Duitschland en
de Vereenigde Staten.
malaise is het gebrek aan ambitie,
het gemis aan perspectief. Een andere
oorzaak is het gemis aan een orga
nisatie, die rekening houdt met hare
wenschen. Ook ontbreekt onderlinge
samenwerking. In de „N. So<,r. Crt."
wijst een zeeofficier op misstanden
by de Marine. Daarvoor is hij gestraft.
Hij heeft over die straf niet geklaagd.
Spr. wenscht van deze plaats in de
Kamer een woord van hulde te bren
gen aan dien moedigen officier. Ook
spr. critiseert de toestanden in he'
hospitaal te Soerabaja. Men wist bij
de Marine hoe slecht die toestanden
waien, en bad daar niet in mogen
berusten, maar aldaar een marine
hospitaal moeteD stichten. Wat öe
erwten quaestie betreft, spr. gaat na
de eiscnen die daaraan volgens de
reglementen moeten worden gesteld
Kan de Minister verklaren dat die
erwten waren puik? Spr. vraagt
voorts inlichtingen omtrent gevechts
oefeningen in Westludië.
De vergadering wordt hierop ver
daagd tot Donderdagmorgen.
Vergadering van Donderdag
8 Februari.
Nadat min. Cort v. d. Linden de
regeeringsverklaring heeft afgelegd,
beantwoord de minister van
Marine de verschillende sprekers.
Gelden zijn uitgetrokken om de ver
bouwingen van de hospitalen geregeld
voortgang te doen hebben. De Minister
heeft getracht, de gebreken in het
hospitaal te Soerabaja zooveel mogelijk
te verbeteren, maar bestrijding van
ongedierte ia veel moeilijker in Indiê
dan hier te lande. Zeker is in hospitalen
reinheid een eerste eisch, maar in
hospitalen komen zoowel inlanders
als Europeanen.
Wat den geneeskundigen dienst
aangaat, de instrumentaria in 't hos
pitaal te Willemsoord zijn in orde.
Ir is een goed toegeruste cbirurg'ache
afdeeling met een uitnemenden chirurg
aan 't hoofd. Ook te Helle voetsluis
is een aparte chirurgische afdeeling.
De gezinsverpleging te Amsterdam
geschiedt thans niet meer vanwege
de marine. Voor deze gezinnen is
't eenvoudiger, by hun busdokter te
biyven.
Maar de Minister is bet eenB, dat
de geneeskundige verzorging en ver
pleging van gezinnen, wier kostwin
ners naar Iadiö gaan, vry moet biy ven.
Het verschil tusschen de onderof
fleieren van dsn stoomvaartdienst en
die van andere diensten is geringer
geworden, maar hun vakkennis maak'
het hun gemakkeiyker, later in de
burgermaatschappij een betrekking te
vinden. D? Minister van Marine kan
voor deze schepelingen niet afwijken
van het algemeen regeeringsbeleid.
Het vloeken is uitdrukneiyk ver
boden. In de reglementen op den
algemeenen dienst is getracht hei
zooveel mogelijk tegen te gaan. Ver
betering hierin is slechts van toe
neming der beschaviDgte verwachten
De Minister behandelt vervolgens
de grieven van den heer Boraaüs
Men heeft scheiding van de L&rid
en Zeemacht voor de Roomscb K*th.
tehuizen verkeerd geacht, maar hei
subsidie voor het R. K. Tehuis te
Amsterdam is verhoogd. Wat Den
Helder betreft, daar heerschte, w-it
de Protestanten aangaat, een byzon
dere toestand. Den Helder was over
wegend vryzinnig.
De Minister geeft daarna de ge
vraagde inlichtingen omtrent de vuur
JeidingsotfeniDgen. Dat ze niet be
vredigend zijn, beteekent nog niet,
dat ze zoo OQgunstig zijn, als mee
heeft gedacht.
Wat het stuk betreft van den heer
Dullemondt in de „Telegraaf", dezt
wérd niet geschikt geacht voor dt.
bevordering tot vlagoffio er. Een
scherpzinnig man als de heer Troel
stra had in dat artikel tusschen de
regels door moeten lezen. Het waar-
digheidsgevoel van den heer D. had
hem van zulke uitiDgen moeten
weerhouden.
Wat het oud materiaal betrefr,
het is de vraag, of de Minister daar
voor verantwoordelijk is, of het on
der deze omstandigheden mogelijk
zou zija, het oude materieel huiten
dienst te stelleu. De opmerkinger
van den heer Troelstra over de ma
trozen K. D. heeft spr. niet goed be
grepen. Ook deze matrozen kunnen
onderofflc.er worden.
Wat bet niet meer reizen 2e kl.
voor de onderofficieren betreft, dit
vloeide voort uit het reisbesluit, dat
bezuiniging beoogde.
Wat den geest betreft op de vloot,
wyst spr. op de algemeene nationale
ondeugd van ons volkhet aDti-mi
litaimme. Spr. acht dit een nationaal
gevaar, omdat het de weerbaarheid
van ons land verzwakt; het uit zich
in een gemoedeiyke zorgeloosheid, in
slapheid in de uitvoering van noodige
maatregelen, in gebrek aan eerbied
voor het gezag en in een gebrek aan
ernst by htt beoordeelen van mili
taire zaken.
Anti-militarisme vermindert de
weerkracht; het wordt ook gebruikt
voor politieke doeleinden. Men heeft
de redevoeringen van den heer Hu
genholtz er maar op na te lezen, wat
daarvan de gevolgen vyn. Het per
centage geslachtsziekten overtrof
verre dat in het buitenland. De maat
regelen van spr. brachten verbetering.
Nog was het aantal echter het dub
bele van dat op de Eogelsche en
Fransche vloten, percentagegewyze.
Een vergeiykiDg tusschen patroon
en arbeider gaat niet op. Nooit zou
een onderhandeling over een gegeven
dienstorder kunnen worden toege
laten, daar het zou kunnen voorko
men, dat op een kritiek oogenblik
een dienstorder eenvoudig niet werd
uitgevoerd. Wat den strafmaatregel
betreft, de bedoeling was, dat den
schepelingen zou blyken, dat de Ka
mer en de publieke opinie relletj-s
als te Soerabaja niet goedkeuren. By
een jubileum vergadering van den
Matroxenbond is de heer Kleerekoper
zich tegenover den Minister te buiten
gegaan. Hij heeft den Minister een
dreumes genoemd en daaraan toege
voegd, dat ook dreumessen lastig zyn
(eenige leden wyzen op den heer
Kleerekoper. Luid gelach). Spr. leest
nog eenige passages uit de rede voor.
Het is mogeiyk, dat de Bond van
minder Marinepersoneel in deze moei-
ïyke tijden wil doen, wat hy kan,
maar het is moeiiyk, te breken met
de traditie. Spreker komt er tegen
op, dat de verkeerde toestanden het
gevolg waren van behandelingen.
Sinds 1902 was de leziDg van „Het
Anker" aan boord verboden. Er was
toen onzekerheid, wat mocht, en
wat niettoen heeft spr. de lijn
recht getrokken en een organisatie
verbod aan boord afgekondigd, zoolang
zy ging in de richting van anti-
militairisme. Wil het bestuur dien
koers verlatentoont het zich daartoe
bereid, dan wil spr. aanraking met
dit bestuur zoeken.
Maar aan boord kan geen vakver
eniging zich uiten, dan alleen be
trrffende administratieve en huis
houdelijke aangelegenheden. Alge
meene belangen zouden by de vlag
officieren ter sprake gebracht kunnen
worden.
De heer Troolstra: Gezamen-
lybe verzoeken
Da M i n 1 s t e rDie hebheh nooit
iets opgeleverd. Aan boord kan geeD
tweede gezag naast dat van deD
commandant worden geduld.
De heer Kleerekoper prote
steert tegen de voorstelling, als zou
hy den Minister een dreumes hebben
genoemd. Hy heeft dat heel anders
gezegd.
Daarna repliceert de heer D e
Meester. Hy zegt, dat ook by
meermalen den koers van den Bond
heeft afgekeurd. Waar de geest op de
vloot zoo geheel auders dan in de
dagen van ons gouden tijdperk, daar
zoekt spr. de oorzaak daarvan in de
gevoerde actie, maar ook in het feit,
dat men niet de bakens heeft verzet
met het veranderen van het gety.
Overigens heeft spr. 's Ministers ver
klaring met voldoening vérnomen.
Hy is door 's Ministers mededeeling
volkomen bevredigd.
Ook de heer Ketelaar (v.d.)
repliceert. Hy citeert 's Ministers be
reidverklaring, door middel van de
vlagofficieren aanraking met den Bond
te willen zoeken.
Vervolgens repliceert de heer
Troelstra (s.d.a.p.). Hij erkent,
dat een organisatie van militairen
uiet de draagster kan zyn van de
anti-militairistische idee. Met waar
deering heeft spr. er kennis van ge
nomen, dat de Minister althans den
grendel van de deur heeft gedaan, al
is de deur nog niet geopend. Admi
nistratief werken aan boord zal zyn
geoorloofd. Het contact tusschen de
leden en het be3tuur zal mogelyk zij li.
Een eisch, dat over een dienstorder
zal overlegd moeten worden met het
personeel, is niet te stellen. Dat de
Bond zich niet altyd binnen de per
ken hield, vond zyn oorzaak in het
feit, dat bfj in den strydhoek gedron
gen werd. Spr. hoopt, dat spoedig de
maati egeleu zullen genomen worden
om tot een oplossing te komen.
De algemeene beraadslagingen
worden gesloten.
Bij de onderafdeeling materieel der
zeemacht enz. licht de heer B i c h o n
van IJsselmonde zijn amen
dement toe, welke ten doel hebben
de artikelen 16, 17, 18 en 19 te ver
uiindereD, teD einde vooralsnog niet
over te gaan tot de aanschaffing van
oenoodigdheden en installaties voorde
kruisers 1 en 2, en voor onderzee
oooten K. 4 tot en met K. 7 en ge
schut voor de onderzetëers K. 8 tot
►-n met K. 10, aangezien de bouw
dier kruisers en onderzeeërs nog niet
zoodanig geworden is, dat de aange
viaagde gelden reeds besteed kunnen
worden, terwijl de gelden op een
vorige begrooting aangevraagd, nog
slechts voor een deel vtrw rkt zijn.
Verder bedoelen de amendementen
nog niet over te gaan tot deu bouw
van een derden kruiser, althans niet
onder de tegenwoordige omstandig
neden. De desbetrtff.nde artikelen
kuonen dientengevolge met f8.776.000
verminderd worden.
Spr. besehouwt het aanvragen van
deze gelden, die toch niet verwerkt
kunnen worden, slechts als parade
vertoon. Hy wijzigt ten slotte een
der amendementen aldus, dat daar by
uiet een vermindering vao f 466.000
wordt voorgesteld, maar van f460.000.
De heer Hugenhóltz (*.d.a.p.i
zegt, dat by deze begrooting 17 mili.
wordt aangevraagd voor nieuwen
aanbouw, teiwyi het eindcyfer de 40
millioen nadert. Wij zullen dus mei
meer steunen op het wys beleid dei
Loudons, maar op het wapengewelu
der Rtmbonnets.
Spreker bestry'dt vervolgens de
meenitig, dat het uitgeven van geldeD
voor oorlogsmiddelen moet beschouwd
worden als een verzekeringspremie
voor den vrede.
Spr. betuigt dan instemming met
het plan van Wilson.en meent, dat
alleen de sociaal democratie een eind«-
zal kunnen maken aan de krankzin
nigheid van den oorlog.
De Voorzitter merkt op, dal
dit alles toch al heel weinig te maken
heeft met den aanbouw.
De heer H u gen holt z ontwikkelt
daarna eenige practische bezwaren
tegen den aanbouw vau den derden
kluiser. Zijn eigeniyke dienst, de
verkenning, kan ook vervuld worden
door torpedojagers en onderzeeërs.
De kruiser kan alleen verkennen en
dan vluchten. Blijft de kruiser, als
hij een vyandeiyke zeemacht ziet
opdagen, ter plaatBe, dan is zyn lot
beslist. Het zyn geen vechtachepen,
omdat zy niet bestand zyn tegen de
slagschepen.
Spreker bestrydt het denkbeeld van
een bondgenootschap ter verdediging
van onze koloniën, daar dit ons tot
zeer dure offers zou nopen. De bond
genoot zou ons willen helpen, maar
onder voorwaarde, dat wy een kost
bare vloot hadden. Spreker acht dan
ook die speculatie op een bondgenoot
een gevaarlijke onderneming.
Worden de amendementen-Bichon
aangenomen, en komen 8 millioen
vry, dan kunnen salarissen worden
verbeterd en een andere houding door
de Regeering worden aangenomen ten
aanzien van de duurtetoeslagen.
Om principieele en practische re
denen zal spreker dus stemmen tegen
het toestaan van den derden kruiser
en voor de amendementen van den
heer Bichon.
De heer Van der Voort van
Z ij p (a. r.), herinnert aan hot plan
van de Staatscommissie voor de ver
dediging van Indiö. De Minister
wenscht 25 onderzeebooten.
In een artikel in de „N. R. Ct."
van 14 October 1916 klaagde een
commandant over de traagheid met
den aanbouw. Worden aan het De
partement wel slle krachten inge-
spannen? Voor de 4 linieschepen is
geen enkele particuliere werf be
schikbaar. Heeft men aan het De
partement reeds plannen gemaakt
'an een kleine of een groote Ryks
werf?
Spreker behandelt vervolgens het
vlootplan van den Minister, en du
belaDgryke brochure van overste Van
der Weyden.
Spreker is het niet eens met den
heer Van der Weyden, die 12 slag
schepen zou willen doen bouwen,
wat ons een half milliard zou kosten.
De Minister beantwoorde de vraae,
of van een vloot als hij zich denkt
een r e d e 1 y k e beveiliging van onze
koloniön is te wachten. Van eeD
absolute beveiliging wil hy niet
spreken. Is voor de 275 millioen
ineens, en van de 22 millioen per
jaar, niet 6en meer redelijke bevei
liging van de koloniön te verkrygen?
Van dit geld waren 6*8 kruisers,
50 onderzeeörs en een twintigtal
jagers te vei krijgen.
Overwogen moet dus worden, of
niet geheel van den bouw van slag
schepen moet worden afgezien. De
verdediging zal naar spr.'s meeDing
in de eerste plaats taak van de vloot
zyn. Wij moeteD den vyand ter zee
tegenhouden. Spreker geeft den Mi
nister herziening van zyn plan in
overweging.
Spreker komt nn tot de amende
menten Bichon. In plaats van de
kruisers heeft spreker destijds ge-
wenacht torpedokruisers, maar thans
zal spreker zyn stem aan het amen
dement niet geven, dat bedoelt de 8
kruisers niet toe te staan, omdat men
nu eenmaal een type kruiser gekozen
heeft, en van de grootere schepen
komt toch niets. Wat de amende
menten betreft, om geen gelden te
geven voor geschut van onderzeeërs
K 8 tot 10, merkt spreker op, dat
dit geschut toch altyd te pas kan
komen.
De vergaderiDg wordt hierop ver
daagd tot Vrydagavond.
In de avond-vergadering werd een
aanvang gemaakt met de behandeling
van Hoofdstuk IX (Waterstaat).
(Zie verder Tweede Blad).
DE OORLOG.
De legerberichten van
8 Februari.
Van het YJ e s t e 1 Ij k front. Van
verschillende punten op het front
wordt toenemende actie der artillerie
gemeld, voornamelijk in de streek
van het la Basseé-Kanaal, van du
Ancre en by Bouchavesnea. Naar van
Duitsche zfide wordt medegedeeld,
vielen de Êogelschen in den nacht
van 7 op 8 dezer ten Z. O. van
Bouchavesnes aan. Aanvaükeiyk wer
den deze aanvallen met succes be
kroond, doch de tegenaanvallen der
Duitschers bérstelden den ouden
toestand.
Volgens de Eogelsche berichten
daarentegen hebben de herhaalde
aanvallen en de daaruit voortgekomen
terreinwinst der Ingelschen aan den
Noordelijken oever van de Ancre tot
gevolg gehad, dat-de Duitschers het
dorp Grand-Court moesten ontruimen.
Nachteiyke aanvallen der Duitschers
mislukten.
Alle berichten geven aan dat groote
bedryvigheid door patrouilles wordt
aan den dag gelegd. Herhaaldeiyk
nebben kleine gevechten plaats, waar
by dan eenige gevangenen gemaakt
worden. Bo vend ien maakt een Fransch
eommurrqué nog melding van een
tan val der Duitschers in de Argonne,
die afgeslagen werd.
Algemeen worden binnen korten tyd
van het Westelijk front groote gevech
ten verwacht. Lang reeds wordt er ge
sproken over het voorjaarsoffensief der
eeaillieerden, dat grootsch van opzet
zal zyn en de over winning zal bren
gen. Dit. laatste moge door menigeeo
betwijfeld worden, in de landen der
E-.tente wordt daarop in breede lagen
ter bevolkiDg vast vertrouwd.
Maar evenals Engelsehen en Fran-
schen, nemen ook de Duitschers hunne
maatregelen. Naar „de Tijd" ver
neemt zijn in de laatste dagen aan
het, Westelijk front uit Duitschland
voornamelijk transporten artillerie,
met de bedienende manschappen aan
gekomen. Er is een geweldige artil
leriemacht byeengebracht, waaronder
veel oud geschut, dat biykbaar elders
is buitgemaakt. De Duitschers maken
dé stellingen ongenaakbaar; ook die.
welke in de onmiddellijke nabijheid
van-de grens zyn gelegen. Het verkeer
in Vlaanderen is voor niet-bevoor
rechten ten eeDen male onmogpiyk
Donderdag zyn in Vlaanderen
ieuwe troepen aangekomen. Sterke
ifdeelingen infanterie, meestal be
staande uit oude lichtingen en tot
verschillende regimenten behoorende.
Het zijn manschappen van de reserve.
Van het front buldert het zwaar
geschut der Engelschen bij Tperen.
Het bericht zegt verder, dat de
Duitschers aan de grens een grooten
aanval voorspellen, die tegen het
einde der volgende week zou plaats
hebben.
Wie den aanval zal ondernemen
wordt hlerby niet gemeld. Het zou
niet de eerste maal zijn, dat het de
DuitscherB waren, die op deze wyze
zouden trachten de plannen van hun
tegenstanders in de war te sturen.
Van het O o 81 e ljj k front komen
slechts berichten b treffende over
vallen van vyandeiyke stellingen,
waarby dan eenige gevangenen wer
den gemaakt en de loopgraaf werd
verwoest. De aanvallers keerden
naar hunne stellingen terug.
Alleen van Russische zijde wordt
melding gemaakt van de vermers
teriDg van een vijandelijke loopgraaf
ten Noordoosten van Kirli Baba, die
ook na tegenaanvallen derCentralen
in handen der Rusaen bleef.
Van het 11 a 1 i a a n s c h-0 o s
tenrijksche front wordt gemeld,
dat in het Suganadal een aanval der
Oostenrijkers afgeslagen werd. Een
geiyk lot trof een voorwaartsche be
weging van de CeDtralen op den
Freikofel. Verder artillerie en pa-
trouillegevechten.
Yau de overige fronten wordt niets
van belang gemeld.
D« duikboot- on mljnoorlog.
De verscherpte duikbooten-oorlog
doet zich geducht gevoelen. Het da
geiyksche lijstje der gezonken sche
pen althans wordt steeds grooter.
Volgens de Engelsche en Fransche
berichten van 8 Februari werden er
15 schepen in den grond geboord.
Ouder deze schepen waren 8 Eogel
scbe (6 daarvan hadden een gezaraen-
lyke inhoud van 22 861 toDj. 2 Fran-
scne (totaal 2714 tou), 1 Russisch
i884 ton), 1 Nooisch en 2 Zweedsche.
Tot de in den grond geboorde
Engelsche schepen behoort ook de
mailboot „California", (er zijn twee
mail booten van dien naam, ééa van
8669 tonen een van 5547 toD). Aan
ooord bevonden zicb 248 menscben.
28 leden der bemanning en 18 pas
sagiers worden vermist. 4 man wer
den door de tor pedo on tplofflng gedood.
De eenige Amerikaan .die zich aan
ooord bevond werd gered.
De „California" werd zonder waar
schuwing getorpedeerd, en zonk 9
minuten nadat het getroffen was.
Het schip was voor verdediging be
wapend, doch heeft geen kans gehad
van zijn geschut gebruik te maken,
daar de duikboot in het geheel niet
gezien is.
Van Fransche zijde wordt gemeld,
dat de Fransche trawler „Cobra"
door een Duitsche onderzeeër werd
aangevallen, doch deze wist te ram
men. De duikboot zou gezonken zyo.
Naar de „Echo de Paris" mede
deelt is er gedurende den 5e, 6e en
7e Febiuari aan de FranBche kust
80.000 ton scheepsruimte vernietigd.
Een bericht uit Berlijn meldt dat
een teruggekeerde duikboot inden
Atlantischen Oceaan 10 schepen met
een inhoud van 19 000 ton, in den
grond boorde. In de Noordzee werdeD
daarenboven nog 1 Eogelsch stoom
schip van 3000 ton en 4 visschers-
schepen tot zinken gebracht.
Het Nootsche stoomschip „Argo"
is op 28 Jan. t9U O. van Huil op
een myn geloopen en gezonken. Naar
de te Christiania aangekomen be
manning mededeelde, vlogen opdieD
dag op dezelfde plaats 6 Engelsche
schepen in de lucht.
Admiraal Haut. f
Admiraal Haus, opperbevelhebber
der Oosteniliksche vloot, is iii den
nacht van Woensdag op Donderdag
aan longontsteking overleden. Admi
raai Haus beeft een groot aandeel
gehad in de uitbreiding en verbete
ring der Oostenrljkache vloot.
Da Amerikaansche Senaat heeft,
met 78 tegen 7 stemmen het af
breken der diplomatieke betrekkingen
met Duitschland goedgekeurd. Deze
uitslag was te verwachten, daar
Wilson niet tot dezen z o belangrijken
stap zou zijn overgegaan, zonder
zich eerst van de stemming in deD
Senaat te hebben overtuigd.
Het vertrek van Graaf Bernstorff
en de overige Duitsche diplomaten
is vastgesteld op Dinsdag a.s. De
autoriteiten onderzoeken het geval
van Von Bopp, den vroegeren Duit
schen consul generaal te San Fran-
cisco, die veroordeèld is wegens
deelnemipg aan samenzweringen
tegen de veiligheid van den Staat.
Hij zal waarschyolyk worden vast
gehouden tot, zyn straftyd voorbyis.
VOORBEREIDINGEN
VOOR DEN OORLOG.
Naar d.d. -8 dezer uit Washington
wordt gemeld, zijn een reeks wets
ontwerpen aangenomen, die tot doel
hebben de volkomen militaire voor
bereiding van het land te verzekeren.
O der die ontwerpen zijn kredieten
van 1,250,000 dollar voor machine
geweren, van 1 millioen voor afweer
geschut en munitie, vaD 5 millioen
voor bewapening van bulpkruisers
en van 7 millioen voor munitie. Men
schat het aantal fabrieken die onrlogs
tuig kunnen vervaardigen op 27,000
DE DUITSCHE SCHEPEN IN
AMERIKAANSCHE HAVENS
N*ar een bericht in de „World"
mededeelt, zyn alle Duitsche od
Oostenriiksche schepen, die iD Ame-
rikaaDSche havens liggen, onklaar
gemaakt ingevolge uit Berly'n ont
vaügen geheime orders. Dit is ge
schied door belangryke machine
onderdeelen weg .te nemen. Deze
zyn nu op geheime plaatsen ver-
bo'gen.
Geen van de groote schepen kan
in minder dan zes maanden geschikt
worden gemaakt om uit te varen.
HET BEROEP VAN WILSON
OP DE NEUTRALEN.
De nota van President Wilsonaan
de neutralen, waarin om ondersteu
ning van de actie van Amerika werd
gevraagd, heeft niet het gewenschte
resultaat gehad. De Z. Amerikaansche
neutralen hebben zich weliswaar by
de nota aangesloten, maar van groote
beteekenis is dit Diet. De krachtige
nota van Brazilië heeft ook een uit
sluitend moreele werkiDg. Deelneming
aan daadwerkelijke actie is van dit
land niet te verwachten uithoofde
van den uiterst slechten financieelen
toestand.
De antwoorden der Europeesche
neutralen, zijn zonder uitzondering
afwyzend. Noorwegen, Zweden en
Nederland hebben aan den Ameri-
kaanschen gezant het antwoord over
handigd. De Deensche regeering
echter heeft de nota van Wilson
eenvoudig voor kennisgeving aange
nomen.
Naar uit Kopenhagen aan de „Daily
Newa" wordt gemeld, ligt zoo goed
als alle scheepvaart uit Denemarken
en Scandinavië stil. Maar er hebben
onderhandelingen plaats tusschen de
drie Noordsche regeeringen, met het
doel eeDige wijziging te verkrygen in
de blokkade en het dezen landen
mogelyk te maken de absoluut nood
zakelijke voorraden te verkrijgen. In
de eerste plaats steenkool, voedings
middelen en yzer. Indien deze pogin
gen mislukken zal Scandinavië «r i
erger aan toe zyn dan zelfs de meeste
oorlogvoerende landen. Alle voorzorgs
middelen worden reeds door de re
geeringen genomen. Er zullen scherpe
bepalingen worden uitgevaardigd om
tot kolenbesparing enz. te komen. De
nota van Wilson aan de neutrale
mogendheden, die aan de departe
menten van buitenlandsche zaken der
Noordsche mogendheden heden is
overhandigd, wordt algemeen als een
verkeerden zet beschouwd.
BINNENLANO
Kolonel Van Wely t
Men meldt net overiyden op 73-jari-
gen leeftijd van den gepensionneer-
den kolonel commandant van het
korps mariniers J. H. van Wely.
De nu overledene was den 16n
Augustus 1862 tot 2e luitenant bij
het korps benoemd en kreeg deD
len luitenantsrang 1 Januari 1868
Zyn bevordering tot kapitein volg
de 1 September 1879 6n en die tot
luiteDant-kolonel 1 Mei 1892. Den len
Mei 1896 werd hy koioDel.
De nu overledene verliet 1 Aug.
1903 met pensioen den dienst.
Z(jne verdiensten voor het korps
werden door de regeering erkeüd
door zyne benoemingen tot officier
in de Oraüje Nassau Orde en tot
ridder in deOrde van den Nederl.
Leeuw.
Voorts droeg hij het eereteeken
voor langdurigen dienst als officier
met het jaartal XL.
Ltvensmiddalin-schaarschte.
Allerwegen in ons land begint de
levensmiddelenscbaarBchte voelbaar te
worden, en met name te Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag heeft zy
reeds geleid tot betoogingen van
het publiek.
Ia den Amsterdamschen Jordaan
is de laatste dagen de stemming
geprikkeld. Het .urenlange, en vaak
nog vergeefsche, wachten voor winkels
om levensmiddelen te bemachtigen,
het trekken van den eenen winkel
naar den anderen, vooral het zielige
gezicht van de vele kinderen, onder
de wachtenden, die als er veel ge
drang ODtstaat doorgaans naar de
achtersteryen worden teruggedrongen
dat alles heeft de stemming niet
beter gemaakt. Onophoudelijk komeD
er, zij het dan onbeteekenende, onge
regeldheden voor.
Maar telkens weer bereikten de
politie dringende verzoeken om be
scherming der winkeliers, vooral in
den Jordaan, die vreesden, dat 4e
honderden meoschen voor bun win
kels voor plunderen niet zoudeD
terugdeinzen. Op de Lauriersgracht
maakte bet publiek aanstalten om
een liggende koleDschuit leeg te halen.
De politie kon hiertegen bytyda op
treden. De gevallen staan alle cp
zich zelf en zyn nog niet van ernsti-
gen aard.
De hoofdcommissaris heeft bij bet
politiepei soneel sterk aangedrongen
op de grootst mogelijke gematigd-
beid bij het optredener diende
rekening mede gehouden te worden,
dat men in de meeste gevallen te
doen heeft met menschen, die door
de zeer moeilijke omstandigheden
geprikkeld worden tot gewelddadig
heden, waaraan zy anders niet zouden
denken.
Een lastige omstandigheid is, dat
de bewaking der veemen, waarin de
voorraden voor de stelling Amsterdam
liggen opgeslagen, is opgedragen aan
militairen, die in de politie-bureaux
zyn ingekwartierd, zoodat het publiek
denkt, dat de politie reeds tnet mili
tairen is versterkt en dit natuurlijk
nog meer prikkelt.
Er is thans een vry groote aan
voer van aardappelen en bruine boo
nen onder de wiDkeliera gedistri
bueerd. In enkele gevallen maakte
het publiek, mannen zoowel als vrou
wen, aanstalten, om zichgewelddad'g
te verschaffen waaraan men behoefte
had. Zoo isi er in de Haarlemmer
houttuinen èen pogiDg geweest om
een brandstoffen pak huis open te bre
ken, welke poging echter in den
aanvang door de politie gestuit is.
In de Van DiemeDStraat wilde het
volk een kar met levensmiddelen
leeghalen, wslke bij verschillende
winkeliers moesten worden afgele
verd, den bestuurder werd het verder
ijrten belet, doch ook hier was on-
middelijk voldoende politis ter be
scherming aanwezig.
Elders neeft een volksmenigte
een aanvang gemaakt met het
plunderen van een schuit brand
stoffen, en aan de Prinsengracht van
een schuit aardappelen. In beide ge
vallen maakte de politie er vry spoedig
een eiDd aan; twee vrouwen werden
aangehouden.
Ook in Rotterdam is de schaarschte
van dien aard, dat de federatie „Rot
terdam" van de S.D.A.P., de Rot
terdamsche Bestuurdersbond, de Ar
beiderscorporatie ^Voorwaarts" en de
Sociaal-Democratische Vrouwen club
zich gewend hebben tot de regeering
om er de aandacht op te vestigen,
dat de wijze van distribueeren in de
gemeente Rotterdam reden geeft tot
stijgende ongerustheid en ontevre
denheid.
De burgemeester en wethouder
Stulemeijer ontvingen Donderdag
middag eene afvaardiging van deze
zelfde federaties, die de ontevreden
beid onder de aandacht van deD
burgemeester bracht. Men drong er
op aan, nu de hoeveelheden brood en
aardappelen onvoldoende zyn, meer
boonen en erwten te verstrekkenen
de rijst beschikbaar te stellen tegen
10 ct. per pond. Daarnaast werd ge
wezen op de baitensporige pryzen
van wol, sajet, schoeisel en leder, en
meende men, dat ook van deze arti
kelen de prijzen moesten worden
verminderd. Ten slotte werd ver
zocht om bekendheid te geven wat
de oorzaken van den nood zyn, en
by wie de schuld van de slechte
distributie ligt.
De burgemeester vestigde de aan
dacht er op, dat de plicht voor be-
hooriyke bevoorrading ligt by deD
minister. Herhaaldeiyk en aanhou
dend is door het gemeentebestuur
by den minister op behooriyke be
voorrading te Rotterdam aange
drongen.
De hesr Brautigam wees op de
onbillijke verdeeling van de voor
raden.
De heer De Zeeuw betreurde, dat
er niet voldoende samenwerking,
althans geen behooriyke inlichting
was van den kant der regeering tot
de besturen der groote gemeenten.
Dringend is verbetering noodig opdat
het volk niet tot wanhoopstemming
kome.
De burgemeester deelde mede, dat
17 Februari een bonstelsel zal wor
den ingevoerd.
Door de Coöperatieve Vjerbruiks-
vereeniging „Vooruitgang"' is eeD
schryven gericht aan den directeur
van het gemeenteiyk distributiebe
drijf te Rotterdam, welk schryven
den noodtoestand aldaar op de meest
treffende wyze illustreert.
Ia dit schry ven wordt gezégd
„Zooals u hoogstwaarschijnlijk be
kend zal zyn spelen zich voor ver
schillende winkels in deze stad de
laatste dagen ergeriyke tooneelen af,
als die winkels het geluk hebben een
partyije regeeringsartikelen ter distri
butie te ontvangen. De politie is vaak
onmachtig om eeDige orde te houden
onder de kooperB en koopsters, die zich
verdringen voor de ruiten en toegangs
deuren. Ondergeteekende heeft zelf
by den verkoop van bruine booneD
in een der winkels van „Vooruitgang"
op Zaterdag j.1. gezien, boe het nood
zakeiyk was, dat een der agenten,
met het toezicht belast, de blanke
sabel moest gebruiken om de ge
gadigden voor 2 K.G. bruine boonen
op een afstand te houden en zulks
gelukte den man niet. Het publiek
blijft in zulke gevallen opdringen, wat
op vorengenoemden dag onder meer
tot gevolg bad, dat de deuren weiden
opengedrukt, niettegenstaande van
binnen deze waren gebarricadeerd
met plankendat tal van vrouwen
het bewustzijn verlerendatkindereD
byna onder den voet werden geloopen,
enz."
De wyze, waarop de artikelen ge
distribueerd worden, is, naar schr.
meent, daarvan de oorzaak. De eeD
krijgt drie en meermalen zyn deel,
de ander krijgt niets. Ir heerscht de
meest stelselmatige regelloosheid, er
zyn onvoldoende hoeveelheden, de
winkelier moet aan leder verkoopeü,
die zich aanmeldt en aan de hoeveel
beid, die men zich kan veroveren, is
geen beperkiDg gesteld.
De niet leden der coöperatie gaaD
hierdoor weg met levensmiddelen,
die voor de leden bestemd zijn. Ir
het schryven wordt verder in over
weging gegeven de invoering ved
een bonstelsel.
Brooddlstrubutie.
Daar in vele gemeenten een deel
der inwoners zelf hun broodbakken,
en zy, tengevolge der nieuwe brood
kaarten regel iDg, waarmede zij per
week en per kaart slechts 250 gram
meel kunnen iDk<open, daartoe niet
meer in staat zyo, heeft de minister
een nadere regeling ontworpen, waar
door aan de Provinciale Broodcom
missies de bevoegdheid verleeDd
wordt alle aan een broodkaart be
vestigde bons geldig te verklaren voor
bloem of meel. De bedoeling is na
ruuriyk niet, dat particulieren gelei
deljjk in het bezit komen van voor
raden mee), doch dat het uitsluitend
verstrekt wordt aan hen, die zelf hun
brood bakken.
Kolenbssparlng.
Men meldt uil Arnhem:
Teneinde zooveel mogelyk te ge
raken tot een grootere besparing van
lichtverbruik werd Donderdagmiddag
te Arnhem door den burgemeester
een bijeenkomst gehouden met 45
bedrijfshoofden in de gemeente. Tegen
woor'dig was ook de hoofdinspecteur
van den arbeid, de heer Van Thienen.
De aanwezige patroons achten het
mogelyk met ingang van Maandag
a.s. een regeling in te voeren, waarby
door inkrimpiDg van den middag-
schafttyd het werk te zes uur zal
eindigen. Alleen voor het typografen
vak is overleg met de werklieden
noodig.
De hoofdinspecteur van arbeid ver
zekerde zijn volle medewerking ten
opzichte van het beschermd personeel.
Uitdrukkeiyk werd betoogd, dat de
maatregel in het algemeen belang is,
daar by onvoldoende besparing kans
op stopzetten van alle bedryven en
dus op algemeene werkloosheid be
staat.
Op d« Gouwzee.
Op de Guuwzee üetfi Zaterdagmid
dag een hardrijderij voor paard eD
arresleden plaats. Een wedren met
automobielen is in voorbereiding.
Atax-dlenst Monnikendam-Marken.
DonUerd g is e«u geregelde Aiax
dienst Monnikendam Marken inge
steld.
Van d« Oostgrens.
De grensbevolking iu Wcstfalen
zoo wordt aan het Hbld. gemeld -
boudt maar hardnekkig vast aan 't
idéé, dat Duitschland binnen een paar
weken met ons land in oorlog zal
geraken.
„Uit particuliere correspondenties
met Duitschers bleek ods duidelyk,
hoe groot de algemeene vrees is".
Het Hbld. teekent hierby aan:
Zooals uit de woorden van den
minister van binnenlandsche zakeD
valt af te leiden, bestaat voor die
vrees niet voldoende reden. Het
scbynt zeker te zyn, dat inderdaad
de Duitsche regeering met de mo
gelijkheid van een Engelschen inval
rekening houdt en ook met de mo
gelijkheid dat de verscherpte duik
bootenoorlog ons land in den oorlog
zou kunnen brengen.
De troepen aan de grens, uit Roe
menië afkomstig en tijdelijk als re
serve dienst doende, schijnen echter
in een niet zeer verre toekomst een
andere bestemming te hebben.
Uit Budel wordt aan deMeiersche
Crt. gemeld, dat de electrische grens-
afsluiting is uitgebreid.
De Duitschers hebben nog twee
electriBChe draden boven de zes reeds
bestaande geplaatst, zoodat de ver
sperring thans 80 c.M. hooger wordt.
Het overklimmen is hierdoor we)
byna onmogelijk gemaakt en ook
het verbuigen der draden zal moeiiyk
meer gaan, daar de draden onderling
met yzeren spillen verbonden zyn.
Met dit werk was men Zaterdag
gevorderd tot aan den provincialen
weg Budel—HamoDt, richting Bo-
cholt—Achelsche Kluis.
Ook zegt men, dat onder den grond
nog een electrische geleiding is aan
gebracht.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ms. „Holland".
Hr. Ms. „Holland" heeft heden
order gekregen om van Havana te
vertrekken naar St. Thomas, aldaar
kolen te laden en orders af te wachten.
Vrijzinnige klesvereeniglng „Helder".
Wy herinneren aan de vergaderiDg
van bovenstaande kies vereen iging,
die Maandag a.s. is uitgeschreven.
De heer W. O. A. Koster, lid van
de T weede Kamer der Staten-Generaal,
zal alsdan den pohtieken toestand
en de evenredige vertegenwoordiging
bespreken.
Het onderhoud der Gemeente-
gebouwen, bruggen, riolen enz. te
Helder is gegund aan den op één
ua laagsten inschryver, den heerW.
J. Braggaar, aannemer te Helder.
Tuberculosefonds van de
onderofficieren der Landmacht.
In de week van 12 tot 19 Febr.
a. s. zal ten behoeve van bovenge
noemd fonds over het gebeele land,
in verscheidene garnizoensplaatsen
een z. g. sanatorium week worden
gehouden.
Het doel is, om in die week op
verschillende wijzen geld te verza
melen voor versterking van genoemd
fobds en zoodoende hun kameraden
en gezinnen van kameraden daad
werkelijk te steunen.
Die steun bestaat uit:
het in de gelegenheid stellen van
aan de gevreesde kwaal ïydende mak
kers of hun gezinsleden, om gebruik
te maken van inrichtingen ter gene
zing, op dat gebied.
Hier ter plaatse is georganiseerd
bloempjeBverkoop op Woensdag 14
en Zondag 18 Februari;
verloting van voorwerpen door
vrienden beschikbaar gesteld;
verzameling van capsules, zilver
papier, 6DZ.
op later vast te stellen datum, een
uitvoering, te geven door de vereeni-
ging „Vaderland en Oranje";
terwijl by den Heer Kokelaar,
Kanaalweg, lpten verkrijgbaar zyn,
kans gevende op een waardevol
gouden horloge.
Laat een ieder iets afzonderen voor
dit edele doel en helpt daarin de
onderofficieren van de landmacht,
die ook in dit opzicht zoo geheel op
zich zelf zyn aangewezen.
By arrest van den Hoogen Raad
van den 6 Februari .1917 is het von
nis gewezen door de Arrondissements-
RechtbaDk te Alkmaar den 21 No
vember 1916 tegen J. Spruit, aanne
mer te Helder, betreffende overtre
ding der Ongevallenwet, vernietigd
met ontslag van alle rechtsvervol
ging van den requirant in cassatie.
Verdediger in deze zaak was Mr.
W. C. Bosman te Alkmaar, die ook
in cassatie voor beklaagde is opge
treden.
UIT DEN OMTREK.
Tot ontvanger der directe bel.,
inv. en acc. te Vaals is benoemd de
heer M. L. Gualthéri van Weezei,
thans te Texel.
Texel, 9 Februari.
IJsclub „Texla."
Woensdagavond vergaderde in „De
Zeven Provinciën", de commissie die
in 1913 de onafhankeiykheidsfeesten
had geregeld, en daarna als perma
nente feestcommissie intact was
gebleven.
De heer Schaap, die 't voorzitter
schap vervulde, riep allen het wel
kom toe en deelde mede, dat enkele
personen verzocht hadden, dat de
feestcommissie ysveimakeiykheden
zou organiseeren. Hy zou gaarne
vernemen wat de aanwezigen daar
van dachten. Een der oudste der
genoodigden gaf als zijn meening te
kennen, dat 't hem genoegen deed
met dit doel te zyn opgeroepen.
Spreker stelde echter voor oda verder
te gaan dan oorspronkeiyk 't plan was.
Reeds jaren lang was er over ge
sproken, om ook te Oudeschild 'n
ysclub op te richten. Nu was daar
voor 't geschikte oogenblik aange
broken. Hy stelde dus voor om ter
stond een ysclub op te richten en
reeds morgeD, Donderdag, een wed-
stiyd te doen houden.
Met algemeene Btemmen werd dit
voorstel aangenomen. Daarna werd
overgegaan tot 't kiezen van een
voorzitter, secretaris en 'n penning
meester. Als zoodanig werden be
noemd, de heeren C. Schaap, M.
Kroon en F. K. Zegel.
Twee bestuursleden hadden zich
bereid verklaard, om met 'n lijst
by de ingezetenen roDd te gaan en
geld in te zamelen. De uitslag viel
oyzonder mede, wyi ruim f 80.—
werd byeengebracht.
Per omroeper werd voorts aange
kondigd, dat Donderdagnamiddag, te
2 uur, een bardiyderlj met binder
nissen om geldpryzen zou .worden
gehouden. Op de fortgracht, by de
Redoute, was een keurige ysbaan
in orde gemaakt. Fraai winterweer
begunstigde het ysfeest, waar vele
belangstellenden waren bijeengeko
men. Door twintig personen werd
aan den wedstrijd deelgenomen.
Ieder der deelnemers droeg een
ouderwetsche hooge hoed. De hin
dernis bestond hierin, dat aan 't eind
der baan een tafeltje was geplaatst,
met 2 stoelen. Op dat tafeltje lagen
pryzen, tabak en 2 glimmende turf
kolen. De hardrijders moesten plaats
nemen op de stoelen, dan spoedig
opsteken en rookende 't eind der
haan bereiken. Een en ander gaf
heel wat stof tot vroolybheid. De
deelnemers klaagden er echter over,
dat de tabak wel wat al te nat was
gemaakt.
Na eenige spannende ritten, werd
de le prys gewonnen door S. Boon,
de 2e prys door W. Vlas Pz., en de
3e prijs door W. Kuiper. Het plan
bestaat om ZoDdag opnieuw ver
makelijkheden te houden, 's Avonds
had de uitreiking der pryzen plaats
in „De Zeven Provinciën", by welke
gelegenheid de heer Schaap een
geestige toespraak hield tot deprijs-
winners.
De vele aanwezigen bleven heel
gezellig nog 'n paar uurtjes bijeen.
De nieuwe ysclub, die den naam
ontving van „Texla", zal trachten
in den loop des jaars 'n geschikte
plek te vinden, meer nabij 't dorp,
