HELDERSCHE COURANT VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna No. 4685 DONDERDAG 12 OCTOBER 1916 44e JAARGANG Abonnement per 2 mnd. 65 et., franco per post 90 et., Buitenland f 1.90 Zondagsblad 46 5f*„ M „0.85 Modeblad H 75 IflO 1.» Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 et Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent. Elke regel meer 7 ct. Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel moer 15 cent. AdvertantlVn op bepaald aangewezen pleatsen worden 25°/o hooger berekend. Groote letters en cllché's.naar plaatsruimte. - Bewijs-ezemplaar 2£ cent Do ohonnonootsprljs van do „Heldor sche Courant" Is thans por kwartaal In do stad 75 cont, franco por post tl.—. Wij vermelden dit hier afzonderlijk, aangezien het op het oogenblik nog niet mogelijk is, dit in het hoofd van het blad te veranderen. Op pagina 4 van ons blad zijn opgenomen 1. 0» hel. 2. Feuilleton. DE OORLOG. De legerberichten van 9 en 10 October. Van het W e b t e 1 ij k front. Volgens het Fransche communiqué van den 9en bepaalde de actie aan de Somme zich in hoofdzaak tot werk zaamheid der artillerie. Een aanval der Duitschers tusschen het Bosch St. Pierre Vaast en Rancourt werd afgeslagen. Ook het bericht van den 10en maakt slechts melding van artilleriegevechten. Een Engelsch bericht van den 9en spreekt nog van een overval der Duitsche loopgraven bij Ginchy, waarbij den Duitschers eenige verliezen werden toegebracht. Volgens de Duitsche mededeeling van den lOen ondernamen de Engel- schen en Franschen ook den 9en krachtige aanvallen op het front tusschen Ancre en Somme. Alle pogingen van den vijand om vooruit te komen, werden evenwel tot mis lukking gebracht. Evenmin had een aanval der Franschen ten Oosten van Vermandovillers succes. Een bericht uit Parijs meldt even wel dat het Duitsche communiqué totaal onjuist is. Geduronde den 9en October werd door de Franschen en de Engelschen geen enkele aanval gedaan. Van het Oostelijk front. Van Duitsche zijde wordt gemeld, dat ten N.W. van Luck, aan de Stochod, de Russen uit een vooruit geschoven stelling werden geworpen, tegenaan vallen van den vijand werden afgeslagen. Ten N. van Najarowka bestormden de Duitschers met geringe verliezen het dorp Herbutow, waarbij z(j 4 officieren en 200 man gevangen In de Earpathen mislukten de tegenaanvallen der Russen nabü den Baba-Ludowa. De Daily Chron." verneemt uit St. Petersburg een en ander omtrent den verwoeden strijd inde streek van Breszany. In het heuvelland rondom dit plaatsje houdt het kanongebulder steeds aan. De aanval vplgt op het bombardement en de tegenaanval op den aanval. Totdusver is de linie echter nauwelijks gewijzigd. Hier en daar hebben de Russen vijandelijke loopgraven genomen en die tegen hevige tegenaanvallen bezet gehouden, maar het front van den vijand is nog niet gebroken. De Russen staan slechts op 2400 M. van Brzeszanyzij bedreigen Halicz, zij beuken op de poorten van Wladimir Wolhynski en juist omdat de Russen dieht aan groote successen toe zijn, 1b de tegenstand van de Duitschers zoo verwoed. Waar de Russen nu ook doorbreken, het ge volg ervan zal zijn, dat het geheele Duitsche front in het Oosten aan het wankelen zal komen. Het iB een strijd die grooteiyks zal beslissen over de gedaante van het Oostelijke front ge durende den winter. Van het RoemeenBch-Oosten- rijksche front. Het Duitsche legefbericht van 10 October meldt dat de vooruitgang der troepen in Zevenbergen aanhoudt. Aan weerszijden van Kroonstadt wor den de verslagen Roemeniörs scherp vervolgd. Uit den driedaagschen slag b|j Kroonstadt zijn tot nog toe 1175 gevangenen binnengebracht. 25 ka nonnen, waaronder 13 zware, talrijke munitiewagens en wapenen werden buitgemaakt. W. van den Vulkanpas werd de grenstop Negrului genomen. - Naar van Roemeensche zijde wordt medegedeeld, werden deTsimboelen ten W. van Kronstadt vijandelijke aanvallen afgeslagen. Overigens had den slechts artillerie- en patrouille- gevechten plaats. Van het Macedonische front. De Duitsche berichten melden het voortduren der aanvallen van de Serviërs aan den Tserna. Op enkele punten behaalden z(j kleine voor- deelen, doch werden overigens afge slagen. Van Bulgaarscbe zijde wordt in een legerbericht de overtocht der Serviere over den Tserna erkend. Een tegenaanval werd door de Bul garen ondernomen. De uitslag hier vanwerd echter nog niet gemeld. Van het overig deel van het front geen berichten van belang. Echter goven de Fransche en En- gelsche communiquó's uit Saloniki aan, dat de bondgenooten in het voordeel zijn. Kalendra en Homondas (twee plaatsjes in het Stroema-dal) werden door de Engelschen genomen. En een Fransch bericht voegt hieraan nog toe, dat de successen der gealli eerden over de geheele linie voort duren. Waarin deze successen besta wordt evenwel niet medegedeeld. Volgens een bericht uit Saloniki is aldaar een nieuwe, sterke afdeeling Russische troepen geland. Van het Italiaansch-Oosten- r(j ksc'he front. Het Oostenrijksche communiqué van den lOden dezer geeft aan, dat in het Kustland de Italianen Maandag tot den aanval op de stellingen der Oostenrijkers op de Karstvlakte over gingen. Niettegenstaande de voorbereiding door artillerie- en mijn vuur ongeveer 8 dagen had geduurd, werden alle vijandelijke aanvallen afgeslagen. In het Fleims-dal duren de gevech ten voort. In het Lusina-gebied wer den 53 Italianen gevangen genomen. Vrij sterke vijandelijke aanvallen bij Gardinal werden tot mislukking ge bracht. Bij den Passubio ontwikkelt zich een vrij groot gevecht. Echter meldt het Italiaansche be richt van 10 dezer, dat de vijandelijke loopgraven bij Cosmagnon (Pasubio) vermeesterd werden, waarbij 6 officie ren en 170 man en een machinegeweer in handen der Italianen vielen. Vijandelijke aanvallen op den Monte Sief en den Col Bricon werden afge- Verder wordt gesproken over kleine ontmoetingen op den Karst, waarbij eenige gevangenen werden gemaakt. Van den grooten aanval, die volgens het Oostenrijksche bericht plaats had, wordt niets Dt nieuws Duitsche dulkboet-aetie. Naar „De Tijd"-verneemt uit een Duitsche bron, die het blad reeds meer berichten verschaf te,'wier juist heid later werd bevestigd, berust de Duitsche duikbooten-actie in de zee wegen naar Amerikaansche havens op een nieuw stelsel van bevoor rading. Behalve groote duikbooten van een geheel nieuwe type en die haar eigen voorraden kunnen mede- nemen voor weken lange reizen, kunnen ook duikbooten van het oude type ver van haar basis opereeren, dank zij het gebruik, dat thans van onderzeesche bevoorradingsvaartui gen (gebouwd in den vorm van han- dels-duikbooten) wordt gemaakt, die op afgesproken plaatsen en uren raidden op zee de opereerende booten van al het noodige voorzien. De nieuw ingetreden actie is een gevolg van een compromis, hetwelk de Duitsche Rijkskanselier heeft ge troffen met de hem bestrijdende par tijen. Er was reeds eerder toe besloten, en hierop zinspeelde ook de heftige uitlating tegen Engeland in de jongste rede van den Rijkskanselier. Men verwacht in Duitscbland veel van aanvallen op Amerikaansche munitieverschepingen. Zooals te verwachten was, komen thans allerlei bijzonderheden en be schouwingen los over het optreden der Duitsche duikbooten aan de Amerikaansche kust. Naar dd. 9 dezer uit New-York wordt gemeld, hebben tenminste twee duikbooten aan de aanvallen deelge nomen. Het aantal opereerende booten schat men thans reeds op 5. Tot en met den 9en waren 220 menschen, w. o. 38 vrouwen en 10 kinderen gered. De bemanning van de torpedojagers hebben Maandag te vergeefs gezocht naar de bemanning van de „Kingstonian". Men is van meening, dat een stoomschip, dat naar het Oosten voer, deze bemanning heeft gered. Aan verschillende Engelsche stoom schepen werd bevel gegeven tot nader order in de haven te blijven. De meeste afvaarten gingen echter ongestoord door. VolgenB een bericht van Dinsdag, eveneens uit New-York, bevonden zich nog ongeveer 20 schepen in do nabijheid der gevaarlijke zone. Men maakte zich ongerust over de „Came- ronia" van de Anchor-line, en de Fransche postboot „Espagne", die beiden Dinsdag te New-York moesten aankomen. De eerste heeft ruim 600, de tweede ongeveer 50 passagiers aan boord. Berichten over het al of niet aankomen dezer schepen werden nog niet ontvangen. Ondanks het gevaar is de Italiaan sche mailboot „Dante Alghieri" Maan dag met 400 passagiers naar Napels vertrokken. Het schip is gewapend met twee 3 duims snelvuurkanonnen op het achterschip en de kanonniers waren op hun post toen het uitvoer. Door het Amerikaansche departe ment van Marine werden maatrege len getroffen tot het instellen van patrouilledienst, om te waken tegen schending der Amerikaansche neutraliteit. De correspondenten van Engelsche bladen in Amerika melden dat men in de Vereenigde Staten verontwaar digd is over het feit dat de passa giers gedwongen werden zich in open booten te begeven en alleen door Amerikaansche torpedojagers gered zijn, hetgeen in strijd is met Wilson's waarschuwing in z(jn nota over „Lusitania". De „Boston Journal" zegtAls duikbooten het verlies van Ameri kaansche levens direct of indirect b(j de Amerikaansche kust vei oorzaken, zullen de Vereenigde StateD niet anders kunnen doen, dan den oorlog verklaren. Wilson's positie is zeer moeielijk. De beoordeeling van het optreden der duikbooten in de Amerikaansche wateren wordt ook beïnvloed door de presidentsverkiezing die over 4 weken plaats moet hebben. De medestanders der regeèring manen tot geduld, ter wijl de tegenstanders een krachtige politiek bepleiten. Zoo schrijft de „World": Zoolang de Duitsche duikboot-commandanten hun orders gehoorzamen, het volken recht in acht nemen en de Ameri kaansche vlag eerbiedigen, heeft de Engelsche vloot zich met de Duitsche duikbooten te bemoeien, niet de re geering der Vereenigde Staten. Echter schreef de, eveneens regee rings-gezinde, „Times": Wij kunnen maar niet voortdurend een reddings- vloot van torpedojagers aan 't werk zetten om passagiers en bemanning van schepen, die de „U 58" in den grond boort, op te pikken. De men- schelijkheid rechtvaardigt wat tot dusver is geschied, doch mocht de duikboot haar werk voortzetten, dan zouden wij ons genoopt kunnen zien haar commandant te waarschuwen dat hij en z(jn regeering voor den vervolge aansprakelijk zullen worden gesteld voor alle verlies van menschen- levens, dat z(jn optreden veroorzaakt. De Engelsche en Fransche leggen den nadruk op de mogelijkheid van een geschil tusschen de Ver eenigde Staten en Duitschland. Zoo betoogt de (Engelsche) „Times", dat men hier ongetwijfeld te doen heeft met een geval, dat door de Vereenigde Staten behandeld moet worden, waarbij veel afhangt van bij komstige omstandigheden, zooalshet ontvangen van inlichtingen in Ameri kaansche havens enz. Andere ge schillen zoo zegt dit blad - kunnen er rijzen tusschen Nederland en Duitschland, Noorwegen en Duitsch land, naar aanleiding van de ver nietiging van de „Blommersdijk" en de „Ghristian Knudsen". Het is moeilijk eenige verklaring te vinden tenzij dan deze, dat er een alge- meene zucht bestaat om amok te maken voor het in den grond boren van een onzijdig schip, dat, gelijk de „Blommersdijk", van de onzijdige haven New York op weg was naar eveneens onzijdige haven Rotter dam. Intusschen heeft het optreden der duikbooten reeds invloed doen gelden op de Engelsche zeeverzekeringen. De premies voor de vaart tusschen eland en de Vereen. Staten werden verdubbeld, die voor de vaart van de Vereen. Staten op het Panama Kanaal, La Plata en Kaap de Goede Hoop met 20% verhoogd. Toen bekend werd dat er minstens 3 duikbooten ope reerden liepen de promies nog meer op. Hat projeotlalan-vsrbruik. Een militaire medewerker van de Times, in het Britsche hoofdkwartier in Frankrijk, heeft berekend dat aan het Britsche front aldaar van weers kanten sinds 1 Juli 1.1. tot begin October ongeveer 25,000,000 granaten zijn verschoten. Dat is dus door de Britten en door de Duitschers, die tegenover het Britsche front staan. Het is maar goed dat in den moder nen oorlog niet ieder schot een tref fer ia 1 Het zou interessant zijn, te weten op hoeveel die 25 millioen projectielen wel aan de belasting betalers van Engeland en Duitschland te staan komen. Htrkaurlng dar D. U. In verschillende gedeelten van Duitscbland worden in de laatste weken de z.g.n. D. U., de „dauernd Untaugiiche", dus definitief afgekeur- den, van de lichtingen 1870-1875 ter herkeuring opgeroepen. Hiervan zyn de in den oorlog invalide ver klaarde militairen uitgezonderd. Daenscha onderzeeër gazonkan. De geheele bemanning van de „Dykkeren" is gered, behalve kapitein Christiansen. Da nood in Noorwegen. Uit Christiania wordt aan de „Morning Post" gemeld, dat thans, blijkens een gemeentelijke statistiek, ongeveer de helft van de bevolking van Christiania moet worden onder steund, ten gevolge van de schaarschte aan levensmiddelen en de daaruit voortvloeiende hooge prijzen. BINNENLAND. De „Blommersdijk". De directie van de Holland— Amerika-Hjn heeft van den kapitein van de „Blommersdijk" bericht ont vangen, dat het schip Zondagavond om half acht 3 mijlen van Nantucket iB getorpedeerd. De bemanning is gered door de Amerikaansche torpedo- boot „Benham" en te Newport geland. De kapitein van de Duitache duik boot deelde den kapitein van de „Blommersdijk" mode, dat hy alle schepen zou doen zinken, die een Engelsche haven aan hadden te doen De waarde van de „Blommersdijk' was getaxeerd op 2} millioen gulden, en ongeveer de helft van de waarde was tegen molest verzekerd. De graanlading voor de Nederland- scbe regeering was niet tegen molest verzekerd; de regeering loopt met haar graanladingen steeds eigen risico. De „N. Rott. Crt." noemt het een nieuw verbijsterend onrecht dat tegen ons land is gepleegd. Het blad herin nert aan de woorden van den Rijks kanselier: „Een Duitsch staatsman, die ervoor terug zou schrikken tegen den vijand elk bruikbaar, den oorlog werkelijk verkortend middel te bezi gen, moest worden opgehangen". Echter bleek uit de toelichting op deze woorden, dat zij meer voor binnenlandsch verbruik, dan voor export bestemd waren. Echter hebben de jongste gebeur tenissen het thans twijfelachtig ge maakt, welke beteekenis aan deze woorden te hechten is. Heeft de Duitsche regeering een nieuwe koers ingeslagen? 13 de Duitsche regeering bezig zich voor „ophanging" te vrij waren Het blad merkt dan op, dat b(j de torpedeering op groote schaal van neutrale en vijandelijke schepen, voor zoover uit de berichten is op te maken de regelen van de laatste duikbootnota aan Amerika gevolgd z(jn. Doch de feiten ten onzen aan zien deden zich direct anders voor. De „Blommersdijk", welk schip mede als slachtoffer van de duikbootrazernij is gevallen, had geen contrabande aan boord, geen lading voor Engeland zelfs. De torpedeering was dus abso luut onrechtmatig De instructie voor den Duitschen duikboot-kapitein, nl. om alle schepen te torpedeeren, die een Engelsche haven moeten aandoen, noemt de N. Rott. Ct." een „gansch nieuwe, schrikbarende regel van oorlogvoering, die in strijd is met alle tot nu toe geldend, en met alle tot nu toe door de oorlogvoerenden op eigen gezag geldend gemaakt recht". Eq hiermede is wel zonneklaar vast komen te staan, dat een daad van verbasterend onrecht is gepleegd: Ondanks de scheepspapieren in orde waren, is de Blommersdijk" vernietigd. Het blad acht verder de torpedeering, die hier te lande en in Amerika ver ontwaardiging opwekken moet, vóór alles politiek dom, en zegt dan verder Doch dit z(jn onze zorgen niet. Wat ons aangaat is het onbetwistbaar onrecht, dat jegens ons land is ge pleegd. En dat hersteld worden moet op meer coulante manier, dan van Duitache zyde tot nu toe in dergelijke aangelegenheden betracht is. Er moet volledige schadevergoeding worden gegeven, niet alleen voor de lading, doch ook voor het schip, en deze laatste niet naar den theoretischen maatstaf, dien Duitschland pleegt te gebruiken, doch naar dien, volgens welken in dezen t(jd de waarde van schepen in de praktijk wordt bepaald. Daarnaast behoort zekerheid te worden gegeven, dat de beginselen, in de duikbootnota aan Amerika neergelegd, opnieuw en ook jegens ons land zullen toegepast worden. Het is onduldbaar, dat in deze zaak van recht een klein land als Nederland op anderen voet zal worden behandeld, dan het mach tige Amerika. En verder Is de Duitsche regeering niet ge neigd deze toezeggingen te doen, en zich daaraan te houden binnen korten Hjd, d.w.z. zonder met uit vluchten de zaak op de lange baan te schuiven dan zal zijn na te gaan, of niet Nederland voor zooveel hem direct aangaat zich zelf zal kunnen beschermen. De torpedeering van de Blommers dijk is van dubbel belang, omdat in dezen tijd, waarin de volksvoeding toch al zooveel bezwaren oplevert, eene groote lading graan verlorenis gegaan. Te overwegen zou derhalve zijn, of van het oogenblik af, waar op onze graanzendingen tegen roeke- looze vernieling niet langer veilig zijn, geen maatregelen te nemen zouden z(jn, om aan den anderen kant de voedingsvoorraden, die w(j nog hebben, te onzen eigen behoeve beschermen, door nog eenige uitvoerverboden in hot leven te roepen. WJj weten wel, dat zulk een., maat regel eene keerzijde zouden hebben ook, doch de vraag, of tegenover de zesduizend ton voedingsmiddelen, die ons ruw weg onthouden zijn, niet even of dubbel zooveel van wat is of ge produceerd worden zal, binnen onze landsgrenzen zal zijn te houden, zouden wij niet voetstoots ontkennend willen beantwoorden. Wat er voor te zeggen is, ware o.m. dit, dat, door zulk een maatregel onzerzijds, de torpedeering van Nederlandsche graanschepen dan althans zou neigen te worden een ,den oorlog werkelijk verkortend strijdmiddel" gelijk de Rijkskanse lier heeft verlangd. Men begrljpe ons wel. Wy ver dedigen geenszins de Engelsche zooge naamde blokkade- (uithongerings-j politiek tegenover Duitschland. Maar dit belet niet, dat wij althans ter bescherming van onze voorraden middelen kunnen bezigen, waarover wij beschikken. De aangelegenheid lijkt ons daarom der overweging wel waard. Nedarlaiidtih schip opgebracht. De Voss. Ztg." meldt, dat, volgens de New-Yorker „Evening Post", het Nederlandsche schip „Anakoa", van Java naar de Philippynen, in de Gibutu-passage, dus in een Ameri- kaansch stroomgebied, door den En gelschen hulpkruiser „Kadmus" aan gehouden en naar Sandachami(Brltsch- Borneo) is gebrachtdaar werden lading en post van het schip door zocht, en de post voor Manilla eerst nadat de censor er kènnis van had genomen, weder vrijgegeven. Onze schapen op Indië. Onze Rotterdamsche correspondent vernam, dat sinds verleden week de naar Ned.-Indiö bestemde Hollansche schepen te Portsaid aangehouden en genoopt worden een deel der uit gaande lading te lossen. Tweede Kamerverkiezing Dordrecht Gekozen is de heer P. J. de Kanter (U. L.) met 2116 stemmen. De heer D, Wijnkoop (3. D. P.) had418 van de2534 geldig uitgebrachte stemmen. Hat oordeel van de Koningin over dienstweigering. Een jong decoratieschilder te Hilversum, de heer J. Hagemeljer, die als landstormplichtige van de jaarklasse 1910 begin October onder de wapenen moest komen, schreef d d. 27 Aug. een brief aan de Koningin, waarin hij Hare Majesteit vroeg hem voor te lichten by de oplossing van een moeilijke gewetensvraag. Hij schreef, naar wij in „De Tel." lezen, dat twee figuren voor zijn geest staan: de Christus, die hem gebiedt zijn naasten lief te hebben en Hare Majesteit, die van hem vergt, dat hij zich in den wapenhandel zal oefenen en op bevel moorden zal op groote schaal. Nu zal ik dus moeten besluiten, schrijft bij, in dienst van den een, of in dienst van de ander. In dienst van Christus of in dienst van Uw Majesteit, ~';eeds als ik mijzelf in stiltes oor keus plaats, dan is 't alsof alles mij toefluistert het gesproken woord, dat op mij zoo'n machtigen indruk heeft gemaakt. Dit zweeft mij nu altyd voor den geest, daarvoor be hoort moed in dezen tijd van moord. Ik heb op 't oog het woord, door Uwe MajeBteit- over de wereld ge slingerd: „le Christ avant tout". Christus vóór alles, menscbelijk- heid voor alles! Uwe Majesteit zelf spoort my dus aan, Christus vóór alles te kiezen. Voor mi) heeft dit te beteekenen, dat ik dus kort en goed den militairen dienst zal moeten weigeren in naam van Uw Majesteit zelve, alszijndein tegenstrijd met d9 leer van het waar achtig menschzijn, met Christus, leer. De heer Hagemeljer ontving daarop het volgende schrijven Naar aanleiding van uw schrijven van den 27en Aug. j.1., gericht tot Hare Majesteit de Koningin, ben ik gemachtigd u enkele woorden te antwoorden. B(j eenig nadenken moet het u duidelijk zijn, dat „dienstweigeren", onder walken vorm en om welke re den ook, nooit de goedkeuring van het Hoofd van den Staat kan hebben en dat Hoofd van den Staat voor „dienstweigeren" nooit verzachtende omstandigheden kan vinden. De door u aangehaalde woorden ..Christ avant tout" zijn niet door H. M. de Koningin uitgesproken of ,de wereld ingesliogerd", zooals u ;egt: maar deze woorden werden door Hare Majesteit neergeschreveu op een portret, dat H. M. schonk aan de Argent(jnsche dame, die een reproductie van het fraaie Christus beeld uit de Andes aan het Vredes paleis ten geschenke gaf. Dus een geheel particuliere handeling. Mijns inziens is er volstrekt geen tegenstrijdigheid in deze woorden en het zich gereed maken om zoo noodig de zijnen en huis en hof te kunnen verdedigen. Integendeel. My dunkt dat men van het begin af tot bet einde uit de Bijbelsche geschiedenis moet leeren hoe de meest heilige plicht van den man is om vrouw en kinderen, huis en haard te verdedigen, zooals zelfs elk dier is aangeboren door het hem door God gegeven instinct. De geheele natuur is daarop ge grond. Laat mij u een werkelijk goede raad geven, jonge manLaat u niet afleiden door theatrale woorden en gedachtenheb vertrouwen in hen die u hebben te leiden, al kunt gij het niet begrijpen denk u rustig en kalm in den plicht, dien niet alleen de regeering, maar de geheele natuur, uw eigen mannolyk gevoel, u oplegt, om gereed te zyn de uwen te kunnen verdedigen. En klamp u daaraan alleen vast. Doe uw plicht en tracht Christus te dienen door in uwe naaste omgeving steeds zooveel moge lijk liefde, toewijding en zelfopoffering te betrachten; maar niet door thea trale woorden of daden. Nogmaals, luister naar myn raad. Ir is geen tegenstrijdigheid. (w.g.) De Particuliere Secretaris van H. M. de Koningin, Van Gxin. Het schrijven heeft, naar het blad mede deelt, de heer Hagemeyer niet overtuigd. Dat dienstweigering nooit de goed keuring van esn Staatshoofd kan hebben is dan ook voor mij duidelijk, wanneer er voor het Staatshoofd niets hooger is dan die Staat, maar wanneer door het Staatshoofd wordt gezegd of geschreven - wat toch hetzelfde is - „Christ avant tout", dan verandert dit geheel. Want dan toch wordt de vraag, welke en door het Staatshoofd èn door mij moet worden gedaan: u>at Christus »n deun van ons eischt. En dan wordt die zekerheid dat een Staatshoofd nooit goedkeuring kan hechten aan dienstweigering, wel eenigszins twij felachtig. Wat die Bijbelsche -geschiedenis mij van het begin tot het eind leert is, dat een mensch, welke zich met recht Christen noemt, niet moet doen wat de Bijbel zegt, maar wat Christus zegt. Dit is niet hetzelfde. Christus was een hervormer. Christus predikte een nieuwen godsdienst. De godsdienst uit den tijd vóór Christus, gericht naar het Oude Testament, was niet dezelfde als wat Christus predikte. Als Christus hetzelfde sprak wat de schriftgeleerden uit dien tyd ver telden, dan zouden de schriftgeleerden in Christus niet zoo'n vijand hebben gezien. Dan was Christus nooit gekruisigd geworden. Maar Christus predikte iets anders dan vóór Hem gepredikt is geworden, vandaar ook het door Hem zoo vaak gebruikte ,G(j hebt gehoord dat gezegd is maar ik zeg u Ia z(jn schrijven betoogt de heer Hagemeljer dan voorts nog, dat van verdediging van huis en haard voor de arms! en, die het allernoodigste ontberen, zeer weinig sprake kan zijn. Da aleotriolteltsvoorzianlng in Noord-Holland. Gedeputeerde Staten hebben aan de Prov. Staten hun voorstellen doen toekomen betreffende de wijze, waar op de prov. Noord Holland in de toe komst van electrischen stroom zal behooren te worden voorzien. Ged. Staten leggen hierbij over het rapport van den heer H. Lohr, aan een onderzoek in deze werd opgedragen. In de eerste plaats wordt in het rapport van den 'deskundige de aandacht gewijd aan de vraag of naast de Centrales van Amsterdam en Haarlem die der K. E. M. nog wel reden van bestaan heeft. De adviseur achtte het bezit en regelmatige uit breiding van een eigen Centrale echter van groot gewicht voor de exploitatie van een intercommunaal net. Dit oordeel is gegrond op een uitgebreide opgave van redenon, pleitende vóór instandhouding der Centrale van de K. E. M. Met de hierop genomen conclusie konden Ged. Staten zich vereenigen en z|j verwachten hetzelfde van de Prov. Staten. De heer Lohr heeft verder nage gaan in hoeverre andere bestaande inrichtingen kunnen meewerken tot het leveren van electrischen stroom. Hierbij maakte hy onderscheid tus schen Noord-Holland ten N. en ten Z. van het Noordzeekanaal. De afstanden in het Noordelijk deel acht de rapporteur te groot om dit van de Centrales te Amsterdam en te Dmuiden uit economisch te voor zien en hy oordeelt daarom den bouw eener Contrale te Helder gewenscht, waardoor de hooge kosten van een leidingnet door het geheele Noorder kwartier met eene spanning van 25000 volt of hooger, althans voor- loopig, zullen kunnen worden bespaard Met de gemeente Amsterdam werd reeds een concept-overeenkomst ge troffen omtrent de wijze waarop de Amsterdamsche Centrale en die van de K. E. M. N.-Holland benoorden het Noordzeekanaal van stroom zouden voorzien. Ook de deskundige acht samenwerking der Centralen te Am sterdam en IJmuiden noodzakelijk. Een eventueele stroomlevering door een te Helder te bouwen Centrale wordt door deze overeenkomst niet onmogelijk gemaakt. Volgens bovengenoemde overeen komst zal de Amsterdamsche Centrale de helf c der electrische energie leveren, benoodigd in het gebied benoorden het Noordzeekanaal, met uitzondering van de gemeente Velsen, terwijl de andere helft geleverd wordt door de Mij., die geheel vrij biyfc in de keuze der bronnen, waarvan zij den stroom wenscht te betrekken. Do stroomlevering der Amsterdam sche Centrale geschiedt in eenige bij de stad liggende gemeenten direct, terwijl het resteerenderde deel der benoodigde energie aan de K. E. M. geleverd wordt, die deze dan verder verdeelt. Omtrent den bouw eener Cen trale te Helder worden onder handelingen gevoerd met het Dep. v. Marine. Naar het schijnt, is de bestaande inricht ing op 's Rijks werf aldaar niet meer voldoende voor de tegenwoordige behoeften en zal tot den bouw eener meer op de hoogte van den tijd zijnde centrale moeten worden overgegaan. In verband daarmede bestaan nu twee mogelijkhedenW de Provincie sticht een centrale en sluit een stroomleveringscontract met 't r(jk, W de centrale wordt door het r(jk gebouwd en de provincie tracht met het r(jk eene overeenkomst te sluiten, waarbij de voor het noordelijk deel van Noord-Holland benoodigde stroom tegen aannemelijke voorwaarden te harer beschikking wordt gesteld. Evenals de heer Lohr zouden Ged. Staten aan eerstgenoemde oplossing de voorkeur geven, maar het is, ook al is de minister, naar Ged. Staten vernemen, aanvankelijk tot mede werking in dien zin geneigd, nog niet geheel zeker of zij inderdaad tot stand zal kunnen komen. Zoolang hieromtrent geen zekerheid bestaat, kunnen aan de Prov. Staten geen bepaalde voorstellen worden gedaan en deze aan gelegenheid zal derhalve nader bjj de Prov. Staten ter tafel moe ten worden gebracht. Thans meenen Ged. Staten, aan de hand van het advies van den heer Lohr slechts te moeten voorstellen te verklaren, dat de Prov. Staten zich vereenigeD met strekking der. aan het slot daarvan gestelde conclusies, opdat ook Ged. Staten casu quo in dien geest met de regeering in overleg kunnen treden. Bedoelde conclusies van den heer Lohr luiden: 2e. Het ia gewenscht voor de stroom voorziening van het gebied ten noor den van het Noordzeekanaal tot den bouw eener Centrale is den Helder over te gaan. 3e. Het te verwachteu bediet, zoo wel in Den Helder, als ten behoeve van de Marinewerf aldaar, wettigt ine centrale te dier plaatse. 4e. Door deze centrale zouden voor- loopig bespaard knnnen worden de hooge kasten van leidingen metultra- hooge spanningen voor de voeding van het net 5e. Het is gewenscht tot overeen stemming te geraken met het rijk, opdat de benoodigde electriciteit. ten behoeve van de Marinewerf betrokken worde uit eene centrale, welke onder het beheer kome der Provinciale Ven nootschap. Verder geven de voorstellen van Ged. Staten aan, hoe de stroomleve ring in N.-Holland bezuiden het N.- Zeekanaal zal moeten geschieden, een en ander in verband met de reeds bestaande stroomleveringen door de Centrale te Leiden en door de Hol- landsche Electrische Maatschappij. Wat de eilanden betreft,deelcn Ged. Staten mede, dat de mogelijk heid om ook de eilanden van electri sche energie te voorzien thans in onderzoek is. Mocht de uitslag van dat onderzoek aanwijzen, dat deze voorziening economisch mogelijk zal zijn waaromtrent thans nog geen enkele voorspelling valt te doen dan zullen Ged. Staten niet nalaten den Prov. Staten daartoe strekkende voorstellen te doen toekomen. Verder stellen Ged. Staten voor van het electriciteitsbedrijf een pro vinciaal bedrijf te maken, in tegen stelling met het advies van den des kundige diefde vorming eener naam- oze vennootschap voorstaat. Voorts hebben Ged. Staten een ont werp bedryfaverordening en een ont werp instructie voor den Directeur van het bedrijf, benevens een Regle ment voor vergunning van levering van electrischen stroom samengesteld, die aan de Prov. Staten ter goed keuring worden aangeboden. Suiker. De Westersuikerrafflnaderü te Am sterdam heeft thans haar v heden op beperkte schaal hervat. Zoodra de Minister z(jn sanctie hoeft gegeven kan met de aflevering worden begonnen. De raffinaderij van de.fi'ma Spakler Tetterode zal a.8. Maandag beginnen te producceeren. Een dievegge. De dienstbode van mgr. Menten te Maastricht, die de vorige week betrapt werd bij het ledigen van een offerblok, heeft volledig bekend. Het totaal ontvreemde bedrag is ruim f16000. Poatdlafatallan. Door de politie te 's-Gravenhage is aangehouden een hulpbesteller aan het hoofdpostkantoor aldaar, die ver dacht wordt zich in dienstbaarheid te hebben schuldig gemaakt aan diefstal. In den laataten tijd was 't nogal eens voorgekomen, dat or brieven met geldswaardigen inhoud enz. werden vermist. De verdenking viel op den thans gearrestèerdeu beambte, die meer speciaal belast was des nachts met het afstempelen van brieven. Daarom hield de politie een oogje in 't zeil en toen in het laatst der vorige week de man 's ochtends vroeg het postkantoor ver liet, werd hij op straat opgewacht door een rechercheur van politie, die hem naar het politiebureel goleiddo, waar b(j visitatie een brief, inhoudende o.a. een ring, welke brief behoorde tot de z.g. Belgisch© post, welke door hem was afgestempeld, op hem ge vonden werd. De aangehoudene is een 40 jarig ongehuwd man. BOEKBESPREKINGEN. Nieuwe uitgave. Men zendt ons het eerste nummer van een nieuw blaadje voor militairen, „De militaire Veldpost". De prijs van het' 14daagsche blad is f 0.75 per halfjaar, voor militairen beneden dun rang van officier f0.60, bij vooruit betaling te voldoen. Adres voor adm. Postbus 7 Purmerend. Het blad is, naar de redactie in een inleidend woord mededeelt, ge boren uit den dringenden nood der omstandigheden. Na te hebben uiteen gezet hoe, in de eerste dagen van Aug. 1914, toen er hard gewerkt moest worden voor de neutraliteit, er samenwerking was onder de militairen en de burgers, betoogt het, hoe langzaam aan verslapping ont stond, waaraan we kalm zijn ten onder gegaan. Hoeveel werklust en energie is verloren, hoeveel liefde en geloof aan de toekomst 1 En nu. is het dool van dit blad weer op te bouwen wat vernield is, niet vertwijfelen als de uitslag eens tegenvalt. Door gaan, doorzetten, den moed er in houden. Het nummer bevat voorts verschil lende lezenswaardige artikelen, ge- I dichtjes en rubrieken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 1