HELOEiSCHE MANT
Tweede Blad.
VAN ZATERDAB 10 FEBRUARI.
Duitschland
en de Vereenigde Staten.
Berlijn, 9 Februari. Blijkens een
hier ontvangen bericht zal Bernstorff,
do Duitache gezant te Washington,
zich met het diplomatieke en consu
laire personeel den 13den dezer te
New-York ophets.s. „Frederiik VIH"
van de Skandinaafsche lijn inschepen.
Gerard, de Amerikaansche gezant,
zal dezer dagen met het gezantsebap3-
personeel Berlijn verlaten.
DE STEMMING IN AMERIKA
Naar de .Times" uit New-York
verneemt, wordt de stemming aldaar
meer en meer pessimistisch. Men
vreest, dat Duitschland, aangemoedigd
door het eerste succes van den duik
bootoorlog, thans de koe bij de horens
zal pakken en dat de oorlogstoestand
nog slechts een kwestie van dagen is.
De regeering te Washington ziet
den toestand met kalme vastberaden
heid onder de oogen. Men vreest, dat
alleen nog een wonder het ergste kan
voorkomen.
De „Morning Post" verneemt van
iemand, die aangaande de houding
van den president en van de bevol
king op de hoogte is het volgende
De president kan geen oorlog ver
klaren op grond dat één enkel men-
schenleven verloren ging. Daarvoor
is het to laat, omdat ongelukkiger
wijze reeds -te veel menschenlevens
verloren gingen. Eén meer of minder,
het spijt, met dit te moeten zeggen,
zou een al te kinderachtige aanleiding
zijn. Een of twee dingen kunnen de
oorlog veroorzaken een tweede
,Lu3itania"-zaak of kleinere schade
zou de eerste oorzaak kunnen zijn.
Indien de ,St. Louis" of een andere
groote Amerikaansche paesagiersboot
tot zinken werd gebracht en Ameri
kanen verdronken, zou het volk den
oorlog eischen, zooals dat ook na de
ontploffing in Maine geschiedde.
President Mac Kinley is toen voor
den aandrang bezweken, dat zal
Wilson ook doen.
Een andere oorzaak die tot een
onmiddellijke oorlegaverklaring zou
leïdeD, is een openlijke daad van ge
weid, aan deze zijde van den Atlan-
tischen Oceaan door Duitschland be
dreven. Iudien een of meer onder
zeeërs in onze wateren verschenen
en daar niet alleen koopvaardijsche
pen maar ook eenige oorlogsbodems
trachtten te verwoesten of tot zin
ken te brengen, dan zou ook dit
aanleiding zgn tot het onmiddeiyk
uitbreken van den oorlog.
Be Yereenigde Staten mogen dan
al den oorlog verklaard hebben,
Duitschland zal de zaak moeten for-
ceeren. Hoewel president Wilson
hoopt het oorlogsgevaar te kunnen
af wenden, gelooft bfi toch dat de krijg
onvermijdelijk zal zijn, vandaar dat
aller, c-r op wordt gezet: om zich
op den Trt«s«l|ken dag voor to be
reiden.
De American Lins heeft het ver
trek van do booten .8t Louis" en
„St Paul" veor oubepaalden tijdver-
schoven, daar hot staatsdep&rtement
geweigerd heeft de maatschappij te
adviseeren, of de schepen al of niet
de reis zouden kunnen aanvaarden,
waarbij zy in de Buitsche oerlogszóno
terecht zouden komen. Set staats-
departement heeft er eehter op ge
wezen, dat neutrale schepen ter ver
dediging bewapend mogea worden,
als de eigenaars zulks wenschen te
doen en dat Amerikaansche schepen
het recht hebben elk gedeelte der zee
te doorkruisen.
Het verschuiven van het vertrek
der schepen van de American' Line
beeft den dagbladen een scherpe
critiek ontlokt. Be pers wijst er op,
dat dit feitelijk een erkenning is van
de Buitsche blokkade der Amerikaan
sche havens.
De „Evening World" weet echter
mede te deelen, dat do American
Line ervaren kanonniers zookt. Het
blad trekt hieruit de conclusie, dat
de „St. Louis" bewapend naar de
versperde zóne zal worden gezonden
met de instructie om zich bij een
aanval te verdedigen.
Berlijn, 9 Febr. Biljkens een hier
ontvangen rechtstreeksch bericht van
de New Torksche Times hebben noch
de Amerikaansche leger-, noch de
vioot-autoriteiten gelaat, Buitsche
matrozen in hechtenis te nemen. Be
matrozen, die hun schepen wilden
verlaten, zijn aangemaand, zich naar
het landverhuizersstation to begeven.
Op as „Kronprinzesain Cicilie" is,
hangende een civiel proces te Boston,
beslag gelegd. Deze maatregel is
echter alleen getroffen om te verhin
deren, dat het schip wordt beschadigd
ea zoodoende, de waarde ervan, die
ala waarborg dient voor de eiüchende
partij, zou verminderen.
Nopens de andere Duitsche schepen
heeft de regeering officieel verklaard,
dat zij ze niet in beslag zal nemen
eu dat de Duitschers over die schepen
naar believeu kunnen beschikken.
De bemanningen der geïnterneerde
Duitsche hulpkruisers zyn uit voorzorg
van boord verwijderd; zij zfin goed
gehuisvest.
DE HOUDING VAN PERU
Parijs, 9 Febr. De .Herald" ver
neemt uit Lima:
Peru bereidt zich er op voor beslag
to leggeu op do 16 Duitache schepen,
die iu Peruaansche havens liggen, ala
waarborg voor Peruaansche schepen,
die tot zinken worden gebracht.
De duikboot- en mijnoorlog.
Berlijn, 9 Februari. Een onzer op
zee zynde duikbooten meldt dat z|j
tot dusver 16.000 ton scheepsruimte
in den grond heeft gebeord; een
andere heeft 7 stoomschepen en S
zeilschepen tot zinken gebracht.
Londen, 9 Februari. Een stoom
schip heeft in een Engelsche haven
don tweeden officier eu een matroos
van d8 Noorscbe bark „Storkog" ge
land, die door een Duitsche duikboot
in den grond is geboord. Wat er va
de andero opvarenden is geworden,
is onbekend.
Het Spaanscbe stoomschip „Nueva
Montana" is getorpedeerd.
Madrid, 9 Februari. Dertien man
van het Noorsche atoomschip .Sol-
bakken" (2616 ton) dat bij Finisterre
is getorpedeerd, zijn ontscheept. De
.Solbakken" W3s metjeen ladiug
graan van Buetfos Ayres naar Cher-
bourg onderweg. Er is een man ver
dronken een andere door de koude
bezweken. Een sloep met den kapiten
en veertien man wordt vermist.
Engelsche torpedojager op een
mijn geloopen.
Londen, 9 Februari. Een torpedo
jager van een oud type, die dienst
deed als patrouillevaartuig, is in den
afgeloopen nacht in 't Kanaal op een
mijn geloopen en gezonken. Alle
officieren zijn verdronken; van de
bemanning zijn 5 gered.
Van het Wettelijk front.
Londen, 8 Februari. Wij hebben
vanochtend een aanval gedaan op
een gewichtige stelling van den
vijand op het hoogste punt van den
heuvel van Sailly Sailliael. Wij be
reikten ai onze oogmerken, maakten
een machinegeweer buit en maakten
78 krijgsgevangenen, onder wie twee
officieren. De vermeestering van
Grandcourt door onze troepen is aan
beide oevers van de Ancre door
sterken drnk gevolgd en wij zijn
aanmerkelijk vooruitgekomen. Ge
durende den nacht hebben wy de
hoeve van Baillescourt aan den weg
Beaucourt-Miraumont aangevallen en
genomen en ten Zuiden van de Aucre
hebben wij nog een loopgraaf van
den vijand genomen. Bij deze krijgs
verrichtingen hebben wij 82 krijgs
gevangenen, onder wie één officier
gevangen genomen.
Gedurende den nacht zijn Duitscbe
overvallen bij Grandecourt en ten
Z.W. van la Bassée afgeslagen.
BerlljD, 9 Febr. In de bochten by
Yperen en Wytschaete zoowel als
van de Ancre tot aan de Somme
hadden levendige artilleriegeY6Chten
plaats. Dea morgens vielen de En-
gelschen bij Serre aan, maar werden
teruggeworpen.
Ten Noorden van het woud van
St. Pièrre Yaast bleef den Eugel-
schen, na een over het algemeen
mislukten aanval, een klein gedeelte
onzer stelling in handen, dat echter
thans versperd is.
Tusschen Maas en Moezel drong
na een prachtige artillerie-voorbe
reiding, een compagnie by Flirey
tot in de derde Fransche linie, en
bracht met geringe verliezen 26
gevangenen terug.
Parijs, 9 Februari. Beoosten de
Maas is een' Duitsche aanval in de
streek van Vaux en Les Palmaneix
volslagen in het Fransche vuur
mislukt.
In Woevre hevige artilleriestrijd
en patroeije actie ten N. van Flirey.
De neutralen en de
duikbootoorlog.
Volgens de Yossischa Zeitung
zegt het Hbl. heeft graaf Tisza
in een vergadering met zyn partij-
genooten medegedeeld, dat v 6 r
de verzending van de nota
over den verscherpten duik
bootenoorlog met de neutrale
Staten van Europa voeling ie gehou
den en dat men op grond van dit
voeling houden als zeker kan aan
nemen, dat de Europeesche neutralen
naar aanleiding van dien maatregel
geen oorlogaactie tegen de centrale
machten zouden ondernemèn.
Het klinkt 'haast ongelooflijk. Yan
te voren zou dus door de neutrale
Staten, door Spanje, de Scandina
vische landen, ook door ons, op offl
cieuse wijze te kennen zyn gegeven
.gaat uw gang maar, torpedeert onze
schepen maar zonder waarschuwing,
zonder onderzoek. Wy zullen fiolen
laten zorgen. Wij zullen alles in
gelatenheid dragen. Wij zullen tegen
over elke aanvallende houding op
onze handeleschepon strikt neutraal
blijven." Het klinkt ongelooflijk
een regeering, die zoo handelde, of
toeliet, dat regeerings autoriteiten zoo
handelden, zou schuld hebben aan de
vernietiging van haar eigen schepen,
van levens van haar eigen onderdanen.
Maarer is meer, dat in dezelfde
richting wijst. De correspondent van
de „N. R. C." te Berlijn Bchreef op
1 Februari aan dat blad:
.De duikbootoorlog, zoo hoorde ik,
zou b.v. by ons te lande niet meer
op hevigen tegenstand stuiten. Of
Duitschers in ons land deze opvatting
hier hebben gewekt, of dat landge-
nooten deze meening tegenover in
vloedrijke Duitschers, die ons land
bezochten, hebben uitgesproken, weet
ik niet. Iu ieder geval brachten ver
trouwenslieden der Duitache regeering
dezen Indruk mee uit ons land. Dat
zij verkondigd werd door menschen,
die tot voor korten tfld nog tegen
standers van den duikbootoorloog in
zyn felsten vorm waten, was een
duidelijke aankondiging van hetgeen
er op til was."
Is hier een bevestiging van de half
officieele mededeeling van graaf Tisza?
Of wyst dit alleen erop, dat de Duit
sche regeering meer met vooraan
staande leden der burgery .voeling"
heeff gehad, menschen door de „Toe
komst" en andere Duitsche geschriften
bewerkt, die inderdaad geantwoord
hebben: .Torpedeert onze zeelieden
maar, vernietigt onze zeevaart maar.
Wy zullen ons niet verzetten?" Een
dergelijke geestesgesteldheid bestaat
inderdaad in ons land; het feit be
staat b.v. dat een zekere jhr. Band-
berg, zich noemende oud officier, in
een Duitsch blad openlijk de Duitsche
regeering aanspoorde tot „rücksicht-
lose Anwendung" van de duikbooten
en afsluiting van de zeeën om Enge
land ook voor de neutralen, d. w. z.
tot het ontzaglijk vergrooten van de
gevaren ook voor onze scheepvaart.
Is het niet de regeering geweest,
zijn het niet officieele regeeringsper-
sonen geweest, die, officieus gepolst,
aldus hebben verklaard, dan hebben
indien tenminste de mededeeling
der „Voss. Ztg." juist is landge-
nooten van het typs-Sandberg mede
de verantwoordelijkheid voor het
nieuwe gevaar voor onze visschers
en zeelieden te dragen.
BINNENLAND.
De Regeerlngsverklaring.
De verklaring, door den minister-van
Binnenlandsche Zaken, Donderdag in
de Kamer afgelegd, bevat - naar het
„Hbl." meent zeer weinig, dat de
luide bravo's en teekenen van in
stemming der kamerleden begrijpelijk
maakt.
De voornaamste de eenige belang
rijke mededeeling is wel dat de
regeering ook thans, na den afgekon-
digaen verscherpten duikbootenoorlog,
haar houding „zelfstandig" bepaald
heeft. Dus geen overleg met andere
Staten gepleegd heeft, geen voeling
heeft gehouden met andere kleine
neutrale Staten, die in ongeveer gelijke
omstandigheden verkeeren als wij.
Wij gelooven dat van een gezamenlijk
optreden meer kracht had kunnen
uitgaan en betreuren dit.
Deze „zelfstandigheid" zou zeker
mooi zyn als met die zelfstandigheid
het „met nadruk protesteeren" van de
regeering ook maar de allergeringste
uitwerking had. Doch ieder weet, dat
dit geenszins het geval is. Er zullen
nog wel enkele zoogenaamde con
cessies gedaan worden concessies,
die de duikbooten niet verhinderen
onze schepen ongestoord te vernie
tigen, en waartoe als wij goed zijn
ingelicht reeds voor het afkondigen
van de duikbooten-oorlog besloten was,
maar verder resultaat heeft een na
drukkelijk protest niet.
Onder die omstandigheden had de
regeering, meenen wy, beter gedaan
wat minder fraaie woorden te ge
bruiken. Dat de regeering .het begin
sel van de vry'e zee" hoog houdt,
klinkt allerliefst, maar aan de vrije
zee zelve hebben onze handelsschepen,
die thans in de havens opgelegd zijn,
toch wel iets meer. Dat recht ook
recht blijft als het geschonden is, is een
aanvechtbare stelling, die de slacht
offers van hetgeachonden recht weinig
troost brengt. Onpartijdigheid tegen
elke partij ia uitnemend wij moeten
niet vóór een der oorlogvoerende
partyen zyn. Maar als Nederland zelve
party is, als Nederlandsche schepen -
zyn wij onder onze vlag niet sou verein
en Nederlandsche zeelieden zeiven
worden aangevallen zouden wy toch
gaarne wat minder zelfgenoegzame
onpartijdigheid by de regeering zien.
Alle Nederlanders hebben thans de
plicht de leiding van de regeering te
volgen en vertrouwen in de regeering
te hebben. Maar de regeering do6t
van haar zyde zeer weinig om dat
vertrouwen te versterken.
Nedsrlandsch vaartuig
In dan grond geboord.
Een trawllogger uit Katwyk, die
Vrydagmorgen van de visschery te
IJmuiden binnenkwam, rapporteerde,
op grooten afstand gezien te hebben,
dat een Nederlandschstoomvisschers-
vaartuig op de Noordzee door een
duikboot aangehouden en eenige
oogenblfkken later in den grond ge
boord werd. De scheepsboot van het
tot zinken gebracht vaartuig, waarin
de bemanning zich gered had, werd
door de duikboot op sleeptouw ge
nomen en dé equipage op een in de
nabyheid zfinden zeiJloggor overgezet.
De nationaliteit van de duikboot
konden de mannen van den trawl
logger wegens de grooten afstand
niet waarnemen. Evenmin wist men
naam, merken of herkomst van het
getorpedeerde vaartuig met zekerheid
mede te deelen, zoodat de binnen
komst van het vaartuig, waarop zich
de geredden bevinden, zal moeten
worden afgewacht. Zeer waarschljn-
iyk zal men trachten de haven van
IJmuiden binnen te loopen, daar het
gebeurde noordelijk van deze haven
plaats greep.
Ook iverschillende stoombeugers uit
Vlaardingen werden beschoten. Op
den stoombeuger „Voorbode" was
men druk bezig met het bewerken
van de gevangen visch, toen een
schot in het water terecht kwam,
gevolgd door meer schoten, waarvan
enkelo tusschen den schoorsteen en
de masten doorgingen. De schipper
van dezen beuger roeide in de scheeps
boot naar de duikboot, die ongemerkt,
doch van Duitsche afkomst bleek te
zijn. De papieren werden den com
mandant ter inzage aangeboden en
door hem in orde bevonden. De duik
boot verdween daarop en de beuger
zette de reis naar IJmuiden voort.
Een later bericht meldt:
Het Nederlandsche stoomvisschers-
vaartuig, dat tot zinken is gebracht
door een onderzeeboot, is de „Derika",
IJmuiden 265. De bemanning is bin
nengebracht door den logger „Kat
wyk 78". Geen ongevallen.
Van een der opvarenden van den
logger vernam de berichtgever van
het „Hbld." de volgende by zonder
heden: De logger was visschende
toen men op zeer grooten afstand
een stoomtrawler waarnam, die even
eens aan de kor lag. Naeenigentyd
zag men van den trawler een boot
wegroeien in N.O. richting, waaruit
men opmaakte, dat er 'iets byzon-
ders aan de hand moest zyn.
Doch men kan niets buitenge
woons opmerken. Even daarna hoorde
men een zwaren knal en zag den
trawler laDgzaam wegzinken. Met
alle recht kon men dus aannemen,
dat de trawler op een myn geloopen
of getorpedeerd was.
Men zag nog steeds de scheepBboot
met menschen erin, zoodat men over
het lot dier opvarenden niet bevreesd
was. Eerst na een lange poos kwam
een Duitsche onderzeeër naar den
logger toe en vroeg een der officie
ren of de schipper een aantal schip
breukelingen wilde meenemen naar
een Nederlandsche haven. Deze vol
deed gaarne aan het verzoek.
In hun eigen scheepsboot, die achter
de duikboot aansleepte, kwamen de
opvarenden toen op den logger over.
Eerst toen vernam men dat het
stoom vaartuig de in IJmuiden thuis-
behoorende „Derika" was.
Naar een der opvarenden van den
trawler aan de bemanning van den
logger vertelde, was de „Derika"
Donderdagmorgen tegen elf uur vis
schende op ODgeveer 36 mylen N.W.
ten W. van IJmuiden, toen men op
eens schoten hoorde knallen.
Men kon niet waarnemen vanwaar
die kwamen daar men niets op het
water zag. Een zevental schoten
volgde achtereen, van welke een
door het stuurhuis ging en hot peil
kompas verbrijzelde.
De roerganger bleef echter onge
deerd. Pas toen zag men een duik
boot nader komen van zeer groote
afmetingen en Duitsche nationaliteit,
doch ongenummerd.
Middelerwyl gelastte de schipper
zyn schepelingen de zwemvesten om
te doen en in de boot te gaan, welke
reeds overboord was gezet. De schip
per nam alle papieren mede om aan
den duikbootcommandant te toonen.
Zoo kwam men naar de duikboot,
welke tot op zeer korten afstand was
naderby gekomen. De papieren wer
den iDgezien en den schipper mede
gedeeld, dat zyn schip zou worden
tot zinken gebracht, omdat hy in
het verboden gebied was.
Ofschoon de schipper protesteerde,
omdat hy 81 Januari wasj vertrokken
en dus van geen verbóden gebied
afwist, werd het bevel niet ingetrok
ken, omdat de commandant niet kon
afwijken van zyn voorschriften.
Van de duikboot gingen eenige
schepelingen mede naar den trawler
en legden een tweetal bommen, een
in de machinekamer en een ln de
achter kajuit.
Nadat het schip verlaten was,
volgde spoedig een ontploffing, waar
door het vaartuig zonk.
Onze scbep8n vastgehouden.
Naar wy vernemen wordt een
groot aantal booten der Pakefcvaart-
maatschappij iu de havens van Sin
gapore en Penang door de autoriteiten
vastgehouden. Men heeft eerst thans
hiervan bericht ontvangen en heeft
reden om aan te nemen dat de eerste
telegrammen van den Gouverneur-
Generaal aan den Minister van Ko
loniën over deze aanhoudingen niet
door de censuur zyn doorgelaten.
Daar het geregeld scheepvaartver
keer in Nederlandsch Indië in hooge
mate stoornis ondervindt van hot
stilleggen van een groot gedeelte dei-
vloot van do Paketvaartmaatschappy,
heeft de Nederlandsche regeering by
de Britsche regeering op onmiddellijke
vryiating der schepen aangedrongen.
(H-bl.)
De „Westerdljk",
Van bevoegde Duitsche z|de wordt
aan het Haagsche Correspondentie
bureau in verband met de uitzending
door de Nederlandsche regeering van
twee zeesleepboatsn naar Stornoway,
om het met regeeringsgraan geladen
stoomschip „Westerdyk" naar Neder-
lano te sleepen, megedeeld dat de
Duiteche marine zooveel in haar ver
mogen ligt maatregelen heeft ge
troffen om die sleepbooten in de ge-
vaarzöne te beveiligen. Doordien die
sleepboaten echter wat later dan aan
vankelijk was bekend gemaakt uit
Nederland waren vertrokken, was het
te vreezen dat er by de Duitsche
marine verwarring zou ontstaan, o.a.
door niet tydig ontvangen instructies,
teu gevolge waarvan de sleepbooten
in groot gevaar zouden komsn, te
meer omdat visschersvaartuigen en
sleepbooten wegens de talrijke ge
vallen van misbruik van neutrale
vlaggen in het algemeen onder ver
denking staan.
De „Jason" binnen.
Nadat sedert Vrydag 2 dezer geen
enkel schip uit zee te Amsterdam
was aangekomen, arriveerde gister
middag van Buenos Ayres iu de Hout
haven hot stoomschip „Jason" van
de Kon. Nederl.Stoomb.-Maatschappy,
met eene volle lading mais.
Op de Noorsche kust werd het
stoomschip door een Engelsch oorlogs
schip aangehouden, doch het mocht
de reis naar Nederland vervolgen,
toen bleek dat alle papieren in orde
waren.
Yerder werd op de Noordzee niets
byzonders waargenomen.
Het stoomschip Jacatra"! van den
Rotterdamschen Lloyd is Donderdag
te Falmouth aangekomen.
Eveneens is aldaar aangekomen het
MederlaudBche- stoomschip „Morak"
met ongeveer 4800 ton maïs, op weg
van New-York naar Rotterdam.
De „Gamma".
Wolff seint uit Berlyn, dat tusschen
de Duitsche en .de Nederlandsche
regeering van gedachton gewisseld
ia over het tot zinken brengen van
het s.s. „Gamma."
De Duitsche regeering heeft ver
zekerd, dat zy de zaak bij den terug
keer van de betrokken onderzeeër
ernstig zal onderzoeken.
Scheepsvorderingswet.
De Eerste Kamer heeft Vrijdag
middag de Scheepsvorderingswet aan
genomen. Alleen de byzondere tijds
omstandigheden wettigden naar de
algemeene meening der leden de
indiening van zulk een diep ingrij
pend wetsontwerp, dat evenwel naar
hun oordeel zonder verwyi behoorde
te worden aangenomen.
Het brood duurder.
De „Staatscourant" van gisteravond
bevatte de navolgende beBóhikking
De Minister van Landbouw enz.
heeft, onder intrekking zijner be
schikking van 2 Februari 1917, voor
zoover betreft de vaststelling van een
maximumprys voor tarwe waterbrood,
met ingang van 12 Febr. 1917 den
maximumprys voor tarwewaterbrood
(gebuild) bepaald op 121/, cent per
400 gram, en dien van tarwewater
brood (gebuild), gebakken onder
rabbinaal toezicht op 18 cent per
400 gram.
Steenkolen.
Naar aanleiding van een bericht,
als zouden ingevolge een besluit van
de directies der vereeDigde spoor weg-
maatschappyen, in verband met het
bekende kolenaanbod der Duitsche
R9geeriug reeds Donderdagnacht 200
wagons naar Duitschland vertrokken
zijn om kolen te halen (zie le blad),
kan worden medegedeeld dat, alhoe
wel thans in de eerBto dagen nog
geen Nederlandsche wagons naar
Duitschland kunnen worden verzon
den, er goede kans bestaat dat tegen
het einde der volgend^ week daartoe
wel zou kunnen worden overgegaan.
Nogmaals wordt er intuaschen do
aandacht op gevestigd, dat de te
betrekken hoeveelheid kolen aan de
moeilijkheden aan de brandstoffen-
voorziening verbonden, zoowel wat
de voorziening in huisbrand als wat
de voorziening voor de industrie in
het algemeen betreft, in de eerste
tyden zeer weinig of niets zal tege
moet komen.
Da kolennood.
ült vele plaatsen komen berichten
van maatregelen ter bestryding van
den kolennood genomen. Evenals
hier geschiedt, worden de straat-
lantaars öf niet óf zeer spaarzaam
ontstoken, scholen worden gesloten
(o.a. in Putten, Bussum, Hilversum,
Amersfoort, Culemborg, Wageningen,
Bergen, Kwadyk, Middelie, enz.), zelfs
zyn reeds verschillende industrieën
stopgezet, in Twente en elders.
De aardappelnood te Amsterdam.
Donderdag zijn te Amsterdam 12
wagons regeeringsaardappelen aan
gekomen en als een loopend vuurtje
verspreidde zich dit nieuws door de
stad.
De winkels werden bestormd en
verschillende waren tegen den mid
dag al weer uitverkocht. Toen men
ze sluiten moest, werden hier en
daar ruiten ingegooid. Ook in de
Jordaan was de opgewondenheid
groot en hadden min of meer be-
langryke incidenten plaats. Nog om
4 uur 's middags stonden vrouwen
op hun middagmaal aardappelen te
wachten. Ook aardige en gemoede-
ïyke tooneeltjes vonden plaats tus
schen het publiek en de agenten
wier welwillend en tactvol optreden
algemeen geroemd wordt.
Schuin tegenover elkander bevon
den zich een aardapffelhandel en een
kruidenierswinkel, waar zich hon
derden vrouwen stonden te verdrin
gen. Het was er een gezoem en
lawaai, want men drong op elkander
om in de winkels te komen. Le
kruidenier deelde een paar handen
pepermunt uit onder de wachtende
vrouwen en schertsend boden deze
ook aan de agenten zoo'n kleine
versterking aan. De ouderen, die al
langer hun volkje kennen lieten zich
dat lachend welgevallen en staken
een pepermunt in den mond wat tot
allerlei vroolyke commentaren aan
leiding gaf. Maar in de deur van
den winkel stond een jonge agent,
die blozend de vrouwenhanden af
weerde, tot men hem het witte
tabletje keurig op zyn jaskraag
mikte. Het gelukte en een gelach
en gejoel steeg uit de menigte op.
Ten slotte kon de agent het niet
meer alleen redden twee anderen
kwamen hem op zyn moeilyken
post bystaan. De wachtenden, die
zich tot dusverre op een kluit voor
den winkel hadden aaamgedrongen,
werden nu op een ry geplaatst en
zoo stonden zy daar uren op hun
beurt te waGhten.
Lichting 1911 onbereden korpsen.
Naar hét Haagsche Corr. bureau
meldt, is het nog geenszins zeker, dat
de lichting 1911 by de onbereden
korpsen, (torpedisten en pantserfort-
artillorie uitgezonderd) wier vertrek
met onbepaald (klein) verlof op 10
Maart a.s. in uitzicht werd gesteld,
op dien datum zal kunnen vertrekken.
PLAATSELIJK NIEUWS.
P. Groen, t
In den ouderdom van ruim 87 jaar
ia hier ter stede overleden de heer
Pieter Groen, hoofd der kassiersflrma
P. Groen A Zoon.
Van de oprichting in 1860 af, heeft
de overledene, tot op hoogen leeftyd
eerst voor eenige jaren trok hy
zich uit de zaak terug zyne beste
krachten aan de zaak gegeven en
deze opgevoerd tot een alom in den
lande gunstig bekende kassierszaak.
De firma Groen vertegenwoordigt
in onze gemeente de Nederlandsche
Bank door haar agentuur van deze
instelling.
De overleden heer Groen, die den
graad van candidaat-notaris bezat,
heeft gedurende eene reeks van jaren
de belangen van verschillende inge
zetenen, behalve in zaken, ook in
den Raad bevorderd. 14 Juni 1870
werd hy benoemd tot lid van den
Raad, en vervulde gedurende 27 jaren
deze functie, de laatste 0 jaar als
wethouder. 4 September 1888 werd
by in die laatste functie benoemd,
nam' na het overlijden van burge
meester Beukenkamp (8 Dec. 1895)
tot aan de installatie van den beer
Van Steyn (11 Febr. 1896) het waar
nemend burgemeesterschap waar en
trok zich in 1897, by de periodieke
verkiezingen terug.
De heer Groen vervulde gedurende
eene .reeks van jaren het ambt van
viceconsul van Duitschland en con
sulair agent van Rusland. De Russische
regeering erkende zyne verdiensten
door hem de orde van St. Anna van
Rusland en van den H. Stanislaus
van Rusland te vereeren.
De begrafenis is bepaald op Dinsdag
13 Februari, nam. 1 uur.
De Stelling-Commandant heeft
eenige militaire vrachtauto's ter be
schikking gesteld om het benoodigde
meel van de fabrieken van de firma
Wessanen Laan te Wormerveer
naar hier te vervoeren.
Distributie cokes.
Wy vestigen de aandacht op de
advertentie betreffende de distributie
van cokes. Wij zullen op onB pu
blicatiebord (het rechtsche) eveneens
de letters dagelijks vermelden
Gasbesparing.
Verder verwijzen wy naar do ad
vertentie betreffende de nieuwe re
geling omtrent het gasverbruik.
Toonkunst-uitvoeri g.
De Heldersche afdeeling der Maat-
schappy ter bevordering der Toon
kunst had Donderdagavond pech.
Niet maar zoo'n klein beetje, zooals
dat wel eens kan voorvallen en
waarby dan meestal nog wel de
uitvoering gered kan worden, - maar
een reusachtig onoverkomeiyk pech,
dat de geheele aangekondigde uit
voering van de „Jahreszeiten" on-
mogeiyk maakte. Op deze uitvoering
zou o.a. meezingen de heer Jos.
Holthaus, tenor, (Rotterdam) en deze
heei werd, vlak vóór de uitvoering,
ziek en moest af-telegrafeeren.
Woensdagavond was de generale
repetitie nog gehouden, Donderdag
kwam de andere solist, de heer W.
Herckenrath, bariton, te Ryswyk,
maar ook kwam toen het telegram,
dat de heer Holthaus was verhinderd.
Goede raad was duur. Het Bestuur
delibereerde, telefoneerde, telegra-
pheerde naar links en rechts, maar
van aile kanten kwamen berichten
van verhindering. Er was niets aan
te doen: het oratorium moest ver
vallen, en, daar alle toebereidselen
getroffen waren voor eene uitvoering,
moest in allerijl een programma
worden geïmproviseerd. Gelukkig
bleken er verschillende stadgenooten
bereid te zyn hunne medewerking
te verleenen en het resultaat van
deze geïmproviseerde uitvoering was
een goed geslaagd solistenconcert.
Allereerst trad de heer Fi. Nap,
de welbekende violist, op met
een drietal vioolsolo's. Vooral
Beethoven's Andante viel zeer in den
smaak, en een harteiyk applaus
beloonde den speler.
Mevrouw Mooy zong oen tweetal
bekende liederen van Scbübeit; vooral
in het prachtige „Erlköuig" wist zy
den angst van den knaap, door den
componist zoo schitterend weerge
geven, zeer expressief te vertolken.
Luitenant Fakkeldy toonde zich
op zyn fluit een meer dan gewoon
dilettant; het applaus dat hem, Da
het prachtige Andante ten deel viel,
kwam dan ook recht uit het hart.
Tenslotte gaf de heer Mooy een
paar solo-nummers voor piano. Het
prachtig instrument, dat Gonda van
Dam Maandagavond bespeeld had,
diende den heer Mooy ter vertolking
van zijne soli en een luid applaus
was zijn dank.
De heer Herckenrath, die voor de
pauze twee liederen van Straussten
gehoore bracht, bezit een zwaar,
fraai geluid, dat boeide en imponeerde.
Na de pauze o.a. het fraaie duet
uit die Schöpfung, waarmede de heer
Mooy en de heer Herckenrath veel
succes oogstten. En nog een aantal
andere nummers stonden er op het
programma, dat er niet was, maar
toch bestond.
Eigenlijk was het met al die narig
heid een extra-concert, wat we kregen.
Want het oratorium komt nu toch
vandaag of morgen,
De heer Polak had spaarzaam ver
licht; het was Casino in het schemer
wat we zagen, 't was niet ongezellig
en 't moest vanwege de gasbesparing.
IJswedstrIJden.
Donderdagmiddag had op het Bassin
een wedstryd in hardrydery plaats
voor militairen van de zeemacht.
Baanlengte 160 M. 60 deelnemers
hadden zich aangemeld.
Verschillende rijders gaven keurig
werk te zien. Jammer dat het publiek
meermalen zoo zeer opdrong, dat de
ryilers er meermalen hinder van
ondervonden.
Do uitslag was als volgt:
le prijsP. J. Rippen (de Lemmer),
a/b. Hr. Me. „Medusa", f 15.— plus
zilveren medaille van H. M. de
Koningin.
2e prijsL. Joel (Hoogazand), a/b. Hr.
Ms. „Wachtschip", f 12.50 plus
bronzen medaille van H. M. de
Koningin.
3o prys: T'. Brouwer (Buitenpost),
Marine kazerne, f 10.—aangeboden
door Z. Exc. den vico-admiraal, plus
zilveren medaille van den opper
bevelhebber.
4e prys: C. Visser (Wieriogeu), a/b.
Hr. Ms. „Vulcanus", f 7.50 plus
bronzen medaille van den opper
bevelhebber.
5e prys: J. J. Visser (de Lemmer),
a/b. Hr. Mo. „Emma", f6.— plus
zilveren medaille van „Onze Vloot".
6e prijsJ. F. Bartels (Hoorn), a/b.
Hr. Ms. „Kortenaer", f 2.60 plus
zilveren medaille van „Onze Vloot".
'8 Avonds had in hotel „Bellevue"
de prijsuitreiking plaats door Z. Exc.
den vice admiraal.
De heer Spruit heette Z. Exc. en
de pryswinnaars harteiyk welkom.
Weer is een dag van ysvreugde ge
passeerd. De Jantjes, aldus zeide spr.,
hebben getoond geen yshart voor de
yssport te bezitten.
Spr. verzocht hierop den vice-
adrairaal tot de uitreiking over te
gaan, waaraan deze gaarne wil vol
doen. Z. Exc. brengt in de eerste plaats
plaats hulde aan de commissie voor
haar initiatief en voor haar moeite.
Daarna werden met een harteiyk
woord de pryzen aan de verschillende
winnaars overhandigd.
Voor Vrydagmiddag waren aan
gekondigd
Wedstrijden voor leerlingen Hoogere
Burgerschool.
Dat er animo was is licht te
begrijpen.
De meisjes kampten afzonderlyk,
de joDgens waren in drie groepen
verdeeld.
By den wedstrijd voor meisjes
waren 14 deelneemsters. De uitslag
was als volgt: i
le prys VirgiDie Rahder, 2e Guusje
Slikker, 3e Sine Spruit, 4a Jetje Bak
ker, 5e Nely Gall, 6e Liesbeth Redeke,
7e Maria Koijser, 8e Otty Gooszen,
9e Marie Franken.
Wedstrijden jongens, le groepjon
gens tot 14 jaar. Aantal deelnemers 19.
le prijs Ben Bolomey, 2e D. G.
Avenarius, 8e D. Westerveld, 48 van
der Linden, 5e H. Schol, 6e P. Brems.
Jongens tot 16 jaar. Aantal deel
nemers 17.
le prys W. Bruin, 2e J. Bregman,
3e L. Quant, 4e Bedard, 5e J. Bolomey.
Jongens boven 16 jaar. Aantal
deelnemers 16.
le prys G. M. van der Plaat, 2e G.
J. te Rolle, 3e Vis DieperiDk, 4e Wim
Horning, 5e B. Hoog.
De eereprijs, een zilveren medaille,
uitgeloofd door het gemeentebestuur,
werd gewonnen door W. v.d. Plaat.
De pryzen bestonden uit kunstvoor-
wei pen.
De heer van Hinte reikte de pryzen
met eentoepasselyk woord uit, waarby
hy dank bracht aan directeur en
medeleeraren voor medewerking en
't beschikbaar stellen van pryzen.
Hedenmiddag 2 uur wedstrijd voor
leerlingen der Zeevaartschool, opge
luisterd met muziek.
Morgen Zondag - van 10-12
uur zullen op het Bassin feesteiyk-
heden en wedBtryden plaats hehben,
uitgeschreven door de dansclub T.O.P.
Entrée 15 cent.
By deze hardrijderij zal van af de
start 150 Meter gereden worden op
één schaats met de andere in de
band. Aan 'fc eind wordt de tweede
schaats opgebonden, waarna men
terugrydten zich by het bestuur meldt.
Vervolgens zal er hard gereden
worden voor paren, (by loting). Eo
ten slotte voor de dames ryden met
hindernissen.
De prijzen zullen uitgereikt worden
op de soirés valn genoemde club, te
houden op 17 dezer.
Des middags Dationale wedstrUden
in schoonryden. Aanvang 2 uur.
Deze wedstryden zyn grootsch opge
zet en beloven een groot succes.
De beste ryders en ryderessen zullen
worden aangezocht om den vtedstryd
op te luisterenzoo gullen waar-
schyniyk de bekende dames Kaan én
mej. v. d. Veer uit Behagen hunne
medewerking verleenen.
De heer Stikkel, Voorzitter van
den IJibond Hollands Noorderkwar
tier zou alle medewerking verleenen
om deze wedstryden zoo goed moge-
lyk te doen slagen.
Er wordt gereden door dames en
tren, niet door heeren afzonderlijk,
tyzen zyn kunstvoorwerpen.
Het entrée is 20 cent. Waarlijk
niet te veel voor wat men kan ver
wachten.
Men verzoekt ons de aandacht
te willen vestigen op het hinderiijk
rijden der militaire vrachtauto's,
vooral des avonds, langs het Gemeente
Ziekenhuis, aangezien dit niet be-
vorderlyk is voor de rust der daar
aanwezig zijnde patiiënten.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 9 Febr.
De beraadslagingen over de
Marine-begrooting
worden voortgezet.
De heer De Meester (u.-l.), is
van oordeel, dat als koloniale mogend
heid op Nederland de plicht rust,
Nederlandsche Indië te beschermen
voor een aanval van buiten. Alle
Nederlanders hebben bslang by be
houd van NederlandschTndië, onze
positie als zeevarende mogendheid
eischt bovendien vlagveitoon. Iu de
derde plaats zal, wannoer wy nieuwe
en flinke schepen hebben, do lust
om by de zeemacht te dienen, ver
hoogd worden. Spreker steunt bot
plan van aanbouw van den Minister
van kruisers en klein materieel. Spr.
is leek op dit gebied, maar meent,
dat de Kamer niet verstandig zoii
doen, sich niet te vereenigingen met
hetgeen deskundigen op marinegebied
noodig oordeelen. Het vlootplau, dat
ons nu ii voorgelegd, houdt in den
aanbouw van kruisers en 28 onder
zeebooten. Spreker acht het aantal
onderzee booten echter veel te klem.
Spr. gaat nog steeds mee met het
advies der Staatsbommisse vau 19Ü6,
om liever een voldoend aantal kleine
schepen dan een onvoldoend aantal
groote schepen te bouwen. Vervolgens
behandelt spreker d.3 flnancieele zyde
van de quaestie. Tot 81 October 1917
kan de Minister nog beschikken over
de credieten voor aanbouw, in 1916
gevoteerd, tot 21 October 1918 o.er
de credieten, welke thans gevoteerd
worden.
Spreker verlangt nu een klaar en
duideiyk antwoord van den Minister
op de vragenWaarop steunt het
door u aangevraagd bedrag Waarop
steunt uw verwachting, dat gy zoo
veel als gy hebt aangevraagd, nog
zult kunnens verwerken? Hoeveel
geld kan redelykerwys verwacht
worden te zullen verwerkt worden?
Ofschoon spreker dus voorstander is
van een derden kruiser, hangt zyn
stem over de amend.-Btchon af van
'a Ministers antwoord op zijn vragen.
De heer Jansen (u. 1.), consta
teert, dat 's Ministers vlootplan eon
bedrag van 275 millioen zal vorderen,
terwyl nog niet wordt overgegaan
tot den aanbouw van zware schepen,
omdat de Minister de ervaringen, in
dezen oorlog opgedaan, daartoe eerst
wil afwachten. Met den heer Van
der Voort van Zyp gelooft spreker,
dat de zware schepen vooreerst nog
wel noodig zullen blyven, doch ny
gaat voorloopig daarop thans niet
verder in.
Spreker licht vervolgens nador de
redenen toe, waarom hy indertijd
heeft medegewerkt tot de opheffing
der Rijkswerf te Amsterdam. Er zyn
wel plannen geweest om een nieuwe
werf te maken op de hoogte van de
Artilleriewerkplaatsen aan de Hem-
brug, maar de kosten waren te hoog,
en zulks zou' thans zeker jn nipt
geringer mate het geval zijn.
Voorts ontmoet hetverkiygen van
bet benoodigde personeel voor den
scheepsbouw groote bezwaren. Ove
rigens zyn onze marine-ingenieurs
bekwaam geDoeg om zelfstanriig
kruisers enz. te ontwerpen, en behoeft
men zich daarvoor niet tot de Duitsche
industrie te wenden. Nu de gelden
voor den eersten kruiser gevoteerd
zyn, vindt spreker geen aanleiding
om zich tegen den derden te verzetten.
De heer N o 1 e n a (r.k.) meent, dat
de regeering niet anders kan hande
len-dan zy doet, tenzy de internatio
nale omstandigheden zich zoodanig
gewijzigd hebben, dat zy daarin aan
leiding vindt om haar standpunt te
herzien.
Dat wordt bok erkend door een
scbry ven in de „Sozialistische Monats-
hefte", die het stemmen voor oorlogs-
en marine-uitgaven verdedigt, ook
met het oog op de koloniale politiek.
ZoolaDg wy koloniën hebben, en de
toestanden niet radicaal gewyzigd
zyn, zullen wij verplicht zyn die
koloniën te verdedigen. De wijze
waarop dit moet geschieden, is een
andere quaestie, die wy echter beter
doen aan bevoegde deskundigen over
te laten.
De heer Duymae r van Twist
(a.-r.) is het eens met den minister,
dat de Indische archipel in de aller
eerste plaats door een zeemacht dient
verdedigd. Om nu deze zaak tot een
goed einde te brengen, moet er zyn
een materieel en een financieel plan.
Wat het eerste aangaat, men kan
kiezen tusschen twee stelsels: een
artillerievloot en een vloot van klein
materieel. De minister kiest het eerste
plan, op welke gronden, deelt hy niet
mede. Deze schepen zullen een divisie
vormenmaar acht de minister één
divisie voldoende voor een redelyke
verdediging van Indië? Er is nieta
van te zeggen of we by een oorlog
