Kapok Matrassen.
Springveeren Matrassen.
Bedden.
Slaapkamer-
Ameublement.
2-pers. houten Ledikant f 8.50.
„Het Lijfblad
der sociaaldemocraten".
Blijkens eene uitlating, die de beer
Biersteker zich in de vergadering van
gisterenavond tegenover de Held. Crt.
veroorloofde, wordt ons blad door
dezen heer aangezien als „bijna het
lijfblad der sociaaldemocraten". (Zie
het verslag van de lezing Oud in
dit nummer). Be heer Biersteker
meende deze conclusie te moeten
trekken uit het feit, dat de heer
Michels, de leider der s. d. a. p., wel
eens artikelen hierin schrijft, waar
in dan natuurlijk zijne tendenzen
te voorschijn komen.
Deze beschuldiging ia onjuist en
onbillijk, - de heer Biersteker weet
d i t, zoo goed als ieder ander. Her
haaldelijk hebben wfj in ons blad
medegedeeld, dat wij niets liever
zouden willen dan ook van andere
partijen en groepen meeningsultingen
op te nemen, omdat wij eenzijdigheid
willen mijden en ons blad juist in
politiek opzicht neutraal willen hou
den. lederen dag weer opnieuw zien
wij uit naar artikelen van den heer
Biersteker of een zijner politieke
vrienden, die daarin nu eens hun
standpunt uiteenzetten, maar
iederen dag we6r verzuchten wij
„Zuster Anna, ziet gij nog niets
komen
Helaasde heeren Biersteker en
de zijnen zwijgen; alleen de heer
Michels gaat voort met zijn welver
sneden pen in ons blad te schrijven:
moeten wij, cmdat de anderen zwijgen,
nu ook aan dezen heer don toegang
tot onze kolommen weigeren? Zou
de heer Biersteker dat in gemoede
wenachen? En laat deze heer eens
ernstig de vraag beantwoorden, of
niot hij en de zijnen zelf, in hun
in activiteit, in de kaart spelen der
zoo gevreesde sociaal-democraten,
inplaats van bus daarvan een verwet
te maken.
En het antwoord op die vraag zal
bevestigend moeten zijn.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Bij het te 's Gravenhage gehou
den examen slaagde voor derden
officier groote stoomvaart, de heer
J. KampmetJer, alhier.
Boor de Roomsch Katholieke
en Christelijk Historische Klesver-
eenigingen is besloten de kiezers van
rechts bij de aanstaande herstem
mingen voor den gemeenteraad vrij
te laten.
Te 's-Gravenhage slaagde voor
het voorloopig macbinistendiploma
de heer H. J. M. Stadtman, alhier.
Volkszang.
De volkszangavond aan het strand
is thans vastgesteld op Donderdag
avond. Aanvang 8 uur.
Opsaluehtfeast Haldar's Balang.
In eene advertentie in dit nummer
worden belangstellenden opgeroepen
tot eene vergadering in de voorzaal
van „Casino", in welke vergadering
zal worden besproken de opzet en
inrichting van een openluchtfeest.
De kas van het plaatselijk steun
comité heeft dringend versterking
noodig en, waar men voor een paar
jaar kwam met een fancy-fair, daar
meende men thans ter afwisseling,
eens een openluchtfeest te moeten
organiseeren. Belangstellende ver-
eenigingen en particulieren worden
nu opgeroepen hieraan mede te werke.n.
De militaire en burgerlijke autoritei
ten hebben bereids hunne medewer
king toegezegd, terwijl als terrein
wordt bestemd het voetbalveld van
H.F.C. aan den Bolweg.
De plannen zijn grootsch, laat ieder
die wil en kan dus medewerken ze
te verwezenlijken.
Da Csntrals Keuken.
De secretaris van het Kon. Nat.
Steuncomité bezocht dezer dagen de
keuken in dè Oostslootstraat. Naar
wij vernemen, toonde deze heer zich
alleszins voldaan over de inrichting.
Hoewel het gebouwtje van buiten
tamelijk onoogelijk toont, viel het
inwendige, zoowel wat de inrichting
betreft als de zindelijkheid, den be-
zoeker erg mede, en toonde hij zich,
ook wat de kwaliteit van het eten
betreft, hoogelfjk ingenomen met de
inrichting.
Sprekende over de hangende kwes
tie, deelde hij mede, dat van de be-
Btaande tekorten hoogstwaarschijnlijk
8/4 door het Kon. Nat. Steuncomité
zal worden vergoed. Het aandeel voor
de gemeente zal dan slechts 'n f 850.—
bedragen. Men weet, dat deze tekorten
tot op heden op f8400.— zijn ge
raamd. Wat de subsidieering betreft,
daarvan is alleen sprake bij een
tijdelijk bedrijf. Zoodra de nieuwe
keuken een permanent karakter zou
krijgen, houdt alle ondersteuning van
de zijde van het Steuncomité op.
Wat een bedrijf met stoomketels
betreft, oordeelde men dit voor eene
plaats als den Helder te groot en
ook te kostbaar. Het voor en tegen
hiervan is genoegzaam, ook in ons
blad, besproken, zoodat wij daarover
verder kunnen zwijgen. Het is echter
merkwaardig, dat in de Raadsver
gadering niemand de mogelijkheid te
berde beeft gebracht van e6ne ge
deeltelijke vergoeding door het Steun
comité ook van de tekorten, tot nog
toe ontstaan. Men praatte over de
uitgave van f5000.—, waaronder
begrepen zijn de tekorten op het bedrijf
tot 16 September en de inevntaris der
huidige keuken, doch in werkelijkheid
is er op het oogenblik sprake van
een tekort van f8400.—waarvan de
gemeente eventueel het aandeel van
f850.- te betalen zou krijgen, en
dan tevens de beschikking heeft over
den aanwezigen inventaris. Met Sha
kespeare zouden wij kunnen zeggen
„veel leven om niets"!
Da Vrijzinnigen In „Casino".
Maandagavond had de Vrijzinnige
Kiesvereeniging „Helder" een ver
gadering belegd, die om het mooie
weer in den tuin van „Casino"
gehouden werd.
De heer W. de Boer, voorzitter
der Kiesvereeniging, opende met eou
woord van welkom en de mededeeling
dat behalve de heeren Grunwald, de
Geus en Biersteker, candidaten voor
den gemeenteraad, ook het woord
zou voeren de h6er Oud, ons Kamerlid,
over de algemeene politiek der vrij
zinnig democraten.
Eerste spreker was de heer D.
Grunwald, die sedert 1903, met een
tusschenpauze van een jaar in 1909/10
zitting hebbende in den Raad, de
kiezers op de hoogt9 wil stellen met
betgeen hij heeft gedaan, meer speciaal
over die dingen, die zyn aandacht
trokken als koopman.
Het had al dadelijk spr.'s aandacht
getrokken, dat voor de gemeente
werken en bedrijven bier geen speciale
commissies bestonden, die hij in het
belang der gemeente noodig achtte
om B. en W. terzijde te staan. Her
haaldelijk wees hij op die leemte,
tot het instituut tot Btand kwam.
Gemeentebedrijven zijn als teere
planten, die goed moeten verzorgd
worden, maar die dan toch ook
winsten afwerpen. Groote afschrij
vingen daarop zijn wel goed, maar
aan den anderen kant waren die
winsten ook oorzaak, dat minder
gemeentebelasting noodig was. Zonder
die winsten zouden verschillende
verbeteringen zijn uitgebleven. De
wethouders zijn thans ieder met een
taak belast en kunnen zich daar
speciaal inwerken. Het onderwijs,
een voorwerp van de voortdurende
zorg der overheid, had steeds spr.
liefde, omdat goed onderwijs een
waarborg en s'eun is in den strijd
om het bestaan in de maatschappij.
Leeren is leven en kennis is macht
luidt de spreuk. Spr. voelde al veel
voor de R. H. B. S. toen hij nog geen
lid van den raad was en ijverde er
voor. Spr. zag de noodzakelijkheid
van goed ambachtsonderwijs voor
onze gemeente in en heeft steeds
voor subsidieering geijverd tot die
verkregen werd.
De soc. dem. stellen de zaken steeds
partijdig voor. Zoo o.a. de heer Michels
in de H. Ct. van 30 Juni, die daarin
onvoorzichtige uitdrukkingen ge
bruikt die spr. citeert en becritiseert.
Vooral dat uitgespeeld wordt, dat
een particuliere vereeniging die school
oprichtte en nog in stand houdt.
Spr. zegt met alle eerbied voor de
kundigheid der raadsleden, dat een
speciaal bestuur beter op de hoogte
van zaken kan zijn. Het paiticulier
initiatief gaat meestal voor en wordt
dan gesteund van overheidswege.
Dat is een goede weg. Zou een raads
commissie het beter kennen? Spr.
weerspreekt dat de zaken niet ernstig
zouden worden behandeld door het
particulier bestuur. Men wil nu met
de voorstellen omtrent de Ambachts
school de raad niet overrompelen.
Over de plannen zijn de inspecteurs
geboord. Dat zijn deskundigen. Maar
de soc. dem. willen aflest eter weten.
Spr. wfjst erop, dat voor de Burger
avondschool meer plaats noodig is en
die kan gevonden worden in het
huidige gebouw der Ambachtschool
dat nu al gastvrijheid verleent. Met
f14000 rente kan de gemeente geen
school zetten. Met verhoogde subsidie
door spr. voorgestaan krijgen we een
betere Burgeravondschool en een
betere Ambachtsschool benevens een
Zeevaartschool. Spr. was steeds voor
verbetering van het onderwijs en voor
goede salarieering der onderwijzers.
Hij hoopt dat in dezen moeilijken tijd
de kiezers de voorkeur zullen geven
aan de mannen zijner partij, oude en
beproefde leden. Daartoe wekt hij hem
op.
De tweede spreker, de beer de Geus
is niet een bewonderaar van het op
treden van de candidaten voor de
kiezers omdat hij meent, dat wie
leest op de hoogte kan zyn van wat
zy deden. De eigenaardige verhouding
in onze gemeente maakt het echter
gewenscht dat de candidaten eens
zeggen hoe zij over verschillende
zaken denken. Er wordt door anderen
gehengeld naar stemmen van lieden
die niet van hun party zyn. Spr. wil
daarom uiteenzetten bet groote ver
schil tusscben de beginselen der soc.
dem. en die der vryzinnigen. Spr.
kreeg juist in handen „Het laatste
woord van de S.D.A.P." In „Holland's
Noorden" stond dat er een afspraak
was (voor de keuken) tusschen de
S.D.A.P. en de rechtschen. Het biljet
spreekt dit tegen. Maar 't is spr.
verzekerd door een antirev. gemeente
raadslid. Spr. gaat dus verschillende
uitingen op het strooibiljet na en
wijst er op dat wat de Centrale
Keuken betreft er geen voorstel ge
daan is door de commissie. WJj moe
ten klaar zyn als het noodig is. Dat
kan met het plan van B. en W. en
daarvoor zyn geen 50000 gulden noo
dig. De keuken is tydelyk en daarin
verschilt men met de S.D.A.P. Er
wordt 6chter door de aoc. dem. thans
gespeculeerd op den eigenaardigen
toestand waarin wy ons bevinden.
Spr. gaat aan de hand der gem. be
grootingen na hoe het leven der ge
meente veel duurder geworden is.
Hy is ook voor goede bezoldiging
der werklieden maar wil ook gelet
hebben op bekwaamheid: dat is een
gezond stelsel. Be soc. dem. zoeken
gewoonly k alles uit wat de vryzinnigen
nalieten of deden wat zij niet hadden
moeten doen. Dat hebban zy nu eens
niet gedaan van de vryzinnigen maar
als Duys de groote waschiyst ge
maakt van wat zy deden. Spr. gaat
achtereenvolgens de punten van dat
strooibiljet-waschlljst na, critiseerend
en scherp in het licht stellend hoe
de s.d. ook allerlei futiliteiten uitbui
ten en voorstellen als hadden zy
alleen alle goeds gedaan. Spr. wydt.
uit over de houding der vryzinoigen
inzake woningbouw. De gemeente
steunt het particulier initiatief on
steunt d9 Bouwvereenigingen. Spr.
kan zich niet verklaren hoe de recht
schen met de socialisten meegaan
inzake gemeenteiyke woningbouw.
In verband met aanwas gemeente
acht spr. dit ook niet goed. Hij geeft
cijfers om te doen zien dat die aanwas
ook veroorzaakt is door de mobili
satie en niet zoo abnormaal zal
biyven naar hy meent.
De Soc. dem. stellen het voor alsof
de Vryz. alle vooruitgang tegenhou
den. 't Is juist het tegendeel, zegt
spr. maar door halve waarheden on
toespelingen in het biljet doen zy het
zoo voorkomen. Verdachtmakeml
noemt spr. wat gezegd vvordt omtrent
de winkelsluiting. Als Michels waar
schuwt voorzichtig te zyn zegt spr.
dat mochten de soc. dem. wel eens
tegen zich zelf zeggen. Spr. gaat dan
aan de hand van het vrijzinnig-de
mocratisch gemeentepropram na hoe
de vrijzinnigen hier steeds in die
richting, langs die lynen werkten.
Zy willen geen bovenmatige lasten,
werken niet voor één klasse, maar
voor het heele volk met lasten die
het kan dragen. Spr. is bereid dit met
cyfers te staven.
De derde spreker de heer Biersteker
wyst er op dat de vrijzinnigen slechts
kunnen rekenen op 11 stemmen. Als
daar een af gaat zijn ze in de min
derheid. Spr. wil nagaan wat de vrij
zinnigen kunnen en willen. De vrij
zinnigen wiilen werken langs lynen
van gelydelykheid en staan niet op
het enghartige standpunt der sociaal
democraten, die voorstellen alsof zij
alleen en alles doen voor de arbeiders.
Spr. party vraagt niet naar rijk of
arm, zy wil geïyke rechten voor
beiden. Zy wil menschen met eigen
oordeel in den Raad. Laat de party
genooten van de Vonk maar eens
zelf handelen naar de recepten, die
daar in staan. Men toetse voorts de
candidaten die voorgesteld worden ook
eens aan het verledens. De vryzinnige
candidaten hebben in den Raad ge
toond, iets te kunnen tot stand bren
gen. Kiest gij de afgetredenden, zegt
spr., dan weet ge, wat ze kunnen,
wat ze gedaan hebben.
Ze hielden tegen de doorvosring
van de exclusieve politiek als men
die iu het twijfelachtig belang van
enkelen die wilde volgen.
In de Held. Crt.,, men zou kunnen
zeggen byna, het ïyfblad der soc. dem.,
althans van den leider, schryft een
der candidaten „dat in de centrale
keuken zal kannen gezorgd worden
voor deel dsr bevolking van Helder,
dat za! dan zijn dat deel door Bier
steker vertegenwoordigd".
Zoo licht men voor, zegt spreker.
Juist de vrijzinnigen hebben gezorgd
voor de rechtspositie, de pensioenre
geling en de loonregeling der gemeen
tewerklieden in overleg met de vak
verenigingen, zij gingen verder dan
deze vroegen. V. d. Tempel en v. Hiute
stelden voor 60 cent psr week om
de 2 jaar te verhoogen, de Yermale-
dyde vryzinnigon brachten dat op
f 1.— per week om de 2 jaar. Ver
stegen zelf vond die regeling uitste
kend. Nu zegt men dat de vryzinnigen
de goede regeling tegenhouden voor
hen die in gemeentedienst zijn.
De Vonk zegt dat zfj het W6l doen
voor de heeren. Daartegen protesteert
spr., zy doen ook voor de minderen.
De soc. dem. stellen het zóó voor alsof
alles wat er stand komt, gekomen
is door hen. Als er iets niet komt
hebben de vryzinnigen de schuld,
't Ia de zelfde taktiek als by de kamer
verkiezingen.
De statistiek van Michels in de
Heldersche Caurant, De Vonk in Het
Volk over de verkiezicgscljfera is niet
eeriyk. Spr. heeft ook e9as gecyferd,
en komt hy op tegen het loflic-d der
socialisten omtrent het stijgen hunner
stemmen cijfers. Men heeft daarin
1916 vergeten:
in 1915 hadden de s.d. in het le diatr iet
197 van de 991 stemmen is 20 pet
in 1916 gemiddeld 418 van de 1028
is 40 pet;
in 1917 gemiddeld 231 van de 891 is
26 pet.
De voorstelling der cyfers is mis
leidend.
De vryzinnigen hadden in 1915
37s/4 pet, (31 pet zeggen de socialisten)
in 1916 86.2 pet, in 1917 41 pet. Het.
groote stemmencyfer in 1916 komt,
doordat toen de kiezers meenden,
dat van rood heil te verwachten was
in deze benarde tyden. Nu biyktdat
de s.d. de heelmeesters niet kunnen
zyn. 't Ia onjuist dat de groei der
s.d. komt ten koste der vrijzinnigen.
Het ontevreden deel in onze gemeente
heeft zich gowend. tot de sociaal
democraten.
'tKomt nu tot de ontdekking dat
van daar ook geen heil te verwachten
is. 't Biykt trouwens overal in] do
praktyk, als ze maar gezet worden
aehter do groene tafel, in de distributie-
bureaux, dan blykt dat zy ook rokoning
moeten bouden met de omstandig
heden.
Opbieden kunnen zij en doen dat
naar 't voorschrift van Bebel.
Do vryzinnigen hebben een ver
leden dat genoemd kan worden.
Spr. protesteert tegen het feit dat
de s. d. beginnen met persoonlijke
verdachtmakingen. Hij meende dat
de dagen van Extra Tijding voorby
waren. Spr. haalt aan het Raads
overzicht in De Vonk van 14 Julij
waarin gesproken wordt van „Bier
stekers familierelaties met dat ding"
(de keuken). Dat noemt spr. pamflet
achtig. Nooit of nimmer heeft spr.
eigen belang gezocht; integendeel, en
wat spr. in de bestaande keuken deed,
deed bij in 't belang der heele burgerij.
Als de Vonk zóó doorgaat zal het
haar en de party gaan als met d6n
man die hier vroeger is opgetreden.
Met vaste overtuiging durft spr.
de vrijzinnige candidaten aanbevelen
omdat zy de vaste richting aangeven
die zy uitwillen.
Debat.
Alsnu wordt gelegenheid gegeven
tot debat.
De beer Audenaarde heeft bezwaar
tegen 't optreden de3 heeren Bier
steker in 2ake het verhuren der huizen
van Tuindorp. Niet ieder kan toch
een huis krijgen naar zyn inkomen
zooals de heer B. wil.
Het tweede bezwaar is dat Tuindorp
steeds in slechte positie is. Als er
wat uitgedeeld wordt kry'gen zy daar
niets. Spr. vraagt of de bewoners
van Tuindorp zullen behandeld wor
den als de andere menschen. Dan
zou spr. die in Amsterdam werkte
voor de R. K. Kiesvereeniging by
herstemming bier de vrijzinnigen
stemmen de socialisten beloven V6el
maar laten het doen aan anderen.
De heer Biersteker antwoordt dat
hy nooit de huizen van Tuindorp
bedoelde, wel die van den Polderweg
waarin menschen wonen met grooter
inkomen dan voor wie die huizen
bestemd zyn. Wat distributie betreft,
is hy voor gelyke behandeling van
allen. Daarom protesteerde spr. ook
tegen de gaaregeling die niet juist was.
Den heer C. Adriaanse doet het leed
dat door onderlinge verdeeldheid de
rechtschen nu zyn uitgevallen. Hy is
voor meer evenredige verdeeling der
zetels. Jarenlang is de politieke stryd
hier vertroebeld. Be vrijzinnigen ver
geten by het opnoemen van hun
daden het aandeel der minderheden.
Hy verdedigt voorts de houding
tegen het voorstel Grunwald inzake
ambachtschool De liberalen, van cou
rantengeschrijf sprekend mogen ook
wel eens kyken naar Holland's Noor
den, het blad geredigeerd door de hb.
de Geus en do Boer dat ook dingen
zegt op do wyze van Extra Tyding.
Verder komt hij op tegen de cyfers
van den heer de Geus in zake wo
ningbouw en wyst er op dat de min
derheden, hier de socialen en de
kerkelijken, elkaar steeds opzoeken.
JareDlang zijn de rechtschen van alle
college's enz. uitgesloten. Spr. erkent
de capaciteiten der vryzinnige heeren
hier, doch wenscht de liberale meer
derheid een stuk te verkleinen.
De heer BierstekerEn dan rood
stemmen 1
De heer Adriaanse: Neen, m. d.
Voorzitter, wy staan er buiten, omdat
wy eeriyk volgens overeenkomst
hebben gesteund voor de verkiezing
vaa den heer Oud. Spr. protesteert
tegen het schunnigs dat daarover stond
in Hollands Noorden.
Da heeren Grunwald, de Geus en
Biersteker repliceeren uitvoerig tegen
over den heer Adriaanse en verde
digen de houding der vryzinnigen en
verwyten hem te zyn een pleitbe
zorger voor de sociaal-democraten.
't Was intusscben by half twaalf
geworden waarom de heer Oud nog
slechts een kort woord kau spreken
over de principes der vryzinnigen en
over de houding als de anti-revolu
tionnairen nu aannemen, die bang
zyn dat hun standje door eigen schuld
verloopt.
Spr. hoopt dat de vryzinnigen ern
stig zullen werken om de beproefde
mannen die thans als vryzinnigen
zitting hebben en die varen in vaste
richting te behouden en hen a.s.
Woensdag af te vaardigen. Daarna
wordt de vergaderipg gesloten.
Brandstoffen voorziening.
In het nummer van heden is
afgedrukt de door de Ryks kolen
distributie gemaakte rantsoeneering
van brandstoffen voor den a.s. winter.
Die rantsoeneering is voor inonigeen
in geenen deele voldoendeeen
boeveelheid steenkool, dat zijn dan
kachelkolen, ant.hraciet en eierbri
ketten) van 10 H.L. is absoluut
onvoldoende voor een huis met ééo
atookgelegenheid, terwijl voor 2
haardsteden 12 H.L. verstrekt wordt.
Het merkwaardigste uit deze rege
ling is wel de volgende zin
Men vergete verder niet, dat voor
de rantsoenen noodige hoeveelheden,
ook niet ten deele, by de brandstoffen-
commissie in voorraad zyn, maar
dat de brandstof voor het grootste
deel nog in Limburg moet worden
gedolven en uit' het buitenland moet
worden ingevoerd.
De heele regeling bestaat dus
slechts op papier; er is niet een
korreltje steenkool van de hoeveelheid,
die verstrekt wordt, voorhanden 1
Wat er dan ook praktisch van terecht
zal komen, dienen wij in gemoede
kalm af te wachten dat het er echter
van den winter spannen zal is wel
zeker, en te woDachen is hét, dat
we een zachten winter krygen, anders
is het leed niotr te overzien.
In dit verband mag er de aandacht
wel eens op worden gevestigd, dat
de MiDister dezer dagen, op hem in
de Kamer gedane vragen, verklaard
heeft voor hout geone rantsoeneering
to zullen invoeren, en te zullen op
letten, dat het vellen van boomen-
de perken van het toelaatbare niet
te buiten gaat. Daar er veel wordt
gemopperd over deze, naar veler
oordeel onbillyke bevoorrechting van
de meer gegoeden boven de econo
misch zwakkeren, is het biliyk de
zaak ook eens te bezien van uit het
standpunt des Ministers. Het beschik
bare brandhout is te weinig om te
rantsoeneeren, aldus redeneerde de
Minister, en nu meende Z.E. dat de
meor-gegoeden maar zooveel mogelyk
hout moesten inslaan, des temeer
steenkolen blijvenervoor
de rantaoeneering over. En
's Ministers „aandacht biyft 6r op
gevestigd, dat de greDzen (redeiyke
grenzen inzake het vellen van hout)
niet worden overschreden". Wil men
weten hoe de Haagsche correspon
dent van het „Alg. Hdbl." hierover
deDkt? Anders een man, dia mon
niet van revolutionairigheid kan
verdenken
O groote boachgod Pan 1 O alle
panneD, boschnimfon en satyrsl Neder
land dreuot van den byslag. De Beul
van Holtland waart overal rond. Maar
de Miuister vindt, dat het nog al
„rodeiyk" gaat. Dat de grenzen van
het geoorloofde „niet wordon over
schreden." Immers, andera zou hij
ingrijpen. En tot nu toe deed hy dat
niet.
Het schijnt wel en och, het ware
vergeeflijk in een Minister, die zóó
ontzaglijk veel aan zyn hoofd heeft
dat Z.E. denkt: Dat beetjabrand
hout, maakt men déérom zoo'n drukte?
Doch het gaat ni6t alléén om den
omvang van het hakken schoon
ook daarom doch vooral ook om
de wijze waarop er gesloopt wordt.
Die is juist het tegendeel van „rede
iyk"ze is volkomen redeloos. Ze
geschiedt zonder eenige rede, zonder
eenig overleg over wat het langst
bewaard moet blyven en wat b6t
6erst moet vallen. Niet zonder reden...
maar de eenige reden isgeld 1 Men
koopt en verkoopt, zonder eenig
aanzien des booms. Of alleen met het
aaDzien dat de houtkooper er voor
heeft.
Evenwel, zoo geheel in ordeschlint
toch ook de Minister nu eindelijk dit
wilde gehak niet meer te vinden.
„Binnenkort" zal hy een noodwet in
dienen.
Nu, als die noodwet dezer dagen
by de Tweede Kamer inkomt en dan
als spoedwet wordt behandeld, is er
nog wat te redden.
Maar anders wordt het October voor
zoo'n wet in behandeling komt.
En intusscben gaan de Hout Hunnen
nog drie maanden hun gang.
Met hun „redeiyke" ontbossching
van Nederland.
Intusscben bet is moeielijk een
zaak juist te be- of veroordeéien.
Want als er werkefljk in den komen
den winter gebrek, absoluut gebrek
aan brandstof zal komen te heerschen,
ja, dan is die ontboBSchiDg van
ons land tenslotte een vraagstuk van
zelfbehoud.
En dat de rijken dan weder in
betere condities zyn dan de armen,
ach, dat is immers een verhaal, dat
zoo oud is als de wereld zelve
Met dat al is zuinigheid tot het
alleruiterste geboden. 'tZal or span
nen straks!
De gas-ranteoeneerlng.
Wij moeten een onduidelijkheid
herstellen, die in ons vorig -stukje is
geelopeu. Wft schreven„aan kook-
gas ver bruikers, die tot en met 24 M3.
kregen, wordt de beschikking gegeven
over 29 Ms." Dit is in zoover ODjuist,
dat dit do meening zou vestigen, als
zou ook de minimum rantaoeneering
worden uitgebreid tot 29 Ms. Bedoeld
was aan hen. die de beschikking
hadden over een rantsoen kookgas
tot en met 24 M8., eene verhooging
van 5 M*. te geven. Zij dus, die 19 M3.
kookgas hadden, mogen thans 24 M1.
gebruiken, die 22 M*. hadden, 27 M8.
en 24 M3., 29 M1. In een gedeelte
onzer oplaag en ook in de advertentie
der gascommissie stond dit goed.
Overigens verdient de gas com
missie, inzonderheid de heer Hoen-
kamp, die zich zeer veel moeite voor
de zaak heeft gegeven, alle hulde
voor haar werk, waardoor het mo
gelijk werd, dat onze gemeente af
doende en snel geholpen werd.
In Baarn loopt het met de gasle
vering al spaak. Men kon daar vry wel
onbeperkt gebruiken in den jongsten
Raad echter deelde de Voorzitter
mede, dat van het Rykskolendistri
butiebureau bericht was ingekomen,
dat over de maand Juli 35.000 kub.
Meter gas minder mocht worden ge
bruikt dan aangevraagd was.
Dit b8teekende oeu noodzakeiyke
besparing van 35 percent. Hy had
nog getracht daarin verandering te
brengen, doch het was hem niet ge
lukt. Men had hem vanwege dit
buroau in overweging gegeven, na te
gaan, hoeveel gas er in elk gezin
noodig was.
Spr. wist voorloopig niet wat te
dosn, daar hetgeen in do 13 dagen
van Juli, die men reeds gehad heefr,
te weinig werd bespaard, nu boven
dien moest worden ingehaald in de
resteerende dagen van Juli, zoodat
van nu af aan dubbel aan gas moest
worden bezuinigd. Men is nu genood
zaakt zooveel gas te besparen als
maar eenigszms mogelyk is, en dit
alles beteekent voor velen bijna ab
soluut geen gasgebruik, ook niet om
te koken, wil men aan het einde'der
maand de voorgeschreven hoeveelheid
bespaard hebben.
In Leeuwarden werd in eene spoed-
eischende Raadsvergadering eveneens
de kwestie behandeld. De Voorzitter
deelde naar aanleiding van de mede
deeling van den directeur van het
Rijkskolendistributiebuteau inzake de
voorraden gaskolen mee, dat de in de
gemeente geldende verordening op de
rantsoeneering vau gas beslist onvol
doende het gebruik van gas beperkt.
Voor Juli toch geeft deze voor eiken
aangeslotene *>oor licht- en kookgas
recht op 44 MJ. gas. Dit cyfer moot
voor die maand teruggebracht wordon
op 82 M3.
Na breedvoerige discussie werd de
betrekkelpke verordening aldus ge
wijzigd.
BINNENLAND.
Een beschieting van Duitsche Koop
vaardijschepen op onze kust.
In den nacht van Zondag op Maan
dag vertrokken van Rotterdam de
Duitsche stoomschepen Al va, Bri
zig, Lavinia, Heinz Blumberg, Rei-
nate Leonhardt, Pellnorm, Marie
Hom, Ariadne, Wilhelm Olsnec en
Karaten Russ in convooi naar
Scandinavië. De Brizig en de Heinz
Blumberg waren bestemd voor Stock
holm en geladen met kolen.
Ter hoogte van Bergen aan Zee
is dit convooi aangevallen door een
aantal Engelsche torpedejagers, welke
in korten tyd een groote verwoesting
aanrichtten. Het geheele convooi
werd uiteengeslagen enkele schepen
werden aan den grond gezet, eon
paar buitgemaakt, een in brand ge
schóten, terwyl nog andere zonken.
In den loop van den morgen bereik
ten, ons hieromtrent een aantal tele
grammen.
Uit Egmond aan Zee werd geseind
Hedenmorgen omstreeks half zeven
werd hier een hevig schieten gehoord.
Onmiddeliyk togen wij naar het strand
en zagen door een kijker, dat op on
geveer 4 myl van de kust negen
Engelsche oorlogsschepen zich in zee
bevonden, die een hevig vuur geopend
hadden op eenige Duitsche koopvaar
ders, die recht op de Nederlandache
kust voeren. Wij zagen een van deze
schepen onmiddeliyk in de diepte
verdwynon. Drie Duitsche schepen,
waarvan een in brand staat, bevinden
zich op ongeveer 2 K.M. afstand van
Bergen aan Zee, terwyi tusschen
Bergen aan Zee en Petten twee
Duitsche schepen gestrand zyn. De
Duitsche schepen waren alle uit Rot
terdam in convooi vertrokken met
bestemming voor Denemarken. De
Engelsche oorlogsschepen, welke dui
delijk konden worden waargenomen,
waren de S 67 en S 83 Onmiddeliyk
na het treffen werden reddingsbooten
uitgezonden uit Egmond om assisten
tie te verleenen. In een d6zer booten
bevond zich onder meer de burge
meester van Egmond. Een groot aan
tal van dè equipage werd gered, wy
kunnen niet met zekerheid zeggen
of inderdaad allen die zich op de
Duitsche schepen bevonden, gered
zijn. Onder de geredden bevindt zich
een gewonds.
Een later bericht melddeBij Kam
perduin is gestrand het Duitsche
stoomschip Reinate Leonhardt. Het
schip is verlaten.
Op by het havenkantoor albier
ontvangen berichten vertrok naar de
pla2ts der stranding het stoomschip
Noordsvaarder" teneinde van de
„Texel", die zich in de nabyheid
bovond, eenige schipbreukelingen af
te halen, welke op een der booten
thuishoorden. De „Titan" was inmid
dels naar Zandvoort vertrokken,
eveneens om assistentie te verleenen
by de strandiDg aldaar van een Duit
sche boot. Deze behoorde niet tot het
bovengenoemde convooi, doch was
in den nacht van Zaterdag op Zondag
op eigen gelegenheid zeewaarts ver
trokken.
Hieromtrent wordt het volgende
gemeld
De Duitsche vrachtboot „Magdalena
Blumenthal", uit Rotterdam vertrok
ken, is Zaterdagnacht vier uur by
Zandvoort gestrand. Uit IJmuiden
vertrokken drie sleepbooten ter as
sistentie, doch twee keerden terug.
De vrachtboot beproefde met eigen
kracht vry te komen, maar dit gelukte
niet. De boot zit hoog op 6en bank.
Het is de vierde bank in dezelfde
bocht, waar indertyd de „Alva"
strandde, maar wat noordeiyker. Een
sleepboot blijft langszy van de ge
strande boot liggen. De Duitsche boot
loopt vooreerst geen gevaar, hoewel
de hooge zeeén soms over het schip
heenslaan. Er heet grove cokes
van het vaartuig te zijn aangespoeld.
Met don kyker zou men meenen hout
als deklast te ontwaren. De „Blumen
thal" had als bestemming de Oostzee.
Op het bericht, dat de „Noords-
vaarder" met Duitsche schipbreuke
lingen de haven binnenkwam, begaven
wy ons derwaarts. Te omstreeks half
drie kwam het vaartuigje, een vroe
gere trawler, binnen, waarna zich
de 15 schipbreukelingen, onder welke
twee vrouwen, aau boord begaven van
het Wachtschip. Na het gebruikelijke
verhoor te hebben ondergaan, ver
spreidden zy zich door de stad. Wij
hadden de gelegenheid eenige hunner
te spreken, en, ofschoon zy aanvan
kelijk niet veel loslieten, slaagden
wij er toch in eenige bizonderheden
omtrent de gebeurtenissen te weten
te komen.
Tusschen zes uur k half zeven
werd door Engelsche torpedojagers
het sein gegeven de boot te verlateD.
De bemanning begaf zich in allerijl
in de sloepen en roeide naar de in
de nabijheid liggende „Texel". De
„Heiuz Blumberg" werd driemaal
beschoten, zonder dat een der schoten
een treffer was. Alles ging echter
zóó vlug iu zijn werk, dat de be
manning niet precies weet wat er
mot hun schip gebeurde. De een zeiöe,
dat het gezonken was, een ander
wist te vertellen, dat het op Neder-
landsche gebied voor anker werd
gelegd door de Engelschen1). Algemeen
beweerde men echter, dat de beschie
ting en de achtervolging binnen het
Nederlandsche territoriale gebied
plaats had. Hiermede klopt ook de
bowering van eenige inwoners uit
den Helder, welke op hun motorrijwiel
naar Bergen aan Zee waren gegaan,
en wisten te vertellen, dat de kogels
in de duinen naby Egmond en Petten
waren terechtgekomen.
De hier aangebrachte bemanning
waren P. Paulsen, kapitein, R. Fre
dericha, Ie officier, S. Stiegmann,
bootsman, Lindenberger, Wittenborg
en Ludwig, resp. le, 2e en 3e macbi
nisfc, de matrozen Nechlo en Campbell,
de lichtmatrozen Jurgens6n en
Wurmb, de stokers Friedebold en
Marx, benevens Fride en DoraDöreng,
kokin en stewardess, en een Rotter-
damscbe loods, z.g. „landkenner". Zy
zyn hedenmorgen 7.28naar Rotterdam
vertrokken.
De Ariadne was in het schulpengat
gevlucht en is vaDdaar om de Noord
vertrokkeneen ander schip, ver-
moedelyk de Marie Hom, wiat over
de gronden te ontkomen.
Het Handelsblad weet te vertellen
van twee booten, die beschoten wer
den en op bet strand gezet. Een
ooggetuige, de beer Zeiler, directeur
van het bad-hótel „Nassau-Bergen",
deelde hieromtrent het volgende aan
bet blad mede
Vanmorgen omstreeks balf zeven
werd ik gewekt door een hevig
schieten. Ik ging naar buiten en zag
een schip op het strand zitten, on
geveer twee K,M. ten noorden van
Bergon eD, naar myn schatting, 4 k
500 meter uit de kust. Een eind
verder zag ik een tweede boot, die
eveneens gestrand was. Een aantal
groote torpedojagers, vermoedelijk
Britache (ik telde er veertien), was
in de nabijheid en beschoot de sche
pen. Na een poosje zag ik het groot
ste deel dezer oorlogsschepen in
noordelijke richting verdwynen. Twee
torpedojagers bleven achter en scho
ten het schip, dat ik het eerst had
waargenomen, in brand. Zy bleven
doorschieten, terwyl da opvarenden
zich reeds in de boot hadden bege
ven, waarmee zy naar Bergen aan
Zee kwamen. Naar ik hoorde, was
één der inzittenden gewond.
Het schieten moet reeds om half
zes begonnen zyn. Naar mijn mee
ning waren de Eogelsche oorlogs
vaartuigen ongetwijfeld binnen de
Nederlandsche territoriale wateren.
Verschillende granaten zyn in de
omgeving van Bergen neergekomen,
echter, voor zoover ik weet, zonder
parsooniyke ongelukken te veroor
zaken. Eén granaat kwam neer op
het Russenduin by den Franschman,
een boerderij halverwege Bergen aan
Zee en Bergen-Binnen. Een ervan
kwam terecht in den tuin van een
landhuis in de buurt vau den Fransch
man. Zelfs is een granaat in de
l) Latere mededeelingen zeggen
dat de Engelschen het op sleeptouw
namen.
Sparrelaan te Bergen-Binnen neer
gevallen.
De Duitsche schepen waren, naar
ik hoorde, op weg van Rotterdam
naai- Denemarken.
Te ongeveer negen uur verdwenen
alle Britsche torpedojagers (de ove
rige hadden zich weer by de eerste
twee gevoegd) in zuidwestelijke rich
ting. Kort daarop verschenen een
Hollandsche kruiser en twee Hol-
landsche torpedobooten.
Ik heb nog twee andere schepen
gezien, die in zuidclyke richting
voeren en geö3corteerd werden door
torpodobooton. Ik weet natuuriyk
niet,of dit Hollandacba schepen
waren dan wel Duitsche,die dooi
de Engelschen werden opgebracht.
De beide schepen zyn de „Lavinia",
1049 ton bruto, van de reedery A.
Kir sten te Hamburg, en de „Heidel -
berg", 1661 ton bruto, van de stoom-
vaartmy. „Argo" te Bremen.
Uit Schoorl meldt men aan het
blad, dat by Kamperduin twee der
Duitsche vrachtschepen in den grond
zyn geboord. De kogels vlogen hier
links en rechts over de duinen.
O. a. kwam er een terecht op het
erf van een yaker.
„De Telegraaf' geeft de volgende
lezing van het gebeurde;
Volg9ns informatie zouden in het
geheel uit Rotterdam vertrokken zyn
17 Duitsche vrachtschepen, te weten
„Pollux", „Ludwig", „Meklenburg",.
„Heinrich Hom", „MagdalenaBlumen-
thal", „Hollandia", Jessica", „Pennet."
„Wilhelm", „Oelssner", Carsten Russ"
„Ariadne", „Marie Hom", „PaulWorn"
„Heinrich Blumberg", „Krietzig",
„Renate Leonard" en de „Lavinia".
Van deze 17 schepen vertrokken
er Zaterdag- op Zondagnacht vi6r in
convooi, waarvan de „Magdalena Blu
menthal" bij Zandvoort strandde en
de drie andere zeer waarschijnlijk de
plaats van bestemming hebben be
reikt.
Een tweede convooi, bestaande uit
10 schepen, vertrok Zondagavond van
Rotterdam. Van dit convooi is het
stoomschip „Alpha" om nog onbe
kende redenen teruggekeerd naar den
Hoèk van Holland. De overige 9 sche- -
pen van dit convooi zijn waarscbyniyk
ten prooi gevallen aan de Eogelsche
strijdmacht.
Volgens zeer betrouwbare berichten
zou de Engelsche strijdmacht, die
het convooi by Bergen verraste, be
staan hebben uit 19 A 20 Eogelsche
torpedobooten en jagers. Volgens deze
berichten zouden 4 schepen van het
convooi in den grond geboord zijn, 8
schepen gestrand, waarvan 2 in brand
geschoten en 2 schepen buitgemaakt
zyn. Nadere berichten ontbreken nog.
Het ia nog volstrekt niet zeker en
ook nog niet uitgemaakt, dat het con
vooi werd aangevallen of achtervolgd
in het territoriale gebied. Een onder
zoek daarnaar wordt van Den Helder
uit door de marine autoriteiten in
gesteld.
Te Bergen aan Zee waren duizenden
samengestroomd in de hoop iets bij
zonders te zullen waarnemen. Naar
wy echter van ooggetuigen vernamen
was de afstand daarvoor te groot.
De speciale verslaggever van „De
Telegraaf" meldt iiieromtrent uit
Bergen aan Zee, dd. 16 Juli':
Vanmorgen te 6 uur bevond zich
hier een Engelsche vloot van volgens
sommigen 16, volgons anderen 20
schepen voor de kust. Zij voeren in
een lange lyn in Noordelijke richting.
Personen,die op het strand wandelden,
konden met verrekykers waarnemen,
dat het Engelsche oorlogsschepen
waren, die o.a. de volgende nummers
droegen: F. 83, F. 87, F. 77, F. 67,
F. 68 en F. 51, terwyl sommigen
ook een F. 85 meenen te hebben
waargenomen. Dit kan echter ook de
F. 88 zyn geweest. Deze schepen
hebben twee salvo's met een tusschen-
poos van slechts eenige minuten af
gegeven op de twee Duitsche vracht
schepen uit Hamburg, die hierlangs
de kust voeren en by de achtervolging
strandden.
Het blad deelt een en ander mede
omtrent het terechtkomen der Engel
sche granateno.a. een in de Eeuwige
Laan bij de Kerklaan, bezoekers van
Bergen-Binnen wel bekend, een ander
in de Sparrelaan. Zelfs sloeg er een
nabjj Schoorl in den dijk der tramlijn
Alkmaar-Schagen, en werden in een
weiland twee koeien gedood.
Een ooggetuige verhaalt:
„Vanmorgen om kwart over zes
werd ik wakker door het gebuldor
van geschut. Er vloog een kogel met
schelfluitond geluid langs myn raam.
Ik begaf my onmiddeliyk naar het
strand en zag het indrukwekkende
schouwspel van een Engelsche vloot,
die op eenige K.M. afstand uit de
kust lag.
Op naar schatting 600 M. afstand
van de kust lagen twee Duitsche
vrachtschepen uit Hamburg: de
„Lavinia" en de „Renaute Leonardt".
Er was biykbaar door de Engelsche
schepen op deze Duitsche booten ge
vuurd, want de „Lavinia" stond in
brand.
Op dit oogenblik was het echter
stil. PlotseliDg maakten zich evenwel
twee oorlogsschepen, die de Engelsche
vlag voerden, uit de laDge lyn van
KANAALWEG.
