Gemeenteraad van Helder.
Door B. en W. wordt het volgende
ter kennis van den Raad gebracht
Door H. Koppen wordt bij adres
van 12 September j.I. gedeeltelijke
restitutie verzocht van hetgeen door
hem, naar zijne meening, wegens te
hoog waterverbruik, over het le
kwartaal 1916 le veel werd betaald.
Omtrent dit verzoek hebben B. en W.
advies gevraagd van den directeur
der Gasfabriek en Waterleiding. Met
de strekking daarvan, om het ver
zoek toe te staan, kunnen B. en W.
zich niet vereenigen, omdat op grond
van het ingesteld onderzoek moet
worden aangenomen, dat de aanwij
zing van den watermeter voldoende
juist was. Bovendien worden geene
omstandigheden medegedeeld, waar
door het hooge waterverbruik o<*er
het eerste kwartaal van dit jaar ver
klaard kan worden. Het komt B. en W.
dan ook voor, dat het verbruikte
water aan adressant niet anders dan
volledig en zonder afwijking van het
bestaande tarief, in rekening kan
worden gebracht.
Zij stellen u mitsdien vo <r op het
verzoek afwijzend te beschikken.
Het hoofd van School No. 8 heeft
aan B. en W. medegedeeld, dat die
school den len September j.1. is aan
gevangen met een 4e leerjaar, be
staande uit 4 parallelklassen. Dit
maakte het noodzakelijk, dat aan de
onderwijzeres mej. Rujjmgaart, die
in het bezit \s der akte Fransch L. O.,
met ingang van 1 September j.1. het
onder wijs in een der klassen werd
opgedragen.
Nu is mej. Ruljmgaart tijdelijk on
derwijzeres aan school 8 en kan als
zoodanig, volgens de betrekkelijke
verordening, geen aanspraak maken
op de vergoeding van flOO.— per
jaar, die voor het geven van onderwijs
in de Fransche taal aan die school
wordt toegekend. Met de Commissie
van Toezicht op het Lager Onderwijs
wil het B. en W. intusschen voor
komen, dat de billijkheid vordert, dat
ook de genoemde onderwijzeres voor
het onderwijs in de Fransche taal
wordt beloond naar denzelfden maat
staf als het vaste personeel, en dat
zij dus voor dat onderwijs boven haar
salaris, te rekenen van 1 Sept. j.1.
af, ontvangt eene vergoeding, bere
kend naar f 100.— per jaar.
Door den aannemer der levering
van. de verschillende nieuwe voer
tuigen voor den dienst der gemeente
reiniging is, door te late levering,
overeenkomstig bet contract van aan
neming, een boete verschuldigd, waar
van het bedrag door den directeur
der Reiniging wordt berekend op
f4366.-.
B. en W., vermoedende, dat de te
late oplevering allicht voor een ge
deelte zou zijn te wijten aan de
buitengewone tijdssmstandigheden,
waaronder elk bedrijf gebukt gaat,
en waardoor in het bijzonder het vast
houden aan bepaalde leveringstermij
nen dikwijls zeer bemoeilijkt wordt,
hebben den aannemer verzocht mede
te deelen, aan welke omstandigheden
de te late oplevering te wijten was.
In een schrijven van. 28 Augustus
1.1. z\jn de gevraagde inlichtingen
vervat.
De Commiesio voor de Gemeente-
Reiniging geeft in overweging de
boete kwijt te schelden, met uitzon
dering van een bedrag van f410.—,
waarop door den directeur der Rei
niging de door de gemeente geleden
schade wordt berekend.
B. en W. kunnen zich vereenigen
met de opvatting der Commissie, dat
het volle bedrag der boete niet ver
haald moet worden; echter zouden
zij nog een stap verder wenschente
gaan dan de Commissie en van het
recht om boete te vorderen geheel
afstand willen doen. Zij doen dit
voorstel niet, omdat zij aan de be
schouwingen van den leverancier
omtrent door hem onverplicht aan
gebrachte verbeteringen aan de ge
leverde voertuigen, hoogere waarde
toekennen dan de Commissie doet.
Om de hierboven reeds genoemde
reden echter meenen zij, dat in dezen
tjjd een grootere mildheid dan in
normale tijden geboden is. Zij vinden
hiertoe te meer vrijheid, omdat de
door den directeur berekende schade
niet tot haar volle bedrag een ver
hooging der werkelijke uitgaven van
het bedrijf beteekent en omdat ook
door het niet tijdig gereed zijn der
inrichting van bet nieuwe beltterrein,
de gemeente door de te late opleve
ring der voertuigen gedurende eeni-
gen tijd ook ibdirect bevoordeeld is.
Bovendien heeft de aannemer, door
de ontstane vertraging ip de uitbe
taling van den eersten termijn van
zijn aannemingssom, door renteverlies
reeds een schade geleden, welke op
ruim f200.— gesteld kan worden.
Op grond van het bovenstaande
stellen B. en W. voor, hen te mach
tigen de meerbedoelde aannemings
som zonder toepassing van eenige
boete overeenkomstig het bestek uit
te betalen, mits alle gebreken, welke
de wagens mochten vertoonen, geheel
naar genoegen worden hersteld en
de aannemer bewilligt in een zoo
danige verlenging van den garantie
termijn, hetzij voor het geheel der
levering, hetzij voor enkele voertui
gen, als door B. en W. met het oog
op den aard van eventueele gebreken
noodig mocht worden geacht.
Bü adres van 14 October j.1. ver
zoekt de Vereeniging voor Volks
huisvesting „Helder" voor de uit
voering van het bouwplan „Tuindorp"
een verhoogd voorschot uit de ge
meentekas van f7000.—. Uit de bij
gevoegde toelichting blijkt, dat deze
verhoogde aanvraag in hoofdzaak een
gevolg is van een gewijzigde uitvoe
ring van het bouwplan en doordien
de aanneemsom door de stijging der
prijzen van de bouwmaterialen hooger
was dan waarop werd gerekend.
Omtrent deze aanvrage hebben B.
en W. het advies gevraagd van de
Gezondheidscommissie. In overeen
stemming met dit advies, dat ter
inzage is gelegd, stellen zjj voor het
gevraagde voorschot van 17000.-
te verleenen, en alzoo te brengen op
f262.000.-, mits de gemeente van
het Rijk gelijke verhooging ontvangt..
BINNENLAND
L. A. Dlttlof ïjaatens. t
In den ouderdom van 74 jaar is te
's Gravenhage overleden de heer L.
A. Dittlof Tjassens, oud secretaris
generaal aan het Departement van
Marine, Staatsraad in buitengewonen
dienst.
De overiedene was oud-marine
.officier en werd den 16en Mei 1894
tot het ambt van secretaris generaal
benoemd, na vroeger o. a. hoofd te
zjjn geweest van het Marine-Etablisse
ment te Soerabaja.
De „Fortune."
Uit Londen wordt aan de Telegr.
gemeld, dat een gewapende treiler
gerapporteerd heeft, Zondagmorgen
een overlevende van de „Fortuna" te
hebben opgepikt.
De stoker G. Luyting, van wiens
aankomst te Duinkerken we hebben
melding gemaakt, blijkt te zijn ge
red door het stoomschip Shad Tbame3.
Gemobiliseerde visschers.
Het hoofdbestuur van de Reeders-
vereeniging voor de Nederlandsche
haringvisscherij heeft van den minis
ter van marine bericht ontvangen,
dat haar verzoek om verlenging van
de bijzondere verloven aan gemobili
seerde visschers ten opzichte van de
zeemiliciens niet kan worden inge
willigd in verband met de belangen
van den dienst.
Broodrantsoen.
Naar het Hbld. verneemt, moet
binnenkort een regeerlngsmaatregel
te wachten zijn, waarbij, evenalsthans
met bruinbrood het geval is, ook de
wit.broodverstrekking op beperkte
schaal en onder kaart-verband zal
plaats hebben. Het quantum wordt
hoogstwaarschijnlijk 3 kilo witbrood
per hoofd per week, behalve de kin
deren onder 1 jaar.
Smokkelen.
Woensdagnacht zijn te Zevenaar
troepen Duitschera, waaronder talrijke
vrouwen en kinderen, na hevig
schieten door ambtenaren en hulp-
kommiezen aangehouden met smok
kei waren. Dezs week komen daar
honderden Duitschera 's nachts aan
om smokkel te halen. In den ge-
beelen omtrek zijn in een paar dagen
reusachtige partijen goederen aange
houden. Nimmer werd zoo hard ge
smokkeld als thans. (Hbl.)
Da kwoatio aan de gasfabriek
te Zaandam.
Indertijd ontstond aan de gasfabriek
te Zaandam een geschil tUBSchen den
directeur en de stokers, over het voor
het aantal ovens beschikbaar gestelde
personeel. Dit was naar het oordeel
der werklieden niet voldoende.
Thans schrijft men uit Zaandam
aan „Het Volk":
Na de reis welke door den burge
meester van Zaandam, wethouder
Duijs, den onder directeur der gas
fabriek en de drie stokers naar Enge
land is gemaakt, waarbij verschillen
de fabrieken zijn bezocht waar met
hetzelfde ovensysteem wordt gewerkt,
kan de kwestie als geheel opgelost
worden beschouwd. Door de drie
Btokers zelf is geconstateerd, dat het
werk aan dergelijke ovens door het
aantal personen, welke "hiervoor door
den directeur destijds werden beschik
baar gesteld, zeer goed kan worden
verricht indien de werkmethode der
Engelsche arbeiders wordt overge
nomen. In dien geest is door hen ook
een rapport onderteekend.
Verder is door Duijs nog een rap
port verzocht van de Engelsche vak-
vereeniging omtrent bet werk aan
dergelijke ovens. Dit rapport is nog
niet geheel in zijn bezit, doch de
gegevens, welke h|J hieromtrent reeds
heeft ontvangen, zijn van dien aard,
dat er uit blijkt, dat ook aldaar door
geen enkel arbeider tegen deze methode
eenig bezwaar wordt gemaakt.
Het is verder niet van belang ont
bloot, om mede te deelen, dat door
de firma Weit, welke het ovensysteem
leverde, de helft van de kosten dezer
reis zijn betaald en dat het verder
Duijs nog is gelukt met deze firma
een gunBtiger contract af te sluiten
waarmee voor onze gemeente nog
een f9000 werd verdiend. Alles bij
elkaar genomen heeft deze reis een
voordeelig financieel gevolg, en is
een moeilijkheid in het bedrijf zonder
eenig conflict tot tevredenheid van
beide partijen opgelost.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag 26 Ootobar.
De beraadslagingen over de grond
wetsherziening worden voort
gezet.
De heer d e J o n g (u.-l.) constateert
dat de regeeringsvoorstellen inzake
vrouwenkiesrechtgroote teleurstelling
hebben gewekt. Geen enkel argument
werd door haar aangevoerd, waarom
aan de vrouw thans geen .kiesrecht
wordt verleend. In nagenoeg alle
wetten bemoeit de politiek zich met
de vrouw. Geen wonder, dat de
vrouw aan de wetgeving wil deel
nemen. Dit geldt niet slechts de
arbeidende, maar ook de gehuwde
vrouw. Er bestaat dus geen enkele
reden om onderscheid te maken
tusschen de gehuwde en de ongehuwde
vrouw.
Spr. haalde eenige uitspraken van
mr. Troelstra aan over vrouwen
kiesrecht. In 1904 zeide mr. Troelstra
dat hij liever het kiesrecht gaf aan
den eersten den besten baliekluiver
dan aan de vrouw. In 1905 zeide de
heer Troelstra „De vrouwen zijn een
dood element." (Rumoer en interrup
ties bij de sociaal-democraten.) Nog in
deze discussies waarschuwde de heer
Troelstra tegen hét drijven van een
meer utopistische groep voor vrouwen
kiesrecht. (Interrupties bij de sociaal
democraten.) Uit een en ander blijkt
dat ook de sociaal-democraten op dit
gebied een evolutie hebben ondergaan.
Spr. verklaart voor het amende-
ment-v. Leeuwen te zullen stemmen.
De onderwijspaciflcatie zal spr. van
ganscher harte steunen. Hij aan
vaardt de financieele gelijkstelling
zonder te vreezen voor het bestaans
recht van de openbare school. Spr.
hoopt echter, dat de ongerustheid bij
velen zijner geestverwanten over de
werking van dit artikel door een
wijziging van de redactie met behoud
van het compromis zal worden opge
heven.
De heer Marchant (v.d.) meent,
dat, wat thans wordt voorgesteld,
geen compromis is in den zin van
geven en nemen. Elk voorste) moet
naar eigen waarde worden beoordeeld,
al zal scherpe oppositie tegen elk der
voorstellen het geheel in gevaar
brengen.
Spr. meent niet, dat het kiesrecht
inhaerent ia aan het staatsburger
schap en bestrijdt het beroep van
den heer Troelstra op het historisch
materialisme.
Spr. zal het amendement van de
comm. van rapporteurs op art. 80
steunen. Hij wraakt de tegenstelling
van rechtscbe zijde gemaakt tusschen
organisten rechts en atomisten links.
Het meervoudig stemrecht is slechts
mogelijk, als het kiesrecht ab initio
geregeld kon worden. Niemand wil
meer een versterking van de positie
der Eerste Kamer, van het gezins
hoofdenkiesrecht is uit een oogpunt
van organisch kiesrecht niets over
gebleven. In een uitvoerige historische
beschouwing bestrijdt spr. de meening
dat de soc. dem. de linkerzijde tot het
algemeen kiesrecht zouden hebben
gedreven. Spr. acht verder de Grond-
wets herziening, zooals deze thans
wordt voorgesteld, slechts half werk.
Waarom niet het algemeen vrouwen
kiesrecht er in opgenomen?
De evenredige vertegenwoordiging
acht spr. onafscheidelijk verbonden
met algemeen mannen-en vrouwen
kiesrecht. Wat de stemplicht betreft,
deze heeft voor- en nadeelen. Hierop
zal spr. terugkomen bij de behandeling
van het desbetreffend artikel.
Wat het onderwijs aangaat schrijft
spr. de veranderde stemming na den
arbeid van de Bevredigingscommissie
toe aan de zucht om het onderwijs
in het algemeen omhoog te brengen
en aan de erkenning van de vrij
zinnigen van het bankroet van bet
materialisme. Spr. ontkent, dat de
openbare school zou uitloopen in een
moderne secte school.
De heer Eerdmans (u.1.) acht
de tijd voor de behandeling der
Grondwetsherziening niet geschikt.
Tal van meer urgente maatregelen
wachten op afdoening. Bovendien
heeft spr. bezwaar tegen de beperkt
heid dezer herziening. Was deze her
ziening in 1914 voorgesteld, dan had
men zeker den eisch gesteld om de
verhouding tusschen het departement
van buitenlandschezaken en de Kamer
te herzien. Thans echter rept men
daarover geen woord, ook niet bij de
sociaal democraten. Óók het hehoud
van de Provinciale Staten als kies
college voor de Eerste Kamer, vindt
lang geen onverdeelde iostemming.
Daardoor worden de leden inpiaats
van op grond van hun geschiktheid
gekozen krachtens hun partijkleur.
Zegt men, dat de tijd o-.tbreekt om
een en ander te behandelen, dan
antwoordt spr., dat de tijden te
ernstig zijn dan dat wij niet zouden
trachten de nieuwe grondslagen zake
lijk op te bouwen.
Betreurt spr. dus de behandeling
dezer herziening, hij verheugt zich
erover, dat het voorgestelde artikel
80 een verbetering iB en de eischen
voor geschiktheid en maatschappe-
lijken welstand vervallen.
Spr. is van meening dat de invoering
van evenredige vertegenwoordiging
niet klopt met de toestand hier te
lande. Er is in ons land altijd een
groote kleurlooze middenstof.
Het vrouwenkiesrecht heeft de min.
door zijn jongste wijziging op nog
losser schroeven gezet dan waarop
het al stond. Het zal toch een zon
derlinge tegenstelling zijn, dat ieder
man van rechtswege kiezer zal zijn,
zonder het te vragen, terwijl de meest
beschaafde, ontwikkelde vrouwen, die
het kiesrecht vragen, zullen zijn
uitgesloten.
Spr. komt thans tot art. 192. Het
heeft hem bijzondpr verheugd dat de
laatste dagen de stemming ten aanzien
van art. 192 er een is geworden van
meer getemperde bewondering en
plaats heeft gemaakt voor overweging,
voor nauwkenriger bezien en ook wel
critisch bezien.
Spr. iB overtuigd, dat bij aanneming
van art. 192 in vele streken van het
platte land de openbare school zal
doen verdwijnen.
De vrijheid, .die de heer Gerhard
wenacht, is noodig, maar het is de
vraag, of men die vrijheid zal krijgen,
getuige het geval-Enka.
Spr. wenscht verre van zich te
werpen de gedachte dat liberale
menschen het monopolie van weten
schap zouden hebben, maar spr. be
twijfelt, of hij de voorstanders van
het bijzonder onderwijs die liefde voor
de wetenschap gevonden wordt, die
noodig is voor de ontwikkeling van
het onderwijs.
Wat de gevolgen zullen zijn, daar
omtrent staan we volkomen in het
duister. Een zóó weinig omlijnd ar
tikel kunnen we niet aannemen. Er
is geen norm voor het bijzonder
onderwijs. Het is dus beter, dat meer
waarborgen worden geboden voor de
deugdelijkheid van het onderwijs en
voor de bescherming van de openbare
school.
Aan het slot zijner rede betoogt-
spr. dat de liberalen niet het offer
kunnen brengen dat de regeering van
hen vraagt. De openbare school zal
regel zijn.
Hierna wordt de vergadering ver
daagt tot Vrijdagmorgen.
(Zie verder 2e blad.)
Een babbeltje van Grist Optimist.
IX.
Duizenden en duizenden vrouwen
uit alle hoeken van ons land waren
dan Woensdag 18 Oct. weer bij elkaar
gekomen in 't gastvrije Haagie. U
herinnert zich immers nog wel, hoe
vriendelijk we daar voor een maand
waren ontvangen Dienders te paard
achter ons, enz. Nu zou 't dan toch
beter worden. Ons hoofdbestuur had
een onderhoud een paar dagen te
voren gehad met den burgemeester
en politie commissaris en ons was een
stille betooging zonder vlaggen of
muziek toegestaan. O, die burge
meester! Op 't laatste nippertje kwam
weer een tegenbevel, waardoor het
grootBche van onze demonstratie mee
rendeels verloren ging. We kregen
laat om in groepjes van vijf-en-twintig
op een kamerlengte afstand gezellig
babbelend en lachend, „alsof men uit
de kerk kwam", aldus de commissaris,
naar de plaats, waar door eenige
mannen over 't wel en wee van een
heel volk, mannen, vrouwen en kin
deren, beschikt- wordt, n.1. het Bin
nenhof, te gaan wandelen. Dat was
natuurlijk ^per een reuzenteleurstel
ling voor ons, en het voorstel van
een Alkmaarsche dame 's avonds iD
den trein om dien burgemeester een
dankbetuiging te zenden voor zijn
welwillendheid, verdiende wel over
weging.
Wat waren er een vrouwen 1 Alleen
uit ons Heldertje zevenen-veertig,
van Tessel en Schag6n tezamen een
zeventig, als 't niet meer was, alleen
uit ons noorderkwartier een wagon
vol. Een extra-trein uit Amsterdam
vervoerde er een duizend. Wat een
animoNatuurlijk regende het nog,
toen we in den Haag kwamen, doch
even natuurlijk klaarde het spoedig op.
't Was gewoon een verrassend gezicht,
al de zalenvan den Dierentuin weme-
lend van betoogsters en overal onze
kleureD, hetzij in linten op den schouder
of wel in ruikers op de borst. Een paar
leuke meiskes staken me zoo'n kies
rechtbouquet op mijn hoed, wat nu
juist niet fiatteerend aandeed, maar
't viel goed in 't oog en daarom bleef
ik er den ganschen middag trouw
mee loopen, ook als leidster van een
troepje, want iedere groep bestond
uit een vierentwintigtal en een leid
ster. Deze met een vlag en een
nummer. Maar owee, die vlag mocht
niet ontplooid wordenEnfin, daar
over straks. Eerst even een klein
intermezzo, iets, nu ja, iets Griet
achtigs. We kwamen dan aange
wandeld en natuurlijk in druk gesprek.
Ik vertelde juist, dat een sneeuwwitte
kat altijd een groot verlangen van
me is geweest, doch hoeveel moeite
ik ook heb gedaan en hoeveel katten
in mijn huis al het levenslicht hebben
aanschouwd, het me nooit is mogen
gelukken, ,'t Zal wel een illusie
blfiven", zuchtte ik. (U ziet, dat onze
gesprekken sneeuwwit onschuldig
zijn).
En ziet, daar komen we den tuin
biDnen en miauwend loopt ons een
sneeuwwitte poes tegemoet, blijft
vlak voor me staan. Ik moest geen
Griet zijn, om niet dadelijk poes in
mijn armen te nemen en overgelukkig
met de anderen voort te stappen.
Die groot plezier natuurlijk. Poes zat
zoo rustig bjj me, alsof we elkaar al
jaren kenden, en zoo stevenden we
naar de zaal toe. Van verre al handen
die naar me wezen en lachende ge
zichten Nou", zei een oude j uffrou w,
„als ze nou der beesten al meenemen,
hoeven ze der kleine kinderen ook
niet thuis te laten". En een heer,
een verdwaalde zeker, vond het
„uniek", zei dat zooiets vereeuwigd
moest worden en verdween haastig.
Zeker om een kiekje of zooiets te
halen.
Een belangstellende dame icfor
meerde, waarik vandaan kwam. „Van
den Helder", zei ik heel „kalm.
„Eu was die poes dan aldoor zoo
rustig en zoet?" vroeg ze.
„Zoo zoet als suiker, die we niet
hebben", was mijn antwoord'
,'k Durf haar niet alleen te laten,
veel te bang, dat ze haar stelen",
vertelde ik een derde.
Doch in de vestibule met deover-
groote belangstelling werd het poes
wel wat angstig te moede, vooral
toen ze haar wilden tooien met de
kiesrechtkleuren. Daarom gaf ik ze
buiten, hoewel noode, haar vrijheid
weer. En dank zjj deze poesen his
torie, kreeg ik een ruikertje op mijn
hoed.
Och ja, zoo'n grapje mag er wel
eens bü, de zaak staat er ernstig ge
noeg voor. Gisteren las ik in een
courant, dat „de meest doorgerookte
optimist nu toch wel overtuigd zou
zijn, dat 't mis is". Wat voor soort
optimist ben ik dan, dat ik zelfs nü
nog blyf hopen? Wie had b.v. van
een De Savornin Lohman gedacht,
dat die voor vrouwenkiesrecht zou
zijn? O, 'k wou, dat alle Kamer
leden onze mevrouw Mulder van de
Graaf eens hadden gehoord, woorden
uit het diepst der ziel en een stem
als een klok. Toen ze riep: „maar
éls ons het kiesrecht geweigerd zal
worden, als we niets krijgen, dan zijn
ze met ons nog niet klaar", en daarbij
dreigend de hand opstak, brak een
donderend applaus haar rede toen af.
Freule Wichers las eindelijk het
adres voor, wat dien middag de regee
ring aangeboden zou worden en welk
adres u wel al zult hebben hebben
gelezen en toen begon de indeeling
in groepjes. Wij leidsters stonden in
de vestibule gereed. Wat een tyd-
roovend werk was dat, al die tjok
volle zalen op die manier leeg te
krijgen. Ik had nummer 83 en de
duizend Amsterdammers gingen eerst
nog met eigen leidsters, dus u be
grijpt, ik had den tijd.
„Als jullie niet wat afmaken, ben
je om zes- uur nog niet klaar",
bromde een heer, die zich bijzonder
voor de zaak interesseerde, tegen me.
„Kan ik toch niet helpen, ze baas
ten zich al genoeg", was mijn niet
al te vriendelijk antwoord. Je kreeg
toch zulke koude voeten daar van
dat staan.
Eindelijk hoor! Daar stapte ook ik
naar buiten met mijn troepje, we
zetten er even den pas in, halt,
staan blijven. Een diendershand wees
waarschuwend naar boven. De af
stand met het stelletje voor ons was
niet groot genoeg, ,'t Is toch kamer
lengte, een zolderkamertje", lachte
ik. „Moet suite wezen", washetant
woord, maar toch glimlachte de man.
Ovenil langs den heelen weg, dien
we gingen, stonden de gehelmde
mannen, 't Gaf je zoo'n beetje vreemde
sensatie, zoo iets echt suffragette
achtigs, maar ook, 't gaf je de vol
doening, dat er aandacht aan de zaak
geschonken werd.
Naast me liep een inspecteur. „De
vlag mag niet ontplooid worden",
hoorde ik.
„Dat doet de wind", antwoordde
Griet, maar ze nam haar vlaggetje
toch maar zoet in haar arm. Om
opgebracht te worden, zooals die
andere dame met haar vlaggetje (op
18 September) had ik niet veel zin in.
Toen we op 't Binnenhof kwamen,
was het adres al reeds aangeboden,
en stapte ons hoofdbestuur juist naar
bulten. „Moeder, moeder!" riep een
opgewonden troepje en tal van handen
werden uitgestoken naar onze Aletta
Jacobs. Ik kreeg ook een hand en
afwezige oogen bestaarden mijn ge
zicht. Eén moment maar „Dag,
Griet", zei „Moeder", en een blik van
herkennen trof me. Dan was ze al
weer voorbij
Toen was ook onze taak afgeloopen
en weldra doorkruisten massa's geel
witte linten de groote, kleinsteedsche
stad. Nergens toch vindt je van de
mannen in 't algemeen zoo weinig
sympathie voor je ernstig streven
als juist daar, in 't Hègje. De afge
zaagde uitdrukking van „stop liever
je kousen", een uitdrukking zoo oud
als de wereld, doet daar nog opgeld.
Een ouwe kerel met een sjagreinig
gezicht, (vast een tiran voor zijn
huisgenooten) kreeg op dat gezegde
van een onzer tot antwoord: „Hèb
je oog kousen?"
En zoo zullen we dan maar af
wachten rustig afwachten kan je
het niet noemen, want alles in je
popelt van ongeduld. En voorloopig
valt er voor ons niet veel te doen.
Een vurige strijdster vertelde me
eergisteren, dat zc 's middags heele-
maal niet smakelijk had kunnen eten
(en 't ia nog wel zoo'n buizer) toen
ze in de krant las dat de zaak er
zoo slecht voorstond. Ik sprak haar
moed in en ik meende het. Je kunt
er nog niets van zeggen. Al was 't
misschien alleen maar om van het
gezanik af te wezen. De mannen
weten ook wel: als een vrouw haar
verlangen op iets zet, moet ze haar
zin hebben, 'tgaat, zoo 't gaat. En
er zijn toch zoo'n massa mannen
ook, die strijden met en voor ons.
Kom, vooruit, de zaak is nog niet
verloren.
GBIIT.
DE OORLOG.
Da duikboot- on mljnoorlog.
Naar de correspondent van de
„Moruing-Post" te Washington meldt,
heeft hij uit ambtelijke bron vernomen,
en is het de Amerikaansche regeering
bekend, dat er een duikbootcampagne
op grootor en meedoogonloozer Behaal
zal worden gevoerd dan nog ooit
sinds bet uitbreken van den oorlog
gevoerd is.
Op het oogenblik worden in Duitsch-
land een geweldig aantal dulkbooten
aangebouwd. Als deze voltooid zijn,
zal Duitschland onder water sterker
zijn, dan bij het uitbreken van den
oorlog.
Te Washington verwacht men dat
wanneer die zwerm duikbooten zal
zijn uitgestrooid de duikbootenoorlog
ook in het westelijk gedeelte van den
Atlantischen Oceaan zal worden over
gebracht en dat schepen van de ge
allieerden en neutrale schepen bij de
Amerikaansche kust zullen worden
verniold.
Door Duitsche duikbooten werden
de navolgende scbepen in den grond
geboordDe Engelsche mijnveger
„Genista", (alle officieren en 73 man
verdronken, 12 man gered), het
Engelsche stoomschip „Sldmouth", de
Engelsche schoeners „Tweed" en
„Twig", de Noorecbe stoomschepen
„Venua II", „Day", „Solo", „Rosen-
feld" „Raon" en „Edam", de Noorsche
driemaster „London", het Deensche
stoomschip „Alf" en bet Belgische,
stoomschip „Comtesse de Flandre".
Prikkeldraad an machinegeweer.
Kapitein Henri Carré schrijft in
de „Revue des deux Mondes" over
het gebruik van machinegeweren
en ijzerdraad. in dezen oorlog. Wij
ontleenen er het volgende aan. Na
een overzicht gegeven te hebben van
het taktisch gebruik, dat er in dezen
tijd van het ijzerdraad gemaakt wordt,
zegt Carré: De Duitschers hebben
zich daar niet mee tevreden gesteld
zij hebben strategisch nut getrokken
uit do macht van hqt weermiddel in
het bijzonder aan het Russische front,
waar enorme met palen en kunst
matige moeilijkheden bezaaide ter
reinen bet hun mogelijk gemaakt
hebben troepen van het eene naar
het andere punt van dat onmetelijke
slagveld te verplaatsen. De ontwik
keling der spoorwegen zou niet vol
doende geweest zijn om hun die
bewegingen te vergemakkelijken, zoo
zij ze niet uit hadden kunnen voeren
zonder eenig risico voor het gedeelte
van het front, dat van troepen ont
bloot washier begint de strategische
rol van het ijzerdraad, waarvan het
volgende voorbeeld:
In de streek van Warschau hebben
het Russische en het Duitsche leger
maanden lang langs de rivieren
Bzara en Rawka tegenover elkaar
gelegen, langs een linie van zestig
kilometer, waarvan de normale ver
dediging zes tot acht legerkorpsen
geöischt zou hebben. Men is nadien
te weten gekomen, dat de bewaking
van zulk een ruimte overgelaten is
geweest aan eenige duizenden man
nen, op een afstand van acht tot tien
kilometer, voorzien van een reus-
achtigen hoeveelheid machinegeweren
en beschermd door eindelooze velden
prikkeldraad, die zich op tal van
plaatsen uitstrekten tot op een diepte
van zeB kilometer en bevestigd waren
aan palen van zes voet hoogte. Men
kan zich gemakkelijk den geweldigen
weerstand van zulk een barrièrre
voorstellen.
Terwijl er dus .op sommige punten
mannen uitgespaard werden en door
materieel vervangen, heeft de dekking
van strategische beweringen door
prikkeldraadversperringen de Duit
schers in den loop van het jaar 1916
in staat gesteld om op andere punten,
die door hen beslissend geacht worden,
in aantal overwegend sterker te zjjn,
zelfs dan de onmetelijke Russische
legers.
Machine-geweren en ijzerdraadeen
geweldige combinatie, die het hoofd
biedt aan het stoutmoedigste offen
sief met ijzer en vuur. Zoolang de
verschrikkelijke machines niet tot
zwijgen gebracht zijn, zoolang de
versperringen niet vernietigd zijn is
elke aanval, die er tegen aan botst
tot een bloedige nederlaag gedoemd.
De golven aanvallers breken uiteen
op de versperring en elke troep, die
zich in de mazen van het net waagt,
blijft er vast zittenhakengegrepen
en verscheurd door de onontwarbare
prikkels. Wanneer dan het machine
geweer, dat zich tot zoover stil ge
houden had, zijn verschrikkelijk
geblaf doet losbarsten, dan volgt er
een der meest tragische dingen van
den oorlog: een gansche linie man
nen, in enkele seconden neergewor
pen, letterlijk weggemaaid als dooreen
groote moorddadige zeis, die zich even
boven den grond beweegt. De vech
tenden worden in de been en getroffen!
vallep neer en zoodra ze neerliggen,
worden ze in het volle lishaam ge
troffen - vandaar de lijken bezaaid
met kogels - tenzij ze het geluk
hebben, in hun val in een granaat-
gaf dekking te vinden.
De artillerie van haar kant maait
ook wel in de gelederen; maar de
ontploffende granaten gaan te werk als
geweldige, ontelbare bijlslagen. Hun
uitwerking is meer dramatisch, hoof
den of ledematen worden afgescheurd,
menschelijke lichamen verkoold of
ontvleescht. Het werk van het ma
chinegeweer is, alB men het zeggen
mag, netter, minder bloedig, maar
niet minder verschrikkelijk, misschien
moorddadiger.
De best voorbereide, de stout
moedigst geleide aanvallen worden
door de combinatie van machine
geweren en prikkeldraad, meer nog
dan door zware artillerie, tegenge
houden, belemmerd of verlamd.
Peraatemman avar Roanaail.
De Daily mail schrijft in een hoofd
artikel over de nederlagen in Roe
menie
De slechte berichten van de paar
laatste dagen zijn in sommige op
zichten nog slechter dan die uit de
Dobroedzja; immers zoowel aan
den pas van Predeal als aan den
Roode-Toren-pas is de tegenstand van
de verdedigers gebroken en de inval
lers zijn heel sterk aan den Roemeen
schen kant van de grens gevorderd.
De ornstige vraag rijst, of de vijand,
die de passen geforceerd heeft, in
de vlakte tegengehouden kan worden.
Wij moeten de ^vaarde niet over
schatten van de slagen die op andere
oorlogBtooneelen toegebracht kunnen
worden, om den toestand voor de
Roemeniörs te verlichten. De vorde
ringen van de geallieerden op het
Westelijke front zullen op den duur
ongetwijfeld hun invloed laten gelden,
maar Duitschland is er blijkbaar op
voorbereid een groot aantal van die
slagen te riskeeren, voor het zijn
aanval op den Balkan er door zal
laten verzwakken.
De Fransche pers erkent de be-
teekenis van de nederlaag der Russen
en Roemeniérs in de Dobroedzja. De
Lanterne zegt dat Roemenie met een
afzondering van z(jn boDdgenooten be
dreigd wordt, die ernstige gevolgen
zou kunnen hebben.
Het Journal verwondert zich er
over dat de Russische vloot zoo wei
nig heeft kunnen doen ter bescher
ming van Konstanza.
UIT DEN OMTREK.
Bij Kon. besluit van 25 dezer zjjn
benoemd:
tot heemraad van den polder Eijer
land op Texel, J. Roeper Jz. te De
Waal op Texel;
tot heemraad van het waterschap
de Dertig gemeenschappelijke polders
op Texel, G. Witte Pz. te Den Burg
op Texel.
CoatrOla Voadar- sn Meststoffen.
De Vereeniging van Oud leerlingen
der Rijkslandbouwwinterschool te
Schagen doet een zeer nuttig werk,
door landbouwers en veehouders in
de gelegenheid te stellen, partijen
veevoeder en kunstmeststoffen te
doen bemonsteren, om ze op gehalte
te laten onderzoeken. Ztj stelt hier
voor geschikte personen aan als
monsternemer, die op baar kosten
worden voorzien van de verscbilleffde
benoodigdheden, als kistjes met bus
sen of flesschen, monsterboor, enz.
en die aan het Rijkslandbouwproef
station te Hoorn het onderricht ont
vangen.
Voor Hoorn en Schagen met de
omstreken zijn reeds gedurende enkele
jaren zulke monsternemers werk
zaam, en het kan gezegd worden:
met zeer goede resultaten.
Thans zijn Koegrat en Texel aan
de beurt gekomentot monster
nemers zijn benoemd de heeren
J. Marees te Koegras en C. Rentenaar
te Den Burg (Texel), die tegen een
nader bekend te maken tarief voor
belanghebbenden hun werk zullen
verrichten, zoowel voor particulieren
en aankoop vereenigingen als voor
handelaren, die zich daarvoor aan
melden.
Nog niet iedereen is overtuigd van
het nut, om een onderzoek in te
stellen naar het gehalte van zijn
aangekochte kunstmest en veevoeder,
en toch, het is maar al te dikwijls
zeer noodig. Juist in den tegenwoor
digen tijd worden allerlei artikelen
onder fraaie namen aan de boeren
verkocht, tegen veel te hooge prijzen
het gevolg hiervan is, dat men be
drogen uitkomt en handelaars in
genoemde stoffen gaat wantrouwen.
Dat is een ongewenschte toestand,
zoowel voor de landbouwers als voor
de eerlijke handelaars.
Aan belanghebbenden wordt bij
dezen de raad gegevenjn het vervolg
aan te koopen:
enkelvoudige voeder- en mest
stoffen, dus niet de straks bedoelde
mengsel
voor zooverre dit thans moge
lijk is, den koop te sluiten onder
Algemeene Handelsvoorwaarden
(A.H.V.), waarbij bet vereischte
gehalte vooraf wordt opgegeven
en gegarandeerd;
c. steeds iedere partij te laten be
monsteren en onderzoeken.
Op deze wijze zullen de slechte
praktijken van knoeiers aan het licht
worden gebracht en in den eerlijken
handelaar zal het hem toekomende
vertrouwen worden gesteld.
De moeite en do kosten kunnen
bü aankoop van niet al te kleine
partijen geen bezwaar zijn. De mon
sternemers zorgen voor hef invullen
van het formulier, en voor het nemen,
verzegelen en verzenden der mon
sters; de kosten wegen ruimschoots
op tegen de zekerheid, dat men waar
heeft voor zijn geld", bovendien kan
met den leverancier een afspraak
worden gemaakt omtrent de betaliDg
van de kosten van het onderzoek.
Het spreekt vanzelf, dat ook of
liever fut bijzondere coöperatieve
aankoop vereenigingen van de dien
sten der monsternemers zullen kun
nen profiteeren.
Landbouwers en veehouders van
Koegras en Texel! volgt het goede
voorbeeld van uwe collega's in de
omstreken van Hoorn en Schagen,
en ontbiedt de bovengenoemde mon
sternemers, opdat ge zult weten, dat
de in uw bedrüf gebruikte grond
stoffen een voldoend gehalte aan de
waardegevende bestandaeelen bezit-
ren, en dus niet te duur betaald zün.
H. E.
Nieuwe uitgaven.
„Zij". Maandblad voor de vrouw,
onder redactie van Ellen Forest.
Gratis bijlage van Morks Magazün.
Afzonderlük f 2.75 per jaar. Uit
gaaf van C. Morks Cz., Dordrecht.
„Wat „Zij" wil Goede, gewone,
ontspannende, nuttige, maar niet tt
nuttige (immers zoo na aan verveling)
lectuur verschaffen voor „vrouwen".
Niet voor „Dames" alleen, niet voor
„intellectueelen" alleen, voor allen".
Aldus Ellen Forest in haar woord
vooraf, waarmee ze dit nieuwe blad
de wereld inzendt. Merk op, gevoelige
lezeres, hoe de redactrice het vulgaite
woord „vrouwen" met kleine v,
„D&meB" daarentegen met kapitale D
laat zetten. In zeer onfraai Hollandsch,
slecht van stijl, oppervlakkig van
inhoud, vertelt Ellen Forest ons van
haar verdere plannen, om dan
natuurlük- in een P S. te eindigen,
waarin zij niet meer of minder belooft
dan een geschiedenis der mode, van
het steenen tijdperk af excusez
du peul
Wü mogen redelijkerwij» verwach
ten, dat dit eerste nummer, dat. de
uitgever ons ter bespreking toezond,
als een specimen geldt voor de vol
gende. Welnu, de lezer zelve moge
over do waarde .van het tüdachriitje
oordeelen, als wij hier de titels af
schrijven van de opstellen, die het
bevat.
Ad. lo. „De Mode" door Lucie de
Gerardue, ad. 2o. „Hollandsche Mode"
door dezelfde, ad. 3o. „Parijsche Mode"
door Ellen Forest (pseudonym voor
Lucie de Gerardue). Verder een rubriek
„Nonsence" (wordt vervolgd), een
artikel „Huisinrichting" door H. d. R
waarin gejammerd wordt over het
bedroevende feit, dat men zoo weinig
in de gelegen heia is zijo huis na-ar
eigen smaak in te richteneen
rubriekje „Hygiëne", met een
luchtig verteld verhaaltje en een
paar recepten „Ter tl) behoud van de
teint", enz., e^n ander rubriekje
„Hoo... we over elkaar spreken",
een geltlujtreerd artikeltje „Dans".
Dan komen we op huiselijker ter
rein In „Kinder-Hygiéne" wordt iets
verteld over baby, die in 't badje moet.
Maar even later is men er al weer
uit. „Iets over kant"20 regels b(j
eenige illustraties, „Theepraaije3"over
dienstmeisjes, die absoluut, geen ka
toen wilden dragen - je schijnt ze
zoo te hebben „Amsterdarasche
winkelweek".
't Volgend nummer belooft portret
ten van acteurs en actrices, zegt de
schrijfster, Ellen Forest, die nagenoeg
ditheele nummer volgeschreven heeft.
Tenslotte de rubriek „Correspon
dentie" en het „feuilleton".
Onzen indruk samenvattend, moet
ons van 't hart, dat „Ztj" een mon
dain, onbeteekeneud blaadje is, dat
misschien juist daardoor zjjn weg
zal vinden. Typografisch is het keurig
verzorgddie eer moet men den
uitgever nagevenfraai kunstdruk
papier en goede illustraties, een hyper
moderne titelplaat van Frita van
Alphen.
Maar een tijdschrift, niet voor
„Dames" alleen, maar ook voor
„vrouwen"... neen, mevrouw, de
Hollandsche vrouw (met kleine v)
vraagt wat degelijkers, wat voed
zamers vooral, en gunt u graag uw
modeplaatjes en uw oppervlakkige
causerietjes over alles en nog wat.
Enfin, de abonné's van Morks'
Magazün zün goed-af: die krijgen
het gratis. Wjj minder bevoorrechten
mogen f 2.76 dokken als we 't nemen,
Wat toch een koopje iB,
„W»t iedere Havenarbeider weten
moet van de Stuwadoorswet". B<ta-
voudieo nlteenxettidg en verklaring
van den inhoud der Wet en der
uitvoeringemaatregelen, door A. W.
Heykoop. Witgive van den „Oentrnle
Bond van Transport- en Haven
arbeiders' 'te Botterdam, PrlJslO cent
De schrijver is voorzitter van den
voornoemden Bond en heeft, zooals
de titel aanwyst, in een goedkoop
geschriftje alles bijeengebracht, wat
men omtrent do 1 Nov. in werking
tredende Stuwadoorswet behoort te
weten. Ofschoon een plaats als den
Helder met dit bedrüf weinig heeft
uit te staan, kan eene korte aankon
diging van dit nuttige geschriftje haar
nut hebben.
Deze brochure is geen crltische
studie der wet, aldus zegt do schrü-
ver in zjjn inleiding, ze wil slechts
zün een gids voor de havenarbeiders,
len wegwijzer in de Wet en de Uit
voeringsbesluiten, zooals die tenslotte
zün vastgesteld en gelden. W(j zullen
dus niet telkens opmerken,-dat een
of andere bepaling naar ons oordeel
niet goed, te zwak onvolledig, on
voldoende of zelfsjgeheel verkeerd is,
maar ons voor heden bepalen tot een
eenvoudige uiteenzetting van wat ia
bepaald in de Wet en de Uitvoerings
besluiten.
Bü voorbaat vraarscbuwen w(j
echter tegen overdreven verwachtin
gen, zoowel als tegen onbekookte
veroordeeling. Rustig de praktische
doorvoering der Wet even afwachten
en dan, in goede vakactie optreden
voor verbeteringen, zij het parool.
De brochure bevat verder eene
uiteenzetting omtrent den inhoud der
wet, den arbeidsduur, veiligheids- en
gezondheidsmaatregelingeD, commiB-
siên voor advies, straffen, enz.
INGEZONDEN.
Sint Nloolaaafeeat Onderofficieren.
Op initiatief v. d. Alg. Bond van
0.0. 4©r Kon. Marine en „Ons belang"
van de Landmacht, Afd. Helder heeft
zich eene commissie gevormd om
de kinderen van de ledea dier Ver
eeniging wederom een genoeglüken
Sint Nicolaasavond te bereiden.
De commissie meent daarbij te
mogen rekenen op groote deelname
evenala vorige jaren.