HELDERSCHE COURANT No. 4703 DONDERDAG 23 NOVEMBER 1916 44e JAARGANG De abenaeaentsprljs van de „Holdertebe Courant" Is thans per kwartaal la de stad 73 eent, franco per pont ft.—. Op pagina 4 van dit blad Is apganonan 1. fiemaantebegrootlng 1917. 2. Feuilleton, enz. DE OORLOG. Kilzir Frans Jozaf overleden. Weenen, 21 November. Een extra editie van de ambtelijke „Wiener Zeitung" meldt, dat keizer-koning Frans Jozef vanavond om 9 uur in het kasteel te Schönbrunn zacht is ontslapen. Keizer Frans Jozaf is 86 jaar ge worden. Von Jagow vraagt ontslag. Berlijn, 21 November. Officieel. Ton Jagow, de rijksminister van buiten- landsche zaken, heeft om gezond heideredenen ontslag gevraagd. Tot zijn opvolger ia de onderminister Zimmermann bestemd. Het „Berliner Tageblatt" acht het waarschijnlijk dat von Jagow, als opvolger van wtjlen t. Tschirschky als gezant naar Weenen gaat. De legerberlchten van 21 November. Aan het Westelijk front hadden geen gebeurtenissen van belang plaats. De legerberichten maken slechts mel ding van artilleriegev8chten op ver schillende punten van het front aan de Somme en by Verdun. Van het Italiaansch Oosten- rij k s c h e front. Het Oostenrljksche communiqué van den Sisten geeft aan, dat sterke afdeellngen een aanval ondernamen tegen de onlangs door de Oosten rijkers vermeesterde schans ten Z. van Biglia. De aanval werd afge slagen. Van.Italia&nsche zijde wordt mede gedeeld dat twee aanvallen der Oosten rijkers, gericht tegen de stellingen op de hoogte 126 (ten N. van den Volkovniak) afgeslagen werden. Tan het Oostelijk front. Het Dultsche legerbericht van den Slaton meldt dat in het Ludowa- gebied patrouille-gevechten plaats hadden waarbij 40 man gevangen genomen werden. In het naburige Zuidelijke vak ondernamen de Russen een aanval die bloedig afgeslagen werd. Aan het Roemeensche front werden ten ff. van Kampolung herhaalde aanvallen der Roemeniërs afgeslagen. Aan de Alt werden na hevigen strijd eenige belangrijke Roemeensche ver sterkingen vermeeaterd. Meer Zuidelijk zijn de troepen reeds opgerukt tot voor Craiova, tot dusver de zetel van het oppercommando van het 1ste Roemeensche leger. len later bericht geeft aan dat Craiovadoor de Centralen werd bezet. Naar van Russische zijde d.d. 21 dezer wordt gemeld, werd in de Bosch-Karpathen een aanval ten N. van de stad Pnewi afgeslagen. Tan het Roemeensche front wordt gemeld dat het vijandelijk offensief in het Olt dal tot gevolg had, dat de Roemeensche troepen al vechtend, langzaam naar het Z. terug moesten trekken. Ook in het Jiu dal werden zij tot wijken gedwongen, waardoor zij tot de streek van het station Filiasi terugtrokken. In een Russische beschouwing over het offensief der Centralen in de Wala- chtjsche laagvlakte wordt gezegd: Falkenhayn's opmarach in het Jiu- dal zal hem ten hoogste in staat stellen een smalle strook van wes telijk Roemenië te bezetten. De op- marsch vandaar in oostelijke richting is heel moeilijk, want Roemenie wordt doorsneden door honderden bergstroomen, die meest van het noorden naar het zuiden loopen. In verband met het succes der- Serviërs bij Monastir en de uiterst wankele positie ln de Dobroedzja zal het den Bulgaren voor 't minst moeilijk vallen op het westelijk Roe meensche front hun troepenconcen tratie te handhaven. In een Dultsche beschouwing over het verloop der operaties op het Roe- meensehe front wordt medegedeeld, dat door het afsnijden van de spoor- weglinio Orsowa—Craiova, de bij Orsowa strijdende Roemeensche troe pen hun eenige aftochtalinie hebben verloren. Yoor het tijdsverloop van 1—18 November, meldt het Duitsche leger bestuur een totaal aantal gevangenen van 189 officieren en 19.338 man en een buit van 26 kanonnen en 72 machinegeweren. Na de ernstge ver liezen in Zevenbergen en de Dobroedsja is dit een zeer zware slag voor Roemeniërs. In de „Echo de Paris" schrijft Marcel Hutin: Er heerscht nog altijd ongerustheid over den opmarseh van Falkenhayn in Walachye. Onze krijgs verrichtingen in Macedonië, zegt bij, kunnen geen onmiddeliyken invloed op Walachye hebben. Het lot van de Roemeniërs hangt voornamelijk af van de krachtsinspanning van Rub- lani. De Russen schijnen twaalf dagen te laat te z(jn met hun offensief tegen Falkenhayn, evenals indertijd tegen Mackensen, maar generaal Ber- ttaelot is een koelbloedig man, die geenszins wanhoopt. Tan hot Macedonische front. Van Dultsche zijde wordt gemeld, dat de plaatsen Constanza en Ctrna- woda beschoten werden. Ia Mace donië werden aanvallende bewegingen .der Serviërs op het Moglena-front, tot mislukking gebracht. Verder geen gebeurtenissen vau belang. Daarentegen wordt van Fransche zijde medegedeeld, dat de bondge- nooten krachtige druk uitoefenen op de Bulgaarsche achterhoeden ten N. van Monastir. In het W. werden vijandelijke aan vallen door de Italianen afgeslagen. Op den O. oever van het Prespa-meer werd het dorp Krani door de bond- genooten bezet. Di duikboot- on mljnoorlog. Volgens de „Times" blijkt uit op gaven van de Liverpoolsche assura- deursvoreeniging, dat in October 113 schepen met samen 266,058 ton als verloren worden geboekt, tegen 68 schepen met 169,686 ton in October 1915 en 48 schepeD met 138,429 ton in October 1914. Van Duitsche zijde wordt gemeld dat in de maand October 148 vijande lijke en 72 neutrale koopvaardij schepen, met een inhoud van resp. 306.500 en 87.000 ton, in den grond werden geboord. Sedert het begin van den oorlog is door oorlogsmaatregelen van de mid denrijken 8.322,000 tons scheeps- ruimte van den vijand verloren gegaan daarvan was 2.550.000 ton Eogelsch. Van de volgende schepen wordt gemeld dat zij tot zinken werden gebracht: Het Noorsche stoomschip „Ullvang", de Grieksche kustvaarder „Spetzai" (1904 of 788 ton), het Noorsche zeilschip „Parnaas", het Noorsche stoomschip „Finn", en het Portugeesche transportschip Machico. De „Bramen". Naar de „N. Arnh. Ct." verneemt van een geacht ingezetene van Enschedé, die vele connecties heeft aan gene zijde der grens, heeit de heer Lohman van de Nord Deutsche Lloyd te Bremen gezegd, dat de handelsduikboot „Bremen" niet is vergaan, doch varende is en binnen enkele dagen een haven zal binnen- loopen. Fransche torpedojager getorpedeerd Naar van Duitsche zijde wordt gemeld, heeft een der duikbooten den 14cn November in het Engelsche Kanaal een Fransch bewakingsvaar tuig, naar allen schijn een torpedo jager van de Are- of de Sabre klasse en 6 vijandelijke koopvaarders in den grond geboord. (De Are- en Sabre-klasse bostaat uit torpedojagers van 808 tonde bemanning telt 62 koppen). Doltsch stoomschip vergaan. Het Duitsche s.s. „Fritz Hugo Stinnea -V", met een lading erts op weg van Lulea naar Hamburg, is tengevolge van een ketelontplofflng ten- Zuiden van Sandham vergaan. De kapitein en 6 man gingen in de eerste reddingboot, elf man ln de tweede. De eerste boot is omge slagen; men zag twee mannen er zich aan vastklampen. Hun verder lot is onbekend. Een Zweedsch s.a. heeft de elf man van de tweede boot opgenomen en later aan de loodsboot overge geven, die ze te Tstand aan land bracht. Do entante an Griekonland. ült Athene wordt dd. 20 Nov. ge meld: De Oostenrljksche, Duitsche, Turksche en Bulgaarsche gezanten moeten zich aan boord begeven van een stoomschip, dat tot hun be schikking gesteld is. AnderB zulien zij met geweld verwijderd worden. Admiraal Fournet heeft zich recht streeks met hen in verbinding ge steld. £,De Koning weigert verantwoor delijkheid op zich te nemen. Het Spaansche gezantschap belast zich met de bescherming van de Duitsche onderdanen, het Ameri- kaansche gezantschap beschermt de Oostenrijkers, Turken en Bulgaren. Naar de „Daily Mail" uit Athene verneemt, iB de oorzaak van de uit zetting gelegen in het feit, dat ont dekt werd, dat baron Grancy, de Duitsche marine-attaché, bij spionage betrokken was. Do wogvoorlng van Bolgon. Naar de Chicage Daily Nows ver neemt van een Amerikaanach zaken man, „wiens onkreukbaarheid en gezond oordeel zoowel in Amerika als in Europa worden gewaardeerd" en wiens naam te zijner tijd zal worden medegedeeld, is Duitscbland van plan de goheele tot arbeid ge schikte manlijke bevolking van België weg te voeren naar Duitschland, om ze daar aan het werk te zetten, Deze Amerikaan is te Londen aan gekomen, na in België tooneelen te hebben bijgewoond, die hij „ongeloof lijk en hartroerend" noemde. Er z(jn reeds tusschen de 80 en 40.000 mannen a&n hun gezinnen ont rukt en in veewagens naar Duitsch land vervoerd. Daar zullen z»j voor de keuze worden gesteld, de middel rijken in hun oorlog te helpen of de ergste straffen te ondergaan. BH de wegvoering met geweld van vaders en zoons komen tooneelen voor, die den meest verstokte zouden vermurwen. Ik zag een lange trein van veewagens met zulke ongeluk- kigen, van wie velen zich hadden verzet, doch met de bajonet op de borst waren gedwongen. Yrouwen en kinderen hadden zich verwoed te weer gesteld tegen da wegvoering van hun mannen en vaderB. Z(j ston den daar met gescheurde kleeren, te schreien en te snikken tot zij niet meer konden. De Duitsche soldaten braken, over 't algemeen met zoo min mogelijk ruw geweld, maar steeds krachtdadig, elk verzet. Toen de trein waa volgeladen, liepen plotseling de talrijke vrouwen en kinderen, die er om heen stonden, naar voren en wierpen zich onder luid geklaag en met gesloten oogen voor de locomotief op de rails. De afdeeling soldaten, die den trein be waakte, dwong hun toen met de bajonet ait den weg te gaan. Daarop reed de trein naar do Duitsche grens. Verder deelde deze Amerikaan mede dat de mannen uit de bezette Fran sche provincies naar België worden vervoerd om daar te werk gesteld te worden. Hieronder volgen eenige uitlatingen van Amerikaansche bladen over d< deportaties De „New-York Times" zegt Duitschlands optreden is de meest flagrante schending van wet en ge bruiken van den oorlog en een daad van zoo monsterachtige onderdruk king als nauwelijks is te gelooven. De „Washington Times" zegt: Het is eenvoudig de Pruisische manier, welke toont in welken omvang nieuwe gruwelen in dezen oorlog te wachten zijn. De „Svening Star" dringt er op aan dat de Vereenigde Staten in krachtige termen tegen de Duitsche maatregelen zullen opkomen. Op hot modorne slagveld. In de „Daily Chronicle" geeft de beroemde Engelsche schrijver H. G. Wells zijne indrukken weer van de verwoesting, die de oorlog op het westelijk front heeft veroorzaakt. Voor ik de hernomen dorpen in de eigenlijke gevechtszone bezocht, dacht ik dat de ontruiming door de bevol king slechts van tijdelijken aard was en dat zoodra het gevechtsfront meer in de richting van Duitschland terug gedrukt zou zijn, de burgerB der ver nielde dorpen weer terug zouden komen om hudne huizen te herbou wen en hunne akkers opnieuw te gaan bewerken. Maar ik heb nu gezien dat niet alleen de huizen en de dorpen bijna onherkenbaar zfln vernield, maar zelfs de velden niet moer bestaan. Het zijn wildernissen van granaat- trechters. De bewerkte humus is naar onder gewoeld en groote massa's ruwe aarde liggen daar overheen. Geen gewone ploeg kan deze ver starde zee bewerken, om nog niet te gewagen van de brokken hout, de afgrijselijke massa's verward IJzer draad, ruwe brokken van groote projectielen en een groote massa niet- ontplofte granaten, die overal door den chaos heen verspreid zijn. Op verschillende plaatsen is deze puinmassa geel gekleurd door do in werking der krachtige ontploffing*» middelen en er door heen kronkelen zich loopgraven van acht, tien, twaalf voet diepte. Deze zullen water en modderpoelen worden, waarin het vee zal vallen. Het is niet denkbaar, d&t er op die gronden waar de strijd gewoed heeft eenig gewas zal kunnen groeien, sog vele, vel6 jaren lang. Er is nergens meer eenige schaduw. De boomen langs de wegen zijn ver splinterde stompjes geworden, die niet zooveel levenskracht meer heb ben, dat er een blad aan zou kunnen groeien. De dorpen op dit breeds gevechts terrein zijn niet vernield. Zy bestaan niet meer. BINNENLAND. Hat gebrek aan steenkolen. Het Nederl. Correspoudentiebureau in Den Haag meldt: Men deelt ons van bevoegde zijde mede, dat in den geregeiden aanvoer van Engelsche kolen tot dusver geen stoornis plaats vindt. In verband met den zeer onbe- vredigenden aanvoer van kolen uit Duitschland, wordt reeds geruimen tijd het mogelijke gedaan om den aanvoer uit Eageland te versterken. Indien het inderdaad mogelijk zal blijken, uit Engeland meer kolen aan te voeren, zal wel voldoende scheops- ruimte kunnen worden verkregen dien aanvoer te doen plaats 3n. De regeering blijft bij voort zetting diligent. Van ds zijde der spoorwegmaat schappijen wordt medegedeeld: De gestadige vermindering van den steenkolenvoorraad noodzaakt onze spoorwegen op beperking van het gebruik bedacht te zijn. Een sterke inkrimping' van den dienst is op hooger last in behandeling en zal vermoedelijk binnen enkele weken tot uitvoering komen. Inmiddels zul- reeds met ingang van 27 Novem ber eenige treinen vervallen, die, zonder groote storing in het verkeer •te brengen, kunnen worden gemist. Hierdoor hoopt men de meer ingrij pende beperking van den dienst te kunnen uitBtellen tot na de drukte het reizigersverkeer, die zich ge woonlijk aan het einde des jaars voordoet. Een ander middel om dit doel te bereiken, denkt men te vinden door het verwarmen van de zware reizigerstreinen te beperken en door ook in de wachtkamers het opstoken van de kachels, bij niet al te strenge koude, te matigen. Het publiek zal zich dus weder, evenals in den begintijd der spoor wegen, hebben voor te bereiden om zich door dikkere kleeding en reis dekens tegen de koude op reis te beschutten. De regelmatige voorziening van de bevolking van ons land met levens middelen maakt het beperken van den dienst der goederentreinen slechts in geringe mate mogelijk. Verkeer met Engeland. Te Hoek van Holland is Dinsdag aangekomen het stoomschip „Stave ley", met ongeveer 9000 zakken post en mail aan boord. De „Rlouw". Het Nederlandsche stoomschip „Riouw" van Batavia naar Amster dam bestemd, is te Alexandrië bin- nengeloopen met brand ln ruim no. 2. Ds luiken werden dichtgestopt, om het ruim hermetisch af te sluiten. Trawler gestrand. Dinsdagmorgen is in de Terschei liuger gronden de trawler „IJmuiden 23" geBtrand. Het roer van het schip is. gebroken. De trawler werd door de sleepboot „Neptunus" vlot gebracht en te Ter schelling binnengesleept. De zeillogger IJ M 20 werd door den atoomkorder IJ M 19 drijvende gevonden. Het. schip, dat alle Z6ilen verloren had, werd te IJmuiden binnengebracht. Het eonvoot-vlsschen der IJtnuider vloot. Naar de berichtgever vanhetHbl. te IJmuiden meldt, is hot in convooi- visschen van de verschillende groepen stoomtrawlers erg tegengevallen. Een der voornaamste oorzaken was het verschil in vangsten. Een der voor schriften betreft bet samen uit- en thuisvaren. Nu vangt het eene schip meer dan' het andere en dan zou het eerste, in weerwil dat het vol was of dat het ij* opgeraakt waB, toch moeten wachten op een tweede vaar tuig, dat weinig of niets gevangen had. Hierdoor zou de qualiteit van de visch lijden. Een andere grief was wel het ge dwongen bij elkander zijn en blijven. Wanneer een schipper op de ééne plaats weinig of niets vangt, kan hy niet, zooals anders, zijn geluk elders beproeven. Ook het verschil in snelheid der schepen werd als een bezwaar aan gevoerd. Een schip dat langzaam loopt noodzaakt ook alle andere tot langzaam varen, en vooral door de hooge vischprljzen geldt voor de vis- scherij het spreekwoord „Tijd is geld". Hot gevolg is den ook, dat ver schillende schepen weder op eigen gelegenheid uit gingen, zoodat men kan aannemen dat de offlcieele in deeling in convooien is opgeheven. Verdronken. Van den stoomkorder „Dahlia" is op zee een te IJmuiden woonachtige matroos, gehuwd en vader van zeven kinderen, op onverklaarbare wijze overboord geraakt en verdronken. Mijnen knippen. Te VlisBingen is aangekomen de Batavier IV", ten einde de proeven e hervatten met het toestel om mijnen te knippen, welke proeven een paar weken geleden w»rden ge staakt, omdat het toestel stuksloeg. Laag-water-mlsdre. Wijl de artillerieboot „Pampus" ter restauratie naar Amsterdam waa ge- zouden, onderhield de sleepboot „Wou trina" de communicatie met het fort Pampus. Ten gevolge van het buiten gewoon lage water sloeg de vin op een hard voorwerp, zoodat de beide schroefbladen verloren gingen. De machine, zoo plotseling ontlast, sloeg met razende vaart door, zoodat de cylinderklep wegsloegen de machinist gewond werd. Daar er van varen geen sprake was en er bovendien een sterke stroem stond, werden er noodsignalen gegeven. De heer A. C. Schouten, directeur der N. V. IJzeren Scheepsbouw-Mij., lag juist met zQn motorjacht gereed voor de eendenjacht en snelde met eenige werklieden te hulp. Spoedig lag de „Woutrina" nu aan wal, ter wijl de machinist onder geneeskun dige behandeling werd gesteld. Angstige uren. Do gebroeders Jongsma van Ame land hebben in den nacht van 18 op 19 November angstige uren doorge bracht. Liggende met hun tjalkschip, geladen met baggelaar turf, op den slikwal in de raskes onder Oostma- horn, is het vaartuig ten gevolge van den krachtigen oostenwind en den lagen waterstand aan den grond ge raakt en door de lïbvige deining lek geslagen en gezonken. Een op korten afstand liggend tjalk- schip van den vader der gebroeders Jongsma verkeerde eveneens in groot gevaar en had ook reeds de noodvlag in top. Ten gevolge van de hevige sneeuw jacht kon men van den vasten wal af de aandacht van H. M.'a wacht schip „De Volharding" niet op dein nood verkeerenden gevestigd krijgen. De reddingboot uit Moddergat werd daarop gerequireerd, doch toen deze per as te Oostmahorn aankwam, had het wachtschip de seinen reeds op gemerkt. Het heeft de eene tjalk naar een veilige plaats gesleept, do andere was reeds gezonken. De bemanning, die tot den hals toe door het water moest, Is gelukkig gered. Het strand is bezaaid met turf ea wrakhout. Splonnage. De rechtbank te Rotterdam be handelde Dinsdag de bekende spion- nagezaak tegen Jacob Dirkzwager te Maassluis en A. Hansen, tijdelijk ge domicilieerd te Vlaardingen. Evenals bij andere dergelijke zaken werden de deuren gesloten. Als verdediger traden op mra. A. Hyman en H. C. van Blommeateyn. Het Openbaar Ministerie eischte tegen Hansen 8 maanden, tegen Dirk zwager 6 maanden gevangenisstraf. Moord. Het O. M. eischte in de zaak tegen den 21 jarigen diamantbewerker T.P., die in den avond van 26 Juni 1.1. op het Thorbeckeplein te Amsterdam de 19 jarige E. I. A. R. zoodanig met een mes in de linkerborst ver wondde, dat ztJ aan de gevolgen overleed, een gevangenisstraf van 2 jaar met aftrek van preventieve hechtenis. Over de grens gekomen. Te Enschede hebben zich in de laatste dagen 4 Duitsche deserteurs aangemeld, die allen reeds in 't vuur waren geweest en nu genoeg hadden van bet vechten. Een hunner, een matroos, had gediend op de „Möwe" en den bekenden tocht met dit schip meegemaakt. TWEEDE KAMER. Vergadering van Dinsdag 21 Nov. Interpellatie Merchant. De behandeling van het wetsont werp tot herziening van de grond wet, werd Dinsdag onderbroken door dat de interpellatie Marchant aan de orde kwam. Is de Minister van oor log bereid - zoo vroeg spr. de oproeping van de landstormplich- tigen jaarklasse 1909 uit te stellen tot na de opkomst der geheele of gedeeltelijke militieplichtigen land- stormjaarklasse 1917? De minister verklaarde zich hiertoe niet bereid. Naar zijn meening moest met het stelsel van aflossing, zooals dit thans geregeld is, worden voortgegaan. Deze regeling houdt in, dat geregeld nieuwe landstormklassen worden ge vormd uit personen, die voor de militie zijn vrijgeloot en in geen ge val ouder dau 80 jaar zijn, welke klassen moeten dienen tot aflossing, aanvankelijk alleen van de landweer, later ook van de militie. Deze aflossing is thans, naar de minister aangaf reeds zoover ge vorderd, dat reeds 11 van de 16 militie- en landweerllchtingen die in Aug. 1914 onder de wapenen zijn gekomen, zijn afgelost. En naar de minister mededeelde, zouden vóór August us 1917, allen die in Aug. 1914 onder de wapenen kwamen op deze wijze zijn afgelost, indien tenminste de omstandigheden niet verslechteren. Dit voorbehoud meende de minister uitdrukkelijk te moeten maken met het oog op de omstandigheden waarin wij thans verkeeren. Dit stelsel leidde er toe, dat tot dusver ouderen door jongeren werden afgelost. Werd daarmede nu doorge gaan, dan zou daarin verandering komen en jongeren door ouderen afgelost worden. De landstormklasse 1909 toch be staat hoofdzakelijk uit mannen van 27 tot 28 jaar. Evenwel wenschte de Minister toch op den ingeslagen weg voort te gaan hierbij steunende op de landstorm wet en heeft hjj een deel der jaar klasse 1909 opgeroepen. Na geleide lijke oproeping der geheele klasse zou dan de landstormklasse 1908 in Februari aan de beurt komen. Daarna zou, wegens het opkomen van de militielichting 1917 en de landstorm klasse van dat jaar, niet meer be hoeven te worden voortgegaan. Het geheele leger van Augustus '14 zou dan immers ztjn afgelost zoodat de jaarklasse 1907 en. 1900 niet be hoefden te worden opgeroepen. Hiermede konden echter verschil lende leden der Kamer zich niet vereenigen. Zij begrepen niet, waar om de militie-lichting 1917 niet vroeger zou kunnen opkomen. Hier tegen werd door den Minister van Oorlog aangevoerd dat bij de dienst tijd van deze lichting niet ontijdig mocht gebruiken, omdat hij, als de vrede komt, nog geruimen tijd heel wat troepen noodig zal hebben voor het vele werk dat dan te aoen valt, niet alleen in militairen zin, doch vooral ook voor dienst aan de gren zen, ter voorkoming dat ons land leegstroomt aan goederen. De heer Marchant meende even wel, dat dan met een noodwet be treffende langer in dienst houden der militielichting 1917, zou kun nen worden volstaan. De heer Marchant diende een motie in, waarin een vervroegde oproeping der lichting 1917 werd gevraagd. Deze motio werd met groote meerderheid (51 tegen 4 stem men) aangenomen, nadat gebleken v/as dat met deze quaestie geeu groot defensiebelaug was gemoeid, en dat de minister er geen porte feuille kwestie vau zou maken. Wanneer de minister handelen zal volgens de strekking van deze motie, zullen do verschillende oproepingen plaats hebben als volgt: 1 Dec. komt op het reeds opgeroepen deel der Landstorm klasse 1909, vervolgens komt de militielichting en landstorm jaarklasse 1917, daarna de rest van do landstorm klasse 1909 en ten slotte de landstorm jaarklasse 1908. oudere landstorm jaarklassen zullen dan niet worden opgeroepen, aan gezien de aflossingen dan telkens kunnen geschieden door het jaar lijks onder de wapenen komen der nieuwe lichtingen. Naar de minister mededeelde, zou in verband bier mede de opkomst der lichting 1918 sterk worden vervroegd. (Zie verder 2e pag). PLAATSELIJK NIEUWS. Vergadering van den Raad der gemeente Helder, op Dinsdag, den 28 Nov. 1916, dos avonds ten 71/» uur. Onderwerpen ter behandeling 1. Ingekomen stukken en m deelingen. 2. Vaststelling 2e kohier belasting op de honden, dienst 1916. 8. Verordening jaarwedden onder wijzerspersoneel. 4. Inrichting byiagen tot hetRaads- verBlag. 6. Aanleg straat. 6. Ontheffing bouwverordening voor verbouw perceel Keizerstraat 83. 7. Benoemingen. 8. Reclames. Kamar van Koophandel en Fabrieken. Do uitslag van de Dinsdag gehouden verkiezing van 3 leden voor de Kamer van Koophandel en Fabrieken is als volgt a. Verkiezing van 1 lid" ter ver vulling van de plaats, opengevallen door hot overlijden van den heer J. van Willigen. Uitgebracht 48 stemmen, verdeold als volgt: H. van Willigen Jz. 8. Coltof H. 0. M.Nypels W. H. Burgers M. 8. de Jong 89 stemmen 20 26 2 1 stem t Burgers en 26 stemmen 17 2 2 1 stem Gekozen de heer Van Willigen. b. Verkiezing van 2 leden wegens periodieke aftreding der leden W. H. Burgers en het lid dat gekozen zou worden in de vacature J. van Wil ligen, die 1 Jan. 1917 aan de beurt van aftreding zou zijn geweest. Uitgebracht 48 stemmen verdeeld als volgt: W. H. Burgers S. Coltof H. van Willigen Jz. H. C. M. Nypels Jb. Bakker Óz. Gekozen de heeren Van WilligeD. Heldersohe Winkelweek, 't Zal gaan. Reeds hier en daar ls men bezig n uitstalling te verzorgen. Met 'n nieuwsgierig oog loerden we al eeus tusschen een eakel neergelaten jordljn door, waarachter de uitstalkast lald was of waar men bezig was zijn artikelen te rangschikken, 't Zal werkelijk een aardig gezicht zijn als onze winkels eens op hun best uitkomen. En als de deelneming algemeen Is, wat we stellig verwachten, zal menig ouder deu gebruikeljjken rond gang vóór 't Sinterklaasfeest graag een paar keer met de kinderen mee maken. D'er moet toch wat zijn voor vader of moeder of echtgenoot of meisje, en waar veel uitgestald ls, ls keuze groot en krijgt men eer nog 't idee„Kijk dat is iets dat me lijkt". Er is in alle bedrijven met de uit te stallen waren zoo aardig te varl- eeren I Zie maar eens wat een be koring. er kan uitgaan van de uit stalkast van den kruidenier. En toch is deze branche gewoonlijk niet de meest verzorgde der bedrijven. We hopen hartelijk dat de commissie succes van haar Idee zal hebben. 't Werk zal voor de jury wel niet gemakkelijk zijn zy zal rekening te houden hebben met den aard der uitgestalde aitikelen waarvan de eene soort zich veel meer leent tot een fraaie uitstalling dan de andere. Maar ook de eenvoudigste zaak kan aardig gemaakt worden met oen beetjo smaak. Men zegge nu niet dst we hier niet veel gewoon *tjn. Gesteld 't ware zoo, dan is 'tjuist een reden om nu eens flink voor den dag to komen, om eens te laten zien dat men bier ook wel wat kan. 't Idee moet er uit dat het „elders" iel beter 1b dan hier. Dat je voor dergelijke zaken naar den vreemde moet, wil je wat goeds hebben. Reclame is een machtige factor in onzen tijd. Eu waar men zeker is juist nu veel toeschouwers te krijgen moet de gelegenheid tot reclame flink aangegrepen worden. 't Cachet is ook wat waard. Een beetje jus maakt de spijze aange namer en verhoogt de appetijt. 't Publiek heeft een f(jnec neus. 't Wordt 's avonds nu al druk op straat. En menig oog blinkt nu al van kooplust. Dat kan goed worden. De belangstelling van 't publiek is er al. Eu ze zal toenemen in ver houding met de moeite die gedaan wordt, om het oog en de beurs te bekoren. Programma van het 10e Orgelconcert op Vrijdag 24 November te 8 uur des avonds in de Nieuwe Kerk. Viool: de heeren Joh. Pala en Joh. Strobel, orgeL: de heer A. J. C. Moolj. 1. Toccata (orgel), Searlattl. 2. Sonata O gr. t. (viool), Oorolll. 8. Recitatlvo (orgel), Mende/osohu. tKSE"0 mmi. 6. Moditailon (orgel), Gullmant. 8. Sonate Bea gr. t. (viool). 6- V- Htadel. 7. Sonate voor orge), A. J. C. Moolj. a. Allegro pomposo. b. Grave. c. Finale (Allegro affetlaoio). Derde wlnterconcert Marine-kapel. Het derde concert, dat het sym- phonie-orkest van bet Stafmuziek corps der Koninklijke Marine onder leiding van zijnen directeur, den luitenant ter zee 3e kl. A. L. Haze- broek Dinsdagavond in „Tivoli" gaf, was goed bezochtalle tafeltjes waren bezet, en de heer Van Twisk, wil h(j rekening houden met de stijgende "J die de bezoeken kenmerkt, zal nieuwe tafeltjes, nieuwe bloemen, en nieuwe stoelen moeten aanbrengen. Dit zal de gezelligheid van de ge zellige zaal verhoogen: chrysanten en gehaakte kleedjes verhoogen het levensgenot. Dit derde concert bevatte muziek van Saipt-Saens, Weber en Richard Wagner, om van eenige mindere grootheden niet te spreken. Wel het glanspunt van den avond werd be reikt in de Suite Algérienne van Saint-Saensde vertolking hiervan was schier onberispelijk. Bij rêverie had men wel even moeite met de syncopen, maar dit kleine vlekje verduisterde geenszins den glans van de.schoone muziek. Ook de vertolking van Holetelns Ouverture „Der Haideschacht" was kleurrijk. In Wagner's Tristan und Iaolde-muziek bewonderden wij een hobo-solo; een volgend maal bege leide men dit niet meer met het herhaaldelijk dichtslaan van de buiten deur, zooals thans geschiedde. Met Samson en Dalila fantaisie van Saint- SaenB werd besloten. Het volgend concert valt ln de feest week en zal wel lichter van aard zijn. Onderwijzers-salarissen. Ten opzichte van hot vraagstuk der onderwijzers-salarissen, welk* regeling, zooals men weet, in de vorige Raadszitting werd verdaagd, daar er niet minder dan drie ont-, werpen waren ingediend, zijn een tweetal stukken bij den Raad Inge komen. Allereerst een schrijven van Burge meester en Wethouder» ter verdedi-t ging van hun voorstel. B. en W. zeggen daarin, dat hun regeling moet worden beschouwd, als elke andere, onder het licht van tyd en omstandig heden, die het nemen eener b*8llasin£ niet gemakkelijk maken. Het eenige lichtpunt bijna is, d&t, worden de vooratellen der Bsvredi- glngscommissie wet, de betaling der onderwljzerBwedden geheel ten laste van het Rijk zal komen. Doch hier staat tegenover, dat allerminst als vaststaand mag worden aangenomen, dat de door die Commissie aanbsvolen regelingen in alle onderdeelen onge wijzigd tot stand zullen komen en dat nog niet kan worden overzien, welke de gevolgen van eventueele aanneming dier voorstellen in het algemeen voor de geldmiddelen der gemeente zullen zijn. Burgemeester en Wethouders heb ben daarom gemeend bij het ont werpen hunner voorstellen den hoogst ongunstigen toestand der gemeente- financiën niet voorbij te mogen zien. Ook na herhaalde overweging kan het College, behoudens een enkele wijziging, geen vrijheid vinder, verder te gaan dan de oorspronkeiyko voor stellen. De kennisneming van de ontwerp-begrooting, aldus zeggen B. en W., zal, beter dan een uitvoerige beschrijving, doen inzien, hoezeer de toestand der gemeentelijke geldmid delen alle aandacht en zorg vereischt. Burgemeester en Wethouders weer leggen in hun verder schrijven enkele tegen hunne oorspronkelijke regeling aangevoerde bezwaren. Zij hebben hun regeling gebaseerd op het rapport der Bevredigingscommissie, waar schuwen echter tegen eene overschat ting van dat rapport en hebben het stelsel daarin aanvaard, als gevende voorloopig een objectieve bepaling van hetgeen wenachelyk mag worden geacht. Waar het praktisch onmoge lijk bleek dat wenschelljke reeds terstond te geven, hebben B. en W. een stelsel ontworpen, waarbij het betrekkelijk zeer spoedig werd be reikt. Een bestrijding daarvan op grond van de veronderstelling, dat de voorstellen der Bevredigings commissie in 1921 volledig zullen z|jn uitgevoerd, mist dus, zeggen B. en W., een zakelijke basis. Komende op het voorstel der soc. dem. fractie, betoogen B. en W.,dat zij niet kunnen medegaan met het voorstel om do minlmumwoddon mot f 60.— te verhoogen, vooral niet wegens de belangrijke verhooging van de kosten. Van een verbooging der eindsalaristen met nog f 60.- kunnen B. en W., bjj de belangrijke verbetering welke hunne voorstellen brengt, de noodzakelijkheid niet inzien Verder willen de hesren De Zwart' c.s. de onderwijzers met de meest* dienstjaren eene betere bezoldiging doen genieten! Ofssboon uit per soonlijke ovorwegingen vaak ge- wenscht, meenen B. en W. dat het uit een oogpunt van systematiek verkeerd ls te trachten dat te be- reiken door in de tabel der regeling een verhoogiag na 17 dienstjaren op te nemen. Evenwel stellen B. eu W. ten behoeve van de onderwijzers met vele dienstjaren een overgangs bepaling voor. De regeling-Grunwald begaat da fout, dat aangenomen wordt, dat B. en W. over de jareu 1917—'21 een bepaald bedrag willen toestaan en daarmede de uitkomsten van de vooratellen des heeren Grunwald worden vergeleken. Maar niet het gemiddelde der kosten van de rege ling van B. en W. over een vijftal jaren is het belangrijkstedat is de onmiddellijke verhooging der kosten voor 1917 met pl. m. 60 Ook de regeling mot betrekking tot de tij delijke onderwijzers kunnen B. en W. niet billijken. Tenslotte de vooratellen-Bierstekor. Hierin wordt, volgens de meening van B. en W., te weinig aandaeht geschonken aan de regeling zooals die moet zijn en te veel gelet op de belangen van hen, die thans in diecst der gemeente zijn. De heer Bier steker komt tot een stelsel, waarbij niet de regeling zelve, maar haar overgangebepaling het belangrljksto wordt, en dit achten B. en W. prin cipieel minder Juist. Bovendien schept het ongelijkheden, welke na tuuriyk als onrechtvaardigheden zul len worden gevoeld. Resumeerende handhaven B. en W. hunne oorspronkelijke regeling, met dien verstande, dat zy de wijziging aanbrengen, die wy boven aanduidden. Het Salaris-Comité, vertegenwoo digende de Heldersche opeDbare onderwijzeressen en onderwijzers, geeft in een schrijven zijne groote ingenomenheid te kennen met de grootte der opklimmingen en het Bpoedlg bereiken van het maximum de door B. en W. voorgestelde Ba'larisregeling. Het Comité meent echter, dat B. en W. halverwege zijn blijven staan en een maximum, dat klimt van f1200.- tot f1400.- en pas in 1921 kan worden bereikt, verre blijft be neden bescheiden eischen en absoluut onvoldoende is om te voorzien in de behoeften van een onderwijzersgezin. Het geeft daarom B. en W. in ernstige overweging, alsnog tot een maximum-verhooging wel te willen overgaan. Het durft te geruster dit verzoek te doen, daar het meent, dat met de door B. en W. beschikbaar gestelde totaalsom eene belangtyke narliAnrrina 1o Ja KorüiVfin maximum-verhooging is te bereiken. Het Salaris comité becijfert in een 'staat, die alB Bijlage by het schrijven is opgenomen, dat de berekening van B. en W„ doordat zy geen rekening hebben gehouden mot mutaties, rond f 10.000,- te hoog ls geraamd. Verder meent het Comité als zeker te mogen aannemen, dat op 1 Jan. 1921 de plannen der Bevrediginge commissie ook verder in de wetgeving zullen zijn vastgelegd, en dat het Ryk stellig de volle uitbetaling der jaar wedden overneemt, waardoor dus de som van f28000.- voor 1921 vry komt. Het Salaris-comité verzoekt nu aan B. en W. om deze beide sommen f 10.000.- voor te hooge raming en f23.000.- door de overdracht Jer salarieering op het Ryk, te willen verdselon onder de oudste onder wijzers, zoeals een nadere staat aan geeft.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 1