COURANT
DINSDAG 21 NOVEMBER 1916
44e JAARGANG
Ba abOBDBaeiitsppIJs
tan de Heldaraaba Baaraat" la
thans par kwartaal la éa atad
70 sant, fraaoa par poat 11.—.
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Uit den Omtrek: Wiarlsgss en Texel.
2. Feuilleton, enz.
OE OORLOG.
De legerberlchten
van 17, 18 an 19 November.
Van het W e s t e 1 y k front.
De Ingelscbe zoowel als de Fran
sthe berichten van 17 dezer geven
aan, dat aan bet front, behoudens
ar tilleriege vechten, geen gebeurtenis
sen van belang plaats hadden. Het
aantal sedert 13 Nov. door de Engel
schen gemaakte krijgsgevangenen be
draagt thans 6190.
Hot Fransche communiqué van
den 18en maakt melding van het
afBlaan van aanvallen der Duitschers
bij Biaches, ten Z. van de Somme
en by Berny.
Naar van Engelsche zyde gemeld
wordt, zyn opnieuw vorderingen ge
maakte Ten N.O. van Beaumont-
Hamel werden de stellingen uitge
breid, terwyi ten N. van Boaumont
verder vooruitgedrongen werd. Een
later bericht geeft aan dat ondanks
het slechte weer de operaties werden
voortgezet, waarbij deEagelschenerin
slaagden de buitenwyken van Grand-
court te bereiken. In totaal werden
by de gevechten op dèn 18en 20
officieren en 752 man gevangen ge
nomen.
Het Duitsche legerbericht van den
18an meldt het afslaan van aanvallen
der Franschon by Saillisel eq tegen
de ten Z. daarvan aansluitende linies.
Volgens de mededeeling van den
19en waren de Duitschers, naar aan
leiding van groote levendigheid ach
ter het Engelsche front, voorbereid
op een voortzetting van den aanval
der Engelschen aan beide zydenvan
de Ancre. Deze aanval is dan ook
inderdaad gekomen.
Naar het bericht aangeeft, was het
wederom een grootsch opgezette door
braakpoging, die evenals alle andere,
op een bloedige krachtverspilling uit- j
liep. Slechts op enkele punten be
haalde de vijand onbeteekenende ter
reinwinst.
Zoo werden de Duitsche troepen
ten W. van Serre, in Grandcourt en
ten Z. van het dorp eenigszina terug
gedrongen op meer naar achter ge
legen Btellingen. Overal elders werd
de vqand afgeslagen. Ten Z. vau
Sailly-Saillisel, aan den N.W. rand
van het bosch St. Pierre-Vaast mie
lukten de aanvallen der Fransshen.
De artilleiïegévechten worden met
groote hevigheid voortgezet.
Van het Italiaansch-Oosten-
r y k a c h e front.
Naar het Italiaansche communiqué
vau den 18den aangeeft, werd het
front op de Karst eenigszina vooruit-
gebracht. Aanvallen der Oostenrijkers
op de ten O. van Görz gelegen Itali
aansche stellingen werden afgeslagen.
Ook in het bericht van den 19den
wordt gesproken van het afslaan van
vyandeiyke aanvallen, ditmaal in het
Adige dal en in Boven-But. Met zware
verliezen trokken de Oostenrykers op
hunne stellingen terug.
Volgens het Oostenrijksche leger
bericht van den 19den werd een
loopgraaf dér Italianen in het Vipacco-
dal vermeesterd. Hierbij werden vier
officieren en 120 man gevangen ge
nomen.
Van het O 0 a t e 1 y k front geen
gebeurtenissen van belang.
Van Russische zyde wordt melding
gemaakt van een aanval der Oosten-
ryksche troepen in Bosch-Kar pathen,
waarbij'de Russen aanvankelijk eeni-
germate teruggedrongen werden. Door
een tegenaanval herstelden dezen
echter hunne oude linie.
Van het Zevenbergsche front.
De Duitschers hebben het erbiyk-
baar op gezet Roemenie er onder te
werken. Met groote hardnekkigheid
zetten zy hun aanvallen op de uit
gangen der naar Walacbye leidende
paswegen voort, en met succes. De
taaie tegenstand der Roemeniörs is
niet by machte dit offensief tot staan
te brengen. En het ziet er dan ook
naar uit, dat, indien geen tydige hulp
opdaagt, de druk hen ten slotte te
zwaar zal worden, en hen in een
uiterst moeilyke positie zal brengen.
By Kampolung, waar de Duitschers
reeds een flink stuk vooruitgedrongen
waren, hebben de Roemeniörs getracht
de indringers door een met kracht
ondernomen stormloop terug te wer
pen. Evenwel zonder resultaat - al
thans volgens het Duitsche legerbe
richt van den 18den. Verder wordt
hierin medegedeeld, dat do aanval
aan weerszyden van Jiu en Alt goed
vordert. Ook de troepen in Walachye
gingen flink vooruit.
Naar de berichten van den 19en
aangeven hebben de Duitschers
de uitgangen van do naar
Walachye leidende passen
geforceerd. Het sterke front der
Roemeniörs tusschen Jiu en Giorni
werd door de Duitschers in den Blag
by Tirguluj (17 K.M. ten Z. van den
Vulkan-pas) doorbroken, waarbij de
Roemeniörs zware verliezen leden.
Pogingen van den vyand om de Duit
schers met nieuwe uit Oosteiyke
richting aangevoerde versterkingen
te omsingelen zijn mislukt. De ver
volging werd door de Duitschers
voortgezet, waarbij de spoorweg Or-
sowa-Ciarowa bereikt werd. Ten Z.
van den Sooden Toren-pas werd de
weg Calimunest-Suici overschreden.
In den tijd van 1 tot 18 November
nam het 9a legercorps 189 officieren
en 19288 man gevangen en werden
26 kanonnen, 17 munitiewagens en
72 machinegeweren vermeesterd.
In het Gyergyo-gebergte, ten O.
van het Putna-dal werden sterke aan
vallen der Russen afgeslagen.
Een later Duitsch bericht geeft 3au
dat de vorderiDgen der Centralen in
Walachye voortduren.
Het Russische communiqué van
den 19en spreekt van het een weinig
naar het Z. terugdringen van de Roe
meensche troepen in het Jiu- en Alt
dal. In het Tirguluj dal, ten Z. van
den Vulkan-pas (waar volgens het
Duitsche bericht het Roemeensche
front werd doorbroken) zijn de Roe
meniörs tot het offensief overgegaan
en werden verschillende hoogten door
hen bezet.
Het Roemeonsche bericht meldt
niets over deze voorde&len doch geeft
alleen aan dat ac govechten in deze
streek uiterst hevig waren en met
onverminderde kracht worden voort
gezet, evenals in het Alt-dal. In de
streek van Bragoslavele daarentegen
gingen de Roemeensche afdeelingen
vooruit. Hier werden 4 officieren en
10 man gevangen genomen en 2 ka
nonnen, 2 mitrailleurs en veel andere
wapens vermeesterd.
In de Dobroedsja is de toestand
onveranderd. De Russen melden dat
zij in Z. richting vorderingen maken.
Tot hoever deze zich evenwel uit
strekken wordt er niet by vermeld,
Van het Macedonische front.
Op dit gevechtsterrein zijn de
geallieerden thans in het voordeel.
Naar het Franache bericht van den
17en meldt, bezetten de Engelschen
op den linker-Stroemaoever het dorp
Barakli. De hoogterug ten N. van
Iven, in de Tserna bocht, werd door
de Franachen en Serviöra stormender
hand genomen. Drie tegenaanvallen
werden afgeslagen. Verder naar het
W. werd een versterkte hoogte even
eens door de Franschon en Serviërs
bestormd en vermeesterd.; Negotin,
ten N.O. van Kenali, werd door ruiterij
bezet. Het aantal gevangenen, ge
maakt in de gevechten op 15 Nov.,
bedroeg 400.
Het communiqué van den 18en
meldt het terugslaan van een Bul-
gaarsche afdeeling, die trachtte het
door do Engelschen vermeesterde
dorp Barakli aan de Stroema te
hernemen. 1
De Franschen en Serviërs zetten
hunne vorderingen aan de Tserna en
in de vlakte van, Monastir voort. Zy
bereikten de zoom van Kanina.
Dd. 19 dezer werd gemold, dat over
het geheele front de artillerie zich
zeer bedrij vig toonde. Ten O. van do
Tserna werd Grynistra door de
Franschon en Serviërs omsingeld.
Tegenaanvallen der Bulgaren op de
hoogte 1212 werden afgeslagen. In
wanorde trok de vyand naar het N.
terug, achtervolgd door de Serviërs.
In de streek ten Z. van Monastir werd
Noleven bereikt.
Een later bericht geeft aan dat in
den ochtend van den 19en Monastir
door de "geallieerden werd
bezet.
Het Duitsche legerbericht van den
18en meldde dat aanvallen der Fran
schen ten Z. van Monastir afgeslagen
werden. Om de hoogten ten N.O. 7an
Cegel werd verwoed gevochten. Op
15 November was een dér toppen
door de Serviërs genomen. Deze
stelling werd stormenderhand her
overd. Een later bericht meldde dat
opnieuw zware gevechten b8gonnen
waren.
In het communiqué van den 19en
wordt echter medegedeeld, dat de
Serviërs de hoogte 1212, ten N.O. van
Cegel nieuwe vorderingen haddon
jemaakt, tengevolge waarvan de
Duitsche en Bulgaarsche troepen
hunne stellingen ontruimden en een
stelling ten N. van Monastir innamen.
De stad Monastir werd dus prysge-
iven.
Van het-Russisch-Turksche
front.
Naar van Turksche zijde wordt
medegedeeld, rukt de naar Hamadan
gezonden troepenmacht op in de
richting van Sultauasladt, Ï50 K.M.
n Z.O. V3n Hamadan.
Een aanval van sterke Russische
afdeelingen in de streek ten N.O.
van Revandiz werd afgeslageD.
Vyandeljjke afdeelingen, die erin
geslaagd waren eenige Turksche
loopgraven aan het Kaukasiscbe front
te bezetten, werden door een tegen
aanval weder verdreven.
De duikboot- en mijnoorlog.
Uit Londen wordt gemeld:
Het Portugeesche zeilschip „Emi-
lia" en de Deensche bark „Fenja",
het Portugeesche s.s. „Sannicolo", het
Engelsche s.s. „Lady Carrington"
(8920 ton) en het Italiaansche s.s.
„Lela" (2987 ton) zyn in den grond
geboord.
Van Fransche zijde wordt nog
medegedeeld, dat het. Engelsche s.s.
„Sarah Radcllffe" (8838 ton), het Ita
liaansche s.s. „Giovanni" (8428 ton),
het Grieksche s.s. „Styliani Bebis"
(8608 ton) en het Deenacho s.
„Ragnor" (2123 ton) door Duitsche
duikbooten in den grond zijn geboord.
Do „Deutsohland".
Omtrent de aanvaring van de han
delsduikboot „Deutecbland" met een
haar begeleidende sleepboot wordt uit
New-Londen gemeld, dat een van de
sleepbooten onverwachts voor de duik
boot kwam, en deze laatste haar toen
van achteren trof. De' ketels ont
ploften en de sleepboot zonk. Alleen
kapitein Hirsch, vau het geinterneerde
Duitsche stoomschip „Neekar,"
werd van degenen die aan boord van
de sleepboot waren, gered. Hirsch
greep een reddingboei, die van de
I duikboot, was uitgeworpen.
Naar een bericht uit New-Londen
aan de „Daily Tel." meldt, heeft de
deurwaarder aan de eigenaren van
de „Deutscbland" een eisch beteekend
tot betaling van een schadeloosstel
ling ten bedrage van 2.500 per ton
voor de door de „Deutschland" ge»
ramde sleepboot. De „Deutschland"
ligt thans op de ankerplaats, vanwaar
ze i» vertrokken, met eon gat aan
weersstiden van den boeg. Door het
federale gerecht wordt een onderzoek
ingesteld naar hetgee* er Donderdag
nacht is gebeurd. Men weet dat de
..Deutschland" onverwacht was ver
trokken. Kapitein Kónig en de be
manning werden uit een bioscoop te
New-Londen gehaald om naar boord
te gaan, daar da scheepsagent was
komen meedeelen dat het oogenblik
van vertrek was gekomen. Het pu
bliek wist niet beter of do „Deutsch
land" zou nog een week biyven.
Zoolang het ondersoek duurt wei
geren de opvarenden iets mee te
deelen. Zy zjjn allon als getuigen op
geroepen. Daarom is een onmiddeliyk
vertrek niet te wachten.
Een Zeppelin naar beneden
geschoten.
Potrograd, 18 Nov. In de buurt
vau Sarny schoten de Russen een
Zeppelin naar beneden, maakten
daarby ongeveer 800 K.G. bommen,
twee kanonnen en twee mitrailleurs
buit en namen de 26 aviateurs, die
de bemanning van het luchtschip
vormden, gevangen.
Het koninkrijk Polen.
Londen, 18 Nov. 'De „Daily Mail"
verneemt uit Rome uit diplomatieke
bron, dat alle neutrale staten en het
Yaticaan besloten het koninkryk
Polen niet te erkennen en elke be
slissing ter zake uit te stellen tot
na den oorlog. Duitschland deed
krachtige pogingen by het Vatikaan
om zulk een erkenning te verkrygen.
Storm.
Londen, 19 Nov. Een zware storm
by de Britsche eilanden heeft groote
verwoestingen aangericht ender do
echepen, vooral aan de Ierscho kqet.
Een aantal stoomschepen zijn ge
zonken of gestrand, en een aaital
menschenlevens zijn verloren gegaan.
Verscheiden andere schepen kwa
men met averij in de haven aan.
Sigaren uit papier.
Twee fabrikanten in Beriyn, die
sigaren maakten van „gestrekte
tabak", dat wil zeggen van papier
dat met tabaksap gedrenkt was,
werden op grond va* de wet tegen
vervalachiug van voedings en genot
middelen gestraft, resp. mat 1000 en
500 Mark boete.
BINNENLAND.
Djambi.
Do correspondent van bet Hbl. te
Sourabaja seint d.d. 17 Nov.:
Do resident vau Djainbi deelde
officieel medeDo controleur van
Moeara Tobo telegrafeerde den Hen
November, dat eene patrouille in
landers onder bevel van Pati Idmau
van Telok Kwali den voornaamsten
aanvoerder der opstandelingen op
Batang Hari, Haken Abdul Lntip
gehceten, met negen aanhangers
gearresteerd heeft.
De Rijksmiddelen.
merkwaardige stijging der baten
uit do Ryk8middelen is thans onder
broken. Over de maand October be
droeg het eindcijfer f 13.54 millioen.
Om een lager bedrag tu vindeD, moet
men teruggaan tot October 1901.
Echter zijn de omstandigheden voor
de cijfers over de afgeloopen maand
ongunstiger, aangezien in de betrek-
kelyke maandstaten niet de ont
vangsten zyn opgenomen van de
Post en Telegrafie, terwyi bovendien
een deel der opbrengst van den suiker-
accyns, ~n,l. de opcenten door het
leeniogsfonds, afzonderlijk wordt ver
antwoord, zonder dat het heffings
percentage is gewyzigd. Worden deze
verschillen alsnog bygevoegd en de
correcties aangebracht, daD nog staat
de opbrengst in de afgeloopen maand
f2.37 ten achter by October 1918,
niettegenstaande het feit, dat sinds
dien nieuwe belastingen zlju inge
voerd.
Da gevoelige achteruitgang komt
voornamelijk op rekening van den
suikeraccijns. Ook andere middelen
brachten minder op, hetgeen echter
weer door andere boogere opbrengsten
werd geneutraliseerd. Zonder de groote
vermindering van opbrengst van de
suikeraccyns zou zelfs een vermeer
dering der inkomsten te boekeD zijn
geweest.
By een bate van f2.560.000 verleden
jaar, bracht de suikeraccyns thans
slechts f701.000 op. Een achteruitgang
dus van f 1.85. (Dit is f 100.000 meer
dan de geheele achteruitgang der
Rijksmiddelen bedraagt).
Biykbaar is de voornaamste reden
van dezen teruggang van den suiker
accyns, dat in Augustus weinig suiker
in consumptie werd gebracht, tegen
over groote hoeveelheden in de vooraf
gaande maanden. (De hieruit voort
spruitende inkomsten komen eertst
in October binnen, aangezien het
crediot voor den Buikeraccijns twee
maanden duurt).
Waar nu de in consumptie ge
brachte hoeveelheden over de maand
September geringer waren dan in
AnguatoB, valt voor November weder
om een vermindering te voorspellen.
Van de overige verlagiDgen in den
maandstaat komt f222,000 op reke
ning van het gedistilleerd, het welk
de laagste Octoberbate heeft afge
worpen sinds 1909. De beide groote
accynsverhoogingeu, welke sedert
dien hebben plaats gehad, hebben
blijkbaar tot een zeer groote ver-
mindoring van het gebruik geleid.
Dit boteeltent nochtans niet, dat zoo
veel minder jenever wordt gedronken.
Wel hebben de accijnsvorhoogingon
stellig in dit opzicht gunstig gewerkt,
maar toch valt de inkrimping van
het gebruik voor 66n gedeelte aan
andere oorzaken toe te schrijven. In
de industrie wordt n.1. thans op veel
grootere schaal met gedenatureerde
spiritus gewerkt. Verder is op ruime
schaal accijnsonthefflng verleend aan
ziekenhuizen, etc., terwijl ten slotte
ook het gebruik van reukwater en
toiletartikelen, waarin alcohol voor
komt, is verminderd.
Uit deauccessiebelastiDgisf812.000
•minder ingekomen. Met uitzondering
van het vorige jaar vormt deze op
brengst ook een record.
Kleine verminderingen kwamen
voor by de grondbelasting (f82,000),
den zoutaccyns (f 16,500), de loods
gelden (f 28,000) en de invoerrechten,
die een onbeteekenend bedrag (f8000)
minder hebben ingebracht. Een aan-
merkeiyke verlaging valt by de
zegelrechten te boeken. Zy leverden
f 601,000 op tegep f788,000 in 1915.
Laatstgenoemd cijfer was echter on-
gekend hoog.
Tegenover deze verminderingen
staat een buitengewone styging by
de registratierechten, waaruit f 1.07
millioen binnen kwam tegen f 613,000
ten vorigen jare. Ook de hypotheek
rechten hebben zeer ruim gevloeid.
Zy leverden f 98,000 tegen f 58,000
in 1916. Voorts kwam uit het geslacht
1q verband met de hcoge veeprijzen
f 92,000 meer in, uit de domeinen
f 90,000. De inkomstenbelasting en
de verlaagde vermogensbelasting
leverden een klein bedrag (slechts
f 63,000 meer op dan verleden jaar
uit de beide genoemde heffingen plus
de bedrijfsbelasting was binnen ge-i
komen. Uit de verdedigingsbelastin
gen kwam in de afgeloopen maand
f 976,000 in en totaal tot dusverre
t 1.15 millioen. Uit de oorlogswinst
belasting zijn nog geen gelden ont
vangen.
In totaal is in de eerste 10 maan
den van 1916 f 160.93 millioen opge
bracht, tegen f 133.13 millioen in
1916. Verder kwam binnen uit op
centen voor het leeningsfonds f 22.33
millioen tegen f 11.90 millioen in
1915. In het geheel is de opbrengst
f8.45 millioen vooruit by 10/lï der
raming, afgezien van de leeningsop-
centen, de oorlogswinst- en verdedi-
gingsfcelasting en de opbrengsten van
post, telegraaf en telefoon. De ver
meerderde inkomsten komen voort
uit de volgendehoogereopbrengsten:
8Uiker-aceyoBf5.65millioeD,denieuwe
inkomstenbelasting f 12.30 millioeD,
invoerrechten f2.10 millioen, het ge
slacht 1 millioén, de belasting op den
waarborg van gouden en zilveren
werken f 160.000, de zegel-, hypo
theek- en registratierechten f5.814
millioen.
De toch reeds lage opbrengst der
loodsgelden ging nog met f255.000
achteruit, tengevolge van de voort
durend grootere belemmeringen die
aan de scheepvaart in den weg wor
den gelegd.
Oe electrlclteltsvoorzlenlng
in Noord-Holland.
Verschenen is het antwoord van
Gsd. Staten op het verslag der af
deelingen over de voorstellen be
treffende de electriciteitavoorziening.
Omtrent het bouwen van een cen
trale te Helder merken Ged. Staten op
Theoretische voorliefde voor hei ln
het algemeen juists beginsel van cen
tralisatie beeft Ged. Staten ook niet
weerhouden aan de Prov. Staten het
ontwerp-besluit sub II betreffende den
bouvr eeuer centrale te Helder ter
vaststelling aan te bieden. Dat besluit
bevat niet anders dan het uitspreken
van een beginsel, welke uitspraak
Ged. Staten, gelijk zy in hun voor
dracht mededeelden, van de Prov.
Staten vragen, opdat zy by het te
voeren overleg, met de Regeering op
die bereidverklaring een beroep zul
len kunnen doen.
Afgezien echter van de eischen, die
de Regeering in dit opzicht in 's Land»
belang zou wenschen te stellen, plei
ten voor den bouw eener centrale te
Helder ln de eerste plaats de belan
gen der bedrijfszekerheid en in de
tweede plaats de overweging, dat de
exploitatie «ener boogspanningslei-
dïng van het zuiden uit op deD duur
wel voordeeliger zal zjjn dan die der
te bouwen centrale, doch dat toch
vermoeddyk nog geruimen tyd zal
verstrijken, voordat zulks het geval
.1 zijn.
Het voor den aanleg der 70 K.M.
lange leiding met zeer hooge span
ning en der onderstations benoodigde
kapitaal wordt door don adviseur der
Staten op f8 k 900.000 geraamd en
aangezien het debiet in de weinig
bevolkte streek tusscbeu Alkmaar en
Helder, waarvoor de leiding zou moe
ten dienen, in de eerste jaren wel
gering zal biy ven, kan de leiding ge
durende dien tyd niet dan met ver
lies worden geëxploiteerd.
Is intusschen met behulp eener
centrale te Helder het debiet ln dat
gedeelte der provincie langzamerhand
opgevoerd tot een zoodanig peil, dat
de aanleg der hooapanningsleiding
onmiddellijk rendabel kan worden ge
maakt, dan zou op dat tydstip tot
dien aanleg kunnen worden overge
gaan, te meer wyl alsdan de centrale
vermoedelijk nagenoeg afgeschreven
zal kunnen zijn.
In elk geval verdient de bouw
eener centrale 'te Helder ook naar
het oordeel van Ged. Staten de voor
keur boven de stichting eener zoo
danige inrichting ergens In het midden
der provincie.
Bebrek aan steenkolen.
In een Bpoedeischende vergadering
van den Gemeenteraad van Tilburg
is besloten,- den prijs van het gas,
die thans 5 cent per M*. bedraagt
voor den gewonen en 6 cent voor
den muntmeter, voor de eerste 50
pet. van het normale verbruik niet
te wyzigen en den' prijs voor de
tweede 50 pet. te bepalen op 26 cent
per M8.
Dit besluit moest genomen worden,
omdat de gaskolenvoorrasd byna ge
heel uitgeput is. Mocht door dezen
maatregel het gasverbruik niet aan-
zieniyk verminderen, dan zullen kras
sere maatregelen genomen worden.
Dure varkens I
Wat ons te wachten staat op het
gebied van varkensvleeschprtjzen zegt
ons het volgende
Jaariyks wordt aan de Kromhout-
kazerne te Utrecht verpacht: hot
weghalen van de spoeliDg en het
verder afval van de soldaten-menage.
Over 1916 werd daarvoor door den
pachter een maandeiykscho betaling
van f 165 gedaan. Bij de jongste
inschryving op 11 November 1.1.
bedroeg de hoogste inachryvingssom
f667 per maand.
Of er strak» ook duur spek gegeten
zal worden. (♦Tel.")
Ont volk wordt ondervoed.
De „Tel." vestigd de aandacht op
het rapport der Amsterdamsche ge-
neeBheeren B. H. Sajet en W. Polak,
dié by een 29 tal Amsterdamsche
gezinnen een voedings enquête ln den
mobilisatie-tyd instelden.
Hun conclusie ls kort en goed deze,
dat in die gezinnen de voediog onvol
doende was; dat dag aan dag minder
voedsel wordt opgenomen dan noodig
is om 't lichaam zyn volle arbeids
kracht en weerstandsvermogen te
doen behouden, en voor kinderen om
tot de volle ontwikkeling te komen.
M.a.w. dat ons volk wordt onder
voed.
Dat is geen holle phrase, dat is
geen groot woord, dat is de wel
overwogen, rustig neergeschreven
conclusie van twee medici na nauw
keurig onderzoek.
De heeren Sajet en Polak hebben
in tabellen accuraat opgeteekend het
voedsel eiken dag door de gezinnen
gebruikt, den aard en de kwantiteit,
't inkomen, den huurprys der woniDg,
zoodat het een allereenvoudigste
rekensom i», na te gaan, hoe groot
het gebrek is, aan het allernood-
zakeiykste om nog maar niet te
spreken van 't volkomen gemis aan
alles wat eenigszlas tot genotmiddel
kan worden gerekend.
Wanneer men een blik slaat in de
lijsten, zooals die ingevuld by ons
z(ju ingeleverd schrijven de dok
toren Sajet en Polak dan valt het
terstond op, hoe schraal en eentonig
de kost is, welke in de meeste ge
zinnen ia genuttigd. Brood en aard
appelen vormen by velen den boofd-
kost: vruchten, groenten, vleesch,
visch komen ln het algemeen in deze
arbeidersgezinnen weinig ter tafel.
Dit geldt vooral voor de 10 gezinnen,
waarvan de voornaamste kostwinner
werkloos is en die in hoofdzaak be
staan van de uitkeering van het
Steuncomité, van militaire uitkeeriog
en voor het door 't Burgerlijk Arm
bestuur ondersteunde gezin, waarde
man overleden i3. Dit is niet te ver
wonderen, als men bedenkt, van
welke kleine bedragen dezo menschen
gedwongen zyn rond te komon.
Het inkomen wisselt hier n.1. van
f 7.50 tot f 19 per week (in één gezin
van 18 persouen bedraagt het f19).
In 6 dezer gezinnen is gedurende i
de geheele week geen vleeseh of
visch gegeten. En ook by de andere
zyn hiervan slechts zeer geringe
hoeveelheden genuttigd.
In de 19 gezinnen, waarvan de
kostwinner heeft gewerkt, wisselen
de inkomsten van f 12.42 tot f22.50
week. Ook by hen is het vleesch-
ën visebgebruik gering. By velen
wordt per persoon per week niet
meer dan 1 ons vleesch gegeten.
Vleesch komt ter tafel bij de Joodsche
gezinnen op Vryd3gavoud on Zater
dag, in -de Christen gezinnen op
Zondag; op andere dagen echter
vaak in het geheel niet.
Niet alleen is de hoeveelheid
vleesch, die gebruikt wordt, gering.
Wanneer men de pryzen nagaat, die
ervoor zyn besteed, moet men con-
cludeeren, dat ook de kwaliteit
te wenschen overlaat.
In overeenstemming hiermee zyn
ook de pryzen van het gebruikte vet
veelal laag; 't meest voorkomende
is margarine van 40 cent per pond.
De „Telegraaf" schiyft dan verder:
Op streng wetenschappelijke wyze,
dus zonder de vooropgezette bedoeling
van een bepaalde conclusie zyn deze
artseD, die by 29 gezinnen niet
behooronde tot de paupers maar
tot de arbeidersklasse, een onderzoek
instelden, tot de overtuiging gekomen,
dat de menschen ondervoed worden.
„De armoede drukt hier op.alles haar
stempel", schrijven zy, „er is geen
belangstelling, er heerscht een doffe
onverschilligheid voor alles, wat buiten
hun gewone dagelyksche leventje
valt."
De samenstellers hebben zich de
oeite getroost tabellen te geven van
de styging der pryzen van de aller
eerste levensmiddelen. Zij hebben by
de opgave van 't dageiyksch voedsel
hunner 29 gezinnen de pryzen, aan
voedsel besteed, opgegeven en de
lezer vTaagt zieh verbijsterd af hoe
't -mogeiyk 1b, dat die tobbende,
zwoegende, hongerende huisvrouwen
er in slagen, met haar gezin het leven
nog te houden.
Dit wetenschappeiyk materiaal
spreekt van zooveel honger en ellende,
dat het oen huivering moet doen gaan
door ons land.
Het volk wordt ondervoed, dat 1b
de noodkreet, die uit elke bladzijde
opklinkt. Die schreeuwt om erbarmen
met de lijdenden, maar die ook een
bittere, hoonende aanklacht is aan
allen, die verbetering kuDneu brengen,
maar hoorende doof en ziende blind
?4jD.
Voor 't gevaar van ondervoeding
hebben wy al zoo laDg gewaarschuwd
dit boekje komt ona vertellen, dat
onze vrees geen ydele was.
Zorg voor een behooriyke levens
middelenvoorziening, het eerst noo-
dige I
Het boekje zy onzen volksvertegen'
woordigers ter ernstige bestudeering
aanbevolen I
Vergaan.
Zaterdagmorgen is naar de „N.R^Ct."
meldt, voor Willemstad de stoomboot
Breda 's-GraTenhage 2 van de Rrosen-
daalsche stoom boot-maatschappy ver
gaan. De boot was geladen met beurt
goederen, waaronder 20 last regee-
ringsgraaD, bestemd voor Roosendaal.
De opvaronden zyn gered.
Mislukte vermomming.
Op het Stationsplein te 'b Graven-
hage trok Zondagochtend een dame,
die het Hollandsche Spoor station
verliet en in een auto wilde stappen,
door gebaren en houding, en vooral
door de zware stem, waarmede, zy
den chauffeur aanriep, de byzondere
aandacht van een politieagent, zoodat
deze een inspecteur van politie op
naar opmerkzaam maakte. Haar ge
heele wijze van doen kwam ook den
inspecteur zonderling voor. Hy sprak
haar aan en hoewel zy een dichte
voile droeg en tip top als vronw
gekleed was, meende de inspecteur
uit houding en stem te kunnen af
leiden, dat by met een manspersoon
te doen had. De vermomde, zich dus
ontmaskerd ziende, erkende dat hy
zich als vrouw had verkleed, doch
slechts voor de grap. De politie
ambtenaar nam dit niet maar zoo
grif aan en geleidde den persoon in
quaeatie naar het politiebureau aan
het Huygenspark. Dicht by dit bureel
gekomen, wist de verdachte gelegen
heid te vinden zich met een revolver
voor het voorhoofd te schieten. Be
wusteloos werd hy binnen het politie
bureau gebracht. Van verhoor moest
daarom worden afgezien en per as
werd de man die zich hoogst ernstig
verwond had, naar het Gemeente
ziekenhuis vervoerd, waar hy korten
tyd later, zonder het bewustzyn te
hebben herkregen, is overleden. Later
la gebleken, dat de overledene, op
wien by het onderzoek aan het
politiebureel een bedtag van eenige
duizenden guldens aan bankpapier was
1 jevonden, een jongmensch was af
komstig uit een plaatsje naby Am
sterdam. Vermoed wordt, dat er
diefstal in bet spel 1b geweest.
Oplichting.
Een Duitsch koopman heeft by de
politie te Arnhem aangifte gedaaD,
dat hij van een kipponhandelaar een
party kippen had gekocht, te leveren
op een later tydstip, voor een totaal
bedrag van 500,000 mark. Om den
handelaar het mogelyk te maken het
groote aantal kippen te koopen, werd
de koopsom vooruit betaald. Op den
bepaalden dag bad evenwel geen
levering plaats en de handelaar heeft
niets meer van zich laten hooren.
Gevaarlijke knapen.
Vrijdagmiddag omstreeks 4 uui
kwamen twee personen den winkel
van de flrma Aug.Cramer in de
Bakkerstraat te Arnhem binnen. Een
van hen haalde een revolver te voor-
schyn en hield deze de winkeljuffrouw
voor. De juffrouw vluchtte iu allerijl
achter ln den winkel en dadeiyk
daarop openden de indringers de toon
banklade en ontvreemdden daaruit
f 5. Vervolgens maakten zy zich uit
de voeten. Kort daarop werd een
hunner, de 15 jarige H. J. Hoed op
d6n Grooten Oord gearresteerd. Hy
werd naar het politiebureau gebracht
en daar gefouilleerd. Hy bleek ln het
bezit van een revolver geladen met
scherps patronen, terwyi hy boven
dien 17 revolverpatronen in den zak
had. H. was ontsnapt uit de tucht
school te Velsen. Zyn medeplichtige
werd Zaterdagmorgen aangehouden.
De daad van een krankzinnige.
Zondagmiddag vervoegde zich aan
het politiebureau te Arnhem de win
kelier H. Linders, wonende aan de
Koningstraat aldaar. Hy verkeerde
in opgewonden toestand en vertelde
dat by zijne vrouw had vermoord.
Inderdaad werd de vrouw van L.
jeworgd te bed gevonden. Het ïyk
s in beslag genomen en naar het
Gemeenteziekenhuis gebracht.
Vroeger reeds werd Linders in
een krankzinnigengesticht verpleegd,
doch daar als hersteld uit ontslagen.
Het wegvoeren van Belgen neer
Duitschland.
Naar het Nod. Corr. Bureau meldt
'zal deze week een lid der Tweede
Kamer (Daar men zegt de he6r Duijs)
verlof vragen tot bet rietaten van eeD
interpellatie tot de regeering inzake
het wegvoeren van Beigen uit hunne
woonplaats door de Duitsche overheid.
Aanleiding biertoe zou zyn, dat ook
in Nederland de terugkeer 'der Beigen
naar Antwerpen etc. was bevorderd,
en wel op grond van de toezegging
van een ongestoord verbiyf in hun
woonplaats, door de Duitsche regee
ring aan de Nederlandsche gedaan.
De Nieuwe Limburger Koerier meldt
het volgende:
In de afgeloopen week hebben de
Duitschers in Belgisch Limburg laten
bekend maken, dat de werklieden,
welke naar Duitschland wilden gaan
werken, daarvoor konden teekenen.
ZU moesten zich dair by de eerste
oproeping aanmelden. De werklieden
in de kolenmynen hebben eenparig
geweigerd. Toen hebben de Duitschers
aangezegd, dat de mynen zouden
worden gesloten en de mynwerkerB
naar Duitschland zouden worden ge
voerd.
Raad van 1916) gaven, dit eenigsziDs
uit zyn verband hebben gerukt,
waardoor ten opzichte van de moti
veering van dit verzoèk misverstand
ia ontstaan. Wy geven bedoelde bij
lage thans in baar geheel weer.
No. II».
Aan den
Raad der gemeente Helder.
IdelAohtbare Heeren,
Wy ohdergeteekenden, leeraren aan
de Burgeravondschool te Helder, be
voegd volgens Hoofdakte of akte
Wiskunde L. O.,
wenden zich tot U met het beleefd
verzoek te willen bevorderen, dat
onze jaarwedden per wekelykach les
uur geiyk worden gesteld aan die van
de teekenleeraren aan genoemde
school werkzaam.
De redeDen waarom vroeger teeken
leeraren hooger werden bezoldigd, zyn
thans geheel vervallen, daar de akte
middelbaar 'teekenen van vroeger,
thans ia gesplitst in tien, zegge tien
onderdeeleD, waarvoor voor ieder
onderdeel een akte middelbaar onder
wijs kan worden behaald.
Volgens deskundigen levert het
behalen van zoo'n middelbare akte
volstrekt geen moeite meer op dan
een akte Wiskunde L. O., om van 't'
behalen der hoofdakte maar te zwij
gen.
Wy ver wy zen U naar bet oordeel
van den heer De Groot, Inspecteur
van het middelbaar onderwijs, dat al3
byiage hierby gaat.
Hoogachtend hebben wy de eer te
zyn,
Uw dw. dienaren:
M. Koolhaas.
A. H. de Carpentier.
D. Blom.
J: Van Hoek.
J. G. Schwantje.
Helder, den 7 November-1916.
Byiage, behooronde by het adres
van do Leeraren der Burgeravond
school dd. 7 Oetober 1916 te Helder.
Uittreksels van brieven aan
Ged. Staten van Noord-Holland
door den heer De Groot, Inspec
teur van het Middelbaar Onder-
wy», inzake de salarieering fier
loer&ren aan de Burger-Avond
school te Helder, die in 't bezit
zyn der hoofdacts of acte wis
kunde, lager onderwijs.
De Inspecteur schrijft
Ik iou het een groote onbiliykbeid
achten, wanneer Iemand met hoofd
akte of bevoegdheid voor wiskunde
l.o. lager werd bezoldigd dan een
teekenleeraar met middelbare be
voegdheid. Deze laatste heeft wel
eene byzondere en speciale ontwik
keling, doch wat algemeene ontwik
keling betreft staat hij in den regel
achter by de onderwyzors met hoofd
akte of akte wiskunde l.o.
Wanneer dus de mate vanweten-
•chappeiyke ontwikkeling van den
onderwyzer of leeraar van zeer groot
en overwegend belang is te achten
voor de resultaten van zyn onderwys,.
dan inzonderheid is er alles voor te
zeggen om de salarissen minstena
gelijk te stellen.
Ik mag niet toelaten dat Burgemees
ter en Wethouders der g6m. Helder
hot laten voorkomen, dat leeraren
met hoofdakte en akte wiskunde 1.0.
minder omvangryke studie hebben
gemaakt dan zy die een der akten
m. 0. teekenen hebben behaald.
TrouwenB, eene vergelykingj tus
schen de teekenleeraren en deleera-
ren, bevoegd volgens hoofdakte en
wiskunde 1; 0., zou wat de mate van
wetenschappelijke ontwikkeling be
treft, wel eena ln het nadeel van de
eeraten kunnen uitvallen.
Het is dan ook altyd myn streven
geweest juist bevoegde onderwijzers
der lagere school aan de Burger
avondschool geplaatst te kry'gen.
Immers zy dragen als het ware
de leerlingen van de lagere naar de
middelbare school over.
Bovengenoemde brieven van den
heer Inspecteur lagen ter inzage
voor het Gemeentebestuur en adres
santen in Januari j.1. by den Raad
van State te 's Gravenbage.
PLAATSELIJK NIEUWS.
- By het gister te 'sGravenhage
gehouden examen slaagde voor derde
officier der koopvaardij de heeren
C. Drijver en D. J. Grimmon.
Leeraren Burger-Avondschool.
Wy ontvingen een tweetal inge
zonden stukken naar aanleiding van
het in ons nummer van Zaterdag
opgenomen berichtje onder boven-
staanden titel. Het spijt ons, dat wy
door de bekorting, die wij aan het
oorspronkelyke Btuk (No. 186 der
Bijlagen van de Verslagen van den
Ingezonden mededeeling.
AAMBEIEN,
muit voorkomende kwaal van
omen lijd.
Hy, die bsvryd blijft van aambeien,
mag inderdaad van geluk spreken,
want de martelingen van jeukende,
bloedende, droge of uitwendige aam
beien berooven den lijdër van alle
rust en genot. Weinig menschen ont
snappen aan deze kwaal na den mid-
dolbaren leeftyd.
Oorzaken van vatbaarheid ervoor
zyn erfeiykheid, leverkwalen, gebruik
van sterke purgeermiddelen, verstop
ping, te veel eten of drinken, zittende
leefwyze, en te weinig lichaamsoefe
ning. Vrouwen lyden er dikwijls aan
by zwangerschap, ofschoon de vat
baarheid dan reeds te voren bestond.
By alle vormen van aambeien zyn
regelmatige stoelgang, licht verteer
baar voedsel on zorgvuldige reiniging
van groot belang.
Ofachoon .in ver gevorderde gc-val-
lon operaties door sommige autori
teiten worden voorgestaan, werd op
merkelijk succes verkregen door het
gebruik van Foster's Zalf, een spoedig
verzachtende, heelende en antisepti
sche zalf, in het bizonder geschikt
voor aambeieD.
De eerste" aanwendiDg van Foster's
Zalf doet de prikkeling verminderen
en het voortgezet gebruik doet de
ontsteking en het bloeden ophouden,
en maakt in de meerderheid der ge
vallen een einde aan de kwaal.
Foster's Zalf (let op den juisten
naam) is te den Helder verkrijgb. by
Alb. ten Kloc-Bter, Keizerstr. 93. Toe
zending geschiedt franco na ontv. v.
postwlsael k 1.76 p. doos. (48)