LDERSCHE COURANT
De Vereenigde Staten en
Duitschland.
DE OORLOG.
No. 4738
DONDERDAG 15 FEBRUARI 1917
46e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad Is
opgenomen
1. Tweede Kamer.
2. Uit den Omtrek.
3. Feuilleton, enz.
Eenige dagen geleden werd bericht,
dat de Duitsehe regeering opnieuw
een nota tot de Vereenigde Staten
bad gericht, waarin verzocht werd
vooratellen te doen, die een oorlog
tusschen beide landen zouden voor
komen.
Van Duitsehe zijde werd dit bericht
tegengesproken. Inderdaad is dan ook
geen nota gezonden, maar toch heeft
de Duitsehe regeering te kennen ge
geven, dat zij onder zekere voor
waarden tot onderhandeling bereid
was. Door bemiddeling van den
Zwitserschen gezant werd de des
betreffende mededeeling Zaterdagj.1.
aan de regeeting der Vereenigde
Staten' overgebracht. Op verzoek van
ministerLausing bevestigde de gezant
dit verzoek schriftelijk als volgt
„Duitschland heeft Zwitserland ver
zocht te zeggen, dat Duitschland
e7onal3 te voren bereid is met
Vereenigde Staten te onderhandelen,
mits de handelsblokkade tegen Enge
land daardoor niet verbroken wordt."
Het kan zijn, dat de bedoeling van
deze mededeeling is geweest, te ver
klaren, dat door middel van onder
handeling wellicht de weg gevonden
zou kunnen worden om de Ameri-
kaansche scheepvaart faciliteiten te
verleenen of baar te ontzien.
Echter zou de Duitsehe regeering
geen rekening hebben gehouden met
het standpuat, door de Vereenigde
Staten ingenomen. Dit toch eischt
geen ontzien alleen van de Ameri
kaansche en andere neutrale scheep
vaart, doch verlangt het houden der
door de Duitsehe regeering in de
„Sussex"-nota gegeven belofte, om
geen schepen zonder waarschuwing
in den grond te boren. De Ameri-
kaansche regeering beefr, op haar
beurt geen rekening gehouden met
de door Duitschland met betrekking
tot deze belofte gestelde voorwaardèn,
(aandrang ook op Eageland), hetgeen
wü reeds vroeger hebben uiteengezet.
Men moet dus tot de conclusie
komen, dat de mededeeling van de
Duitsehe regeering alle practische
waarde mist. Immers, Duitschland
schakelt de bespreking van de hoofd
oorzaak van het conflict met de
Vereenigde Staten uit.
In het antwoord, dat de Ameri-
kaansche Regeering den Zwitserschen
gezant deed toekomen, wordt dit dan
ook naar voren gebracht. Dit antwoord
luidde
De President heeft my verzocht u
te zeggen, in antwoord op de mede
deeling welke u zoo vriendelijk waart
my op 11 dezer te doen, dat de re
geering van- de Vereenigde Staten
gaarne met de Duitsehe regeering
van gedachten zal wisselen over
elke aangelegenheid, welke zfj daartoe
mocht voorstellen, ware het om de
proclamatie van 31 Jan. m te trekken,
waarbfj plotseling en zonder eenige
voorafgaande mededeeling de Duitsehe
regeering de belofte terugnam, welke
zij de Ameribaansche regeering op;
4 Mei 1.1. deed. Maar de Amerikaan-
scha regeering meent niet in eenige
bespreking te kunnen treden met de
Duitsehe regeering over de politiek
van den duikbootenoorlog tegen de
neutralen, welke thans gevoerd wordt,
tenzij en totdat de Duitschn regeeriDg
haar beloften van 4 Mei hernieuwt
en daarnaar handelt.
De Duitsehe regeering zegt dus te
willen onderhandelen, behalve over
het punt van verschil, terwijl de
Amerikaansche regeeriug mededeelt
hierover juist wel of anders in het
geheel niet te willen spreken.
Eenig resultaat is alzoo niet te
verwachten.
Oorlogsschepen der Entente
fn de Amerikaansche
wateren.
Uit Washington wordt dd. 13 Febr.
gemeld
Saulsbury, voorzitter van den Se
naat, heeft een wetsvoorstel inge
diend, dat, zoo het van kracht wordt,
de havens van de Vereenigde Staten
open zou stellen voor oorlogsschepen
der geallieerden, die koopvaardij
schepen convoyeeren ter beveiliging
tegen duikbootaanvallen en zulke
oorlogsschepen in staat) zou stellen
in de wateren van de Vereenigde
Staten te patrouill6eren op jacht naar
Duitsehe raiders.
Naar verluidt, zou het wetsontwerp
de betrekkingen met Duitscbland af
te breken. De Duitsehe gezant zal zijn
paspoort krijgen en den 17en ver
trekken.
Dat de Chineesche regeering „be
werkt" geworden is om tot haar
besluit te komen, blykt wel uit een
mededeeling, dio betrekking heeft op
de gebeurtenissen, welke plaats
vonden voor de regeering een beslis
sing had genomen, en waarin wordt
gezegd, dat de Duitschers in PekiDg
alle moeite deden om China te be
wegen neutraal te blijven. Hieraan
werd nog toegevoegd, dat deze po
gingen zouden falen, indien
Ententemogendheden maar „handig
manoeuvreerden".-
De nadeelige gevolgen van de ge
spannen verhouding tusschen de
Vereenigde Staten en Duitscbland
bedreigen ook in booge mate de
in België achtergebleven bevolking.
Naar men weet werden door de
Amëribaanscho „Commission for Re-
lief in Belgium" onafgebroken gelden
en voorraden ingezameld, om de in
woners van levensmiddelen en andere
benoodigdheden te voorzien.
In verband met den tosstand heeft
nu de Duitsehe regeeriDg het verblyf
van Amerikanen in Belgie tot Brussel
beperkt. Zij mogen niet langer hun
posten in Belgie en Noord Frankrijk
blijven innemen. De Amerikaansche
gezant. Whitlock zou van uit Brussel
wel algemeen toezicht op het steun-
werk blijven houden doch geen aan
spraak op zija diplomatieken r3Dg
kunnen maken en Je bedoeide Ame
rikanen zouden niet kunnen beschik
ken over auto's andere middelen
van vervoer. Na overweging van
d6ze beslissing is besloLen, dat de
leden der commissie onder dio om
standigheden niet langer hun verant
woordelijkheid en verplichtingen kon
den vervullen. In de pakhuizen van
verschillende districten is voor
zes weken voorraad, zoodat. onmid
dellljk gebrek niet te duchten is. De
commissie zal met. de inzamelingen
voortgaan, in de hoop dat een andere
onzijdige commissie de taak zal over
nemen.
Oe duikboot- en mljnoorlog.
De Engelsche mailboot „Afric"
(11.999 ton» van de White Star Line,
hel, Engelsche stoomschip „Foreland"
(1960 ton), de motorsloep „Norvegia"
en 3 visschersvaartuigen werden in
den grond geboord.
Van de mailboot „Afric" werden
B opvarenden gedood. 17 man worden
vermist.
In Duitsehe berichten wordt nog
het torpedeeren van de volgende
schepen gemeld
Een Engelsche schoener van 300
ton, geladen met granaten, de Fran-
sche zeilschepen „Holland" (30B ton),
„Confiance" en „Ste. Marie" en het
Russische stoomschip „Cercera" met
een lading van 5000 ton kolen.
De „V 69".
Naar Duitsehe bladen meeaeelen is
de „V 69" Maandagochtend in den
mond van de Eems aangekomen en
daar wegens den mist voor anker
gegaan.
Ontploffing In oen Engelsche muni
tiefabriek.
Londen, 13 Febr. Het ministerie
van munitie deelt mede, dat in een
munitiefabriek in Yorkshire een ont
ploffing heeft plaats gehad. Of er
menschtm zyn omgekomen, is nog
niet bekend, doch naar verluidt zijn
alle menschen in de fabriek gered,
In den omtrek van de fabriek is
eenige schade aangericht.
als een middel om den verscherpten
duikbootoorlog te beteugelen.
Saulsbury zette uiteen, dat het ook
van nut zou kunnen blijken, in de
huidige crisis, zonder oorlogsverkla
ring van de zijde der Vereenigde
Staten.
De neutralen.
Ook de Chineesche regeering was
door President Wilson aangezocht om
zich bij zijn actie aan te sluiten, en
naar het schijnt is dit verzoek niet
te vergeefsch gedaan.
Een bericht van 8 Febr. uit Tientsin
meldde dat eerst een prot63t aan de
Duitsehe regeering zou worden ge
zonden en dat van het antwoord
daarop de verdere houding zou af
hangen.
Iatusschen weet de „Morning Post"
echter mede te deelen, dat volgens
berichlten van 9 Febr. uit Shanghai,
dat tengevolge van een conferentie
tusschen eenige ministers en de leiders
van partijen te Peking, de regeering
besloten heeft, den raad van de
Vereenigde Staten op te volgen en
Oe legerberichten van
13 Februari.
Van het W e s t e 1 Ij k front.
De Duitsehe en Engelsche berichtc-n
maken melding van verschillende
'aanvallen. De mededeelingeu van
Duitsehe zyde geven aan, dat zij
mislukten, terwijl het Engelsche
communiqué vorderingen ten N. van
Ancre, en de verovering van 600 M.
loopgraaf tusschen Beaucourt en
Puisieux meldt.
Uit een en ander blijkt, dat de
gevechten' langzamerhand grooteren
omvang aannemen. Een Duitsch be
richt spreekt dan ook van een her
leving van den Sommeslag. Al is
de toestand nog niet met de groote
gevechtsdagen van den halfjarigen
slag te vergelijken, toch herinnert
hij reeds aan dieD, welke in de dagen
tusschen de grootere acties bestond.
Van het O o a t e 1 Ij k front komen
slechts berichten betreffende over
vallen bij het Driswiati Meer en ten
W. van Luck.
Aan het O o s t e n r ij k s c h-I t a-
liaansche front neemt de bedrij
vigheid toe. Op verschillende punten
werden hevige geschutgevechten ge
leverd, terwijl van beide zijden be
richten komen over actie der infan
terie.
Zoo wordt in het Italiaanscho
communiqué gemeld, dat aanvallen
der Oostenrijkers afgeslagen werden
op den Pasubio, in de streek van den
Monte Nero, in de Vallarsa en ten
O. van Görz. Bij den laatsgenoemden
aanval werden de voor eenige dagen
door de Oostenrijkers vermeesterde
stellingen volkomen heroverd, meer
dan 100 man, w. o. eenige officieren,
werden gevangen genomen.
Het Oosten» ijksche bericht deelt
mede dat aanvallen der Italianen in
de streek van St. Peter afgeslagen
werden. Verder werd aan den Tonaïe-
pas een Italiaansch steunpunt ver-
meesterd, waarbij 23 man gevangen
genomen werden.
Aan het Roemeensche front
heeft eveneens weer een gevecht van
eenigen omvang plaats gehad. Naar
van Duitsehe zijde wordt gemeld,
werd een sterk verdedigd Russisch
steunpunt ten Zuiden van Vale Putna
stormenderhand genomen. 3 officieren
en 168 man werden gevangen geno
men en 3 machinegeweren buitge
maakt.
Op andere punten van het front
nam de actie der artillerie en pa
trouilles toe.
Van het Macedonische front.
Ten Oosten van Paralovo hebben
de Centralen een door de Italianen
verdedigde hoogteatelling genomen.
Daarna werden eenige achter dit punt
gelegen kampen bestormd. 2 officie
ren en 90 man werden gevangen ge
nomen. De buit bestond uit B ma
chinegeweren en 2 myn werpers.
Tegenaanvallen van den vijand wer
den afgeslagen.
In MeBopatamiëbly vendeEn-
gelschen vorderingen maken. Naar
het bericht van den 18en dezer meldt,
werd Zondag de opmarseh op den
rechter Tigrisoever hervat, waarbij
de Turken tot hun laatste linie in
de Dohra-bocht (ten Westen van Koet)
teruggedreven werden. Dien dag
gingen de Engelschen over een front
breedte van BV» K.M. 800 - 2000 M.
vooruit.
NEDERLAND
EN DE OORLOG
Onze scheepvaart.
De uitvoerende commissie van de
N. O. T. deelt mede
In aansluiting aan het bericht be
treffende een regeling omtrent Neder
landsche schepen, welke uitvaren van
de Vereenigde Staten 'naar ons land,
kan worden gemeld, dat thans in
beginsel vaststaat, dat ook voor
schepen, welke daarheen uitvaren,
een zelfde regeliDg zal worden geA
troffou als voor eerstgenoemde sche
pen.
Tovens is in uitzicht gesteld, dat
ook voor onze schepen, welke van en
naar Indië varen, een gelijksoortige
regeling zal tot stand komen. Hierbij
dient iniu33cben te worden opge
merkt, dat een en ander alleen be
trokking heeft op vrachtschepen, en
dat voorloopig uitgesloten zijn de
passagiersschepen, waarvoor men in
tussoheu ook hoopt een bevredigende
oplossing' te zullen vinden.
Uit bet bovenstaande blykt, dat er
uitzicht bestaat, dat binnen zeer
afzienbaren tyd onze scheepvaart
weer zal kunnen worden hervat.
Opgemerkt dient echter te worden,
dat over V9rbreeding van de vrije
geul tusschen de myn velden nog
onderhandelingen worden gevoerd,
teneinde een onder de gegeven om
standigheden zoo veilig raogelijken
doortocht aan onze schepen te ver
zekeren, welke onderhandelingen ecif
ter nog niet geëindigd zyn.
De correspondent van het „Hbl."
te Rotterdam meldt:
Op dit oogenblik ligt een deel van
onze thuiskomende vloot hetzij te
Falmouth, hetzij in de Duins. Van
Engelsche zijde wordt, naar het
schijnt, geen bezwaar gemaakt. Nu
komt evenwel de moeilijkheid, dat
deze schepen geen voldoende hoeveel
heid buhkerkolen meer aan" boord
hebben om de thuisreis te aanvaarden
lang3 de nieuwe, door Duitschland
voorgeschreven noordelijke route,
terwijl, naar bekend is, in Engeland
niet op aanvulling van den kolen-
voorraad kan worden gerekend. Wel
zou het misschien nog mogelijk ge
weest zijn mot de overgebleven kolen
en met behulp van het verstoken
van een deel der lading nog langs
de oude noordelijke route behouden
de haven te bereiken.
Do reeders hebben dit echter niet
durven wagen en zijn nu zeer te
leurgesteld, uit een Duitsch bericht
te ontwaren, dat tot 13 Febr. voor de
en route zijnde schepen stilzwijgend
uitsondering op den algemeeneregel
zou worden gemaakt. Had men dit
te voren geweten, dan zou het nog
mogelijk geweest zijn alle schepen,
te zimen wel een dertig, mei hun
kostbaar graan in onze havens te
krijgen.
Men wil er thans op aandringen bij
Duitschland, dat voor al de genoem
de schepen en ook die, welke reeds
op weg waren toen de verscherpte
duikbootooriog werd afgekondigd,
alsnog een vrygeleide wordt gegeven.
Voor de te Falmouth en in de Duins
liggende schepen, zou het wanneer
zulks werd toegestaan, uiteraard het
kortst en het eenvoudigst zijn indien
de zuidelijke' route door het Kanaal
kon worden
Na het stoomschip „Jason", dat
Vrijdagmorgen te IJmuiden binnen
kwam, arriveerden Maandagnacht de
beide tot de Hollandsche Stoomboot
Maatsch. behoorende stoomschepen
„Amstelstroom" en „Maasstroom",
resp. van Bristol en London. De „Am
stelstroom" bevond zich in de Engel
sche wateren toen de Duitsehe blok
kade werd afgekondigd. Het heeft
daarna te Gravesend voor anker ge-
legon om orders af te wachten. Over
de uit- en thuisreis had het schip
juist een maand gedaan.
De „Maasstroom" vertrok 80 Jan.
van IJmuiden en werd geruimen tijd
op de Theems vastgehouden. Beide
schepen volbrachten den thuisreis
zonder incidenten.
De „Eemstroom", van dezelfde
maatschappij, ligt nog steeds op de
TheemB voor anker.
Da „Ternata".
Het stoomschip „Ternate", van den
Rotterdamschep Lloyd, dat uit Indië
op de thuisreis was, blijft voorloopig
te Suez liggen.
Da „Krakatau".
Het vrachtstoomschip „Krakatau",
van de Stoomvaart-MU. „Nederland",
hetwelk 24 December van Padang
naar Amsterdam was vertrokken en
route door het Suezkanaal nam,
stoomde Dinsdagmiddag te IJmuiden
binnen. Het stoomschip, dat don weg
benoorden Schotland om naar Neder
land moest nemen, bevond zich bij
de afkondiging van den verscherpten
duikbootoorlogjuistbenoordenlerland.
Hot was de reederlj echter mogelijk,
haar schip draadloos order te geven,
naar de Noorsche haven Bergen koers
te zetten, waar het schip 6 Febr.
aankwam. Vier dagen daarna werd,
order ontvangen de reis naar Am
sterdam voort te zetten.
De routo naar Nederland werd toen
genomon door de vrijgegeven en als
veilig te beschouwen strook, en het
stoomschip, aan boord waarvan zich
ook een afdeeling repatrieerende
Indische militairen bevond, bereikte
zonder moeilijkheden zijn bestemming.
Da „WeiterdIJk".
Het stoomschip „Westerdyk", van
Solleveld, v. d. Meer en v. Hatte-m'a
Stoomvaartmaatschappij, dat, geladen
met regeeringsgraan, van 15 Dec.
j.1. af to Stornoway in Eügeland
beeft gelegen, is"Maandag te twaalf
uur 's middags van daar vertrokken,
gesleept door en sleepbooten „Witte
Zee" en „Zwarte Zee". De reis naar
Rotterdam kan ongeveer vijf dagen
duren.
Da „Times" over Nederland.
Da correspondent van de „N. R. Ct."
te Londen meldt
De „Times" besluit een hoofdartikel,
waarin zij eerst opmerkingen maakt
bij Balfour's brief van dankbetuiging
aan de Amerikaansche vertegenwoor
digers voor hetgeen die ten behoeve
van de Engelsche belangen gedaan
hebben, als volgt:
De regeering der Nederlanden is
zoo vriendelijk geweest, om de taak,
die Gerard en andere leden vau het
Amerikaansche gezantschap te Berlyn
gedwongen waren op te geven, over
te nemen. Wy zouden niet kunnen
wenschen, dat zij aan bekwamere of
vriendelijker hauden werd toever
trouwd. Baron Gevers, deNederland-
landsche gezant te Berlijn, is goed
bekend als een bekwaam diplomaat
en zal bij alle pogingen om den toestand
van onze gevangen soldaten en mede
burgers te verlichten, door de gevoe
lens van z|jn landgenooten hartelijk
gesteund worden. Dat do Nederland-
8che regeering zich met de zorg voor
onze belangen belast heeft, bowijst
hoe volkomen de wolk is voorbijge
trokken, die onze oude vriendschap
ten tijde van den Zuid-Afrikaanse hen
oorlog verduisterd heeft. Die vriend
schap dngteokent, zooals wij dikwijls
in het licht hebben kunnen stellen,
van den tijd, toen Brandenburg nog
maar een klein vorstendom was en
heeft diepe wortelen in de geschiede
nis en de beschaving. Zy heeft zich
in vele opzichten volgens dezelfde
algemeene lijnen ontwikkeld in niet
weinige overeenkomsten in karakter
gemeenschappelijke en levens
belangen. Zij is verstoord geworden
door verwoede twisten, maar is steeds
weer herleefd en thans, nu een Botba
en een Smits zich bij de verdediging
van het rijk met roem bedekt hebben,
is zij geheel hersteld. Niets heeft er
meer toe bijgedragen, om haar hier
te lando te versterken dan de ruime
en algemeene edelmoedigheid, die de
Hollanders in den oorlog getoond
hebben. De menigte vluchtelingen uit
België, de geïnterneerde Engelschen
uit Af t wei pen en de gewonden, die
door Nederland op hun weg naar
hnis zijn gekomen, hebben allen hun
barmhartigheid ondervonden, die even
teeder en sympathiek als grootmoedig
was. Onder de hoede van zulk een
volk zullen onze belangen in Duitsch
land en in het bijzonder de zorg voor
onze gevangen medeburgers veilig
zijn. Wy danken de Nederlandsche
regeering en het Nederlandsche volk
voor de bereidwilligheid, waarmee zij
de taak aanvaard hebben.
Beschikbaarstelling van levens
middelen.
Blijkens de memorie van antwoord
nopens bot wetsontwerp suppletoirs
landbouwbegrooting 1917 erkent de
minister het belang van eene inven
tarisatie van verschillende artikelen.
Zooals bekend is bij reeds in deze rich
ting werkzaam. Aan de verstrekking
van gegevens zijn echter bezwaren
verbonden vah zoodanigen aard dat
de minister in 's lands belaüg geen
vrijheid vindt hieromtrent in details
te treden.
Om verspilling van levensmiddelen
tegen te gaan, door goedkoops ver
strekking, is het, naar de minister
meent, niet noodig de geheelo ver
strekking tegen lage prijzen een einde
te doen nemen. Daarvoor is rant
soeneering voldoende en de minister
is ook van plan, deze, naar gelang het
noodig blijkt, toe te passeD.
Voor een belangrijk gedeelte der
bevolking zoude de door prijsstijging
noodzakelijk geworden inperking van
gebruik van eenig hoofdartikel der
volksvoeding, onverbiddelijk onder
voeding met zich brengen, omdat de
vervanging van het duurdere artikel
door een goedkooper eenvoudig niet
mogelyk is. Mag dus, naar de meening
van den minister, eene zoodanige
beperkiDg niet worden afgedwongen,
zoo moet zeer op gepaste zuinigheid
worden aangedrongen en voor alles
met alle ten dienste staande middelen
tegen verspilling worden gewaakt.
Naar de meening van den minister
zou een belangrijke prijsstijging der
levensmiddelen niet te overkomen
nadeelen opleveren.
Acht de minister ge9n termen
aanwezig om ter besparing van kosten
de Distributiewet los te laten voor
het Deensche stelsel, zoo is hij ander
zijds ook niet bereid het initiatief te
nemen tot een wijziging van de
Distributiewet, waarop door andere
leden werd aangedrongen, in dier
voege, dat de verstrekking van goed-
koope levensmiddelen tot de min
vermogenden zou beperkt worden.
Wijziging van de Distributiewet
zou z.i. te veel tijd vorderen om
practisch effect te hebben en de
andere regelingen zouden de organi
satie der distributie meer ingewikkeld
maken dan zij is, zonder dat eenige
zekerheid bestaat, dat het beoogde
doel daardoor zoude worden bereikt.
Aan den aandrang, door sommige
leden uitgeoefend om de gemeenten
vrij te stellen van de betaling van
Vio in de nadeolige verschillen, is de
minister niet bereid gevolg te geven.
De door den minister voorbereide
regeling van rantsoeneering der be
volking bij het gebruik van brood,
gort, havermout, rijst, bak- en braad
vet en zeep, waarby zich ook weldra
zal aansluiten een rantsoeneering van
het gebruik van varirenvleesch, legt
getuigenis af van het streven van
den jniDister naar beperking.
Wat betreft de maatregelen welke
genomen zijn tot voorziening in 't
geval dat de aanvoer van sommige
levensmiddelen op bedenkelijke wijze
vermindert, merkt de minister op, dat
hij vooral onder de huidige omstan
digheden het niet wenschelijk acht
hieromtrent in nadere bijzonderheden
te treden.
Hij houdt er zich intusschen van
verzekerd onder al de omstandigheden
nijpend gebrek aan levensmiddelen te
kunnen voorkomen, zij dan ook, dat
de bevolking zioh in het gebruik van
sommige voedingsmiddelen zal moeten
beperken en hare gewone wijze van
voeding ingrijpende verandering zal
moeten ondergaan.
De beschikbaarstelling van goed
koop varkensvleesch wenscht de mi
nister niet te staken. Wel zal óok
hiervoor de rantsoeneering worden
ingevoerd.
De minister is niet bereid den prijs
van rijst te verlagen. Veertien cent
per pond acht hy matig. Hij doet
in dit verband mededeeliDg van de
door het gemeentebestuur van Am
sterdam getroffen maatregelen in
zake den prijs van rijst en aard
appelen en herhaalt, zulks in overleg
met den minister van Financiën, dat
ten ernstigste overwogen zal moeten
worden, of gemeenten, welke tegen
lagere prijzen verkoopeh dan in over
weging zijn gegeven, en daardoor de
kosten der distributie onrustbarend
verhoogen, wel in aanmerking kun
nen komen voor het ontvangen van
subsidie uit de opbrengst der oorlogs
winst belasting.
Ten slotte worde hier nog aange
stipt, dat de minister geen vrijheid
vindt om de Hjst der goedkoope
regeeringsartikelen uit te breiden,
doch dat hij wel bereid is tegemoet
koming te verleenen in de verstrek
king van goedkoope melk aan zieken
of zwakken. Ook hiervoor zal door
het Rijk voor 9/10 in de kosten
worden bijdragen.
Kolenrantsoenearlng dar industrie.
Dinsdag is door den minister van
Lanbbouw enz., de volgende circulaire
aan de burgemeesters toegezonden.
In aansluiting aan mijne circulaire
van 2 Februari 1917 no. 5738, afdee
ling Handel, betreffende de rantsoe
neering van brandstoffen voor gas-
en electriteitsbedrljven, heb ik de eer
u te berichten, dat door de voort
during der moeilijkheden voor de
kolenvoorziening, verdere maatrege
len, waardoor het verbruik, vooralle
overige industrieën in evenredige
mate worde beperkt, ni-t langer
kunnen worden uitgesteld.
Ik heb mij derhalve genoodzaakt
gezien te bepalen, dat met ingang
van 15 Februari a.s. aan alle indu
strieels bedrijven in Nederland slechts
is toegestaan een verbruik van brand
stoffen, overeenkomend met 75% van
de verbruikte boe veelheid in een over
eenkomstig tijdvak van de maand
November 1916. Deze rantsoeneer in g
geldt ook voor de levering van elec-
trischen stroom, al mocht daarvan
thans nog door den directeur der
Rykskolendistributie ontheffing zijn
verleend.
Het bovenstaande houdt geenszins
in, dat thans door alle industrieën
kan worden gerekend op beschikbaar
stelling van hoeveelheden brandstof
fen overeenkomend met het voorge
schreven maximum, doch het ver
groot de mogelijkheid, dat bij de toe
wijzingen in Maart aan aanvragen
uit alle takken van bedrijf althans
percentagegewljs zal kunnen worden
voldaan. In verband met de belangen,
voor welke verschillende industrieën
werkzaam zijn, zal het wenschelijk
kunnen blijken aan bepaalde bedrijven
geheele of gedeeltelijke ontheffing te
verleenen van het voorgeschreven
maximum-verbruik, hetgeen ter be-
oordeeliDg van den directeur der
Rijkskolendistributie kan geschieden.
Waar, behalve voor fabrieken van
levensmiddelen voor volksvoeding en
van legerbehoefton, uit den aard der
zaak slechts by hooge uitzondering
ontheffing zal worden verleend, is
het overbodig daartoe strekkende aan
vragen in te tlienen, wanneer niet
tegelijkertijd afdoend kan worden
aangetoond, dat door de ran tsoeneerin g
van het bedryf van aanvrager groote
landsbelangen worden geschaad. Ter
bevordering van een geregeld verloop
kunnen bedoelde aanvragen uitslui
tend schriftelijk worden gericht tot
de Rijkskolendistributie en slechts op
uitnoodiging persoonlijk worden toe
gelicht.
Er zij in het byzonder op g&wezen,
dat een op het oogenblik nog gunstige
voorraad van een bepaald bedrijf geen
vrijheid geeft tot overschrijding van
het gestelde maximum-verbruik
mocht overschrijding toch plaats heb
ben, dan zal dit voor het bedrijf in
kwestie van zeer nadeeligen invloed
zijn op de verdere toewijzigingen door
de Rykskolendistributie.
Ik vestig met nadruk de aandacht
op de noodzakelijkheid om bij de be
perking der productie, welke deze
rantsoeneering met zich brengen zal,
te streven naar eene oplossing die
voor de in de betreffende bedrijven
werkzaam zijnde arboiders bijzon
dere financieele nadoelen en ongerief
voorkomt; inzonderheid zal er naar
moeten worden gestreefd om door
inkrimping van den arbeidstyd stop
zetting van het bedrijf zooveel
mogelijk te voorkomen.
Ik heb de eer u te verzoeken den
inhoud dezer circulaire op de in uwe
gemeente gebruikelijke wijze ter
kennis van het publiek te brengen.
Tanks voor het Nederlandsche leger.
Naar „Het Centr." verneemt zal
het Nederlandsche leger naast de
den laatsten tyd ingevoerde moderne
strijdmiddelen, binnenkort ook kun
nen beschikken over zoogen:
motor-tanks, welke in den huidigen
oorlog hebben bewezen zulke geduchte
wapens te zyn.
Uit Amerika zyn veertien dagen
geleden twee geraamten gearriveerd
voor twee dezer aller modernste strijd
middelen. Ze zyn uitgerust met vier-
cylinder-explosie motoren van het
viertakt-systeem, welke ©en geweldige
kracht kunnen ontwikkelen. De pant
sering zal aan de constructiewerk-
plaatsen van het leger hier te lande
worden aangebracht. Het plaD bestaat
het aantal dezer tanks binnenkort
uit te breiden.
Tevens kan het blad melden, dat
de laatste weken proeven zyn ge
nomen met motor sleden. Eerst zyn
sleden beproefd, welke door een lucht
schroef werden voortbewogen, terwyi
vervolgens in beproeving zyn geno
men sleden, welke door een in het
lis grypend wiel werden gedreven.
Welke wyze van voortbeweging het
best voldeed, is nog niet bekend.
De vliegtuigen voor IndiB.
De „Java-Bode" ontleende aan de
„Preanger Bode" een en ander over
een onderzoek door het laboratorium
van het stoomwezen van de Ameri
kaansche motoren voor den vlieg-
dienst.
De vliegmotoren zyn van het zes-
cylindertype met waterkoeling.
Het gietwerk en de afwerking zyn
goed, en voor zoover de materiaal-
proeven reeds bekend zyn, is de hoe
danigheid prachtig te noemen.
De zuigers, die ongeschikt werden
bevonden voor verder gebruik, ver-
toouen scheuren, alle gelegen in de
vereterkingaribben, die 2 h 8 m.M.
dik zyn en van de b .-ide zuigerpen-
tappen uitgaan.
By trékken op de trekbank bleek
de breukbelasting van een der ge
scheurde zuigers 3 5 ton te bedragen.
Zeker hoog genoeg l
Het loopvlak van de zuigers ver
toont plaatselyke aantastingen, het
geen wijst op onvoldoende smering.
Overigens heeft men de volgende
geweldplegingen geconstateerd, welke
duideiyk bewyzen, dat 't bedienend
personeel der motoren vol activiteit
(helaas) is, doch absoluut geen ver
stand heeft om met dergeiybe ge
voelige machines om te gaan.
De zuigerpannen, die alle in hun
bus passend ingeslepen zyn, bleken
verwisseld en met geweld ingedreven
te zyn. De boutjes, die dienen om
de pen op de plaats te houden, waren
zoo geforceerd, dat de draad geheel
vernield was. x
Het meest aannemeiyke voor de
oorzaak der breuken is, dat de be
handeling er niet vreemd aan kan
zgn en dat men na onvoldoende mon
tage en toezicht, de motoren te lang
en te snel heeft laten proefdraaien.
Het hooge toerental wekt groote
versnellingskrachten voor den zuiger
en wanneer dan ongunstige omstan
digheden, als reeds genoemd, optre
den, dan moet men aanemen, dat de
zuiger de resultante van al deze
dynamische invloeden niet heeft
kunnen weerstaan.
Waren eventueel de versterkings-
ribben 5 m.M. dik geweest, dan zou de
zuiger vermoedelijk de mishandeling
hebben doorstaan, doch waar by de
constructie van vliegmotoren alles op
lichtheid aankomt, vooral voor de
hoen en weergaande deelen (zuiger
met stang) beeft de constructeur dit
niet noodig geacht, in de verwachting
vorkeerende, dat bevoegd personeel
de machine met het noodige gevoel
zou behandelen, geen deelen zou
verwisselen, geen verbindingen zou
forceeren.
De afgebeten arm.
De Haagsche Rechtbank heeft in
zake|de vordering ad. f25000, door
de kinderjuffrouw, van wie door een
der beren in den Haagschen Dieren
tuin de rechterhand en een gedeelte
van den rechterarm werden afgebeten,
ingesteld tegen het bestuur van den
Dierentuin, de vordering ontvanke
kelijk verklaard, en alvorens een
eindbeslissing te nemen, bevolen dat
Woensdag 21 Maart een getuigen
verhoor zal plaats hebben om eische-
res gelegenheid te geven verschillen
de door haar gestelde feiten te bewy-
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hr. Ms. „Holland".
Blykens by het departement van
marine ontvangen bericht is Hr. Ms.
pantserdekschip „Holland" onder be
vel van kapitein ter zee J. H. Zee
man, te St. Thomas aangekomen.
Vareanlging voor Vrouwanklesrecht.
Neen, het pad, dat de afdeeling
Helder Dinsdagavond bewandelde,
ging niet over rozen, lang niet.
Doornen en distels en allerlei onkruid
groeiden aan allen kant. Maar man-
(juiater gezegd: vrouw-) moedig hiel
den we stand en baanden ons een
weg: per aspera ad astral
Je voelt je, als man, zoo'n beetje
niet op je gemak. Je voelt je zoo
alsof het omgekeerd ware, en de
man tot het zwakke geslacht behoort.
Je voelt je, laat ik het maar ronduit
bekennen, angstig. Steeds denk je
aan die dichtregels van Vondel over
Elsje van Houweningen, die haar
meester, Huig de Groot, hielp ont
vluchten
„Eén vrouw is duizend mannen t'erg".
En hier waren zoo angstwekkend
veel vrouwen
Maar nu was het gekke van't
geval, dat de vrouwen niet beginnen
konden wegens het ontbreken van
manneiyke hulp. Want op het pro
gramma stond een viool nummertje
van den heer Snaphaan, en de heer
Snaphaan moest op dit critieke
oogenblik zijn diensten aan vaderland
en Koningin verrichten in de taptoe.
En de souffleur, die in het tooneel-
stukje zou assiBteeren, sloeg op dit
oogenblik op het Haven pleiü de groote
trom. Boem, boem, klonk hel, en het
waren even zooveele slagen op ons
hart. Ach, achl dat arme vrouwen
kiesrecht! het stond of viel met de
groote trom. Waar is het, dat er, in
den loop der jaren, genoeg voor op
de groote trom geslagen is, en dat
het tyd wordt, dat het eens komt.
Maar met dat al zaten wy te wachten,
hls maar te wachten.
Maar dat was lang niet het ergste,
lieve lezeres. Want u begrypt wel,
dat zoo'n taptoe ten slotte toch ein
digt en dat de groote trom en zijn
kameraad niet den heelen avond be
hoefden te muaiceeren.
Veel erger was by'v., dat mevr.
Aletta Jacobs, die eerst komen zou
ter opluistering" van deze byeen-
komst, verhinderd was. Veel erger
was, dat van al de rechterhanden
der afdeeling er maar enkele dispo
nibel wareneen paar hadden bittere
ervaringen op het Ijs opgedaan en
daardoor bewezen, dat goed schaat-
senrijden nog wat andera is dan goed
propageeren.
Veel erger b.v. was ook, dat, naar
Mevr. Van der Hulst, die het voor
zitterschap waarnam, zeide, Griet
Optimist niet aanwezig was. Jammer,
het goede mensch had voor drie
artikelen stof kunnen opdoen. Want
ik verzeker u, vriend lezer, voor we
goed en wel „op den goeden weg waren
was er al heel wat gebeurd. NatuurJyk
werd het een gezellig babbeltje, vooral
toen Griet.... pardon, ik bedoel Mevr.
v. d. Hulst, met een soort gebaar
van „seid umschlungen, millionen",
zei: „Gaan Jelui je gang maar, kin
dertjes, we moeten natuuriyk weer
op het mannelijk deel wachten".
Ter afwisseling begonnen ze met
de inwisseling der steunbons en deze
inwisseling gaf eenige afwisseling.
Toen kwam er een portière naar
beneden ik zal maar niet vertollen
waardoor hetwelk hilariteit en
kou veroorzaakte en de aanwezige
mannen Farizeeën deed uitroepen:
„Zooieta komt by onB niet voor".
Toen gebeurde er een heelen tyd
lang niets en daarna gebeurde er
weer niets. En eindeiyk zei mevr.
Van der Hulst, dat de musici er
waren en dat het nu kon beginnen.
Het was byna negen uur toen we
„op den goeden weg" kwamen. Maar
het eerste deel van dezen weg was
wat erg zwaar begaanbaar. Lacg3
de kanten stonden borden met de
bekende argumenten tegen die der
tegenstanders, en om de vijf stappen
moest je weer halt houden en ze
lezen. Om niet langer in beeldspraak
te biyven: het eerste bedryf van dit
bekroonde stuk was wat erg veel
betoogend en beredeneerend, er zat
niet veel actie in, het was allemaal
didactiek, en het bleef niet boeien.
Beter was het tweede bedryf: daar
werd, in een pakkende scène, een
concreet geval gesteld, en dèt impo
neerde.
Er werd goed gespeeld, ofschoon
niet alle spelers rolvast waren. Maar
ze waren geroutineerd op de planken
en sloegen zoodoende een goed figuur.
Het derde bedryf hebben wy niet
meer gezien. De gloed, die in ons
huisde voor het schoone ideaal der
suffragettes, zat te diep dan dat hy
naar buiten wenschte te stralen. Om
het platweg te zeggenoDze voeten
waren steenkoud, langs onzen rug
liepen de rillingen, en onze boezem
bibberde.
Vermelden wij nog, dat de heer
Snaphaan en Mej. R. Noor een twee
tal vioolsolo's met pianobegeleiding
gaven die zeer in den smaak vielen,
en hopen wy, dat Mevr. v. d. Hulst
een aantal 'zieltjes gewonnen heeft.
Dan zou het nog zyn: „eind goed,
al goed."
Algam. Bond van Ondarofflolaran.
Door den Algepi. Bond vau Onder
officieren der Kon. Marine en het
korps Mariniers is het volgende adres
met de daarby behooreDde memorie
van toelichting verzonden
Aan
de Tweede Kamer der
Staten-Generaal.
Geeft met verschuldigden eerbied
te kennen, het Hoofdbestuur van den
Algemeenen Bond van Onderofficieren
der Koninkiyke Marine en het korps
Mariniers, laatsteiyk goedgekeurd bij
Koninkiyk Besluit van 7 October 1913
No. 42 en gevestigd te Helder, Hoofd
gracht 57—58;
dat het eenige verbeteringen in het
Ontwerp Duurtebqslag over 1917
dankbaar erkent;
dat het echter blyft betreuren
le. dat de hoofdbyslag gevormd
wordt door een bepaald percentage
van het salaris, tot een algemeen
geldend maximum van f 120;
2e. dat de klassifleatie van 6 soor
ten gemeenten blyft gehandhaafd;
Se. dat niet alle ongehuwden in
het Ontwerp wet zyn opgenomen.
Redenen waarom adressant Uwe
Kamer eerbiedig verzoekt om wel
Uwe hooggewaardeerde medewerking
te willen verleenen, opdat de hoofd
byslag voor ieder onderofficier wordt
gebracht op f 150, de kindertoeslag
bepaald blyft op f 15 per kind, echter
tot een maximum van f 90, zoodat
het door de Regeering bepaald totaal
van f 240, gehandhaafd kan blfiven
en alle ongehuwden mede een bijslag
sullen ontvangen.
