COURANT
DE OORLOC.
No. 4792
DONDERDAG 21 JUNI 1917
45e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad la
opgenomen
1. Ingezonden.
2. Boekbespreking.
3. Feuilleton, enz.
DE WEEK.
19 Juni.
Da naïeveteit is toch nog de wereld
niet uitl... De Provinciale Staten
der verschillende gewesten hernieu
wen op 14 Juni 1917 de mandaten
van alle senatoren, nadat de Eerste
Kamer aan de Grondwetsherziening,
dio thans weldra zal worden afge
kondigd, bij hoofdelijke stemming
haar zegel had gehecht zonder dat
één van de aanwezige leden aanleiding
had gevonden, tegen te stemmen. Op
Vrijdag 16 Juni worden van de 50
leden der Tweede Kamer, die door
Heer' Kiezer „onder 't mes" moesten
worden genomen, 49 onmiddellijk
herkozen, terwijl de herkiezing van
den voortreffelljken onderwys-man
Gerhard, wiens redevoeringen bij de
behandeling van het nieuwe art. 192
in èa buiten den kring zijner geest
verwanten grooto en algemeene be
wondering wekte, in Amsterdam-II
vrijwel zeker mag heoten. De kansen
voor dr. Kamerling, den candidaat
der Algemeene Staatspartij, staan
daar zéér zwak. Dat de heer Gerhard
op 15 Juni niet dadelijk werd herko
zen, is weet men enkel te
wijten aan de schromeiyklaksctae
onverschilligheid van het kiezersvolk.
Misschien heeft de verzengende, ab
normale hitte der jongste dagen 't
hare ertoe bijgedragen om die van
nature toch reeds zoo groot© apathie
nog erger te maken. In Amsterdam II
was 't „meer dan bar". Men heeft
twee zeer-scherpe contrasten van den
doodschen dag .van 15 Juni: het
gemis aan eeyige belangstelling in
het district van den heer Gerhard en
de overgroote opkomst, de warme
strijd in Helder, waar de heer Oud
een harden kamp had te voeren om
zijn piep-jong, pas verworven man-
dsat te verdedigen tegenover den
veteraan, het oud-Kamerlid Staalman,
die van het politieke veld verdween,
t06n hij - „de lastige horzel zoemend
om den kop van het paard Kuyper",
werd belast indertijd met een officieel
onderzoek naar de gedwongen winkel
nering, en die nu weer plots was
opgedoken. De heer'Oud behield zijn
mandaat en misschien waagt do heer
Staalman straks, als de E.V. van
kracht is geworden weer een
kansje. Trouwens in vroegzomer-
1918, als E. V., A. K., S.-P. en passief
V.-K. zullen zijn afgekondigd,
zullen we nog wel meer verrassingen
beleven. Het merkwaardig acci ès der
cijfers van de S.D.P. op 15 Juni
j.1. gebleken rechtvaardigt de
voorspelling, dat de heer D. Wijn
koop, de vader en leider der S.D.P.,
dan ook een zetel in het Lagerhuis
zal krijgen. Yan de zijde der S.D.A.P.
wordt beweerd, dat indien 't mogelijk
ware een „politieke schifting" te
houden onder de stemmen, door
S.D.P.-mannen laatstelijk verworven,
men óók typische „surprises" te zien
zou krijgen. Ik laat deze kwestie voor
het oogenblik rusten.
Onbetwistbaar is, dat de overgroote
meerderheid van het kiezersvolk zich
voor de Revisie heeft uitgesproken,
en dat de groepen, die onder leiding
van mr. Samuel van Houten een „Te
wapen I" tegon de herziening deden
hooren, de nederlaag hebben geleden.
Een verpletterende nederlaag. Schoon
erkend moet worden, dat het stem-
men-cijfer, door die oppositie behaald,
toeh nog grooter was dan men over
't algemeen had gedacht. En 't kan
zeer goed wezen, dat het resultaat
nog iets gunstiger zou zijn geweest
voor de A. T. A. G., indien de wijze,
waarop men vlak vóór de stombus
den politieken tegenstander bekampte,
op hooger peil had gestaanminder
afkeer had gewekt door aehterbuurt-
ache scheld- en schimptaal.
Hoe 't zij, mr. Van Houten c.s.
hebben het pleit finaal verloren, 't
Staat vast, dat de Staten Generaal,
wier nieuwe zitting op 28 Juni a.s.
door de Koningin in de Haagsche
Ridderzaal zal worden geopend - in
tweeden termijn de Revisie der
Grondwet van 1887 zal goedkeuren.
En nu komt de tyding, dat de
Algemeene Staatsparty een „volks
petitionnement" wil uitlokken voor
een adres aan de Kroon, waarin
verzoent wordt: le. op de ontwerpen
der Grondwetsherziening het ko-
ninklijk veto-recht toe te passen2e.
minister Tr.eub te belasten met de
reconstructie vau het Kabinet, „zoo
mogelijk met behoud van minister
Loudon."
't Schijnt werkelijk, dat men hier
niet met een „canard", een zomer-
ui te maken heeftMaar dat dergelijke
kinderpraat, als ernst voorstellend de
mogelijkheid, dat de Kroon zou wei
geren te bekrachtigen voorstellen, met
Koninkiyke machtiging aanhangig
gemaakt; om dit slechts te noemen
't is inderdaad verbijsterend. En
men ia geneigd zich af te vragen, of
de onnatuurlijke temperatuur van
Juni maand 1917 oorzaak kan zijn
van dergelijke buitenissigheden 1
Beweerd wordt, dat het nieuwe
Parlement slechts een „kort zomer-
zittinkje" zal houden, vóór nogmaals
op Augustus recèa te gaan, om
vervolgens den „zwanezang" te gaan
zingen van de Vertegenwoordiging,
Baamgesteld volgens de ten doode
gedcr.mde kieswet-Van Houten. In-
tusscuen: hier zijn alle profetieön
ietwat gevaariyk. 'tls zeker niet aan
te nemen, dat men beginnen zal om
't al-dadeiyk jhr. mr. De Jonge, den
eersten burger minister van Oorlog,
gen. Bosboom'a opvolger, lastig te
maken. Waar men hier te doen heeft
met een „homo novus", een nieuwe
ling en onbekende in de wereld der
politiekery, en mr. De Jonge boven'
dien by geen enkele politieke groep
is aangesloten, iB „het kyten van de
kat uit den boom" ongetwyfeld het
eenige, waarmee men kan aanvangen.
Toch behoort 't niet tot de ondenk
bare dingen, dat men zal trachten
Exc. De Jonge uit z'n tent te lokken.
Geiyk 't vaststaat, dat minister
Poathuma zich alvast heeft voor te
bereiden op eene interpellatie over
de plannen tot uitvoer van een aan-
zieniykdeel onzer nieuwe aardappelen
naar Duitschland, opdat wy niet straks
als de avonden weer gaan lengen
(welke periode over twee dagen toch
weer begint, zy 't aanvankeiyk on
merkbaar), te ïyden hebben onder een
al te schromeiyk tekort aan brand
stoffen. De mogeiykheid is ook geens
zins uitgesloten, dat het al-meer
naderend gevaar van ontbossching,
ons land bedreigend, een punt van
allicht-warme discussie zal vormen.
Ook het zweven van Zeppelin'a
boven onzen bodem, op verschillende
plaatsec?... Verzekerd is, dat de
luchtschepen buiten de grenzen van
ons territoir bleven. Maar dat een of
andere Volksvertegenwoordiger daar
omtrent meer zekerheid en gerust
stelling zou wenschen uit te lokken
dan de verklaring in een officieel
pers communiqué't ware zeer be-
grypelïjk. Het torpedeeren van Neder-
landsche schepen (na de „Eemdyk"
nu weer de „Albertine Beatrice", in
Het Kanaal) we zyn er gaandeweg
aan gewoon geraakt. En eigenlyk
wordt 't „intra dignitatem" van den
Noderlandschen Staat, onze eer te-na
om allerbeleefdste excuses en „be
loften van beterschap" te Beriynuit
te lokken, die op den voet gevolgd
worden door herhaling, van het
„frisch-vroolyk" spelletje der duik-
booten I
We staan nu op de kentering wel
haast van derde op vierde „oorlogs
jaar". Er zyn optimisten, volhoudend,
dat 't „in Augustus uit zal zyn".
Waar de bron van dat optimisme
schuilt: ik heb 'tnog niet vermogen
te ontdekken. Maar het geslacht der
Jantje Lichthart's is misschien even
groot als de generatie der Zwart-
kykers. Onder de optimisten vindt
men ook menscheo, dieuithetaccrès
der Ryksmiddelen in Mei j.1. met
ruim 4Vs miilioen, vergeleken met
Mei 1916, de voorspelling putten,
dat we ons nu toch voorloopig niet
ongerust behoeven te maken over
nieuwe Leeningen (met „stok achter
de deur") of verzwaring van lasten.
Ik wil 't hopen en bidden. Maar
tusschen ons gezegd en gezwegen
dat Z.Exc. mr. Treub, de toovenaar
van den Haagschen Kneuterdyk, be
reid zou worden bevonden deze
„prognose" te onderachryvenik
betwyfel 't zéér sterk
Mr. Antonio.
Di ligirberichten
«in 18 in 19 Juni.
Van het Westeiyk front.
Het Engelsche avondcommunifué
van 18 Juni maakt melding van een
aanval der Duitschers, die ten doel
had de Infanterieheuvel te hernemen.
Zy werden met een verlies van 21
man aan gevangenen teruggeworpen.
Do Engelschen wonnen des nachts
een weinig terrein by Meessen en
by Warneton. Overigens hadden geen
gebeurtenissen van belang plaats.
Volgens een bericht uit Parysaan
de Daily Chronicle vormt daar de
moeiiyke positie van de Duitsche
legers die van de hoogvlakte van
Meessen zyn verdreven, een onder
werp van drukke bespreking.
De militaire deskundige van het
„Journal" merkt op dat de vyand
nu in zyn beweging belemmerd wordt,
omdat hy het kanaal van Yperen en
do rivier de Leye in zyn rug heeft
en slechts leeftocht, munitie en ver
sterkingen kan ontvangen langs de
bruggen, die over dit water geslagen
zyn. Die bruggen staan geheel en al
onder het vuur van de Eogelsche
artillerie. Onder deze omstandigheden
acht men het waarschyniyk dat de
Duitschers gedwongen zullen worden
op een andere verdedigingslinie ach
ter de Leye terug te trekken. Reeds
moeten toebereidselen voor zulk een
beweging gaande zyn en de jongste
gevechten, die de Duitsche achter
hoede geleverd heeft, hadden ten
doel een gordyn te vormen, waar
achter die bewegingen bytyds konden
uitgevoerd worden. De achterhoede
van den vyand werd echter tusschen
Hollebeke en ten Z.W. vanWaesten
(Warneton) teruggedreven, waardoor
de sluier ten deele verscheurd werd.
Het Fransche communiqué van
Maandagavond meldt, dat een Duit
sche loopgraaf by den Mont Blond
en den Mont Corailet, over een lengte
van 500 M. werd genomen. Daarby
werden 40 Duitschers gevangen ge
nomen.
Volgens het bericht van den 19en
ondernamen de Duitschers een feilen
tegenaanval om het verloren terrein
te hernemen, doch werden zy met
zware verliezen teruggeslagen.
Volgens het Duitsche legerbericht
van den 19en werden ten O. van
Moncby de Engelschen verdreven uit
de schansen die zy op 14 Juni hadden
veroverd.
In Champagne ondernamen de Fran-
schen twee aanvallen om de door de
Duitschers hernomen loopgraven we
der in hun bezit te krijgen. Beide
keeren werd de aanval echter afge
slagen.
Ten Z.W. van den Hochberg in
Champagne drongen de Franschen
Maandagochtend, na een hevige ar
tillerie voorbereiding in de Duitsche
stellingen door. Pogingen om het
gewonnen terrein des nachts uit te
breiden mislukten.
Van het Italiaansch-Oos-
tensche front wordt d.d. 18 Juni
uit Rome gemeld, dat op de Karat
het front aanmerkelijk werd verbeterd
door een voorwaartsche beweging
over een breed stuk van de linie.
In Tirol woedt sedert Maandag
ochtend wederom een zware artillerie
slag, voornameiyk op de hoogvlakte
der Zeven Gemeenten, in het Sugana-
dal en tusschen Asiago en do Brenta.
Aan het Macedonische front
hebben do Bulgaren eenige aan de
Stroema gelegen dorpen, n.1. Tehavdar,
Mahdenevolen, Jenikeuy en Jenimaba
bezet.
By de bruggen over de rivier staan
nog slechts weinig Engelsche troepen.
Op de overige fronten bleef de
toestand onveranderd.
Da duikboot- en mijnoorlog.
Volgens het officieele Duitsche be
richt van den 18den Juni werden In
den Atlantischen Oceaan een aantal
stoomschepen, te zamen metende
24000 ton, in den grond geboord.
Twee Deensche stoomschepen, de
Angantyr" en de „Gunhild", werden
in de Noordzee tot zinken gebracht.
Van eerstgenoemd schip, dat op weg
was van Zweden naar Frankryk,
kwam een der opvarenden om. Van
het laatstgonoemde, met een lading
Engelsche kolen op weg naar Kopen
hagen, zyn 6 leden der bemanning
omgekomen.
Ook het Amerikaansche stoomschip,
het tankschip „Morcni", werd tot
zinken gebracht. Het schip zonk na
een vinnigen stryd, die op een afstand
van 7 K.M. tusschen de duikboot en
het tankschip werd gevoerd.
Naar de „N. Rott. Ct." meldt, heeft
het Fransche ministerie van marine
aan de bladen medegedeeld, dat de
scheepsverliezen door duikbooten de
laatste week sterk zyn toegenomen,
zoodat ze weder even hoog zyn als
het gemiddelde in April.
Tusschen Schiermonnikoog en Ame
land is het Duitsche stoomschip
„Venus", van Delfzyi bestemd naar
Rotterdam, gezonken. Niet onmogelyk
is het, dat het schip op een mijn is
geloopen. Gedurende eenigen tyd toch
viel by de eilanden groote activiteit
der Eogelsche mynenleggers waar te
nemen.
De revolutie In Rusland.
Te St. Petersburg hebben anar
chisten zich meester gemaakt van
het redactiebureau en de drukkery
van het republikeinsch blad „Roes-
koja-Volja". Met de openbare orde
achynt het dus in St. Petersburg nog
treurig gesteld te zyn.
Ds gemeenteraadsverkiezingen.
Volgens berichten uitSt. Peteraburg
hebben bij de gemeenteraadsverkie
zingen aldaar de socialisten en de
constitutioneel© demokraten een
groote meerderheid gekregen. De
maximalisten hebben in de arbeiders-
wyk zes maal minder stemmen ge
kregen dan de socialisten en 4 maal
minder dan de conatitutioneele demo
kraten (de kadetten). De socialisten
hebben 67,602 stemmen gekregen
tegen de maximalisten 18,148.
De Conferentie te Stockholm.
Naar Branting, de bekende (Anti-
Duitsche) Deensche sociaal-democraat,
mededeelt, koestert by goede ver
wachtingen omtrent de werking der
conferentie, die volgens hem thans
slechts werkt voor het herstel der
Internationale. Eerst als dit in orde
gebracht is, kan van esn geregelde
vredes-actie sprake zyn. Branting
beschouwde als de grootste moeilijk
heden voor het totstandkomen van
den vrede Elzas Lotharingen, Polen
en de quaestio der schadevergoedin
gen. Men zal zich kunnen voreenigen
met de gedachte dat geen oorlogs
schatting in den gewonen zin van
het woord zal worden betaald. Echter
wil de Entente haar standpunt niet
verlaten dat schadevergoeding moet
worden gegeven voor hetgeen zonder
noodzaak werd verwoest. Branting
zeide hieromtrent o. m.
Dat Belgiö werd geplunderd, on
gehoorde oorlogscontributies zyn ge
en, fabrieken, grondstoffen en
machines zyn weggenomen, zelfs
koopmansboeken en papieren in beslag
zyn genomen om geheimen te ont
dekken en nieuwe klanten te zoeken,
dit alles staat buiten den oorlog...
_Dat mag niet worden geduld, en
daarvoor moet schadevergoeding wor
den betaald.
„Bovendien moet schadevergoeding
worden gegeven voor de schepen, die
door duikbooten werden vernield.
Hierover moeten de neutralen gelegen
heid hebben by de vredesconferentie
mede te spreken."
Niet alleen Elzas Lotharingen en
Polen zullen moeiiykheden opleveren,
doch ook Armenië dat om bevryding
van het Turksche juk vraagt.
In een telegram van den afgevaar
digde voor Armenië by het Inter
nationaal socialistisch bureau, gericht
aan de Nederlandsch Skandinavische
commissie, wordt gezegd: Tydens
den oorlog heeft Turkach Armenië
de vreeselfjkate martelingen onder
gaan. De vreedzame bevolking, be
staande uit niet minder dan 800,000
zielen, werd weggevoerd, kinderen
werden op bevel van de Turksche
regeering vermoord. Duitschland bleef
dit alles als een onverschillig toe
schouwer aanzien.
Na de verschrikkingen, die op de
afgryseiykheden van Abdoel Hamid
gevolgd zyn, kan de wereld-democra
tie Armeniö niet langer onder de
macht van Turkye laten. Ik hoop,
dat alle afdeelingen van de Inter
nationale, by het proclameeren van
een vrede zonder annexatie het Ar-
meensche volk niet zullen vergeten,
maar vryheid voor Armenie zullen
opeischen, omdat zonder die vryheid
geen duurzame vrede in het Oosten
mogeiyk is.
Naar het schynt zal niet alleen
het verschil in nationaliteit aanlei
ding geven tot besprekingen over
het verleenen van autonomie.
Ook voor de Mohammedanen wordt
zelfbestuur gevraagd, geiyk de thans
te Stockholm aangekomen afgevaar
digde der Russische Mohammedanen
mededeelde. „Evenals alle volken"
zeide Abdoel Rasjed Ibrahim - „zyn
ook onze 25 miilioen Mohammedanen
met groote hoop ten opzichte van
de conferentie te Stockholm bezield.
De Mohammedanen verwachten, dat
uit dit neutrale land de eisch „zelf
bestuur voor alle volkeren" tot
Engeland, Frankryk, Ooatenryk, Rus
land en Duitschland zal worden ge
richt.
De Russische Mohammedanen den
ken echter in de eerste plaats aan
de honderden millioenen Mohamme
danen in de Fransche en Engelsche
koloniën, aan wie zy zich verwant
gevoelen door hun godsdienst. Do
gedachte, dat de conferentie te Stock
holm ook voor deze menschen natio
nale onafhankeiykheid zal eischen,
heeft hen met vreugde vervuld.
Kabinetscrisis In Oostenrijk.
Naar d.d. 19 Juni uit Weenen werd
gemeld, heeft de minister-president
Graaf Clam Martinitz den keizer de
ontslagaanvrage van het geheele ka
binet aangeboden. De keizer nam niet
direct een besluit, doch volgens latere
berichten zou de minister-president
opdracht hebben ontvangen voor de
reconstructie van het kabinet.
De reden die tot het aftreden van
het kabinet heeft geleid, betreft hoofd-
zakelyk de nationaliteitenkwestie. In
zyn rede toch zeide minister Clam
Martinitz, dat h6t program der nieuwe
regeering zou zyn, Ooatenryk, d.w.z.
dat de regeering zich tegen de au
tonomie der nationaliteiten verklaar
de.
Nu wil het Huis van Afgevaardig
de zelfregeerlng voor de nationaliteiten
inplaats van de autonomie der Kroon
landen, waarby in die landen aan
houdenden strijd is tusschen de na
tionaliteit die de meerderheid vormt
en de andere minderheden. In dit
verband treedt vooral het Poolsche
vraagstuk op den voorgrond.
Indertijd verklaarden de beide kei
zers dat Russisch Polen een afzonder-
ïyken staat zou worden. In de des
betreffende bekendmaking werd ver
strekkende autonomie aan Oosten-
ryksch Polen (Galicié) in uitzicht ge
steld.
Van een onafhankeiyk Polen is nog
niet veel terechtgekomen. Op aan
dringen van de geformeerde Raad
van State kreeg men wel eenige
takken van bestuur in handen, doch
verder kwam men nog niet.
Iotusschen wacht' Oostenryksch
Polen nog steeds op de beloofde zelfre-
geering. De Polen hebben daarom hun
eischen geformeerd en aan het kabinet
Glam Martinitz hun steun ontzegd,
waardoor de huidige toestand ia ont
staan, omdat, wanneer de Polen
tegen de begrooting zouden stemmen,
het ministerie niet zou kunnen aan-
blyven.
Daarby komt nog dat de meerder
heid in het parlement, die voor het
doorvoeren van de gewenschte her
vormingen vereischt wordt, byna aan
wezig is.
Vandaar dan ook waarschyniyk de
opdracht om het Kabinet te reconstru-
eeren, waardoor het zich weer in de
gunst der oppositie partyen en vooral
van de Polen zal kunnen verheugen.
Te Weenen acht men intusschen
in politieke kringen den toestand
zeer lastig, daar toegeven aan de
Polen het gevaar zou meebrengen,
dat andere oppositie partyen even
krasse eischen gaan stellen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
van Politie hen wenscheiyk voor
komt.
Eene verhooging van f400.— achten
zy voldoende. De f200.-, welke de
Commissaris voor schryfloonen geniet,
behoort daartegenover naar hunne
meening te vervallen, zoodat zyn
ambtsinkomen, daaronder beprepen
zyne belooning, groot f400.—, als
Commissaris van Rykspolitie, tot
f 2800.stygen zal.
Zy geven den Raad in overweging
aan H. M. de Koningin voor te stellen
de jaarwedde van den Commissaris
van Politie met ingang van 1 Juli
a.s. te verhoogen tot f 2400.—.
Jaarmddt gsmeints-ontvanger.
B. en W. hebben aan den Raad het
volgend schryven gericht:
In uwe vergadering van 24 April j.1.
werd, overeenkomstig ons voorstel,
de behandeling aangehouden van ons,
onder no. 65 in de „Byiage" opge
nomen, praeadvies nopens het adres
van den gemeente-ontvanger, d.d. 24
Februari te voren, i. z. de regeling
zyner jaarwedde.
Door ons werd toen toegezegd, dat
wy by ons advies aan Gedeputeerde
Staten, omtrent een door den ontvan
ger tot dit College gericht adres, met
zyn belangen rekening zouden houden.
Naar aanleiding van het daarna door
ons tot Gedeputeerde Staten gericht
schryven, hetwelk hierby wordt over
gelegd, heeft dit College zich bij brief
van 30 Mei j.1. bereid verklaard, eene
verhooging der bezoldiging van den
gemeente ontvanger in overweging te
nemen, wanneer daartoe door uwe
vergadering het voorstel wordt gedaan.
Het komt ons wenscheiyk voor, dat
uwe vergadering daartoe besluite.
Waar toch de ontvanger by de
jongste herziening der jaarwedden
van Burgemeesters, secretarissen on
ontvangers geen hoogere bezoldiging
ontving, dan hem op grond van de
omstandigheid, dat hy mede aan het
hoofd bleef Btaan van den controle
dienst der gemeente-belastingen waa
toegedacht, kan bezwaariyk worden
ontkend, dat hy by die gelegenheid
althans eenige verdere verhooging
zyner wedde had mogen verwachten.
Iutusschen komt eene verhooging
van f200.- ons voor het oogenblik
voldoende voor.
Wy hebben derhalve de eer uwe
vergadering in overweging te geven,
de Gedeputeerde Staten dezer pro
vincie te adviseeren, de jaarwedde
van den gemeente-ontvanger nader
vast te stellen op f2800.-.
BINNENLAND.
By Kon. BsbI. van 18 Juni zijn
de heeren J. H. van Veen en F. Bakker
alhier, benoemd tot opzichter van
den Ryksawaterstaat der 4e klasse,
en is aan genoemde heeren in ver
band met de vervulling van hunne
militaire plichten, een verlof verleend
met stilstand van jaarwedde, gedu
rende den tijd dat zjj tengevolge van
de huidige mobilisatie van het leger
onder de wapenen zullen zyn.
Aanltggan tijdelijk wirkspoor.
B. en W. hebben het volgend
schryven aan den Raad der Gemeente
gericht:
By uw besluit van 26 Juni 1916
werd aan het Ryk (departement van
Oorlog) overgedragen eene aan W. A.
Verbruggen te Gouda verleende ver
gunning tot het aanleggen en gebrui
ken van een tydeiyk werkspoor met
locomotiefbedryf en stoomkraan, voor
bet lossen en vervoeren van mate
rialen, aan het einde van het Helder-
sche 'Kanaal by het Westplein en
werd die vergunning vanaf 25 Juni
1915 met twee jaren verlengd.
Wegens de buitengewone tijdsom
standigheden is van die vergunning
geen gebruik gemaakt, doch thaus
ligt het, naar de Minister van Oorlog
a. 1. mededeelt, in zyne bedoeling,
het werk, waarvoor die spooriyn werd
aangelegd, te doen hervatten.
De Minister verzoekt daarom den
duur der vergunning met twee jaren
te verlengen.
Naar onze meening kan hiertegen
geen bezwaar beBtaan.
Wy hebben derhalve de eer U voor
te stellen te besluiten, den duur der
by raadsbesluit van 25 Juni aan het
Ryk (departement van Oorlog) over
gedragen vergunning met twee jaren,
alzoo tot 25 Juni 1919 te verlengen,
onder handhaven der by bedoeld
besluit aan die vergunning verbonden
voorwaarden.
Jaarwedde Commlasarls v. Politie.
Burg. en Weth. deelen aan den
Raad mede, dat, mede in verband met
de voorgestelde wyziging der Inrich
ting van de politie, een verhooging
der jaarwedden van den Commissaris
Ean Zappalin.
Officieel. Het ministerie van binnen-
laudsche zaken deelt het volgende
mede
In den vroegen morgen yan 17
dezer heeft een Zeppelin, komende
uit het Westen, zich over de noorde-
lyke provinciën naar Duitschland be
wogen. Het luchtschip, dat aanvanke
iyk op een hoogte van ongeveer 8000
meter voer, doch later een hoogte
van 6000 h 7000 meter bereikte, werd
het eerst te 2.40 uur voormiddag (ware
tyd) boven Koog (Texel) waargenomen
om vervolgens over Harlingen, Ropta-
zyi, Leeuwarden, Marum en Donderen
de Duitsche grens te bereiken. Nood
seinen werden niet waargenomen,
zoodat het te Harlingen en te Donde
ren onder vuur genomen werd.
De Nederlandsche regeering heeft
den gezant te Berlyn opgedragen een
zeer ernstig vertoog, naar aanleiding
van deze nieuwe schending van het
Nederlandsch gebied door een Duitsch
luchtvaartuig, tot de Duitsche regee
ring te richten en met nadruk er op
te wijzen, dat de betrokken comman
dant zich niet op een vergissing kan
beroepen, daar hy by het overvliegen
van Harlingen, hetgeen ongeveer te
3.30 uur (ware tyd) plaats had, zich,
dank zy ook den gunatigen weersom
standigheden, volkomen rekenschap
hetft kunnen geven van hetfeit.dat
hij boven Nederlandsch gebied vloog,
doch toen nagelaten heeft, dat gebied
langs den kortsten weg te verlaten.
Da nleuwa aardappelen.
Thans ia de regeling vastgesteld
volgens welke de nieuwe aardappelen
verkrygbaar zullen worden gesteld.
In een circulaire aan de Veillngs-
vereenigingen en aangeslotenen wordt
zy als volgt uiteengezet.
De zoogenaamde Poters of. Drie
lingen moeten geheel voor het bin
nenland worden geveild.
De overige soorten, op 6en veiling
aangevoerd, moeten worden geveild
als volgt60 voor bet binnenland,
26% vo°r overzee en 25% voor
over land.
Ten einde voor de voor het bin
nenland geveilde partyen een zoo
geiykmatig mogeiyke verdeeling te
verkrijgen, zal op iedere veiling een
leider worden aangesteld, die voor
den vastgestelden prys alle'binnen-
landsche partijen koopt en deze, na
afloop der veiling, onder de verschil
lende gegadigde handelaren verdeelt.
Hierbij moet rekening worden ge
houden met den omzet dier gega
digden, alsmede met een gelykma-
tige verdeeling over de verschillende
gemeenten, ten einde te voorkomen,
dat de eene gemeente alles en de
andere niets krygt.
Het veilen van vroege aardappelen
zal op 20 Juni a.s. een aanvang kun
nen nemen.
Voor de eerste drie dagen is de
veillngsprya voor het binnenland
bepaald op 11 cent per K.G. De
grossiersprijs zal 1% cent per K.G.
booger zyn dan de veilingsprys, met
inbegrip van de vracht tot de plaats
van bestemming.
Voor hetzelfde tydvak is de maxi-
mum-winkelprys vastgesteld op 14
cent per K.G.
Voor de Poters of Drielingen zUn
deze pryzen alle 2 cent per K.G.
lager.
Nog wordt in de circulaire mede
gedeeld dat „voor overland" (d.w.z.
voor den uitvoer naar Centraal-Euro-
pa) wordt betaald 18 cent en „voor
overzee" d.w.z. voor uitvoer naar
Engeland - wordt betaald 16 cent.
Het Hbl. teekent hierby aan
Men zal begrypen dat door deze
regeling het karakter der veilingen
vrijwel verloren is gegaan.
Eén man zal er op de veilingen
zyn die alle binnenlandsche partyen
koopt en daarna verdeelt
Wat er van de beteekenis en
het nut I - der veilingen overbiyft,
is eenigszina raadselachtig.
We zullen met belangstelling af
wachten boe de nieuwe regeling werkt.
Maar we hebben er een zwaar
hoofd in. Een veiling is het niet,
regeeringsdistributie evenmin. Toch
wórdt méér gedaan dan het stellen
van een maximumprijs, aannemende,
dat de hier gestelde maximumpry
zen voor groot- en kleinhandel zul
len worden gesanctionneerd door een
ministerieel besluit volgens de Dis-
trlbutiewet
Naar wy intusschen vernemen
geldt de prijsbepaling slechts voor
drie dagen.
Vervoar van rijwielen per ipoor.
Zooals gemeld, komen er 1 Juli z.g.
sneltrein rywielkaarten, dio fl per
stuk zullen kosten en geldig zullen
zyn voor het vervoer van ean rijwiel
als bagage met een sneltrein. Deze
maatregel is genomen om een meer
regeimatigen loop van de sneltreinen
te verzekeren, die thans, vooral in
het drukke seizoen, dikwyis in ver
traging komen, tengevolge van het
groote rij wiel vervoer. Het zal den rei
zigers echter mogelyk zyn hun rij wiel
vooraf met een gewonen (geen snel
trein) vooruit te zenden met een ge
wone rljwielkaart (prys f 0.30 aan het
loket, buiten de loketten f 0.20), zoo
dat men het rywiel op het station
van bestemming reeds aangekomen
vindt. Daartoe hebben de spoorweg-
maatschappyen afstand gedaan van
den eisch, dat voor de bevrachting
van een rijwiel als bagage een plaats-
kaart moet worden getoond.
Htlda- en Botchbrand.
In het Lheeder en Dwingerlooer-
veld heeft Zondag en groote heide
en boschbrand gewoed. Meer dan 100
H.A. boach werd een prooi der vlam
men.
Rookverbod voor klndoron.
De Ra3d van Enschede heeft een
verordening vastgesteld, waarby het
verkoopen, verstrekken of ten ge
schenke geven van sigareD, cigaret-
ten of tabak aan kinderen beneden
den leeftijd van 16 jaar en het in het
openbaar zich vertoonen van deze
kinderen, rookende sigaren, cigaretten
of pyptabak, wordt strafbaar gesteld.
Smokkelen.
Een schipper had op zich genomen
om met zyn schip een hoeveelheid
olie langs den Ryn over da grens te
smokkelen. Hy liet de olie, die in
honderd bussen gedaan was, met
staaldraden onder aan het schip be
vestigen. Het gelukte de kostbare
waar onbemerkt mee te voeren. Doch
te Tiel raakte een groot aantal
bussen losslechts een paar kwamen
in Duitschland terecht.
Zoo ging aan den schipper en zyn
ondergezagvoerder de toegezegde be
looning van 12,000 mark voorbyook
werd het schip verbeurd verklaard
en bovendien hebben nu beiden voor
de Tielsche rechtbank terecht gestaan.
Voor beiden werd zes maanden ge
vangenisstraf gevraagd.
Een veelbelovend kneepje.
Zonder dat men de daders op het
spoor kon komen werd tweemaal een
inbraak geconstateerd in een directie
keet bij een bouwwerk" te IJmuideu.
Eindelijk is het de politie gelukt by
oen derde inbraak den dader op
heeterdaad te betrappen. Deze bleek
een twaalfjarige knaap te zyn, die
zyn vierjarig broertje als helper had
de diverse aantygingen tegen my
gedaan niet in den breede uitpluizen,
maar dat zy onbiliyk waren, het is
genoegzaam bekend.
„Ik ga nu heen naar een mooie ge
meente in de provincie Zuid-Holiand,
de provincie waar ik volgens bewe
ren van sommigen uwer, wel nimmer
een plaats meer zou kunnen krijgon,
doch waar ik nu toch benoemd ben
„Had uw raad en de direct boven
my gestelde autoriteit my inderdaad
bygestaan in den hopeloozen chaos,
door my hier gevonden, een beter
resultaat ware zeker verkregen
„Met de hoop, dat myu opvolger
in uwe oogen beter moge bGhartigeu
de belangen dezer gemeente en minder
aan oen onverdiende, vernietigende
kritiek moge bloot staan, besluit ik
met de beste wenschon voor Gelder-
malsen's bloei."
Op voorstel van den heor Bloemsma,
die het benedun de waardigheid van.
den raad vond om op dergeiyke be-
leedigingen en onbeschoftheden in te
gaan, werd het schryven voor kennis
geving aangenomen.
Deze veelbelovende jongen was bij
het onderzoek uiterst brutaal en gaf
zelfs een valschen naam op, doch
bekënde ten slotte aan de diefstallen
schuldig te zyn. Verschillende voor
werpen werden in zyn lessenaar op
school teruggevonden. Andere had hy
reeds verkwanseld om zyne schulden
in een snoepwinkel te kunnen vol
doen. Hy bleek eigenaar te zyn van
een model breekyzer. Eenige dagen
geleden had hy nog kans gezien om
den muntmeter te ledigen, terwyi zyne
moeder aan de deur vertoefde.
Een afscheid.
In de jongste raadszitting van
Geldermalsen werd voorlezing gedaan
van het volgende schryven van den
heer Th. H. Klinkhamer, tot voor
korten tyd burgemeester van die
„Het zal wel geen uwer hebben
verwonderd, dat ik niet byster er op
gesteld waa van u afscheid te nemen
in een openbare raadsvergadering.
„De laatste tyden toch hebben een
verhouding tusschen u en my ge
schapen, die niet nader behoeft te
worden uitgewerkt. Deze is voldoende
bekend in geheel den lande. Ik kan
dan ook niet anders dan met weinig
genoegen terugzien op de twee jaren,
die ik bier mocht staan aan bet
hoofd der gemeente en in de eerste
plaats als voorzitter van uwen raad.
„Deze jaren zyn echter voor my
leerrijke Jaren geweest, waarin ik veel
ondervinding en vo^ai veel menachen-
kennis heb opgedaan. Ik heb hier
ontmoet menschen van verschillenden
aard, menschen van wie het geweten
zelfs niet spreekt als zij goedsmoeds
iemand trachten te gronde te richten
zonder meer, menschen, die met God
in den mond en met den duivel in
de ziel loopen, echter ook goede
menschen, die bereid zyn iemand te
helpen en te steunen en deze zyn in
den rechten en goeden zin des woords
„mannen uit één stuk".
„Wat ik van uwen Raad heb onder
vonden, wy zullen het verder met
den mantel der liefde bedekken en
'Provinciale Staten van
Noord-Holland.
Gedeputeerde Staten hebbeu voor
gesteld aan do gemeente Texel f 15000
Hubsidie toe te kennen voor den aanleg
van een korteren verbindingsweg tUB-
schen Den Burg en Oude Schild
(haven). Toegestaan was reeds f 12,200
aan het departement Helder der
Maatschappy tot Nut van 't Algemeen
ten behoeve van de vakschool voor
meisjes voor 1917, f 750 en f 525 als
bydrage in de oprichtingskosten.
De watersnood.
De gemeente Anna-Paulowna had
verzocht, voor 1916 een bydrage in de
kosten der gemeentehuiahouding te
mogen ontvangen ter grootte van
f 6500, wegens de vermindering der
inkomsten door de overatrooming.
God. Staten meenen, dat het per
centage van den hoofdelyken omslag,
dat nu nog geen 8 bedraagt, verhoogd
kan worden en dat een groote be
lastingopbrengst kan verkregen wor
den, wanneer de kohieren der Rijks
inkomstenbelasting geraadpleegd wor-
in.
De begrooting.
Da aanzieniyke 3tyging dor bydragen
aan de provinciale krankzinnigenge
stichten en van die voor de verple
ging van behoeftige krankzinnigen,
de hoogere uitgaven, die in verband
met hot grooter worden van den
schuldenlast der provincie moeten
worden gedaan, en het nadeelig saldo
van den dienst 1915, dat op deze be
grooting is gebracht, maken het noodig
ongeveer eon bedrag van f 296.000
meer uit de belasting te vinden dan
het in het loopende jaar geheven
aantal opcenten zal opbrengen. Zulk
een groot bedrag kan niet alleen wor
den gevonden uit de opbrengst van
de opcenten, die tot nu toe werden
geheven, doch mede moet naar an
dere bronnen van inkomsten worden
omgezien. Deze kunnen worden ge
vonden door het heffen van opcenten
op de vermogensbelasting en de rijke
inkomstenbelasting. Daartoe kan even
wel eorst worden overgegaan wanneer
het aantal opcenten, dat op de per
soneels belasting wordt geheven, 20
bedraagt. Allereerst wordt mitsdien
voorgesteld het aantal opcenten op
de pereontele belasting van 18 tot 20
te verhoogenVerder wordt voorge
steld op de rij ksinkoms ten belas ling
en op de vermogensbelasting twee op
centen te heffenop welke beide be
lastingen de opcenten tot een geiyk
bedrag moeten worden geheven. EeDo
verhooging van de opcenten op de
gebouwde en van die op de onge
bouwde eigendommen kan dan ach
terwege blyven.
De opcenten zullen nu bedragen 22
op de hoofdsom der belasting op de
gebouwde eigendommen: f630,000
(evenals vorig jaar); 22 op de hoofd
som der belasting op ongebouwde
eigendommen: f 168,000 (evenals
vorig jaar); 20 op de hoofdsom der
peraoneele belasting: f786,000 (v. j.
f 648,000)2 op de hoofdsom der
RybsinkomBtenbelastiugf 192,000
(v. j. nihil); 2 op de hoofdsom der
vermogensbelasting: f16,000 (v. j.
nihil).
Voor de mogeiyke winst van het
Prov. Electrisch bedrijf ia een memo-
riepost uitgetrokken bij de inkomsten
en by de uitgaven eveneens een me-
moriepost voor een mogelyk nadeelig
saldo.
In de naaste toekomst zal verruoe-
deiyk moeten worden opgenomen o.a.
een bedrag van f 16.050.- wegens
bydrage in de kosten voor herstel
van stormschade aan de haven be
oosten het Oude Schild op Texel.
Thans stellen Ged. Staten voor een
geldleoning van f 1.070.000 aan te gaan
tegen een maximum-rente van 5
met een aflossing van f 23.0C0 per
jaar minstens, voor de kosten van
buitengewone werken vooi de vor-
dediglDg der Noordzeekust en de uit
breidingswerken voor het Provinciaal
Electriciteil sbedrij f
CORRESPONDENTIE.
Wy ontvingen van den hoer J. van
Leyen een ingezonden stuk, gericht
tegen de verplichte winkelsluiting.
Daar de winkelsluiting door don
Raad is aangenomen en thans wordt
doorgevoerd, heeft opname van een
vry groot artikel, dat alleen bedoelt
eenige grieven tegen deze verplichte
sluiting te uiteD, geen zin. Spr. be
pleit in zyn stuk het goed recht
voor kleine winkeliers, en handelaars
in verbruiksart-jkelen (melk, fruit, visch
etc.) om te mogen blyven verkoopeD,
vindt, dat het Den Helder niet past
zulke grootsteedsche manieren aan
te nemen, on betoogt tenslotte, dat
geknoei en wetsontduiking, alsmede
baldadigheden en straatachendery,
door de vervroegde winkelsluiting in
de hand zullen worden gewerkt,
