ELDERSCHECOURANT
Volkstuintjes.
DE OORLOG.
No. 4749
DINSDAG 13 MAART 1917
46e JAARGANG
Het idee door den heer J. Loaner
in een ingezonden stuk in ons vorig
nummer geuit, verdient naar wy
meenen, wel in ernstige overweging
te worden genomen.
Wij hebben bij de voorbeelden van
overheidszorg in dezen, door dien
heer aangehaald, in ons vorig num
mer ook nog een en ander gezegd
omtrent hetgeen door B. en W. van
Hilversum gedaan ia. Wü willen ook
thans nog een en ander aangaande
het denkbeeld van beschikbaarstelling
van tuintjes voor de bevolking mede-
doelen, omdat wij meenen dat de zaak
ook in onze gemeente wel kon aan
gepakt worden.
Terrein is binnen de linie, o. i. genoeg
daarvoor te vinden. De gemeente heeft
«en terrein dat daarvoor wellicht ge
schikt te maken was n.1. het oude belt
terrein met de omgeving. „Volkshuis
vesting" bebouwt aan den Brakkeveld
weg slechts een gedeelte van het
door do vereeniging aangekocht ter
rein. Het gedeelte dat.niet zal be«
bouwd worden komt ons voor te z(jn
uitmuntend geschikt voor volkstuin
tjes. Men slaat dan twee vliegen in
esn klap„Volkshuisvesting" maakt
zijn grond rendabel en de burgerij
wordt geholpen aan tuinterrein.
Wij veronderstellen als bekend dat
Amsterdam met zijn beschikbaar
stelling van volkstuinen groot succes
heeft, 't Is een lust om te zien met
hoeveel zorg de lapjes grond by de
Muiderpoort bebouwd en onderhouden
worden.
Het Comité voor Volkstuinen te
Amsterdam (waarvan prof. J. A. van
Hamel voorzitter is) heeft thans weer
zijn beat gedaan om met het aan
brekende voorjaar een zoo groot moge
lijk aantal nieuwe tuintjes in gebruik
te brengen.
Dit werd juist thans van dubbel
belang geacht, omdat de ervaring
heeft getoond, dat zelfs op de kleine
tuintjes velen voor hun geziQ een
belangrijke bijdrage in de behoefte
aan groenten, erwten enz. kunnen
telen.
Aan den Michiel Adriaansz. de
Ruiterweg ia op het bestaande ter
rein de aanleg bezig van pl.m. 500
nieuwe tuintjes, die binnenkort in
gebruik kunnen worden genomen, en
waarvoor de aaavragen reede het
beschikbare getal hebben overschre
den.
Het Comité doet thans pogingen
om aan de overzijde van het IJ, in
do buurt van het Vliegenbosch een
nieuw terrein te krijgen van 800
tuintjes. Do tuintjeB zijn groot 100
viorkante meter en de huur is f5 h
f 7.60 per jaar. De gebruikers moeten
zelve voor den aanleg en het onder
houd zorgen.
(Voor onze gemeente zo» de prijs
zeker wel lager zijn.)
Ook elders, zagen we reeds, heeft
de zaak de aandacht getrokken en
wordt in dien geest gewerkt.
De opzichter der plantsoenen te
Alkmaar vraagt bouw- of weiland,
geschikt voor de teelt van gewassen
voor volksvoeding, gelegen in den
omtrek van Alkmaar.
Bij B. en W. van Haarlem bestaat
het voornemen over de gronden be-
hoorende aan da gemeente, te beschik
ken voor bouwland voor de teelt van
aardappelen, boonen, enz.
De firma van Houten te Weesp
stolt voor ieder lid van haar personeel
250 vierkante meter grond van haar
vrljliggendfabrieksterrein beschikbaar
ora daarop V6rbruiksartikelen te ver
bouwen.
De Koninklijke fabriek van Zink
werken F. W. Braat te Delft, geeft
haren 50 werklieden ieder 50 M*.
grond voor tuinbouw.
ïn onze gemeente verstrekt de
Holl. Spoor aan hare werklieden
tuingrond bij den watert®ren.
Deze voorbeelden zyn nog met
andere te vermeerderen.
Wü herhalen het, allerwege wordt
dus reeds in deze richtiüg gewerkt.
We behoeven dus niet meer de:
kat uit den boom te zien - de zaak
heeft levensvatbaarheid en biedt
voordeelen.
wy zouden willen vragen: Wie
bindt hier de kat de bel aan? Wie
neemt het initiatief? Er ia geen twijfel
aan of het zal ook hier slagen en
terrein is zeker wel te vindeD.
Desnoods kan de gemeente stennen.
"t Is een zaak dia de volkswelvaart
ten naaste aanbelangt, evenzeer als
b.v. Volkshuisvesting.
De legerberlchten van 10 ee
tt Maart.
Van het W e s t e IU k front.
De Franschen hebben hunne bij
Maison de Champagne heroverde
stellingen tegen meermalen herhaalde,
scherpe aanvallen der Duitschers
moeten verdedigen. Zoo meldt het
eommuniquó van Vrijdag,dat dat 8
aanvallen der Duitschers door het
vuur der Franschen tot mislukking
gebracht werden. Daarna zelf tot den
aanval overgaande maakten de Fran
schen opnieuw vorderingen. Tusschen
Butte du Mesnil en Maison de
Champagne werden een aantal loop
graven vermeesterd, waarbij 166 man
en 4 officieren gevangen genomen
werden.
Ook het bericht van den lOen
maakt behalve van kleinere ge
vechten melding van hardnekkige
tegenaanvallen der Duitschers ln
Champagne, die na verbitterd hand
gemeen afgeslagen werden. Op
den rechter Maasoever vielen de
Duitschers aan, met het doel de door
do Franschon heroverde stellingen bij
hot Canrièrea-bosch te vermeesteren.
Aanvankelijk slaagden sy erin bier
vasten voet te krijgen, doch door
tegenaanvallen werden z# weder
verdreven.
Raar de saededseUng van den Ilen
aangeeft herhaalden de Dufcaeton
opnieuw hunne aanvallen bij Maison
de Champagne. Niet alleen werden ook
nu hunne aanvallen afgeslagen, maar
zelfs slaagden de Franschen erin hun
linie naar voren te brengen. De thans
door hen ingenomen stellingen komen
ongeveer overeen met die, wolke zy
voor den aanval der Duitschers op
14 Februari bezet hielden. De Duit
schers zyu thans nog slechts meester
van den kam van hoogte 185.
Het Engelsche bericht van den 9en
maakt melding van een hevigen
aanval der Duitschers benoorden
Wulverghem. Op één punt wist de
vyand vasten voet ih de Engelsche
stellingen te krygen.
Aan de Ancre behaalden de JEngel-
schen wederom belangrijke voordeelen
het dorp Irles, ten W. van Bapaume,
het meest vooruitgeschoven punt van
de defensieve stellingen waarop de
Duitschers teruggetrokken waren,
werd door hen bezet. Tegelljkertyd
vielen de nabijgelegen verdediginsg-
werken in hun handen. Meer dan
100 man werden gevangen genomen,
4 schansmortieren en 15 machine
geweren werden buitgemaakt.
De Duitsche legerberichten maken
melding van aanvallen der Franschen
ten Z. van de Ancre, o.a. by Lau-
court en ten Z. van Crapeau-en-
Mesnil.
Na een gevecht van man tegen
man werden zy evenwel terugge
slagen. In West Champagne, ter
weerszyden van Prosnes, gingen
Russische afdeelingen, onder aan
voering van Fransche officieren tot
den aanval over. Op sommige punten
kreeg de vyand vasten voet in de
Duitsche loopgraven, doch moest
voor de tegenaanvallen der Duitschers
weder wyken. De gevechten ten Z.
van Ripont hadden een zeer verwoed
karakter. De hoeve maison de Cham
pagne verwisselde meermalen van
eigenaar, doch ten slotte bleef de
toestand vrijwel onveranderd.
Aan de Maas hadden ook eenige
gevechten plaats. Op den W.-oever
mislukte een aanval der Franschen
in het Cheppy-bosch. Ten O. van de
rivier gingen de Duitschers by het
Caurières-bosch tot den aanval over.
Zij drongen in de Fransche stellingen
en keerden met 5 officieren en 200
man aan gevangenen en 2 machine
geweren naar hunne linie terug.
Van het Roemeensehe front.
Van Oostenryksche zyde wordt
thans de by de gevechten op 8
Maart behaalde bult nauwkeurig
opgegeven. 17 machinegeweren, 5
myn werpers, een mortier, benevens
veel munitie en ander oorlogsmaterieel
werd buitgemaakt, het aantal ge
vangenen bedroeg 1004, waaronder
13 officieren.
Pogingen van de Russen om de
verloren stellingen op de hoogte
Magyaros te hernemen mislukten.
Van Russische zyde wordt gemeld,
dat tegenaanvallen werden onder
nomen. Het resultaat arvan wordt
evenwel niet medegedeeld.
Uit Mesopotamie.
Geiyk verwacht werd, is kort na
het bericht over de gevechten bij
Ctesiphon de tyding van den val van
Bagdad ontvangen. Zondag hebben
de Engelschen de stad bezet.
By Ctesiphon hadden de Turken
sterke verdedigingswerken aangelegd,
doch de snelle opmarsch der Engel
schen van Azizie noodzaakte hen de
stellingen te ontruimen.
Aan de rivier Diala vonden de
Eagelschen de Turksche linies krach
tig bezet. Donderdag gingen zij even
wel tot den aanval over. Des nachts
trokken zy by verrassing de Diala
over en vestigden een sterkon post
op den rechteroever. Daarna werd
overgegaan tot het overbruggen van
den Tigri8, beneden de samenvloeiing
met de Diala. Een sterke afdeeling
trok langs den rechteroever op en
stiet op 6 myien ten Zuiden van
Bagdad op den vijand, die 2 mijlen
achteruit werd geworpen. Op Vrijdag
forceerden de Engelschen den over
gang van de Diala en rukten tot 4
myien van Bagdad op. Ds troepen op
den rechteroever wierpen den vyand
uit zijn tweede stelling. Zij bivouak-
keerden op het veroverd terrein in
een zandstorm en een hevigen orkaan,
en drongen op Zaterdag de Turken
nog 8 myien verder ten Westen en
ten Zuid-Westen van Bagdad terug.
Vroeg in den morgen van Zondag
werd Bagdad bezet.
Van het Russisch-Turksehe
front.
Het oprukken der Engelschen
noodzaakt de Turken hun rechter
vleugel in Perzlö terug te trekken.
Van Russische zyde wordt dd. 10
Maart gemeld, dat de Turksche stel
lingen by Senneh genomen werden.
D> duikboot- on mljnoorlog.
Een Duitsch bericht van 10 Maart
geeft aan dat de volgende schepen
tot zinken werden gebrachthet Itali-
aansche stoomschip Porto di Smiroa
(2576 ton), de Italiaansche zeilschepen
Venere (299 ton), Teresidet (212 ton),
Svinzenzo (150 ton) en Emancipata
(50 ton), en voorts het Grieksche
stoomschip Nikolaos (1215 ton).
Een later bericht zegt, dat vol
gens het rapport van teruggekeerde
duikbooten een aantal stoom-en zeil
schepen met een gezameniyken In
houd van 41.177 ton vernietigd wer
den gébracht, gen sehip met 100 ton
salpeter werd naar een Duitsche haven
opgebraoht.
Van Engelsche zyde wordt dd. 11
Maart gemeld dat volgens bericht uit
Cork, het Noorsehe stoomschip „Stor-
stad" 6028 ton, met lading voor de
Belgische Belief commissie, op klaar
lichten dag zonder waarschuwing
werd getorpedeerd. Het Behlp was
veenÉen van de voorgewfcmen hen-
teekenen. 18 overlevenden zijn aan
land gekomen. Twee booten met meer
dan 30 opvarenden worden vermist.
In de Zwarte zee werd een Turksch
stoomschip by den Bosporus door een
Russische duikboot getorpedeerd.Door
denzelfden duikboot werden 2 sleep-
booten en 8 zeilschepen in den grond
geboord.
i .Transportschip gezonken.'
Het transportschip „Mendi" (4280
.ton) dat de laatste groep Zuid-Afri-
kaansche arbeiders naar Frankryk
overbracht, is op weg van Eageland
naar Havre in den mist op een ander
schip geloopen. Tengevolge van de
aanvaring werd het schip zwaar be
schadigd, en zonk binnen 25 mi
nuten. 10 Europeanen en 625 inboor
lingen kwamen om, 12 Europeanen
en J 91 inboorlingen werden gered,
Bagdad door de Engelsehen
bezet.
Dinsdag j.1. waren de Engelschen
op nog geen 14 myi afstand van de
stad en de Engelsche commanderende
generaal berichtte, dat de Turken,
zelfs op dien kleinen afstand van
dit strategisch en politiek centrum,
slechts „geringen tegenstand" boden.
Ctesiphon werd door de Turken
zonder gsvecht ontruimd en dit was
de laatste sterko linie van Bagdad.
Hier heeft Townshend den laatsten
slag geleverd, voor hy terugtrok op
Koet el Amara.
De ontruiming van Ctesiphon 'en
het feit, dat de Turken geen tegen
stand biedeD, wórden beschouwd als
een bewijs van de buitengewone
desorganisatie en de volkomen neder
laag van het Turksohe leger in
Meaopotamié. Men is algemeen van
meening, dat het Tui ksche leger
het grootste deel van een legerkorps
heeft verloren in de gevechten by
Hai en Sanna i Yat, en een groot
gedeelte van zyn artillerie in zyn
overhaasten terugtocht, zoodat het
leger in het gebied langs de Tigris
niet langer beschouwd kan worden
als een ernstige strijdmacht en dat
het maanden duren zal voor het
hervormd en gereorganiseerd is.
De „Daily Chronicle" zegt„Het
verlies van Bagdad is een zware
slag voor de Turken. Het, is het
centrum van de grootste provincie
van het Turksche rijk, een provincie
met buitengewoon vruchtbaren grond.
De stad is geruimen tijd het hoofd
kwartier van een Turksch leger
corps geweest.
In dozen oorlog was Bagdad voor
de Turken een basis van provian
deering voor de operaties in Mace
donië en West-Perzie. Tan Bagdad
uit werd het Turksche leger gepro
viandeerd, dat Perziö binnendrong
en den opmarsch der Russen van
Hamadan tegenhield. Door den val
van Bagdad zullen de vyandeiyke
tro6peD, die door de Russen terug
gedrongen worden naar de Perzische
gronB, in een neteligen toestand ge
raken, fcenzy zy reeds haastig terug
getrokken zyn van KermaDsjeh. In
dat geval mogen wij verwachten,
spoedig te zullen hooren, dat het
Russische leger dat zich van Hama
dan uit in westelyke richting zal
bewegeD, zich vereenigen zal met
het Engelsche te Bagdad.
Deze vereeniging zou de Turken
noodzaken terug te 'trekken op Mos
soel en dit zou hen berooven van
het voordeel, dat zy tot dusverre
hebben gehad, om te strydsn op
binnenlinies in het dal van de Tigris.
Deze gevolgen zouden van buiten
gewoon gewicht voorde oorlogvoering
in Aziö zijn.
Sir Stanley Maud en het dappere
leger, dat hij aanvoert, hebben op
schitterende wyze onze positie in
Mesopotamie, na de tegenslagen, die
wij daar in het vorige jaar hebben
ondervonden, hersteld. Zyn zegevie
rende opmarsch, bonevens de gevan
genneming van het groote aantal
Turkon en den aanzienlyken buit,
die gemaakt is, heeft het Britsche
prestige in Aziö hersteld."
Bagdad is de hoofdstad van het
gelijknamige Turksche paejaliek. Het
is de beroemde stad der Khalifen, en
was eenmaal het brandpunt der Mo
hammedaansche beschaving.
De stad, die een omvang heeft van
uur gaans, is geheel omgeven door
een muur van gebakken steen, waarop
zich 180 torens bevinden. Op den
rechteroever van de rivier staat de
citadel. De bevolking der stad schat
men thans op ongeveer 200.000 zielen.
Drie kwart daarvan zyn Mohamme
danen. Het aantal Christenen schat
men op 8000, dat der Israëlieten op
40.000.
De handel ia - hoewel veel minder
dan vroeger nog steeds van groote
beteekenia. De aanleg van den Bagdad-
spoorweg belooft groote uitbreiding
aan den handel te zullen ge ven .Ook van
dit standpunt bez4en is de bezetting
van de stad voor de Engelschen een
succes van beteekenia, aangezien de
concessie voor den aanleg van den
spoorweg van Konstantinopel naar
El-Koweit in handen was van Duitsch-
land, den grooten concurrent op
handelsgebied.
De Vereenlgde Staten
en Dultschlend.
Uit Washington wordt gemeld, dat
Wilson besloten heeft het CongreB
in April tot een buitengewone zittiDg
byeen te roepen. Hy was tot de slot
som gekomen, dat hij de bevoegdheid
had om koopvaardijschepen tegen
Duitsche duikbooten te bewapenen.
Aan de „Daily Tel." werd dd. 9
Maart geseind, dat men niet ver
wachtte, dat president Wilson uit
eigen beweging tot do bewapening
over zou gaan. Daarentegen verneemt
de „Temps" uit Washington, dat de
admiraliteit last heeft gegeven de
voor de Europeesehe wateren be
stemde koopvaarders te bewapenen.
Aan de pers werd het verzoek gericht
geen berichten omtrent bewapening
of vertrek van dergelijke schepen te
publiceeren.
31 Januari j.1. zonk in de haven
van Charleston het Duitsche stoom
schip „Liebenfels", van de Hanaa-
iyn, welk schip ssdert het uitbreken
van den oorlog aldaar in de haven
lag. Men meende, dat in de zyden
van h8t schip gaten geboord waren,
in welk vermoeden men gesterkt
werd door het feit, dat de kapitein
toenmaals hulp van sleepbooten wei
gerde. In verband met deze zaak zyn
8 officieren van het schip veroordeeld
tot 1 jaar gevangenisstraf en 600
dollar boete.
Een bericht uit Los Angelos meldt
nog, dat kapitein Frltzen, naar men
meent een Duitsch zeeofficier, is
aangehouden. Dit zou verband houden
mot esn samenspanning om het
Wolland-kanaal door een ontploffing
te beschadigen.
Ongeregeldheden te
St. Petersburg.
De commandant van de troepen in
St. Petersburg maakt in een procla
malie het volgende bekend:
Tengevolge van de ongeregeldheden
der laatste dagen, het geweld en de
aanvallen tegen de politie en de sol
daten gepleegd, zyn samenscholingen
in de straten verboden. De bevolking
wordt gewaarschuwd, dat de troepen
gemachtigd zJjn, gebruik te maken
van de wapenen en voor geen midde
len terug te schrikken, om, de orde
in de hoofdstad te heratellen.
De. bladen komen niet uit, het
tramverkeer staat geheel stil.
D« samenzwering tegenLloyd Beorge.
Eenigen tyd geleden'werd melding
gemaakt van een samenzwering die
ten doel had de Eagolscke Ministers
Lloyd George en Henderaon om het
leven te brengen.
Zooala men zich herinnert, werd
don 6en Maart een aanvang gemaakt
met de behandeling van bovenge
noemde zaak voor het hof van straf
zaken van Old Bailey.
De vier beschuldigden waren Alice
Wüeeldom, 50 jaar, verkoopster van
toiletartikelen te Derby, haar doch
ter Harriet Ann Wüeeldoa, 27 jaar,
onderwyzeres, Winnie Mason 30 jaar
en haar schoonzoon Aifred George
Gason, apotheker. Voor het gerechts
hof voor strafzaken was uitgemaakt,
dat zy zich krachtig werkende vergif
fen als curarestrychnine hadden weten
te verschaffen.
Uit het verhoor bleek, dat men
met gedegenereerde typen had te doen,
die door allerlei revclutionnaire lec
tuur geheel in de war waren gebracht.
De attorney-general noemde hen in
zyn requisitoir uiterst gevaarlijk. Hij
herinnerde er aan, dat mevrouw
Whe6ldon haar plan had medegedeeld,
om Lloyd George te dooden door een
vergiftigen spyker in zyn schoen te
stoppen. Verder bad zij er zich op
beroemd, ook een aanslag op't leven
van Mac Kenna te willen plegen.
Dergeiyke plannen, vervolgde de
attornsy-general mogen op hersen
schimmen lijken, maar elk détail
was toch mee de meeste zorg voor
bereid.
Als eerste getuigen traden op
agenten van de geheime politie, die
zich onder een aangenomen naam
als anarchisten aan de familie Wheel-
dorn hadden voorgesteld.
Een der verdedigers laakte scherp
het gebruik maken van geheime
agenten, waarop ,de attorney geueral
antwoordde dat dit in deze gevaarlijke
tijden noodzakeiyk was.
De uitspraak van de jury Inidde:
Mevrouw Wheeldon tot tien jaar.
Aifred Maaontotzevenjaar, en Winnie
Mason tot vyf jaar dwangarbeid.
Harriet Wheeldon werd niet schuldig
bevonden.
BINNENLAND.
Nederlandsch stoomschip
getorpedeerd.
Den Haag, 1 Maart. Volgens by
de Nederlandsch Indische Tankstoom-
bootmaat^chappy te den Haag uit
Lissabon ontvangen bericht is de
„Ares" van genoemde Maatschappy,
40 myien van Caraes aan de mondiDg
van de Taag door een Duitsche onder-
zeeör getorpedeerd. De Hollandscbe
bemanning is, voor zoover bekend,
geheel gered. Twee reddingbooten
werden by het afzenden van dit be
richt nog vermist.
Onze scheepvaart.
Naar van welingelichte zijde wordt
gemeld, is, in verband met de van
15 Maart a.s. af door de Duitschere-
geering volledig veilig verklaarde
vaargeul van Nederland naar Noor
wegen, door de reedera nog geen be
slissing genomen, wanneer de graan
schepen naar Amerika zullen uitvaren.
Van de vrije vaargeul kan voorloopig
alleen door graanschepen gebruik ge
maakt worden, daar voor de andere
vrachtschepen met de Engelsche re
geering nog geen volkomen overeen
stemming ls_ verkregen.
Het is, meldt de „N. R. Ct.", in de
afgeloopen week iets beter in de
Rotterdamsehe haven geweest dan de
vorige. Tot Zaterdagmorgen zyn er
binnengekomen 19 schepen tegen
verleden week 8. Hiervan waren er
2 Nederlandsche, 14 Engelsche -
waaronder een convool van 18 en
Noorsehe.
16 Schepen waren geladen met
stukgoederen, 1 met benzine en 2
voeren er binnen in ballast.
Het aantal vertrokken Behepen be
droeg 14 tegen de vorige week II.
Er voeren uit i Nederlandsche, 7
Engelsche, 8 Noorsehe en 1 Grleksch.
9 Hadden er stukgoederen aan boord
en 6 vertrokken in ballast.
De stoomtrawlers varen weer uit
In de Zaterdag gehouden leden
vergadering van de Onderlinge Oor-
log&rtaitio-Maafctthapptj te XJmulden
ia besloten dat de sedert het afkon
digen van den verscherpten duikboot
oorlog jjescnorate molestverzekering
voor viascheravaartuigen weder op
15 Maart in werking zal worden ge
steld, omdat het bestuur den waar
borg gekregen heeft, dat van dien
datum af een absolute veiligheid ver
zekerd wordt.
Op dien dag zal de IJmuider
atoom viaschersvloet dus weer in de
vaart worden gebracht, al zal het
voor een groot deel der vaartuigen
voorloopig nog bezwaren opleveren
wegens het gebrek 'aan bunkerkolen.
De schepen, die opgelegd wsrden
en nog over een voldoende hoeveel
heid kolen beschikken, zullen dan
echter dadeiyk ter visschery uitstoo-
men.
Oe „Prlncess Pdellte".
Het is moeiiyk om het iedereen
naar den zin te maken. In ons vorig
nummer namen wy een Duitsch
oerdeel over dit geval op, waarin
weid g9zegd, dat het schip geïnter
neerd had moeten worden. Hieronder
laten wy nu volgen wat Herbette in
de „Echo de Paris" opmerkt.
Hy noemt het gebeurde koren op
den molen van Duitschland. Daarmee
worden de wenschen van Duitschlaud
vervuld, daar Nederland de schepen
dwingt, met daaraan den toegang tot
zijn havens to weigeren, zich niet te
bewapenen of geen handel meer te
dry ven. Hy gelooft, dat geen enkele
voorzorg Nederland voor het Duitsche
gevaar zal vrywaren. Ver in het
verleden teruggaand onderzoekt hij
de plannen, die Duitschland ten op
zichte van Nederland heeft ontworpen,
met name, wat Vau Outshoorn in
de „Straszburger Post" van 9 December
1910 heeft geschreven, dat waarmee
hjj wilde bewyzen, dat de voorspoed,
het bestaan en de, duurzame onaf
hankelijkheid van Nederland afhangen
van een innige toenadering tot
Duitschland.
Verder zegt HerbetteDuitachland
wil de kust van de Noordzee tegen
over Eageland hebben en zal
zoolang het niet voorgoed overwonnen
is zijn plannen om de monden van
Rijn, Maas en Schelde È8 bezitten,
nooit opgaven. Het zal toeslaan als
het den tyd daarvoor guustig acht,
geen diplomatieke voorzorgen zullen
het weerhouden en het zal alleen
aarzelen als bet vreest dat de operatie
te duur zou kosten.
Schr. zegt verder, dat Frankryk de
nationale trots der Nederlandera
wenscht te ontzien en schetst den
moeilijken toestand van Nederland.
De Duitsche torpedoboot
to IJmuideo.
In de gemeente Velsen is do vol
gende publicatie aangeplakt:
Da burgemeester van Velsen maakt
bekend, dat de Duitsche gezant in
opdracht zyner regeering verzocht
heeft, de diepgevoelde dankbaarheid
van de keizerlijke regeering over te
brengen aan allen, die zich tydens
de aanwezigheid der V 69 te IJmui-
den met de zorg voor de gewonden,
de begrafenis der overledenen, of het
onderhoud der bemanning hebben
belast
voorts, dat de keizerlijke marine
in het byzonder getroffen 'is door de
welwillende ontvangst, die het boven
genoemde vaartuig en zyn bemanning
van de zyde der gemeentelijke auto
riteiten en de inwoners van IJmuiden
hebben ondervonden, en een bedrag
van f 10.000 te myner beschikking
beeft gesteld ten behoeve van werken
van liefdadigheid te IJmuiden.
Vliegtuigen voor IndiB.
De vliegeniers van het Ned.Iad. leger,
Terpoorten, Volgelsang en Eogelbert
van Bevervoorde zyn 4 Maart met
een aantal watervliegtuigen uit Ame
rika te Batavia aangekomen.
Onze turf on do kolennood.
Men acbryfc van deskundige z(jde
aan het „Hbl.":
In zijn rede heeft Minister Posthuma
betoogd, dat uitbreiding van het win
nen van fabrieksturf groote bezwaren
en gering voordeel zou hebben. Dit
moge volkomen juist zyn, doch daar
mede hebben onze veenen nog niet
afgedaan. Immers we herhalen
men kan ook maken tuifpoeder. De
bereiding daarvan kan geheel machi
naal geschieden, zoodat de arbeiders-
moeilijkheden vervallen.
Tui fpoeder is in tegenstelling met
fabriekspoeder geen minderwaardige
brandstof. By proeven toch bleek dat
1 ton turfpoeder onder atoomketels
verstookt dezelfde waarde had 'als
1.15 tot 1.2 ton goede Engelsche
steenkool.
De stoomketelvuren moeten er voor
veranderd wordeD, maar ia het
overgroote aantal gevallen kan dit
gemakkeiyk en zonder veel kosten.
Dan kan gemaakt worden turfkool.
Ook daarvan kan de bereiding nage
noeg geheel machinaal zyn. Turfkool
is als brandstof ook minstens even
goed als steenkool, en eischt geen
verandering der stoomketel vuren.
Bovendien is turfkool ook uitstekend
geschikt voor huisbrand.
Wellicht mag er de aandacht
op gevestigd worden, dat een zeer
groote Engelsche maatschappy,
„de Wetcarbonising Limited"- te
Londen, hiér te lande talryke oc
trooien aangevraagd heeft voor of in
verband met werkwyzen tot het be
reiden van turfkool. Het ligt voor de
hand aan te nemen dat deze octrooi
aanvragen gedaan zijn, omdat ge
noemde firma het plan heeft te zyner
tijd de turfkool-fabricage hier te
lande ter hand te nemen.
Moet daarop gewacht worden En
Is het gewenscht, dat op dit gebied
een buitenlandsche firma bier te lande
een monopolie krijgt?
Zou het nu in verband met de
ervaringen, die men in het buitenland
reeds opgedaan heeft, in verband met
onzen kolennood en onze lévenamid-
delenvoorzienlng - volgens den
Minister moeten levens middelen uit
gevoerd worden om san kolen te
komen niet tijd worden dat men
van regeeringswege eens dasdwer-
keiyk onderzocht of er met eenige
kans op succes ook hier te lande
turfkool 6n turfpoeder gemaakt .kun
nen worden
Zelfs al zou het resultaat van dit
onderzoek voor normale omstandig
heden onbevredigend zyn het
tegendeel is te verwachten dan
nog zou er voor de Regeering zoolang
de omstandigheden abnormaal bljj ven,»
aanleiding kunnen zyn deze faoriea-
ties ter hand te nemen.
Da torpadaaring van da
„Mount Tampla".
Te Oldenzaal arriveerde dezer dagen
een Hollandsch zeeman uit Oost-
Souburg (Zeeland), een der 18 over
levenden van het getorpedeerde Ea
gelsche stoomschip „Mount Templo".
Do man vertelde aaa een correspon
dent van het „H.blad":
In Montreal namen we onze lading
in, bestaande uit 1200 cavallerie-
paarden, stukgoed en levensmiddelen,
alles bestemd voor het Fransche
gouvernement. Het doel van onze
reis was Brest. Op 6 Dec. 1916 zagen
we een schip naderen, uiterlijk een
gewone vrachtschuit. Eensklaps sloe
gen aan de voorzijde van het schip
twee kleppen open en twee vuur
monden werden zichtoaar. En by'na
op het zelfde oogenblik werd uit
beide kanonnen een Bchot gelost, die
echter geen doel troffen. Daarna werd
een torpedo gelanceerd, welke ons
schip trof in de machinekamer. De
„Mount Temple" was bewapend met
een kanon van klein kaliber, dat
echter niet geladen was. pnmiddeliyk
begon het schip te zinken.
Ik redde rnjj op een stuk hout en
werd spoedig daarop met nog 18
andere zeelui opgepikt door een der
beide stoomsloepen van de „Möwe II".
125 leden der bemanning vonden den
dood in de golven, terwyi een der
14 geredden ook den volgenden dag
reeds overleed. Op den dag der torpe
deering 6 Dec. 1916 was ik
juist 1 maand en 10 dagen aan boord
der „Mount Temple". Het vergaan
van ons schip bood een vreeseiyk
schouwspel; circa 400 paarden, die
zich boven deka bevonden, spartelden
in zee rond, sommige bleven zelfs
drie uur zwemmen. Kwamen ze naby
de stoomsloepen, dan werden ze door
de bemanning doodgeschoten, om hen
uit de ellendige marteling te verlossen.
Na eenige uren werden wo overge
bracht op de „Möwe II", waar we
18 dagen aan boord bleven.
Ia die 18 dagen was ik er getuige
van, dat de „Möwe II" 9 stoom
schepen en 1 zeilschip in den grond
boorde. Vervolgens werden we aan
boord gebracht van de „Tarrowdale",
die last had oub met haar eigen be
manning naar Swinemttade op te
brengen. Na eenige dagen kwamon
we te Swinemüade aan en werden
allen overgebracht naar een naby
gelegen gevangenkamp. Na eenigen
tyd daar onder strenge contröle,
strenge behandeling by zeer slechte
voeding vertoefd te hebben, werden
we getransporteerd naar een gevan
genenkamp by Stettin, waar op dit
oogenblik nog 1 kapitein, 4 dek-
officieren en 6 machinisten, allen
Eagelschen en behoorende tot de be
manning van genoemde schepen,
worden gevangen gehouden. Daarna
werden we overgebracht naar het
gevangenenkamp by Dülmen en
eindeiyk naar dat bij Brandenburg,
algemeen het sterfkamp genoemd,
omdat er op een verschrikkelijke wijze
honger wordt geleden en het aantal
sterfgevallen bijgevolg enorm groot is.
Donderdagnamiddag om 5 uur werd
me de heuglijke boodschap gebracht,
dat ik naar Holland kon vertrekken.
Ea zoo kwam ik dan via Bentheim
hier aan. Tot laatstgenoemde plaats
werd ik begeleid door een soldaat met
geladen geweer, waarop een bajonet
st ik. Te Bentheim leerde ik al dadeiyk
weer de Hollandscbe offervaardigheid
op piyB stelleneen paar Nederland
sche passagiers, daar vertoevende,
voorzagen me van reisgeld, om in
Oldenzaal te komen, zelfs nog vaü
meer dan ik noodig had. Ik aanvaardde
het dankbaar, omdat het in eeD
behoefte voorzag.
Ten slotte deelde de man nog mede,
dat in de gevangenenkampen, waar
hy had vertoefd èa behandeling én
voeding alles te wenschen overlieten.
INGEZONDEN.
De volkskeuken.
In een ingezonden stukje was het
de heer Michels, die óók o.m. de
pryzen van het eten voor de meeste
gezinnen nog te hoog achtte.
Inderdaad is by oppervlakkige
waarneming dit feit reeds te con-
stateeren. Wie bekend is met het
jeringe deel, dat van een arbeiders-
inkomen overbiyft voor de middagpot,
weet tevens, dat indien zulk een
gezin, (stel het op gemiddeld 6 per
sonen) niet eiken dag f 0.75 of fl.—
voor het diner kan besteden.
En nu reken ik nog ma&r, dat
zulk een gezin uit matige eters be
staat. Als 1 Liter overeenkomt met
nog geen 2 diepe borden, dan is de
hoeveelheid van 1 Liter per persoon
voor vele gezinnen te kort. En als
in zulk een gezin naast den man
een of meer zoons zyn, die goed
kunnen schransen, dan ia het eind
er van zoek.
Velen zullen zich dan toch met
«enigs bezorgdheid afvragen: „Hoe
en wat eet een groot deel van de
menschen dan toch?"
Dezulken zouden, om daar antwoord
op te erlangen, eens eenigen tyd
zelf met een weekloon van (laten we
maar niet al te zuinig zyn) vijftien
gulden per week moeten huishouden.
Zy zouden dan ervaren, dat een
arbeidersvrouw eigenschappen moet
bezitten, die verre van gewoo'n zyn.
Eigenschappen, waardoor men van
niets nog wat maken kan, eigen-
schappen om voor 80 et. desnoods
eens een keer voor het heele gezin
te koken.
Xn zelfs zal zulk een gezin het
wel eens een keer, om b.v. voorden
Zondag wat extra te hebben, buiten
een middagpot moeten stellen
Daarom zy men. bij de beoordeel mg
van het instituut gemeenschappelijk
koken zeer voorzienng.
Kr behoort heel wat toe, om tegen
de arbeidershuisvrouw op dit punt
te eoucurreeren.
Sn eor het zóó is, dat deze haar
eigen potje er voor kan laten staan,
moeten de tarieven zeer laag zyn.
Zeker, de kosten van brandstof
etc. moeten in elk gezin geteld wor
den. Maar hoe velen zijn er niet, die
de kachel tegeiyk gebruiken yoor
verwarming en voor eten koken?
Sn dan ls er nog iets. Het huis
houden van den arbeider is tikkrom
met zoo weinig geld te beheeren,
omdat de vtqmxo haar gefuele arbeids
kracht gratie geeft.
Er zouden op het gebied der hui-
seiyke werkzaamheden ai veel meer
gemeenschappelijke inrichtingen zija,
als de arbeidskracht m die branche
niet zóó goedkoop was, dat er met
de beate machines en de beste arbeids-
methoden niet tegen teconcurreeren is.
Dit is Juist zulk een verscbil'met
die gezinnen, welke reed3 voor dat
werk betaalde kraenten in den vorm
van dienstboden hebben. Iodienzulk
een huishouding door coöperatieve
inrichtingen bediend wordt, npaart
zy allicht een keukenmeid uit.
Natuurlijk zal die voorziening das
nog iets beter moeten zijn, dan de
hier pas geBtichte.
Maar dat doet niets af aan het
feit, dat in die gezinnen met gemeen-
schappeiyk werken beter besparing
wordt verkregen dan dit met ds
arbeidersgezinnen het geval is.
De tarieven zullen dus véél lager
moeten zfin. Xn dat moet toch mogeiyk
zJjn ook.
Toevallig at ik deze week soep.
Met myn vrouw rekenden wy eens
uit, dat daarin gebruikt wasvleusch
etc. f 0.76, ryst en vermicelli f0 28,
soepgroenten en bouillonblokjes f 0.14.
Rekenen wy nu hierby nog een eent
of 18 voor klaarmaken etc. etc.,
dan kostte ons dit middagmaal f 1.26.
De hoeveelheid was, rekenden wy
uit, 18 diepe borden, zeg dus 6 L.
De volkskeuken zou odb duzoifde
Hoeveelheid dus voor f 1.20 hebban
geleverd. Ka zou die soep dao de-
zelfde kwaliteit hebben gehad? We
geiooven het niet.
Maaren dat is het ergste. We
hadden aan dia soep alleen feftelijk
niet genoeg, om er geheel ons maal
mede te doen.
Xn wy behooren tot de matige
eters, aoodat ik maar wil zeggen,
dat, indien myn gezin (5 personen)
voor f 0.76 soep uit de volkskeuken
verkrijgt, bet daarmee nog geen
middagmaal heeft. Ea hoe moet het
dan in een arbeidersgezin gaan, waar
van de man zware arbeid moet
doen f
De tarieven zullen dus minstens
met 60% moeten dalen.
Dat kan niet, hoor ik al roopen.
Dat moet kunnen, indien de zaak
meer in 't groot wordt opgezet,
beweer ik.
Zeker, het arbeidsloon biyft het
groote nadeel in de gemeenscüappe-
ïyke kokery, naast de kosten van
inrichting etc.
Maar eerstens is er veel particuliere
hulp, en juist de leiding, welke gratis
geschiedt en de rest kau worden
goed gemaakt door een zeer grooten
omzet. Stel, dat - een inrichting
gemaakt kon worden voor 6000 porties
per dag, dan is een vier honderd
gulden per week arbeidsloon en
andere kosten per portie net even
meer dan 1 ct. Al is het 2 ct., dau kan
men werkeiyk zelf geen eigen brand
stof gebruiken. En dat zou dus
800.- kosten vertegenwoordigen
per week, die een gezin niet hetfe.
Het succes ls dus werkeiyk alleen
by zeer grooten omzet verzekerd. Ea
die groote omzet kan slechts met
royale middelen verkregen worden.
Wy hopen hiermede een kleine
Inflosonden mededeeling.
Overtollig urinezuur.
Urinezuur, wtinig bekend in de
dagen van eenvoudige, natuuriyke
leefwf}ie in' de buitenlucht, ia eou
vergift binnen het menschel ijk lichaam
gevormd door overwerking, het go
bruik van vleesch, zorgen, laat naar
bed gaan en gebrek aan rust.
Als gy u gedrukt en moedeloos
gevoelt, zwak, zenuwachtig en ver
moeid, g(j laat hebt van hoofdpyn en
aanvallen van duizeligheid, is het
waarechKniyk, dat zich te veel urine
zuur in het gestel ophoopt. De nieren
dienen al het overtollige urinezuur
uit het bloed te flltreeren.
Rugpijn en abnormale waterloozing
zyn het eerste protest van zwakke
nieren, en by verzwakte nieren heeft
urinezuur spoedig de overhand. Dan
bestaat gevaar voor niergruis, rhtu-
matiek, spit, ischias, waterzucht of
verharding der aderen.
Foater's Rugpyn Nieren Pillen ver
aterken zwakke nieren, maar by
minder zware voeding, en meer
frissche lucht, lichaamsoefening en
slaap werkt het geneesmiddel spoe
diger. Vry drinken van water is ook
behulpzaam.
Foster's Pillen werken rechtstreeks
op de nieren en helpen deze om de
vergiftige afvalstoffen behoorlyk uit
het lichaam te verwijderen. Dit ge
neesmiddel regelt de urine-organen
en la van groote waarde by niergruis,
steen, waterzucht, rheumatiek, rug
pyn, spit en alle urlnezuurzwalen.
Wacht u voor namaak onder ge-
ïyklnldende namen. De echte Foster'a
Rugpyn Mieren Pillen dragen de
handteekenlng van James Foater op de
verpakking en zfin te den Helder ver-
krtjgb. by Alb. ten Klooster, Keizerstr.
98. Teetondlng geschiedt franco na
ent?. postwissel i /1.78p. doos of
p. ze* dooien. (48)