HELDERSCHECOURANT
II
CENTRALE KEUKEN,
No. 4777
WOENSDAG 16 MEI 1917
45e JAARGANG
UITSLAG DER VERKIEZING
VOOR EEN LID VAN DE TWEEOE KAMER DER STATEN-BENERAAL,
OP DINSDAG 15 MEI 1017.
STEMDISTRICT
Helder I
H
III
IV Koegras
Texel I Den Burg.
H Eierland
III Hoorn
IV Oosterend
V Oudeschild
Vlieland
Terschelling I West-Terschelling
II Midsland
III Den Hoorn
Wieringen
Zy'pe I Schagerbrug
II St. Maartensbrug.
III Burgerbrug
IV 't Zand
V Oudesluis
Anna Paulowna I Kleine Sluis,
v. Ewycksluis
en Oostpolder
H Breezand
Petten
Callantsoog
1747
1211
1800
214
686
232
153
258
196
157
183
210
379
700
238
160
191
187
119
1211
965
1242
160
373
118
73
100
140
95
411
353
144
108
120
112
oo a
1193
946
9956 6457 72 6385 2264 1993 2128
Herstemming tusschen de Heeren: OBD en THOMASSEN.
By de stemming in 1913 bedroeg het aantal kiezers in dit district 9032.
Er werden 7331 geldige stemmen uitgebracht en wel op de Heeren:
Van der Hegge Spies 1161 stemmen.
De Meester2778
Staalman1221
Thomassen2171
Bij de herstemming in 1918 werden 5995 geldige stemmen uitgebracht
en wel op de Heeren:
De Meester3486 stemmon.
Thomassen2509
PLAATSELIJK NIEUWS.
Bij het gister te 's-Giavenhage
gehouden eximec slaagde voor Machi
nist, diploma A, de heer P. Pfeiffer.
Onze .plaatsgenoot, de heer H.
Bakker is benoemd tot kantoorbe
diende op het Post- en Telegraaf
kantoor te Den Burg op Texel.
Hedenmorgen to 11.21 arriveerde
aan het station de matroos 2e kl.
J. L. van der Neut, aan boord Hr.
Ms. Wachtschip, lid van de Marine
Sportvereeniging „Zeemaeht", welke
houder is geworden van het kampioen
schap voor Nederland zwaar gewicht
boksen. De aankomst bad een eenigs
zins feestelijk karakter, daar de
kampioen met muziek afgehaald werd.
Handelsavondschool.
Ia aausluiling op ons bericht be
treffende de eind examens van boven
genoemde school, vermelden wij, vol
ledigheidshalve, bieronder de over
gang naar de verschillende klassen.
Bevo-djrd werden, van de lste
naar de 2de klasse:
Mej. D. Prins, E. Noot, A. G. v.
Brederole, N. de Kok, J. Wielinga,
M. S. Janzen, P. Janzen, T. J. v. d.
BeD, W. J. Ht-ymac, C. Wessel, M.
de Kok, T. Gayard, B. Lagas, H.
Bakker, N. JoDgkees, G. M. Hillenius.
En de jongelieden J. M. Duinker,
C. A. Roozekrans, F. W. Ham, P. v.
d. HageD, W. H. Klok, C. G. Gomes,
J. Bljlsma.
Van de 2e naar de 8e klasse.
M j. A. C. Gravemaker, C. Hart
man, A. Dijkshoorn, P. Smelik, A.
Dolstra, G. Visser, M. v. Meerten,
A. Sturk, J. M. Dito.
Eu de jongelieden J. Vlietstra, C.
W. de Graaf, H. J. Kramer, A. Leen,
B. Fels, C. den Hartog.
Niet over S.
Van de 3e naar de 4e klasse.
Mej. M. Goes. Ph. Koek, A Smith.
A. Kuiper, C. Meyer, P. ten Have,
en de jongelieden: C. J. H. de Vries,
J. J. Teitsma, J. Booi, P. NoordeD,
J. v. Wijk, M. v. Hijfte en H. Vos.
2 werden niet verhoogd.
Vergadering der 8. D. A.P.
De afdeeling der ioc. dem. arb.
partjj bad, onmiddellijk na den af
loop der verkiezing van j.l. Dinsdag,
eene vergadering uitgeschreven in
„Casino", waar o.a. de heer Tüo
massen de resultaten der verkiezing
zou bespreken.
Tegen 8 uur liep „Casino" dan
ook vol en de zangvereen. „Kunst
aan 't Volk-' hield er met de later
nationale en andere strijdliederen de
stemming onder.
De heer De Zwart opende de bij
eenkomst en wees er op, dat deze
bijeenkomst, die reeds, toen men nog
niets wist van de resultaten, uiige
s hreven was, bedoeld was als een
mobilisatie vergadering voor den
thans komenden hernieuwden strijd.
Allereerst betrad de beer Michels
het podium om de huidige resultaten
etos te bezien. Zy geven hoop, dat,
bij ijverig werken, bet district te
winnen zal zij-. Maar er zijn nog
enkele plaatsen in bet district, die
in 't bizonder bewerkt moeten worden.
Spr. constateerde toen den achter
uitgang van 43 stemmen, b|j 1913
vei geleken. Hij zet hiervan de oor
zaken uiteen, en vergelijkt den achter
uitgang, met dien der vrijzinnigen en
antirevolutionairen, die veel en veel
grooter is. De vrijzinnigen hebben
een achteruitgang van 514 atemmeü,
de recht8en (met Staalman er bij,
die toch óók, dat blijkt uit de huidige
stemming, overwegend tot de hunnen
bohoortl tezamen van 389 stemmon.
En dan, vergeleken bijonzen kleiDen
achteruitgang, beteekent deze eigen
Hjk een vooruitgang.
Nu zul men zpggen als ze allemaal
achteruitgegaan zyn, waar is dan
d -t. vfisobrl g-bhven, r u er toch
me> r kiezers zijn Er zijn er tban*
wel meer thuis gebleven dan in
1913 en het allergrootste deel van
de coalitie heeft op Staalman gestemd.
Juist die thuisblijvers zijn de on
verschilligen, aan ons de taak ben
over té balen tot stemmen. Laten
we zorgen, dat alle huisbezoek boekjes
worden afgewerkt. Er zjjn honderden
nieuwe kiezers die we nog niet be
werkt hebben. Eq die Staalman
stemmen bebooren voor een groot
deel aan de arbeiders. Wij moeten
ons die niet laten ontgaan. De vrij
zi nigen zullen ons de komende
week niet sparen. Thans al werpen
zy, met vuil, maar het zal dan nog
wel erger worden. Laten wij zorgen,
dat al zouden we het daa niet kunnen
winnen, we kunnen zeggen't was
niet onze schuld i
De heer Thomassen sprak eveneens
een opwekkend woord, in gelijken
geest. Oader de stemmen op Staal
man zijn er velen, die gemakkilljk
over te halen zijn op den sociaal
democraat te stemmen. StaalmaD
stemde altijd goed, bij stond naast
ons en steunde ons als de vrijzinnigen
allerlei goede hervormingen tegen
werkten. In alle geval willen de
kiezers, die niet in de eerste plaats
op Staalman stemmen omdat bij
anti-revolutioDair is, een democraat.
We zien den uitslag met vertrou
wen tegemoet. Ik profeteer niet, dat
we 't winnen zullen; dat hindert
zelfa niet, indien dit niet aan ons
te wijten is. In de laatste jaren is
het inzicht der kiezers aardig in de
goede richting gegroeid.
Vooral ons niet zenuwachtig
maken. Spr. heeft het district wat
al te veel met een roode bril bekekeD.
Die bril bleek te rood te zijn ge
weest, 't hindert niet: je werkt
er wat lekker op.
Voor wat wy wenschen te zeggen,
hebben wij geen schunnigheidj a
noodig als de vrijzinnigen, die het
feit, dat spr. vrouw ernstig ziek was,
zoodat hij baar niet alleen kon laten,
en dientengevolge zeer tot zyn spijt
dien avond niet Bpreken kon, aan
grepen om het te exploiteeren alsof
spr. vrees had met den heer Oud te
debatteeren
Eq wat die binoenlandscbe poli
tiek betreft, het gaat niet aan daar
vanavond over te praten. Maar in den
grond der zaak gaat het daar niet
om: 't gaat om net beginsel of gij
a.s. Dinsdag iemand naar de Kamer
wilt zenden, die zich verantwoorde
lijk stelt voor de bevoorrechting van
een zekere klasse boven een aDdere,
of gij -dus u ze-t wilt achterstellen
bij die klasse. Of gy de maatschappy
aanvaardt, die nu het volk zoozeer
tekort doet, en wier stelsel de oor
zaak is van dezen oorlog? Zoovelen
als hier in de zaal zitten, hebben
wy in de verste verte niet hier in
den Helder in onze afdeeling, dus
gij allen, die niet met ons zyt, zijt
tegen ons!
Wij gaan op buit uit, en als de
zetel niet gewonnen wordt, ia er
niets .verloren, als wij maar meerdere
kiezers hebben gekregen, want het
stemmencyfer op Staalman uitge
bracht leert ons, dat, als eenmaal
iemand het vertrouwen bezit van de
kiezers bij dit niet gemakkeiyk weer
verliest. En Staalman heeft in zyn
goede jaren veel goeds gedaan voor
de kiezers.
Met een krachtige opwekking om
toe te treden tot de party, gevolgd
door een opwekkend woord van den
voorzitter, en na het zingen van
eenige liederen door de Z30gvereeni-
ging, werd deze drukbezochte byeen
komst gesloten.
Nyglt..
J.l. Zondag werd door deze dames-
vereeniging, onderafdeeling van „O.
K. K.", de eerste afatandsmarsch van
dit seizoen gehouden.
Door eene wijziging in de bepalingen
van het N. G. V. behoefje d?ze marscb
niet langer te zyn dan 15 KM. en
werd dus van hier uit over Breezand
naar Anna Paulowna geloopen.
Te 7 10 uur 's morgens vertrokken',
werd te Breezand eenige verpoozing
gezocht te midden der bloeiende,
heerlijk riekende hyacinten, waarvan
dan ook verscheidene een behoorlijk
deel mede huiswaarts voerden. Om
half elf werd het einddoel bereikt.
De totale afstand bedroeg 151/s K.M.,
geheele duur 3 20 uur. De leiding
was in handen van den heer J. F.
v. Loo, de contióle in die vaa den
heer T. Kemp.
Het laatste gedeelte van den weg
werd afgelegd met een flink regentje,
hetwelk niet den goeden geest, maar
wel aan de teere hoofddeksels der
dames, afbreuk deed.
BINNENLAND.
genoote, wonende te Sibculo, di<
het Bergentheimer veld in de veen-
der y werkzaam wareD, zochten Maan
dagmiddag achter een hoop turf een
schuilplaats en werden beiden door
het hemelvuur getroffen. De vrouw
was onmiddellijk dood, terwyi de man
bewusteloos bleef liggen. Zijn toestand
fa zeer bedenkeiyk. Ook twee andere
mannen, die daar schuilden, werden
getroffen, doch minder ernstig.
De crisis aan Oorlog.
De „Staatscourant"' van gisteravond
bevat de kooinklyke besluiten waarbij
den gepensiocneerden generaal-majoor
Bosboom onder dankbetuiging als
minister van oorlog ODtslag wordt
verleend, en waarby de minister van
marine, kapitein ter zee Rambonnet,
met het interimaire beheer van het
departement van oorlog wordt belast.
Gisteren had de overdracht van de
portefeuille' van oorlog aan den inte-
rimairen minister plaats en gister
ochtend nam de afgetreden minister
Bosboom afscheid aan zijn departe
ment van hoofdambtenaren en af-
deeliDgschffs.
Landstorm Jaarklasss 1808-
(Officieel.) Da minister van marine
al interim minister van oorlog, b9eft
gisteren aan de commissarissen der
Koningin telegrafisch verzocht, den
burgemeesters nog vandaag teseiuen,
dat de oproeping van de landstorm-
jaarklasse 1908 voortgang moet heb
ben, overeenkomstig de ministrieele
aanschrijving van 20 Maart j.l,
Draadlooza verbinding.
Batavia, 13 Mei. (N.I.P.A.) Het
„Bat. Nieuwsbl." vernam dat tot
dusver goedgeslaagde proeven zyn
genomen in het Marconi station te
Bandoensfïnet een motor van 800
P. K. Er werd verbinding gekregen
met Madrid, Beriyn en Amerika.
Onze scheepvaart.
Het Nederlandscbe stoomschip
„Zeus", van de Kon. Ned. Stoomboot
Mij. te Amsterdam, dat 24 Januari
van IJmuiden naar Huil vertrok om
aldaar een lading steenkolen in te
nemen voor Amsterdam, is eerst
gistermiddag van Engeland te IJmui
den teruggekeerd. Het stoomschip,
dat dus bijna vier maanden in deze
Eogelsche haven werd opgehouden,
had thans een kolenlading van circa
1800 ton in.
Het stoomschip Noordam, van de
Bolland Amerika lijn, is gistervoor
middag te II1/» uur naar New York
vertrokken met ongeveer 1500 pa3
sagiers. Behalve een groot aantal
Amerikanen, bevinden zich onder de
passagiers ook verschillende Neder
landers, die Daar Ned. Oost Ind:ê ver
trtkken.
De Noordam verliet 'smiddags 1
u. 30 min. den Waterweg, tot aan
Doggersbank begeleid door de sleep
boot Toeems. Deze sleepboot wacht
aldaar op de Rijndam, om ze naar
Rotterdam te begeleiden.
De Rijndam met regeeriDg3graan
en meel, vertrok 29 Januari van
New-Yoik naar Rotterdam, maar
keerde op bovel van de reedeiy na
eenige dagen op de thuisreis te ztjo
gewees't, 14 Februari te New York
terug.
Knoeierij met graan.
Reeds geruimen tya bestond het
vermoeden, dat uit de steling Am
sterdam aanzieciyké hoeveelheden
tarwe naar den omtrek van Oude
water werden vervoerd en daar tegen
zeer hooge pryzen aan veehouders
werden verkocht.
Thans is gebleken, dat inderdaad
veel tarwe tegen f 56 en f 60 per
H. L. aan veehouders is verkocht.
In Lange Ruige Weide zyn controleurs
vaa het Ryksgraanbureau geweest,
die óp verscheidene partijen beslag
hebben gelegd. Een groot aantal per
sonen moet in de zaak betrokken zy*n.
Een nauwkeurig onderzoek wordt
ingesteld. Reeds beeft de Rykspolitie
tegen verscheidene personen proces
verbaal opgemaakt.
Verkwisting?
Onder bovenstaand opschrift meldt
de „Bakkersbondscourant" het vol
gende
Nu de bakkero geen oud brood als
veevoeder mogen verkopen in ver
band met de tarweschaarschte, ter
wijl de enorm hooge pryzen, die
voor het veevoeder worden betaald, hen
anders allicht in de verleiding zoude
brengen om brood expresselyk oud
te iaten worden, komt het ons vreemd
voor, dat naar wy vernemen
op biseuitafval niet zoo scherp wordt
gelet. Althans, wy vernamen, dat
onder die benamiDg vry veel tarwe
by de veehouders terecht komt. Of
het allemaal wel biscuitafval is, kun
nen wy niet zeggen.
'tZou toch wel wat bar zyn als
dit waar mocht zijnde menschen
brood met aardappelmeel of maïsmeel
eten en het vee fijne biscuits!
f3400 vermist.
Een bediende van het bykantoor
der firma Mees te VJaardingeD, woon
achtig te Maassluis, begaf zich Zater
dag vau laatstgenoemde plaats per
trein naar Vlaardingen, by zich heb
bende een enveloppe, waarin een be
drag van f3400 aan geldswaardig
papier. Dit geld behoorde toe aan een
ingezetene van Maassluis en moest
naar het kantoor van genoemde firma
gebracht worden.
Te Vlaardingen aangekomen, ver
liet de bediende den trein en be
merkte eenigen tijd later, dat hy de
enveloppe niet meer had.
Een onmiddeliyk iagesteld onder
zoek leidde tot heden toe tot geen
resultaat.
Door dan bliksem getroffen.
Een ernstig ongeluk wordt aan de
„Zw. Ct." uit Ambt Hardenberg
gemeld. J. Lunenburg en zyn echt-
De bommen op Zlerikzee.
De N. Rotterd, Crt. schrijft naar
aanleiding van de Eogelsche mede-
deeling omtrent het onderzoek naar
het bommenwerpen op Zierikzee,
waarin wordt verklaard dat de bom
m8n niet uit Eogelsche vliegtuigen
werden geworpen, o.m.
Is hiermede de zaak nu uit?
Dat kan niet; want het is, zoo
hier geen onverklaarbaar, en by de
„grondigheid" van het Eogelsche
ondeizoek ook ondenkbaar, misver
stand heeft plaats gehad, kortweg
een schandaal wat de Engelsche re-
geeriog ons als resultaat van dat
„ooderzoek" voor durft zetten. Er is
nagfnoeg geen woord van juist.
Het blad merkt dan op dat vólgens
het Eogelsche bericht de vliegers n»3r
Zeebrugge vlogen met tegenwind uit
bet n.-o., die een snelheid bad van
ongeveer 80 myi per uur.
Ditklopt niet 'met de feiten. De
wind was in den nacht, toen de
bommen op Zierikzee geworpen zyn,
niet N.O. met san snelheid van
ongeveer 20 myi in het uur, doch
kwam juist uit den tflgenovergeatel
den hoek. Dp wiad was biykens de
waarnemingen van ons meteorolo
gisch instituut W.Z.W. met een
snelheid van ongeveer 8 M. per sec.
Indien dus de twee vliegtuigen
degenen zyn die onder verdenking
stonden, dan hebben zy derhalve
gevlogen van Duinkerken naar Zee-
brugge in de meening met een
krachtigen tegenwind te doen te
hebben, doch zij hadden den wind
mee - zoodat vergissing ten aanzien
van „het welbekende doelwit" niet
alleen niet uitgesloten, doch zelfs
waar8chynlijk zou moeten worden
geacht.
Indien deze twee vliegtuigen onder
verdenkiDg stonden. Doch het „gron
dige onderzoek" is blijkbaar niet eens
zoo grondig geweest, of men heeft
zich in den dag van het voorval
vergist.
Volgens het Engelsche bericht toch
voerde een vliegtuig 8 bommen, die,
naar gerapporteerd Is, achtereen
volgens op de pier van Zeebrugge
werden geworpen.
Het Duitscbe communiqué, dat
later is verschenen en in de Ned.
)er3 afgedrukt, hield in41at in den
)ewusten nacht 15 bommen, gewor
pen door Eogelsche vliegers, in de
nabybeid van te Zeebrugge liggende
schepen in het water waren gevallen.
Met deze mededeeling loopt het
Eogelsche communiqué geheel vast,
„Het Duitscbe communiqué, dat later
is verschenen en in de Nederlandache
pers afgedrukt" is namelyk niet te
vinden. Wat er wel is, en waar het
Engelsche communiqué waarschijniyk
op doelt is een bericht in de Telegraaf
tod 's middags van den 293ten
April, dus van «óór den aanslag op
Zierikzee, waarin gezegd wordt dat
in den middag van den 29sten 15
bommen op Zeebrugge werden gewor
pen.
Men ziet hieruit, dat het zooge
naamd „later" communiqué, waar
van het Eogelsche onderzoek spreekt,
niet is een later, doch een vroe
ger, reeds voor den aanval op Zierik
zee afgegeven communiqué. Wat
meer zegt, die zoo knap in den nacht
van 29 op 30 met N.O. wind gevlogen
hebbeD, kunnen niet de mannen zyn
van denzelfden tocht, als die van de
15 bommen, wier verhaal zoo mooi
met het Telegraaf-bericht van den
29 an klopt.
Aan het slot van het Engelsche
communiqué werd opgemerkt, dat
de vliegtuigen der Engelschen niet
met zoeklichten zyn uitgerust, terwyl
in de berichten omtrent den aanslag
gemeld werd, dat met zoeklichten
gewerkt werd.
De „N. Rott. Ct." merkt evenwel
op, dat dit bericht niet uit Zierikzee
afkomstig was, doch uit Middelburg.
Uit Zierikzee zelf werd daaromtrent
niets gemeld.
Hiermede zijn de bewyzen van
het „grondige en zeer nauwkeurige
onderzoek" uitgeput.
Het is duidelyk, dat zy zyn volstrekt
ondeugdelyk, wyi onwaar, en dat zy
den schijn hebben meer uitvloeisels
te zyn van oppervlakkige kranten
berichtjes, dan van ernstig onderzoek.
Eq men is slechts verbaasd, dat een
lichaam als de Eogelsche admiraliteit
zich niet te goed acht met zulke
controleerbaar ODjuiate praatjes voor
den dag te komen.
Het spreekt van zelf, dat de Neder
landscbe regeering bet by de Engel
sche „opheldering" van den aanslag
op Zierikzee niet zal laten. Zy kan
dat nu nog minder dan te voren.
Eene ruiteriyke erkenning van ver
gissing zou hier te lande aanvaard
zynby eene korte mededeeling van
onschuld zou men zich hebben moeten
neerleggen maar deze verklaring, die
ons met tastbare onjuistheden af
scheept en daarmede de zaak „afdoen
de" denkt uit te maken, is zoo
onsympathiek, dat daarmee de pyn-
lyke gebeurtenis te Zierikzee onmoge
lijk kan worden te ruste g3legd.
Natuurlijk heeft de „Telegraaf" een
heel andere meening dan de N. Rott.
Ct. Het blad zegt, dat de Eogelsche
verklaring op zeer aannemelijke gron
den alle schuld voor de bommen op
Zierikzee afwijst. „De Engelschen
hebben steeds waar bet noodig was
onomwonden schuld bekend en vol
ledige voldoening verstrekt. De Eogel-
scben hebben in dezen oorlog nooit
opzettelijk het leven van neutralen
in gevaar gebracht of weerlooze bur
gera vermoord.
Er is geen enkele renen waarom
ze van die gedragslijn zouden zyn
afgeweken."
Volgens een Wolff-telegram heeft
het door de Duitscbe regeering inge
stelde onderzoek uitgemaakt, dat een
vliegtuig vau de centrale mogend
heden den aanval niet kan hebben
DE OORLOG.
Vin hst Westelijk front.
Beriyn, 15 Mei. Ten Z. en O.
van Bullecourt werden vyandeiyke
aanvallen bloedig afgeslagen.
St. BertUe-hoeve, ten O. van het
fort Malmaison, werd stormenderhand
genomen en tegen pogingen tot her
overing bezet gehouden.
Eveneens behielden de troepen een
op 13 Mei op hoogte 108 ten N. van
Sapigneuil door terugdringen der
Franschen genomen linie tegen tot
viermaal toe fierhqqldp aanvallen.
By Ailles, ten W. van Ciaonelle, en
ten W. van den weg Corbeny Berry
au Bac hadden gedeelteiyke aanvallen
der Franachen geen succes.
Ten O. van do Maas zyn aanvallen
van vijandelijke aanvalstroepen op
het dorp Blaócée afgeslagen.
Londen, 15 Mei. In den vroegen
ochtend heeft de vyand twee forschë
aanvallen gedaao. De poging orp de
Hindenburg-linie aan te vallen mis
lukte, de aauval op Bullecourt werd
na een zwaar gevecht afgeweerd,
waarby onze voorposten in het noord
westelijke deel van het dorp ge
dwongen werden een klein eindje
achteruit te gaan.
Pary's, 16 Mei. Gisteren hebbende
Duitschers tegen den avond na een
hevig bombardement op den Cbemin
des Dames in de atreek ten noord
westen van Braye de Fransche stel
lingen over een breed front in de
richting van Les Bovettes en de
hoogte Chevregny aangevallen. Het
sper- en machinegeweervuur der
Franschen brak den aanval. De vyand
kreeg voet in een schans ten Zuid
westen van Pilain.
tieneraal Pétain, is tot opperbevel
hebber van het Fransche leger benoemd.
Van hst Itallaansoh-Oostsn-
rljksche gevechtsterrein.
Weenen, 16 Mei. Na een driedaag-
sche vuurvoorberoiding is gisteren de
infanterie-aanval tegen ons l3onzo
legér losgekomen. De vyand liep op
een front van meer dan 40 K.M. breed
op tal van plaatsen storm tegen onzo
linies. Het hevigst is in het vak van
Plava, op den Monte Santo, op de
hoogten ten Ooaten van Görz, in het
gebied van den Faithi Hrib en by
Coataüjavica, gevochten. Op den
Faitbi Hrib zyn onze in elkaar ge
schoten schansen vyfmaal van deeen9
band in de andere overgegaan, om
ten slotte in ons bezit te blyven.
Onze troepen hebben gisteren by
hun krachtig verweer volkomen suc
ces gehad. De vyantf heeft meer dan
1600 man en verscfieidene machine
geweren in onze handen gelaten. De
slag duurt nog onafgebroken voort.
De duikboot- en mljnoorlog.
Berlijn, 14 Mei. In den Atlantischen
Oceaan zijn vier stoomschepen en
acht zailschepeb, met tezamen 25.500
ton inhoud, in den grond geboord.
Dultsch luchtschip vermist.
BerlijD, 16 Mei. (Off.) Het marine
luchtschip „L 22wordt sedert 14
Mei vermist. Volgens een officieele
Engelsche mededeeling iB het schip
in den ochtend van 14 Mei door
Eogelsche schepen in de Noordzee
vernietigd.
Uit den Dultschen Rijksdag.
Interpellaties over de oor
logsdoeleinden.
Beriyn, 15 Mei. Aan de orde is de
conservatieve en de aoc.-dem. inter
pellatie over het oorlogsdoel.
Rö3icke (cons.) lichtte de cons. in
terpellatie toe. Terwyl de dappere
troepen onder stroomen bloed het
veroverde terrein vasthouden, dringt
de soc.-dem. party den rykskanselier
naar een onmiddelyken vrede zonder
schadeloosstelling en annexaties. Het
Ryksbestuur kwam aan desoc. dem.
eischen buitengewoon ver tegemoet,
zoodat de soc. dem. party bevoor
rechting geniet boven de andere par
tijen en het Keizer woord: „Ik ken geen
partyen", niet meer geldt. Deze toe
stand moet worden opgehelderd.
Wy houden het soc. dem. partybe-
sluit voor zoo noodlottig, omdat dit
niet-nationale, om niet te zeggen anti-
natiónale en internationale belangen
voorstaat (instemmiDg rechts, lawaai
liDks).
Wy voeren een verdedigingsoorlog,
hebben echter machtsuitbreiding coo-
d;g ter waarborging van onze ver
dedigingstoerusting en versterking
van onze volkskracht. Een afzieu
van schadeloosstelling beteekent dat
wy den la9t der milliarden tientallen
jaren lang zullen moeten dragen. Zulk
een afzien zou ODzen vyanden een
vrijbrief geven om den oorlog te ver
lengen zonder iets te wagen, want
zij zouden weten dat wy niets van
hen verlangen. Het volk verlangt een
duidelyk antwoord. (Stormachtige
toejuichingen rechts, sissen links.)
De sociaal-democraat ScheidemanD
lichtte de sociaal democratische inter
pellatie toe. „Het partybestuur ver
langt niet een onmiddelyken vrede,
maar een optreden van de socialisten
vaa alle landen, gelyk wy doen.
Ik ben het hierin eenB met Rösicke:
Weg met alle onduidelijkheid 1 De
kanselier moet zeggen wat hij wil.
Aan weerszyden worden de volken
getroost met de aanstaande definitieve
beslissing. Onze taak is het dit spel
met bet leven der volken te ont
maskeren en allen regeeringen toe
te roepen: Het is genoeg.
Zoo denken de socialisten.
De veroveringspolitici roepen om
machtsuitbreiding, gebiedsuitbreiding
geld, grondstoffen. Dat kan alleen
een nationaal georganiseerds roovers
bende willen. (Storm van veront
waardiging rechts.)
Indien Frankryk en Engeland van
annexaties zouden afzien, Duitsch
land daaraan echter vasthouden, dan
hebt ge revolutie In het land. (Storm
van verontwaardiging, aanhoudend
Pfuigeroep; geroepr Weg van de
tribune.)
De president roept den spreker tot
de orde. (Levendige toejuichingen.)
Scheidemann: Nu, zoover is hét
nog niet. De vyanden zien immers
niet van annexaties af. Eindeiyk
moet een voor alle zyden rechtvaar
dige vrede worden gesloten.
Ik ben vast overtuigd, dat geen
vrede gesloten ka.u worden, zonder
dat de grenspalen worden verplaatst.
Maar dat moet met wederzydsch
goedvjndon geschieden. Leve de
Vrede. Leve het Vrye Europa."
De rede van den
Rijkskanselier.
De Rijkskanselier, hierna het woord
nemende, zeide o.m.
„Da zooeven toegelichte interpella
ties verlangen van my een program
verklaring in do quaestie van onze
oorlogsbedoeliDgen. Het afleggen van
zulk een verklaring in het tegen
woordige oogenblik zou de belangen
van het land niet dienen (zeer juist!)
daarom moet ik haar weigeren.
Verder verklaarde de Rykskanse
lier dat geen meeningaverschil met
de bondgenooten bestonden vervolgde
daarop
Ik begryp volkomen dat het volk
bartatochteiyk veel belang stelt in
het doel van den oorlog en in de
voorwaarden van den vrede. Ik be
grijp het verzoek om duidelijkheid,
dat van rechts en links weder tot
my wordt gericht, maar by het be
spreken van het oorlogsdoel kan voor
my slechts het eenige richtsnoer zijn
een spoedig en tegelyk een gelukkig
einde van den oorlog (levendige toe
juichingen), meer mag ik niet zeggeD,
meer mag ik niet doen. Zooals thans
de dingen staan legt de algemeene
toestand my terughouding op en dus
zal ik die terughouding betrachten
en ik zal «y door geen aandrang,
noch van de zijde van Scheidemann,
noch van den kant van ROsicke van
myn weg laten afvoeren.
Ik zal er my niet van laten af
brengen door het woord, dat Scheide
mann meende op dit oogenblik, nu
aan de Aisne en by Atrecht het
trommelvuur weerklinkt, het volk
te moeten toewerpen de mogelijkheid
van een revolutie. Het Duitsche volk
zal met my toonen dat het dit woord
niet begrypt.
Maar ook niet door de poging van
Rteicke om het voor te stellen alsof
ik onder den invloed der sociaal
democratie zou staan. Men verwyt
my, dat ik onder den invloed sta
van een party. Ik sta onder den
invloed van geen enkele partynoch
van links, noch van rechts.
Vervolgens wees de Rykskanselier
er op, dat by Eageland en Frankryk
nog niets van bereidwilligheid tot
den vrede is tebespeureD. De laatste
stemmen hierover uit Londen zeggen:
Het oorlogsdoel, dat wijtwee jaar
geleden verkondigden, blyft onveran
derd voortbestaan.
Laat Scheidemann niet denken, dat
ik deze stemming met een schoon
gebaar zal beantwoorden. Moet ik
dezen, onzen Westeiyken vyanden,
ronduit een verzekering geveD, die
hun veroorlooft zonder eenig gevaar
voor de eigen verliezen* den oorlog
tot in het oneindige te doen voort
duren
Moet ik bet Duitsche Ryk naar alle
kanten eenzijdig aan een formule
bindendie ten slotte toch maar een
gedeelte van de gezamenlijke vredes
voorwaarden omvatdie eenzydig de
door onze zonen en broeders met hun
bloed veroverde resultaten prys geeft
en die alle andere rekeningen onbe
taald laat?
Neen, zulk een politiek wys ik van
de hand. (Daverend applaus).
Ik zal haar niet voeren. Het zou
snoode ondankbaarheid zijn tegenover
de heldendaden vau ons volk op het
slagveld en in het eigen land. Het
zou gelijk staan met het prysgeven
vau de toekomst van ons vaderland.
Of moet ik volgens de omgekeerde
methode een veroveringsprogramma
vaststellen Ook dat wys ik van de
hand. Niet om veroveringen te maken
ondernamen wy dezen oorlog, staan
wy thans in den stryd tegenover de
geheele wereld; maar alleen om ons
bestaan te verzekeren en de toekomst
van ons volk stevig te vestigen.
Als Rusland voor het eigen land
van alle geweldadige veroverings
plannen afziet, als het tot een duur
zame verhouding ten opzichte van
een vreedzame nabuurschap met ons
wil geraken dan spreekt het immers
van zslf dat wij, die dien wensch
deelen, de duurzame verhouding voor
do toekomst niet te niet mogen doen,
dat wy de ontwikkeling er van niet
door eischen onmogelyk mogen ma
ken die niet met de vryheid en den
wil van het volk in overeenstemming
zijn te brengen en de kiem zou leg
gen voor nieuwe vijandschap tusschen
ons'en het Russische volk.
Ik twyfel er niet aan, dat een
voor beide partyen bevredigende
overeenkomst getroffen zou kunnen
worden die elke gedachte aan ge
weld buiten sluit, die geen prikkel,
geen ontstemming achterlaat.
Onze militaire positie is zoo goed
als ze sedert het begin van den oorlog
misschien nog niet is geweest. De
vyanden in het westen komen on
danks de vreeselyke verliezen niet
vooruit. Onze dulkbooten werken met
toenemend succes. De daden van de
duikbootmannen spreken voor zich
zelf. Ik denk dat ook de neutralen
dat zullen erkennen. De toezeggingen,
die wy hun deden, zyn geen ydele
beloften.
Met vol vertrouwen kunnen wy
verwachten dat wij dus een goed
einde naderen.
Dan zal de tyd komen, dat wy
over onze oorlogsbedoellngen, waar
omtrent ik in volkomen overeen
stemming ben met de opperste le
geraanvoering (Stormachtige toejui
chingen. Geroep: HoortI Hoort;) met
de tegenstanders zullen kunnen on
derbandelen. Dan willen wij een vrede
verwerven, die ons vryheid geeft in
ongestoorde ontplooiing van onze
krachten weder op te bouwen, wat
de oorlog verwoestte, opdat uit al het
bloed, al de offers, een ryk en volk
weder op sta, sterk, onafbankeiyk,
onbedreigd door zyn vyanden. Een
bolwerk van vrede en arbeid." (Le
vendige herhaalde toejuichingen.)
De debatten.
Nadat de Rykskanselier had ge
sproken, verklaarde de centrum-
afgevaardigde Spahn namens het
centrum, de nationaal liberalen, vrij
zinnigen en de meerderheid der
Duitsche fractie: Wij zyn het eens
llntrent de opvatting dat thans in
den Rijksdag diepgaande besprekingen
over de ooriogsbedoeliugen, voor de
juist begrepen belangen van het
vaderland niet dienstig zouden zyn.
Het vredesverlangen van het Duitsche
volk is gericht op een vrede, die het
Duitsche Ryk het bestaan, de politieke
en economische wereldmacht, de
ontwikkelingsvryheid waarborgt, die
de afsluiting van de wereldmarkt
duurzaam verhindert, welke door
Engeland wordt bedoeld.
Ledebour, (onafh. s. d. party) zeide
o.m.: De kanselier wil ongetwyfeld
iniyvingen in het oosten en het
westeD, maar behalve grenzelooze
fantasten, gelooft niemand, dat het
Duitachland zal lukken zijn tegen
standers op de knieén te drukken.
De Russische socialisten hebben aan
biedingen gedaan, die vrede mogeiyk
maken. Wel zullen wy met Rusland
geen afzonderlijken vrede kunnen
sluiten, maar de invloed van Rusland
kan de stemming der Entente doen
keeren, en dat moeten wy bevorderen.
Scheidemann moet den stryd tegen
de regeering aanbinden, als hy zyn
krachtige woorden door daden wil
laten volgen. Wy zyn overtuigd, dat
het in Duitachland zoover moet
komen als in Rusland, want daar
sturen de machthebbers op aan. Wy
moeten in Duitachland dra den repu
blikeinachen regeeringsvorm invoeren
en zullen in de grondwetscommissie
voorstellen, dien regeeringsvorm voor
te bereiden.
Bavid (soc.-dem.)De kanselier
heeft geen inlijvingsprogram voor
gedragen en niets gezegd, dat met
onze zienswyze over een goeden vrede
onvereenigbaar is. Hy heeft zich
échter ook niet by onze verlangens
aangesloten. De taktische overwe
gingen van den kanselier zyn niet
gelukkig gekozen. Onze taktiek moet
zyD, de vredesstroomingen in devy-
.ndeiyke landen te bevorderen.
Men heeft Scheidemann's uitlating
over een revolutie verkeerd begrepen
by heeft niet met revolutie gedreigd,
doch slechts een geval gesteld, dat
wy niet wenschen, doch waarop de
conservatieven met hun politiek aan
sturen.
Grlfe (cons.): De interpellaties
hebben geen opheldering gebracht;
wel echter is uit de bespreking ge
bleken dat de burgerlijke partijen
niets moeten hebben vaD een Scheide
mann vrede en dat ook de. kanselier
het beginsel van zulk een vrede niet
als bet beste beschouwt. Ik ben
overtuigd dat de duikbootoorlog met
zyn schitterende uitkomsten bezig
is een toestand te scheppen, waarin
wy vredesonderhandelingen kunnen
overwegen, die ons iets positiefs
zullen brengen. Als men een Scheide-
mann-vrede weigert beteekent dat
echter niet dat men op verovering
uit is. Wy wilfen opheldering, of en
waartegen het met ons bloed veroverde
gebied zal worden uitgeleverd. De
kanselier heeft die opheldering niet
gegevsn en daarom zeggen wy
„Keizer, hoor Daar uw volk
OOSTSLOOTSTRAAT.
MENU
voor de volgende week:
Maandag 21 Mei:
Qroentensoep.
Dinsdag 22 Mei:
Aardapptlen mat Sparalaboonen.
Woensdag 23 Mei:
Erwtensoep.
Donderdag 24 Mei:
Aardappelen met Zuurkool.
Vrijdag 25 Mei:
Rijst met Ragout of Rijst met
boter en suiker (naar keuze).
Zaterdag 26 Mei:
Aardappelen met Snljboonan.
Vrijdag 18 Mei Inplaats van rijst
met ragout of rijstepap, uitsluitend rijst
mat botsr en suiker.
Voor den 2den Pinksterdag (Maandag
28 Mal) zal geen eten worden ver
strakt