COURANT
De Vereenigde Staten
en Duitschland.
No. 4735
DONDERDAG 8 FEBRUARI 1917
45e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Ingezonden.
2. Uit dan omtrek.
3. Feuilleton, enz.
Nu de betrekkingen tuaschen de
Vereenigde Staten en Duitschland zijn
afgebroken, vraagt men zich af, wat
wel de verdere plannen van Amerika
mogen zijn.
Naar de „Times" uit Washington
verneemt, acht men het waarschijnlijk,
dat op een oorlogsdaad der centralen
geantwoord zou worden met een of
anderen vorm van gedeeltelijken oor
log. Eo een te Philadelphia verschijnend
blad meldt, dat de regeering der Ver
eenigde Staten ook geenszins van plan
is, de overeenkomst der geallieerden
betreffende het niet sluiten van een
afzonderlijken vrede te onder
teekenen. Amerika zou geneigd zijn
den oorlog te localiseeren tot de
noodzakelijkheid om Amerikaansche
schepen te beschermen, door ze te
doen convoyeeren.
De correspondenten der Engelsche
bladen in Amerika waarschuwen dan
ook tegen overdreven verwachtingen
ten opzichte van de actie van Wilson.
De Vereenigde Staten hebben de ge-
wichtigde beslissing genomen om zich
in de Europeesche zaken te mengen,
maar ondanks de opgewondenheid en
de dankbaarheid voor de wijze, waarop
de president zich aan hun kant heeft
geschaard, moeten de geallieerden
niet de fout begaan, om zich te ver
beelden dat Amerika om die reden
er toe zal overgaan om, als de nood
aan den man komt, de bedreiging
om te zetten in een actie, gelijk
Europa die als logisch verwacht.
Daargelaten de verre afstand van de
oorlogsterreinen, is Amerika oner
varen en moet het wegens zijn gebrek
aan voorbereiding in militairen zin
nog lang machteloos blijven.
DUITSCHE SCHEPEN IN
BESLAG GENOMEN.
Een bericht uit Manilla meldt, dat
drie Duitsche schepen, onder welke
de „Prinsess Alice", te Cobu en drie
andere te Zamboanga in beslag zijn
genomen. De inbeslagneming is uit
gevoerd door officieren van de marine
op verzoek van de douane beambten,
die de pogingen om Duitsche schepen
in de havens van de Filippijnen te
vernielen als een moedwillige en
onwettige handeling beschouwden.
Er liggen heel wat groote Duitsche
schepen in de Amerikaansche havens.
Naar de „Köln. Ztg" meldt, bedraagt
het aantal, toebehoorende aan groote
Maatschappijen, alleen 55, met een
inhoud van pl. m. 450:000 ton. Van
deze schepen behooren er 35 aan de
Hamburg—Amerika lijn, 12 aan de
„Norddeutsche Lloyd" en 8 aan de
Duitsch Amerikaansche petroleum-
maatschappij. De hulpkruisers .Prins
Eitel Friedrich" en „Appam" zijn
hierbij niet
klaarblijkelijk aanstaande is, kunnen
sommigen van hen het wagen, voor
hun volledige rechten tegenover
Duitschland op te kómen.
Er zouden zich werkelijke gebeur
lijkheden kunnen voordoen, waarin
Duitschland die neutrale staten zou
kunnen dwingen om zich te verde
digen. Zy allen zouden naar wij
vertrouwen hun eer en nood
zakelijke vrijheden tot eiken prijs
verdedigen; maar zoolang Duitsch
land geen flagrante schending van
een van beide bedrijft, zal het gezond
verstand hen er toe dwingen, om
niet gauw aanstoot te geven of te
nemen.
Zelfs van Spanje -r zoo besluit
het hoofdartikel - welks positie
afwijkt van die van Duitschland's
buren, is er geen aanwijzing, dat
het z|jn neutraliteit zal prijs geven.
EEN NOTA VAN BRAZILIË
AAN DUITSCHLAND.
Naar d.d. 6 Febr. uit Rio de Janeiro
wordt gemeld, heeft de President
van Brazilië, naar aanleiding van
de nota van Duitschland over den
verscherpten duikbootoorlog een pro
testnota opgesteld, die door alle
ministers werd goedgekeurd. In de
nota wordt in gematigden doch for-
schen toon de houding van Brazilië
uiteengezet, en wordt verder ver
klaard dat Brazilië zfjn rechten en
belangen tegen de bedreiging der
duikbootoorlog zal beschermen.
De tekst der nota zal worden
publiek gemaakt, nadat deze aan de
kanselaryen zal zyn bekend gemaakt.
Men verwacht dat verschillende
andere Zuid-Amerikaansche Staten
als Argentinië en Chili zich
bjj de actie van de Vereenigde Staten
zullen aansluiten. De meening is, dat
deze Staten, evenals Brazilië, een
krachtig antwoord zullen geven op
de Duitsche nota, en zoo noodig
zullen overgaan tot inbeslagneming
van de zich in hunne havens bevin
dende Duitsche schepen.
DE EUROPEESCHE
NEUTRALEN.
Men kan wel als een vaststaand
feit aannemen, dat het meerendeel
der Europeesche neutralen zich by
de actie van President Wilson zou
willen aansluiten, ware het niet, dat
overwegingen van militairen aard
dit beletten.
Gelijk het artikel in de Times
hierboven aangehaald uiteenzet,
is hun ligging vlak by of temidden
der oorlogvoerenden, een ernstig be
letsel om zich naar de houding van
Amerika te richten en zal slechts
directe actie tegen hen gericht,
of een ernstige schending van hun
rechten ben er toe kunnen dwingen
de neutraliteit op te geven.
Zy zullen zich dus waarschijnlijk
tot een woord van protest bepalen en
het verzoek van president Wilson
tot ondersteuning van zijn actie met
een afwijzing beantwoorden.
DE OORLOG.
De .inbeslagneming" der Duitsche
schepen zal wel als .onder bewaking
stellen" moeten worden beschouwd.
Hierop wijst ook het bericht uit
Manilla. Inbeslagneming toch zou
een oorlogshandeling zijn, en het is
niet aan te nemen dat president
Wilson hiertoe zou zijn overgegaan.
Eerder geldt het een voorzorgsmaat
regel om vernieling der schepen te
voorkomen.
DE HOUDING
DER NEUTRALEN.
De .Times" geeft in een hoofd
artikel een beschouwing over de
houding der neutralen, waarin de
aandacht wordt gevestigd op de
uiterst moeilijke positie der Euro
peesche neutralen.
Het blad wijst op een bericht van
zijn. correspondent te Washington,
waarin wordt medegedeeld, dat de
Amerikaansche regeering geen alge
meen succes verwacht van den stap,
en er dan ook geen overdreven ver
wachtingen op bouwt.
De .Times" zegt dan verder:
Er zijn neutralen en neutralen.
Zy allen keuren naar wy bereid
zijn aan te nemen een actie af,
die een schending is van de eerste
beginselen van wet en humaniteit
en die leven en eigendom van hun
landgenooten rechtstreeks bedreigt.
Maar de toestand van Zuid Ameri
kaansche neutralen, als Brazilië en
Chili, is zeer verschillend van den
toestand der neutralen in Europa,
welker gebied binnen onmiddellijk
bereik van de Duitsche legers is.
„België is" naar Balfour het
heeft uitgedrukt .even goed een
voorbeeld als een slachtoffer"; en
het zou dwaas zijn, te veronderstel
len, dat dit voorbeeld geen invloed
zou hebben gehad op hen, in wier
onmiddellijke nabijheid het was ge
geven. Dat was een van de redenen
voor de berekende hardvochtigheid,
waarmee Duitschland den staat had
gemarteld, die naar Duitschland's
eigen bekentenis niets had gedaan
om het te tergen. Slavernij ei1 ?er"
hongering, totdusver nog verzacht
door de weldadigheid van de Ameri
kanen, zijn de straf geweest voor
het volk, dat aan Duitschland niet
de minste reden tot ontstemming
had gegeven. Wat zou niet het lot
kunnen worden van hen, die het zou
den wagen, Duitschland's bevelen te
weerstreven, nu dat land tot woede
is gebracht door den honger en de
verbittering van de toenemende mis
lukking. Kleine zwakke staten in
zijn nabijheid, moeten zyn tyrannie
verafschuwen en moeten met ver
langen uitzien naar een zoodanige
overwinning van de geallieerden,
dat zy er door verlost worden van
de permanente vrees, die het hun
berokkent.
Maar niet voor die overwinning
De legerberichten van
6 Februari.
Op het W e s t e 1 ij k front houdt
de patrouille-actie aan. Af en toe
wordt deze door kleine aanvallen
afgewisseld. Zoo meldt het Engelsche
communiqué van 6 Febr., dat ten
N.-O. van Gueudecourt een aanval
plaats had, waarbij 450 M. vijande
lijke loopgraaf werd bezet en 1 mi
trailleur en 70 man in handen der
Engelschen vielen. Tegenaanvallen
der Duitschers werden afgeslagen.
Naar het Fransche bericht aangeeft
werden 2 aanvallen der Duitschers
aan den rechter Maasoever afgeslagen.
In Lotharingen behaalde de vijand
aanvankelijk succes, doch werd hij
door een tegenaanval teruggeworpen.
Overigens patrouille-ondernemin
gen, vooral in den Elzas.
De Duitsche berichten geven aan,
dat aanvallen der Franschen ten N.-W.
van Mühlhausen (Elzas) en van de
Engelschen bij Beaucourt en Gueude
court afgeslagen werden.
Verder wordt de toestand als onver
anderd aangegeven.
Van het Oostelijk front komen
slechts berichten van overvallen en
patrouille ondernemingen. Alleen het
Russische communiqué maakt nog
melding van het afslaan van aanvallen
ten Z. van Kisselin en ten Z.W. van
Brody.
Op het O o s t e n r ij k s c h-I t a 1 i-
a a n s c h e front hebben de Oosten
rijkers verscheidene overvallen be
proefd tegen de Italiaansche stellingen
op verschillende punten van het front.
Nergens behaalden zij echter eenig
succes.
Uit Mesopotamie.
Van Engelsche zijde wordt d.d. 6
Febr. gemeld, dat ingevolge het succes
der Engelschen op Zaterdag 3 dezer,
de geheele Zuidelijke oever van de
Tigris beoosten het punt, waar de
Hai in de Tigris valt, door de Turken
is ontruimd. Bewesten de Hai heeft
de vijand de schansen gedeeltelijk
ontruimd. Ten N.O. van de samen
vloeiing van Hai en Tigris zijn reeds,
als gevolg van den Zaterdag gevoer-
den strijd, 600 dooden geteld.
De duikboot- en mljnoorlog.
De Engelsche stoomschepen ,War-
ley Pickering" (4196 ton), „Floridian"
(6930 ton) en „Wartenfels" (4511 ton)
en het Engelsche zeilschip .Belford"
(1905 ton) zijn in den grond geboord.
Het stoomschip „Port Adelaide" is
eveneens tot zinken gebracht. Door
een stoomtraler werden 96 menschen,
passagiers en opvarenden, opgepikt.
Verder werden in den grond ge
boord de Noorsche stoomschepen
„Regal" (892 ton) en „Edin Barry".
Van het laatste schip wordt gemeld
dat 2 opvarenden gedood werden.
Het Russische s.s. „Cerera" (3512
ton), de Noorsche bark „Tamara"
(453 ton), de (EDgelsche?) barken
„Wasdale" en „Sungdal", werden
eveneens vernietigd.
Een Duitsch bericht meldt, dat een
der teruggekeerde duikbooten behalve
2 Engelsche schepen van te zamen
4000 ton, in den Atlantischen Oceaan
nog het Italiaansche ss. „Bisagne"
(2252 ton), het Portugeesche ss.
„Hinho" (500 ton) en een bewapende
vrachtboot van 3500 ton, tot zinken
heeft gebracht. In Engelsche wateren
werden des nachts twee onbekende
vrachtschepen van te zamen 6000 ton
getorpedeerd. 1 kanon werd buit
gemaakt. Verder bracht de duikboot
8 gevangenen mede.
Amerikaansch schip beschoten.
De Engelsche admiraliteit maakt
bekend, dat volgens de mededeeling
van den kapitein van het Amerikaan
sche ss. „Westwego" (5275 ton) den
Sisten Jan. de Duitsche duikboot U 45
v(jf schoten op zijn schip afvuurde.
De kapitein stopte en zond een boot
met de scheepspapieren. De duikboot
vroeg toen, onder bedreiging het
schip in den grond te zullen boren, als
't verzoek werd geweigerd, olie van
de „Westwego". De bewering van de
Duitschers, dat zij de belangen der
onzljdigen zullen ontzien, wordt niet
versterkt door deze verklaring van
den gezagvoerder van een onzijdig
schip.
De Duitsche arbeiders
en de verscherpte duikbootenoorlog.
De „N. Rott. Crt." bevat een uit
treksel van een artikel van een niet
genoemden Duitschen vakvereeni-
gingsleider, dat in verschillende
(Duitsche) ;SOciaal-democratische bla
den is opgenomen. Het blijkt daaruit
dat men in de kringen der Duitsche
moderne arbeiders-vereenigingen heel
wat moeite heeft, om zich bij de
regeering te blijven aansluiten. Ds
schrijver herinnert eraan „dat inder
tijd de soc. dem. arbeidersbeweging
zich tegen den nietsontziende duik
bootoorlog heeft verklaard. De om
standigheden zyn echter veranderd.
Het is thans de vraag: „Hoe kan
Engeland dat het centrum is van
het verzet tegen den vrede door
overleg zoo gevoelig getroffen
worden dat het dezen tegenstand
opgeeft Wat is dus het meest uit
werkende oorlogsmiddel tegen Enge
land?" De schrijver vervolgt dan:
„Is nu de duikbooroorlog zulk een
middel
„Wij kunnen het niet beoordeelen,
en ieder die niet met de militaire
vraagstukken op de hoogte is zal
daarop het antwoord moeten schuldig
blijven. Wy moeten aannemen, dat
de verantwoordelijke militaire auto
riteiten ze met de grootste nauwge
zetheid hebben overwogen.
De vraag, die wij wèl mede kunnen
beoordeelen, en mede moeten beant
woorden, is deze, of ons volk de
moreele verantwoordelijkheid voor de
wereld en voor de geschiedenis kan
dragen, voor al hetgeen uit dezen
verscherpten duikbootoorlog voort
vloeit.
„Daarover mogen wy niet licht
vaardig heenstappen. Een verscherpte
duikbootoorlog zal op zijn minst be-
teekenen, dat koopvaardijschepen van
vijandelijke staten zonder voorafgaan
de waarschuwing in den grond zullen
geboord worden. In zulke gevallen
zullen derhalve de bemanningen dezer
schepen niet gered kunnen worden.
Daarover nu gaat het. .Voor schepen
onder neutrale vlag zal vermoedelijk
de toestand niet veel anders worden
dan hij thans is. Maar ook voor hen
kan de toestand benard worden, wan
neer Duitschland ook de toegangs
wegen, die tot hen leiden, blokkeert.
Het laatste restje van de moraal,
die tot nu toe nog steeds in den
oorlog heeft gegolden, deinsde er
steeds voor terug, den non combat
tanten in de oorlogvoerende landen
ook naar het leven te staan. De ge
dachte, dat de vernietigingswoede
ook daarvoor thans niet zal terug
schrikken, doet ons denken aan de
gevechten en strijdmanieren der voor
historische menschheid. En juist de
humane behandeling van degenen
die niet persoonlijk aan den strijd
deelnemen, was voor ons een maatstef
voorde bumaciseering van den oorlog.
Kunnen we daaraan vasthouden".
„Alle recht, ook het oorlogsrecht,
berust op wederkeerigheid. Wij moe
ten aan de onaantastbaarheid van de
levens der weerlooze burgers vast
houden, wanneer men het aan zijde
van den vijand evenzeer doet. Dat
nu doet men niet. Daarvoor is geen
bewijs meer noodig. De blokkade die
Engeland tegen ons voert, is een op
zettelijk een langzamerhand zeer voel
baar wordende aanslag tegen lijf en
leven van het Duitsche volk. Wat de
Engelsche blokkade voor de nietmede-
strljdende in Duitschland beteèkent
kan men het best beoordeelen wanneer
men de scharen schoolgaande kinderen
aanschouwt. Wat de Duitsche kinderen
thans tengevolge der blokkade lijden
zal men wellicht gedurende hun ge
heele verdere leven niet meer kunnen
goedmaken, om van de volwassenen
dan nog maar te zwygen. Men doodt
ze niet, men werpt ze niet in 't vuur,
men onthoudt hun het voedsel, en
veroordeelt hen tot tuberculose. Dat
is iets wat wij allen dagelijks zien.
De duikboot oorlog zal thans den
vijand met dezelfde wapenen treffen,
als waarmee hij ons treft-. Daarin
ligt zijne rechtvaardiging. Zij ligt
ook daarin dat de Engelsche han
delsschepen tegen ons met kanonnen
gewapend zijn. Hunne bemanningen
zyn op den oorlog voorbereid, ze
weten, wat hen elk oogenblik te
wachten staat.
De moreele rechtvaardiging van
den verscherpten duikbootoorlog ligt
dUB in de wijze, waarop Engeland
zijn oorlogsdoel tracht te bereiken.
Brengt de politieke en militaire toe
stand de verscherping van den
duikboot-oorlog mede, dan heeft juist
de arbeidersklasse, die het meest
onder de blokkade lijdt, geen reden
om tegen den verscherpten duikboot
oorlog te protesteeren, waardoor im
mers, naar het schijnt, het eerst aan
den duikboot-oorlog een einde zal
komen."
BINNENLAND
NEDERLAND EN
DE OORLOG.
Vaart op Engeland.
De verschillende reederyen ont
vingen namens den marinestaf de
mededeeling, dat voorloopig geen
vergunning zal worden gegeven
aan Nederlandsche schepen om naar
Engelsche havens uit te klaren.
Stoomschepen, in Nederland ge
bouwd voor vreemde rekening, die
uitvoerconsent hebben gekregen op
voorwaarde dat zij gedurende een
bepaald vastgestelden tijd voor Neder
landsche belangen zullen blijven varen
mogen evenmin naar Engeland ver
trekken.
Da „Kawi."
Het thuisvarende stoomschip Kawi
van den Rotterdamschen Lloyd is 3
dezer te Padang aangekomen en
blijft aldaar, om op nadere orders te
wachten.
Da „Rijndam."
Van het stoomschip „Rijndam" van
de Holland—Amerika Lyn, op weg
van New-York naar Falmouth, is
draadloos bericht ontvangen, dat het
omgekeerd is en den terugtocht naar
New-York aanvaard heeft.
Da „Gamma."
Met betrekking tot het torpedeeren
van de „Gamma" heeft de Britsche
Admiraliteit de volgende verklaring
gepubliceerd
Het Nederl. stoomschip „Gamma",
van New-York onderweg naar Neder
land met een lading lijnkoeken voor
de Nederlandsche regeering werd op
1 Februari aangevallen door een
Duitsche duikboot, die kanonschoten
op de „Gamma" loste, en haar ten
slotte tot zinken bracht met bommen.
Het zal interessant zijn te ver
nemen, door welke verdraaiing van
het volkenrecht de Duitsche regee
ring die daad zal rechtvaardigen.
De „Gamma" was een neutraal koop
vaardijschip, dat van een neutraal
land naar een tweede neutraal land
eg was en dat een lading
voerde, geconsigneerd aan de Neder
landsche regeering.
Da „Wastardljk".
Het s.s. „Westerdyk", dat naar
wij in ons vorig nr. mededeelden
door de sleepbooten „Witte Zee" en
Zwarte Zee" naar Rotterdam zou
worden gesleept, is Dinsdag daar
aangekomen.
Vertrokkan schepen.
Dinsdagmorgen vroeg zijn 2 Engel
sche stoomschepen uit den Nieuwen
Waterweg naar Engeland vertrokken,
nl. de „Kirkham Abbey" naar Huil
en de „Starling" naar Londen.
UitlJmuiden vertrok Maandagnacht
het Engelsche s.s. „Amsterdam" naar
Leitb.
Da toastand In Nad. India.
Uit Samarang wordt geseind, dat
de zeer gespannen toestand in Neder
land en Europa aldaar een groote
consternatie heeft veroorzaakt, voor
namelijk als gevolg van de absolute
onzekerheid en het uitblijven van een
officieele mededeeling. De aandeelen-
markt is zeer flauw gestemd. De
scheepvaart-agenten confereeren.
Invoer In Duitschland.
Het bericht, als zou alle uitvoer
uit Duitschland met ingang van 16
dezer worden verboden, berust op een
misverstand. De zaak is, naar het
„Hbl." uit goede bron verneemt, deze:
Sedert eenigen tijd was door ver
keersstremming in Duitschland de
invoer van Nederland naar Duitsch
land verboden, met uitzondering van
goederen, waarvoor door Duitschland
consent tot invoer was gegeven. Dit
verbod van invoer wordt met ingang
van den 16en dezer opgeheven.
Duitsche vorstorklngon langs
de grens.
Volgens mededeelingen van gezag
hebbende personen aan de Duitsch-
Geldersche grens, nemen de Duitsche
militaire versterkingen langs onze
grens in aantal toe. In het „Reichs wald"
bij Kleef, in het zgn. Himmelsthal,
moeten zelfs verdekt Zeppelinloodaen
zijn gebouwd.
Volgens Duitschers, die juist Kleef
en Kranenburg gepasseerd zyn, houden
zich in de Duitsche grensplaatsen
duizenden soldaten op, die allen zwaar
bewapend zijn. Vele grensbewoners
hebben den laatsten tijd hun meest
waardevolle voorwerpen ingepakt om
op het eerste sein te kunnen vluchten.
Zaterdag kwamen een vijftal Duit
sche deserteurs te Nijmegen aan,
waaronder een sergeant-majoor.
Men kan den Duitschen grens
bewoners, die groot gebrek lijden,
de vrees voor een Engelschen inval
maar niet uit het hoofd praten. De
onrust en het gebrek nemen toe.
Door Nederlanders gered.
Het stoomschip „Mijdrecht" van
de reederij Van Ommeren te Rotter
dam was begin Januari van Fal
mouth vertrokken. Ongeveer 100
mijlen benoorden Gyon (Spanje) ont
dekte men op 15 Januari een schip
dat hulp vroeg. Het was een lichter
met graan van New-York naar Enge
land bestemd. Drie dagen te voren
was dit schip, de „Bengalen", met
nog een ander door den storm los
geraakt van hun sleepboot. Een der
schepen was gezonken en de „Ben
galen" zou hetzelfde lot moeten
deelen daar reeds eenige luiken waren
ingeslagen en het dwars op de gol
ven lag.
De.„Mijdrecht" nam nu dit schip
op sleeptouw en de manschappen bij
zich aan boord. Het gelukte het
vaartuig behouden te St. Nazaire
binnen te brengen.
D« kolennood.
Het Haagsch Correspondentiebu
reau meldt:
In verband met een in verschil
lende dagbladen voorkomend bericht,
dat Duitschland bereid is in den ver
volge maandelijks 320.000 350.000
ton steenkool aan ons land te leveren,
indien Nederland zelf voor het ver
voer naar hier zorg wil dragen,
wordt er de aandacht op gevestigd,
dat deze, op zich zelf zeer te waar-
deeren bereidverklaring van Duitsch
land in den oogenblikkelijken moei
lijken toestand geen wijziging brengt.
Immers, zoolang het scheepvaart
verkeer op den Rijn gestremd blijft,
is een eenigszins omvangrijke aan
voer van kolen uit Duitschland uit-
Men heeft zich er mitsdien op
voor 'te bereiden, dat zoowel door de
stremming van het scheepvaartver
keer in het bijzonder, als door de
vermindering der toch reeds^ zeer
geringe voorraden in het algemeen,
de kolen voorziening nog gedurende
langen tyd zeer moeilijk zal blijven.
kleine beetje aardappelen dat er nu
nog over is van den mislukten oogst,
zal spoedig op raken, voorraden peul
vruchten en ook rijst, zullen nog
schaarscher worden, en dan zullen
•ij inderdaad komen te staan voor
het feit, dat wy moeten toekomen
met een gedeelte van de hoeveelheid
voedsel, waaraan wii gewoon zijn
en welke wy dus noodig hebben.
Het helpt niet of wy daartegen
mopperen: waar niet is, verliest zelfs
de keizer zijn recht. En laat ons toch
bedenken, dat wy er toch waariyk
nog niet zoo erg aan toe zyn, ver
geleken bij andere volken, ook by
andore volken, die, als wy, niet in
oorlog zyn. Wy produceeren een vol
doende hoeveelheid rogge, aardappe
len, 6dz., en Limburg levert in elk
;eval toch voldoende steenkool om de
jetels te stoken van de vaartuigen,
die, wat wy aan levensmiddelen pro
duceeren, moeten distribueeren. Dan
hebben wy, vooral, een uitgebreiden
veestapel, waarop wy het een gerui-
men tijd zullen kunnen uithouden.
Wy zyn in dit opzicht in een voordeeli-
ge positie tegenover andere landen.
En de grootste zorg zal moeten zyn
om, ook en vooral by de steeds min
derende voorraden, de verdeeling zoo
rechtvaardig mogeiyk te maken, zóó,
dat de beschikbare voorraad wordt
verdeeld over allen, zonder onder
scheid van middelen.
Uit verschillende plaatsen in ons
land komen berichten betreffend de
kolennood.
In sommige plaatsen, o.a. te Delft
werden de lagere scholen wegens
gebrek aan brandstof gesloten.
Tot verdere beperking van het gas-
en electricileits-verbruik werd in tal
van gemeenten overgegaan. Te Rotter
dam zal het gebruik van gas of
electriciteit voor reclame-doeleinden
of ter verlichting van étalages worden
verboden. Arnhem heeft de tram
diensten beperkt. De straatverlichting
in verscheidene gemeenten wordt
naar gelang der weersgesteldheid
niet ontstoken of vroeg gedoofd. Te
Enkhuizen mogen de winkeliers na
6 uur geen gas branden.
Deze gevolgen van den kolennood
zijn nog te dragen. Erger wordt het
indien de fabrieken moeten stoppen
wegens gebrek aan kolen. Een enkel
geval heeft zich reeds te Enschede
voorgedaan.
Het Broodrantsoen.
Het „Hbl." ontving van een scholier
van 13 jaar een schry ven, waarin deze
mededeeldeIk e6t gewooniyk 12
dikke boterhammen per dag, n.1.
's morgens 5 en om 12 uur 7. Onlangs
heb ik het gewogen, en bemerkte,
dat er pl.m. 8 ons was. Onder myn
schoolmakkers zijn er, die dezelfde
hoeveelheid brood per dag gebruiken.
Zouden scholieren aan 4 ons brood
per dag genoeg hebben?"
Ten behoeve van den jeugdigen
inzender én van vele anderen, heeft
het blad inlichtingen ingewonnen by
professor Salltet, lid van de commissie,
welke moet uitmaken wie er voor
toeslag-broodkaarten in aanmerking
komen. De vraag nu, of de scholieren
aan 4 ons brood per dag genoeg hadden
werd door den professor nadrukkelijk
met „neen" beantwoord. Inderdaad
is 4 ons brood per dag onvoldoende
voor jonge menschen, die nog „in
den groei zyn", en ook voor allerlei
andere categorieën van menschen,
by voorbeeld voor arbeiders, diezwaren
lichameiyken arbeid verrichten, voor
mannen die voor heete vuren werken
en daartusschen door telkens in kou
komen, voor zoogende vrouwen, enz.
Nu is dit bezwaar ten aanzien van
onzen jeugdigen vriend en zyn mak
kers niet zoo heel groot. In het gewone
burgergezin eten in den regel de
volwassen leden niet zooveel brood
of er schiet op hun broodkaart nog
wel wat over voor de jongeren. In
het arbeidersgezin echter, waar de
volwassenen ook groote behoefte
hebben aan brood, wordt de zaak
moeiiyker, en zal men moeten uit
zyn op aanvulling van het tekort aan
koolhydraten door sterker gebruik van
andere voedingsmiddelen.
400 gram brood, het huidige
dagrantsoen, bevat ongeveer 250.
gram vaste stoffen, terwijl de ge
noemde catpgorieën van menschen
een 350 h 400 gram noodig hebben.
De toeslag commissie heeft dan ook
al die categorieën voorgesteld om in
aanmerking te komen voor toeslag.
Het is echter zeer onwaarschijniyk,
dat anderen als menschen, die zwaren
lichameiyken arbeid verrichten, toe
slag zullen kry'gen, en die toeslag
bedraagt dan nog maar 100 gram.
De behoefte aan aanvulling door
andere voedingsmiddelen zal dus vrij
algemeen worden. In aanmerking
daarvoor bomen erwten en boonen,
ryst en vooral ook vet. Maar ook
deze levensmiddelen zyn schaarsch,
Gelukkig wordt juist heden bericht,
dat de hoeveelheid ryst voldoende
is om aan alle redeiyke aanvragen
voor levering van goedkoope ryst te
voldoen, ook in aanmerking genomen
de sterk toenemende behoefte aan
dit artikel, waar ryst in de plaats
moet treden van andere voedings
middelen. Ryst toch is een voortref-
felyke vervanging van brood.
Voorloopig zal het over het alge
meen nog wel mogelyk zyn het tekort
aan brood aan te vullen met andere
voedingsmiddelen, maar wy hebben
ons er wel degeiyk op voor te be
reiden, dat wy zullen komen te staan
voor een tekort, aldus verklaarde
prof. Saltet nadrukkelijk, waarby
wij ons eenvoudig zullen hebben
neer te leggen, omdat er, óók met
honderd bezoeken van deputaties aan
den burgemeester, niets aan te ver
helpen zal zyn. De Duitsche blokkade
en een mogelijke verscherping van
het Duitsch-Amerikaansche conflict
zullen den tarweaanvoer zeer belem
meren, wat een steeds groeiend brood
tekort zal tengevolge hebben. Het
Er ia geen reden tot byzondere
ongerustheid."
De Voorzitter dankte den Minister
voor deze mededeeling.
Verder hield de Kamer zich bezig
met de verdere behandeling van de
begrooting van binnenlandsche zaken,
welke z. h. s. werd aangenomen.
INGEZONDEN
Verkiezing Tweede Kamer.
Tot lid van de Tweede Kamer in
het district Rheden is by enkele
candidaatstelling benoemd mr. J. R.
H. van Schaik Jr. (R. K.) te Arnhem.
Lichte aardbeving op Ball.
Officieel. By het departement van
Koloniën is het volgende telegram
van den Gouverneur-Generaal van
Nederlandsch-Indië ontvangen
Op Zondag 4 dezer heeft nog een
minder krachtige, horizontale aard
beving Bali getroffen. Geen schade
is hierdoor aangericht.
Da ondarwljzars-ialarlitan.
Iq de vergadering der Tweede
Kamer op Dinsdag j.1., heeft mr.
De Meester verklaard, dat, nu de
minister op 'n conferentie met de
leiders der verschillende fractieB ge
weigerd heeft, om aan het verlangen
in zake aalarisverhooging voor de
onderwyzers te voldoen, de voorzitters
van alle fracties overwegen gebruik
te maken van 't recht van initiatief
om zelf met een voorstel te komen.
Naar men weet, houdt dit voorstel
in, den onderwyzers, behalve den
duurtetoeslag, een biyvende salaris-
verhooging van f100.te geven.
Oneerlijke kantoorbediende.
Een kantoorbediende kwam Maan
dagavond aan het bureau Muiderpoort
te Amsterdam aangifte doen, dat van
een lessenaar in het postkantoor
Linnaeusstraat aldaar een aangetee-
kende brief inhoudende f 2000 (toe
behoorende aan den huidenhandelaar
Yorst aan den Cruquiusweg), waarop
hy den brief even had neergelegd,
was weggenomen, toen by zich even
omdraaide om geld uit zijn portemon
naie te halen. Een rechercheur ging
op onderzoek uit en daarby bleek,
dat men te doen had met een val-
sche aangifte. De kantoorbediende had
den a ingeteekenden brief volgens een
vooraf beraabad plan, aan een 18ja-
rigen vriend, eveneens kantoorbe
diende, ter hand gesteld. Deze laatste
werd aan het bureau gebracht en
verklaarde, dat hij den brief in tegen
woordigheid van zyn vriend had open
gemaakt en de twee bankbiljetten
van f 1000, welke er in zaten, ge
bracht had bij een 19 jarige bewoon
ster der Hemonystraaat, de verloof
de van een der beide jongelieden. Zy
vroeg, hoe de jongelui aan het geld
gekomen waren, kwam er achter,
dat het gestolen was, en besloot het
geld zelf aan den eigenaar terug te
brengen. Het werd echter reeds Maan
dagavond door de politie in beslag
genomen.
De benadeelde wenschte geen ver
volging, zoodat de beide kantoorbe
dienden er wel met met een uitbran
der zullen afkomen. (HdbÜ
Kattenvleesch.
Dinsdag passeerde te Zevenaar voor
uitvoer naar Duitschland een groote
hoeveelheid vleesch van katten.
Dit is over de grens thans een veel
gevraagde delicatesse, daar katten-
vleescb werkeiyk goed moet smaken
en voedzaam is.
Drie vrouwen doodgevroren.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag zyn te Rotterdam drie vrou
wen in haar woning doodgevroren,
(„Het Volk")
Te Garderbroek, gemeente Barne-
veld, is een kind in de wieg dood
gevroren.
Tweo kindoren verbrand.
In de Bingleystraat te Rotterdam
zyn Maandagavond twee kindertjes
het slachtoffer geworden van de
onvoorzichtigheid van een ouderen
broer, die de kachel beter wilde doen
branden door petroleum daarin te
storten. Er sloeg een groote vlam
uit, die de kleertjes der kinderen in
brand stak. Met zware brandwonden
Daar het ziekenhuis gebracht, over
leden zy daar nog gisternacht.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 6 Februari,
By het begin der zitting wordt
door den tijdeiyken Voorzitter van
den Ministerraad (de heer Cort van
der Linden) de volgende verklaring
afgelegd
„Ernstige gebeurtenissen houden de
regeering bezig. Het is op het oogen
blik nog onmo^eiyk mededeelingen
te doen. De regeering zal niet ver
zuimen, de Kamer alle inlichtingen
te geven, zoodra dit in 's landa belang
oirbaar is.
Is da distributie van levensmiddelen enz.
in onze gemeente in orde?
Door menigeen wordt bovenstaande
vraag besproken en terecht en ten
onrechte wordt critiek geoefend. Door
myne werkzaamheden van den laat
sten tijd ben ik niet alleen zeer nauw
betrokken by dedistributie van leveBS-
middelen, maar ook bezoebt ik tal
van gemeenten en leerde daar het'
distributie bedryf kennen. Vooraf wil
ik evenwel zeggeD, dat de critiek,
die door my geoefend zal worden,
niet móet beschouwd worden als
gericht tegen personen, en ook niet,
dat ik daarmee zeggen wil, dat een
ander het beter zou hebben gedaan.
Men moet by zyne critiek vooral in
het oog houden, en dat wil ook ik
doen, dat de toestand van heden ons
heeft verrast. Als ik de vraag, hier
boven gesteld, zou moeten beant
woorden, zou het moeten zijn met
neen. Er zyn verschillende fouten
gemaakt, fouten, die, als men ze niet
spoedig herstelt, voor odb allen nood
lottig kunnen worden. De grootste
fout, die men beging en die men tot
op heden nog begaat, is wel deze,
dat de distributie te armelijk is. Zy
draagt den stempel van schrielheid
en armoedigheid. Ik geef toe, dat
men daartoe kwam door het tljdelyke
van de zaak, maar hoe eerder men
dit standpunt verlaat, hoe beter het
is. Er is noodig voor hen, die voor
de distributie werkzaam zyn, een
helder hoofd. En hoe kan men dat
verwachten van menschen, die zich
letteriyk overwerken. Er Is veel te
weinig en der zake kundig personeel.
Een directeur, die van alles en nog
wat de ziel moet zijn, moet men
niet overladen met arbeid. En toch,
ik ben er zeker van, dit gebeurt hier.
Dat het voorkwam, dat menschen
om een kolen-bon te bemachtigen
'smorgens om zeven uur al uithuis
jingen en om tien uur hem eerst
)emachtigd hadden, is geen zeldzaam
heid geweest. Dit is te wyten, volgens
myne bescheiden meening, aan de
hierboven genoemde schrielheid. Men
had in verschillende wyken van de
stad bons bescbikbaar kunnen stellen.
Dit had geld gekostmen bad lokalen
moeten hebben en ook personen om
den arbeid te verrichten. In 'tnum
mer van de „Held. Courant" van 6
dezer komt de kennisgeving voor van
den Directeur van de Gasfabriek J),
dat er nog maar voor achttien dagen
kolen zyn voor 't fabriceeren van gas,
met het verzoek aan de burgerij erby,
om vooral zuinig te zyn. Volgens my
is deze maatregel1), hoe goed ook
bedoeld, een halve. Laat men een
voudig voor ieder perceel vaststellen
hoeveel men gebruiken mag. Dit zal
ook weer geld kostenom dit spoedig
vast te stellen zyn menschen noodig,
en geen menschen, die men half
betaalt, maar goede brachten met
eene goede bezoldiging. De brood
voorziening vereisebt veel toezicht.
Wanneer dit er niet is, zal er veel
misbruik worden gemaakt en er zijn
my al gevallen bekend. Ook hiervoor
ia personeel noodig en dus ook weer
geld.
Er is bekend gemaakt, dat een
ieder bij zijn kolenhandelaar één
H.L. anthraciet kan bekomen, ook
weer met het goed bedoelde verzoek
er nevens, dat degenen, die nog voor
raad hebben, daarvan geen gebruik
zullen maken. De mensch is van
nature egoïstisch aangelegd en door
meDigeen wordt het openiyk uitge
sproken,dat hy, hoewel hy nog
eenigen voorraad heeft, zal zorgen
nog wat machtig te worden, daar
zy bang zyn, dat ze met hun kolen-
voorraad den winter niet doorkomeD.
Dit moet voorkomen worden, en men
late ook dat nauwkeurig controleeren.
Als het niet gecontroleerd wordt,
kan men het Diemand kwalijk nemen,
vooral als men ziet, dat ook anderen
het doen, dat hy tracht om nog iets
machtig te worden. Deze regelen
lezende, zal misschien menigeen
zeggen, dat zal veel te veel kosten.
Ik ben zoo vrij te beweren, dat men
al het geld, al is het nog zooveel,
dat men redelykerwljs voor de distri
butie uitgeeft, niet alleen kan verant
woorden, maar ook, dat het zyne
vruchten zal afwerpen. Niets zal
ondraaglyker zyn dan het verwyt:
alles zou beter geregeld geweest zyn,
wanneer men Diet tegen uitgaven
had opgezien. Wij behoeven het ons
niet te ontveinzen, dat de tyden
kritiek zyn en dat we misscbien nog
veel moeiiyker dagen te gemoet
gaan. Het is met het oog daarop,
dat ik zoo vry was bovenstaande
onder de aandacht te brengen van
ben, die hierin leiding moeten geven.
Nogmaals, mijne bedoeling was niét
om af te breken, maar, ziende den
ernst der omstandigheden, om met'
den meesten aandrang er voor te
waarschuwen, dat men toch vooral
niet opzie, om ten behoeve van de
distributie, geld, zelfs veel geld uit
te geven.
Mag ik U, Mynheer de Redacteur,
vriendelyk dank zeggen voor het
plaatsen van bovenstaande regelen?
Met de meeste hoogachting, heb ik
de eer te zyn Uw Dnr.
Staalman.
Helder, 8 Febr. 1917.
l) Wy achten het noodig, den heer
Staalman mede te deelen, dat de in
ons vorig nummer opgenomen waar
schuwing betreffende bezuiniging van
het gasverbruik, door ons op eigen
verantwoording was geplaatst en niet
op verzoek van den Directeur der
Gasfabriek. (Red. „Held. Crt.")