HELDERSCHE COURANT
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4060
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1016
44o JAARGANG
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 45 6H» „0.85
Modeblad 75 100 „1.15
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentlön van 1 tot 4 regels (bij voorultbet.) 30 cent. Elke regel meer 7 ct.
Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2b cent.
Op pagina 4 van dit blad is
opgenomen
1. Uit den omtrek.
2. Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
Da legerbirlchten van
11, 12 an 13 Augustus.
Van het W e s t e i y k front.
Aan het Engelsche front, ten N.
van de Somme blijft de toestand vrij
wel onveranderd. De pogingen der
Duitschers om de verloren stellingen
weer in handen te krijgen houden
aan. Volgens de berichten van den
12en ondernam de vijand daartoe een
aanval ten N. van Pozières. Hij werd
echter met zware 'verliezen terugge
worpen.
Ten Z.0. van Yperon trachtten de
Duitschers een aanval te ondernemen.
Deze aanval werd reeds in de kiem
verstikt.
Het Engelsche bericht van den 13en
deelt mede dat eenige vorderingen
werden gemaakt ten N.W. van Ba-
zentin le Petit, in de richting van
Martinpiuch. N.W.van Pozières gingen
de Engelschen op een front ter breedte
van een mijl ongeveer 400 M. voor
uit. Overigens is de toestand onver
anderd.
De Franschen gaan daarentegen—
zij het dan ook langzaam vooruit.
Naar dd. 12 dezer wordt gemeld wer
den ten N. van de Somme eenige
Duitsche loopgraven genomen en
daarna versterkt. Ten N. van het
bosch van Hem namen zy twee kleine
boschjes en een steengroeve. Ten Z.
van Maurepas werd een meer voor
uitgeschoven linie bezet. Naar in het
middagbericht wordt medegedeeld,
deden de Duitschers een hevigen
tegenaanval die volkomen werd af
geslagen.
Ten Z. van de Somme gingen de
Duitschers eveneens tot den aanval
over, en wel bij de hoevela Maison-
nette. Ook hier werd de aanval door
het vuur der Franschen geheel ge
broken. Bij Terdun zware artillerie
gevechten. Op den rechter Maasoever
werden vorderingen gemaakt in de
streek ten Z. van Thiaumont. Bij
Fleury werden twee aanvallen der
Duitschers afgeslagen.
Het avond-communiqué van den
12den meldt een nieuw succes
der Fransche troepen. Ten O. van
Hardecourt (ten N. van de Somme)
werden over een front van 6J K.M.
breedte alle schansen en versterkin
gen van den vyand genomen, ter
diepte van 600 tot 1000 M. 1000 man
werden gevangen genomen en 30
machinegeweren vermeesterd.
Het kerkhof en het Z. deel van
het dorp Maurepas werd genomen.
Tegenaanvallen van de Duitschers
werden afgeslagen.
Naar het middag communiqué meldt
ging de nacht ten W. van de Somme
kalm voorbij, waardoor de Franschen
zich in het gewonnen terrein konden
versterken. Tegenaanvallen der Duit-,
schers uit de richting van Combres
en aanvallen op het kerkhof van
Maurepas werden afgeslagen. 80 man
werden gevangen genomen.
Aan den rechter Maasoever wonnen
de Franschen eenig terrein ten Z.
van Fleury. Vijandelijke tegenaanval
len werden afgeslagen.
Volgens het avond communiqué van
den 13den wonnen de Franschen in
eenige op zichzelf staande aanvallen
terrein op de hellingen ten Z.0. van
Maurepas.
Een met groote kracht ten Z. van
het bosch van Avocourt door de
Duitschers ondernomen aanval werd
afgeslagen.
In een aanvullend bericht wordt
nog medegedeeld, dat dé Franschen
de Duitschers van het geheele plateau
van Maurepas verdreven. De geheele
8e linie der Duitschers werd ver
meesterd.
Naar een Duitsch legerbericht van
12 dezer zegt gingen de Engelschen
op het front tusschen Thiepval en
het Foürreau-bOBch, en Guillemont
herhaaldelijk tot den aanval over.
N. van Ovillers en bij Bazentin-le-
petit werden zij teruggeworpen.
Tusschen Maurepas en de Somme
mislukten talrijke aanvallen der Fran
schen, alleen ten N.O. van Hem kon
den zij zich in een boschje nestelen.
Hetzelfde lot ondergingen de Fransche
aanvallen ten Z. van de Somme bij
Barleux.
Rechts van de Maas mislukten even
eens de pogingen der Franschen om
tot den aanval over te gaan. Sterke
strijdkrachten die tegen het fort
Thiaumont vooruitgingen werden
steeds teruggeworpen.
Van Duitsche zijde wordt dd. 13
dezer gemeld dat tusschen Thiepval
en de Somme de Fransehen en Engel
schen al hun krachten samenvatten
en tot den aanval overgingen. Tus
schen Thiepval en de Guillemont werd
de aanval volkomen afgeslagen. Bij
Maurepas en Hem duurden de ge
vechten nog voort.
Ten Z. van de Somme mislukten
de aanvallen der Franschen in de
streek van Biaches.
Verder patrouille gevechten.
Van het Oostelijk front.
De Duitsche zoowel als deOosten-
rUksche berichten blijven melding
maken van het afslaan van de aan
vallen der Russen. Op het front van
Hindenburg bleven ook nu de aan
vallen der Russen o.m. ten W. van
het Nobel-meer, ten Z. van Zarecze,
en ten W. van Zalocze vruchteloos
Ten O. van Kowel werden bij een
kleinen aanval 170 Russen gevangen
genomen en een aantal mitrailleurs
buitgemaakt.
Ten Z. van Zalocze duren de ge
vechten met groote levendigheid
voort. De begonnen (achteruitgaando)
bewegingen voltrekken zich volgens
het vastgestelde plan. (Hetgeen dus
wil zeggen, dat men de Russen nog
niet tot staan kon brengen).
In de Karpatheu zetten de Duit
sche troepen hun aanvallen voort.
Ten Z. van Zabie werden 700 man
gevangen genomen en 3 machine-
iweren buitgemaakt.
Behalve van de gebeurtenissen ver
meld in het Duitsche legerbericht,
maakt het Oostenrljksche communi
quó van den 12en nog melding van
het afslaan van een aanval ten Z'.O.
van Worochta. Ten Z. van Stobychwa
werden de pogingen der Russen om
de rivier over te trekken tot misluk
king gebracht.
De Duitsche en Oostenryksche be
richten van den 13en geven aan dat
Russische aanvallen ten Z. van Smor-
gon en bij Loebreszof afgeslagen
werden. Eveneens mislukten de aan
vallen ten "W. van Zalocze. Volgens
deze berichten neemt de actie der
Russen van den Stochod-boog aan
merkelijk af.
Op het front van Aartshertog Karei
wisten de Oostenrijkers zich ten Z.0.
van Worochta in hun stellingen te
handhaven, niettegenstaande de hevi
ge aanvallen der Russen.
W. van Monasterzyska en ten Z.W.
van Stanislau werden alle aanvallen j
van den vijand na verwoede gevech
ten tot mislukking gebracht.
Intusachen maken de Russische
communiqué's melding van belang
rijke successen. Het„ volgens het vast
gestelde plan terugtrekken" komt in
het Russische bericht van den 12e
ander licht te staan. Hierin
wordt medegedeeld, de opmarsch naar
Jezernol in de streek van de midden
loop van de Sereth werd voortgezet.
In de richting van Buczacz word de
middenloop van Koropiec gepasseerd,
en gingen de dorpen Slobowka—Tiret,
Gotrna en Folvarki in Russische
handen over.
Ook in de richting van Monaster
zyska bleven de vorderingen aan
houden. De spoorlijn van deze plaats
naar Wytsjoerki werd bezet. In de
streek van Stanislau gaan de Russen
voorwaarts.
In een aanvallend bericht over deze
krijgsverrichtingen wordt nog mede
gedeeld
De viering te velde van den ge
boortedag van grootvorst troonopvol
ger Alexis, die op het oorlogsterrein
vertoeft, is gelukkigerwijze samen
gevallen met den val van het laatste
vak van het machtig versterkte bol
werk, 't welk de vijand in de afge-
loopen winter van de Pripet tot de
Roemoensche grens had gebouwd.
Zaterdag zijn als gevolg vag zeven
weken harden strijd door de roemrijke
troepen van de generaals Stsjer-
sastsjiof en Saharof, onder leiding van
generaal Broessilow, de versterkte
dorpen Kliadki, Worobiewka.Tsebrow,
Jezerna, Pokropiwna en Kozeow, het
krachtig versterkte bosch Boerkanow
en de geheele Strypa-linie in onze
handen gevallen.
Op de twee flanken omvat, heeft
i vijand het voornaamste vak van
de stelling, die hij ter bescherming
van Tarnopol en Buczacz had opge
richt,, in onze handen moeten laten.
De dappere troepen van generaal
Letsjitsky hebben .de stad Nadworna
en het dorp Fitkow bezet en zijnde
rivier Bystrica Solotwinska overge
trokken.
Een bericht uit St. Petersburg aan
de „Daily Tel." meldt nog, dat men
reden heeft te veronderstellen, dat
het verband tusschen de legers van
von Bothmer en die van aartshertog
Karei verbroken is, ten gevolge van
do opmarsch der Russen naar Stanis
lau. Men meent, dat dit grooten in
vloed zal hebben op de verrichtingen
tegen Halicz, welke stad bij verder
opdringen der Russen in den rug zal
zijn bedreigd.
In het Russische bericht van 13
dezer wordt verder nog gemeld, dat
aan den bovenloop van de Sereth de
vyand uit een reeks versterkte
lingen werd geworpen. De Russen
bereikten den lijn Zuyjen, Olejoenen,
Bsjovitsja en Bialkovtsje. In verband
met de doorbreking van het Strypa-
front moest ook hier de vyand zijn
Btellingen ontruimen.
Tijdens de vervolging der Duitsche
en Oostenrljksche troepen, werd het
dorp Yezerna door de Russen bezet.
Hun opmarsch voortzettende, bereik
ten zij den bovenloop #an de Strypa,
welke zij overtrokken.
De Koropetsj werd eveneens door
de Russen overschreden. Zij v<
terden hier de hoogtestellingen tus
schen de Koropetsj, de Zlota Lipa
en de Khorojouka. Bij Mariampol
bereikten zij den Dnjestr.
Van het ItaliaanschOosten-
rljksche front.
De voortgezette aanvallen der Ita
lianen aan de Isonzo, o.a. tusschen
de Zee en het Wippachdal en ten O,
van Göiz, werden, naar van Oosten
rljksche zijde wordt gemeld, alle af
geslagen. 140 man werden gevangen
genomen. Op andere punten van hef
front hevig geschutvuur.
In Tirol werden 89 Italianen ge
vangen genomen en een machine
geweer buitgemaakt.
In het communiqué van den 13en
wordt gezegd, dat tegen de thans
door de Oostenrijkers betrokken stel
lingen door de Italianen verschillende
aanvallen werden ondernomen. Zeer
hevige gevechten hadden plaats op
de hoogten ten O. van Görz, waai
de Italianen 7 maal vergeefsch storm
liepen. Het aantal gevangen genomen
Italianen, sedert het begin van het
offensief, bedraagt meer dan 5000,
.o. meer dan 100 officieren.
Het Italiaansche communiqué van
den 12en geeft aan, dat in de Karst
de hoogvlakte werd overschreden, en
W. hellingen van den Nadlocem
(hoogte 212) en een andere top werden
vermeesterd.
Zaterdagmorgen maakten de Itali
anen zich meester Aan Oppachiasella.
270 man werden gevangengenomen,
3 veldkanonnen en een groote hoe
veelheid munitie werden buitgemaakt.
Ten O. van Görz bieden de Oosten
rijkers nog steeds tegenstand op de
omliggende hoogten.
Op de Tofana werd een nieuwe
stelling door de Italianen genomen.
Overigens artilleriegevechten.
Volgens het bericht van den 13en
behaalden de Italianen in den sector
van Monfalcone nieuwe successen.
Na verwoede gevechten werden twee
versterkte hoogten genomen. Meer
naar het N. gingen zij vooruit tot op
I K.M. van Paechiailla.
De krachtig versterkte hoogte
Nadloc op de Karst werd in een
stormaanval genomen. 1565 man, w.o.
officieren werden gevangen ge
nomen. Twee kanonnen en eenige
machinegeweren werden buitgemaakt.
De heuvel 174 ten O. van Görz
werd vermeesterd. Het aantal ge
vangenen bedroeg hier 353.
In het geheel namen de Italianen
bij hun offensief tot nu toe 15.998
man, w.o. 330 officieren gevangen,
16 kanonnen, een aantal mitrailleurs
veel oorlogsmaterieel werd buit
gemaakt.
Van het Russisch-Turksche
front.
Volgens het Russische legerbericht
werden ten" W. van Grumusj Hanó
verschillende Turksche aanvallen af
geslagen. In de streek van Bitlis
duren de verwoede gevechten voort.
De Turken worden in de streek van
Bokar achtervolgd en trekken terug
op Sakkiz.
Naar van Turksche zijde wordt me
degedeeld, werden in Perzië de Rus
sische afdeolingen ten Westen van
Kankaver verdreven. De hoofdmacht
trekt terug op Essadodabad, aan den
weg naar Hamadan. De Turken vor
derden reeds tot 10 h 17 K.M. ten
Oosten en Noordoosten van Kankaver.
den WeBtoever van het Wan-
meer werden de Russen eveneens
naar het Noorden godrongen. Ook
de vijandelijke afdeelingen inde streek
van Ognot en ten Westen van Kighi
trekken terug.
Latere berichten melden, dat de
Russen in Perzië uit Essadobad wer
den verdreven 6n de Turk6n verder
naar het Oosten oprukteü. Ten Wes-
vau de plaats hebben de Russen
zich versterkt. Ten Noorden van
Bitlis werden de versterkte hoogten
Uit E g y p t e.
De Turksche stellingen by (ten O.
althans) van Katia werden den 9en
dezer door de Engelschen met sterke
strijdkrachten aangevallen zoo
wordt van Turksche zijden medege
deeld. In een gevecht,,dat 13 uur
duurde, werd de vijand teruggewor
pen. Na reusachtige verliezen geleden
te hebben, gingen de Engelschen op
Romani terug.
Van Engelsche zijde wordt daaren
tegen medegedeeld dat de gevechten,
begonnen by de vervolging der Turken
na de nederlaag bij Katia, voortgezet
den. 3000 'Turken werden gevan
gen genomen. Een groote hoeveelheid
oorlogsmaterieel viel in de handen
der Engelschen.
Volgens aanvullende berichten zyn
de Turken thans tot op 50 mijl van
het kanaal terug gedreven. In totaal
verloren zy 3534 man aan gevangenen.
De verliezen van den vyand worden
van Engelsche zijde op 6 a 7000 man
geschat. 4 kanonnen, 8 mitrailleurs
1600 geweren, benevens veel munitie
werd buit gemaakt.
In Soedan en Tripoli.
Van Turksche zijde komen nog
allerlei niet te conctroleeren berich
ten uit Soedan en Tripoli. In de
eerstgenoemde landstreek zouden de
tegen den Emir van Darfur afgezon
den troepen tot dezen zyn overge-
loopen, met het gevolg dat de ver
binding tusschen Soedan en Egypte
verbroken zou zijn.
In West-TripoliB zouden de Italia
nen zich nog slechts staande houden
in de steden Horna en Tripoli. Ook
de stammen van de Tunesische grens
hebben zich by de Turken aange
sloten.
De duikboot- en mljnoorlog.
Het Italiaansche stoomschip „Se-
bastiane (8995 ton) werd door een
duikboot in de Middellandsche Zee
tot zinken gebracht. De bemanning
kwam te Barcelona aan land.
Dover gebombardeerd.
Door twee Duitsche watervliegtui
gen werden Zaterdag een aantal bom
men op Dover geworpen. Er werd
geen schade aangericht, meldt het
Engelsche bericht. 1 officier en 6
man werden licht gewond:
Luchtaanval op Venetië.
In den nacht van 12 op 13 Aug.
hebben Oostenrljksche vliegtuigen op
nieuw bommen geworpen in de streek
van Venetië. Volgens het Oóstenrijk-
sche bericht werden de luchtschip-
loodsen te Campalto verwoest, waarbij
een luchtschip verbrandde. Op andere
plaatsen ontstonden eveneens branden.
Van Italiaansche zijde wordt inder
daad gemeld, dat een der kleinste
luchtschepen in brand geraakte. Ove
rigens werd weinig schade aangericht.
Drie matrozen werden gekwetst.
Een Engelsche torpedojager
gezonkan.
Het Eogelsche stoomschip „Grena
dier", uit New-Caste, Zondagochtend
te 9.50 den Nieuwen Waterweg bin
nengekomen, rapporteert, dat één van
de torpedojagers, die het convóoi be
geleidde, op een mijn is gestooten en
in de lucht gevlogen. Dit geschiedde
Zondagochtend om S uur, op een af
stand van 8 mijlen ten Westen van
het lichtschip „Maas".
De equipage werd door drie booten
van de andere Engelsche torpedo
jagers gered.
Uit IJmuiden meldt men over dit
geval nog het volgende:
Zondagavond kwamen de Neder-
landsche torpedobooten G 15 en G16
te IJmuiden uit zee terug met ver
schillende overblijfselen van een der
nieuwste Engelsche torpedojagers, de
„Lasso", die ongeveer 8 mijl van hel
Maasvuurschip in den grond geschoten
moet zijn. Onze torpedobooten vingen
daarover tegen twaalf uur draadloos
telegram op en spoedden zich naar
de plaats om zoo mogelyk hulp te
bieden. Bij aankomst werd veel wrak
hout gevonden en vond men dit ge
deelte der zee overdekt met olie en
werden twee scheepabooten opge-
viacht, waarvan een groote met de
loodsboot naar Rotte* dam werd mede
genomen en een kleine zonder naam
naar IJmuidon wenl medegenomen.
Onder de opgëvischtê voorwerpen be
vond zich ook een witte Engelsche
matrozenmuts met lint gemerkt
Lasso. Daar een Engelsche kruiser
en twee Engelsche torpedojagers in
de nabijheid werden gezien, vermoedt
nen dat de opvarenden van de
„Lasso" door deze oorlogsschepen ge
red zijn, althans werden geen lijken
of schipbreukelingen in den omtrek
gevonden. De „Lasso" is een der
nieuwste Engelsche torpedojagers die
met olie gestookt worden. Het vinden
van versplinterde masten en het
constateeren van granaatgaten in ver
schillende scheepsvoorwerpen wijst
op een treffen met vijandelijke tor
pedojagers en niet op torpedeering
of mijnexplosie.
Do verliezen der Russen.
Roda Roda, de oorlogscorrespondent
van de „Neue Freie Presse" schat
de verliezen der Russen in het nu
aan den gang zijnde offensief op
750.000 mah. Duizend en meer lijken
van Russen voor het front van één
regiment is thans na eiken Btormloop
regel. Vooral de verliezen aan officie
ren, die nu weer voorop gaan om den
soldaten een goed voorbeeld te geven,
zijn groot. Zelfs generaal Letsjitsky
gelegenheid zijn mannen voor
gegaan en andere generaals, zooals
Keiler, Dragomirow, Karpow en Sie-
gelmann zijn op die wijze gesneuveld
of gewond.
De tucht is bij de Russen voor
beeldig, de leiding voortreffelijk. Aan
reserves ontbreekt het den Russod
niet; bij het begin van het offensief
beschikte Broessilow over 3 a 4 aan
vullingsbataljons voor elk regiment.
De „Breinen" bij Naw-York.
Volgens een Havas-bericht aldus
wordt uit Genève aan de „Lokal
Anzeiger" gemeld isteNew-York
een draadloos telegram ontvangen,
volgens hetwelk deduikboot „BremeD"
de haven aldaar nadert. De te New-
York gevestigde belanghebbenden heb
ben voorbereidingen voor de ontvangst
van het vaartuig getroffen.
Een aanhanger van Liebknecht
veroordeeld.
Te Altona is een kleermaker tot
9 maanden gevangenisstraf veroor
deeld, omdat hij in een spoorweg
coupé had beweerd, dat Liebknecht
wel gelijk had met zijn uitroep: „Weg
met Duitschland! Leve Engeland
Botsing van vliegtlugen.
In Engeland zijn Donderdag twee
vliegtuigen, die aan het manoeu-
vreeren waren, met elkaar in botsing
gekomen. De schroef van het eene
sloeg den staart van het andere af.
Dit vliegtuig viel van een hoogte
van 4 600 M. De twee officieren, die
er in zaten, kwamen om het leven.
Het andere vliegtuig landde behouden.
BINNENLAND.
Aangehouden mail.
De stoomschepen „Goentoer" en
„Sommelsdljk", resp. 30 Juni van
Rotterdam naar Batavia vertrokken
en 11 AuguBtus uit New-York te
Rotterdam aangekomen, hebben de
post te Kifkwall moeten afgeven.
Verkoop van het eiland Curagao?
De „Köln. Zeitung" verneemt uit
Washington, dat in de Vereenigde
Staten het gerucht loopt, dat de
Amerikaansche regeering de Neder-
landsche regeering heeft gepolst of
zij genegen zou zyn het eiland
Cura?ao te verkoopen.
Volgens de „N. Rott. Crt." ontkent
de Nederlandsche gezant te Washing
ton de juistheid van dit bericht.
Voor de vissohers.
De hoofdinspecteur der visscherljen
brengt het volgende ter kennis van
de visschers
In geval van ontmoeting met Duit
sche onderzeebooten, wordt belang
hebbenden naleving van de navolgende
voorschriften aanbevolen.
Zoodra een onderzeeboot aan een
visschersvaartuig het teeken geeft te
stoppen, hetzy door een kanonschot,
hetzij door een sein, of wel door beide
gezamelijk, moet het schip terstond
aan dit bevel voldoen. Tevens moet
het vermijden op de onderzeeboot toe
te varen, aangezien een zoodanige
manoeuvre den indruk zon kunnen
wekken dat het de duiÉboot wil ram
men en dientengevolge het oorlogs
vaartuig aanleiding zou kunnen geven
het vuur te openen, teneinde
zich tegen een veronderstelden vijan
delijken aanval te verdedigen. Het
zal aanbeveling verdienen, dat de
visschers vaar tuigen onmiddellijk, na
dat zij het bevel tot stoppen hebben ge
kregen, zoo mogelijk een boot te
water laten en, voorzien van de scheeps
papieren, naar de onderzeeboot toe
zenden, zelfs indien deze zich nog op
vrij grooten afstand bevindt.
In geen geval moet het neutrale
visschersvaartuig, teneinde de com
municatie te vergemakkelijken, vooraf
trachten dezen afstand te verkleinen.
Een zoodanige handelwijze zou het
schip aan ernstig gevaar bloot stellen..
Da ongeregeldheden te Soerabaja.
De tijdelijke le offlGier a/b. van
„De Zeven Provinciën", A. ten Broecke
Hoekstra heeft naar aanleiding van
de ongeregeldheden te Soerabaja in
het „Soer. Hbld." een artikel ge
schreven over het mindere marine
personeel. Schrijver wijst er op, dat
de bond van minder marine personeel
nu reeds 20 jaar bestaat en ontstaan
uit de behoefte, gevoeld door de
matrozen, zich aan-een te sluiten
met het doel verbetering te verkrijgen
in hun positie, die langs den weg
van individueels verzoeken niet te
bereiken scheen.
Luit. Ten Broecke Hoekstra Schrijft
dan verder:
Nu zyn in de laatste 20 jaar
gedeeltelijk onder aandrang van den
>ond vele verbeteringen in de
levensvoorwaarden van het personeel
gebracht, zóó dat tegenwoordig van
ernstige grieven eigenlijk' geen sprake
meer ia, behalve dan juist die, dat
uitingen van het veréenigingsleveh
aan boord sedert een paar jaar ver
boden zijn. Doch naarmate de rede
lijke eischen verminderden, kreeg 't
werken van de bond meer en meer
een andere richting werd het een
streven naar verplaatsing van 't
te bedenken dat ook dergelijke laag
hartigheden er 't gevolg van zullen
zijn.
Wat de ongeregeldheden aan den
wal en aan boord betreft - een deel
daarvan komt voor rekening van die
elementen, die in de oogen van ieder
rechtschapen mensch minderwaar
dige individuen zijn, wier strafregister
een aaneenschakeling is van dronken
schap, te laat komen van passagieren,
onbehoorlijk gedrag jegens hunne
meerderen en dergelijke. Naar aan
leiding van 't voorgevallene is onder
deze categorie eenige opruiming ge
houden, door een aantal hunner naar
Nederland op te zenden ten einde met
bijzonder gemerkt paspoort uit den
dienst te worden weggejaagd.
Doch een groot deel van de schuld,
dat aan den naam der marine in 't
neen, en aan de reputatie der
manschappen'in 't bijzonder, schade
is gedaaD, komt voor rekening van
de groote meerderheid.
Yan hen, die ontevredenheid zaaien
en aansporen tot verzet, doch zelf
achter de schermen weten te blyven,
in de eerste plaats en verder van
allen, die uit overtuiging, uit onna
denkendheid of uit gebrek aan zelf
standigheid aan uitingen van tuchte
loosheid meedoen.
wikkelingsgang in dit proces. Een
bond, staande onder den invloed der
soc. democratische leiders (wier stand-
>unt tegenover het militaire voldoende
jekend is), die wat bereikt hééft,
waarin een geest van strijd zich
ontwikkelde en vooral de voor
mannen, die zich bewust zijn van
hun invloed op de kameraden.
Men denke zich in hun psyche.
Er mogen dan geen ernstige grieven
meer bestaan: de discipline moge
niets yan ouderwetsche stramheid
meer hebbenden man, die zijn
plicht doet en zich behoorlyk gedraagt,
moge geen speld in den weg gelegd
worden de actie kan niet stop
gezet worden, reikt heel ver over 't
oorspronkelijke doel. J)
Schrijver wijst erop, dat juist daar
om de tegenwoordige minister van
marine alle uitingen van bondsleven
aan boord heeft verboden.
Nagegaan wordt ten slotte het
voorgevallene te Soerabajaen daarvan
wordt gezegd, dat het een niet op
zichzelf staand geval is, maar een
uiting van ontevredenheid en ver
slapping van het begrip van tucht.
Betoogd wordt, dat do toestanden in
't hospitaal waarschijnlijk verre van
goed waron, doch dat bij de marine-
autoriteiten nooit klachten zijn inge
bracht en naar aanleiding van couran
tenberichten een onderzoek gelast is.
Schrijver eindigt dan met de
volgende opmerkingen:
Stond nu deze demonstratie op
zichzelf de zaak ware minder erg
geweest, 't Meerendeel van 't volk
zyn eigeniyk nog jongens, die men
niet te ernstig moet' nemenen wie
beging nooit een onbezonnenheid?
Maar 't bedenkelijke is, dat deze
gebeurtenis werd voorafgegaan en
gevolgd door allerlei uitingen van
verzet en tuchteloosheid. En dat in
dezen tijd.
Er is bovendien sabotage gepleegd,
en zeer ernstige. Dit is niet te ver
goelijken en wordt ook door de over
groots meerderheid van 't volk en de
leiders van den Bond veroordeeld.
Maardaarmee zyn deze leiderB
niet geheel van de verantwoordelyk-
heid af. Als men ontevredenheid zaait
in een massa, waaronder allerlei
elementen zyn, ook de slechtste tot
z.g. „actie" aanspoort, dan heeft men
Ten einde het hier gezegde, dat
voor den buitenstander wellicht wat
vaag moge klinken, te illustreeren,
een recent geval.
Op een schip worden op den voor
middag victualie en andere zaken aan
boord geladen en er wordt goed ge
werkt. Om 12 uur is 't werk echter
nog niet gereed en er wordt order
gegeven, dat de wachtdivisie om 1
uur na" het schaften door zal gaan.
Yan deze regeling wordt de nood
zakelijkheid niet ingezien door de
betrokken schepelingen, die een afge
vaardigde zenden om te vragen tot
2 u. 30 m. te mogen rusten als ge
woonlijk. Het verzoek wordt door den
officier der wacht niet toegestaan,
waarop de geheele divivie collectief
niet op 't appèl komt, nadat ten le
't signaal daarvoor geblazen is, doch
zich op 't voorschip verzamelt, en
men eerst aan 't werk gaat, nadat
aan ieder persoonlijk daartoe order
gegeven is. Na rusttijd heeft iets
overeenkomstigs plaats met de rest
der equipage.
Dit is een typeerend staaltje van
de begrippen omtrent tucht door het
bondsleven gekweekt.
Wij zwygen nu maar van andere
oproerige en onmilitaire uitingen,
gedeelteUjk toe te schryven aan op
winding, gedeelteiyk van meer indi-
vidueelen aard. („H.blad.")
Doodslag.
Een vechtparty, zooals er dageiyks
misschien in Amsterdam tientallen
voorkomen, heeft Zaterdagavond een
noodlottig verloop gehad. De 26-jarige
schildersknecht Byieveld liep in be
schonken toestand door de Warmoes
straat. Op den hoek van de Wyde
Stormsteeg wilde hy nog een borrel
drinken,' doch do kastelein weigerde
hem binnen te laten. In zyn dronken-
mansbaldadigheid moet do schilder
toen in de W. 8tormsteeg een fiet
sende jongen van zyn rywiel hebben
getrokken, waarop een voorbyganger,
de 23-jarige voerman M. Dupain, den
dronkeman by zyn kraag pakte en
hem tegen de keien wierp. Waar
schijnlijk geschiedde dit met zeer veel
kracht; Byieveld viel op z(jnachter
hoofd en verloor onmiddellyk het be-
wustzyn. De verslagene werd binnen
gebracht in het café waar hem even
te voren nog een borrel was gewei
gerd. Hy gaf toen nog eenige levens-
teeken. De man werd per auto-bran
card nasr het Binnengasthuis ver
voerd, doch daar aangekomen bleken
de levensgeesten reeds geweken.
De dader wachtte gewillig tot de
politie kwam en hem arresteerde.
N.V. Stoombootdienst
van Gebr. Zur Mühlen.
GOEDKOOP REIZEN.
[DAGELIJKS:
van NIEUWEDIEP
's morg. 7 uur, 's avonds 11 uur,
van AMSTERDAM
'smorg. 9.15 uur, 'smldd. 3.30 uur.
Oorlogsellende.
Moeder en kind.
„Bouw toch wat voor me, moeder
tje? Ja? Een brug."
„Laat me met rust, jongen," ant
woordde de moeder. „Ik heb geen
tyd voor je. Bouw jy maar alleen."
„Maar ik kan toch niet alleen
bouwen. Alles valt weer om. Kijk
nou."
De jongen zat op den grond, met
in rug tegen de keukenkast en
_>eelde met bouwsteenen. Hy had
alleen maar een hemd en een nacht
jak aan. De moeder had nóg geen
tyd gehad, om hem aan te kleeden.
Het was de dag van aflevering,' ze
had zich verslapen en trapte nu op
de naaimachine. Een heele berg ge
knipt goed lag op de tafel.
„Altijd moet ik alleen spelen. Bouw
me nou toch een brug", vroeg de
jongen weer.
De moeder luisterde in 't geheel
niet naar hem. Ze trapte op de ma
chine, zoo hard ze maar kon en
staarde stijf en strak op het goed
vóór haar.
„Vader heeft altyd wat voor me
gebouwd. Kun je ook een 'schild
wachthuisje bouwen?"
„Neen. Niets kan ik bouwen."
„Waarom kan je niet bouwen?"
„Omdat ik geen tyd heb. Bat zie
je toch?"
„Moet je altyd naaien?"
„Ja."
„Altyd hemden?"
„Ja."
„Dragen alle soldaten hemden?"
„Ja."
„Heb je nog koffie, moedertje?
Geef me koffie."
.Onwillig schudde de moeder het
hoofd. „Nou wil j.e alweer koffie heb
ben. Je bent een kwelgeest.. Je laat
me geen rust."
„En een boterham wil ik ook heb
ben. Een met boter."
„Ik heb geen brood boven."
„Misschien is er toch nog een
stukje. Ik zal eens kijken. Ja?"
„Er is geen kruimel. Je hoeft niet
te kyken. Ga weer zitten en speel.
Haal je prentenboek te voorschyn.
Het nieuwe, weet je wel."
Onder de keukentafel stond een
platte kartonnen doos, volgepropt
met speelgoed, prentenboeken, leege
sigarettendoozen en kapotte kinder
schoenen. De jongen stak het hoofd
de tafel en trok het nieuwe
prentenboek te voorschyn. Veel
nieuws was er echter niet meer aan
het boek te zien. Het was versleten,
bygenaaid en vuil.
„Hier is het prentenboek," zei de
jongen, en hield het zyn moeder voor.
„Kan ik op je schoot komen?"
„Je bent niet verstandig, jongen.
Hoe zou ik nu tyd hebben, om je op
schoot te nemen. Ga zitten en kijk
de plaatjes."
„Waarom wil je me niet aanklee-
den? Kleed me toch aan. Ik wil naar
beneden gaan. Met de kinderen spe
len." Hy légde zyn hoofd op een stoel
en huilde.
„Ik heb nog geen tijd om je aan
te kleeden."
„Kan ik zoo naar beneden gaan?"
„In je hemd? Neen, zoo kan je niet
naar beneden gaan. Ook geen
minuut laat me die bengel met rust.
Dat Is gewoon verschrikkoiyk." Ze
sprong op en Bloeg op de tafel. De
jongen ging snel op de stoel zitten.
„Niet meer slaan, moedertje," bad
by. Niet meer slaan, lief moedertje."
„Ik zal je die ondeugendheden wel
verleeren, jy bengel. Er "uit! Ik wil
je niet langer zien." Ze trok hem
van de stoel af. Hy hield haar handen
vast, jammerde en sprong van den
eenen voet op den andere. Hy was
vreeselyk bang voor zyn bloote bille
tjes. Als die maar voor slagen ge
spaard bleven.
De moeder ging achteruit en trok
hem mee. Hy huppelde, alsof hy een
rei met haar dansen wilde. Op den
drempel kletste ze de handen tegen
zyn heupen, trok hem omhoog, legde
hem over haar linkerarm en tuchtigde
hem. Hy schreeuwde luidkeels. Ze
droeg hem in de kamer en wierp
hem in haar bed, dat nog niet opge
maakt was.
„Ik zal weer zoet zyn, lief moe
rtje,stamelde hy. Zyn gezicht
was heelemaal rood en nat. De
moeder liep weg en sloot de deur.
Hijgend en met bevende leden zette
j zich weer voor de machine. Een
oogenblikje drukte zy de vochtige
handen aan de heete, kloppende
slapen. BedwoDg een huilbui en begon
te naaien. Na twee uren jachten had
ze den verdroomden en verzuimden
tyd ingehaald. Ze was een beetje
vroolyk geworden. Ze glimlachte
zelfs. Nu kon de jongen haar weer
kwellen en ergeren, zooveel hy wilde.
„Myn lieveling, ik kom," riep ze
jubelend, stond op en giDg om den
armen jongen te bevrijden. Hy zat
nog altijd in haar bed, waarin hy zoo
graag sliep, en zag in 't geheel niet
op, toen zy de kamer binnenkwam.
Op zyn knieën lag een album, waarin
alle kaarten werden bewaard, die zlin
vader van het front had gestuurd. Uit
België, uit Frankryk, uit Galicië, uit
Rusland. - In dat album te bladeren
en elke kaart nauwkeurig te bezien,
vond de jongen een prettige bezigheid.
De moeder trad op het bed toe, legde
haar handen om het hoofd van den
jongen, drukte hem in de kussens en
overdekte zyn heele jonge lichaampje
met smachtende kussen.
„Wefes niet boos op me, mijn
lieveling," vroeg ze met weeke stem.
„Wees niet boos op me."
Hy schudde het hoofd en glimlachte,
als een engel. De moeder zette zich
op den rand van het bed, liet langzaam
het hoofd zinken en zei:
„Zie je, ik ben zoo ellendig. Er is
zooveel verbittering in me. Zooveel
pyn en zooveel verlangen. Geen brief.
Geen regel sedert veertien dagen. Het
is om krankzinnig te worden. Wat
te beginnen, wat te denken Ik weet
somB in het geheel niet meer, wat ik
doe. Oh, die oorlog 1"
De jongen kroop heel dicht tegen
haar aan. en legde zijn armen om
haar hals.
„Moedertje, niet huilen," zei hy.
Kyk! Zóóveel houd ik van je.
„Jongen," snikte zy, „ik zou niet
langer kunnen leven, als ik jou niet
had."
Ze nam hem op den schoot en
drukte hem zóó hartstochteUjk tegen
zich aan, dat hy byna begon te
schreien.
(Joseph Adler in de „Vorwivts").