HELDERSCHECOURANT
No. 4798
DONDERDAG S JULI 1917
45e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad is
opgenomen
1. Uit dan Omtrek.
2. Feuilleton, enz.
DE WEEK.
8 Juli.
Tot da verrassende dingen van den
.nieuwen tijd" behoort ook het ver
anderen van 't karakter eener Troon
rede. Die, waarmee H. M. de Koningin
op den 28en Junij.1. de Buitengewone
Zitting der Staten Generaal opende,
heeft zich onderscheiden door h6t
beknopte, streng-zakelijke van toon
en inhoud. Het „pompeuse", banale,
dat men in dergelijke staatsstukken
in het verleden meende te ontdekken,
- 't was hier afwezig. De mede-
deeling, dat onze verhouding tot de
buitenlandsche mogendheden .gun
stig" is zeker thans geen .holle
frase" I... Het beroep op de blijvende
offervaardigheid des volks dringend
noodig. Het woord van dank aan
land en zeemacht volkomen verdiend.
De „passus" over de verhouding
tusschen Moederland en Insulinde
zeer sympathiek. De vermaning, dat
het gevaar van in den wereldbrand
te worden getrokken, ons nog steeds
bedreigt, met de waarheid volkomen
in overeenstemming. Aldus is de
Troonrede een ernstig woord, ge
sproken door het Hoofd van een Staat
tot de Vertegenwoordiging. Volkomen
in overeenstemming met den diepen
ernst van deze benarde stormtijden.
En de in haar geheel herkozen
Kamers zijn weer aan den arbeid
getogen. Nadat uestor De Savornin
Lohman bij ontstentenis van den
heer Lieftinck, wiens terugkeer in
de Kamer allen hopen .m de optimisten
onder de CvtJ^sa'avértrouwen - een
pittig welkomst-redetje had uitge-
sprokon. Waarin hij eventjes kwam
protesteeren tegen de bewering der
Ataglsten, dat het kiezersvolk voor
de herziening der mandaten van de
honderd der Tweede Kamer „over
rompeld" zouden zijn geworden. In
hoever na het Koninklijk woord
van 28 Juni, waarbij de Koningin
van Hare ingenomenheid met den
Revisie arbeid blijk gaf, -zij nogsteeds
iets blijven verwachten van een volks-
petitionement, van de Kroon vragend
de ontwerpen tot Grondwetsherzie
ning niet. te bekrachtigen het ia nog
onbekend. Laten wij voor het prestige
der heeren tegenover Jan Publiek
hopen, dat het plan „après coup" zal
zijn prijsgegeven.
De Senaat rust tot 17 Juli a. s.
De hooge vergadering waa te on
voltallig - deelde generaal Van Voorst
mté - om nu de belangrijke ont
werpen, aan de orde moetende komen,
in behandeling te nemen. Van de
kranke senatoren was prof. Wolijer
zelfs niet in staat, bet ontvangst-
bewijs der mededeeliog van zijn her
kiezing te teekenen. En dr. Kuyper
is voor geruimen tijd tot herstel naar
het buitenland vertrokken. De heer
Laan kan „in den eersten tijd" niet
verschijnen wegens ongesteldheid.
Voltallig zal de Senaat dus voorshands
niet zijn. Tot de jeugdigaten, de
krachtigsten behoort de 70-jarige J.
Th. Cremer, op zjjn prachtig land
goed „Duin- en Kr'uidberg" den 80en
Juni j.1. op zoo hartelijke wijze ge
huldigd.
De Tweede Kamer gebleven
onder de vaste, voortreffelijke leiding
van mr. Fock, die met 88 van de
90 stemmen aan de Kroon ter her
benoeming werd aanbevolen (een
blijk van vertrouwen en sympathie,
zooals men zelfs de beste
praesides, die het Lagerhuis ooit
bezat, betreft, niet licht zal vin den 1)
is aan den arbeid getogen.
In tijdsomstandigheden, die niet
wettigen, weliswaar, angBt voor on
middellijk-dreigend gevaar. De tege
moetkomende houding van Duitsch-
land inzake de getorpedeerde schepen
is en blijft een beduidende diploma
tieke zege voor minister Loudon.
Maar vervolgens is gekomen het
afsluiten der Noordzee door een
lijn, getrokken uit do kust van
Noord-Jutland bij Hamsted, in de
richting vanAberdeen. 't Versperren
van de tot nu toe veilige vaargeul,
die voor Nederland de ernstigste
gevolgen zou kunnen hebben. Het
Haagsche Plein een „zeer ernstig
vertoog" deed richten tot de Britsche
regeering. In scheepvaart-kringen
voedde men nogal hoop, dat 't .zoo'n
vaart niet zou loopen". En daar het
stilleggen van onze vloot inderdaad
nu 'juist niet in het belang der
geallieerden zou zijn, daar bovendien
ruw egoïsme thans allen en alles
beheerscht, mocht men wellicht dat
optimisme ditmaal niet „al te roos
kleurig" achten 1?...
ieder in billijkheid en objectief oordeel
moeten toegeven) te danken aan zijn
bemiddeling.
Ook op minister Posthuma is van
toepassing, dat bij het „onmogelijke"
niet kan bereiken, 't Kan wezen, dat
by de aardappelen-distributie meer-
oordeelkundig had kunnen worden
terade-gegaaD, dan 't geval was. Maar
de wilde woede, waarmee men de
nieuwe aardvrucht eiachte, weigerend
langer zich met rijst te vergenoegen,
gaf toch weinig bi ijk van het besef,
met welke moeilijkheden de Overheid
in deze tijden heeft te worstelen.
Waartegenover-staat, dat men wel
licht meer rekening had behooren te
houden met de waarde, die de aard
appel heeft voor den vaderlandschen
discb, zeker van den „kleinen man".
Terwijl de prijzen van nieuwe groen
ten e. d. nu een hoogte hebben bereikt,
die ze brengt buiten de macht van
beurzen, nog heel wat meer-gevuld
dan die van het allerkleinste kali
berDe bureaucratie is nu een
maal een log raderwerk, dat telkens
moet gesmeerd worden, wil 't niet
ook den geduldigste wervelziek
maken van ergernis. Dat ia en blijft
zelfs in deze dagen gelijk 't altijd
het geval was. Soms bijvoorbeeld
na „gepeperde" telegrammen van
burgervaders, wier jobsgeduld uitge
put raakte schiet men even uit
den dommel op.
't Vormt met velerlei andere dingen-
van den dag, - prachtige stof voor
Kamer-interpellatiën.
De aardappelen opstootjes, de jong
ste mijnwerkersstakingmisschien
zelfs ook dingen, met de Stockholm-
sche conferentie in verband staande,
waarover mr. Troelatra zijn meening
te Amsterdam in het, openbaar zou
ontvouwd hebben, had ziekte 't thans
niet beletover dit alles en nog wat
zal misschien de meening der „groene
tafel" worden gevraagd. Beweerd is
ook, dat omtrent de Indische defensie
(in verband met het bestellen van
duikbooten bij ,De Schelde") zoo
spoedig mogelijk eene principieele
beslissing zal worden uitgelokt. Ter
wijl dan de ontwerpen Revisie eerst
eind September in tweeden termijn
zouden worden in behandeling ge
nomen.
De Kamers zullen thans in de
„neutrale zóne" blij veu. Maar of zelfs
de forsche hand van een praeses
Fock dit in de praktijk zal vermogen
door te voerendat is nu een der
groota vragen
Vóórdat dit Lagerhuis plaats gaat
maken voor de Kamer, door A. K.,
E. V. en P. V. K., met S.-P. te vor
men, zal er nog menig „warm
kwartiertje" worden doorleefd in de
voormalige danszaal van stadhouder
Willem V. Men lette maar op
Mb. Ahtonio.
DE OORLOG.
Ds legerberichtan
van 2 en 3 Juli.
Van het W e s t e 1 ij k front.
Het Engelsche legerbericht van 2
Juli maakt melding van tegenaan
vallen der Duitachers waardoor ten
W. van Lens, de vooruit geschoven
afdeelingen een weinig moesten terug
trekken. Een vijandelijke aanval ten
Z. van den Cojeul werd afgeslagen.
Ook de Fransche communiqués
maken melding van Duitsche tegen
aanvallen, en wel ter weerszijden
van den weg Ailles Paissy, waar zij
de verloren schansen trachten te her
nemen. De gevechten, dieden gehee-
len nacht van Maandag op Dinsdag
voortduurden, eindigden met een
nederlaag der Duitscheru.
In het Duitsche legerbericht van
8 Juli wordt medegedeeld, dat de
Franschen tevergeefs pogingen deden
om de b|j la Bovelle, op den linker-
Maasoever, verloren schansen te her
nemen. Ook ten Z.O. van Cerny werd
een aanval van den vijand afgeslagen.
De Franschen leden hier zware ver
liezen.
Een Duitsch bericht van 2 Juli
maakt nog meldiDg van een bescbie
ting van Yperen met geschut van
het zwaarBte kaliber, aangezien nauw
keurig bekend was dat er zich groote
Engelsche reserves bevonden. Talrijke
ontploffingen en branden in de stad
werden waargenomen.
Verder deelt dit bericht mede, dat
van 28 tot 80 Juni 15 officieren en
853 man gevangen genomen werden.
12 machinegeweren, 6 mijn werpers,
drie loopgraafmortieren en een aantal
snel vuurgeweren vielen in deze dagen
in handen der Duitachers.
Doch naarmate de generale men-
schen-slachting langer duurt, wordt
de oeconomische positie der neutralen
steeds hachelijker. De noodzakelijk
heid om te waken tegen een kolen-
nood in den winter 1917—'18, nog
vóól erger dan die, waarmee wij in
het koude seizoen, dat achter ons
ligt, te worstelen hadden, noodzaakte
tot maatregelen, welke o.a. hebben
berokkend de „aardappelen relletjes".
"Welke te Amsterdam het karakter
van opstootjes, schier oproer kregen,
zoodat er in den avond van 2 Juli
bloedige tafereelen iu de hoofdstad
weiden afgespeeld. Dat de kritiek,
hierbij in plaat en schrift pp minister
Posthuma uitgeoefend, steeds billijk
is: ik zou 't niet gaarne onderschrij
ven 1 Integendeel. In zulke omstandig
heden is nu eenmaal steeds het zoeken
naar een „zondebok". En men vergat
al te spoedig en zag voorbij, dat de
heer Posthuma die evengoed als
wij allen z'n fouten en tekortkomingen
heeft toch meer dan eens blijk
gaf van veel beleid, steeds van on
verdroten ijver en toewijding. Het
eindigen van de Rotterdamsche boot
werkers-staking, het tot oplossing
komen van de „strike" te Heerlen:
het is voor een aanzienlijk deel (zal
Verscheiden Russische troepen-
deelen hobben groote verliezen ge
ledenj in het bizonder onder de offi
cieren.
Ia het geheel zijn dus den eersten
Juli 173 officieren en ruim 10.000
soldaten gevangen genomen, terwijl
7 kanonnen en 7 machinegeweren
werden genomen.
Volgens een in Engeland opgevan
gen draadloos Russisch Btafbericht,
van 8 Juli, werd het offensief voort
gezet. In de richting van Zloczow
werden vorderingen gemaakt en 6800
man gevangen genomen. 21 kanonnen
16 machinegeweren en een aantal
raijnwerpers werden vermeesterd.
Ook ten O. van Brzezany zetten
de Russen hunne aanvallen voort.
Hier werden 63 officieren en 2200
man gevangen genomen. In totaal
werden dus op 2 Juli reeds 8500
man gevangen genomen.
Ook de Duitsche berichten melden
het voortzetten van den strijd. Naar
van deze zijde wordt medegedeeld,
mislukte een aanval der Russen aan
den spoorweg KowelLuck. Verder
naar het zuiden duurde de slag in
Oost-Galicië voort, „waarbij de Russen
er in slaagden, do doorbraak plaat
sen die zij op 1 Juli hadden gemaakt,
te verbroeden. Toegesnelde reserves
slaagden er evenwel in de Russische
afdeelingen tot staan te brongeD.
Maandagmiddag werden nieuwe vij
andelijke aanvallen bij Koniucby tot
staan gebracht.
Het avond bericht meldt dat de
Russen by Brzezany opnieuw tot
den aanval overgingen, doch dat deze
met zware verliezen voor den vijand
tot staan werden gebracht.
Ook de Oostenrijbsche legerberich-
ten erkennen den ondervonden tegen
slag. Volgens aan deze berichten
toegevoegde beschouwingen, vallen
de Russen over een frontbreedte van
50 K.M. aan. Niet minder dan 20
divisies werden hiervoor bijeenge
bracht. De eene aanvalsgolf volgde
op de andere. Verschillende stellingen
die eerst door deze overmachtige
Russische afdeelingen werden ver
overd, kwamen later door tegenaan
vallen van DuitBchers, Oostenrijkers
en Turken weder in handen der Cen
traler!.
In het communiqué van 3 dezer
wordt verder de opmerking gemaakt,
dat de taaie energie, waarmede de
Russen buu offensief voortzetten,
het vermoeden wettigt, dat deze
aanvallen der Russen door meerdere
zullen worden gevolgd.
Volgens een bericht uit St. Peters
burg, hadden de laatste dagen aan
het Riga front levendige artillerie
gevechten plaats. De Duitachers
zouden in de Golf van Riga een
grooten aanval ter zee voorbereiden.
Verschillende divisies worden van
andere fronten aangevoerd. De be
richten omtrent deze voornemens
zijn afkomstig van overloopeis. Vol
gens hen verwachtte men in het
hoofdkwartier te Mattau binnenkort
de komst van veldmaarschalk Von
Hindenburg en van Ludendorf, die
de toebereidselen voor den grooten,
aanval op het Riga front, die in het
begin van dezen maand nog zou
plaats hebben, in oogenschouw te
nemen.
Van het Oostenrjjksch-Ita-
1 i a a n s c h e front.
Een Oostenrijksche mededeeling
van den 3den Juli meldt, dat by
Gastagnevizza een vooruitgeschoven
vijandelijke stelling werd vermeesterd.
2 officieren en 270 man werden ge
vangen genomen en 2 machine
geweren buitgemaakt.
Volgens de Italiaauscbe berichten
echter is de toestand onveranderd.
litaire rechtbank zijn veroordeeld
wegens nader genoemde vergrijpen,
hun straf wil kwijtschelden. Onder
e vergrijpen worden o.a. geDoemd
Hoogverraad, Majesteitsschennis of
beleediging van de leden van het
Keizerlijke Huis, verstoring der open
bare orde, opstand, oproer, geweld
dadig optreden tegen een door de
regeering ter behandeling van open
bare aangelegenheden bijeengeroepen
vergadering, tegen de rechtbank of
andere overheid.
Van deze gratieering zullen echter
uitgesloten zijn alle personen, die zich
door de vlucht naar het buitenland
aan een vervolging onttrokken heb
ben, naar den vijand oveigeloopen of
by het uitbreken vaii den oorlog niet
in de monarchie teruggekeerd zyn.
Tegeiyk met de straf stel ik buiten
werking de uithoofde van de wette
lijke voorschriftep, tengevolge van de
veroordeeling ingetreden ongeschikt
heid om bepaalde rechten, posities
of bevoegdheden t,e verklagen, zoo
mede verlies van het kiesrecht en de
verkiesbaarheid voor openbare-licha
men.
Het besluit, tot gratieverlening
heeft vooral beteekenis in verband
met het groot aantal afgevaardigden,
Tsjechen en Slaven vooral, die wegens
een van bovengenoemde misdrijven
veroordeeld werden. Toen het keizer-
iyk besluit dan ook bekend werd,
wekte het in parlementaire kringen
het grootste opzien. In de justitieele
commissie betuigde de voorzitter den
keizer den diepsten dank der com
missie voor zün daad van genade.
Charlls Chaplln ala soldaat.
Tot de bekende personen die, ten
gevolge van het jongste bevel der
Sngelacbe regeering, dat alle manne-
ïyke Engelsche onderdanen van 18
tot 45 jaar, die in de Vereenigde
Staten verbiyf houden, onder de wa-
jenen roept, in militairen dienst zul-
en gaan, behoort ook Charlie Chaplin,
„de man die b9ide halfronden laat
lachen".
Misschien zullen de militaire auto
riteiten hem om die reden vrystellen.
Men kan zich moeilijk Charlie Chaplin
in khaki vooratellen, maar toch zou
hy, te oordeelen naar zyne gymnas
tische prestaties, iets beters dan een
,chocolade-soldaat" worden.
Van het O o s t e-1 k front.
Het offensief der Russen, dat voor
eenige dagen in een Engelsch bericht
werd aangekondigd is spoediger dan
men verwachtte, losgekomen.
Naar het Russische legerbericht
van 2 Juli aangeeft, werden na een
artillerievoorbereiding die twee dagen
aanhield, de Oostenryksch-Duitsche
stellingen by Koniuchy aangevallen.
Na een heet gevecht hebben de Russen
zich meester gemaakt van drie linies
loopgraven en van het versterkte
dorp Koniucby zelf. Zp vorderden
hier tot aan de beek Koniucha, ten
Zuiden van het dorp.
In den loop van den stryd van den
eersten Juli werden naar totnogtoe
geteld, 164 officieren en 8300 soldaten
gevangen gemaakt. Voorts namen zy
7 kanonnen en 7 machinegeweren.
De gevangenen biyven toeBtroomen.
Ten Zuidoosten van Brzezany
werden de stellingen des vyands
aangevallen en, na een hardnekkig
gevecht, op sommige plaatsen ver
meesterd.
De Duitachers en de Turken
ondernamen tegenaanvallen waarby
de steunpunten van de eene hand
in de andere overgingen.
In den loop van den eersten Juli
werden hier 9 officieren en 1700
Duitschers, Oostenrijkers en Turken
gevangen genomen.
Van het gevechtsterrein in Arme-
n i 6 wordt van Russische zyde ge
meld, dat de Turken in den Kaukasus
op Pendsjurin teruggedreven werden,
Bij de voortzetting van de vervolgiDg
werd het dorp Eagidsj en het front
Kalamirawan, ten Z.O. van het meer
Deribar, bezet.
De duikboot- en mljnoorlog
Naar het officieele Duitsche bericht
aangeeft, werden in het Noordelyk
deel van het versperde gebied een
aantal stoomschepen, te zamen me
tende 26.700 toD, in den grond geboord.
Een Qrieksche torpedoboot-
jager gezonken.
De torpedoboot jager „Daxa", een
Grieksch schip met een Fransch ótat-
major en equipage aaü boord, is 28
Juni in de Middellandsche Zee ge
zonken tengevolge van een ontplof
fing. Het schip bevond zich op 100 M.
afstand van den koopvaarder, welken
het begeleidde. 29 personen, w.o.
vele officieren, worden vermist.
Het oorlogsdoel der entente.
In antwoord op een vraag omtrent
de voorgestelde conferentie over de
oorlogsoogmerken der geallieerden
heeft Cecil Dinsdag in het Engelsche
Lagerhuis gezegd De Russische
regeering stelt een conferentie van
de geallieerde mogendheden voor om
eventueele vredesvoorwaarden te be
spreken. De Engelsche regeering is
met haar bondgenooten hieromtrent
in onderhandeling.
Politieks amnestie In Oostenrijk.
In een schryven aan den Oosten-
rykseben minister-president deelt
Keizer Karei mede, dat hij de per
sonen, die door de Burgerlijke of mi-
BUITENLANO.
Het keizerrijk te China hersteld.
Berichten uit Shanghai melden, dat
in China de dynastie weder hersteld
Het bericht van het herstel van
Hoean Toeng op den troon kwam
een donderslag uit heldere lucht.
Betrouwbare berichten uit Peking
zeggen dat hot herstel van deMant-
sjo8dynastie op touw.gezet is door
Sjangsoen, den monarchist Kanjoewei
en Sjang-sjoe sjoeng, voormalig eerste
minister. Het keizeriyk bevelschrift
werd Zondagochtend uitgegeven.
De monarchisten hadden een onder
houd met Lyoon Hoeng, den presi
dent, wien zy aanspoorden om af te
treden. Hy weigerde echter en ver
klaarde liever te zullen sterven.
De gezanten der geallieerden be
sloten een afwachtende houding aan
te nemen.
Ongetwyfeld zijn de lagere volks
klassen en ook de groote meerderheid
der ambtenaren zeer ingenomen met
het herstel der dynastie.
De Z.W. provincies hebben luide
protesten aangeheven.
Alle oude officieele titels en namen
van de regeeringsdepartementen zyn
hersteld.
De toestand ia zoo vreedzaam mo
gelijk, ofschoon een deel der bevol
king zenuwachtig is. De draken-vlag
is op bevel der politie in degehe3le
stad uitgestoken.
De toestand In Spanje.
Volgens berichten van den bija
deren correspondent van de „Daily
Mail" te Barcelona, die onlangs te
Madrid was, is de algemeene indruk
aldaar, dat het gevoel van onrust de
voorbode ia van onlusteD, zoo niet
van revolutie vroeg of laat. Eukele
autoriteiten verwachten den opstand
in Augustus als de oproerige krachten
voldoende georganiseerd zyn; anderen
meenen dat elk oogenblik een uit
barsting ban bomen. Aan kloosters
zyn wapenen verschaft ter bescher
ming. De correspondent zegt, dat
zyn indruk deze is, dat de toestand
kritiek is.
Onlusten In Illinois.
Naar uit New-York wordt gemeld,
braken in East-St. Louis onlusten uit
toen er ter vervanging van blanke
stakers, te East St. Louis in Illinois,
negers uit de Zuidelyke Staten waren
aangevoerd. Een politieagent werd
door de negers gedood. De menigte
doodde twee negers en trachtte de
militie haar geweren af te nemen
om de negers aan te vallen.
Een ander bericht meldt, dat onder
de negers, die gewapend waren,
muiterij uitbrak. Vyftien negers zyn
door de blanke bevolking gedood,
terwyi zij uit de brandende huizen
vluchtten. De schade wordt op onge
veer drie millioen dollars begroot.
Een aantal negers en zes blanken
liggen in een hospitaal. De politie is
den toestand thans meester. Drie
honderd blanken werden gearresteerd,
BINNENLAND.
De gevaarlijke zflns.
(Officieel). Ten vervolge op ae be
kendmaking van 30 Juni betreffende
de uitbreiding van de door de Britsche
regeering gevaariyk verklaarde zóne
in de Noordzee, deelt het ministerie
van buitenlandsche zaken mede, dat
de Britsche staatssecretaris van bui
tenlandsche zaken aan onzen gezant
te Londen heeft toegezegd, zich on
middellijk met de admiraliteit in
verbinding te zullen stellen naar
aanleiding van door de Nederlandache
regeering gemaakte opmerkingen,
Dinsdagmiddag had een buitenge
wone ministerraad plaats, waarin,
naar het Haagsche Correspondente-
bureau meent te weten, o. m. de
uitbreiding van de gevaarlijke zóne
in de Noordzee een onderwerp van
behandeling zou uitmaken.
Onveilig gebied en de
„mljnenknipper".
Men zendt aan het Hbl. in verband
met den laatsten maatregel van
Engeland de volgende gegevens om
trent de proefneming te Rotterdam
met den mljnenknipper van den
schout bij-nacht Goedhart.
Den 26sten Mei heeft met het
stoomschip „Batavier IV" een proef
tocht plaats gehad te Rotterdam met
mijnenknipper van den schout
bij-nacht Goedhart. De opgave was,
dat het schip zou aanstoomen op een
zeker aantal verankerde (nagemaakte)
mijnenhet toestel zou de anker
kettingen of kabelB pl.m, 5 M. onder
water en pl.m. 8 M. vóór den boeg
op zijde duwen tot 5 M. aan bakboord
of stuurboord naast het schip. Op dat
punt aangekomen, werden de kabels
of kettingen geknipt, zoodat de mynen
vrij van het schip op pl.m. 5 M.
afstand kwamen bovendry ven en naar
achteren dreven. Men kan ze dan
tevens voor volgende schepen on-
schadelyk maken door er op te
schieten.
Telkens na het knippen van een
myn is het toestel onmiddellijk auto
matisch gereed een volgende myn
onschadeiyk te maken. In Rotterdam
werden alle mynén op deze wijze
verwyderd. Dit zou eveneens geschied
zyn indien er honderden mynen ge
legen hadden in de koersiyn van het
schip, en zonder eenig toezicht of
medewerking van de bemanning van
het schip.
Het toestel is thans versterkt en
verbeterd en bestaat, naar men ons
mededeelt, uit een gemakbelyk weg
te bergen en op te hyscben stalen
verlenging vóór aan het schip, die
6 M. onder water komt en met kabels
aan op zij van het schip uitstekende
boomen verbonden is. De kettingen
der mynen giyden langs de kabels
en worden automatisch afgeknipt.
Onze scheepvaart.
Met een volle lading maïs keerde
het stoomschip „Drechterland" van
den Kon. Holl. Lloyd, van Buenos-
Aires, waarbeen het 20 Dec. van het
vorig jaar van Amsterdam vertrok,
Maandag te IJmuiden terug. Naar
Java staken dien dag de vrachtbooten
.Sumatra" en „Lombok" van de My.
Nederland van IJmuiden in zee.
De „Amstelland".
Yan den gezagvoerder van het s.s.
Amstelland" van den Kon. Holl.
Lloyd is bericht ontvangen, dat hy,
nadat zyn schip was getorpedeerd,
met de geheeie bemanning veilig in
Eogeland is aar gekomen.
Het uitvaren der stoomtrawlers.
Ondanks het feit dat de mole3t-
verzekering van kracht blyffc, hadden
de atoomtrawlreeders te IJmuiden
niet veel lust hunne schepen uit te
zenden. Daarom vertrok er Maandag
slechts één trawler uit de haven.
Dinsdagmorgen daarentegen ver
trokken er 18 stoomtrawlers naar de
visscherij.
De loggors, die hoofdzabeiyk in
het gezicht van de kust visschen,
gingen Maandag tot een getal van 47
naar zee.
Dinsdag vertrokken nog 56 zeillog-
gers en beugschepen uit de haven,
In de haven van IJmuiden is een
flesch gevonden, waarin een papiertje
met het opschrift dat de Btoomtrawler
„Julie Streiff" op een myn geloopen
was en de bemanning in een sloep
ronddreef. Aangezien genoemde traw
ler eerst Vrydag ter visschery vertrok
wordt getwijfeld aan de waarheid der
mededeeling.
Legerhervormfng In Ned.-lndië.
Bij Koninkiyk Besluit van 3 Juli
1917 no. 27 is den gepensionneerden
luitenant-generaal-titulair van het
Nederlandsch-Indische leger C. H.
van Rietschoten opgedragen zich op
een nader door den Minister van
Koloniën vast te stellen datum
Nederlandsch Indië te begeven, i
einde den Gouverneur Generaal per
soonlijk voor te lichten aangaande
de bedoelingen der Regeering met
betrekking tot de hervorming van
het leger in Nederlandsch-Indië, in
zonderheid nopens de invoering van
den verplichten krijgsdienst, en zich
verder ter beschikking te stellen van
den Landvoogd, die gemachtigd wordt
hem onder toekenning van den titel
van regeerings-commissaris, onder
zijne rechtatreeksehe bevelen, desgo-
raden, opdrachten te verstrekken in
verband met de voorbereiding van
die hervorming.
Onlusten op Andonora.
Batavia, 27 Juni. Op de noordkust
van het eiland Andonora (afd. Flores)
"J ongeregeldheden voorgekomen.
Drie kampongs zyn onwillig heeren
diensten te verrichten en in opstand
gekomen.
Da benteng zal vandaag worden
bestormd. Tot nog toe werd slechts
gepatrouilleerd, waarby één inlandscb
fusilier werd gedood en één gewond.
(Hbl.)
Over de grens gekomen.
Maandagmorgen ia te Winterswyk
een Roemeensche vlieger-officier aan
gekomen. Deze, van beroep ingenieur
en zoon van een senator, waa in
October van het vorig jaar gevaDgen
genomen en naar het kamp naby
Hermannstadt gevoerd. Na 3 maan
den tyds zag hy kans te ontvluchten
en zette koers naar ons land. Hy
moest echter een zwerftocht van 5
maanden maken alvorens hy zyn
doel bereikte. Tweemaal werd hy
zelfs gearresteerd, éénmaal in de
nabijheid van Keulen en voor. eenige
dagen in het grensplaatBje Burlo,
waar vandaan by naar het cachot te
I ZIET DE UITVERKOOP I
ADVERTENTIE VAN
j COLT O F, Kanaalweg, I
I In dit blad van Zaterdag I
Borken gebracht werd. Ook toen
gelukte bet hem uit te breken.
Dienzelfden dag werd hy naar het
quarantaine station te Didam over
gebracht.
Maandagmiddag kwam te Zevonaar
aan een Duitsch deserteur in uniform.
De relletjes
te Amsterdam.
De aardappeirelletjes te Amsterdam
waren Dinsdag nog lang niet be
zworen. De politie, geholpen door de
militairen, slaagde erin op het Katten
burgereiland de baas te biyven. Alle
toegangen waren afgezet, des nachts
was het volmaakt rustig. Een com
missaris van politie, die In deCzaar
Peterstraat midden in 6en troep
furiënde vrouwen terecht kwam, had
het hard te verantwoorden. Zyn hoed
werd hem van het hoofd afgeslagen,
jas en ambtapenning weggerukt. Tot
dat een vrouw hem voor den dokter
aanzag, die naar de gewonden kwam
zien. Op die wyze is hy kunnen ont
snappen. In den nacht zyn twee
bataljons infanterie, tezamen 20.00
man, van Haarlem naar Amsterdam
gekomen. Zy werden gedirigeerd op
de Groentenmarkt.
Om 6 uur des morgens was de
Groentenmarkt nog rustig. Er kwa
men twee achuitenvol aardappels
minder dan was aangekondigd wegens
een geschil tusschen aan- en ver
voerders; ze zouden echter om negen
uur per spoor komen. Eën tweetal
zolderschuiten ging onder politie-en
militairgeleide naar de plaats van
bestemming zonder eenige moleBt.
De afzeitiDg der groentenmarkt bleef
gehandhaafd ook na afloop van de
markt. In de Plantage Dok- en
Middenlaan zaten om 11 uur nog
venters en groentenhandelaars uren
en uren te wachten op twintig wagons
aardappelen, uit de Rietlanden en
een trein met aardappelen, die in
Zaandam wegeDS de relletjes was
opgehouden. Deze aardappelen werden
om 1 uur gedistribueerd.
Op Kattenburg bleef het tamefijk
kalm. Tegen half twaalf legden de
bootwerkers aan de Rietlanden het
werk neer uit sympathie met de
beweging der vrouwen en begaven zy
zich naar het stadhuis om met den
burgemeester te spreken. Een depu
tatie van zeven man werd by den
burgemeester toegelaten en zette
"uiteen, dat de betooging bedoelde de
verkryging van een betere voeding,
niet op papier, maar in werkelykheid.
De burgemeester verzekerde, dat het
gemeentebestuur zyn plicht zou doen,
maar ten krachtigste zou waken tegen
ordeverstoring. Het Marktwezen had
gezegd, dat de distributie goeden
voortgang had en dus was er voor
relletjes geene aanleiding meer. Na
het resultaat van de conferentie
vernomen te hebben, droop de
menigte, die inmiddels was aange
groeid, langzamerhand af. By de
stakende bootwerkers hadden zich
aangesloten bouwvakarbeiders, die in
de Lairessestraat werkten, en arbei
ders van de Maatschappy „Nederland"
en de Kon. Holl. Lloyd zouden zich,
naar verteld werd, er by aansluiten.
Zy allen zouden des middags een
openlucht-meeting houden op het
terrein aan den overkant van het
IJ. Inmiddels was echter door den
hoofdcommissaris van politie, den
heer Roest van Limburg, bepaald,
dat voor deze meeting geen vergun
ning zou worden verleend, torwyi by
onwil om befcoogingen na te laten,
met kracht zou worden opgetreden.
Achtereenvolgens staakten in den
loop van den morgen alle bootwerkers
en havenarbeiders, zoodat de haven
geheel verlaten ligt. Tegen drie uur
trokken er enkele naar den overkant
van het IJ, waar één hunner het
woord voerde en zei, dat de burge
meester er eigeniyk óók weinig aan
uoen kon, en dat men naar Den
Haag moest om indruk te maken op
de regeering. De betoogera gingen
daarop kalm weer naar huis.
Op de Hoogte Kadyk deden vrou
wen een aanval op een vleeschwagen
ze hadden groote messen by zicben
haalden o.a. een half varken van de
kar af, waar zy groote stukken van
af sneden. Vóórdat politie opdaagde
was het varken verdeeld. De vrouwen
die niets hadden gekregen probeerden
nu in de buurt een kippenpakhuis
te plunderen, maar door hevig verzet
van tien daar aanwezige knechts en
spoedige politiebulp mislukte dit. Den
geheelen middag was het op de „ei
landen" rustig, maar tegen den avond
plunderden eenige opgeschoten jon
gens een pakhuis, en, geholpen door
ouderen, slaagden zy erin binnen te
komen. AlleB wat zich erin bevond,
kistjes m6t «ygen, chocoladetabletten
suiker, styfael, werd meegenomen.
De straat zag wit van de gebroken
en vertrapte styfael. In de kleine Wit-
tenburgeratraat werd een kruideniers
winkel geplunderd. Men sloeg de
ruiten in en haalde den winkel een
voudig leeg. Jongens binnen in den
winkel aan het werk, wierpen de
vrouwen suiker, tot zelfs flesschen
slaolie toe, die ze in haar schort op
vingen. Een half uur lang duurde de
plundery on gestoord voort. Toen k wam
de politie en sloeg er met de blanke
sabel ongenadig op los. 15 personen
moesten worden verbonden, velen ver
keerden naar een der doktoren
zeide onder invloed van sterken
drank; Ook op Rapenburg werd een
schoenwinkel geplunderd, finaal leeg
gehaald.
Het „Handelsblad" beklaagt zich
over de houding der politie. De hoofd
commissaris stelde zich op dit stand
punt, dat elke ordeiyke uiting van
den volkswil niet moet worden
tegengegaan, maar integendeel moer.
worden bevorderd, uit opvoedkundig
oogpunt. Nu echter wanordelijkheden
zyn voorgevallen, zal de politie geen
betoogingen meer dulden. Het blad
critiseert nu de houding dor politie,
die van hot eene uiterste in het audere
is gevallen. Want Dinsdagavond was
bet met de lankmoedige houding der
politie afgeloopen. Een detachement
politieagenten, gewapend met den
revolver, trok de stiaat op, gevolgd
door een afdeeling infanterie. Deze
veegden al schietende de Czaar Peter
straat leeg; als razenden vluchtten
de menschen naar alle kanten. Ook
cafés drong men binnen en m6t
opgeheven! revolvers dwong men de
bezoekers heen te gaau. De meeste
agenten schoten in de lucht, maar
toch werd in de Oostenburger Achter
straat een 40 jarige vrouw zwaar in
het onderlyf gewond. Een 10 jarige
jongen kreeg een zware sabelhouw.
Een kwartier later klonk hoefgetrap-
)el van een escadron cavalerie. Maar
;oen was er niemand meer in de
straten.
Er werden des avonds alom ver
gaderingen gehoudenop enkele, waar
Kits, Lansink en Wijnkoop spraken,
werd het besluit genomen om als
protest 24 uur te staken, - op andere
durfde men de consequentie hiervan
niet aan. De b6toogers vormden een
dichte menigte, die nu trachtte een
optocht te formeeren, doch de bereden
politie wist met telkens herhaalde
charges schoon baan te houden.
Omstreeks negen uur werd het in
de buurt van de Groentenmarkt weder
rumoerig. Het waren zooals steeds
opgeschoten kwajongens, die bet sein
gaven. De maBsa groeide meer en
meer aan, de politie kon het niet af
en requireerde soldaten. Nog week
de menigte niet, na herhaalde som
meeringen, na eenige salvo's in de
lucht, zelfs niet nadat in de menigte
geschoten was. Heel langzaam gelukte
het de menschen achteruit te dringen,
terwyi de steenen om de hoofden der
soldaten vlogen. De lantaarns waren
stukgegooid of uitgedraaid, zoodat het
donker was, en na lang tobben
men trachtte zoo min mogeiyk slacht
offers te maken - gelukte het om
de meiigte achteruit te dringen en
de Groentenmarkt af te zetten. Er zyn,
voor zoover bekend, by deze gelegen
heid vier dooden gevalleD, en een groot
aantal gewonden.
Dinsdagnacht om twee uur waren
in het Wilhelminagaathuis opgeno
men een doode en vier gewonden,
waarvan een zoo ernstig, dat de
dood spoedig verwacht werd. Deze
allen waren jongs jongens. In het
Binnengasthuis waren opgenomen 2
dooden eri 4 gewonden, onder welke
laatste een vrouw.
Een eomité van bekende Amster
dammers, mevrouw Tellegen—Fock,
Prof. J. A. van Hamel, Mr. J. A.
van Sonsbeeck, Mr. P. L. M. van
Ogtrop, Mr. J. Kalff Jr., H. P. Maas
Geesteranus en A. B. van Holkeraa,
heeft in een oproep aan de stad-
genooten verzocht om, teneinde tege
moet te komen aan de aardappel
tekorten, voor eene week afstand te
willen doen van hun rantsoen. Daar
door zal de rantsoeneering wat kun
nen worden verruimd, en met eene
week ia er voldoenden aanvoer.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aanbestedingen.
Ten Raadhuize werd Dinsdagmiddag
aanbesteed
Het buitenverf werk aan Gemeen
tegebouwen en andere werken te
Helder.
Ingeschreven werd doorGebr. de
Boer, ad f 1431A. van Pelt f 1480
Gebr. Heogerduin f 1476; S. Sehel-
linger, f 1389J. Freeke f 1375 C.
Kramer f 1093.
b. Het plaatsen, schoonhouden, weg
nemen en onderhouden der kachels
enz. in de verschillende Gemeente
gebouwen.
Ingekomen was 1 inschrijvingsbiljet
van den heer J. Kiljan, die verklaart
volgens de gestelde voorwaarden niet
te kunnen inschry ven, wegens gebrek
aan plaatyzer. Wel verbindt hy zich
tot weghalen, bewaren en plaatsen
van kachels, enz. voor een bedrag
van f 600.
Jammerlijke gevolgen.
Jaren geleden heeft de gemeente
aan den Parallelweg twee rijen jonge
boomen geplant. Het was aan vankeiyk
een sukkelparty. Nu en dau ging er
eentje dood of waren er een paar die
het maar miserabel slecht deden.
Doch men had geduld, erg veel ge
duld en zy werden steeds en steeds
weer door anderen vervangen. Toen
het eindelijk zoowat allemaal goede
zelfstandige boomen waren, met zorg,
met moeite verkregen, stond het te
voorzien dat allen in den toekomst
een mooi geheel zouden vormen
een bekooriyke menigte van flinke
stammen, rijk aan takken en weel
derig met groen gebladert getooid
en van wier schaduw de vele wande
laars en niet minder de bewoners daar
zouden profiteeren.
Doch zie - langs den weg was
een sloot, zoo'n leeiyk modderig ding
uit den tyd toen ons stadje nog
een groote nul was, d.w.z. een streek
met veel land en veel plassen en
betrekkelyk weinig hulzen. Die sloot
nu moest droog gemaakt worden en
het tefrrein van de H. IJ. S. M.,
zou door een yzeren hek worden afge
sloten. Aldus is dan ook geschied. De
sloot is gedempt en het hek staat
er. Maar in-dezen stand van zaken
kwam een noodlottige gebeurtenis,
want by het droog maken is bet
water niet behooriyk afgeleid en alles
wat er in huisde is maar kort en
zakeiyk en vlug, begraven, zoo
dat de bodem thans veel kwaad doet
aan de wortels der boomen, die zicht
baar langzaam maar zeker aangetast
worden en helaas aan de gevolgen
moeten sterven.
