1ELDERSGHE COURANT
Tweede Blad.
VAN ZATERDAG 13 JANUARI.
De papieren oorlog.
Twee nota's, beide handelende
over de vredesvoorstellen, zijn door
de oorlogvoerende machten open
baar gemaakt. Legt men beide stuk
ken naast elkaar, dan vraagt men
zich af, of deze inderdaad een vast
staande meening oprecht weergaven,
en of men er werkelijk van over
tuigd is, dat de argumenten die aan
gevoerd worden, de tegenpartij zul
len overtuigen.
Gaan wij eerst de Duitsche nota
na, dan blijkt hoe hierin tal van
oorzaken voor het uitbreken van den
oorlog worden opgenoemd, die met
de waarheid op uiterst gespannen
voet staan; zooals bijv. het voeren
van een revanche-politiek in, Frank
rijk. Het spook van de inlichtings-
politiek wordt ook wederom te voor
schijn gehaald.
De nieuwe poging om de scheü-
ding der Belgische neutraliteit te
rechtvaardigen, zal er slechts toe
bijdragen het bij bet begin van den
oorlog door Duitscbland begahe on
recht opnieuw naar voren te brengen.
Met dat al zullen er velen zijn,
niet alleen in do neutrale, doch ook
in de oorlogvoerende landen, die er
van overtuigd zijn dat de centralen
het met hun vredesaanbod werkelijk
ernstig meenden.
De als antwoord op de antwoord-
hota der Entente bedoelde verklaring
geeft evenwel duidelijk aan, dat de
centralen en aan den anderen
kant geldt voor de Entente hetzelfde
er weinig begrip van hebben (of
het althans zoo doen voorkomen) van
wat er noodig is om overeenstemming
te verkrijgen. De centralen moeten
zich indenken dat het herstel van de
kleine, het zwaarst getroffen bond-
genooten voor de Entente een van
de eerste eiacben voor den vrede is
en zal blijven. Ook de pose van over
winnaar zal Duitscbland moeten na
laten aan te nemen. Ia de eerste
plaats omdat, hoewel de centralen
wat terreinwinst aangaat, in het
voordeel zijn, er op het oogenblik
van geen overwinning sprake is, en
in de tweede plaats, en dit weegt
.voor de latente al heel zwaar, omdat
er niets mag blijven bestaan dat de
kiem in zicb zou kunnen hebben van
een nieuwen oorlog, gelijk de oorlog
van 38TO den grondslag legde voor een
geweldige versterking der militaire
kaste, de predikers van des „frische,
fröbliche Krieg."
Wat bij een nadere beschouwing
vau de "nota der latente aan presi;
dent Wilaon het eerst treft, is dat
de latente eischen stelt, die men
slechts van een overwianaar zou
verwachten.
De Eatente vervalt dus blikbaar in
dezelfde fout, welke Duitscbland zoo
zwaar werd aangerekend en die
een der argumenten vormde, voor het
verwerpen van het Duitsche vredes
aanbod. Toch ia er wel eenig ver
schil. Waar men in Duitschland er
blikbaar op rekent dat de partij
„remise" zal worden, heeracht in de
En ten te-landen nog steeds het geloof
aan de overwinning. Verschillende
factoren zooals het menschenmate-
riaal, de munltievoorraad, de quaes-
ties van de levensmiddelen voor
ziening, welke alle voor Dnrtschland
ongunstiger zijn dan'voor de Entente,
dragen het hunne hier toe bij.
Een oordeel te vellen over deze
meening is 'niet het werk der neu
tralen. Wanneer een land reeds tal-
looze offers van goed en bloed heeft
gebracht, en bereid is er meer te
brengen, ten einde de overwinning
die men in het verschiet «iet liggen
te behalen, dan mogen de neutralen
althans uit een materieel oogpunt
beschouwd zich daarin niet Men
gen, omdat dit een zaak ia die alleen
het betrokken land aangaat.
Anders wordt het, wanneer het
oorlogsdoel ter sprake komt. En dan
levert het antwoord der Eatente
ruimschoots stof tot bespreking.
Zoo vraagt de nota o.a. „de reor
ganisatie van Europa, gebaseerd op
de beginselen van nationaliteit on
reeht van alle volken, groot en klein,
op volledig e veiligheid en vrije econo
mische ontwikkeling".
De „Daily Chronicle" noemt dit een
herBtel van de kapitale fout van het
Weener congres. Zeer zeker is dit
het geval, indien het tenminste geldt
voor alle gevallen die als een uit
vloeisel van die fout beschouwd
moeten worden en er analoog mee
zyn. Dan is een oplossing echter
ontzettend moeilijk.
Wat is de nationaliteit van het
Iersche volk, van de bevolking van
den Elzas? Nemen wy byv. Belgil,
verdeeld in een Ylaamsch en Waalach
gedeelte. Het zal toch niet de bedoe
ling zyn dat deze deelen gescheiden
worden. Dat dit inderdaad niet het
geval is, blijkt uit de volgende zin
snede der nota, waarin alleen gesproken
wordt over de Tsjechen, Italianen, enz.
(m. a. w. de verdeeling van Oostenrijk-
Hongarije).
Merkwaardiger wordt, deze eisch
nog wanneer men verder leest, dat
de verdrijving van de Turken van
het laatste grondgebied, dat zij nog
ia Europa bezitten, een zuiver
Turksch gebied - geëisebt wordt.
Een eisch van menschelijkheid en
beschaving is de bevrijding van onder
het Turkschejuk zuchtende vreemde
volken, gelijk de Armeniërs. De stel
selmatige uitroeiing van dit volk, de
onophoudelijke wreedheden, waaraan
z(i zijn blootgesteld, rechtvaardigen
den wensch, dat dit oorlogsdoel van
de Entente verwezenlijkt zal worden.
De beide documenten, naast elkaar
beschouwd, laten niet veel hoop op
een spoedig te treffen vergelijk. Maar
men trooste zich met de gedachte,
dat het meer voorkomt, dat men
eerst overvraagt en ten slotte tech
tot overeenstemming komt.
De Vredesvoorstellen.
De nota van België aan de Vereenigde
Staten.
Onder de rubriek „De Vredes voor-
stollen" werd in het le blad reeds
melding gemaakt van het feit, dat
den Araerikaanscheu gezant te Parijs,
gelijk met de nota der Entente, een
nota van de Belgische Regeering
werd overhandigd, waarin deze haar
dank uitspreekt voor den steun uit
Amerika aan de Belgen verleend.
De nota herinnert aan den plotse-
lingon overval van Bolgiö, en aan de
door de Duitschers in het bezette,
gebied genomen maatregelen, die in
strijd zijn met de Haagsche conventie.
Belgiö zoo wordt aan het slot
van de nota gezegd - verlangt vurig,
dat er een eindo korne aan het on
gehoorde leed der bevolking, maar
het kan slechts een vrede aanvaar
den, welke het de volledige politieke
en economische onafhankelijkheid
teruggeeft en de onschendbaarheid
verzekert van het koloniaal gebied
in Afrika, terwijl het tovens een
billijke schadevergoeding eischt en
zekere waarborgen voor de toekomst.
De Belgische nota uit tenslotte de
hoop, dat er een einde zal komen aan
den langdurigen oorlog en dat de Ver
eenigde Staten zullen opkomen voor
Beigié, het onschuldige slachtoffer
van de eerzucht en hebzucht der
Duitschers, dat recht heeft op een
plaats, welke het toekomt krachtens
zijn onkreukbaar verleden, den moed
zijner soldaten en zijn trouw aan
de eer.
De nota van Duitschland aan de
Neutralen,
De Duitsche regeering heeft aan de
gezanten der neutrale mogendheden
te Berlijn een nota overhandigd
waarin zij haar standpunt ten opzichte
van de weigering der Entente uiteen
zet.
De nota brengt in herinnering dat
ds latente het. Duitsche voorstel
afwees als zijnde onoprecht en zonder
beteekenis.
De vorm, aldus wordt in de
nota gezegd waarin zy hun ant
woord kleeden, sluit een antwoord
aan hen uit. De keizerlijke regeering
hecht er echter waarde aan, de
regeeringen van do neutrale mogend
heden hare opvattingen omtrent den
stand van zaken mede te deelen.
Verder wordt, gezegd, dat de re
geeringen der Centrale mogendheden
zich niet zullen verdiepen in de op
sporing vau de oorzaken van den
oorlog.
Tegen de voorstelling dat het
Duitsche aanbod een oerlogsmanoeu
vre zou z|jn teekent de regeering
van Duitschland en haar bondgenooten
nadrukkelijk protest aan.
„Hun overtuiging was, dat een
rechtvaardige en voor alle oorlog
voerenden aannemeiyken vrede moge
lijk was, dat deze tot stand kon
worden gebracht en dat dus verder
bloedvergieten niet te verantwoorden
was."
„De zonder voorbehoud uitgespro
ken bereidwilligheid by het aaii-
vaarden van de onderhandelingen de
vredesvoorstellen bekend te maken,
weerlegt eiken t-'ljfel aan hun op
rechtheid."
In stede van onderzoek te doen,
verklaarden zü het herstel van den
vrede onmogel|k, „zoolang niet het
herstel der geschonden rechten en
vrijheden, erkenniDg van het beginsel
der nationaliteiten en van bet vrye
bestaan der kleine Staten gewaar
borgd zijn".
„De oprechtheid, die de vijand aan
het voorstel der vier verbonden mo
gendheden ontzegt, zal de wereld aan
deze eischen niet kunnen toeschrij
ven, indien zy het lot van het Iersche
volk, de vernietiging van de vrijheid
en onafhankelijkheid van de Boeren
republieken, de onderwerping van
Noord Afrika door Eageland, Frank
rijk en Italiö, de onderdrukking van
de vreemdevolken in Rusland en ten
slotte de zonder precedent in de ge
schiedenis zynde overweldiging van
Griekenland voor oogen houdt".
Ook over de schendingen van het
volkenrecht acht de nota de Entente
niet tot klagen bevoegd. Daartoe
wordt herinnerd aan de schending
van de declaraties van Londsn en van
Parijs, den uithongeringsoorlog tegen
Duitschland, het gebruiken van ge
kleurde troepen in Europa, de over
brenging van den oorlog naar
Afrika, enz.
De nota behandelt verder den toe-
Stand van Belgiö. Er wordt herin
nerd aan het aanbod door Duitsch
land bij het aanbreken van den oorlog
gsdaan, hetwelk werd geweigerd. Op.
de Belgische Regeering en die mo
gendheden, die haar tot deze houding
vérleidden, valt de verantwoordelijk
heid voor het lot, dat Belgiö getroffen
heeft.
Aan het slot van de nota wordt
gezegd
Duitschland en zijn bondgenooten
hebben een eerlijke poging gedaan
om den oorlog te beëindigen en een
overeenstemming der strijdenden
voor te bereiden. De keizerlijke re
geering constateert, dat het uitslui
tend van het besluit van haar tegen
standers afhing of de weg naar den
vrede zou worden betreden of niet.
De vijandelijke regeeringen hebben
geweigerd dien weg te gaan. Op haar
valt de volle verantwoordelijkheid
voor den voortgang van het bloed
vergieten.
De vier verbonden mogendheden
echter zullen den strijd in rustig ver
trouwen op hun goed recht voort
zetten tot een vrede bevochten is, die
hun eigen volken eer, bestaan en ont
wikkelingsvrijheid waarborgt, allen
Staten van het Europeesche vasteland
echter de weldaad geeft in weder-
zydache achting en gelijkheid van
rechten, gemeenschappelijk aan de
oplossing der groote beschaving*
problemen te arbeiden.
Door de Oostenrtyksche regeering
werd dea gezanten der neutrale staten
een nota van gelijke strekking over
handigd.
Duitsche persstemmen over de jongste
Duitsche nota.
Het „Berliher Tageblatt," vestigt
de aaudaebt op het verschil in vorm
en inhoud van de nota dercontralen
en do antwoord uota van de Entente
(aan Duitschland).
Zelfs de aanklachten tegen de
mogendheden der Eatente zijn niet
zoo zeer in een heftigen ophitsenden
toon gesteld dan wel als -afweer be
doeld. Met kalme vastberadenheid
komt de nota op tegen de poging
om de dingen verkeerd voor te stellen.
„Feiten, geen phrases" schrijft de
„Voaaische Zt;g." boven haar bespre
king. „Zonder rhetorische bombast",
zegt het blad, „zonder trucs en zonder
schijnwerpers worden hier de feiten
verzameld, wordt een verpletterend
feitenmateriaal aangevoerd, en wordt
de verantwoordelijkheid voor het
doorzetten van den moord op hen
geworpen die op-het oogenblik van
de meest volledige, militaire kracht
een door de centrale mogendheden
aangeboden mogelijkheid om tot den
vrede te geraken zonder meer af
wezen."
Do „Börsen Kurier" schrijft
Zelfbewustheid en eerbied voor het
nationaal eergevoel verbieden de
Duitsche regeering deu tegenstanders
opnieuw een direct schriftelijk ant
woord te geven op de schimpscheuten
en de beschuldigingen in hunne
jongste nota vervat. Da politieke
wljaheiechter eischt dat men derge
lijke beschuldigingen niet op zich
laat rusten.
„De „Vorw&ris" zegtDe Duitsche
nota wijst op «en uitdrukkelijk vast
houden vau den wil tot'den vrede,
een wensch dien de tegenpartij wel
kan ophouden, maar die daardoor
toch niet uit zijn baan gerukt kan
worden.
Duitsche persstemmen over het ant
woord der Sntente.
Het Berl. Tageblatt schrijftFxan-
sche bladen hadden den laat,sten tyd
verzekerd dat het antwoord der en
tente aan Wilson een zware slag voor
Duitschland zou zijn, maar de slag
is voor Duitschland werkelijk niet
zwaar. Als de entente mogendheden
met niet-gehoel onaannemelijke voor
stellen en eischen waren gekomen
dan zouden in Duitschland dadelijk
scherpe meeningsverschillen en aan
merkelijke moeilijkheden zijn ont
staan.
De Lokal AnzeigerIn eiken Duit-
schen man en in elke Duitsche vrouw,
in wier borst nog een spoor van eer
gevoel on waardigheid leefc, zal een
blik op dit steeds gedenkwaardig
blijvende, document het laatste over
blljfsel van verlangen naar vrede
vernietigen, omdat geen Duitscher
naar een vrede kan verlangen die
er zoo uitziet als deze oorkonde ons
in het vooruitzicht stelt.
Da Kreuz Ztg.Dit program moet
ook de Ijverigste pacifisten onder ons
voldoende zijn. Deze nota laat do deur
voor "onderhandelingen zelfs geen
kiertje open, zij is veeleer met geweld
in 'tslot gegooid.
De Deutsche Tagesztg. schrijft;
Onze tegenstanders blijven volharden
by eisehen die gelijkstaan met een
vernietiging van Duitschland en het
Duitsche volk tot ellende zouden
doemen on lam slaan.
Bngelsche persstemmen over het
antwoord der geallieerden.
Londen, 12 Januari. De „Times"
schrijft: Het antwoord van de gealli
eerden aan president Wilson moet de
groote Amerikaansche natie een
steeds stagende instemming afdwin
gen. Het ia buitengewoon beleefd en
vriendschappelijk vau toon, duidelijk
en positief van inhoud, goed berede
neerd en bezield door booge idealen
inzake de politieke moraal die ook
het Amerikaansche volk steeds heeft
gehuldigd. Duitschland weigerde kort
af president Wilson op zlju desbe
treffend verzoek inlichtingen te ver
schaffen, maar de geallieerden zetten
hunne algeineene opvattingen duide
lijker 'en nauwkeuriger uiteen dan tot
dusver in eenig rapport aan de eigen
landgenooten is geschied.
De „Daily News" laat zich in
gelijken geest uit en zagt te gelooven
dat de gegrondheid der argumenten
van de geallieerdon nergens meer
erkend zullen worden dan in de
Vereenigde Staten.
De „Daily Chronicle" schrijft dat
het program der geallieerden niet de
uitroeiing of politiek® verdwijning
van de Germaansche volken inheeft.
Wel omvat het 't einde van hun des
potische overheorsching van andere
volken van Midden-Europa; verder
beteekent het de bevrtjdiug van die
rassen en hun groepeering in nieuwe
staten op den nationaliteitsgrondslag,
een grondslag, waarvan de misken
ning eön fatale fout wa» in het werk
van bet Weener Congres, on waarvan
de erkenning thans de beste ver
wachting zal geven voor een duur
zamer zoowel als voor oen vrijer
toekomst.
In donzelfden trant schrijven ook
de „Daily Tel." en de „Daily News".
Amerikaansche persstemmen over
de nota der Sntente.
De „Herald" acht liet antwoord
der Eatente een der gedenkwaar
digste documenten in de geschiedenis.
In het. volle besef van hun verant
woordelijkheid en van de rechtvaar
digheid hunner zaak hebben zy op
nieuw een verklaring van onafhan
kelijkheid ten behoeve der beschaving
geschreven.
De „Times',' vraagt „of de centrale
mogendheden, of Duitschland, de
onbeschaamdheid zal hebben te zeg
gen, dat dit geen rechtvaardige voor
waarden zyn."
Een geheel andere toon slaat de
World" aan. Het blad meent dat
de voorwaarden der Entente alleen
verwezenlijkt kunnen worden als
Duitschland en OoBtenryk-Hongarye
volslagen het onderspit zouden moe
ten delven. Het blad vindt de voor
waarden onredelijk op twee onder
geschikte punten, n.1. de geöischte
afstand aan Italië en Roemenie van
grondgebied, dat hun gooit heeft toe
behoord.
De World vraagt dan of Duitsch
land nu kan weigeren ook zijnerzijds
zijn vredesvoorwaarden te openbaren.
Als het daartoe niet bereid is zal het
voor het gerecht van de openbare
moening e«n treurig figuur maken.
De „Amefie&n zegt dat de inhoud
der nota den indruk geeft, .alsof üe
geallieerden bezig waren to Berlijn
den vrede te dïcteeren. De centralen
zullen deze voorwaarden nooit aan
vaarden en als de geallieerden er bij
blijven zal er geen vrede komen voor
één partij beslissend heeft overwonnen
of beide groepen uitgeput ineenzakken.
Ben neutrale persstem.
De N. Rott. Crt. schrijftDonderdag
waren op de New-Yorksche Beurs de
fondsen aan het dalen. In den na
middag trad voor het koersverlies
echter koersverbetering in de plaats.
„De gang van zaken in de politieke
wereld aldus seint Reuter scheen
gunstigen invloed te oefenen".
Zie hier dus het effect van het
antwoord der Entente op de nota
van Wilaon. Men weet, wat het zeggen
wil, wanneer de New-Yorsebe Beurs
de gebeurtenissen in de politieke
werold „gunstig" beoordeelt. Men acht
dan de kans op een spoedigen vrede
verkeken.
Na een beschouwing over verschil
lende zinsneden der beide nota's zegt
het blad verder
Ten bespoediging van het eind van
den oorlog zal het antwoord der Ea
tente dus allesbehalve strekken. Toch
zal het niet zonder invloed blijven.
Nu de Eatente haar oogmerken nader
heeft aangeduid, is er tweeërlei klaar
uit geworden. Ten eerste, dat Duitsch
land in dezen stand van. den oorlog
tot geen vrede kan komen zonder
aanmerkelijke inkrimping van gebied,
om vaD de kolonièn, waarover de
nota der Entente zwijgt, ook maar
niet te spreken. En ten andere, dat
het in dezen oorlog voor Oostenrijk,
Hongarije, en voor Turkije in belang
rijke mate, gaat om „te zijn of niet
te zyn". Deze wetenschap zal de drie
genoemde mogendheden vaster tot
elkaar brengen, en den strijd, die er
een wordt vau „erop of eronder",
niet minder verbitterd maken.
Merkwaardig is, dat van Bulgarije
in de gansehe nota der Entente niet
wordt gerept. Het vermoeden ligt
voor de hand, dat daar h'ooge politiek
achter schuilt.
Negentienhonderd en zeventien
schijnt een .jaar te moeten worden,
dat in ontzetting de 'voorgaande nog
verre overtreft.
OE IQRLOG.
Van hal Westelijk front.
Londen, 11 Jan. Van ochtend vroeg
behaalden de Engelschon een vol
komen succes ten N.O. van Beau-
mout-Hamei. Een vijandelijke -loop
graaf werd over een front van drie
kwart mijl genomen. Wij maakten
176 gevangenen, onder wie 4 offi
cieren.
Borltjn, 12 Jan. Ten N. van de
Ancre on by Serre werden Engelsche
aanvallen afgeslagen. Ten N. van
Eaucourt werd de vijand, na aanvan
keiyk door hem behaald succes, door
een tegenaanval met zware verliezen
teruggeworpen.
Van hoi Oostelijk front.
Beriyn, 12 Jan. Aan de ®una en
ten Z. van Dunaburg is de actie
aanmerkelijk verminderd. Aanvallen
der Russen aan den spoorweg Wilna-
Dunaburg werden met zware verliezen
voor den vijand afgeslagen.
Van hot Roemeensche front.
Uit Beriyn wordt d.d. 12 dezer
gemeld, dat den llden aan den
Oïtoz-weg verscheidene achter elkaar
gelegen stellingen werden vermees-
terd. 1 officier en 80 man, benevens
6 machinegeweren en 3 mijnenwer-
pers vielen in handen der Duitschers.
Ten N. en ten Z. van het Susita dal
bleven vijandelijke aanvallen vruch
teloos.
Ia de moerassige laagte tusschen
Braila en Galatz drongen wy de
Russen verdér naar de Ssreth terug.
Laburtea is genomen.
St. Petersburg, 12 Jan. Bezuiden
de rivier Oitoz heeft de vyand onze
afdeelingen aangevallen en ze een
weinig teruggedrongen.
De vijand viel de Roemeniërs ten
Westen van Monaatirca en Casinul
aan de Casinu aan, maar werd terug
gedreven. In die streek hebben d8
Roemeniërs het offensief genomen.
Ze wierpen den vyand op de hoogten
terug.
Vijandeiyke aanvallen ten Noord
oosten van Campurile aan deSunta,
en by Katumiklali werden afgeslagen.
De „Regina Margherlta"
gezonken.
'Rome, 12 Jan. De minister van
Marine deelt mede, dat nu ernstige
militaire redenen, die een publicatie
onraadzaam maakten, zü'n opgeheven,
gemeld kan worden, dat in den nacht
Yan 11 December het oorlogsschip
„Regina Margherita" op twee mynen
ia geloopen en gezonken. Het ongeluk
geschiedde in enkele minuten en was
oen gevolg van seheuren in de kiel,
waardoor het schip water maakte,
zoodat het met het voorschip vooruit
naar de diepte ging. Van de 945 per
sonen aan boord werden de meesten
meegesleurd in de diepte. Ongunstige
omstandigheden bemoeiiykten de red
ding der overlevenden van wie
ten slotte 270 werden gered.
Onder de omgekomenen bevonden
zich de commandant en 14 officieren.
Behalve de tot dusver als verloren
opgegeven schepen zyn er geen andere
verloren gegaan; berichten hiermee
in strijd, die sedert eenigen tyd onder
het publiek worden verspreid, zijn
volkomen ongegrond.
(Dit linieschip bad een waterVer-
plaatsing van 18930 ton. Het was
bewapend met vier 30,5 c.M., vier
20,8 c.M., en twaalf 15,8 cM. kanon
nen en had vier torpedolanceerbuizen.
Het liep in 1908 van stapel.)
Oe duikboot- en mljnoorlog.
Het Deensche s.s. „Tuburg" (2066
ton) is in den grond geboord. De
bemanning werd gered.
Van Duitsche zijde wordt gemeld,
dat den 28sten Dec. in het kanaal
een door torpedojagers beschermd
transportschip van ongeveer 8000 ton
in den grond geboord werd.
Naastenliefde voert tot
„Liefdadigheid naar Vermogen".
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aanöü.teüing.
Door Burgemeester en Wethouders
werd Vrijdagmiddag aanbesteed:
do uitbreiding met twee lokalen
van de school aan de Hoofdgracht, met
privaten, enz. Ingekomen waren de
volgende billettenJ. Steeman, f 2468.
Th. v. d. Starre, f 2487.1. L. van Os,
f 2500. A. Krijnen, f 2621. J. Smit,
f 2670. H. Wyker, f 2598. R. N. van
Os, f 2600. Gebr. van Pelt, f 2640.
Allen te den Helder.
Kegelen.
Dat onze kegelaars zich nog ge
regeld oefenen, bleek weer op het
groote nationale concours, gehouden
te Alkmaar van af 16 December tot
15 Januari. Onze bekende Kegelclub
„Hard gaat ie" wist wederom de
groote zilveren medaille te veroveren
met 272 hout in den korpswedatrijd.
Wij wenschen „Hard gaat ie" geluk
met deze overwinning.
- Naar wij vernemen komt Don
derdag a.s. de bekende declamator
mi. Kamp een declamatie avond in
„Casino" geven. Mevr. M. Duymaer
van Twist, de bekende en geliefde
tooneelapeelster, zal eveneens voor
drachten houden.
Kamer van Koophandel.
De Kamer van Koophandel ver
gaderde j.1. Donderavond ten Raad-
huizo alhier, ondor voorzitterschap
van den heer M. A. Kolster.
Na opening der vergadering heette
de Voorzitter de aanwezigen welkom,
sprak de hoop uit, dat Nederland in
1917 bij den vrede bewaard mocht
biyven en dat Handel en Nijverheid
iu ons Vaderland moge bloeien, in het
bijzonder in deze gemeente.
Overgegaan werd tot onderzoek der
geloofsbrieven van de gekozen leden,
do heereu W. H. Burgers en H. van
Willigen. Nadat alle stukken in orde
waren bevonden, werd met alge-
meeno stemmen tot hunne toelating
besloten.
Daarna wsrd, tengevolge van perio
dieke aftrading, overgegaan tot ba-
noeming van een Voorzitter en Vice-
Voorzitter der Kamer. Uitgebracht
werden resp. op de H.H. Koster en
Graaff 4 en 1 stem, en op de H.H,
KrijneD en Burgers 4 en 1 stem,
zoodat herbenoemd werden de aftre
dende functionnarissen, de H.H. Kol
ster en Burgera.
Door een der leden werd de klacht
geuit, over het negeeren dér Kamers
door de Regeering in tyden als deze,
z. i. waren vele Kamers in staat de
juiste voorlichting op handelsgebied
te geven. Opgemerkt werd, dat dit,
een algemeen verschijnsel is, en dat
reeds door de Kamer 'te Meppel stap
pen werden gedaan, om hierin ver
betering te brengen.
Mededeeling werd daarna gedaan
van een ingekomen klacht over bet
meermalen lange wachten aan hot
loket „Postwissels" ten postkantore
alhier. De Kamer, van oordeel, dat
die klacht gegrond was, heeft zicb
daarop gewend tot den hc-er Directeur
van het postkantoor alhier, met ver
zo9k maatregelen te willen nemen
om hierin eenige verbetering te
brengen. Tot beden was het ant
woord van dien Directeur nog niet
ingekomen, hetgeen wellicht verband
houdt met het feit, dat binnenkort
de girodienst zal worden ingevoerd,
wat zekér verbetering met zich zal
medebrengen.
Door den Voorzitter werd mede
deeling gedaan van hetgeen verricht
is, om verbetering te brengen in het
interc. telefoonverkeer en dat de toe
zegging is ontvangen, dat cfaarin
verandering zal worden aangebracht.
Nadat de Rekening en verantwoor
ding door eene Commissie uit de
Kamer was onderzocht en goed
gekeurd, bespraken meerdere leden
de wenscheiykheid om in Febr. a.s.
de Kamer te doen vertegenwoordigen
by de opening der Jaarbeurs te Utrecht.
Hiertoe werd besloten. Hierby wordt
er tevens aan herinnerd, dat de heer
H. van Willigen, als correspondent
dier Jaarbeurs gaarne bereid is, aan
alle belanghebbenden de meest ge-
wenschte inlichtingen te verstrekken.
Tevens wordt hier de aandacht ge
vestigd van alle personen die in
betrekking tot den handel staan, dat
de Jaarbeurs te Utrecht voor velen
eene welkome gelegenheid is om
handelsrelatiën te vernieuwen of aan
te knoopen.
By de rondvraag deelt een der leden
mede, dat het gewenscht is, dat een
begin gemaakt wordt met hetinder-
tyd besproken plan, om voor deze
gemeente meer reclame te maken.
Nadat is tegea ge worpen, dat in eèn
tyd als deze, rekening moet worden
gehouden, met onoverkomelijke moei-
lykbeden, werd ten slotte in begin snel
besloten, zoodra de tyden daarvoor
gunstig zijn dit werk onverwyid ter
hand te nemen.
Daarna wordt de vergadering ge
sloten.
Hat „Orukkers"-contract.
Het zal* velen reeds bekend zyn,
dat in de Boekdrukkerij een collectief
arbeidscontract is gesloten, ingaande
1 Jan. 11. en geldende voor de jaren
1917, 1918 en 1919.
Over dit collectief contract, dat
bepalingen bevat, welke nog geen
enkele arbeiders-organisatie in ons
land wist te verkrijgen, bevat „Het
Vaderland" een beschouwing, waaraan
w$ het volgende ontleeyen
„Wy zullen den lezer niet ver
moeien met de bepalingen in dit
Contract van zuiver technischen aard.
Deze zyn slechts' van belang voor
degenen, die onmiddeliyk bij het
boekdrukkersvak betrokken zyn. Wat
allen, die in de rociaal economische
ontwikkeling van ons volk belang
stellen zal interesseeren, de bepalin
gen, die de sociaal-economische ver
houdingen van patroon en arbeider
betreffen, dat alleen zal bier naar
voren worden gebracht.
Het Nedoriand8Che boekdrukkers-
bedryf heeft reeds drie jaren onder
een Collectief Arbeidscontract geleefd.
En dit contract moet op buitenge
wone wyze hebben voldaan. In den
zomer van 1916 begonnen do onder
handelingen over een nieuw contract,
en deze hebben tot een r'eaultaat
geleid, dat de grootte massa van werk
gevers en werknemers bevredigde.
En door do handteekeningen, de Vorige
week door de leiders van werkgevers-
en werknemejszyde geplaatst, is nu
weer voor drie jireu de bediijfsvreJe
in de Nederlaudsehe Typografie ver
zekerd.
Do voordeelen, aan beide zyden
met dit contract behaald, zyn aan
zienlijk. Voor de ongeveer vyftieu
duizend arbeiders, die bij dit contract
betrokken z(in, beteekent de getroffen
overeenkomst een verbooging van
het jaarlijksch loonbedrag met onge
veer drie millioen gulden. De arbeiders
verwerden vervolgens: in plaats van
vier, zes vacantiedagen per jaar met
behoud van loon, beperking van
overwerk, gedurende langoren tijd
ziekengeld, grootere bestaanszeker
heid door verscherpte ontslagbepa
lingen, de zekerheid van, onder be
paalde waarborgen, op den vijf en
twintig jarigen ieeftyd een bepaald
minimumloon te kunnen verdienen.
De omstreeks duizend georganiseerde
boekdrukkerijen ontvangen voor de
groote offers, die zy naar den kant
d9r arbeiders moeten brengen, als
tegenpraestatie men lette wel 1
den onvoorwaardelijken steun van de
bonden der gezellen by de handhaving
van de prijstarievenl De arbeiders-
organisatiën verbinden zich namelijk,
werk, dat beneden de door werk-
géveraorganisatiën vastgestelde prijs-
tarieven wordt aangenomen, op de
eerste kennisgeving van het Algemeen
Hoofdbestuur van die werkgevers-
organisatiën, stop te zetten. Men zal
ons toegeven, dat een dergeiyke be
paling in de Overeenkomst, voor een
groot aantal bedryven ontzaggelijke
vorgezichten opent. Zy kan inderdaad
den weg wyzen naar een maatschappij,
waarin inplaats. van den strijd tus
schen arbeiders en werkgevers voorop
wordt geplaatst, de strijd zy het
een meer vreedzamen I tusschen
het bedrijf en het publiek.
Tot zoover „Het Vaderland" i. Wij
willen hieraan toevoegen, dat to
Helder alle volwassen gezellen zes
cents meer por uur ontvingen dan op
1 Januari 1916, en dat de normale
uurioonen thans 29 en 80 cents
bedragen, resp. voor de zetters en
drukkers, terwijl ook de loonen van
de jongeren zeer belangrijk zijn
verhoogd. Voor onze drukkerij komt
deze verhoogiDg neer op ruim
;f7500.— per jaar, gerekend sinds 1
Januari 1916.
Ia verband met door sommigen
gemaakte opmerkingen over den
verhoogden prijs vau advertentiön
en van drukwerken maken wy hier
van molding, om hen daardoor de
overtuiging by te brengen, dat het -
mede door de enorm verhoogde
papierprijzen ons niet mogelijk is
de vroegere prijzen te handhavenen
dat wy wel gedwongen zyn deze
verhoogingen toe te passen.
BINNENLAND.
Mr. H. Goeman Borgeslui.
De toestand van mr. H. Goeman
Borgesius was gisteravond elf uur
nog dezelfde; niet achteruitgaande.
Poëitlavarbetering onderwijzers.
Den Haag, 12 Januari. Behoudens
tusschenkomende omstandigheden
zouden de voorzitters der zeven po
litieke Kamerpartyen Maandag 16
dezer met den Minister van Binnen-
landsche Zaken het voorgenomen
onderhoud hebben inzake positiever
betering van hen, die reeds thans
ondorwyzers zyn by het lager onder
wijs.
Het Duurtetoeslag-Watsontwerp.
Het bestuur der Federatie van ryks
werklieden, heeft Vrijdag éen onder
houd gehoud met verschillende Ka
merleden in den Haag, betreffende
het pas verschonen Duurtetoeslag-
Ontwerp voor rijkspersoneel. Mede
werking werd gevraagd bij de Re
geering aan te dringen, dat de toe
slag van 12 o/0 zooals het Ontwerp
aangeeft, zal worden verhoogd en
dat het overwerk enz. niet in min
dering zal worden gebracht van den
toeslag.
Dat voor kindertoeslag de leeftijds
grens zal worden verhoogd tot 18
jaar en voor hulpbehoevende kinde
ren ongeacht welken Ieeftyd ook toe
slag zal worden verstrekt.
Verder kwam nog ter sprake de
loonregeling betreffende het perso
neel der Marinewerven, voor eene
geiykmatige toepassing der loons
verhooging; eveneens kwamen nog
enkele zaken ter sprake omtrent het
personeel der marine-bakkerij te
Willemsoord.
Het systeem der Dlstrlbutiewet.
Het „Handelsblad" verneemt, dat
er onder een aantal Tweede Kamer
léden van verschillende richtingen een
vry sterke strooming bestaat in de
richting van een totale omwenteling
in het systeem der Distributiewet.
By de eerste de beste gelegenheid
zou dit tot uiting worden gebracht.
De hier bedoelde leden zyn van oor
deel, dat, daar het thans meer en
meer gaat om schaarachte en niet
slechts om duurte van levensmidde
len, een zoo zuinig mogeiyk gebruik
een eerste eisch ia geworden.
Het gaat daarom huns inziens niet
langer aan, levensmiddelen tegen
matigen prijs .op 'b Rijks kosten te
verstrekken ook zelfs aan hen die
door den oorlog in betere omstandig
heden zyn gekomen. Zy willen een
ander stelsel toepassen, een stelsel
dat, volgens hen, in Denemarken
werkt en dat is toegespitst op een
zuinig verbruik. Volgens dat systeem
zou de distributie van levensmiddelen
in 't vervolg niet meer plaats hebben
tegen verminderde pryzen (dank zy
den millioenen uit 's Rijks schattfistj,
maar tegen de inkoopspryzen van
dezen tyd.
Degenen echter, die kunnen aan-
toonen, of althans aannemelijk maken,
dat hun inkomen tydens den oorlog
niet ia vermeerderd, kunnen, ter
tegemoetkoming in de duurte, een
geldeiyke uitkeering krygen uit
'sRyks kas.
Brand in de Universiteitsbibliotheek
te Groningen.
Gisternacht omstreeks halfeen is
tengevolge van kortsluiting een groote
uitslaande brand ontataan in de
Universiteitsbibliotheek teGroningen
tijdeiyk ondergebracht in bet oude
postkantoor aldaar. Do bovenste ver
dieping, waarin geborgen zijn ver
schillende jaargangen der Staats
courant, dissertatia éffstaa tspap ier en
ia uitgebrand en vermeld, Urwijl een
aanzienlijke hoeveelheid bifitenUwid-
sche geschriften en periodieken be-
langryke waterschade bekwamen.
Catalogus en portretten van de hoog
leeraren, alsmede een groote voorraad
boeken zyn gered. De duurste weten-
schappeiyke werken werden gelukkig
in de kelders van het Academie
gebouw bewaard.
De brand is ontdekt door den com
mandant van de brandweer, den heer
M. Weiier. De brandweer was den
brand in minder dan geen tyd met
twee .stralen op de waterleiding
meester.
Inbraken.
De inbrekers, die Amsterdam in
den laatsten tyd op bedenkelijke wy
ze onveilig maken, hebben Donder
dag nacht de Haarlemmer Houttui
nen tot terrein hunner werkzaamhe
den gekozen.
Hun eerste bezoek gold het kantoor
der firma Vlaanderen en Doots, han
delaars in boonen, erwten en zaden.
De brandkast werd nftt geweld ge
opend, doch daar er geen geld in
wordt geborgen, vouden de dieven
er niets van hun gading.
Door het pakhuis bereikten do in
brekers vervolgens het dakhierover
zetten zy huc tocht voort tot zij
kwamen aan een luik in het dak
van het pakhuis der firma Campen
Co., handelaars in koloniale waren.
Het luik werd geforceerd en zoo kwa
men de dieven in het pakhuis. In
het kantoor der firma hebben zy de
brandkast geopend door eenvoudig do
omgeving vau het slot weg te sny-
den. Uit de kast werd een vrij aau-
zieniyk bedrag aan geldswaarden ge
stolen. Een bankbiljet van f 25 lie
ten de inbrekers echter liggen.
Langs denzelfden weg zyn de in
brekers toen teruggegaan. Op het
dak lieten zij echter hun kostbare
werktuigen liggen o.a. oen jn6tru
ment voor het openen van brandkas
ten. Wellicht zijn zij, van het terrein
hunner werkzaamheden :n de buiten
lucht komend, verrast door het aan
breken van den dag.
Dan is ook nog een bezoek gebracht
aan het kantoor van den oliebaudel
der firma Capeile Co.
Hier zijn d&dieven binnengekomen
van den waterkant, door het verwij
deren van een spyi voör eea kelder
raam, dat uitgesneden werd.
Uit het kantoor werden alleen wat
postzegels en..sinaasappelen go-
a olen. Op de brandkast hebben do
dieven hun krachten niet beproefd..
Wellicht zy'n hier andere dieven
aan het werk geweest dan in ie
overige perceelen.
Oorlogswinst.
De door de gemeentereiniging te
Delft verkochte meststoffen, hebben
over 1916 184.358.55 opg« bracht, dat
is f 15.568.55 meer dan waarop by
de begrooting was gerekend. Een
groot deel dezer meststoffen wordt
tegenwoordig door de Wostlandsche
tuinders betrokken, die goede pryzen
betalen.
TWEEDE KAMEK.
Vergadering van Vrijdag, 12 Januari.
Er wordt voortgegaan met de be
raadslagingen over het ontwerp-
Huurcommissiewot.
Na aanneming vaneen voorstel
van den voorzitter om a.s. Dinsdag
en Donderdagavond te vergaderen, en
nadat de heer u y s (s.d.a.p.) heeft
verklaard zyn interpellatie inzake d.e
deportatie van Belgen niet meer
noodig te achten, worden de velschil
lende amendementen op art. 1 in
stemming gebracht.
Het amendemont-Mendels-Schapér
(te lezen 1 Januari 1915, in plaats van
1 Januari 1916) wordt verworpen met
48 tegen 24 stemmen.
Het tweede amendement van de
zelfden, om de 10 pet. te doen ver
vallen, wordt aangenomen met 89
tegen 33 stemmen.
Het amendement Anker man, om
den nieuwbouw geheel vry te laten,
wordt verworpen met 51 tegen 21.
stemmen.
Het amendement-Mondeis, om den
nieuwbouw reeds bij eerste verhuring
onder de huurcommissies te brengen,
wordt verworpen met 61 tegen 11
stemmen.
Art. 1 wordt zonder hoofdoiyke
stemming aangenomen.
Daarna zyn aan de orde art. 2, dat
voorstelt, de busiissing van de huur-
commissies te laten terugwerken en
de daarop ingediende amendementen.
De heer Mondeis verdedigt bet
amendement-Schaper, om de huur
commissies niet te binden aan den
termijn van 16 October 1916.
Na eenige discussie wordt het
amendement Mendels verworpen, bet
amendement-de Geer aangenomen en
art. 2 z. b. s. aangenomen, evenals
art. 8.
Op art. 4 zyn verschillende amen
dementen ingediend. De verdere, be
handeling wordt echter verdaagd.
Nog wordt, op voorstel van den
Voorzitter, behandeld een voor
stel van de Commissie van Rappor
teurs dat de Nota van "Wijziging
betreffende de Schepenvordering*wet,
waarin de Min. de bevoegdheid krijgt,
de schepen met de bemanningen te
vorderen, eerst in de afd«e!iugon te
onderzoeken. Het voorstel wordt aan
genomen met 81 tegen 27 stemmen.
Op eene vraag van den heer
Hugenholtz, antwoordt de Min.
dat met de verdere afbraak van het.
vluchtelingenkamp te .Ede gewacht
wordt tot na de behandeling van
hoofdstuk V der Staatsbegrooting.
SPORT.
Voetbal.
Raolng Club „Haarlem" (8.C.H.).
Door haar j.1. Zondag behaalde
15—1 overwinning op „Berkenrode",
is R.C.H. er in geslaagd het kampioen
schap der 3e klasse C te behalen.
Wel kan L.F.C., dat in 9 matches 14
punten behaalde, tenslotte ook nog
evenveel punten verwerven als R.C.H.
nu reeds heeft, maar 'fcdoelgemiddeldc
der Haarlemmer» kan ohmogeiyk
door de Leidenaars bereikt worden
(L.F.C.'s score is nl. 20-18).
Zij bereikte het volgende resultaat
