COURANT
No. 463 0
DINSDAG 27 JUNI 1016
44e JAARGANG
Bericht. 1
In Terband met den oorlogstoestand
en de daaruit voortvloeiende enorme
stijging van alle grondstoffen, in de
eerste plaats van papier tot 150 procent
bovenden normalen prijs, alsmede dooi
de noodzakelijk geworden verhooging
der arbeidsloonen zijn wij tegelijk
met andere bladen, die een oplaag
van eonlge beteekenis hebben - ge
noodzaakt met ingang van 1 Juli 1916
de abonnementsprijs van ons blad
met 10 eents per kwartaal te verhoogen
en alzoo te brengen op 75 cents per
drie maanden in de stad en f 1.
franco per post, terwijl de prijs der
ihandelsadvertentiön met san hslven
sent per regel zal worden verhoogd.
Het doet ons leed tot deze maat
regelen te moeten overgaan, die wij
trots' de groote stijging van onkosten,
sinds bet uitbreken van den oorlog,
niet hebbeö toegepast. Thans nu ds
paplerprljzen alleen al oen meerdere
uitgave vorderen van ongeveer 40 ct.
per kwartaal per geabonneerde, zijn
wij wel gedwongen deze geringe ver-
hooging (die dus slechts een vierde
bedraagt van die meerdere kosten),
toe te passen.
DE OORLOG.
Da legerberlchten van
24 en 25 Juni.
Van het Westelijk front.
Herhaaldelijk'werd reeds van Rus
sische zijde medegedeeld, dat troepen,
aan het front bij Verdun onttrokken,
gesignaleerd werden bij de Duitsche
legers op het Oostelijk front.
Erg waarschijnlijk lijken deze mede-
deelingen niet, als men in aanmerking
neemt, hoe de Duitschers thans weder
aanval op aanval ondernemen tegen
de verdedigingslinies van Verdun.
De periode van rust, die reeds
eenigen tijd op het front voor de
vesting heerschte, moest dus blijkbaar
toegeschreven worden aan het nemen
van voorbereidende maatregelen voor
een nieuw offensief.
Naar de correspondent van de
„Times" te Parijs schrijft, waren er
in Frankrijk ook velen, die dit ver
onderstelden, en de loop der gebeur
tenissen heeft hen gelijk gegeven.
Verdun zoo zegt de correspondent
was en is nog steeds de inzet
waarom de Duitsche generale staf
speelt, en waarvan iedere factor hem
min óf meer bekend is.
Hij voegt er aan toe dat, al moge de
situatie bij Verdun op het oogenblik
eenige reden tot bezorgdheid geven,
de verdediging krachtig en vast be
raden genoeg is, om de geallieerden
volkomen vrijheid te geven, om het
offensief te nemen, zoodra zij dit
willen.
Gaat men de verschillende leger-
berichten na, dan blijkt dat de Duit
schers weer vooruitgang gemaakt
hebben, en wel op een gevaarlijk punt,
nl. bij Fleury. Zoo meldt het Fransche
bericht van den 24sten: Rechts van
de Maas hebben de Duitschers na een
verwoede voorbereiding door artillerie
vuur die den geheelen nacht duurde,
om acht uur 's ochtends een reeks
van aanvallen ondernomen tegen een
front van 5 K.M. van hoogte 321 tot
ten O. van de batterij Damloup. Öp
het bombardement volgden allerver-
woedste aanvallen van groote strijd
krachten. Ondanks de ontzaglijke ver
liezen, door onze artillerie en machine
geweren, hebben de Duitschers na
verscheidene vergeefsche aanvallen de
eerste loopgraaflinie en het werk van
Thiaumont genomen. Bij een krachti-
gen aanval bereikten de Duitschers
het dorp Fleury, maar zij werden door
een scherpen tegenaanval terugge
dreven.
Op het overig deel van het front
mislukten alle aanvallen.
Volgens het middagbericht van den
24sten slaagden de Franschen door
sterke tegenaanvallen erin do Duit
schers tot aan het werk van Thiaumont
terug te drijven. Medegedeeld wordt,
dat 6 Duitsche divisies in het vuur
kwamen.
In den ochtend van den 24sten
duurde destrüd aan de grens van het
dorp Fleury nog voort. EeDige huizen
werden door de Duitschers bezet.
Het middagcommuniqué van den
25sten maakt melding van het afslaan
van een aanval der Duitschers tegen
de Zuidelijke helling van den Mort-
Homme.
In het vak van de versterking van
Thiaumont hernamen de Franschen
eenige ten W. daarvan gelegen loop
graven. Ook in het dorp Fleury gingen
zij eenigszins vooruit.
Het Duitsche legerbericht van den
24sten deelt over de gevechten by
Verdun het volgende mede:
Rechts van de Maas zijn de Duitsche
troepen, na een krachtige voorberei
ding door de artillerie, op den hoogte
rug Froide Terre en ten O. daarvan
bij aanval opgerukt. Zij stormden
voorbij het geheele werk Thiaumont,
dat genomen werd, heen, veroverden
het grootste gedeelte van'het dorp
Fleury, wónnen ook ten Z. van het
fort Vaux, terrein. Tot nog toe zyn
op de verzamelplaats 2673 gevange
nen, o. w. 60 officieren, ingeleverd.
Volgens het bericht van den 25sten
nam het artillerievuur der Franschen
bij Verdun geweldig toe.
Bovendien ondernam de vijand bij
Thiaumont herhaaldelijk tegenaan
vallen, die echler geen succes hadden.
Hij verloor daarbij meer dan 200 man
aan gevangenen.
Van het O o t e 1 Ij k front.
Het offensief der Russen duurt
voort en wel voornamelijk in de
Op pagina 4 van dit blad is
opgenomen
1. Vergadering van het Polderbestuur
te Anna Paulowna.
2. Feuilleton, enz.
Boekowina. In het N. bieden de door
Duitschers versterkte Oosten rij ksche
troepen hardnekkig tegenstand, en
slagen zij er door verwoede tegen
aanvallen in, af en toe een weinig
terrein te winnen.
iHet Duitsche legerbericht van den
24sten meldt dat voorwaartsche be
wegingen der Russen op het front
ten Z. van Illoext en ten Z. van
Widzy afgeslagen werden.
Bij de legergroep Linsingen is de
aanval tot en voorbij de algemeene
linie Zoebilno—Watyn Ziniacze ge
vorderd. Heftige tegenaanvallen van
den vyand mislukten. Het aantal ge
vangen genomen Russen neemt voort
durend toe.
Het bericht van den 25en geeft aan
dat krachtige aanvallen der Russen,
tegen de vorderende legergroep von
Linsingen ondernomen, zonder resul
taat bleven. Ook op andere punten
van het front behaalden do Russen
geen succes.
Naar van Oostenrijksche zijde dd.
24 dezer wordt gemeld, werden Zater-
op het front in de Boekwina
hevige gevechten geleverd, voorname
lyk in de streek van Kimpolung.
Kuty, welke stad door de Russen
was bezet, werd hernomen. N.W. van
Tarnopol werd een nachtelijke aan
val der Russen afgeslagen. Eveneens
was dit het geval met de bij Rad-
ziwilow ondernomen vijandelijke aan
vallen.
Volgens bet bericht van den 26sten
hebben de gevechten by Kimpolung
een voor de Russen gunstig verloop
gehad. Het Oostenrijksche bericht
meldt ten minste dat de trospen,
nieuwe stellingen innamen tusschen
Kimpolung en Jacobeni. Ook de hoog
ten ten Z. van Wiznitz (tegenover
Kuty) werden doof de Oostenrijkers
ontruimd. Aan de Styr, bij de grens,
werden vijandelijke aanvallen afge
slagen. Ten W. van Torczyn drongen
de Oostenrijkers door in de Russische
stellingen. 4 hevige tegenaanvallen
der Russen werden afgeslagen.
Het Russische legerbericht van den
248ten meldt dat de Duitschers bij
de- Berezinahoeve en het dorp Kiby
tot het offensief overgingen. Na een
bajonet-gevecht werden zij echter in
wanorde teruggedreven.
Ten W. van Torczyn worden de
hardnekkige gevechten voortgezet.
In de streek van Zoebilno werden
alle aanvallen van den vijand afge-
Ten W. van Radsiwilow drong een
Russisch regiment na een voorbe
reiding der artillerie in de Duitsche
loopgraven door, 5 officieren en 803
man werden gevangen genomen.
In de Boekowina hebben de Russen
zich Vrijdagavond al vechtende mees
ter gemaakt van de hoogten in den
Rybnitza-sector. Ook hebben zij Vrij
dag de 3tad Kuty genomen. In de
zelfde streek zijn 150 soldaten ge
vangen genomen en 4 machine
geweren buitgemaakt.
Het bericht 'van den 25sten meldt
het afslaan van een aanval der
Duitschers bij het Babit-meer.
Aan de Styr, drie werst ten Zuiden
van Zminy, in de buurt van het
station van Tsjartorysk, maakten de
Russen zich meester van een redoute,
welks bezetting, die hardnekkig tegen
stand had geboden, met de bajonet
afgemaakt werd. In de redoute wer
den drie zware kanonnen buitge
maakt.
Ten Noorden van bet dorp Satu-
ritzy sloegen de Russen in tegen
aanvallen den vyand terug.
Ten noorden van Pustornity, ten
zuid-oosten van het dorp.Swincoekt,
deed de vijand Zaterdaga vond een aan
val op de Russische linies. Wegens
de steeds toenemende verliezen trok
de vijand hier op het geheele aan
valsfront terug.
Tot dusverre zijn ongeveer 800
ongewonden, waarvan de helft Duit
schers, gevangen genomen; boven
dien maakte de Russen 15 mitrail
leurs buit.
Ten noorden van Radziwilof, in de
buurt van het dorp Riedkoff, drongen
Russische troepen na een aanval op
den vyand de eerste linie van diens
loopgraven binnen. De vijand blijft
hier krachtig tegenstand bieden door
;econcentreerd vuur van zwaar en
icht geschut.
Ten westen van Sniatyn hebben
de Russische troepen vorderingen ge
maakt en na een gevecht de dorpen
Jiliejof en .Toeloekof bezet.
In den avond van 23 dezer ver
overden de Russen, na een verwoed
gevecht de stad Kimpolung; zij na
men daar ongeveer 60 officieren en
2000 soldaten gevangen en maakten
zeven mitrailleurs buit.
Door de inneming der steden Kim-
joloeng, Koety en Wisjnitj is de ge-
ïeele Boekowina in handen der Russen.
Van het Italiaansch-Oosten-
r ij k s c h e front.
Het Oostenrijksche legerbericht van
den 24sten meldt dat de Italianen na
hevige beschieting een aanval
deden op de Oostenrijksche stellingen
op het Lohner Joch en don kleinen
Pol. Zy werden echter teruggeslagen.
Ook in het bericht van den 25sten
wordt alleen melding gemaakt van
afgeslagen aanvallen, o. a. in het
Ortlergebied en in de Dolomieten.
Het Italiaansche communiqué van
den 24steu maakt daarentegen mel
ding van behaalde voordeelen. In den
sector van Pasubio werd de terrein
winst naar het W. uitgebreid tot het
Piazza-dal en naar het N.O. tot de
bovenste uiteinden der dalen van den
Monte Pruche.
Het communiqué van den 25sten
maakt alleen melding van artillerie-
gevechten.
Van Oostenrijksche zijde wordt het
resultaat van het offensief der Oos
tenrijkers in Italië sedert 15 Mei als
volgt opgegeven: 50.000krijgsgevan
genen, meer dan 300 kanonnen, de
Italianen van berg tot berg verjaagd
•n alle pantserforten verdelgd.
Een en ander - zoo eindigt het
communiqué „ondands de verster
kingen, die van Tlrol naar Verdun
zijn gezonden."
Van het R u s s i s c h-T u r k s c h e
front.
Een Turksch bericht van den 25sten
maakt melding van de verovering
dor Russische stellingen op 25 k 30
K. M. ten Z. van Ofi en Trebizonde.
De Turken maakten zich meester
van een groote hoeveelheid oorlogs
materiöel, o. m. 7 machine-geweren
en 1.5 millïoen patronen. 7 officieren
en 645 man werden gevangen geno
men.
De Russen melden daarentegen dat
het vijandelijke offensief werd afge
slagen.
Franschs varliezen bi] Verdun.
Bern, 25 Juli. In de Zwitsersche
bladen doet een bericht d6 ronde,
volgens hetwelk een hooggeplaatst
Frans officier, in een diplomatiek ge
zelschap sprekend over de verliezen
bij Verdun, als waar verklaard zou
hebben, dat de Franschen 400.000
man zouden hebben verloren. Het
„Aargauer Volksblatt, deelt dit be
richt mede en voegt er aan toe, dat
het niets verrassends bevat, vooral
niet omdat onlangs in de Fransche
pers naar aanleiding van de Engel-
sche verliezen in den zeeslag voor
het Skagerak geschreven werd, dat
elke dag bij Verdun den Franschen
5000 man kost.
In de Adrlatlsche Zee.
Van Oostenrijksche zijde wordt dd.
i Mei gemeld, dat in den nacht
van den 24sten drie vijandelijke tor
pedobooten een aanval trachtte te
doen op Pirano. Zij werden echter
door het vuur der kustbatterijen ver
dreven.
Den 23sten Juni 's voormiddags
boorde oen O.-H. onderzoeér in de
Straat van Otranto een door een
torpedojager van het type „Fourclie"
geéscorteerden hulpkruiser van het
type „Principe Umberto" in den
grond.
De torpedojager vervolgde don
onderzoeér eerst met bommen, keerde
daarop terug naar de plaats, waar
hulpkruiser was gezonken en
werd daar eveneens door den onder
zoeér in den grond geboord.
De Vereanigde Staten en Mexico.
Was er volgens de berichten in het
midden der vorige week eenige kans
op een vreedzaam bijleggen der ge
schillen tusschen Mexico en de Ver-
eenigdigde Staten, de berichten van
Zaterdag en Zondag, doen zien dat die
kans sterk verminderd is. Een mede-
deeling uit Washington, dd. 24 dezer
zegtHet bericht van generaal Pers-
hing, waarin aangeduid wordt, dat er
waarschijnlijk in het gevecht by Carri-
zal twee afdeelingen cavalerie ver
nietigd zijn, heeft een grooter span
ning teweeg gebracht, dan een van
de vele conflicten met Mexico, die de
Vereenigde Staten aan den rand van
een oorlog gebracht hebben. In het
bericht wordt gezegd, dat er totdus-
ver slechts zeven ruiters zijn terug
gekeerd van het slagveld. De Mexi
canen hebben aan het slot van een
onderhandeling de cavalerie verrader
lijk in de flank aangevallen met ge
weervuur, in het front met verborgen
machinegeweren. Toen het bericht
van generaal Pershing te Washington
ontvangen was, heeft de minister vau
oorlog Wilson gewekt, met wien hij
een langdurig onderhoud had.
Volgens een bericht aan de „Köln
Zeitg'" dat 25 Juni heeracht to Was
hington een zeer pessimistische stem
ming. Geruchten over nieuwe gevech-
doen de ronde.
Een oorlog schijnt onvermijdelijk.
Met allen spoed wordt de beschikbare
militie naar de grens gestuurd.
BINNENLAND.
W. F. E. Ie Rütte
In den ouderdom van 78 jaar over,
leed te 's-Gravenhage de gepension-
neorde inspecteur van administratie
by de Koninklijke Nederlandsche
Marine, W. F. E. Ie Rütte.
Mali aangehouden.
Het stoomschip „Boeton", 15 dezer
van Amsterdam naar Oost-Indie ver
trokken, heeft 18 dezer de post te
Kirkwall moeten lossen.
De „Brussels".
Naar wy reeds mededeelden ia de
Harwichboot „Brussels" door Duitsche
torpedobooten naar Zeebrugge opge
bracht.
De „Brussels" was bij vertrek van
hier hoofdzakelijk geladen met levens
middelen als margarine, eieren, enz.
Aan boord bevonden zich als passa
giers ruim 50 Belgische vluchtelin
gen, mannen, vrouwen en kinderen,
jenevena 24 Russen.
Vergoeding wagons kostwinnerschap.
De Minister van Oorlog heeft ter
kennis van de burgemeesters ge
bracht, dat, te rekenen van 26 Juni
het vergoedingsbedrag, toe te kennen
aan de gezinnen van dienstplichtige
onderofficieren, in plaats van 70 cent
40 cent per dag minder zal zyn dan
het bedrag, hetwelk de vergoeding
zou beloopen, zoo de betrokkenen
geen rang of een rang beneden dien
van sergeant bekleedden.
Tegelijkertijd is aan de burgemees
ters medegedeeld, dat, indien de
echtgenoote van een dienstplichtige
loongevenden arbeid verricht, te reke
nen van 26 Juni e. k. ten hoogste
25®/0 van hare verdiensten b(j de
berekening van het vergoedingsbedrag
buiten rekening kan worden gelaten.
Hot gehrok aan schoopsrulmte.
Het feit, dat de regeering het
stoomschip „Batjan" van de Maat
schappij Nederland gerequireerd heeft
voor het vervoeren van een lading
graan van Noord-Amerika naar hier,
heeft, meldt het Hbld., in de kringen
van den Indischen import en export
nog al ontstemming verwekt. Het
is bekend, dat er naar en van Indié
een groot gebrek aan laadruimte is.
Het tekort aan scheepsruimte is van
dien aard, dat de gouverneur-generaal
van Ned. Indie er zich mede bemoeide,
en, waarschijnlijk om requisities voor
andere dan Indische belangen te voor
komen, naar het departement van
koloniën seinde „AU tonnage urgently
wanted". Aan dit departement heeft
men zich dan ook voor zoover
de inlichtingen van het blad strekken
krachtdadig verzet tegen het op
vorderen van Indische vrachtvaar
ders. Maar aan het departement van
landbouw wist men klaarblijkelijk
geen anderen uitweg. Het gevolg is,
dat de achterstand van lading voor
Indié naar hier aanzienlijk is ver
groot. De „Batjan" alleen kan ruim
8000 ton vervoeren en al deze goede
ren, die reeds ter verzending gereed
lagen, moeten nu in pakhuizen, op
schuiten enz. opgeslagen blijven.
Uitvoerverbod van zaevisch.
Verboden ia de uitvoer van tamme
konijnen; voorts var alle visch,met
uitzondering van zalm, aal of paling,
gecontroleerde ansjovis, spiering groo
ter dan 9 c.M., alle week- en schaal
dieren en alle zoet water visch.
Uitvoer van visch mag aUeen ge
schieden op consenten, die slechts
op bepaalde voorwaarden verstrekt
worden. De kosten daarvan zfjn 4
cent per K.G. bruto gewicht.
Naar aanleiding van dit uitvoer
verbod vergaderden Zaterdagmiddag
de vischhandelaren te IJmuiden. In
deze vergadering werd besloten Maan-
geenvisch te koopen en de
reederijen aan te schrijven de ter
markt komende schepen niet te los
sen.
Door den rechtskundige werd een
akte opgesteld en door bijna alle
igen geteekend, houdende eene
bepaling, dat de onderteekenaar zich
verbindt om, al kocht hy maar een
enkele kist visch, duizend gulden
boete te betalen.
Behalve het voorgestelde consent-
recht heeft vooral bij de handelaren
kwaad bloed gezet de bepaling, dat
vanaf één Juli de door do gemeente
besturen op te geven besteUingen
over het bureau voor afzet van vis-
scherljproducten moeten loopón en
aUes door dit bureöu moet worden
uitgevoerd, zopdat do tusschenhandel
wordt uitgeschakeld.
De meeste trawlers voeren met
het oog op het binnonzlju tijdens de
Pinksterdagen, eerst in het laatst
van de vorige week uit en Maandag
werden een veertigfej booten binnen
verwacht. De daarop volgende dagen
zouden nog meer schepen aankomen,
zoodat eene uitkomst, hoe dan ook,
dringend gewenacht was, omdat de
schepen toch ni6t lang met hun be
derfelijke lading kunnen blijven lig
gen.
Naar het „Hdbl." verneemt, willen
de reeders hun schepen opleggen of
in het buitenland laten markten,
waardoor te IJmuiden werkeloosheid
zou ontstaan.
In verband met de bedreiging der
vischhandelaren om niet te koopen,
heeft ook de reeders-vereeniging ver-
>rd. Besloten werd de schepen
die Maandag aankwamen niet te
lossen voor antwoord is ontvangen
op het aan het ministerie van Land
bouw enz. verzonden telegram, lui-
ide
,Naar aanleiding van de afwezig
heid van minister Posthuma en de
onmogelijkheid tot het aanvragen
van audiéntio, verzoeken wy dringend
het consentrecht op te schorten tot
de terugkomst van den Minister, aan
gezien wij de vischvangsten niet kun
nen lossen wegens de bezwaren welke
zich als uitvloeisel van dezen maat
regel zullen voordoen".
(Zie verder 2e pag.)
Ontevreden tuinders.
De tuinbouwers zijn ook al onte
vreden, aangezien het verbod van
uitvoer voor hun producten nog steeds
van kracht blijft. In verschillende aan
de regeeering gerichte brieven wordt
dan ook op het weder toestaan van
uitvoer aangedrongen. Onder meer
wordt gezegd dat men begrijpt, dat
de regeering er op bedacht moet
zijn voldoende voorraad voor binnen-
landsch gebruik te reserveeren. Ech
ter is de aanvoer de laatste dagen
grooter dan de vraag, zoodat de pro
ducten beneden den kostprijs verkocht
moeten worden. Nu een belangrijk
overschot disponibel is voor het bin
nenland, vraagt men ten spoedigste
een regeling voor den uitvoer.
Kersen.
De correspondent van het Hbld. te
Tiel schrijft:
Ofschoon wij hier in het hartje van
het kersenland zitten, laat het zich
zien, dat de burgerij, laat staan
de arbeidende stand, dit Jaar deze
sappige vrucht niet zal proeven. Tot
prijzen, die alleen onze oostelijke
nabuur schijnt te kunnen betalen,
wordt alles voor export aangekocht.
De aanvoer op de veilingen is in
verhouding tot andere jaren gering.
Het gewas is niet overvloedig, de
export verlangt alleen kersen, zooge
naamd „rondom rood". Deze kersen
zijn niet uitgegroeid, kleiner van
stuk en dus veel lichter dan rijpe
omdat hij een hondertal
circulaires van het vrijzinnige con
centratie-comité t.or aanbeveling van
de liberale candidaten, aan de post
ter verzending toevertrouwd, in het
water heeft geworpen, in plaats van-
ze te bezorgen bij de geadresseerden.
(Telegr.).
Ongeluk.
Tijdens de inkwartiering van 8000
man troepen te Zeist van Donderdag
tot Zaterdag, werd door de land-
stormers herhaaldelijk geschoten als
demonstratie voor de huisgenooten.
dan eens was het schieten niet
van de lucht.
De 12-jarige v. L. wist een patroon
van een ingekwartierd militair mach
tig te worden en bracht deze met
een brandenden lucifer tot ontploffing,
Aan aangezicht en handen ernstig
gewond werd hij door een militair
naar de Alg. Ziekenverpleging over
gebracht.
Verdronken bij een redding.
Een 28 jarige man begaf zich Zater
dagmiddag gekleed te water aan het
Utrechtsche veer te Leiden om een
knaapje dat daarin was gevallen te
redden.
Het kind kon door de omstanders
gered worden, doch de man vond
den dood door verdrinking. Hij laat
een vrouw met twee kindertjes achter.
Eindelijk ontdekt.
Voor eenige weken werd te Eerde
ingebroken bij den smid Van Hoof.
Een beambte van het station loste
een schot hagel op den dief, dien
men echter niet vermocht te ontdok
ken. Thans moest deze zich onder
geneeskundige behandeling stellen
wegens een zwerende arm, waaruit
de hagelkorrels voor den dag kwamen,
PLAATSELIJK NIEUWS.
Ook de Nederlandsche conserven-
fabrieken lijden onder deze hooge
prijzen. „Da goeie ouwe tijd" van
goedkoops kersen schijnt voorgoed
voorbij.
Postbestelling In het water
geworpen.
Tegen den besteller der posterijen
B. te Zutphen is proces verbaal op-
De herstemmingen voor de Prov.
Staten.
De herstemmingen voor de Pr. Sta
ten zijn, als dit blad verschijnt, bijna
weer achter den rug; de beslissing
is dan gevallen. Vandaar, dat uitvoe
rige verslagen betreffende de door
beide partijen georganiseerde verga
deringen hun belang grootendeels
hebben verloren. Wij meenen dan
ook, volledigheidshalve met een be
knopt resumé van de beide vergade
ringen van Zaterdagavond, die, welke
in „Casino" was belegd door de jonge
vrijzinnigen, en de openlucht-meeting
der S. D. A. P. op het t&rein van
de heer Wijker, naast het Bondsge-
bouw, te kunnen volstaan.
Allereerst de vergadering der
vrijzinnigen. Deze was slecht bezocht;
het Tweede Kamerlid van Hoorn,
de heer W. de Jong, voerde er het
woord, en de zangvereeniging „Mor
genrood", onder leiding van haar
nieuwen directeur, den heer van der
Mey, gaf hare medewerking door het
zingen van eenige nummers. De heer
Denker, die de bijeenkomst leidde,
riep de clementie der aanwezigen in
voor de praestaties der zangvereeni
ging, die, tengevolge van hare direc
teurswisseling, niet voldoende had
kunnen repeteeren. Wij voor ons
vonden, mèt den heer Denker, dat
het „nog al losliep" met die vereeni-
giug, jammer alleen was het, dat
het manlijk element te zwak, en
dientengevolge het vrouwelijk te sterk
vertegenwoordigd was.De heer Denker
deelde nog mGde, dat er nog gelegen
heid voor debat zou z(jn, waaromtrent
het plaatselijk commando echter de
gebruikelyke beperkingen had vastge
steld.
De heer de Jong, thans het woord
verkrijgende, om „de beteekenis van
de herstemmingen voor de Prov. Sta
ten" uiteen te zetten, begon met een
„minder prettig" woord aan het adres
der vrijzinnigen. Immers, door hun
laksheid, door hun lamlendigheid, is
de stormloop op de Eerste Kamer
mislukt, in het teeken waarvan deze
verkiezing stond. Ook wat den Helder
betreft, had het niet mogen voorko
men, dat de vrijzinnige candidaten
met twee soc. dem. in herstemming
kwamen, en het had, bij goed en
ijverig werken, ook niet hoeven ge
beuren. Aan het feit, dat men nog
maar al te veel het laat aankomen
op de herstemmingen, hebben wy
b.v. het verlies van Leiden te danken.
925 vrijzinnigen hebben dr. de Visser
dien zetel in handen gespeeld. Wij
moeten het persoonlijk element uit
schakelen en alleen het beginsel in
het oog houden. De vrijzinnigen heb
ben dat te veel uit het oog verloren.
Zoo goed als de soc. dem. tracht haar
machtspositie te versterken, zoo goed
hebben wij te zorgen, dat we ze be
houden.
Vroeger heeft spr. wel met de s.-d.
samengewerkt, wanneer het tegen
rechts ging. In 1913 bijv., toen de
strijd het karakter droeg van afweer
en verdediging. Afweer omdat het
ging tegen het openbaar onderwijs,
verdediging vap eigen beginselen.
Thans gaat het tegen de s.d.a.p.
Zynoemen zich de onvervalschte
voorstanders der hervorming, doch
niets teekent beter hun houding dan
het thans hier verspreide strooibillet.
Zij halen daarin uitspraken aan van
de meest uiteenloopende mannen, die
alleen waardeering hebben voor het
werken der soc.-dqm. Maar die waar-
deerjng vindt men in de soc.-dem.
organen niet ten opzichte van de
tegenstanders. Iedere hervorming in
de maatschappij is door jarenlangen
vóór-arbeid voorbereid, e* de voren
zijn door de vrijzinnigen outgind.
Nooit had de s.d.a.p. de massa kun
nen meekrijgen, als niet de voor-
loopers van die s.d.a.p. den grond
bewerkt hadden. Spr. betoogt hoe
het alg. kiesr. eerst door jarenlange
voorbereiding thans op het program
is gekomener was niets van terecht
gekomen als Tborbecke het in 1848
had willen invoeren.
Spr. behandelt de portefeuille-kwestie
van 1918, toen de s.-d. weigerden de
mede-verantwoordelykheid der Re
geering te dragen, gedreven als zij
werden door liefde voor eigen partij
meer dan door landsbelang. Hij citeert
wat Duijs hieromtrent schreef, en
betoogt, dat de soc.-dem., vóór hun
weigering een feit wa3, poogden het
odium op de vrijz. te gooien.
Spr. komt thans op het kabinet-
Cort, dat den onsterfelijken dank der
natie heeft verdiend dat het ons voor
de rampen van den oorlog heeft weten
te bewaren (applaus), en bespreekt
uitvoerig de prijsopdrijving, die door
geen kabinet, van welke richting
ook, had kunnen worden voorkomen.
De s.d.a.p., die in 1913 niet wilde
meedoen, gaat de ontevredenheid der
massa exploiteeren. In dit verband
bespreekt spr. het beleid van min.
Posthuma, een man die met onbaat
zuchtigheid en liefde gewerkt heeft
(gemompel). Voor de fouten, dieniet
konden uitblijven, tracht men Pos
thuma verantwoordelijk te stellen,
maar ieder ander, een Wibaut ook,
zou dezelfde fouten hebben gemaakt.
Men zij billijk en erkenne de groote
moeieljjkheden van de levensmiddelen-
politiek.
Zoodra het kabinet den oorlogsfak
kel verre had gehouden, diende het
de grondwetsherziening in. Ook de
s.d.a.p. ging, ten opzichte van vrou
wenkieBrecbt niet verder dan alleen
het wegnemen van de beletselen. Wij
staan hierin gelijk, maar wie zyn de
steunpilaren der vrijz. régeering? De
s.-d. of wel de v.-z., die van 1848 af
nooit geschroomd hebben de regeering
te aanvaarden De s.-d. moeten thans
meer en meer terugkomen van hunne
beginselenzij hebben thans het
nationaliteitsgevoel, dat de geschiede
nis (o. a. van Polen) hen ook had
kunnen leeren. Zij stemmen thans
vóór de oorlogsbegrootingeen Hu-
genholtz moest verklaren niet meer
minachtend te zullen spreken over de
verdedigingsmiddelen van een klein
land, enz. Meer en meer komen de
s--d. in het zog der v.-z. denkbeelden.
Tegenstelling kapitaal en arbeid.
Spr. citeert Vliegen en Kautsky, om
aan te toonen, dat die onhoudbaar is.
Toch wordt ze gehandhaafd. Staats
exploitatie: Bernstein heeft in deze
dagen zelf verklaard, dat verschillende
bedrijven zich daarvoor niet leenen.
Steeds brengen de hh., die prachtig#
jelegenheid hadden dit alles te weer-
eggen, loonsverhoogtagen naar voren,
maar kweeken daarmede geen ge
meenschapszin.
Tenslotte gaat spr. na, wat de vrij
zinnigen steeds hebben getracht
langs geleidelijken weg verbetering
van misstanden uit te voerengrond
wettelijke vrijheden veroveren, be
lasting naar draagkracht, afschaffing
enz. enz., en wekt op om vrijzinnig
stemmen.
Van de gelegenheid tot debat werd
geen gebruik gemaakt. Na de pauze
gaf spr. eene uiteenzetting van zijn
standpunt inzake staatspensioneering.
De S. D. A. P. had tegen 7 uur
n openlucht vergadering belegd op
het open terrein naast den Matrozen-
bond. 't Gaf heel wat drukte in het
Plantsoen.
Op Zaterdagavond gaat ieder wel
uit. Het aantal toeschouwera-wande-
laars buiten het terrein was .grooter
dan daar op.
Nadat het muziekkorps een paar
nummers gegeven had, de Inter
nationale - de Socialisten mar sch
die later nog een paar keer werden
herhaald, trad als eerste spreker op
de heer A. G. A. Verstegen, die er
op wees dat deze meeting was belegd
om hen, die mankeerden op 't appél
nog eens op te wekken. Hoe de uit
slag zal zijn weet spr. niet - maar
gezien wat gebeurd is, is hij niet erg
benauwd. Verliezen kunnen wij niets,
zegt spr. Mochten wij er nu nog niet
komen wij komen terug. Wat spr.
hoop geeft is, dat de vrijzinnigen on
derling ruzie gaan maken. Pieter de
Geus, nu formeel redacteur van Waakt
en Werkt, geeft het Bestuur der kies-
vereeniglng op z'n baadje „omdat dat
Bestuur zyn plicht heeft verzaakt."
De macht der vrijzinnigen taant
schuld is hun optreden, nu weer met
den gasprljs. 't Volk blijft niet dom,
maar 't gaat na, aan wie 't wat heeft.
Spr. vindt de vrijz. candidaten brave
menschen om mee uit visschen te
van, maar ze deden nooit iets.
Spr. wijst er vervolgens op, dat Alg.
Kiesrecht voor mannen en vrouwen
op het spel Bt&at en Ouderdomspen
sioen. Van beide zat h(j de beteekonis
uiteen. De vrijzinnigen zijn er voor,
gedrongen door de socialisten. Hij
wekt de hoorders op echte onvervalsch
te voorstanders van A. K. en Staats
pensioen te kiezen dus rood te
vrouwen om de mannen aan te drij
ven. 't Kan en moet met dien hulp
Dinsdag een roode feestdag zijn.
De derde spreker de heer A. W.
Michela wijst op de propaganda-wijzo
van 't Heilsleger, hier aangewend om
de aandacht te vestigen op den strijd
van Dinsdag. De vrijzinnigeu zijn aan
't verliezen. Ze hebben 't nooit ge
merkt. Maar spr. geeft eenige cijfers
waaruit procentisch de groei der
socialisten en den teruggang dei-
liberalen blijkt. Spr. komt op tegen
de voorstelling als zouden wij vrij
buiters zijn op wie geen ordelievend
burger zfln stem mag uitbrengen,
zooals Pieter de Geus in zyn „Waakt
en Werkt" neerschrijft. Daar wordt
ook tegen hen uitgespeeld het uit
zenden van miliciens naar Indié. Wol
een bewijs dat de schrijver, wiens
eigen partijgenooten vóór de motie-
Hugenholtz stemden, absoluut van
de zaak niets begrijpt. Aan die uit
zending hebben de S.-D. geen schuld,
wel de afgevaardigde De Meester, die
de vragen stelde maar tegen Hugen-
holtz' motje stemde.
Meer uitvoerig ging spr. de aan
leiding dier uitzending na.
Ten slotte concludeert hijdat de
kiezers zich niet van de wijs mogen
q brengen maar rood moeton
stemmen, dat is een goed voorteeken
voor de toekomét, voor Gemeenteraad
en Kamer.
Te ruim 9 uur was de bijeenkomst,
afgeloopen. 't Werd ook frisch op *t
terrein.
SPORT.
De tweede spreker, de heer Tho
massen uit Amsterdam, onze toekom
stige kamercandidaat, zooals de heer
Verstegen hem voorstelde, verheugde
zich in het succes dat hier bereikt is.
Dat komt omdat er gewerkt is.
Op Texel is niet gewerkt door de
socialisten, zy kregen daar dan ook
een klap. De vrijzinnigen hebben overal
gemaft. Daarom wekt spr. op in hun
plaats in Staten en gemeenteraad
sociaal-democraten te brengen, die
niet maffen. Als zij opkomen in den
raad b.v. tegen verhooging gasprys
Is dat practische propaganda. De wind
is in de zeilen der rooden.
De vrijzinnigen meenden dat de
socialisten er onder gingen. Zij buitten
tegen hen uit: den oorlog dien de
socialisten niet konden tegenhouden,
de duurte, 't weigeren der minister
portefeuilles 't heeft niet geholpen.
Rood wind over de gansche linie,
ook hier. We begonnen met 700 stem
men, 't werd er 2000, 't moet er 4000
worden I Helder moet zich niet laten
overheerschen door de buitengemeen
ten. Waar 't om gaat, Alg. Kiesrecht
en Staatspensioen. Hij refereert zich
Mn wat de heèr Verstegen daarom
trent zei, weidt ever dat pensioen
echter wijder uit en wekt de mannen
op nog eens hard te werken en de
H.F.C.-Marine XI: 2-3.
Ook deze Militairen z|jn H.F.C. de
baas gebleven en door een 8—2 over
winning hebben zij hun meerderheid
over de roodwitten bewezen. Dat be
gint er bedenkelijk voor dezen uit te
zien en 't wordt meer dan tijd dat
zij eens door een flinke overwinning
hun goeden naam trachten te her
winnen. Wel waren zij onvolledig
doordat de rechtervleugel Aardweg
Taylor absent was, maar 't merk
waardige feit deed zich voor dat de
reserve-vleugel, tenminste voor rust,
verreweg 't beste deel der voorhoede
was. Herhaaldelijk brak Corthals in
samenspel met v. d. Wal door en de
verdedigende half-back Thesink, die
toch lang niet «lecht speelde, werd
telkens door dit vlugge tweetal ge
passeerd. Het eerste succes kwam
dan ook van rechts, toen v. d. Wal
den vrtjstaanden Corthals den bal
toespeelde en deze prachtig voor zette.
De voorzet belandde zonder door
iemand te zijn aangeraakt jn den
rechter bovenhoek van 't doel. Een
mooi doelpunt I De voorsprong scheen
aanmoedigend op de roodwitten to
werken. Niettegenstaande zij tegen
wind en zon in speelden, wisten zij
't spel vrijwel doorloopend op de Mili
taire helft te houden. Dat er toch
geen doelpunten meer gemaakt wer
den was te danken aan 't schitterend
verdedigen van Romeyn en v. d.
Dusaen en 't onvermoeid werken van
Bol. Reen oogenblik werd Dito ge
legenheid tot schieten gelaten. Rool-
vink kreeg een paar prachtkansen,
doch zijn goed gerichte schoten wer
den op zekere wijze door den mili
tairen keeper behandeld. Met 't in
gaan der rust was de Btand dus nog
0. Yermelden we nog dat een straf
schop tegen H.F.C. door v. d. Qussen
werd naast getrapt.
In de 2e helft kregen de Militairen
wind en zon in hun nadeel, maar dit
bleek van geen oogunstigen invloed
op hun spel te zyn. Integendeel, de
voorhoede, die voor de rust zoo goed
als niets presteerde, begon nu gevaar
lijk op te zetten.- Ook hier kwam 't
succes van rechts. Toen de rechts
buiten van de doellijn af voorzette,
liep Bartels vlug in en plaatste den
gelijkmaker in het H.F.C.-net. De af
trap wordt door Bol onderschept, die
echter niet zuiver genoeg plaatst,
zoodat Kikkert 't leder kan bemach
tigen. Hij drijft vlug op en passeert
achtereenvolgens, vier tegenstanders
om vlak voor doel den bal aan den
dicht naast hem loopenden Dito over
te geven. Met een hard onhoudbaar
schot bezorgt deze zijn vereeniging
opnieuw de leiding.
De Militairen zijn verre van ont
moedigd en beginnen zoo fanatiek
aan te vallen dat H.F.C. een tijdlang
blijft ingesloten. Zoo sterk wordt de
druk dat de backs en zelfs de keeper
erg zenuwachtig beginnen te doen.
Van Vliet moet zelfs een paar maal
corner trappen om erger te voor
komen. En steeds maar blijft de bal
voor 't H.F.C.-doel, totdat tenslotte
de rechtsbinnen der Militairen hard
inschiet. De keeper vangt op, maar
laat den bal weer vallen, zoodat de
partijen weder op gelijken voet zijn
gebracht. Geen 5 minuten later wordt
een corner van rechts op 't H.F.C.-
doel goed opgevangen en ineens in
gezet, onhoudbaar voor den keeper.
De Militairen leiden dus met 3—2
en in dezen stand komt geen ver
andering meer.
Bij H.F.C. waren in de verdediging
Bak en Kikkert uitstekend op dreef.
Tiessen was minder dan anders. In
de voorhoede wordt nog te veel op
zich zelf gespeeld, vooral Corthals en
Roolvink bezondigen zich daaraan.
Yeel vlugger voorzetten heeren 1 Niet
wachten, tot er wordt aangevallen!
Bij de Militairen noemden we reeds
backs, keeper en spil. Na de rust
toonden ook rechtsbuiten en midvoor
beter te kunnen dan daar voor.
Over 't geheel, waB 't anders een heel
aardige en voor 't publiek spannende
party, waarin door sommigen tame
lijk forsch werd gespeeld, zonder dat
de vriendschappelijke verhouding daar
onder leed. De opkomst van 't publiek
was matig.
A. Ik heb een betrekking gekregen
in een kruitfabriek.
B. Betaalt 't goed?
A. Ja. Twintig gulden per week
en vooruitzichten.
B. Hoe zijn die vooruitzichten?
A. Kans op „verhooging" elke mi
nuut van den dag.