niet te zeggen, hoe
lang .de storing duren kan. (H.blad).
BINNENLANO.
De „Palembang".
Het Departement van Marine d
lede
Uit het onderzoek, ingesteld naar
a oorzaak vaD den ondergang van
het stoomschip „Palembang" van
den Rótterdamschen Lloyd, is ge
bleken, dat dit. schip zich op den
.m. van den 18den Maart te onge
veer II u. 25 bevond op IJ myl ten
noorden van den Noord-Galloperboei,
stoomende in den koers W. t. Z.,
toen een schok werd gevoeld, die
het geheele schip deed trillen. De
machines werden gestopt en daarna
op achteruit gezet, tot het schip lag.
Het schip maakte echter slechts wei
nig water.
Te 11 u. 80 werd een tweede hevige
schok gevoeld van eene ontploffing
in het voorschip aan stuurboord ter
hoogfe van het groote luik, waardoor
het schip zwaar overhelde en begon
te zinken.
Terwyi de opvarenden zich redden
in de sloepen, volgde kort daarna
eene derde ontploffing aan stuur
boord ter hoogte van de machine
kamer, die het schip tot zinken
bracht.
By het onderzoek werden -beëe-
digde verklaringen afgelegd door den
gezagvoerder, den eersten stuurman,
den bootsman en een matroos. Daarby
is gebleken:
lo. dat het schip tydens de tweede
en derde ontploffing plaats hadden
geheel stil lag;
2o. dat de eerste stuurman, toen
hy Ea de tweede ontploffing met de
sloep nog langszyde lag, een streep
in het water, gevormd door opborre
lend water of lucht, met groote Bnel-
heid het schip aau S.B. zyde zag
naderen en dat hy nog vóór dat de
streep het schip bereikt had, de 3de
ontploffing zag plaats hebben, waarby
zyn sloep overstelpt werd door een
waterkolom
8o. dat de bootsman en de ma
troos èenigen tijd na de eerste ont
ploffing een witte streep gevormd
door luchtbellen en schuim aan S.B.
met groote snelheid over het water
'recht op het schip aan zagen komen,
waarop de tweede explosie volgde.
Zij zagen de witte streep voor den
boeg overloopen van een Engelschen
torpedojager, die aan stuurboord on
geveer dwars vlak by de „Palem
bang" lag en bezig was met een
losgeraakte mUn in den grond te
schieten.
PLAATSELIJK NIEUWS.
„Waar het om gaat"
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Otto, hield opuitnoodiging van de Vry-
zinnige Kiesvereeniging „Helder'.',
Dinsdagavond in „Tivoli" eene rede
over het onderwerp „Waar het om
gaat bij a.s. Statenverkiezingen." De
belangstelling was slechts gering.
Nadat de heer Grunwald, Voorzitter
der Vereeniging, den spr. met een
énkel woord bad geïntroduceerd, zyn
leedwezen uitdrukkende over de ge
ringe opkomst, besprak de heer Otto
allereerst de vraagmogen wy in de
tegenwoordige omstandigheden, nu
nog steeds een afschuwelyke wereld
oorlog woedt, en nu het misschien,
oppervlakkig gezien, beter ware ge
weest den godsvrede te bewaren, mo
gen wy thans spreken over de Staten
verkiezingen Spr. zou zeggen ja,
want al zou de liukerzyde den gods
vrede willen bewaren, dan zou rechts
dat toch niet doen. Uitvoerig betoogde
spr. hoe de rechterzijde steeds van
haar macht gebruik heeft gemaakt,
waar zfj die had, om de regeeriDg
den voet dwars te zetten. In de Eerste
Kamer b.v. by de eedswet, by
herziening van de vermogensbelasting,
enz.
Bovendien moeten we de overwin
ning van 1913 voortzetten en vol
tooien. We staan er nog net zoo voor
als toen. Beter ware het als wo een
zuiver parlementaire regeering had
den, waarin ook soc.-dem. zitting
Uitvoerig behandelt spr. tbans de
drie groote strydvragen, waar het
voor links om gaat. Allereerst alge-,
meen mannenkiesrecht. Dit
niet te geven is .eenvoudig niet te
verdedigen. Het is billijk, rechtvaardig
en verstandig. Ook ten opzichte van
vrouwenkiesrecht is het
precies zoo. Niemand heeft het recht
de vrouw het kiesrecht te weigeren.
Ten tweede de Ouderdomsrente.
De rechterzijde houdt zich kramp
achtig vast aan Talma's plannen. En
die regeling is zoo verkeerd, velen,
die die f 2 niet noodig hebben, krij
gen ze, en andere, die ze dringend
noodig hebben, krygen ze niet omdat
ze niet in loondienst waren. De spr.
gaf verschillende sterke voorbeelden
daarvan. Nu al is te zien, dat de
Eerste Kamer eene betere regeling
verwerpen zal. Want, rechte is daar
de baas en zy is er tegen, niet,
omdat het onchristeiyk zou zyn al
die andere oudjes staatspensioen te
geven, maar alleen omdat links er
vóór is.
Na eene pauze behandelt spr. het
derde punt, de onderwyspaci-
f i c a t i e, maar herinnerde allereerst
aan de kwestie hoe de hervormings-
gelden gedekt zouden moeten worden.
De een zegt uit de gewone middelen,
de ander, rechts, wil tariefsverhooging.
„Het Volk" heeft zich zeer duideltyk
uitgesproken tegen het tarief. Een
ministerie, dat belasting-verhooging
moet invoeren, doet zich nooit goed.
Kuyper heeft dit al voorzien en ge-
'aat deze regeering nu maar
hooge belastingen invoeren, dan staan
wy er in 1917 goed voor. Dat spel
moeten wy doorzien, ons niet van de
wys laten brengenwe moeten inzien,
dat die belasting-verhoogiDgen noodig
aren.
Nu wat die onderwys pacificatie
betreft. Niemand weet er eigenlijk
iets van, want het rapport der
staatscommissie is nog niet ver-
Maar juist daarom kunnen
we er vry uit over spreken. Spr.
»aat thans de geschiedenis na van
iet bizonder onderwys. Groen van
Prinsterer verlaDgde in 1870 geen
subsidie, omdat dan, naar hij voor
spelde, de staat zich met het bizonder
onderwijs zou gaan bemoeien. Lang
zamerhand hebben de rechtsche par-
tyen subsidies weten te krijgen voor
hunne scholen.
De linkerzijde heeft daaraan mee
gewerkt, om toch maar een einde te
maken aan dien ellendigen schoolstrijd,
die zoo nadeelig is voor het onderwys.
De laatste stap moet nu worden
gedaan.
De bizondere scholen zullen niet
hebben een subsidie uit de overheids
kas, maar zullen, evenals de openbare
school, volledig worden betaald door
het Ryk. Rechts heeft nu weer eens
beloofd, dat ze dan tevreden zouden
zijn. In 1889 is weliswaar hetzelfde
en twee maanden later zaten
we weer midden in den strijd, Nu al
beginnen ze te zeggen: dan zijn we
er nog niet. Ze willen natuurlyk, dat
openbare school verdwynt. Dr.
Kuyper sprak van een station, dat ze
binnenrijden, maar dat nog niet
het eind-station is. Spr. betoogde, dat
het toestaan van een subsidie aan de
biz. school liberaal is, omdat de Staat
het onderwys ook zou moeten betalen,
indien die kinderen op de openbare
school gingen. Uitvoerig betoogde
spr., dat de openbare school zich niet
in een hoek mag laten trappen, zooals
men wel zou willen van rechts. Wy
willen het offer aan de bizondere
school brengen, want het prijsgeven
van een voorrecht, zooals dan
geschieden zou is een offer. Want
de openbare school zal dan in de
verdrukking komen. Immers, zy
krijgt haar leermiddelen, etc., uit de
publieke kas, terwijl de bizondere
schooi, die dezelfde subsidie zal ge
nieten, bovendien nog een bron van
inkomsten heeft uit particuliere kas-
Die krygt dan dus een voor
sprong.
Natuurlyk zal by dit alles de Staat
ook wat te zeggen krygen in de in
richting der bizondere scholen. En
dat zal de groote verbetering zijn, dat
b.v. het leerplan zal moeten onder
worpen worden aan de goedkeuring
der autoriteiten. En dan gesphiedt wat
Groen van Prinsterer voorspeld beeft:
als de bizondere school subsidie
aanneemt, raakt zy haar vryheid
kwijt. Dan wordt het niet, zooals de
rechtschen hoopten een „vrye"
school aan den eenen kant, eene open
bare „gezindten"-school daarnaast,
maar; dan wordt de christelijke school
de operibare gezindten-school, en daar
naast biyft de openbare school, die
men zoo gaarne tot gezindten-school
wilde maken.
Spr. behandelde nu het program
van rechts. Of liever, een program
hebben ze niet, er wordt thans aan
gewerkt. Ze hebben de antithese en
denzelfden wortel des geloofs. Hiervan
vertelde spr. staaltjes. Iets is er wat
hen byeenhoudt: tariefsverhooging.
Maar Kuyper heeft dat niet op zyn
program gezet, hij vindt het verstan
diger het by stukjes en beetjes binnen
te balen.
Spr. betoogde, dat de liberalen aan
de soc.dem. evenmin iets hebben,
ofschcoa dezen in de Kamer natuurlyk
bij de linkerzyde behooren. Op het
oogenblik zyn de soc.-dem. regeerings-
party, in 1918 hebben zy de verant
woordelijkheid niet aangedurfd, thans
misschien nog niet. Kiest dus geen
soc.-dem., want ge weet niet wat ge
daaraan hebt, kiest vryzinnigen. Spr.
gaat op een en ander nog uitvoerig
in, om te betoogen, dat de soc.-dem.
zich niet aan de mede-verantwoorde-
lykheid mogen onttrekken. Spr. er
kent, dat de s.d.a.p. ontzagiyk veel
heeft gedaan voor de ontwikkeling
der arbeiders, maar be vry ding van de
kluisters waarin de menschheid ge
kneld is kan zy niet brengen, zoomin
als de clericale partyen. Dit kan slechts
op één manier geschiedenlangs den
liberalen weg.
Yoor debat (vragen stellen)
zich een drietal heejen op. D6 heer
Vos hield een betoog over de defensie
van Indië, dat toch ook begrepen is
onder de nationale gedachte, zooals
Troelstra het uitdrukte, die de natio
nale geschillen overheerschte. Wy
moeten ons zelf zyn, niet bukken
onder de heerschappij van andere
naties. Wy denken te weinig aan de
toekomst, in de Tweede Kamer was
oppositie tegen de twee pantsersche-
pen toen die voor de verdediging van
Indië gevraagd werden.
Een tweetal andere heeren stellen
eenige vragen betreffende de bizon
dere school, hetgeen den spr. aanlei
ding geeft een en ander nog eens
nader uiteen te zetten. Den heer Vos
antwoordt spr., dat de twyfelmoedig-
heid in de Kamer ten opzichte van
de te voeren politiek voortkomt uit
het groote meeningsverschil, dat
hieromtrent heerscht. Als iemand aan
toont, dat en waarom iets noodig is
voor de verdediging, dan krygt hy
wat hij vraagt. Maar het wordt uiet
aangetoond, dat is juist het moeie-
Ujke.
De heer Grunwald dankte den spr.
8D sloot, met een opwekkend woord,
vergadering.
Aan het varslag van da bevindingen
en handelingen der Gezondheidscom
missie Ingesteld door de gemeente
Helder gedurende hat jaar 1915
ontleenen wy nog ten slotte:
Keuring van voedingsmiddelen.
Aan de mededeelingen, door den
gemeente-apotheker. Dr. G. A. Stut-
terheim, welwillend verstrekt, is het
volgende ontleend:
Daar de keurmeester, die by de
mobilisatie was opgeroepen, door de
militaire autoriteiten weder ter. be
schikking van den gemeenteiyken
keuringsdienst werd gesteld, kon de
keuring niet slechts in haar vroegeren
omvang worden gehandhaafd, ma,ir
worden uitgebreid, Voor het eerst
werden in het jaar 1916 onderzocht
bessensap, limonadestroop, limonade
gazeuse, spuitwater, stroop, koffie-
surrogaten, thee, speceryen, suiker,
boekweit en worst. In het geheel wer
den 4095 monsters gekeurd, waarvan
1052 op straat en 8043 in het labo
ratorium. De volgende tabel geeft een
overzicht vati de verkregen uitkom
sten:
2?
Bulten
consumptie
<1
1
gebracht.
Volle melk
48
2.4
460 L.
alleen op
hoedanigheid
Ontroomde üielk.
Karnemelk
6
16
1 party
Gepasteuriseerde
melk
-
Gesteriliseerde
melk
Spysvetten «oliën
87
31
4 vaten.
18
4
Kaas
6
10
86 K.G.
Limonade en
stropen
14
50
60 fl.
Spuitwater
2
14
2
120 K.G. peper
>/i noot
Specerijen
44
28
-r
Kofflesurrogaten
1
4
--
22
84
1 vaatje.
Suiker
Meel en grutten
80
8.5
Gedroogde vruch
ten
12
14
12 partijen.
Versche vruchten
23
9
23
Visch
2
100
2
Puddingpoeder
2
10
Stroop
1
12
1 party
60 K.G. cacao.
V 6 partt)en
(chocolade.
Cacao en chocolade
21
26
Snoepgoed
Bessensap
21
6
30
SI
4 partyen.
6
Worst
3
48
Stal- of controle-
Diversen.
4
22
-
Uit den aard der zaak moet aan de
percentgetallen geene groote waarde
worden gehecht in die gevallen, waar
in het aantal onderzochte monsters
slechts klein is.
Het volgend staatje geeft een over
zicht van de uitkomsten van het raelk-
onderzoek wat het vetgehalte betreft
Jaar
1914.
eo o» cq cu o
o ojoaooigeó
i
00 00 CO O) -H O
o «c^cogocicö
s |1
CU
«wt»qOM
O CU OCj Cg CO gj CQ
co
_4>t- o» o io «o -e< o
CÓ ci CO CO 00
co lO ft co
"li
°/o
5.7
125
80.7
51.9
18.2
81.8
2.94
'ïi
CU lO O iO 10 O
i
O
"°cüco^o'a O^o
fel 1°
M CU CÜ 03 O CU CT
Het aantal monsters met een vet
gehalte beneden 2.7 was dus in
1916 hooger dan In 1914. Dr. Stutter-
heim schrijft dit toe aan minder goede
vooding der koeien tengevolge van de
hooge prijzen van het veevoeder. Het
verslag geeft een voorbeeld van zeer
ongunstige samenstelling der melk,
afkomstig van koeien, die op werk
dagen met aardappelschillen en stroo
werden gevoed (op Zondag kregen zy
in het geheel geen eten, omdat hun
baas dan dronken was).
Wegens de aanwezigheid van vuil
werden 12 monsters, zynde 0.6%,
afgekeurd. Het bacteriologisch onder
zoek van het sediment der melk gaf
een ongunstig resultaat in 87 gevallen
of 1.7%. Zeer gewenschtzou z(in een
geregeld veeartsenykundig onderzoek
van het melkvee. Dit heeft echter tot
heden niet plaats.
Omtrent de andere voedingsmidde
len zy het volgende vermeld
Bij karnemelk bleken eenige pro
cessen-verbaal noodig om de samen
stelling binnen de vastgestelde grenzen
te brengen.