HELDERSCHE COURANT
Tweede blad.
Laatste berichten.
VAN 14 OCTOBER 1916.
AGENDA.
Eerst* Helderscbe Bioscoop. K&na&lweg
112. HoofdnummerEen Heogere Macht.
Cinema Palace. Binnenhaven 2, Hoofd
nummer: Een kreet in den naclit.
'i'.a.v.o.u.u.-Bioacoop. Spoorgracht. Hoofd
nummer Het Smokkelscbip.
Witte Bioscoop. Koningstraat. Hoofd
nummer: De Geheimzinnige Mummie,
9-uur sluiting.
Waar het vraagstuk der 9-uur
sluiting, reeds meermalen in belang
hebbende kringen besproken is, en
thans iu onze gemeente naar ik hoop
wettelijk zal worden vastgesteld,
meen ik dat het aanbeveling ver
dient dit onderwerp door bereid
willigheid van Uw blad vóór de
behandeling in den Gemeenteraad
eeps nader te bespreken.
Tot voor eeriige jaren gevoelden
de winkeliers te Helder zeer weinig
voor een wettelijke 9-uur sluiting.
Zelfs bestond onderling geen enkele
regeling daaromtrent. De meeste
winkels waren van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat (10 uur, 10.30)
geopend, het sein van sluiten gaf in
den regel een of ander concurrent
(collega) waarna spoedig de anderen
volgden. Banketbakkerszaken span
den de kroon wat betreft een laat
sluitingsuur, meestal was dit 11 uur,
11.30.
Zooals ook in andere steden ge;
schiedde, begon de idee der 9-uur
sluiting zich langzamerhand ook te
Helder te ontwikkelen. Tot de
Algemeene Heldersche Winkeliqrs-
veroeniging werd het verzoek gericht
over de sluitingsaangelegenheid een
enquête in te stellen.
Nu ongeveer 4 jaar geleden zond
dezo vereeniging de volgende vragen
aau de plaatselijke winkeliers ter
beantwoording
1. Kunt gy U met een bepaald
sluitingsuur vereenigen in geval
do meeste winkeliers hieraan
meedoen
2. Welk 'sluitingsuur komt U het
meest geweuscht voor.
De eerste vraag werd door 428
van de 564 bevestigend bean^oord.
77 wenschten geen bepaald sluitings
uur en 59 antwoordden onvoldoende
of in *t geheel niet.
De tweede vraag had als resultaat
de volgende cijfers:
winkeliers sluiting 'sav.
3 voor, 7 uur
10 1 S
207 9
13 9.30
168 10
14 10.30 B
5 11
een gering aantal antwoordde in 't
geheel niet.
Uit deze enquête blijkt:
lu. dat eon bepaald sluitingsuur
door eeu overgroot aantal winkeliers
verlangd wordt;
2°. dat 9 uur 's avonds voor de
meesten het gewenschte uur van
sluiten is.
De Winkeliersvereniging had
hiermede voldaan aan het verzoek
tot haar gericht en mocht niet
verder op deze zaak ingaan. De
belangen der contra-sluiters moeten,
evengoed als die der pro-sluiters
door haar worden 'behartigd, zij
weuschte in 't belang der Vereeni
giug hare leden vrij te laten.
Uit de cijfers bij deze enquête
verkregen blijkt, dat de 9-uur sluiting
bij eon groot deel der plaatselijke
winkeliers geen bezwaar ontmoet.
Ongeveer eeu jaar na het tijdstip
van bovengenoemde enquête bracht
een vergadering van belanghebbenden
het resultaat dat verschillende winke
liers 's avonds 9 uur vrijwillig hun
zakeu sloten. Deze vrijwillige slui
ting is bij sommige categoriên vol:
gehouden, andere hebbed echter vrij
spoedig de overeenkomst gebroken.
Vrijwillige 9-uur sluiting [wordt
.zuiden volgehouden, de geringste
overtreding, soms onwillekeurig,
goeft oogenbliklcelijk aanleiding voor
dón concurrent om de overeenkomst
to breken. 50 winkeliers zullen af
spreken op een bepaald uur te sluiten,
één winkelier weigert, dan zal in
de meesto gevallen het geheele
compromis verloren zijn. Weliswaar
kan in [sommige plaatsen een vrij
willige sluiting lang goed gaan, toch
doet zich vandaag of morgen een
umstaudigheid voor die onvermijde
lijk de afspraak in duigen laat vallen.
Alleen eeu wettelijke sluiting, die
bovendien den winkelier veel vrijer
doet staan tegenover zijn cliönt, kan in
deze afdoendo bevrediging brengen.
In sommige zaken worden arbeids
dagen gemaakt van 15 en 16 uren.
Patroon en personeel zijn heele dagen
aan hun winkel verbonden, missen
zelfs vaak gelegenheid behoorlijk hun
maaltijden te gebruiken. Brood- en
bauketbakkers verkeeren. wel in de
allerongunstigste omstandigheden
wat betreft het qpen zijn hunner
winkels en de daarmede verband
houdende arbeidsuren. Zeer opmerke
lijk is het, dat juist uit die kringen
de grootste bestrijding inzake een
wettelijke sluiting wordt onder
vonden.
In plaatsen waar geen wettelijke
bepalingen op de winkelsluiting be
staan, komen, zooals hiervoor reeds
vermeld is, dikwijls arbeidsdagen
van 15 en 16 uren voor. Vooral in
groote steden wordt ten dien opzichte
vuel van den winkelier geêischt. De
concurrentiestrijd brengt hem de
noodzakelijkheid van 's morgens
vroeg tot 's a.vouds laat de werktijden
1
zoo productief mogelijk 'te maken.
De patroon doet zulks z.g. vrijwillig;
voor het personeel ontstaat er echter
een toestand waaraan hoe eer hoe
beter de wetgever een eind moet
maken.
Door het departement van Land
bouw, Nijverheid en Handel is een
overzicht gegeven betreffende de
arbeid van vrouwen en meisjes in
het winkelbedrijf, benevens eenige
mededeelingen daaromtrent. Dit over
zicht geeft sprekende cijfers, en toont
aan hoe in plaatsen waar geen
wettelijke bepalingen omtrent winkel
sluiting bestaan, langdurige arbeid
wordt gevraagd.
De arbeider heeft ten opzichte dei-
werkuren een behoorlijke regeling,
de winkeliermiddenstander wacht
nog steeds een oplossing. Gewenscht
ware dat door het Rijk een wet tot
stand werd gebracht geldende voor
het geheele land. Voorlooplg zullen
we ons echter nog met de Gemeente
lijke verordeningen moeten tevreden
stellen.
Voorzoover nu reeds valt te con-
stateeren staat het Heldersche pu
bliek niet vijandig tegenover de
9-uur sluiting. Hier en daar hoort"
men enkele opmerking over donkere
straten (bij totstandkoming eener
9-uur sluiting kunnen de winkeliers
desgewenscht voor reclame in hun
étalages laten branden), doch over
'talgemeen genomen zal van deze
zijde geen tegenwerking worden
ondervonden. Integendeel bij een
praktische toepassing der wet zal
zeker op de medewerking van die
zijde mogen worden gerekend.
Eigenaars van zaken, welke nu
reeds eenigen tijd om 9 uursluiten
zouden de vreesachtigen voor een
wettelijke verordening geheel kunneu
geruststellen. Kort geleden werd te
Helder op een vergadering van winke
liers die reeds langen tijd hun zaken
om 9 uur sluiten, geconstateerd, dat
in geonen deele schade daarvan is
ondervonden. Wiukeliers welke oor
spronkelijk tegenstanders van een
wettelijke sluiting waren, scharen
zich nu in de eerste rijen der pro
sluiters.
Wanneer te Helder een wettelijke
verordening wordt vastgesteld dan
is hoofdzaak dat deze zal aansluiten
op de plaatselijken handel. Een ver
ordening op de winkelsluiting moet
geen belemmering voor den handel
zijn, "maar een verlichting voor den
zakenman en zijn personeel.
In een volgend artikel zullen wij
de verordening opnemen, welke door
den Gemeenteraad van Amsterdam
is vastgesteld.
(Slot volgt.) H. C. M. NYPELS.
DE OORLOG.
Brleksche oorlogsvloot.
Athene, 11 Oct. De uitlevering van
de Grieksche vloot heeft vanmiddag
plaats gevonden. Terwijl Fransche
en Eogelsche sleepbooten en trawlers
de Griekscho oorlogsschepen naar
Keratsini sleepten, zorgden Russische
oorlogsschepen voor de ontwapening
van de Awerof, de. L6mnos en de
Kilkisj.
De Grieksche bemanning van de
schepen werd 's ochtends vroeg ge
wekt en aan dek geroepen, waar de
kabinetsorder werd voorgelezen.
Verslagen sloegen de manschappen de
toebereidselen tot het versieepen van
de oorlogsschepen gade, voor zij aan
wal gingen. De bevolking van Athene
is rustig.
Van hat Westelijk front.
Londen, 12 October. Vanmiddag
hebben wy aanvallen ondernomen
tusschen ons front en den weg
Bapaume—Péronne. Wy hebben reeds
voordeelen behaald en verscheidene
gevangenen gemaakt. De strijd duurt
voort.
In den loop van den dag heeft de
vijand onze loopgraven ten Noord
westen van Le Sars en ten Noorden
van Courcelette zwaar beschoten.
Berlyn, 13 October. Nieuwe groote
pogingen om door te breken van de
Engelschen en Frauschen tusschen
Ancre en Somme zijn volkomen
mislukt.
De voornaamste kracht van de tal
rijke aanvallen richtte zich op het
front Courcelette tot het St. Pierre
Vaaat-bosch. Herhaaldelijk kwam het
tot ontzettend handgemeen in onze
linies met tijdelijk binnengedrongen
vijanden.
Ondanks zes maal in den loop van
den dag mislukte stormloopen op
onze stellingen bij Sailly, vielen de
Franschen hier 's nachts nogmaals
aan. Ook deze aanvallen zijn afge
slagen.
De stryd ten Noordwesten van de
plaats i3 nog niet geëindigd.
Ten Z. van de Somme zijn aan
vallen van Franschen tusschen Pres-
nes, Mazancourt en Chaulnes voort
gezet. Zij smoorden meestal reeds in
ons spervuur. Om de suikerfabriek
te Genercourt ontsponnen zich weer
hardnekkige gevechten, die ten onzen
voordeale beslist zijn.
Het voornaamste gedeelte van
Ablaincourt bleef in ons bezit. Wij
namen hier in de laatste gevechten
ongeveer 200 Franschen gevangen,
o. w. 4 officieren.
Ten O. van de Maas en in de streek
ten W. van Markirch (Vogezen) leven
dig vuur. Ten W. van Markirch
rukten de Franschen op. Zij werden
afgeslagen.
Parijs, 13 Oct. De aanvallen ten
Zuiden van de Somme, die in het
jongste Duitsche communiqué wor
den vermeld, om te kunnen zeggen,
dat zij gebroken zijn, bestaan alleen
in de verbeelding van de opstellers
van het bericht.
Da duikboot- en mljnoorlog.
Vadsö (Noorwegen), 13 October.
Gisteren is te Vardö een Duitsche
duikboot aangekomen, die de 80 kop
pen tellende bemanning aan boord
had van een in de IJszee in den
grond geboord Engelseh stoomschip
van 6000 ton, dat onderweg was
naar Vadsö.
Vadsö, 18 October. Gisterenochtend
vroeg ia te Berlvaag een reddingsboot
aangekomen met 11 man aan boord
van de bemanning van een Eagelsch
stoomschip, dat op 17 zeemijlen van
Halninge Vaag was in den grond
geboord. De bemanning bestond uit
22 koppen en had zich in twee booten
verdeeld. Er zijn thans booten uit
gegaan om die tweede boot te zoeken.
Van hat gevechtsterrein op
den Balkan.
Sofla, 12 October. In de Dobroedzja
is de toestand onveranderd. Onze
vooruitgeschoven afdeelingen hebben
den vijand verdreven uit het dorp
Mulciova (25 K.M. ten Z.W. van
Medzjidie) en het bezet.
Sofia, 12 October. In de bocht van
de Tserna levendige gevechten. Zes
achtereenvolgende sterke aanvallen
des vijands in den omtrek van het
dorp Skot3ivir (aan het Oosten van
de bocht) werden met groote verliezen
voor den vijand afgeslagen.
Een poging van den vijand om ten
Westen van het dorp Dobropolje op
te rukken is mislukt.
Ten Oosten van de Wardar is een
vijandelijk bataillon, ten Zuiden van
het dorp Bogoroditso teruggeslagen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Yoor examen vrije- en orde-
oefeningen te Amsterdam slaagde
onze plaatsgenoot Mej. Fanny Lee-
wens, leerlinge der Ursulinenkweek-
school te Bergen.
Feestultvoerlng „Tavanu".
Was het een toovertuin, waarin de
vestibule, de gang en de zaal van
„Casino" herschapen Waren Was het
eon tropisch woud, waarin wuivend
de palmen ruischten en duizenden
exotische bloemen hare geuren op
zonden Want de nuchtere, ons zoo
goed bekende concertzaal was het
ni6t meer. Langs de wanden vlaggen
en vanen, kleurige dundoek-drape-
rieëo, keurige festoenen en slingers.
En overal, overal groen: groen ter
rechter, groen ter linker, groen achter
en voor, onder en boven. En vlak
voor onzen neus, den uitverkoren neus
der persmenscheD, een kleurige en
geurige bloemenmand, lelies en anjers,
en groen en dat, alles ontplook onder
ónzen critischeu neus, die gloeide en
groeide..Langs de wanden aardige
schildjes met de namen der door
„Tavenu" opgevoerde stukken.
En een boordevolle zaal, tot barstens
toe gevuld met menschen, die dit
koperen festyn kwamen bijwonen.
Even acht uur de openingVoor
zitter S. Meyers, in kreukloos coatuum
de openingsspeech aanvangend, en het
welkom toeroepend aan alle aanwe
zigen, hopend, dat straks, na afloop
van dit koperen feest kan worden
getuigd dat het waardig herdacht was.
Vraagt men nu, aldus de president,
is het van zoo groote beteekeDis dit
12J-jarig feest te vieren, dan is spr.'s
antwoord: zeer zeker. Ieder, die bet
vereeuiging8leven kent en meege
maakt heeft, weet wat eraan vastzit.
En heerlijk is de gedachte te kunnen
zeggenonze voreeniging verkeert in
goede omstandigheden.
Op het oogenblik telt zij 2 eere
leden, 30 werkende en 160 kunst
lievende leden, hetgeen voor eene
vereeniging waarlijk niet gering is.
Spr. bracht in de eerste plaats
dank aan de kunstlievende leden voor
hun steun. Want wat zouden zonder
den steun van kunstlievende leden,
de werkende leden in eene vereeniging
ais deze moeten beginnen Dank ook
aan de werkende leden in 't algemeen,
in 't bijzonder hen, die van het begin
af in de vereeniging zyn geweest. In
de eerste plaats moeten de heer en
mevrouw Van der Lee worden ge
noemd. Zondér den heer Van der Lee
als regisseur, is onze' vereeniging
ondenkbaar.
Daarna komen de dames Monfrana,
J. Wljker en L. de Vree; hoewel de
laatste Binds eenigen tijd niet meer
werkzaam aan het vereenigingsleven
deelneemt, is zy toch steeds in ons
middeu gebleven en heeft zelfs dezen
avond een rol aanvaard.
Aan de directie van het „Casino"-
gebouw, in het bizonder den heer
M. Polak, werd oen woord van hulde
gebracht. Steeds heeft zij onB ge
steund, ook thans weer is de zaal
versiering het werk van laatstge
noemden, en van haar is de bloemen
hulde, ons aangeboden.
Tenslotte werd nog dank gebracht
aan du vertegenwoordigers der pers,
bij wie de vereeniging zich bij voort
during bleef aanbevelen, verder aan
allen, die haar op een of andere
wijze hebben gesteund.
Veel nog zou Bpr. kunnen vertellen
van allerlei wat in de afgeloopen
jaren is beleefd, maar dat kan boter
door oudere leden geschieden.
Met den wenscb dat deze avond
en die van morgen succes mogen
hebben, éindigde Bpr. zijne rede.
Opgevoerd werd nu .Het Instinct",
tooneelspel in 3 bedrijven van Henry
Kistemaeckers.
Dit ernstige stuk brengt een dra
matisch conflict naar vorende strijd
tusschen liefde en plicht, waarbij het
eenvoudige plichtsgevoel (het instinct)
het tenslotte wint. De situatie is
deze: dokter Jean Bernou, een be
roemd chirurg, krijgt de bewyzen
van de ontrouw zijner echtgenoote
in handen. Deze beeft een jongen,
doodzieken teringlijder liefgekregeD,
en nu baar man haar dwingt op reis
te gaan, wil zij hem, vóór haar ver
trek, nog spreken. Daar iedere andere
mogelijkheid om hem te zien is bui
tengesloten, krijgt hij, geholpen door
eene vriendin van de echtgenoote des
dokters, toegang in haar kamer, en
daar zal zij hem, voor wien zij een
groot medelijden gevoelt, vertellen,
dat zij scheiden moeten, voorgoed,
dat baar plicht haar aan de zijde van
haar man plaatst. Door de groote
gemoedsbeweging krijgt de jonge man
een flauwte, en, in zyn val een sche
delbreuk, zoodat hij, hulpeloos en
schier stervend, in haar kamer ligt.
Eén slechts kan hem reddendokter
Bernou, haar man, en in het derde
bedrijf zien wij dan ook de ontknoo
ping: Bernou, bij het zien van den
ongelukkige, voelt zyn instinct van
dokter wakker worden, en redt hem
ten koste van eigen geluk.
Begrijgelijk is het, dat een dergelijk
stuk hooge eischen stelt aan spelen
wij behoeven wel niet te betoogen
hoe en in welke mate aan die eischen
werd voldaan. Het waren de heer
en mevr. Van der Lee, die het drama
tisch conflict hadden te verwerken.
Dat zij er in slaagden ons onder
de bekoring van hun spel te bren
gen, spreekt beter dan welke uit
weiding ook. De heer Cohen als
broeder van den professor en diens
collega bad een mooie grime en gaf
eveneens uitstekend spel en. de heer
Jac. B. Polak was een handige in
trigant, onder-directeur van het bu-
jeau „Argus", dat alleB wist en op
spoorde, ook gevallen van echt
breuk. De beide damesrollon werden
schitterend vervuld door mej. M.
Burgers en mej. L. de Vree, terwijl
twee kleinere rollen, die van den
brievenbesteller en den huisknecht,
in handen waren van de heeren S.
Meijers en D. Leijen.
Zoo liep dit moeielljke stuk vlot
en beide, toeschouwers en spelers,
waren voldaan.
Vermelden wij nog, dat geluk-
wenschen waren ingekomen van het
Dagelijksch Bestuur der gemeente,
van de Vereenigingen „Liefdadigheid
naai- Vermogen", „Helder's Belang"
en „Helder's Havmoniekapel", en
dat de Zusters van het Ziekenhuis
een tweede bloemstuk toevoegden
aan bet eerste, geurige, dat op de
tafel prijkte.
Aan het slot kregen de heer en
mevrouw Van der Lee eveneens
bloemenhulden, en te elf uur viel
het scherm van het eerste bedrijf
van dit grootsch-opgezette festijn.
Hedenavond voortzetting in bal
masqué. Naar allerlei dingen te oor-
deeleu, die wij zoo opmerkten, be
looft deze tweede acte uiet minder
schitterend te worden. „Casino"
wordt vast te klein vanavond.
Hedenmiddag vereeuigen zich de
werkende-, kunstlievende- en oud
leden in het badpaviljoen te Huis
duinen in een réunie. Als nu de
elementen het daar wat draaglyk
maken, zal dat een gezellig onder
onsje worden.
Bimeante-begraoting.
De begrooting voor onze gemeente
is nog niet verschenen. Wij ontleenen
al vast eenige cijfers aan die der ge
meente Alkmaar.
In de memorie van toelichting wordt
o. m. gezegd, dat vele uitgaven nood
wendig moesten stijgen. Op verschil
lende posten zijn verhoogingen van
salarissen uitgetrokken, en voor alle
werklieden der gemeente, die uitslui
tend in haar dienst werkzaam zijn
en daarin hun bestaan vinden, is,
onder intrekking van den kinder-en
den duurtetoeslag,een loonsverhoo-
ging uitgetrokken van f2 per week.
Voor andere werklieden werd een
verhooging geraamd naar evenredig
heid hunner belooning. Gewezen
wordt op de Distributiewet, waardoor
de voorziening ia goedkoope brand
stoffen eene uitgave eischt van f 6000,
voor broodvoorziening vergt deze wet
nog f50.000 en voor andere levens
behoeften f150.000. B. en W. vleien
zich dan ook geenszina met de ge
dachte, dat de in ontvangst en uitgave
gestelde bedragen der begrooting een
betrouwbaar beeld geven. De moge
lijkheid is geenszins denkbeeldig, dat
de geraamde cijfers belangrijk zullen
worden overschreden en daarmede
het bedrag, hetwelk ten laste der
gemeente moet worden gebracht. Dat
de hoogere prijzen voor levensmid
delen zich doen voelen, bewijst vooral
de veel grootere subsidies, aange
vraagd o. m. door het Burgerlijk Arm
bestuur en het Stadsziekenhuis, die
samen een hoogere som yan f 17.000
vragen.
De verhoogde salarissen van het
ênderwijzend personeel eischen
f 11.470 meer, het personeel van het
Gymnasium vraagt salaris-herziening
tot f2000 meer en het politiecorps,
inbegrepen de uitbreiding en herzie
ning der salarissen, vraagt f 7000
verhooging.
Rekening houdende met een en
ander, werd voor 1917 een tekort
op de geraamde middelen geconsta
teerd van rond f 70.000. waarbij voor
onvoorzien rond f 20.000. Tot dekking
van dit tekort is het, in navolging
van het door grootere gemeenten
reeds gegeven voorbeeld noodzakelijk
voorgekomen een beroep te doen op
de Regeering tot het verleenen van
een bijdrage uit 's Rijks schatkist in
de kosten van de huishouding der
gemeente en daartoe te rekenen op
pl.m. f 80.000, in welk geval op de
schouders der belastingbetalende bur
gerij, die hoofdzakelijk als gevolg
der crisis over 1916 aan hooidelijken
omslag f 51.000 meer heeft moeten
opbrengen, over 1917 opnieuw met
een last zal worden bezwaard van
f 40.000, een bedrag waarmede geacht
kan worden een grens te zyn bereikt,
die de draagkracht der ingezetenen
zoo gevoelig zal drukken, dat over
schrijding daarvan in hooge mate
onraadzaam moet worden geacht.
BINNENLAND.
DJambi en Palembang.
De correspondent van het „Hdbl."
te Soerabaja seint onder dagteekening
12 dezer:
Djambi, officieel. De telefonische
gemeenschap met Moeara Roepit is
op verschillende plaatsen afgesneden.
Spionnen van ons, die opstandelingen
ontmoetten te Looboek Roembai zeg
gen, dat onder hen zich vele lieden
bevinden uit Djambi en de omgeving
van Tembesi. De opstandelingen zyn
op weg naar Rawas, waar de con
troleur, met drie brigades in zijn
kantoor verschanst, hen afwacht.
Men heeft hem verwittigd dat mili
taire versterking uit Palembang zich
op weg bevindt.
De berichten der controleurs te
Tebing Tinggi en Moeara Bliti be
vestigen den opmarsch der opstan
delingen naar Sorolangoen (Rawas).
De opstandelingen dwingen de loyale
bevolking der dorpen, die zij passee-
ren, zich bij hen te voegen, ook de
bevolking van den kampong Troesan,
wiens hoofd de hulp van den con
troleur te Moeara Bliti heeft ver
zocht.
Om dezen nieuwen oiatand te
bedwingen is de compagnie Ferom-
kamp (Frankamp?) aangewezendeze
zal beginnen met een patrouilletocht
in de bovenlanden.
Met grooten spoed worden twee
compagnieën naar Palembang ge
zonden, opdat de gewapende politie
althans de regeeringsetablissementen
kan vasthouden.
(Officieel). Bij het departement van
koloniën is ontvangen het volgende
bericht van den gouverneur-generaal
van Nederlandsch-Indiö
De resident van Palembang seinde
aan den gouverneur-generaal, dat
opstandelingen van Fax (Paoe langs
de RawaB-rivier naar Soeroelangoen-
Rawas oprukken. De telefoonverbin
ding is doorgesneden. Drie brigades
militairen zijn naar de Rawas-distric-
ten gezonden en drie naar Moeara-
Bliti (in Palembang aan de Mossi
ten noorden van Tebing Tinggi) om
aldaar te patrouilleeren.
Van de Djambische opstandelingen
wordt gemeld, dat zy naar de Ajer-
Itamatreek (de Ajer Itam is een
linker zijrivier van do Tambesi-rivier)
zijn getrokken. Drie brigades van
Soeroelangoen-Djambi zyn uitgezon
den om hen te bestrijden.
Van Tambesi wordt bericht, dat
de bevolking van Sengkati Gedang
(aan de Batang Hari, ongeveer 20
K.M. west van Moeara Tambesi) en
Ketjik is teruggekeerd.
De welgezinde bevolking in de
Rawas districten wordt onder bedrei
ging met moord door de opstande
lingen tot aansluiting gedwongen.
Twee compagnieën zullen van Java
worden gezonden, één om te patrouil
leeren in de bovenlanden, de andere
in de Ogan- en Komering districten
in het zuidwesten van de residentie
Palembang.
Onder de omstandelingen in de
Rawas-districten bevinden zich velen
uit de Tambesi-streken. Te Soeroelan
goen-Rawas bevinden zich in de
versterking drie brigadeB militairen.
De „Blommersdijk"
(Offiiceel.) Het ministerie van buiten-
landsche zaken deelt het volgende
mede, in verband met het vernietigen
van het Nederlandsche stoomschip
„Blommersdijk" geladen met 6000
ton regeeringsgraan en 400 ton aan
de Nederlandsche Overzee Trust ge
consigneerde gemengde lading:
Op 11 dezer heeft de regeering van
Hr. Ms. gezant te Washington het
bericht ontvangen, dat de „Blommers
dijk" op 8 dezer n. in. door een Duit
sche duikboot was vernietigd en dat
de commandant dier Duitsche duik
boot aan den kapitein van het stoom
schip een geteekende verklaring heeft
afgegeven, dat het schip werd ver
nietigd overeenkomstig artikel 30 van
zijn instructies van 24 Juli 1916, en
bovendien had verklaard, dat elk
schip, dat een Brltsche haven zou
aanloopen, zou vernietigd worden.
Op denzelfden dag droeg de regee
ring aan Hr. Ms. gozant te Berlijn
op, van dit bericht aan de Duitsche
regeering kennis te geven en eens-
halve opheldering omtrent dat em- i
stig ongeval te verzoeken, anderszins
dringend te vragen, of de Duitsche
regeering aan haar marine instructies
had gegeven, krachtens welke een
Duitsche duikboot geroepen zou zijn,
over te gaan tot vernietiging vim
naar 'Nederland varende Nederland
sche schepen met een lading, bestemd
voor verbruik in Nederland, voor het
grootste gedeelte aan de Nederland
sche regeering toebehoorend.
In zyn gisteren ontvangen ant
woord gaf de gezant kennis van den
bevredigenden uitslag van zijne be
moeiingen.
Deze uitslag wordt bevestigd door
een r6chtstreekache mededeeling der
Duitscbe rege6ring, ontvangen door
tusschenkomst van den ttjdelljken
zaakgelastigde, en welke de volgende
strekking heeft:
De commaudanten van de Duitsche
onderzeebooten hebben strenge orders,
om onzijdige schepen slechts overeen
komstig de bepalingen van het
Duitsche prljsreglement tot zinken te
brengen. Het bericht, dat de com
mandant van de Duitsche onderzee
boot, welke het Nederlandsche stoom
schip „Blommersdijk" aanviel, ver
klaard zou hebben, dat hij alle schepen,
die een Engelsche haven aanloopen,
tot zinken zou brengen, schynt om
die reden volstrekt onwaarschijnlijk.
In elk geval zou zulk een verklaring
volkomen in stryd zyn met de hem
verstrekte bevelen.
Mocht by het onderzoek, dat na
ontvangst van het rapport van den
commandant der duikboot zal worden
ingesteld, blijken, dat het tot zinken
brengen van het stoomschip „Blom
mersdijk" in strijd met de bepalingen
van het Duitsche prljsreglement ge
schiedde, dan zal de Duitsche regeering,
zondér de zaak voor een prijsgerecht
te brengen, voor het schip on de
lading schadevergoeding geven.
De kaasprljzsn
op de Alkmaarsohe markt.
De markt te Alkmaar was gisteren
zeer ongewoon. Zoowel de handelaren
alB de producenten tastten naar de
prijzen. Om half elf was er nog slechts
een enkele stapel voor f 78 per 50
k.g. verkocht. De markt stond dus
zoo goed als een half uur stil. Het
gevolg zal wel zijn, dat ze vanavond
nog met licht vervoerd zal moeten
worden, aangezien de aanvoeF wel
ruim 200,000 k.g. zal bedragen.
De kaasproductie neemt nu zelfs in
de wintermaanden toe. Dit is een
gevolg van de veranderde werkwijze
der boeren door het fabriekssysteem.
De boeren, die vroeger des winters
niet veel meer te doen hadden dan
hun vee te voederen, hebben het
hierdoor heel wat bedrljviger gekre
gen. Hun bedrijven worden evenwel
steeds loouender.
Na half elf werd de markt wat
vlugger en besteedden enkele hande
laren zelfs f 79. Hierna daalden de
prijzen, waarna velen zelfs voor f76.60
verkochten. De handel was zoo stug,
dat men zich zelfs de vraag stelde
of de gansche aanvoer wel verkocht
zou worden.
Nog willen wij opmerken, dat het
vorig jaar om dezen tijd de markt
wel is waar f 65 was, doch dat de
week daarop f 78 genoteerd werd en
dat men daarna niet meer voor een
belangrijke daling stond.
(„Telegraaf".)
Benzine.
Naar het „Hdbl." verneemt, zijn
de moeilijkheden bij het verkrijgen
van benzine opgelost. Binnen enkele
dagen zal het artikel vermoedelijk
weer verkrijgbaar zijn.
Uitvoer van brona.
Men schrijft aan de Telegraaf:
Bij ministerieel schrijven zijn de
directies van alle in het land be
staande gasfabrieken gewaarschuwd
aan niemand méér halve-stuivers
voor de muntmeters uit te geven
dan de cliënt in normale omstandig
heden gebruikt. Het is n.1. gebleken,
dat op sommige gasfabrieken deze
bronzen munten tot een hoog bedrag
zijn opgekocht om ze daarna voor
uitvoer naar het buitenland te be
stemmen.
Over de grens gekomen.
Te Glanerbrug kwam Woensdag
een Duitsch deserteur over do grens,
die reeds aan het front was en daar
word gewond. Hij moest over eenige
dagen weer vertrekken.
Te Aalten is een Duitsch deserteur
aangekomen, die uit vrees, weer naar
het front teruggezonden te worden,'
over de greDs was gegaan.
In de gemeente Winterswijk zijn
gisteren langs verschillende kanten
negen Duitsche deserteurs over de
grens gekomen.
Donderdag zijn twee Duitsche deser
teurs in uniform té Enschede aan
gekomen. Ze werden onderscheidelijk
aan User en Somme gewond en in
het ziekenhuis te Gronau verpleegd.
Hersteld zijnde, moesten zij terug
naar het front.
Verder kwamen Woensdag op ver
schillende punten 4 Fransche en 1
Russische krijgsgevangene over de
grens.
Duitsche deserteurs.
Op verschillende plaatsen van de
Oostgrens zyn op 11 en 12 dezer 5
Duitsche deserteurs aangekomen. Zij
waren meestal langen tijd aan hot
front geweest en gewond. Na te zyn
hersteld, hadden zij aanzegging ge
kregen weder naar het front te moe
ten vertrekken.
Aan de Zuidgrens kwamen een
Duitsche deserteur en een Russi
sche krijgsgevangene in ons land
binnen.
Inbraak.
Donderdagnacht is dooi' verbreking
van een spiegelruit by den juwelier
J. H. Maar ten se, Botermarkt 11 te
Leiden, ingebroken. Het gelukte den
dief twee kussens met gouden ringen
weg te nemen, ongeveer 500. Hij
nam overijld de vlucht, zoodat overal
langs de straat ringen werden ge
vonden, die min of meer het spoor
van den dief aangaven. In een boscbje
by het natuurkundig laboratorium
aan de Zonneveldstraat werden de
leege dóözen gevonden. De recherche
was spoedig in actie en het gelukte
op den Haag weg nabij de ViDk den
dader aan te houden. Er werden nog
800 ringen op hem bevonden, bene
vens een met dumdum-kogels ge
laden revolver, eenige patronen en
inbrekerswerktuigen. Het bleek te
zijn de 80 jarige De Jong uit Haarlem,
lid eener bekende inbrekersbende.
De dienstbode-dievegge.
De Maastrichtsche correspondent
van „De Tijd" meldt nog
Zooals wij nog met een enkel woord
konden berichten, heeft de dienstbode
van Mgr. Meuten te Maastricht dan
eindelijk bekend. Deze bekentenis is
te danken aan bet tactvol optreden
van onzen commissaris van politie,
die zelf de leiding vau het onderzoek
op zich genomen had. Na deze
bekentenis is gebleken, dat de dienst
bode zich reedB ruim 10 jaar aan
diefstal had schuldig gemaakt. Zij
had hierjn gemakkelijk werk. Reeds
van af het begin, dat zij bij Mgr.
Menton in dienst trad, had zij zich
het onbeperkte vertrouwen weten te
verwerven, waarom zij dan ook vrijen
toegang had tot de plaats, waar de
offerbussen en open schalen bewaard
werden. Waren déze daarheen ge
bracht, dan wist zij haar slag te slaan,
zonder dat ook maar iemand erg erin
had. Niet tevreden echter met hetgeen
zy op deze wijze bemachtigde, ging
zij over tot het lichten van de
offerblokken en de geraffineerdheid,
waarmede zij hierin te werk ging,
maakt den beroepsofferbloklichter
beschaamd. Zelfs toen de offerbussen
met Lips' kastjes voorzien werden,
wist zij raad door de gleuf met kaars
vet te begieten, waardoor het offergeld
op het vet bleef liggen en des avonds,
als allen ter ruste waren, had zij
niet anders te doen dan met een
lijmstok de ontvangst van den dag
te gaan „innen". Doch: de kruik
gaat zoo lang te water, tot ze breekt,
en „Anna van den Deken" werd op
een goeien avond gesnapt. Niemand
had ooit kunnen vermoeden, dat zij
de schuldigu was, vooral niet, daar
zij op bijzondere sluwe wijze de ver
denking steeds op anderen had weten
te werpen.
Op den koster vooral had zij het
gemunt en liet geen middelen onaan-
gewend, hem in verdenking te bren
gen, zoowel door anonieme brieven
aan de geestelijkheid als anderzins.
Zelfs had zij hem bedreigd, hem te
zullen vermoorden, als hij haar te
na kwam. Vandaar is het wellicht ver
klaarbaar, dat zij in het bezit was
van een groot broodmes, toen zij door
de verdekt opgestelde agenten gearre
steerd werd
Oorspronkelijk was het plan, dat
zij met 1 October j.1. den dienst zou
verlaten dat werd echter verschoven
tot 15 October, zoodat zij nog juist
bijtijds tegen de lamp liep.
Naast het stelen van juweelen uit
gewijde vaten is thans gebleken, dat
zij nóg ruim f12,000 heeft verduisterd.
Logger vergaan.
Men schrijft ons van Texel d.d.
13 October
Volgens de manschappen van den
Katwijksche logger „Adrlento", die
Dinsdagavond het Eierlandsche gat
binnenstormde; bevond zich niet ver
van dit vaartuig een andere logger,
die in de branding der Eierlandsche
banken terecht kwam en vermoedelijk
met man on muis is vergaan. Be
vestiging van 't vermoeden kon
Diet worden gegeven. Als 't aan
jen logger niet gelukt is om over
stag te komen en weer uit do kust
te loopen, ls inderdaad 't ergste te
vreezen.
Aangaande bedoelden logger, ver
nemen wij nader, dat deze moet ge
weest zyn de M,A. 88, met een lading
haring aan boord. De bemanning
slaagde er in zich met eigen boot
op 't Vlielandsche strand to redden.
De logger moet wrak zijn gewor
den. Stukken wrakhout en vaten
honing dreven gisteren in 't zeegat.
Van hat Itallaansch-
Oottenrljksche gevechtsterrein.
Weenen, 13 Oct. Aan hot front van
het Kustland zijn alle pogingen des
vijands om buiten zijn linie tusschen
San Grado-Nova Vas vooruit te
komen mislukt.
Des middags viel de vijand onze
stellingen ten Zuiden vanGoerzaan.
Deze aanval brak onder do zwaarste
verliezen voor den tegenstander.
Even vruchteloos als op het Noor
delijk gedeelte van den Karst waren
de herhaalde pogingen van den vijand
op den Zuidelijken vleugel, alsmede
ten Noorden van de Wippach. Bij du»
Pasubro hebben onze troepen twee
aanvallen op den Boiterug afgeslagen.
Londen, 13 October. Gisteren zijn
we vooruitgekomen tusschen Gueudo
court en les Boeufs, alsmede ten
Noordwesten van Gueudecourt en
namen wij ongeveer 150 gevangenen.
Dss nachts werd een aanval des
vijands ten Noorden van do Stuffre
doute afgeslagen.
Ten Zuiden vau de Ancro aan
merkelijk vijandelijk granaat vuur,
vooral in de streek van Gueudecourt
en Martinpuich en ten Noorden van
Courcelotte.
Een vijandelijke afdeeling heeft
een inval in onze loopgraven beproefd
ten Noordoosten van Wulverghera,
doch is door ons vuur verdreven.
Parijs, 13 October. Door een aanval
met vlammenwerpers kwamen de
Duitschers in het bezit van enkele
stukken loopgraaf aan den rand van
het St. Pierre Vaast-bosch.
Ten Zuiden van de Somme was
het artillerievuur zeer levendig.
Da gevachten In Zevenbergen.
Woenen, 13 October. De gevechten
in de streek van Kronstadt nemen
een gunstig verloop. Gisteren is een
Roemeensch officier en zijn 170 man
en twee kanonnen ingeleverd.
Aan de Oostelijke gren3 van Zeven
bergen hebben onze troependen vijand
uit de dalen van de boven-Alt en do
boven-Maros geworpen.
Berlijn, 13 October. Zevenbergen:
Het Gyergyo en het Mszek-bekken,
de boven- en beneden Ezik zijn van
den vijand gezuiverd.
De vervolging wordt voortgezet.
Aan den weg Czik Serad%—Gymas-
pas biedt de vijand nog hardnekkig
verzet.
In voorspoedige gevechten op de
grenshoogten ten O. en ten Z.O. van
Kroonstad zijn een officier en 170
man gevangen genomen, 2 kanonnen
buitgemaakt.
Da duikboot- en mljnoorlog.
Londen, 13 October. Hot Engelsche
s.8. „Gardépée" 1638 ton bruto is
volgens een Lloyd's bericht tot zinken
gebracht. Twaalf man zyn geland,
elf worden er vermist.
Uit Brlakenlnnd.
Athene, 18 Oct. Elliot (de Engelsche
gezant) heeft een bezoek afgelegd bij
den nieuwen miniBter van buiten-
landsche zaken, waardoor nu do
entente met het kabinet in verbin
ding is getreden.
Londen, 13' Oct. Uit Athene aan
de „Daily Telegraph", van Woensdag
Een diplomatieke persoonlijkheid is
gisteren in audiëntie bij den koning
ontvangen en heeft hem bezworen
zijn politiek toch te veranderen. „Ik
wil liever den troon verliezen"
antwoordde de koning „dan Grie
kenland in gevaar brengen. Ik ben
overtuigd dat Roemonië over veertien
dagen niet meer zal bestaan. Wanneer
Griekenland ten oorlog toog na de
verovering van Roemenië, zouden de
Duitsche strijdkrachten naar Grieken
land worden gezonden en dit zou het
lot van Servië en Roemenië deelen."
Verdere onderwerping van
Griekenland.
Athene, 13 Oct. De entente h&eft
weer een nota aan de Grieksche re
geering gezonden, waarin wordt ge
êischt de controle over de Grieksche
politie, het verbod, dat burgers wape
nen dragen, het verbod van het ver
zenden van krijgstuig naar Thessulië
en opheffing van het verbod van het
uitvoer van graan naar Thessalic*.
Alle eiBchen zijn ingewilligd.
Wij lezen in de „Telegraaf" onder
de ingezonden Btukken
Eerlijk duurt het langit.
Zondagavond omstreeks 9 uur rolde
de trein van Den Helder 't Centraal
station binnen.
Nadat de reizigers waren uitgestapt
en de trein was gesloten, begaf zich
een conducteur met een damestasch
(gevonden voorwerp), inhoudende f 180
aan papieren geld, een portomonnaie
en nog verder eenige kleinigheden,
naar 't bureau van den chef om dit
voorwerp aldaar te deponeerenEenige
oogenblikken later kwamen een heer.
een dame en een jongetje zeer ontdaan
't bureau opstormen. De dame, die
bleek eigenares te zyn, verwijderde
zich met tasch en inhoud, zegge f 180,
zonder een blik, dank of belooning
aan den eerlijken vinder te gunnen.
Mijnheer echter vond het zeker noodig
dat zulk een eerlijkheid beloond moet
worden, trekt zijn portomonnaie en
geeft den conducteurf 25 dacht
u. Misgeraden, het was één kwarije
vijf en twintig centen.
Hoogachtend,
Era Cowüüctkus.
