Laatste berichten. Advertentiën. r tLiinMi De minister van binnen land sch e zaken wraakt de interpretatie des heeren Rutgers van art. 16 der Lageronderwyawet. Spr. ontkent nadrukkelijk, dat in het voor gestelde een politieke strekkiug zit, en verklaart het amendement niet aannemelijk. Met het amendement-v. d. Yoort v. Zijp zou een term in de Grondwet gebracht worden, die alle bepaaldheid mist en daarin niet thuishoort. Bij het leerplan kan de vrijheid van richting betrokken zijn, doch dit be hoeft niet het geval te zijn, en die vrijheid iB door de nieuwe redactie trouwens buiten kijf gesteld. De mi nister is niet van de Bevredigings- commiasie afgeweken. Ook dit amen dement moet bij afwijzen. De heer ter Laan (s.dA.p.), be toogt, dat de regeringswijziging aan alle redelijke eischen voldoet en de amendementen tegen bet compromis zoodanig geregeld dat de deugdelijk heid van het geheel uit de openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs eD van het openbaar onderwijs even afdoende wordt gewaarborgd. 8. Bij die regeling wordt met name de vrijheid van het bijzonder onder wijs betreffende de keuze der leer middelen en de aanstelling der onderwijzers geëerbiedigd. 9. Het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen voorwaarden voldoet;, wordt naar denzelfden maatstaf als het openbaar onderwijs uit de open bare kas bekostigd. Do wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder algemeen vormend middel baar en voortbereidend hooger onder wijs bedragen uit de openbare kas worden verleend. 10. De Koning doet jaarlijks van den staat van het onderwijs aan Staten Generaal verslag geven.' Regeling van werkzaamheden. Ver worpen wordt, met 89 tegen 82 stem men, een voorstel van Idsinga, om de wijziging van de Beroepswet Woens dag niet in de afdeelingen te onder- Daarna wordt de behandeling van de herzieniDg van art. 192 der Grond wdt voortgezet. De beer Otto (u.-l.), acht de nieuwe regeeringsredactie een groote verbetering. Maar de waarborgen tegen noode- looze oprichting van bijzondere scholen acht spr. te gering. Spr. is bereid tot intrekkiDg van het amendement op al. 6, indien de minister daarin inlascht het woord .voldoende" (n.1. voldoende gelegen heid tot het ontvangen van openbaar onderwijs). Hij verdedigt voorts zijn amende ment, om ook leerstellige begrippen te eerbiedigen. De heer De Savomin Lohman (c.-h.), ziet, in strijd met den heer Rutgers, geen tegenstelling tusschen de nieuwe alinea's 4 en B, bestrijdt het amendement v. d. Voort v. Zijp. Het artikel waarborgt goed onder wijs voor alle scholen, en doet een heilzame concurrentie tusschen alle scholen ontstaan. De heer de Mura 11 (u. 1.)meent dat de regeering ten aanzien van de eischen van deugdelijkheid de oppo sitie met een concessie is tegemoet gekomen, die haar bijzonder aange naam is. Daartegenover staat, dat de regeering in het artikel heeft neer gelegd, dat de wetgever zich heeft te onthouden van goedkeuring der leer- Spr. meent echter, dat hierdoor vaststaat, dat de goedkeuring van het leerplan door den gewonen wetgever zal mogen en moeten worden gellscht. De heer Visser van Ijzen de o r n (v.-l.) trekt agn amendemen ten in. De heer Ketelaar (v.-d.) geeft den heer Otto in overweging zijn amendement in te trekken. Handha ving ervan zou tot een enzuivere stemming leiden. Ook deu heer van der Voort van Zijp raadt spr. intrek king van zijn amendement, aangezien dit in atr|d la met het rapport der ender wjjacommisBle.1 De heer van Idsinga (e. h.) heeft aich van deelneming aan de diseussie onthouden in de verwachting, dat de minister niet aan het artikel zou gaan temen. Spr. sal evenwel geen amendement voorstellen om de oor- spronkelgde redactie te herstellen. Spr. ernstigste grief betreft het 8e lid van het artikel. De absolute- wgae, waarop hier de vrijheid van richting woret besehermd, kan den gewonen wetgever in moeilijkheden brengen tegenover richtingen, die verzet plegen tegen het wettig gezag, Aan den anderen kant handhaaft het artikel niet voldoende de vrijheid van het schoolbestuur om te weigeren anders denkende leerlingen op te nemen. Men kan thans de bijzondere school bjj de wet daartee verplichten, en haar zelfs verplichten dezen vrij te stellen van godsdienst onderwijs. Spr. zou bet een schandaal vinden, als de wetgever die verplichting aan de bijzondere school oplegde, maar de Grondwet laat den wetgever daar toe de vrijheid. Ook zal spr. stommen voor het amendement-Van der Voort van Zijp, hoezeer dit amendement geen kans heeft. (Geklepper met inktkokers. Geroep: Stem men! Naar huisl) De heer N o 1 e n s (r.-k.) accepteert de aangebrachte wijzigingen. Voor het amendement Rutgers voelt apr. veel bet amendement van der Voort van Zijp acht htJ echtor in strijd met de voorstellen der grondwets commissie. De heeren lerdmans, Otto, van der Voort vaD Zijp en de heer Rutgers trekken hnnne amendementen in, laatstgenoemde na een verklaring van dsn minister. Het artikel wordt hierop sast 81 tegen 1 stem aangenomen. De keer Lieftlnck stemde tegen. Het artikel, zooals het thans is aangenomen, luidt 1. Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der Re geering. 2. Het geven van onderwijs vrij, behoudens het toezicht der Over heid, en bovendien, voor zoover het algemeen vormend zoowel lager als middelbaar onderwijs betreft, be houdens hst onderzoek naar ds be kwaamheid en ds zedelijkheid van den onderwtjser; het oen en ander door de wet te regelen. 2. Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging vsn ieders gods dienstige begrippen, door de wet geregeld. 4. In elke gemeente wordt van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager ouderwijs gegeven in een genoegzaam aantal seholen. 8. Volgens bij ds wet te stellen regels kan afwijking van dsze bepa ling worden toegelaten, mits tot het ontvangen vnn zoodanig onderwijs gslegenheid wordt gegeven. 6. De eischen vsn deugdelijkheid, aan het geheel of ten deele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met Inachtneming, voor zoover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting. 7. Deze eischen worden voor het algemeen vormend lager onderwijs Minister Van Gijn in de Eerste Kamer. De Eerste Kamer heeft Woensdag het ontwerp Successiewet verworpeD. Dit wetsontwerp van minister Van Gijn strekte tot verhooging van het successierecht, met name van dat in de rechte lijn. Dit was noodig omdat de Minister het meerdere geld uit de opbrengst noodig had tot ge deeltelijke dekking van een tekort van ruim 20 millioen op den gewonen dienst. Hoewel ook in de Tweede Kamer verzet van de rechter-z(jde kwam tegen deze verhooging, stem den toch eenige leden van rechts vóór, daar zij klaarblijkelijk den nood tijden begrepen. De Eerste Kamer deed niet aldus. Men luistere Eén speech van den heer Van Lanschot. Eén verklaring van een lid (de heer De Vos van Steenwijk), dat h]j na zóó'n prach tige rede nog slechts kon zeggen, dat h(j 't er volkomen mee eens was - en verder niets. Terwijl uit die eene rede zelfs et geen woord blijk werd gègeven van het besef der zware verantwoordelijkheid, die men door verwerping zou op zich laden. Voor de stemming over de Suc cessiewet in de lerste Kamer zeide de Minister van FinaDcién dat hij bij verwerping van de wet de ver antwoordelijkheid aan een ander zou moeteD overdragen. Nu het ontwerp is afgestemd, moet dus worden aan genomen dat de Minister aftreedt. Nadat minister Van Gijn de por tefeuille quaeatie had gesteld, werd het ontwerp tot wijziging van de Successiewet met 22 tegen 18 stem men verworpen. Op zijn verzoek werden de beraadslagingen over de andere helastingontwerpen geschorst. Voor een vermoeden, dat al dade lijk na de Kamer-vergadering in parlementaire kringen werd geuit, dat wellicht, het geheele kabinet, nu de zoo noodige versterking van 's Rijks middelen, welke met de wetsontwerpen beoogd werd, weder voorloopig op losse schroeven wordt gesteld, zich het votum zou aan trekken en daaraan gevolgen zeu verbinden, moet geen grond bestaan. De groote liberale bladen zijn woedeDd over dezen gang van zaken. Het Handelsblad" schrijft verder Pacificatie" zegt gij, mijne heeren van de Tweede Kamer? Wacht even, die van de Eerste zullen u leereu wat dat beduidt 1 Terwijl gij sinds zes weken u uitslooft om tot .be vrediging" te komen, maakt do Eerste Kamer in één dag vrede... den vrede van het kerkhof. En terwijl gij daar ginds lang en gemoedelijk praat, doet men het hier met één speech af. En verder - la mort sans phrase. Men slaat in onze Eerste Kamer, in dezen tijd, een Minister van Financiën weg, zoo kalm en achteloos alsof men oen lastige vlieg wegknipt. Pits 't beestje is dood. Praat nu maar verder, morgen, over pacificatie, edelaardige pacifisten van linkB. Timmer voort aan nw luchtkasteel des vredea. Wie heden in de Eerste Kamer was, kreeg indruk van ijzige moorddadigheid, alsof men in een loopgraaf keek, van waaruit, kalm eu koel, de tegenstan ders worden doodgeschoten.... ....Terwijl daar ergens in de verte de neutralen over vrede piekereD. Pacificatie, uw naam is Eerste Kamer I De „N. Rott. Crt." laat zich als volgt uit: Dat ons ganschestel vsn belasting hervormingen is geduikeld, dat noodig was om in den dringenden nood van de schatkist te voorzien, is nu het nationale werk van het meest onbe rekenbare college onder onze staats instellingen, dat helaas by deze grondwetsherziening aan eene duch tige reorganiéatie is ontsnapt I Nu is alles, tengevolge van de dwarsdrijverij der lerste Kamer, in duigen gevallen. Het zal uiterst moei lijk, zoo niet geheel onmogelijk, zijn, in dit Bt&dium van de parlementaire periode een nieuwen minister van financiën te vinden, die minister van Gijn evenaart. En wordt bij gevonden - wat zal hij thans nog kunnen doen Hij zal nieuwe plannen moeten ontwerpen, om de acht millioen, die minister van Gijn zijn onthouden, te voorsehjjn te tooveren. Doch als zulk een goochelaar al gevonden wordt, zal de tijd om bet nieuwe belastingplan te behandelen verstreken zijn. Dat wil zeggenwij zullen in de naaste jaren met toenemende begrotings tekorten blijven kampen. En met de onzekerheid van eene hangende be lasting-herziening in het vooruitzicht! En het blad eindigt: Zoo igsat de verantwoordelijkheid, die de Eerste Kamer op zich heeft durven nemep, verre over de onmid dellijke gevolgen van haar daad heen. Het „hooge" college heeft niet slechts eene successiebelasting vorworpen, doch met uitnemende belangen van land en volk gespeeld. Dit is bet, wat ons de ervaring van gisteren geleerd heeft Feller en hartstochtelijker nog is .de Telegraaf'.wat daar gisteren in de dooie, vermolmde Eerste Kamer gebeurde, is een daad van politieke en parlementaire sabotage" meent het blad. In verder: De Eerste Kamer, met versteende reactionnairen als De Vos van Steen- wijk en consorten, pleegt met geladon geweer de wacht te betrekken bij de gevulde brandkasten. Zijn afkomst getrouw, krijgt dit college-van-hoogst- aangeslagenen kippenvel, als een minister aan het geachte vermogen der bezitters raakt. Zoo ook nu. Men mag ia deze dagen de arme stakkers belasten tot ze blauw wor den, men mag het volk brandschat ten, men mag opcenten op kleine inkomens leggen tot de menschen honger lijden en krimpen, maar denk om „het particulier vermogen". Hands offl De heer Van Lanschot iie aantasting van het heilige erfenis kapitaal een verschrikkelijk gevaar, hij vond het verschrikkelijk, dat zoons of neven en bichten van rijkaards een paar duizend gulden minder zouden erven, hij bracht het zelfs in verband met het Nieuw- Malthusianisme, en hij critiseerde ook scherp het belasten van schenkingen. Na een uitstekend gedocumenteerde verdediging, waarbij de minister ver klaarde de gelden noodig te hebben, geschiedde erniets. Het blad vervolgt Met geen woord heeftde achterzijde op de redevoe in gen en op 'a ministers verklaring gereageerd. Met geen woord. De heer Van Lauschot, de dap pere, die murw geslagen was, die tot pulver was gestampt door mr. van Nierop en door den minister, zweeg als het graf. Niets of nie mand deed vermoeden, wat de rech terzijde in haar schild voerde. Even werden de koppen by elkaar gesto ken. "Wfi zagen een aantal rechteche heeren haastig wegloopen, het groene klapdeurtje uit, om zich aan de stem ming te onttrekken. Enkelen van hen werden door anderen achterna gezeten en teruggehaald. Ze moes ten .1 Zoo werd het wetsontwerp met 22tegen 18 stemmen verworpen. Rechts tegen links. Zóó blijven zwakkelingen als Post- huma en Bosboom gehandhaafd, zit ten vastgeroest op hun zetel en een knappe kerel, die ze er krijgt, maar worden eersterangskrachten als Treub en Van Gjjn op een schan delijke manier ten val gebracht. Het zou ons niet verwonderen, als geen enkel man van karakter zich meer waagde in het gezelschap van menscheD, van wie hij geen oogen- blik zeker is dat ze hem niet onver hoeds in den rug zullen aanvallen. INGEZONDEN. Os Raadsvergadering van 28 November. Naar aanleiding dezer Raadsver gadering achten wy het noodig, het volgende onder de aandacht te bren gen van alle betrokkenen, allereerst van heeren Raadsleden. De heer Grunwald sprak zakelijk, kalm en waardig en bepaalde zich tot zijn salaris-voorstel. De heer Biersteker echter hield een lacg betoog, waarin persoonlijke aan vallen, zelfs tegen een niet-aanwezige, moesten goedmaken, wat aan inhoud ontbrak. Wij twijfelen geen oogen blik, of ieder van onze vertegenwoor digers heeft gevoeld, hoe zwak, hoe bedroevend zwak de man moet staan die zoo optreedt. Toch meenen wij, dat enkele op merkingen van onze zijde kunnen medewerken om op al het gesprokene het juiste lichtte werpen. Wy zullen ons bierbij, als tot heden, van iederen persoonlijken aanval onthouden, over tuigd, dat een zakelijk debat voor beide partijen immer het boste is. Allereerst dan het voorbeeld van den bovenmeester, door den Biersteker in zijn betoog ter illuatratie gebruikt. We hebben ons eensdeels wat gevleid gevoeld door de plaats, die het ons geeft tegenover twee Edelachtbaren, 't Gebeurt ons zoo af en toe, in de uitoefening functie, dat wy staan tegenover een schuldig tweetal, maar nooit hebben wy ons in hunne plaats kunnen denken twee Elelacbtbaren oDzer gemeente, 't- hoofd gebogen, de oogen betraand. Wij meenen echter als zeker te mogen aannemen, dat in dit gedeelte zyner beschouwing by velen ont stemming is gewekt door des heeren Biersteker's woorden. Volkomen ge rust laten wy de beoordeeling aan Raad en publiek over. Als iader ander hebben wy be merkt, dat er onvrede heerscht in de liberale fractie en wij betreuren dit, doch nimmer matigden wy ons het recht aan, in dezen uitspraak te doen. Bij heel de salarisactie hebben wy ons, in pers en geschrift, bepaald tot de voorstellen, sorps een enkel woord of feit aanhalend, in openbar Raadsvergadering gesproken. Wat daar geschiedde in den boezem der fractie van vryzinnigen, wy kunnen het niet beoordeelen. Bovendien ligt het buiten de sfeer onzer actie. Wy bleveh zakelijk. De heer Biersteker kan ons dit niet meer nazeggen. Dat by onze zakelijke behandeling der salaris-voorstellen, het voorste Biersteker de hevigste bestrijding vond, het ligt niet in meerdere of mindere waardeering onzerzyds van den heer Biersteker. Deze bestryding werd geheel veroorzaakt door talrijke -gebreken, die het voorstel- Biersteker aankleven. In de laatste fractie-vergadering der liberalen is een scbryven van het salariB-comité behandeld, waarin de fouten van het voorstel-Biersteker werden aangewezen. Hadden wy de overtuiging gekre gen, dat men deze fouten had erkend, wy waren niet tot onze publicatie In de „Held. Courant" van 25 Nov. J.l. overgegaan. Zoo noodig, dan kan dit worden bevestigd. Eene tweede poging om den heer Biersteker te overtuigen van 't on- volkomene van zyn voorstel is door ons niet achterwege gelaten. De heeren J. W. Kuiper en O. Veenstra vroegen op ons verzoek by den heer Biersteker een onderhoud aan, hetwelk hun welwillend werd verleend. Genoemde heer heeft zyn voorstel trachten te motlveeren door er op te wyzen, dat het voorstel B. en W. onbillijk was tegenover de oudere onder wijzers. In een uitvoerig betoog heeft hy zyn groote waardeering uitgesproken over het werk van die ouderen. Maar nu is bet toch zon derling, dat iemand, die met zooveel woorden van zyn liefde voor f en deel van de onderwyzere biyk geeft, op treedt als bestryder van raadsleden, die deze kollega's ten minste eenigs- zins afdoendo willen helpen, wy durven te verzekeren, dat een be zoeker van de raadsvergadering, die niet voldoende in de zaken zat uit dat doel van 's heeren Bierstokers betoog den indruk moest krygen, dat het voorBt.-Biersteker voor de ouderen verreweg het meest verkiesiyke voorstel was. Daarna is spreker overgegaan tot de eigenlyke verdediging tegeu de kritiek op zyn voorstel. Eigenaardig is het, dat hy daarby vooral het licht heeft laten vallen op zijn oindregeling, terwyi hij over zyn overgangsbepaling, die juist voor de betrokkenen de groote grief is, is heen gegleden. De heer B. betoogde, dat zijn bedoeling is geweest, een over gangstoestand te scheppen, die in 1920 ten einde zou zyn. Nu is juist door het salaris comité beweerd, dat die overgangstoestand duurt tot 1933. Het had dus op den weg van den heer B. gelegen, om aan te tooDen, dat onze bewering onjuist was en zoo hy daartoe niet in staat is, is hij verplicht zyn voorstel zoodanig te wfizigen, dat het tenminste zyn 'gen bedoeling weer geeft. Ook de door ons genoemde onbiliyk- heden en uit een rechtaoogpunt on- mogeiykheden, heeft do heer B. niet kunnen weerleggen. De spreker trachtte deze slechts goed te praten door te wyzen op naar zyn meening voorkomende onbillijkheden in de overige voorstellen. Deze wyze van polemiseeren is door den heer De Zwart in zyn sterk betoog tegen den heer B. op de juiBte waarde geschat wy behoeven daar niets aan toe te voegen. De vergeiyking door den spreker gemaakt tusschen zijn voorgestelde regeling en andere vroeger getroffen regelingen was, zooals de voorzitter der vergadering volkomen terecht opmerkte, niet gelukkig. Er zou een ambtenaar ter secretarie zyn, die reeds langer dan 20 jaar in dienst van de gemeente was en in 1918 pas op zijn maximum komt. We willen aannemen, dat deze bewering juist is. Wat voor waarde heeft de opmerking van den heerB. dan nog? De regeling voor de amb tenaren ter secretarie ia in 1916 aangenomen, zoodat, al was het waar, dat die ambtenaren in 1918 pas door hun overgangstoestand hier kwamen, deze toestand slechts 3 jaren geduurd i hebbeD en geen 16 jaren. Ookby overige door den Raad in de laatste jaren aangenomen verordeningen is er niet één, waarvan de overgangs toestand zoo laDg aanhoudt. De heer B. gevoelt zich met zyn kostenberekening in goed gezelschap met B. en W. en de 8. D. We moeten hem deze illusie ont nemen, want hy behoort niet tot het. gezelschap van deze kolleges. B. en W. zeggen in hun advies: De kosten over 1917 bedragen rond f 12000; de mesrdera kosten over 1918 f 1250over 1919 f 7750; over 1920 f 2750 en over 1921 f 9176. Meer wordt door B. en W. niet be weerd. Het totaal bedrag van f 82625, wat volgens B. en W. de regeling, te beginnen by 1921, per jaar zal kosten, is door ons becyfard en niet door het Dag. Bestuur. De S. D. verklaren slechts in hun flnancieele toelichting: Ons voorstel kost in 1917 zooveel meer, dan dat van B. en W.in 1918 zooveel meer, enz.dat is samen in 5 jaar tljds f 28000 meer dan de regeling van B. en W. Noch B. en W., noch de S. D. noemen dus het bedrag, dat hun voorstel gedurende 5 jaar tyd zal kosten. De heer Biersteker echter beweert, in byiage 136, door B. en W. aan den Raad toegezonden„Totaal over de jaren 1917 tot en met 1921 f 88450". Waar de heer B. in 1917 reeds meer dan f 11000 wil voteeren en zyn regeling voortdurend duurder wordt, daar spreekt het toch vanzelf, dat de kosten over de eerste 6 jaren meer dan B X 11000 moeten be dragen? Wy handhaven onze flnan cieele kritiek volkomen. Waar de heer De Zwart er op wees, dat de gemeente op 't oogen- blik per hoofd op de onderwijzers- salarissen minder behoeft toe te leg gen dan voor 20 jaren, daar meende de heer B. er by interruptie op te moeten wyzen, dat o. a. de jaren 1904 en 1905 toch veel grootere offers van de gemeente hadden ge vraagd. Hy vergat erby te voegen, dat die vermindering (van uitgaven, na 1906, toe te schreven is aan de inwerkingtreding van de subsidie wet-Rink en dat dus de gemeente na 1906 een groot deel van die sub sidie heeft bestemd niet ten bate van de onderwyzerssalarisaen, waarvoor ze gegeven was, maar voor andere doeleinden. Ten slotte: Onze kritiek tegen den heer B. richtte zich niet In de eerste plaats tegen zyn definitieve regeling, maar tegen de onmogeiyke over gangBbepaling. De voorsteller is in gebreke gebleven, aan te toonen,dat deze kritiek ODjuist is. Wy hand haven baar dus In alle opzichten. De Raad k a n de overgangsbepaling- Biersteker niet aannemen. Namens het Salaris-Comité, vertegenwoordigende alle Heldersche Onderwyzers en Onderwyzeressen. bij hetOpenb.Lag. Onderwys. W. ds Boeb. In de streek van Kirli Baba hebben ize troepen een heuvelkam ten oosten van deze plaats geQomen en den vyand uit de geheele bezette streek verdreven. Wy hebben hier li officieren en 700 soldaten ge van gen genomen, 6 machinegeweren en 1 bomwerper buit gemaakt. Ten zuiden vau Kirli Baba hebbeD wy eeD tot het dal van den Dovtain loopende heuvelreeks bezet. Beriyn, 29 November. Iü de Bosch- Karpathen en aan het Oosteiyke front van Zevenbergen oudernamen de Russen gisteren op vele plaatsen ver- geefscbe aanvallen tegen deüuitsch- Oostenryksche linies. Slechts behaal den zy kleine plaatselyke voordeelen. Het leger van Falkenhayn is op het geheele front van Walvcbye zegevierend aan het oprukken. Van daar wykt de verslagen vyand in wanorde naar het Oosten. Van het Roemeensche front. Boekarest, 29 November. Ia het Prahova dal hebben wy een vyaude ïyken aanval afgeslagen. St. Peteraburg, 29 November. Io westelyk Walacbije trekken de Roe meniëra onder den druk van den vyand naar het oosten terug. Eergisteravond had de vyand de linie Darmanesci - Diagan Vateseaci Costesci Isvoru bereikt. Op de wegeD, die van Alexandria en Zimnicea leiden heeft de vyand Prunaro, Topor, Vieru en Slobozia (by Giurgiu) bezet eD in deze laatste richting is de vijand langs den spoor weg, die naar Colugareni (en verder naar Boekarest) loopt, opgerukt. Beriyn, 29 Nov. Aan het Zeven bergsche oostfront hebben de Russen opnieuw aangevallen. Een bericht over den uitslag ontbreekt. Pitesci (aan de Argus en aan den spoorweg Crajovo-Campolung) genomen. Van het gevechtsterrein In Macedonië. Parys, 29 Nov. Ton Oosten van de Tserna hebben de Serviërs op schit terende wyze een hoogte ten Noord westen van Groeaisla veroverd. Ten Noordoosten van Monastir zetten onze Zouaven hun vorderingen voort en veroverden in hevige ge vechten een hoogen bergtop ten Oosten van hoogte 1050. De verwoede gevechten ten Noord oosten van Monastir duren voort. De troepen der geallieerden winnen terrein in de richting van hoogte 1248, by Crezna Steoa. Een nieuwe opperbevelhebber van de Engelsche vloot, Londen, 29 Nov. Minister Balfour deelde in het Lagerhuis mede, dat admiraal Jellicoe benoemd Is tot Eersten Zeelord, ter vervanging van air Hanry Jackaon, en tevens tot president van het Naval Collego te Greenwich en dat admiraal Beuttie benoemd: ia tot opperbevelhebber van de groote vloot. (Toejuichingen). De besluiten tot deze benoemingen waren reeds eenige» tyd gehden genomen, de mededeoling ervan was échter om militaire redenen uitgesteld. Er zullen in verband met boven staande benoemingen nog andere veranderingen by het departement van marine plaats hebben. kortere bijdragen gaf. ,'t Zoutvat" en „De gebroken Schaats" waren een paar oude bekenden, doch de opvoering was zoo mooi, dat men zo gaarne, op deze wyze voorgedragen, nog eens weer hoorde. Verder werden gelezen „Vader en dochter", „Een oud Souvenir". „Een gelukkige Vrouw", „Iets vergeten", Dom en niet dom", Lente idylleD" .Een brief van een Vader aan zyn dochter", 't Eene was nog mooier dan 't andere, doch 't applaus, dat telkens zeer wel verdiend was, klonk iederen keer luide en langdurig. Tot slot gaf de spreker eenige typeneen vrek, een domoor, tante van 't kransje, een speler, een han delsjood, een inbreker, een dronkaard, een verliefde aan 't venster en een luiaard. By al deze voorstellingen de heer Groot „meester op de ns". Zy'n auditorium kan nog maar noode scheiden van zooveel loois en een applaus, dat geen einde scheen te zullen nemen, deed dou heer Groot besluiten, nog als toegift op te disschen „Folio en Zito". Toen was 't welletjes. Do verga- deriug was hoogst voldaan en Jan Groot Jr. kan er van verzekerd zyn, dat by wel eens weer op het eiland uitgenoodigd zal worden, temeer, omdat men weet, dat zyn repertoire nog menig nummer ryk is. Toen de Voorzitter hem hartelyk dank bracht, sloot de vergadering zich daar gaarne by aan met een slotapplaus, en wèl voldaan keerde men huiswaarts. De mosselen-korder8 verdienen egenwoordig zeer veel geld, soms dan f 800 in een week. Men ontvangt f 2.75 per baal. Wierlngsn. Naar wy vernemen zal op de feestelyko byeenkomst der Nutsver- eeniging „Oost-Wieringen", welke Zaterdag 2 December a.s. in 't lokaal van den heer J. Vroom te Oosterland word gehouden, optreden de beroemde Bariton-Zanger, de heer Slinkert van Nijmegen. Iq de afgeloopen week werden door visschers uit zee aangebracht: 651 H.L. alikruiken tegen den prijs van f 2.80 per H.L. 70/950 Kilo mosselen voor de pellerijen f 2.60 per 100 Kilo. 1.708 OesLers tegen f 2 per 100 stuks. 8 H.L. Wulken tegen f7 per H.L. Mosselen en Zeesterren voor bemesting landerijen niet verhandeld. Helder, 29 Nov. 1916. Van het Oostelijk front. St. Petersburg, 29 Nov. Gisteravond heeft de vyand een aanval gedaan in de streek van de dorpen L&boezaen Nagornia aan de Sjtsjara, dien wy door ons vuur en met de bajonet hebben afgeslagen. In de Bosch Karp&then hebben onze troepen een hoogte, ten westen van Worochta, bemachtigd, twee officieren en 98 soldaten gevangen genomen. In de streek van Wakarka hebben wy een hoogte, 10 werst ten Z.W. van deze plaats, vermeesterd en ge vangenen gemaakt. UIT DEN OMTREK. Texel, 28 Nov. Nog steeds biyft de vraag naar zeegras aanhouden. In den laatsten tyd kon echter weinig worden ge droogd. De geheeie voorraad droog zeegras ia nagenoeg opgeruimd, tegen f 8 per 100 K.G. Lang reeds zat dt, in de Eierland- sche gronden gezonken logger „Maria Lbuise" onder water, vóór de zee toeliet het wrak te naderen en te pogen iets te bergen. In de verloopen week echter slaagden visschers van de Gocksdorp er in om de halve reep en 't grootste gedeelte der netten bergen. Het departement „Texel" der Maat schappij tot Nut van 't Algemeen hield gisteren eene byeenkomst, die byzondere belangstelling genoot. In „De Kikkert" waren ongeveer 200 dames en heeren aanwezig. De Voorzitter opende de vergadering met een welkom aan allen en leidde als spreker by de vergadering inden heer Jan Groot Jr., Declamator te Amsterdam. Deze droeg voor de vuist voor een gedicht van Tennyson, getiteld Henoch Arden, en wist daarin op zoo meesteriyke w$jze de verschillende karakters weer te geven, dat men later overal hoorde fluisteren: „zoo mooi en zoo goed hebben we 't nimmer gehoord". 'tWas dan ook ademloos stil onder de voordracht en algemeen leefde men mee met den armen Arden, die op een on bewoond eiland was geraakt en daar vele jaren te vergeefs naar een schip uitzag. Eindeiyk kwam er redding •n werd hy naar zyn vaderland terug gebracht. Daar wachtte hem wreede ontgoocheling, toen hy vernam, zyn vrouw met een ander was ge huwd. In de duisternis bespiedde hy zyne vrouw en beide kinderen, den tweeden man zyner vrouw met een kDaapje op de knieën. Zooveel geluk wilde hy niet verstoren. Ieder hoorders heeft ongetwyfeld de diepe smart va» den beroofde medegevoeld. Maar roerend schoon vooral werd zyn sterven geschetst, toen hy in zyn laatste oogen blikken aan Mirjam, waar hy thuis was, verzocht, een haarlok van zyn dochtertje, die hem steeds bemoedigd had, aan zyn vrouw terug te willen geven, als hy niet meer zyn zou. De laatste woorden, die Henoch Arden sprak, waren„Zie, redding nadert, een zeil, een zeil I" De aangrypende ernst uit dat stuk, zoo naar bet leven vertolkt, maakte diepen Indruk op de aanwezigen, en voor velen was het niet gemakkeiyk, hun tranen te bedwingen. Men heeft hiermede doorleefd een uur van hoog genot en de heer Groot deed zich ook hiermee als voor dracht-kunstenaar kennen. Dat de heer Groot ook op komisch terrein een meester is, bleek na de pauze, toen hy nog verscheidene Havan te Nleuwedlep. I Hov. Aangekomen ren Uieksvale en trokktn naar Harllcgon 't Zweedscbe a s. Posafred. Iden Tan Harlingen naar Huil 'tNed. 8.s. BUnstroom. 0 Bot. Aangekomen v. Harlingen en vertr. a. Blyth, het Bed. a.s. „Schokland". Aangekomen v. Hargerham en vertr. n. Harlingen, de Ned gaffelschoener .Huikina", achlppei Bostelaar VISSCHERIJBERICHTEN. £8 Bot. Te Nieuwediep aangebracht: Door sardUnvteschera25 mandjes sardjjn, per mandje. f8.85 a f485. Door garnalenTisscbers. 1270 K 8. gekookte garnalen, per KG. f0.36 a f345. 29 Hot. Door sardiinvtsschors: 80 mandjes serdljn, per mandje f3 75 a 14.16. Door garnalenviBSchers 1685 K.Q. gekookte garnalen, per X O. f 0.51 a 18.45. 29 Bot. Door 18 korders: 1 tot 3 mand stort- schol, per mand fIS a f15.—1 tot 8 mand kleine schol, per mand f6.- a 18.-, 1 tot 2 mand schar, per mand f4.- a f4.60 80 Hot., T.m. S uar. Biets binnen. MARKTBERICHTEN. Broek ep Langedjjk, 29 Bot. 1916. Bloemkool, binnenland te soort f690 a f880, buitenland f26.- a f87.50, Idem Inmaak te soort f».-af 980, reode kool f840 a f21.-, g.le koel fS80 s f 10.—, witte koel f» - af 1810, alles per 100 stuks, wortelen f 4.16 a I 4 3J. uien f5 80 a f740, alles per 50 K.G., bieten fOO.- a reo,—rammenas f23.- a 10.- uor 1000 stuks, witte kool fO— a (0-, roede koel f0- a fO-, gele kool fO— a fO— per wagon van 10.009 K.Q. AGENDA. Eerste Heldersche Bioscoop. Kanaalweg U2 Hoofdnummer.' „De Pantomime dea Witte Bioscoop, Konlngatraat. Hoofd nummer: „Hevel en Zonne". Ta.y en.u.-Bioscoop. Spoorgrac b t. Hoofd nummer: „De Valache Munter". Cinema Palace BlnnenhsTeu 8. Hoofd nummers: „De Tenetlaansohe Dolk"en „Het raadsel van deu 18en Juni" 1 Dee. Bondin de Kledingindustrie. Openbare Torgaiterlng in Tivoll, 8 uur. 2 Dec. Onderoff-Vereen. „Vaderland en Oranje'. Feestvierende Vergadering ln Casino, 8gO uur. 9 Dec, Operette-club. 8olr4e in Tivoll, 8 u Burgerlijke Stand v. Helder, van 28 en 29 Nov. 1916. J. de Goey en M. de Bruin en A. L. GETROUWD E. Borgart; L. Hootjerwerf. BEVALLEN: A. M. Selderbeek Kochtik, 2 d.J. Middelie-Nieuwe boer, d.G. E. Coiyn—Krekelaar, d. A. Zegel—v. Hooydonk, z.C. v. d. Wouw—Rykera, d.J. L.G.Willem- atyn—Noorduyn, z. OVERLEDEN: J. Klein-de Wyo, 80 j.C. Annijaa—Rauws, 87 j MARINEBERICHTEN. De luitenant ter zee der 2e kl. 0. baren de Vos Tan 8leenw(jk wordt binnenkort per partl- ouliere gelegenheid uit Oost-Indi» terugver- wacht. B|j beschikking Tan den Mialater Tan Marine zjjn met 12 Dec. geplaatstofficieren machinist der 2e kl. H 6. Burghstjja aan boord Heems kerek en W. H. Weiter en J. W. Eibers aan boord Koningin Emma. BEVORDERINGEN. Met 80 September: Matroos-ziekenverpleger J. J. Hlngat tot korporaal-ziekenverpleger. Met 81 October: Matroos-schrijver A.V. Stad houders Uit korporaal-schrijver. Matroos-hofmeester P. P. T. Toonon tet kor poraal-hofmeester. Met 80 November: Matrozen le kl. P. Koek koek, Ooms. Ren» en D. Mlllenaar tot korporaal- Matrozen torpedomaker J. Zoeteman, J. Mets, A. de Lijster en W. Botter tot korporaal-torpedo- maker. Matroos 2e kl- A. W- P. Angenenl tot matroos- timmerman. Matrozen 2e kl. H. van Dijk en J. Keaialaar tot matroos-schrijver. Met 1 December: Sohrjj ver-majoor J. G. Daa tot opper schrtjTer. Bergoant achtjjTer J. B. van der Oraata schrjj ver-majoor. Korporaal-schrijver B. Stuur haan tot sergsant- echrijver. Op den Uiten November 1818 z|a per parti culier stoomschip Wllla van de Boiterdamach» Lloyd uit Oost InalS ln Nederland teruggekeerd: Torpedomaker-msjoor L. Prins, aeigeant-tlm- merman F. K. vandeniHeuvel. sergeantseiner J. J. Peeman, korporaal-seiner D.Smit, korporaal- schrijver G. van Veen. matrozen der 1» klasse J. G. Jansen en H. Blesker, matrozen dei 8e klasse A. Allarl en F. J. van Velien. Opgave van overgeplaatst» onderofficieren der Zeemaoht Met 4 December 1915 torpedlat-msjoorM. Dijk man van Emma naar Schorpioen. Mot 6 Decom ber 1916 schipper P. Prlta van Wachtschip Willemsoord naar 8perwer, bootsman D J. Vit den Bogaard van Sperwer naar ds Nieuwe Hol landsche.Waterlinie groep Bleuwerelui», boots man J V.P. Lodder van da Blauwe Hollandscho Waterlinie groep Hleuweraluls naar Gelderland, bootsman M. J. Stolt» van Gelderland naar het Koninklijk Instituut voor de Merlne, en boots man J. van der Oord van Baptunua naar Wachtschip Willemsoord. Scha gen, 30 Hot. 1918. 155 Paarden 57 Veulens Oasen Stieren Goldokooieo (macors 120 Geldekoelen (vafio) 17 Kalfkoelen 47 Vaaraon Pinken 81 O raskalveren 18 Nuchtere kalveren f 150.- S 760.- 1U0.- 400.- a-o.- 220.— 600.- 290.- 880.- 18».- 840.- 0.- 0.- 6ft- 110.- 10.- 26.- 0.- 0.- Schapen (magere) 609 Schapen (vette) 270 Overhouders Lammeren Bokken en Gelteo Varkens (mag.) 4 Varkens (vette) p- K.G 88 Biggen 76 KonUnen 280 Kippen 10 Eenden 831 KG'BOW.T Hoorn, 80 Bot. 1016, 19 stapels fabriekskaas f 77.60,25 stapels boeren kaas 176.60, 0 atapel fabrleks rommisslekaaa f 36 stapels boeren commissiekaas 176.60, stapels middelbare kaas fOO.--. Totaal 69 stapela, wegende 44 728 K.G. Handel vlug. De Heer en Mevrouw H. B. VAN DAM—Lindhout geven kennis van de geboorte van hunne Dochter CATHARINA. Helder, 29 November 1916. Eenige plaatselijke kennisgeving. De Heer en Mevr. WILI.EMSTIJN- Noobdultb, geven kennis van de voorspoedige geboorte vnn eon Zoon BERNARD FRANK. Eenige algemeene kennisgeving. Ge oor en: Catharlna Antonla Reglna Maria, Dochter van A. v. D. WOUW en C. v. d. WOUW -Rijkers. Helder, 28 November li>16. A. ZEGEL-VAN HGOIJDONK tsrichten hiermede de geboorte van bunnen Zoon HENRI WILLEM. Eenige kennisgeving. Heden overleed onto geliefde Moeder, Behuwd- en Grootmoe der, Meluffr. C. RAUWS, Wad. van i. ANNIJAS, in den ouderdom van ruim 87 j&ar. W. J. ANNIJAS. M. ANNIJAS-Tijsen, en Kleinkinderen. Helder, 28 Nov. 1916. STOOMVAARTBERICHTEN. Stoomvaartmaatschappij Nadsrtand. Java, thuisreia, vertrok 27 dezer van Glbrnltar. OraDje, thuisreis, pass.97 docor Broadhaven. B»i jan vertrok 28 deaer v. a'dam n. Sandy Hook. BlllltoD,uitreis, bevond zich 28 dezer 4 uur nam. op60gr.N.B. Krakatau.arriv. 24 dezer van A'dam te Batavia. Bias, uitreis, vertrok 18 dezer van Falmouth. Rottardamaoha Lloyd. Samailnda, thuler., paaa. 26 deaer Point de Salie. Bosoekl arriv. 28 dezer van Java te R'dara. Djocja vertrok 2i dezer vau Londen naar Batavia. MolsDg.thuisreis,arriv 27 deaer te Falmouth. Slndero, uitreis, vertrok 26 dezer vau Durban. Soerakarta, vertr. 28 dezer v. R'dam n. H ew-Tork. Koninklijks Hollandscho Lloyd. Rijnland, uitreis,arriv. 28 dezer te Falmouth. Frlala, thuisreis, vertrok 99deser v.Peroambuco. Kon. WosLIndlacho Maildienst. Jan van Bitssu, van A'dam naar Buenos-Ayrsa, pass. 22 dezer Fernando Noronha. Commewyne vertrok 27 deaer van Cuxafao naar BewYoik. Hlckerie arriv. 25 dezer v. A'dam te Paramaribo. Prins der Nederlanden vertr. 27 deaer v. Cura^ao naarNow-Tork. Jovo Bangalen-Lijn. Birma vertrok 28 deaer van Java naar Oalcutta. Caleuttaarriv.24 dezer van Java- ta Oalcutta. Ceylon vertrok 24 deaer van Caleutta naar J»va- Hiermede vervul ik den treu rigen plicht, u kennis te geveD van het oveilyden van mijno ge liefde Vrouw, JANNETJE KLEIN, (geb. do Wijn), in den ouderdom van 79 jaar. Dat zy in volmaakten zin de Sabbaths-vreugde geDiet, is de trooBt van haar geliefden Echt genoot. Mede namens hun liefhebbende Kinderen, Behuwd-, Klein- en Achterkleinkinderen. Uit aller naam, N. KLEIN. Helder, den 26 Nov. 1916. DANKBETUIGING. Voor de vele bowyzen van deel name, zoowel van biDnen als van buiten deze gemeente ondervonden tydena de ziekte en by het overiyden van onzen geliefden Echtgenoot, Vader, Behuwd- en Grootvader, den Heer JOHANNES DE MAN, zeggen wij hartelijk dank. In 't bizonder danken wy den WelEd. Heer De Wit, Directeur der Posterijen, en de Heeren Brieven bestellers alhier, en vei der allen, die aan de groeve aanwezig waren, voor de laatste eer, by de ter-aarde-be- atelling aan het stoffuUjk overschot bewezen. Mej. de Wed. DE MAN-Lak en Familie. Dankbetuiging. Ondergeteekendf n betuigen hier mede hartelijk dank, voor de vele biykon van deelneming, bewezen tydena de ziekte en by het overlijden van haar Echtgenoot en Vader. Wed. M. DE GEUS-van Oeks en Kind. Helder, 30 Nov. 1916. Bekendmaking. BURGEMEESTER >n WETHOUDERS Mn HELDER brengen ter algemeene ken nis, dat de kantoren der Gemeente- Reiniging en van de keuring van Vee en Vleescb, met iügang van Vrijdag 1 Otctmbar a.a.worden varplaatat naar Kanaalweg 79. Helder, 29 November 1916.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1916 | | pagina 6