HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Eerste^Blad.
gratis.
No. 4635
ZATERDAG 17 JUNI 1916
44a JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per pest 80 ct., Buitenland f 1.08
Zondagsblad 45 M 5„0.85
Modeblad 75 100 „1.25
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct
Versohijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
AdvertentlBn van 1 tot 4 regels (bij voornltbet) 30 cent Elke regel meer 7 ct
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent
AdvertentlBn op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/e hooger berekend.
Groots letters en cllchó's naar plaatsruimte. - BewIJs-exemplaar 2h cent
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
2'ie- kwartaal 1916 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 1 Juli a.s., zullende
anders daarover met 5 cents verhoo
ging per post worden-beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 21/, cent
beplakt te worden.
De prijs van hst Nieuwe Modeblad
is thans 75 ets. per kwartaal voor
de stad, 85 ets. fr. per post.
Zij die zich thans
reeds, met ingang van
1 Juli op ons blad abon-
neeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnen
de nummers
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texol).
(Zomertijd).
Z.» SOOJ.
Juni. op: onder: op: onder: vjn.:njn.
Zoudag 18 a.11.83 m. 7.39 4.89 9.23 10.85 11.10
Maandag 19 „11.62 9.- 4.39 9.23 11.20
Dinsdag 20 IQ. 0.7 „10.28 4.39 9.24 0.10 0.60
Woonsd. 21 0.22 11.60 439 9.26 0.66 1.—
Dondord. 22 0.86 a. 1.10 4.89 9.25 1.40 1.46
Vrijdag 23 0.6L 2.28 439 9.26 2.35 2.40
Zaterdag 24 1.- 8.45 489 9.26 £30 3.85
DE OORLOG.
De legerberlchten van
14 en 15 Juni.
Van het Westelijk front.
Een Engelsche mededeeling van den
14cn meldt dat de Duitschers de door
de Canadeezen hernomen stellingen
bij Yperen aan een hevig bombarde
ment onderwierpen. Het totaal aantal
"gevangen genomen Duitschers steeg
tot 161.
Het Fransche communiqué van den
Ingeaconderi Mededeeling.
De meening van
een piano-onderwijzeres
over de Pink Pillen.
Het is een bekende piano onder
wijzeres te Rouaan, Mevrouw Valen-
tiue Terny, wonende 46, rueduBac,
iu die stad, over wie wij heden het
een en ander willen vertellen, voor
zoover dit de PiDk Pillen betreft.
Mevr. Terny noemt in een brief, dien
wij hieronder publiceeren, hare ge
nezing wonderbaar. Men moet in die
uitdrukking niets meer zien dan de
groote voldoening door de zieke
ondervonden en die er haar ongetwij
feld toe heeft gebracht een overdreven
term te gebruiken. De Pink Pillen laten
zich er niet op voorstaan wat ook
voor wonderbaarlijks te doen; zij
laten zich er alleen, op voorstaan bloed
to geven met iedere pil. Daar zij dat
zeer goed doen- en iu vele gevallen
al het kwaad voorkomt uit de slapte
van het bloed of uit gebrek er aan,
geven zij dikwijls resultaten die buiten
gewoon schijnen, maar die niets dan
zeer juist zijn.
„Ik haast mij, schreef Mevr. Terny,
u al het goeds te doen weten, dat het
gebruik uwer Pink Pillen mij bezorgd
heeft. Sedert langen tijd lijdend aan
ergo bloedarmoede, die ik met niets
had kunnen verjagen, heb ik eindelijk
den goeden inval gehad mijn toevlucht
tot, uw middel te uemen, waarmee
ik op bljua ongelooflijke wijze geslaagd
ben. Wanneer ik mjj den toestand
herinner, waarin ik vroeger verkeerde,
kau ik niet aan zulk een wonder
geiooven. Ik heb ook de Pink Pillen
doen gebruiken door mijn dochtertje,
die zeer vermoeid was, en die er zich
eveneens zeer goed bij heeft bevon
den."
De behandeling met de Pink Pillen
geeft aan de zieke, van af de eerste
pillen, ean gevoel van welzijn, van
inwendige warmte die hem aange
naam aandoet. Dit komt doordat van
af do eerste pillen, een gezond, warm
rijk bloed, door de Pink Pillen aan
gevoerd, door de aderen begint; te
atroomen. Het bloed is. het leven,
zegt het spreekwoord; 'het is dus
leven dat de Pink Pillen aanvoeren.
Alle organen trekken voordeel van
dien aanvoor vaD rijk bloed en toonen
dit door krachtiger en beter te wer
ken. De zieke is minder kouwlijk
de kleur is te zien op zijne wangen,
die eenige dagen te voren bleek wa
ren; zijn spijsvertering, vroeger lang
zaam, verloopt nu snelen hij voelt
zijne krachten terugkomen, die voort
komen uit de goede werking van
geheel het organisme.
De Pink Pillen zijn onovertroffen
tegen bloedarmoede, bleekzucht, alge-
meene zwakte, maagpijnen, onregel
matigheden der vrouwen, plaatselijke
pijnen, neurasthenie.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar.
f 1.75 per doos, en f9.— per zea
doozen bij het Hoofddepót der Pink
Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam;
voor Helder en Omstreken bijAt,r.
TEN KLOOSTER, Keizerstraat 98,
en H. W. ZEGEL, Kanaalweg 68;
te Schagen bij J. ROTGANSte den
Burg (TexeJ) by T. RUIS, en verder
bij verschillende Apothekers en goede
Drogisten.
lóen maakt melding van artillerie
gevechten in de stresk van Chattan-
court bij Verdun. Een aanval in de
Vogezen werd eveneens afgeslagen.
Het Duitsche legerbericht meldt dat
de toestand onveranderd is.
Van het Oostelijk front.'^n
jjrjVan Duitsche zijde wordt dd. 15
dezer medegedeeld, dat bij eu ten N.
van Przewlowba verscheidene krach
tige aanvallen der RusseD afgeslagen
werden.
Het Oostenrljksche communiqué
van Donderdag zegt dat ten Z. van
Bajan en ten N. van Czernowitz alle
Russische aanvallen afgeslagen wer
den. Bovenstrooms van Czernowitz
en de Russen een poging om over
de Pr-oeth te trekken, doch werden
door artillerievuur tegengehouden.
Op de lipie Horodenka-Znyatin, zijn
de Russen slechts weinig in westelijke
richting vooruitgekomen. Hevige ge
vechten worden geleverd bij Wis-
niowczljk, ten N.W. van Rydom
en ten N.W. van Kromenec. Alle aan
vallen van den vijand werden afge
slagen.
Tusschen den spoorweg Rowno
Kowel en Kolki hebben de Russen
herhaaldelijk getracht door hotOosten-
ryksche front te breken, doch zij
werden steeds terug geworpen.
Het Russische bericht van den löen
maakt meldiog van aanvallen der
Duitschers aan het Dunafront en ten
Z.W. van het Narotsjmeer, welke
aanvallen alle afgeslagen werden. In
de streek van Barauowitschi werden
in een plaatselijk gevecht aanvanke
lijk de Duitsche stellingen vermees-
terd, doch wegens den toenemenden
druk der Duitschers moésten de
Russen ze weder ontruimen.
Op het zuidelijk deel van het front
duurt het offensief voort. Jn ver
schillende vakken van het front wer
den opnieuw krijgsgevangenen ge
maakt, en oorlogsmaterieel veroverd.
De vijand zat op- velschillende
plaatsen zijn tegenaanvallen voort,
dan wel verstrekt zich in zijn nieuwe
stellingen.
Blijkens nadere gegevens onjuiste
telling bedraagt het aantal krijgsge
vangenen thans: 1 generaal, 3 regi-
ments commandanten, 2467 officieren
en vleugeladjudanten en 150.000
(manschappen en de buit168
kanonnen, 266 machinegeweren, 131
bomwerptuigen, 32 myu werptuigen.
Van het 11 al i aah s c h-Ooston-
r y k s c h e front.
Het Oostenrljksche bericht van den
15en maakt melding van een aller
hevigste beschieting van do stellingen
op de hoogvlakte van Doberdo en
van het bruggehoofd van Görz. Tegen
den avond ondernamen deltalianen
aanvallen op de Oostenrljksche stel
lingen, welke grcotendeels werden
afgeslagen. Op enkele plaatsen duurt
het gevecht nóg voort.
Aan het front in Tirol zetten de
Italianen hunne aanvallen voort
zonder evenwel succes te
Gevecht in de Oostzee.
Omtrent het gevecht in de Oostzee,
tusschen een aantal J^uitsche pa
trouilleschepen en eenige Russische
torpedojagers en duikbooten, meldt
het officieele Russische bericht.
Iu de Oostzee hebben onze torpedo
booten in den nacht van 18 op 14
Juni een konvooi vijandelijke schepen,
onder militaire eskorte,aaugetast, In
den loop van het gevecht met het
eskorte hebben wij twee konvooiee-
rende schepen, die op kleine torpedo
booten geleken, en een hulpkruiser
in den grond geboord, waarvan wij
de bemanning krijgsgevangen hebben
gemaakt. Wij hebben verliezen noch
averij gehad.
Een Zweedach bericht meldt nog
dat het convooi uit 13 schepen be
stond, begeleid door twee of drie
torpedobooten, een hulpkruiser en
eenige bewapende trawlers.
Volgens een mededeeling uit
Kopenhagen had een trawler, die
eenige gewonden te Nyköping had
aangebracht, nog 150 man van een
ander schip aan boord, waarschijnlijk
van de „Hermann", de Duitsche hulp
kruiser die in den grond werd geboord.
Het vergaan vande„Harapshlre".
In een rapport van de Engelsche
admiraliteit wordt hieromtrent nog
het volgende medegedeeld: De„Hamp-
shire" voer langs de Westkust der
Orkney-eilanden. Er woei een zware
storm. Tusschen half acht en kwart
voor achten stootte het schip op een
mijn en begon meteen voorover te
duiken, terwijl het slagzij naar stuur
boord kreeg, voordat het voorgoed,
ongeveer een kwartier daarna, zonk.
De kapitein riep alle hens op hun
post om het schip te verlaten. Eenige
vergeefache pogingen werden gedaan
om booten uit te zetten. Toen de
mannen door een der luiken hun
post opzochten, verscheen Kitchener,
vergezeld van een marineofficier.
Deze riep„Ruimte voor Lord Kit
chener!" en ze klommen samen op
de campagne. De kapitein riep om
Kitchener dat hij voor, op de brug,
zou komen, waar de kapiteinsloep
werd. gestreken. Ook heeft men den
kapitein tot Kitchener hooren roepen
om in de boot te gaan, doch niemand
was in staat te zeggen of Kitchener
al dan niet in de boot is gekomen,
evc-nmin wat er met deze boot is
gebeurd.
Ook beeft niemand een van de
booten van het schip zien wegko
men.
Tusschen de 160 en 200 man zijn
op vlotten van het schip weggeko
men, o. a. ook een gewoon soldaat,
van wiens lot niets bekend is. De
mannen vielen de een na den ander
van de vlotten of stierven op de vlot
ten van uitputting en koude. Ook
moeten sommigen zijn omgekomen
bij hun pogingen om op de rotsach
tige kust te lauden. Anderen zyn na
't aan land komen gestorven.
BINNENLAND.
Stammingen Pro*. Staten.
De stemming voor de Prov. Staten
heeft Donderdag in de provinciën
Friesland, Overljsel, Utrecht en Zuid
holland plaats gehad. Hoewel in de
meeste districten nog herstemmingen
moeten plaats hebben, zoo staat thans
reeds vast, dat de Eerste Kamer in
meerderheid rechts blijft.
De uitslag in de provincie Zuid
holland is voor de vrijzinnigen zeer
teleurstellend. In Leiden en Rotter
dam verloren zij bij de stemming
reeds een zetel. Bijna overal komen
de socialisten en in verschillende
districten ook de rechtsche candidaten
met geweldige cijfers in herstemming.
Jn die provincie moesten aftreden 41
leden en wol 26 van rechts en 15 van
links. Gekozen zijn nu reeds 21 leden
van rechts on 4 van links.
In Overljsel verloren de katholieken
een zetel, die door links werd ge
wonnen. De herstemming zal uit
maken of deze provincie omgaat.
Tot heden was zij rechts (24 rechts,
23 links).
De „Tubantla".
Ia de „N. Rott. Crt." behandelt een
deskundige de jongste Duitsche ver
klaring inzake de „Tubantia".
Hy noemt de verklaring niet onver
dienstelijk in elkaar gezet voor leeken.
Voor ingewijden is zij dit evenwel
niet. Meh mist de positieve verklaring
dat de zinkinrichting bij het afvuren
intact was. Het niet werken van deze
inrichting kan niet liggen aan een
nalatigheid of „mankement van het
mechanisme". Het is wel degelijk het
gevolg van een moedwillige hande
ling. De commandant van de boot
moet kunnen verklaren hoe de
zinkinrichting gesteld was.
Bovendien staat niet aangegeven
op welke diepte de torpedo ingesteld
was.
Iu elk geval, meent de deskundige,
moet Duitschland verantwoordelijk
gesteld worden, daar de torpedo had
moeten zinken en een neutraal schip
niet de dupe mag worden van een fout
of moedwillige handeling in strijd met
het internationaal overeeDgekomene.
Bovendien blijft het onverklaarbaar
dat een bijna stilliggend schip door een
drijvende, stilliggende torpedo wordt
getroffen om van het zien van de
bellenbaan nog maar niet te spreken.
Esn misdadig plan.
Wij ontleenen aan „Het Vad."een
bericht over een poging om een der
booten van de HarwichLyn in de
lucht te doen springen.
Het „D. v. Z.-H. en 's-Gr." vult de
mededeeling van „Het Vad." aan met
de volgende bijzonderheden.
D6 zaak kwam uit, doordat de be
trokkene, E, Jurtz genaamd, zich tot
een Hollander had gewend om hem
te helpen, voorgevende dat hy instaat
was, een partij aniline onder zeer
voordeeligo voorwaarden naar Eüge-
land te smokkelen, doch deze Hol
lander, na eerst op de zaak te zijn
ingegaan, dezen niet meer vertrouwde,
toen Jurtz hem eerst mededeelde, dat
in de kisten, die de anilinie zouden
bevatten, dubbele bodems moesten
worden gemaakt, daarna dat er in
een dezer bodems dynamiet moest
komén.
De Hollander sprak er met iemand
over, die de Haagsche politie met het
geval in kennis stelde. Deze stelde
zich in verbinding met de politie te
Rotterdam, alwaar men Jurtz noopte
het voorstel omtrent de aniline-smok*
kelarlj en wat daar verder bij te pas
moest komen nog eens te doen, doch
nu in de onzichtbare tegenwoordig
heid van politie.
Arrestatie volgde toen natuurlijk.
Op den aangehoudene werd een
formeele aanstelling bevonden van de
Duitsche z.g. „Marine-Nachrichte-
stelle" te Antwerpen, waaruit ondub
belzinnig bleek, dat E. Jurtz in Duit-
schen dienst i3, hetgeen ten over
vloede hieruit volgde, dat bij den
Hollander, die helpen moest en de
winsten van het smokkelzaakje zou
deelen, kon beloven, dat beiden on
middellijk na de verscheping per auto
naar en over de oostelijke grenzen
zouden worden gebracht zonder eenige
formaliteiten.
Uit het op Jurtz gevonden stuk
bleek bovendien, dat zijn eigenlijke
lastgever de broeder is van een der
chefs van de Antwerpsche „Marine-
nacbrichtestelle."
Nog is gebleken, dat men van Duit
sche z\jde herhaaldelijk opdracht heeft
gegeven, de „Copenhagen", destijds
ook van de Harwich-lyn, te torpe-
deeren, omdat daarmee herhaaldelijk
Belgische soldaten uit Nederland naar
hun plaats van bestemming in het
leger werden vervoerd. Blijkbaar wilde
men de Hacwich-iyn het bedrijf doen
opgeven, maar dit is niet- gelukt en
I nu wordt het op deze nieuwe manier
I gepoogd.
Een aanranding te Vllieingen.
Voor den Zeekrljgsraad te Willems
oord stond terecht een korporaal-
machinèdrljver 2e klasse, oud 31 jaar,
die beschuldigd wordt zich in den
namiddag van 2 April tegenover een
50-jarige vrouw te hebben schuldig
gemaakt aan poging tot het misdrijf
van art. 242 Wetb. van Strafrecht,
althans aan het misdrijf van art.
246 van dat Wetboek.
De korporaal-torpedist V. van de
landmacht, die ter zake van het
bovengenoemde mede werd gearre
steerd, staat t8iecbt voor den bevoeg
den krijgsraad van de landmacht.
Nadat de verhooren zijn gelezen,
vordert de fiscaal schuldigverklaring
aan het primair ten laste gelegde en
veroordeeling tot één jaar gevangenis
straf.
De verdediger tracht de verschillen
de aanwijzingen te ontzenuwen, be
toogd dat het ten laste gelegde niet
is bewezen en vraagt vrijspraak met
onmiddellijke invrijheidstelling.
De Krijgsraad, na in raadkamer te
zyn geweest, voldoet in zooverre aan
het verzoek van den raadsman, dat
h\j beklaagdes onmiddellijk ontslag
uit arrest gelast.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dondardag 15 Juni.
Interpellatie Schaper.
Aan de orde is de interpellatie
van den heer Schaper aangaande de
politiek der regeering betreffende de
voorziening van levensmiddelen en
andere volksbehoeften, in verband
met de toenemende duurte.
De heer Schaper (s.d.a.p.)vraagt
wie er nu de-baas is op het Depar
tement van Landbouw en wijst er
vervolgens op dat alle artikelen die
in ons land worden verbouwd steeds
duurder worden. Dit was het gevolg
yan genomen maatregelen.
Het geduld vau het volk heeft de
grens van het weerstandsvermogen
bereikt. In Rotterdam kregen we
relletjes, waarbij spiegelruiten het
moesten ontgelden. Hulde brengt spr.
aan de vrouwen, die tot de burge
meesters en tot den minister van
binnenlandsche zaken doordrongen.
Spr. behandelt vervolgens eerst de
aardappel-jjuaestie. Honderdduizenden
H. L. zyn dq grenzen overgegaan,
zoodat de prijzen hoog opliepen. En
dat na twee jaren oorlog 1 In het
eerste jaar had men kunnen zeggen
men was er niet op voorbereid. Maar
dat dit in het tweede jaar gebeurde,
is toch wel sterk! Is dat wel een
behoorlijk beleid? De uitvoer is te
groot geweest, de contröle te slap.
Schandelijke trucs zijn gebruikt, om
toch maar aardappelen te kunnen
uitvoeren.
Sinds eenige dagen hebben er inbe
slagnemingen plaats. Toch zijn er
nog moeilijkheden. Echter heeft de
regeering in de eerste plaats te zor
gen dat er voldoende is. Met juriste
rijen heeft zij zich niet op te houden.
Spr. dringt er op aan dat èerst
gezorgd wordt voor voldoenden voor
raad voor binnenlandsch verbruik,
en dat daarna consent voor uitvoer
wordt gegeven. Ook vraagt spr. vast
stelling van maximum-prijzen.
Verder wijst de heer Schaper op
de schaarschte van suiker. Daaraan
ia groot gebrek. Spr. vraagt wie inzake
de suiker de lakens uitgeeft. Men
beweert dat een der leden van dat
bureau is accountant, zoo niet advi-
seür van de Wester Suikerraffinaderij,
en dat deze weet waar de suiker zit
doch er belang bij heeft het niet te
zeggen. Er is echter veel meer suiker
uitgevoerddan de helft van den suiker-
oogst, ten gevolge van onvoldoende
contröle. De fabrieken maakten ont
zaggelijke winsten, maar suiker is
er niet.
Thans het vleeBch. Er zijn regee-
ringsvarkens, maar niet steeds ge
noeg. De helft van het rundvee gaat
naar de slachtplaats om uitgevoerd
te worden. Ons volk heeft gebrek
aan vet en vleesch. Onze veestapel
is enorm. Zonder eenigen twijfel zijn
er nog honderdduizenden koeien in
ons land. Er zijn een 10,000 koeien
onlangs uit gegaan. Nu blijft alles
echter in het land, maar de boeren
houden het vee vast. Spr. dringt aan
op inbeslagneming en beschikbaar
stelling van het vee.
Visch wordt ook gedistribueerd,
maar wij zien ze niet.
Wat het brood aangaat, thans
krijgen alleen de minvermogenden
broodkaarten. Maar men moet de
meDSchen uit de middelklasse, met
f2500 inkomen, toch ook bedenken.
Er heerscht de grootste willekeur
met de uitgifte van broodkaarten.
Een man te Zevenhuizen, die staats
pensioen geniet, kon geen broodkaart
krijgen omdat z(jn kinderen een
weinig verdienden.
Spr. dringt aan op een vast stelsel
in zake de levensmiddelenvoorziening.
Er moet boven de verschillende
commissies een vaste leider staan.
Er moet een bureau zijn, dat alles
regelt. Spr. meent, dat er te veel
aardappelen worden gegeven in het
rantsoen der soldaten, zoodat er te
veel weggaan naar de spoelington.
Een goed economisch bureau zou
deze zaak beter kunnen regelen. Er
moet voorts een man zijn, die voor
dezegeheele zaak tegenover de Kamer
verantwoordelijk is. De regeering
moet voorts onbevreesd ingrijpen en
de zwendelaars straffen. Men moet
in beBlag nemen tegen den productie
prijs, zoodat niet nog een extra winst
gemaakt wordt. Spr. vraagt krachtig
optreden tegen speculatie en onwillige
gemeente-besturen
De overgroote meerderheid der ge
meente-besturen doet thans niets. Dt
regeering vrage althans den burge
meesters die niets doen, waarom zij
zoo handelen, en bedreige hen met
ontslag bij plichtsverzuim, dan zullen
zij wel anders handelen, want de
hoogste politiek van een burgemeester
isburgemeester blij v en
Spr. hoopt, dat, als straks het 20
miilioenontwerp aan de orde komt,
een minister aanwezig zal zijn die de
Kamer te woord zal staan. Minister
Postbuma is daarvoor niet sterk ge
noeg na zijn ziekte, - hij heeft
blootgestaan aan smerige laster, en
spr. protesteert daartegen. Maar we
moeten thans hebben een gezonden,
sterken man. Er moet nu eten worden
gevonden voor de menscheD. De
regeering is nu gewaarschuwd, spr.
hoopt, dat zy die waarschuwing ter
harte zal nemen.
Naar aanleiding van het door hem
gesprokene stelt de heer Schaper den
minister een zestal vragen, waarin
de regeering uitgenoodigd wordt maat
regelen te nemen tegen de prijs
stijgingen.
De minister van binnenlandsche
zaken zegt, dat bij het intreden van
de ongesteldheid van den minister
van landbouw geeu tijdelijk minister
is 'benoemd, omdat de daaraan ver
bonden moeilijkheden te groot waren.
Er is echter met spr. een verant
woordelijke minister ter beantwoor
ding van de interpellatie gebleven.
De economische politiek der re
geering lijkt spr. nog steeds een ge
zonde. Er heerscht welvaart, deloonen
zijn hoog, ons crediet is ongeschokt,
maar niet vergeten mag worden, dat
voor velen deze tijd een zeer harde
is. Toen de prijzen van levensmid
delen onrustbarend stegen, en er
schaarschte dreigde, was de eerste
plicht der Regeering om met sterke
hand in te grijpen.
Dit heeft de regeering gedaan en
dus is zU in haar plicht niet tekort
geschoten. Dat de huismoeders de
schrik om het hart is geslagen, kan
men begrijpen, doch het is de vraag
of die optochten niet beter achter
wege waren gebleven.
Kalme discussie was van nut. De
maatregelen der regeering waren
reeds genomen vóór de optochten.
De fouten die begaan zijn kunnen
thans buiten bespreking blijven. De
minister' zegt niet dat de regeering
geen fouten heeft begaan, maar in den
oogenblikkelljken toestand dient te
worden voorzien. De regeering kan
echter geen Ijzer met handen breken.
De duurte der levensmiddelen is een
algemeen verschijnsel. De Regeering
kan haar beperken, doch niet geheel
doen verdwenen. Ons volk is ook
aan zijn gewoonten gehecht,
maar men moet zich thans dikwijls
tevreden stellen met ander voedsel
dat even goed is. Zoo worden in een
gemeente Friesche aardappelen aan
gevoerd terwijl de inwoners gewoon
waren alleen Zeeuwsche te eten.
Wat de aardappelen betreft zegt
i minister dat er niet te veel is
uitgevoerd of gesmokkeld. Er is ech
ter een groote hoeveelheid voor
fabrieken en voor veevoeder gebruikt.
Bovendien heeft men op groote schaal
fraude gepleegd. De regeering heeft
de burgemeesters daartegen gewaar
schuwd.
Begin Juni, toen eerst klachten in
kwamen over gebrek, heeft de re
geering direct ingegrepen.
In Zuid-Holland zijn 1.200,000 K.G.
en in Friesland 850,000 K.G. in beslag
genomendoor de militairen zijn
1,400,000 K.G. vrijgegeven. Voor de
distributie is tyd noodig, omdat men
niet de beschikking beeft over de
noodige schepen en wagons.
Spr. herinnert verder aan het ver
bod van uitvoer van peeD, bloemkool,
spinazie, postelljn, eapucijners en
dorperwten.
De erwten en boonen zyn tot ver
over de gedane aanvragen uitgegeven.
Gevraagd is 6 millioen K.G. en er
is bqna 10 millioen K.G. gedistri
bueerd. Boonen zijn eenigszins krap,
maar erwten zyn er in overvloed.
Wat het vleesch betreft, wyst de
min. erop, dat nu alle uitvoer stop
staat en vooreerst geen uitvoer zal
worden toegelaten. Daarvan zal het
gevolg zyn, dat er binnenkort meer
vee aan de markt zal komen en de
prijzen zullen dalen. Onteigening ia
hoogst moeilijk.
Aan varkensvleesch is van 1 Nov.
tot 1 Juni 40,000,000 K.G. beschik
baar gesteld tegen 25 cent beneden
den marktprijs. Tot nog toe kunnen
we niet beschikken over een voldoende
hoeveelheid vet en spek. Daarvoor
2ljn we van invoer afhankelijk. On
derhandelingen zijn daarover gaande
en misschien komt er verbetering.
Suiker wordt in groote hoeveel
heden achtergehouden. Het is niet
bekend waar ze zit. Dat neemt niet
weg, dat spr. maatregelen heeft ge
nomen om suiker in beslag te nemen.
De laatste dagen zijn 8 millioen K.G.
in beslag genomen en onteigend en
zullen ter beschikking van de grossiers
worden gesteld. Overal zal getracht
worden suiker, waar ze zich bevindt,
in beslag te nemen.
Tegen nalatige burgemeesters zal
de regeering krachtig optreden.
De zaak van een centrale leiding
zal de minister overwegen en met zyn
ambtgenoot bespreken.
Spr. meent hiermede de hem ge
stelde vragen te hebben beantwoord.
De heer Schaper repliceert. Spr.
ziet niet in, waarom de heer Cort
van der Linden, die hier voor het
Departement van Landbouw optreedt,
niet formeel kon zijn benoemd tot
minister ad interim.
Er is thans ingegrepen, doch het
is te laat. De menschen moeten nu
smerige fabrieksaardappelen eten.
De minister vond de optochten
onnoodig, maar men had deze kunnen
voorkomen. Die menscben zijn niet
voor hun plezier op straat gekomen.
Dat hierbij spiegelruiten ingegooid
zijn is te betreuren.
Dat de Regeering niet alles kan
doen, weten wij ook wel, maar kon
en moest de Regeering niet meer
doen dan zij gedaan heeft? Niemand
zal de Regeering verwijten dat in
zake de aardappelen controleurs zijn
omgekocht, maar in het vervolg zal
toch beter contröle moeten worden
uitgeoefend.
De minister meent dat er genoeg
oude aardappelen zijn voor den nieu
wen oogst. Maar gesteld, dat is het
geval niet, z{jn er dan maatregelen
genomen om te zorgen dat voor dat
geval de bevolking voldoende voedsel
heeft? (De Minister knikt van ja.)
Spreker zou gaarne willen weten wat
de Regeering dan zou doen. Kan de
Regeering bijvoorbeeld niet zorgen
voor goedkoope ryst? In de rijst zyn
schatten verdiend.
Laat men nu wat ryst onteigenen
en goedkoop beschikbaar stellen.
In dezen zomertijd eet men geen
erwten meer, en die zijn er genoeg.
Spr. is niet zoo gerust op het
dalen der veeprljzen. De boeren laten
hun vee kalm loopen, in de hoop
later oorlogswinst te maken. WU
men Diet komen tot een débacle,
dan zal men tot onteigening moeten
overgaan.
Het varkeDBvleesch is niettegen
staande de maximumprijzen nog te
duur. De regeering heeft ook tot
taak de menscben voldoende goed
koop vet spek te verschaffener is
genoeg vaD, en 't gaat niet aan, dat
enkele lieden in deze tijden in weelde
leven door de oorlogswinsten, die zij
maken op deze artikelen, terwijl de
bevolking hopger lijdt.
Ten aanzien van de suiker meent
spreker, dat men de opgeborgen
suiker wel kan opsporen, maar laat
men de lieden die dergelijke waren
uit winstbejag verbergen, strafbaar
stellen. Het gaat toch niet aan,
dit strafloos toe te laten.
De quaestie van de broodkaarten
i de visch heeft de Minister niet
beantwoord. Spreker erkent zeer
gaarne, dat op het gebied van de
visch wat gebeurt, maar waar is die
visch? De visch is in Duitschland,
niet hier. Laat de Minister die puzzle
ns oplossen: Waar is de visch?
De heer Duymaer van Twist:
De groente 1 Waar is de groente? U
is lid van de Rijkscommissie van
Toezicht voor de groenten
De heer Schaper zal het voor-
loopig bij deze opmerkingen laten.
De heer S a n n e s (s.d.a.p.) spreekt
over de le vensmiddelen voorziening in
het algemeen. Er dient thans te
worden voorzien in een acuten nood
toestand.
De Regeering moet thans den moed
hebben om zoo noodig dictatoriaal
op te treden en schepen in beslag te
len, opdat de bevolking voedsel
je. De Regeering zij ook niet
zelfgenoegzaam, en zeggeniet: „Ner
gens wordt zooveel voor de volks
voeding gedaan als hier te lande".
Ons land toch is de voorraadschuur
van Europa. Het is onduldbaar, dat
in zulk een land als het onze de
producten van onzen bodem voor ons
volk onbereikbaar zijn.
Eerst moet er voldoende zijn voor
i eigen bevolking, dan eerst kan er
sprake zyn van uitvoer.
Spr. wijst thans op de mentaliteit
e thans bij een groot deel van de
bevolking is gekomen. „Er moet
oorlogswinst worden gemaakt". Men
volgt geen economische politiek doek
vraagt alleen„Waar is de hoogste
markt'.'. Dit moet op een débAcle
uitloopen.
Iedereen hoopt op winst en houdt
de waren vast, in de hoop op uitvoer-
consenten. Vandaar de wilde uitvoeren
en de fraude.
Men houdt de producten vast, in
de hoop op een gelegenheid tot uit
voer. Spr. vraagt hiertegen strenge
straffen.
Er hébben groote misbruiken plaats
gehad b(j distributie en uitvaar.
Spr. vraagt hierover] meer controle
van de Kamer. Laat de Kamer van
de Regeering hooren, wat zy weet
over de fraude bij den aardappelen-
uitvoer.
Spr. deelt verder nog mede hoe
hem 's morgens werd medegedeeld,
dat weer een waggon met bloemkool
naar Duitschland is uitgegaan van
een station der Hollandscbe Spoor,
ondanks het uitvoerverbod, zooalser
vroeger dagelijks daarvan een trein
uitging. Laat de Regeering dit onder
zoeken en de schuldigen streng straf
fen. 8preker acht een uitvoercentrale
van regeeringswege urgent.
Als er regeeringsvisch in overvloed
is, laat men dit dan bekend maken,
want men verneemt overal dat de
visch niet te krijgen is. Spr. dringt
er verder op aan dat thans reeds
voorzieningen worden getroffen voor
den brandstof voorraad. De vervening
is in vollen gang. Men loopt dan
althans geen gevaar dat er - even
als verleden jaar meer gebrek
zal komen.
Het Parlement zal vele millioenen
moeten voteeren om in de volksvoe
ding te voorzien.
De heer Teenstra (v.d.)noemt
de politiek van de regeering van «en
goedkoop soort en men komt er niet
verder mee. Zij ls niet voldoende
voor de bevolking die aan ondervoe
ding lijdt. Spr. wijst op de eischen
die bij levering van aardappelen
worden gesteld. De een verlangt ze
in baaltjes, de ander moet aardappelen
uit een bepaalde streek, enz.
Ook spr. dringt op krachtige maat
regelen tegen speculanten aan.
Yoorts acht spr.'s ministers antwoord
in zake de gemeentebesturen onvol
doende. Dan is de voorziening in zake
aardappelen en andere voedingsmid
delen niet voorzien, 640 burgemeesters
gaven geen antwoord op's ministers
circulaire. Dat had in deze omstandig
heden niet mogen voorkomen.
B(jna geen enkele groote gemeente
deed iets inzake de aardappelenvoor
ziening na de circulaire van 13 Janu-
arie, ook niet Amsterdam dat daar
voor toen den tijd nog niet gekomen
achtte. De prijs van de Red Star was
toen f2.70 per H.L.
De aankoopen voor de gemeenten
zouden de markt niet hebben opge
jaagd, want niet de gemeenten zelf,
doch de directeur van het rijks
distributie-bureau zou gekocht heb
ben.
In Januari 1916 was de prijs 60
cent lager dan in Januari 1914.
Door het distributie-bureau was
gezorgd voor 250 wagons aardappelen.
De gemeente AmBterdam wilde ze
evenwel per schuit hebben, want dat
gaf een besparing. Toen heeft de
aardappel-vereeniging onmiddellijk
beslag gelegd op een schuit, maar
deze was geladen met Dunbars.
Daarna is nog weer beslag gelegd
op een schuit aardappelen, al waren
die niet geheel voor de consumptie
geschikt. Maar men kan niet de
regeering een verwijt maken, waar
in Amsterdam de nood zoo weinig
gestegen was, dat het gemeentebe
stuur wagons prima aardappelen
weigerde, A f 4.60 per H.L. Spr. be
toogt voorts, dat gebleken is, dat de
gemeenten de behoeften beter kunnen
schatten dan het rijk. Amsterdam
zal binnen enkele dagen de 60 wagons
krijgen, die het noodig heeft.
Spr. dringt aan op een afzonderlijk
wetsontwerp, vooral om de gemeente
besturen t« dwingen de zaak ter band
te nemen.
Voorts dringt spr. aan op het ver
plicht instellen van commissies van
coDtröle in iedere gemeente op wat
er gebeurt met de levensmiddelen
door het Centraal Distributie-bureau
verstrekt en met de levensmiddelen
in het algemeen.
De heer Spiekman (s.d.a.p.)
meent dat de Minister den toestand
nog veel te gunstig inziet, en dat als
er niet spoedig verandering komt, er
nieuwe betoogingen noodig zullen zijn,
met ernstige gevolgen. In de ge
meente Rotterdam zijn eenige duizen
den gezinnen, die van de vijf dagen
niet één een enkele aardappel op tafel
krijgen. 2000 zijn er bij het Armbe
stuur, 2600 by het Steuncomité, die
beneden de grens van het noodige
leven. Zy krygen 's middags alleen
ryBt uit het water.
Spr. noemt het schande zooals met
alle relletjes bedrog gepleegd wordt.
Er beboeft maar Weinig te gebeuren
om de menschen op straat te brengen,
en wie zal ze dan regeeren? De
relletjes zyn overigens het gevolg van
de kapitalistische opvoeding. De be-
toogingen zyn niet gericht tegen de
burgery of tegen het gemeentebestuur
of de politie, neen het gaat tegen de
kwaal van dezen tyd, den overvloed
en de weelde.
De heer Duymaer van Twist
(a.r.) merkt op dat, ondanks het uit
ingezonden mededeoling.
Wordt gij te spoedig oud?
Waakzaamheid kan jaren aan ons
leven toevoegen. Sommigen zy'n oud
op zeatigjarigen leeftyd, anderen jong
als zij tachtig zyn.
Uw leefwyze maakt dat gy gezonde
of zwakke nieren hebt goed of
slecht bloed want zwakke nieren
zyn oorzaak, dat urinezuur zich in
uw bloed ophoopt en uw gezondheid
verwoest.
Zorgt dat uw nieren altyd goed
werken en vooral na den middelbaren
leeftyd. Dit voorkomt rheumatische,
zenuw- en waterstoornissen, styve en
verlamde gewrichten, verzwakking
van het gehoor en gezicht, en ver
harding der bloedvaten.
Houdt uw nieren in rust door over
werking, zorgen en het gebruik van
sterken drank te vermijden, door
regelmatige gewoonten, dageiyksche
wandeling, door niet te zware voeding
en voldoenden slaap. En gebruikt by
bet eerste teeken van rugpyn, rheu
matische pynen en waterstoornissen
Foster's Rugpyn Nieren Pillen. Zij
zyn een speciaal niergeneesmiddel,
dat de nieren helpt om uit het bloed
het overtollige urinezuur te flltreeren,
hetwelk rugpyn, spit, waterkwalen,
waterzucht, rheumatiek en'niergruis
of steen veroorzaakt. Gy zoudt weten
hoe goed zy werken, als gy spraakt
met menBchen, die Foster's Pillen
gebruikt hebben.
Te Den Helder verkrygbaar by
Alb. ten Klooster, Keizerstraat 98.
Toezending geschiedt fr. na ontv. van
postwissel A f 1.76 voor één, of f 10.—
voor zes doozen.
Eischt de echte
Foster's Rugpyn
Nieren Pillen; wei
gert elke doos die
niet voorzien is
van nevenstaand
delamerk. (49.
