OORLOG.
Laatste berichten.
Van het Westelijk front.
Londen, 19 Augustus Officieel. Sir
Douglas Haig seint: Er hadden met
succes kleine operaties plaats 1d de
buurt van den weg Yperen-Poel-
capelle. Wij brachten onze linie over
een front van een myi 5000 yards
vooruit. Al onze bedoelingen, met
inbegrip van een reeks krachtig ver
sterkte hoeven, werden met zeer ge
ringe verliezen volkomen bereikt.
De verliezen van den vijand zijn
aanzienlijk.
Tbans ia vastgesteld, dat het aan
tal gevangenen, den 16en Aug. door
onze bondgenooten ten Oosten van
Yperen gemaakt, 2114 bedraagt,
onder wie 55 officieren.
Io luchtgevechten werden drie
Duitsche vliegtuigen neergeschoten
en vier buiten ons bereik tot dalen
gedwongen. Acht van onze machines
worden vermist.
Berlijn, 19 Aug. Officieel. Leger
groep Rupprecht. Ia Vlaanderen was
de gevechtsactie aan de kust. en van
Ysor tot Lsie vooral in de avond
uren sterker. In den sector Bix-
schoote—Hooge nam hedenmorgen
vroeg de artillsriestrijd tot trommel
vuur toe. Ten zuiden van Lange
marck deed de vijand daarop een
aanval, waarbij in kunstmatiger»
nevel gehulde auto's van de infan
terie den weg zouden bereiden. Na
een aanvankelijke inbraak in onze
linies ia de vijand overal terugge
worpen. In Artois bereikte de vuur-
actie aan het kanaal van La Baasde,
ter weerszijden van den zuidelijken
oever van de Scarpe, tijdelijk groote
sterkte. Bij Havincourt en ten westen
van Le Catelet, ten zuidwesten en
zuiden van Kamer Ijk deden de En-
gelschen na rijkeiyko Yuurvoorbe-
reiding met stevko verken nings af
deeliDgen aanvallen; zij werden in
de gevechten op korten afstand af
geslagen.
St. Quentin werd opnieuw door de
Pranscnen beschoten.
Van hei Oostelijk front.
Berlijn, 20 Aug. Officieel. Front-
prinB Leopoid: Niets nieuws.
Pront aartshertog Josef: Duitsche
en O.- ET. troepen sloegen in kracht
ig en stormaanval aan beide zijden
van het Oitoez-dal de Russisch-Roe-
meensche troepen tegen do Trotsoe-
soel.
Een WurLembergsch bergbataljon
onderscheidde zich bijzonder. Meer
dan 1500 gevangenen en 80 mitrail
leurs werden binnengebracht.
Legergroep-v. Mackensen: Op den
westel. Sereth oever ontstonden bij
het station Marasesci hevige gevech
ten meer dan 22C0 gevangenen
bleven In onze hand.
Ten Z. van de Rymnica monding
mislukten krachtige Russische aan
vallen voor onze stelling.
Van het Itallaansch-
Oostenrijksche gevechtsterrein.
Weenen, 19 Augustus. Officieel:
De Italianen aan de Isonzo^jjn tot
den aanval op het sedert vele eeuwen
bij Oostenrijk behoorende Kustland
overgegaan. Na een allerzwaarste
voorbereiding door artillerievuur,
waarop gisterenmiddag eenige ver-
kennings aanvallen volgden, is van
ochtend vroeg de Italiaansche infan
terie tusschen den Mrzli Vrh en de
zee tot den slag overgegaan. Het
gevecht woedt met de grootste
verbittering bijna in alle vakken van
het 60 K.M. breede front, bij Tolmein,
ten Noordoosten van Canale, tusschen
Descla en de Mte San Gabriele, ten
Zuiden van Görz en op de hoogvlakte
van den Karst. De ingekomen
berichten luiden tot nog toe bepaald
gunstig.
Italiaanse!) legerberlcht.
Rome, 19 Aug. Sedert den vroegen
morgen van gisteren beschiet onze
artillerie hevig de vijandelijke stellin
gen van den Monte Nero tot aan;de
zee.
Vlieg-eskaders wierpen bommen op
de troepen-verzamelingen achter de
vijandelijke frontlinie.
Over een front van ruim 60 K.M.
breedte, van het bruggenhoofd bij
Tolmein tot aan de zee, is de elfde
Isonzo-slag begonnen.
De strijd wordt daar met de
grootste verbittering gevoerd en het
artillerievuur is in den nacht van
Zaterdag op Zondag tot de grootste
hevigheid gestegen. Nadat de voorste
Oostenryksche stellingen door het
vuur uit kanonnen van allerlei
kaliber, tot het zwaarste toe, geheel
in elkaar waren geschoten, gingen de
Italianen tot den stormaanval over.
Over het geheele front woedde de
hevige strijd, waarin de Oostenrijkers,
volgens hunne berichten, de aanvallers
overal terugdreven. Op geen enkel
belangrijk punt, zegt het bericht uit
Weenen, slaagden de Italianen er in
de Oostenrijksche linie te naderen;
en waar z|j de stellingen hadden
kunnen binnendringen, werden zy er
door togenaanvallen weder uit [ge
dreven.
Maar over het resultaat valt nog
weinig meer te zeggen, want de strijd
duurt met onverminderde hevigheid
voort.
Het Italiaansche bericht meldt nog
slechts de artillerie voorbereiding en
vliegeracties.
Het besluit der Engelsche mijn
werkers vernietigd.
Londen, 20 Aug. Op een heden
gehouden particuliere, conferentie van
den Britschen Mijnwerkers Bond is
met 376 tegen 854 stemmen besloten,
terug te komen op bet besluit der
mijnwerkers omtrent het zenden van
afgevaardigden naar Stockholm.
Neutrale schepen en da
Centralen.
Londen, 20 Aug. In het Lagerhuis
i telde Norton Griffiths de vraag, of
het de regeering bekend was, dat een
groot aantal neutrale schepen nog
steeds goederen van groot militair
belang naar Duitsche havens ver
voerden, en of de regeering in over
weging wilde nemen na den oorlog
onderscheid te maken tusschen de
reeders van deze schepen en andere.
Gecll antwoordde, dat de Brilsche
regeering in beginsel van meening
is, dat neutrale schepen, die den
vijand voorthelpen, na den oorlog
op den zelfden voet behandeld moeten
worden als de vijandelijke schepen.
Norton Griffiths vroeg daarop, of Cecil
wist, dat neutrale schepen, die ten
gevolge van bedreigingen der Duitsche
regeering in de haven liggen, de
Duitsche belangen evenzeer dienon
als andere schepen. Cecil antwoordde,
dat zulke schepen zeker beschouwd
moesten worden als bijdragende tot
het oorlogsdoel der vijanden.
De Vereenigde Staten
en de Paus.
New-York, 18 Aug. De Associated
PresB" verneemt uit Washington, dat,
Lansing heeft laten verstaan, dat het
antwoord der Vereenigde Staten aan
den Paus onafhankelijk van de ant
woorden der andere oorlogvoerenden
zal worden gezonden, maar laij gelooft,
dat Wilson bij het opstellen v.an zijn
antwoord met de openbare me6üing
by de andere geallieerden rekening
zal houden.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Te Utrecht slaagde 17 en 18
Augustus voor Middelbaar Gymna
stiek, de heer G. van Zoonen, leerling
der Rykakweekachool voor onderwij
zers te Haarlem.
- Bij het examen voor leerling aan
de Kweekschool voor Vroedvrdtowen
slaagde onze vroegere plaatsgenoote,
mej. H. J. Hartman.
Hslder's Harmonlakapai.
Zeer velen stonden Zondagavond
in de duisternis van den maanloozen
nacht te wachten op de aankomst
van trein 10.54, die Helder's Har
moniekapel van het concours te P ur
merend, huiswaarts zou brengen,
bedekt, naar men algemeen hoopte
en verwachtte, met lauweren.
Toen de trein aankwam begaven
de leden zich naar fcötel Bellevue,
waar zij een oogenbiik verpoozing
vondenvan hun vermoeienden dag.
Daar bleek, dat de kapel een uit
stekend figuur geslagen had met
de gewonnen prijzen vooral de wis
selpiys, een fraaie, reusachtige me
daille, die 6 jaar lang in h&t bezit
van een andere voreeniging is geweest
en thans door Harmoniekapel her-
ovord is, vormt, aan Jiaaf vaandel,
een roemvolle tropee.
- Te Purmerend was alles uitstekend
geregeldde plaatselijke vereeniging
„Stedelijk Muziekcorps", vanwie de
regeling uitging herdacht zelf haar
30 jarig lidmaatschap van den Noord-
Holl. Bond van Harmonie- en Fan
farecorpsen.
Het verplichte nummer voor de
belde hoogste afdeelingon was nogal
moeilijk, daardoor, en ook doordat
in de laatste jaren weinig geoefend
was, kwam het dan ook, dat Har
moniekapel in de concerfcwedstrjjden
slechts dsn 2en prijs kreeg. Den uit
slag deelden wij elders mede.
Brltvenmaltn Hr. Ms. „Tromp".
Door het spoorwegpostkantoor No. 2
te Rotterdam zullen via Engeland de
navolgende brievenmalen worden ver
zonden aan Hr. Ms. pantserdekschip
„Tromp": 22 en 29 Augustus e.k.
naar San Francisco, 5 en 12 Sept. e.k.
naar Colon (Panama)26 Sept. 8 en
10 Oetober e.k. naar New-York.
Indien belanghebbenden hunhe
brieven en andere stukken in deze
brievenmalen wenschen opgenomen
te zieD, behooren dezelve voldoende
gefrankeerd te worden en voorzien
van twee elkaar snijdende lfjnen over
het geheele adres, loopende vau den
eenen hoek naar den anderen.
Kon. Marlno-Jaohtclub.
Burg. en Weth. stellen voor als
blijk van belangstel li eg met het oog
op de beteekenis, welke de wedstrij
den van de Kon. Mar. Jachtclub uit
een oogpunt van vreemdelingenver
keer voor de gemeente kunnen heb
ben, een gouden medaille als prijs
ter beschikking van het Hoofdbestuur
te stellen, voor de op 7 en 8 Sept.
ter- reede Texel te houden zeil- en
roei wedstrijden.
Belastingherziening.
De sociaal-democratische Raads
fractie heeft gisteren een uitvoerig
voorstel aan den Raad ingediend,
waarin wordt voorgesteld de Ver
ordening op de Plaatselijke Inkomsten
belasting te wijzigen in dier voege,
dat de aftrek voor noodzakelijk levens
onderhoud van f500.— op f550.—
wordt gebracht en de aftrek voor
kinderen van £26.— op f50.—
Het verschil in opbrengst, berekend
naar het primitief kohier der Inkom
stenbelasting, dienst 1917, zou een
kleine f20.000.— zijn, dat door ver
hooging van het percentage moet
worden gevonden.
De voorstellers becijferen, dat in
de klasse van f850.— inkomen (zonder
kinderen) bij de nieuwe regeling pas
belastingverhooging intreedt, daar
onder wordt de belasting lager of
bekomt men vrijstelling.
Voor goedkoops brandstof.
Door de S.-D. Raadsleden is voor
gesteld, B. en W. uit te noodigen,
om in overleg met de Brandstoffon-
commissie eene regeling te ontwerpen
waarbij het mogelijk wordt aan ge
zinnen, die blijkens de Plaatselijke
Inkomstenbelasting voor niet m6er
dan f500.— belastbaar inkomen z(jn
aangeslagen, eenige reductie op de
prijzen der te rantsoeneeren brand
stoffen te verleenen.
Onzo gasfabriek In 1918.
Naar wij vernemen, wordt het
tekort op de exploitatie der gemeente
gasfabriek in 1918 bij de tegenwoordige
gasprijzen op bijna f 66000. geraamd.
A. P. Staalman In Casino.
Gieterenavond sprak in Casino de
heer A. P. Staalman over het onder
werp: „Een nabetrachting en een
oproep". De zaal was matig bezet.
Nadat de vergadering) met gebed
geopend was, nam de heer J. H.
Staalman, voorzitter der chr. dem.
kiesvereaniging „Nederlanden OraDje"
het woord om de aanwezigen welkom
te heeten. Ongetwijfeld, zoo zeide
spr., behoort er moed toe om de
menschen thans ter vergadering te
roepen. Is het eigenlijk, waar alles
in de wereld thans tegen elkander
opbotst, wel de moeite waard? Maai
er is getrouwheid noodig, samen
werking om iets in do maatschappij
te bereiken, en in onze gemeente
zijn belangrijke dingen aan de orde,
het ia volstrekt niet hetzelfde wie in
den raad zit. Niet alleen daarover
zal de spr. het hebben, ook wil hij
geven eene nabetrachting over den
strijd, die gevoerd is.
Deze avond is niet zoo voorbereid
kunnen worden als wij gaarne gewild
hadden. Het gemeentebestuur is af
geweken van den steeds gevolgden
regel om reeds bij de candidaatstelling
den datum der verkiezing vasttostel-
len, en daarom was goede voorbe
reiding niet mogelijk. Dat verklaart
wellicht het minder goede bezoek.
De heer A. P. Staalman, die hierop
het woord verkreeg, begon met nog
maals een woord v&n dank te richten
tot de kiezers van dén Helder. Eo
men kan niet van hen verlangen,
dat ze altijd maar weer blijven be
langstellen in een gemeentelij ko poli
tiek, waaraan een onaangename bij
smaak is.
In Mei en Juni hebben w(j ons
vaandelfeest gevierd. Toen waren er
bijna 3000 kiezers, die uitspraken,
dat ze vertegenwoordigd wilden
worden in de Kamer door den christen
democraat. Onze nederlaag is slechta
een schijnbare geweest, inderdaad
was het een schitterend succes er
werd een band gelegd tusschen de
kiezers en ons, die bijna onverbreke
lijk is. Ge weet niet wat in m(j om
gaat als ik daar al die oude kiezers
zie, bijgestaan dooj- de jongeren. Ik
ben u daarvoor dank schuldig. Dien
dank heb ik reeds uitgesproken in
eene advertentie. De soc. dem. hebben
die gepersifleerd zij zeiden „Staal
man vraagt om de gunst eii recom
mandatie". Dit was Diet erg demo
cratisch van de hoeren. Ik weet al
te goed, hoeveel uithoudingsvermogen
ervoor noodig is voor u om steeds
maar weer op tekomenen te getuigen:
wij willen dien man. Er is geen enkel
district jn ons land waar ra en een
oud-afgevaardigde zooveel erkentelijk
heid en aanhankelijkheid betuigt als
in den Helder.
Onze nederlaag hadden wij tenslotte
to danken aan een bestanddeel" kie
zers, waarvan wo mogen vragen
weten ze wel wat zo doen? Hot is
van beteekenis, dat wij in de hoofd
plaats vaa het district 500 stemmen
meer behaalden dan de. andero par
tyen. Want den Helder is niet oen
rechtsdh district. Op godsdienstig
standpunt staat die meerderheid
niet aan onzen kant: een groote
meerderheid der z.g. modernen stemt
telkens op mij. Kr blijkt uit, dat de
chr. dem. op een standpunt staan
ten opzichte vau hun poiitiefc, dat
de andersdenkenden kan bevredigon.
Spr, wil dan ook niet genoemd
worden een kerkelijk politicus. Geen
der kerkelijke machten beeft iets
over onzo politiek te zeggen, onwaar
is het, te zeggen, dat wij behooren
tot een clericale party. Hef; verleden
is er trouwens om die onwaarheid1
aan te tooeen,
Hoe komt het, dar, sr eon zoo
hechte trouw en een zoo blijde aan
hankelijkheid gezien wordt by de
chr. dem. Niet omdat ik zo gevleid
heb. Toen ik hier woonde en kritiek
uitosfende, was die vaak fel, bitter
en scherp. Ook wel eens onbillijk,
en zeer zeker zal, als ik nog voor
verbetering vatbaar bon, do trouw
van de 3000 kiezers de oorzaak zyn,
dat ik me eens verbeteren zal. Is
het wonder, dat ik mij hier thuis
gevoel? Het is verklaarbaar dat de
soc. dem, schrijven: hij komt weer
in den Helder woeen. ofschoon zy
daartoe niet de minste aanleiding
hebben.
Is de ooizaak van hun aanhanke-
ïykheid te vinden in mya werken?
En als kamerlid èn als lid van
den raad hob ik hard gewerkt, toen
we hier tenslotte met 10 menschen
in den Raad zaten, was ik hot, die
leiding gaf. Ik heb getracht waar te
zyn, al was ik natuuriyk niet zonder
fouten. Vaak heb ik moeilijke dagen
gehad en nimmer was ik uit op per
soonlijk voordeel. Dit laatste behaalt
hij, die langs de ruggen der arbeiders
omhoogklimt en dan de volkszaak
verraadt en de arbeiders laat zitten.
Meermalen is m|j in de Kamer ver
weten als ik fel optrad tegen dr.
Kuyperhoe is het mogelijk, dat ge
zoo dom kunt zijn?
Rust nemen is myn ideaal niet
zoolang het dag ia en God mij de
kracht geeft, wil ik. werken, strijden
voor de christeiyke democratie. Toch
is aan dat werken niet alleen het
resultaat te danken bij de laatste
stembus behaald. Voor een belangiyk
deel schuilt dat in de strydwyzeder
tegenstanders. Die menschen doen
vaak ontzettend dom en gebruiken
laag by de grondsche strijdmiddelen,
die doorzichtig zyn, vaak schunnig,
zóó, dat hun eigen menschen zich met
walging van hen afwenden.
De vrijzinnigen zyn aan den rand
van het graf gebracht door het mee
doen aan het politiek akkoordhet
scheelde voor ons hier maar 230
stemmen. De vrijzinnigen in dit di
strict wankelen ten doode, de soc.
democraten bleven, volgens hun eigen
getuigenis, ver beneden hunne ver
wachting. Ze kregen 1000 stemmen,
waar ze 2000 verwacht hadden. Die
partij is door zichzelve geoordeeld.
De christeiyke coalitie, in onge
rechtigheid geboren, heeft hier ter
stede geen levensvatbaarheid. Reeds
van hare geboorte af droeg zy htt
teeken des doods op de kaken. Zij is
een kind des verraads van do christe-
iyke democratie. Het is scherp gezegd,
maar waar.
Tegen deze drie machten hebben
wy stryd te voeren. Zij hadden ge
hoopt en ook verwacht, dat wy ver
dwenen waren, maar daarop bestond
geen kans. De toekomst is aan de
democratie, dat zien we aan het
huidige wereldgebeuren. De groote
stryd, die komt, zal gaan tusschen
het b8houd en de democratie.
Wy willen, zullen en moeten mee
atryden, ook voor de eer van onzen
naam. Ben Helder is de bakermat
der chr. democratie.' Wü willen de
vaan opheffen van uit den Helder,
al zullen alle groote mannen uit de
chr. partijen zich ook tegen ons
keeren.
Hoe moeton wij als overwinnaar
uit dien stryd komen In de eerste
plaats door versterking en vermeerde
ring onzer strydmiddelen. Ten tweede
door te kennen de beteekenis der
middelen van de tegenstanders. Zij
gebruiken die wapenen om onzo for
matie tegen te houden.
Het strijdmiddel der vryzinnigen
heeft in de laatste maanden zijne
kracht gevonden in een smeekgebed
tegen de coalitie. Help ons, riepen
zij,, en stemt Oud 1 Zoo groote kracht
lag daarin, dat ze nog op den laat-
sten dag voor de stemming overal bil
jetten rondstrooiden om do kiezers te
herinneren aan het politiek akkoord.
Maar de besturen der coalitiepartijen
beslisten in deze, in plaats van de
kiezers, zij decreteerden maar dat
men Oud zou stemmen. Eu de vrij
zinnigen hadden geiyk, dat zij hier
van gebruik maakten op hun strooi-
biüettèn,
Hun volle kracht ontwikkelden de
vrijzinnigen in hun laatste verkie
zingsovgaan. Wat in aHollarids Noor
den" stond gaat alle perken te buiten.
Spr. gaat hier op in, betoogt o. a.
hoe een der redacteuren van dit
blad in de zaal was gekomen ter-
gelegenheid van de niet openbare
vergadering van spr. geestverwanten
en daarvan een verdraaid verslag
gaf in zyn blad.
Zij hebben eenige uitlatingen, die
spr. 20 jaar geleden als protestant,
schreef tegen bet katholicisme, ge
bruikt om den roomschen kiezers to
misleiden en te zegg6n: kijk eons,
zoo denkt Staalman over jelui ge
loof! Terwyi diezelfde moderne pre
dikant wol afvallige roomscho priea
ters laat, komen om een anti-roomsche
spocch te houden.
Dat zijn de strijdmiddelen der vrij
zirmigeü. Van mijne uitlating in
1898 naem ik geen woord torug; zy
geschiedde destijds, omdat, dr. Kuyper
een wetsvoorstel had ingooiend om
geestelijken vrij te stellen van don
militairen dienst. Het standpunt van
dr. Kuyper was, aat Jezus C?hriötU8
eerst zijn strijders noodig had, daar
na de staat,' en dat de ataat niet
het recht had op die krijgslieden be
slag te leggen. Ik heb toon gezegd
ais protestant geldt voor my een
roomscb priester niet als een kryga
man van Christus, dus die kunt gij
niet vrijstellen. Dat standpunt heb
ik nog. En toen ik zei, dat de
Eerste Kamer zich tegen liet akkoord
verklaard had, maakte do heer Bier
steker ervan, dat ik gezegd had, dat
de heer Noleus dat zoide.
Zulke strijdmiddelen laten tenslotte
walgiDg na. In datzelfde nummer
wordt een valscha voorstelling ge
geven van mijne houding inzake
staatspensioen. Men noemt m(j de
man vau de verplichte verzekering.
Kunt ge u oneerlijker voqratelling
«an zaken denken? Lees het program
der chr. dem. maar na, spr. komt
hier straks op terug.
De soc. dem. strydmiddelen zijn te
vergelijken met een jongen Janije
built ep Janije lacht. De bestuurders
hebben zich öoon kennen als onbe
trouwbare leidslieden, die hun men-
schpn gebruiken als marionetten. Ze
hebben Oud uitgemaakt voor al wat
leelijk was en eindigen met, op
eerbiedigen toon te schrijven, dat ze
hem krachtig zullen aanbevelen bij
de kiezers! Voor welken kraebfcigen
steun zo thans, föj de laatste raads
verkiezing, 'hun ezelsachop al te
pakken hebben. Ze schrijvenStaal
man stemde vóór de dwangwetten van
Kuyper. Dat schreven ernstige men
schen, op den eigen dag, dat alle
soc. dem. de naad uit de broek liepen
om de conservatieven in de Ka mei-
te krijgen. Als de dwangwetten van
Kuyper er thans niet, warosr geweest,
werd de geheele socialistische bewe
ging thans onmogeiyk gemaakt dooi
de anarchisten en syndicalisten. En
merkwaardig is hot, dat de soc. dem.
'kamerleden niet één vinger hebben
uitgestoken om ze ongedaan te
krijgen.
Vandaag verkondigden de sociaal
democraten dat Staalman is de de
mocraat, die het vertrouwen heeft
der kiezers (Thomassen). Dat is Janije
lacht. En morgen schryven ze
Staalman is een zoogenaamde de
mocraat. Dat is Jantje huilt.
Staalman heeft ons altijd gesteund
in den strijd tegen de vrijzinnigen
Janije lacht.
Stemt niet op Staalman, die de
eerste beginselen der democratie met
voeten heeft getreden Janije huilt.
Staalman is yverig, bekwaam,
energiekJanije lacht. Staalman ia
een politieke scharrelaarJanije huilt.
Ze maken zich belachelijk voor
allen, die gewoon zijn hun verstand
te gebruiken. Mij persoonlijk bezorgen
ze menig vroolijk uurije.
„De Vonk" duidde Staalman aan als
een vergeten mannetje, een beun-
haasje in de politiek, door niemand
ernstig genomen. Een paar weken
later schreef „De Vonk"„Hoe weinig
bewuste roodstemmers zyn er nog
onder ons kiezerscorps! Eén mooie
speech van SI aalman en ze zijn alles
vergeten
Toen heb ik me zelf de hand ge
drukt en gezegdik feliciteer je,
Staalman, hou 5, 10 speechen en je
redeneert heel het roode kiezersvolk
tegen de vlakteKan ik het helpen
als ik ljdel word
De fout van de soe.-dem. is dat zij
hun tegenslag wyten aan het idiotisme
van hun eigen menschen. Ik zou de
oorzaak willen zoeken in de kwaliteit
van hetgeen wordt voorgezet, Men
schen die gedaan hebben als zij deden,
verspelen het vertrouwen hunner
menschen.
Tenslotte de chr. coalitie. Is die
hier ontstaan uit de behoefte zich uit
te leven? Vraag eens aan een be
stuurslid het verschil tusschen het
chr. historische en het chr.-dem. stand
puntzy weten het niet.
Neen, de kwestie isStaalman zal
op de knieën voor Kuyper. Hij heeft
hem indertyd een beentje gelicht
en als hij maar excuus maakt, wordt
hij in genade weer aangenomen. Maar
dat gebeurt nooit, nooit. ïk heb Kuyper
verweten halfheid, roekeloosheid, ik
heb dat deBtyds geargumenteerd en
neem dat niet -terug. Onder de
Kuyperianen zijn er thans ook, die
het volstrekt niet met de rechtsche
politiek eens zijn. De chr. „Amster
dammer" wilde wel vergeven en
vergeten.
Tegen myn wil heeft indertyd onze
kiesver. de hand gereikt aan de coa
litie hier. Wat is het resultaat Dat
er niemand van ons in den Raad zit
en de heer Adriaanse de lakens uit
deelt. Do a.-r. en chr.-biat. dryven
hier op de rooiasch kath. party, per
partij en per district hebben ze bier
7 stemman uitgebracht, zooals onlangs
onzo kiesvereeniging uitrekende.
De groote stryd der leiders gaat
om het behoud der coalitie. Wy daar
entegen strydeu voor goede sociale
wetten, met behulp van de vooruit
strevende vrijzinnigen. Door wie is
Talma het meest gepynigd Door eigen
partygenooten.
De oogen gaan al meer en meer
open. In de jaarvergadering van Pa
trimonium is reeds dG wensch uit
gesprokenpdat van chr. zydo eens wat
gebeurt.
Op de gemeente politiek komend,
betoogde spr. dat de heer Baak, voor
de soc. dem. de verklaring aflegde,
dat hy is voor de verplichting van
de burgeriykegemeente om voedsel
en kleeding te verschaffen aan school
kinderen. Bit was antikatholiek van
den heer Baak. Wy zouden voor zoo'n
verklaring, die het diepst van ons
beginsel raakt, bedanken. Wy willen
niet dat de staat als vader optreedt
en voedsel geeft. De heer Baak-heeft
een rood stempel op 3U11 roomsche
jas, dat is de kwestie.
De strijd tegen de vrijzinnigen is
niet de moeilijkste. Zy lossen, i|oor-
daf ?e zjch aan net staatspensioen
hebben gegeven, zich zelf op. Want
de soc. dem. zetten voor 1918 den
verkiezingsstrijd in met de leus voor
het staatspensioen en in dit opzicht
kunnen de vrijzinnigen nooit opbieden
tegen de soc. dem.
De principieele stryd het volgend
jaar zal tegen de sociaal democraten
gaan, die oea hun voogdijschap willen
opdringen. 'Terwijl de Internationale
al 3 jaar lang kapot geschoten wordt 1
Stockholm is net als de torenbouw
van Babeïtot in dén kemé! zal de
toren reiken, en tenslotte zond God
oen spraak verwarring, zoodat niemand
elkaar meer verstond. Dat is de
praktyfec
W|j hebben Iets beters dan staats
pensioen zonder premiebetaling. Wij
willen geen gunst van den staat,
maar een recht op een royale ouder
domsrente, waarvoor de arbeider zolf
zijne ver/pkêrihg betaalt. Reeds in
1905 schreven wij ia ons program
eau mip-imumronte van f6.— ver
plichtend voor,,
Spr. komt nogmaals op den.Helder
terug en betoogt welk een ontzettende
schuldenlast op deze weinig draag
krachtige plaats ligtf 1.889.300.—,
dat is eene schuld per gezin van
f 800. -In 1896 was die schuld nog
maar f 19.per gezin. Welk oen
fiaantieele politiek voert mén hierl
Spr. eindigt tenslotte met eene
aanbeveling van de beide candidatea.
Na oeno korte pauze niemand
meldde zich voor debat aan - sluit
de heer J. H. Staalman onder dank
zegging aan spr. de byeenkomst, en
wekte op tot toetreding en tot siy ving
der kas.
BINNENLAND.
Vliegtuigen.
Uit Cadzand meldt men ons nog
omtrent de daar gepasseerde vlieg
machines By het terugkomen schijnt,
het vuren óp de vliegtuigen meer
succes gehad te hebben, althans voor
zoover men kon waarnemen zijn
twee of drie vliegtuigen geraakt,
twee ervan zijn tot dalen gedwongen,
een moest nederkomen op eenige
meters van den versperringsdraad
op Belgisch grondgebied en het twee
de vliegtuig kort by Knocke, even
eens op Belgisch grondgebied.
Het vliegtuig, dat bij Biyham neer
kwam, ia, na de landing door de be
manning in brand gestoken. Het
kwam dus niet brandende neer.
De bemanning van het bij Beerta
gedaalde vliegtuig deelde mede, dat
ze dien morgen te Gent waren op
gestegen om aan een raid. tegen
Écgeland deel te nemen.
Ze wilden naar Duitschland vlie
gen zeker omdat ze de Belgische
kust niet bereiken konden en
verklaarden langs onze kust gevlogen
te zön, en onze neutraliteit niet heb
ben willen schenden. Bij de grens
werden zo eGhter beschoten, wat ge
schiedde door het detachement b|j
Tunijeshut. De schroef werd getrof
fen, er vloog een stuk af en bescha
digde het bovendek. Toen moesten ze
landen.
Een Christelijke Volkspartij.
Naar „Het Volk" meldt, is tegen
September te Amsterdam een ver
gadering uitgeschreven met het oog
merk om te komen tot de stichting
van een christelijke volksparty. De
uitnoodiging tot deze bijeenkomst
gaat uit van den heer Staalman en
eenige bestuurders van protestantsch-
christelljke vakvereenigingeu en tot
de uitgenoodigden behooren ook de
predikanten De Ligt en Kruyt van
den Bond van Christen Socialisten,
benevens mr. dr. v. d. Laar en dr.
Eeucffonius, de leiders der Christelijk-
Sociale Partij. De bedoeling is, deze
beide laatste organisaties in de nieuw
te vormen christeiyke volkspartij te
doen opgaan en ook hare organen
Opwaarts en Volkseenheid optoh6f-
en te vervangen door een gemeen
schappelijk nieuw orgaan.
Kolen.
Omtrent de onderhandelingen met
Duitschland betreffende den aanvoer
van kolen verneemt de N. R. Ct., dat
Duitschland de levering van een
zekere hoeveelheid kolen heeft toev
gezegd, onder toevoeging, dat indien
Nederland meer wenscht teontvangen,
daartoe Nederlandsche arbeiders naar
Duitschland zouden moeten worden
gezonden om deze kolen uit de mynen
te halen.
In dat geval zou aangezien een
mijnarbeider gemiddeld 20 ton steen
kool per maand kan produceeren,het
toegezegde quantum voor eiken ar
beider, die naar Duitschland gezonden
wordt, met 20 ton per maand ver
meerderd worden.
Os prijsstijging dar levensmiddelen.
Naar Het Volk verneemt, verschijnt
binnenkort een officieele publicatie
van do directie van den arbeid be
treffende de stijging van de levens
kosten. Do publicatie zal o.a. bevat
ten de budgets, door den directeur-
generaal gebezigd bij de beslechting
van de veenarheidorsstakingen, het
resultaat vau een onderzoek van het
Arnhemsche districtshoofd der arbeids
inspectie en een ruim aantal te
Amsterdam opgenomen arbeiders-
budgets.
Da „Moordam".
Door den zeilbeuger „Burgemeester
Dommisse" uit Maassluis werd giste
ren te IJmuiden aangebracht een
reddingboot van het ss. „Noordam".
Ook had deze beuger op zee nog een
tweede sloep van dit stoomschip
aangetroffen, doch deze was te veel
beschadigd om mede te nemen. Men
sloopte daar de koperen tanks uit
en bracht ze mede naar IJmuiden.
Drljfrleman gestolen.
Aan de Zaanstreek zyn gedurende
de laatste weken door middel van
inbraak vijf maal drijfriemen uit fa
brieken gestolen te Westzaan,
Koog aan de Zaan, Wormerveer (twee
maal> en Zaandam zonder dat het
mocht gelukken do daders in handen
te krygen, tot dezer dagen de Zaan-
damache politie er in geslaagd is een
spoor te ontdekken, wat tot aanhou-
diug van twee jonge mannen uit
Wormerveer als vermoedelijke daders
en van een opkooper, te Zaandam
woonachtig, leidde. De Zaaudamsche
politte heeft by eon schoenmaker,
tevens opkooper, twee riemen, welke
reeds in stukkon waren gesneden,
ia beslag genomen, welks bij nader
onderzoek afkomstig bleken uit de
fabriek van de firma Kaars Sypestein
tè Wormerveer.
Van de drio vermoedelijke daders
heeft ontkend, de tweede bekend
aan d3 diefstallen schuldig te zijn
da derde wordt nog doty de politie
gezocht.
Een moordenaar gesnapt?
Zaterdagavond hebben eenige
Haagache rechercheurs in de Doelen
kazerne te Leiden gearresteerd den
wachtmeester Van den Berg, verdacht
van den moord, indertyd gepleegd op
den adjudant-onderofficier In de
Alexanderkazorne te 's Gravenhage.
De verdachte ontkent alle schuld.
Nog lang niet verbroederd.
Vrijdagmiddag kwamen te Olden
zaal over de grens en meldden zich
bij de grenswacht aa»n twee Russische
krijgsgevangenen. Pas waren zy daar
aangekomen, toen er ook een Duitsch
onderofficier in uniform verscheen,
getooid met het eereteeken vaa het
IJzeren Kruis. Niet zoodra kreeg een
der Russen den grenadier der keizer
lyke gar<|e in 't oog, of hy haalde
van onder zjjn kieeren een lang mes
te voorschijn en wilde daarmee den
Duitacher to lyf. De wachthebbende
soldaten wisten dit echter tydig te
beletten.
Holland en Amerika,
Een Hollandsche Amerikaan, die
enkele weken geleden in ons land is
gekomen, is getroffen geworden dooi
de betrekkelijke zorgeloosheid, waar-
mae hier te lande, naar zijne waar
neming, wordt voortgeleefd. Hy
meent, naar hetgeen hy in Amerika
heeft gehoord, dat er uiterst moei
lijke tydeu ook voor ons land aan
breken zullen, en zou gaarne in de
gelegenheid worden gesteld, zyn oude
vaderland met ernst te waarschuwen.
Hy schryft dan
„Dit is een woord van waarschu
wing. Een woord zoo ernstig, als ik
het schry ven ban in een taal die mij
S6dert vele jaren niet meer tot ge
wone omgangstaal heeft gediend.
Holland loopt groot gevaar, als een
belegerde veste spoedig honger te
lijden. Om dit te voorkomen moeten
wy den toestand emtig onder het
oog zien.
„De oorzaak van deze ontwikkeling
van den toestand is éénvoudig.
„Vanuit Amerika zullen wy niets
meer ontvangen. Inderdaad, Amerika
zal niet in staat zyn, ons de oude
voorraden te leveren. President Wil
son en de overgroots meerderheid der
Amerikanen zijn ons persoonlijk wel
gezind. Maar het is onmogelijk, dat
de groote transatlantische voorraad
schuur alle geailieerden van levens
middelen zal voorzien en bovendien
ook nog de neutralen. Blyven
neulraal dan zullen wij tezamen i
Denemarken en Noorwegen en Zweden
en Zwitserland achteraan op de
Amerikaanache lljpt komen te staan.
Wij kunnen wel schepen naar Ameri
kaanache havens zenden, maar voor
raden om die te vullen, zijn niet ver
krijgbaar. „Neutrals laat". Het gaat
om leven en dood, en de kleinen
bomen in het gedrang. Bit feit mag
ons onaangenaam aandoen, maar het
bestaat. Hoe eerder wy het begrypen,
hoe beter voor onszelven en onze
naaste toekomst.
„Om zich goed in dezen toestand
in t8 denken, moet men de psyche
van het Amerikaanache volk ten
opzichte van dezen oorlog goed
begrypen. De nucbterdanbende
Amerikaan is wel de allerlaatste om
veel voor een frisschen en vroolyken
krijg te gevoelen. Indien hij toch
meedoet, zoo ban een dergeiyke
handeling slechts door ééne oorzaak
gemotiveerd worden. De Amerikaan
beschouwt dezen oorlog als een zaak
van noodweer. Hij heeft alvorens tot
daden over te gaan, heel veel
verdragen. H|j heeft den brand van
België gezien en de kreten van
verdrinkende landgenooten gehoord,
en h|j heeft geen vinger uitgestoken,
om dit te verhelpen. Hy aarzelde
zich in Europeesche aangelegenheden
te mengen. Maar zijn vyand, zoo
redeneert hy, gaf hem geen rust. De
president zond nota's en vertoogen
en protesten tot in het belachelijke
toe. Het hielp niets. En toen eindelijk
de onbeperkte duikbootoorlog alle
neutralen tot slachtoffers maakte van
een handelwijze, die Amerika niet als
wettig kon toestaan, ja toen was het
uit. ponder dien duikbootoorlog echter
ware hy (de gewone Amerikaan uit
het volk) nooit tot den ki-yg te be
wegen geweest.
Tot zoover de toestand in Amerika.
Nu nog iets over ons zelf. Ons land,
door z|jn aardrykskundige liggiog, is
een nat uuriy ke voorhaven van Duitsch
land. Dat brengt my tot het allerge
wichtigst punt in deze korte 'be-
schouwiog. Amerika wil niet dat wy
Duitschland meer zullen leveren, dan
strikt noodzakelijk is, om onzen
kolenvoorraad op de gewenschto
hoogte te houden. Nogmaals verzoek
ik den Hollandschen lezer zich zoo
veel mogelijk de Amerikaanache op
vatting eigen te maken. Millioenen
menschen en miljarden aan goederen,
worden thans in Amerika byeen
gebracht, om het geweuschte doel te
bereiken. By een dergeiyke reusachtige
onderneming gaat alles in het. groot.
Men weet wel, dat vele onschuldige
neutralen dezen winter koude zullen
lyden, en des avonds hongerig naar
bed zullen gaan. Maar, zoo redeneert
de doorsnee-Amerikaan, in Frankryk
en Italië en Rusland en Engeland
hebben de inwoners óók geen kolen
en weinig te eten, en hebben zij er
bovendien nog een oorlog b|j met'alle
ellende van dooden en gewonden.
Heeft de neutraal, die zooveel ipi&
loopt, eigeniyb wel reden tot klagen.
wanneer hij er zoo afkomt a'lsnaaslé
buur ln de grootste kalaminiteit, die
de wereld nog ooit heeft getroffen
Indien het ons werkelijk heilige
ernst is met ons onafhankelijk volks
bestaan, laten wij ons dan nu op
middeiyk voorbereiden op zeer moeï-
lyke dagen. Niet door overhaast
groote voorraden op te koopen (de
meest onvaderlandslievende daad, die
men onder de omstandigheden be
denken kan). Maar laten wy ons ge,
reed maken voor de sterkste beprot.
ving van onzen goeden en on&
geduld.
„üe ekonomiache belegering vau
Nederiand staat voor da deur." „W|i.
moeten allen zonder onderscheid bij
stand verleenen.
Van hei Westelijk front.
Boriyn, 20 Aug. De slag voor
Verdun begon hedenmorgen vroeg
aan beide oevers van de Maas van
het bosch van Avocourt tot het
bosch van Caurièr6s (23 K.M.) met
krachtige Fraaache aanvallen. De
artilleriestrijd duurde gisteren over
dag en verder den geheolon nacht
door met önafgebroken hevigheid
voort. Hedenmorgen ging een sterk
trommelvuur den aanv.ai der infan
terie vooraf. De Franschen bezetten
zonder strijd den Talon-rug ieu oos
ten van da Maas, die sedert Maart
van dit jaar als verdedigingslinie
was opgegeven en alleen door posteu
was bezet. Deze z|ja gisteren volgens
do plannen zonder stoornis terug
gekomen. Aan alle overige plaatsen
van bet breede slagfront is de stryd
in vollen gang. Zestien vliegtuigen,
vier kabelballons zyn gisteren ten
val gebracht. Luitenant Gonterman
schoot drie kabelballons en één vlieg
tuig neer en verhoogde daarmee hei.
aantal van zijn overwinningen in de
lucht tot 34. De vicefeldwebel Müller
bleef voor de 23e en 24e maal over
winnaar in de lucht.
Berlijn, 20 Aug. 's avonds. (Off.)
De slag voor Verdun neemt een voor
de Duitschers gunstig verloop,
Op den westelijken oever van <ie
Maas drong de v|jand alleen aanbot
Avocourtbosch en aan den More
Homme de Duitsche verdedigings
zone binnen. Overigens werden zijn
vele aanvallen overal afgeslagen.
Ten O. van de Maas is de vyand
voor de» Duitsche gevechtsstelling
vrywel overal afgeslagen. Het roeke
loos in het vuur brengen van maa
sa's intanterie op een front van meer
dan 20 K.M. is den vyand op zeer
zware verliezen komen Le staan.
Overigens geep groote gevochte
acties.
Parys, 20 Aug. Fransch legerbe-
richt. (Havas). Aan beide oevers der
Maas zyn de Fransche troepen heden
morgen tot den aanval op de Duit
sche stellingen overgegaan.
Volgens de eerste berichten ver
loopt de nieuwe slag by Verdun ten
voordeele der Frauscheh, over een
front van 18 Kilometer, van het
Bosch van Avocourt tot ten N. van
Bezonvaux. Een groot aantal ge
vangenen is reeds binnengebracht,
De dapperheid der Fransche troepen
is boven allen lof verheven,
Parys, 21 Aug. Officieel. W|J
hebben vyandeiyke versterkingen aan
beide oevers der Maas benoorden Ver
dun genomen op een front van 10
K.M. breed en 2 K.M. diep.
Wy veroverden
Morthomme, Corpeaux, en de Cu-
mièrebosschen, den Talonheuvel
en de Ohampneuvilleaheuvels 844
en 240.
4000 ongewonde Bolöaten werden
gevangen genomen.
Hr. Ms. „Zssland."
Blykens een by het Departement
van Marine ontvangen bericht is Hr.
Ms. „Zeeland" te San Francisco aan
gekomen.
Aanbesteding.
Door de Directie van 's Rijkswerf
alhier werd heden aanbesteed het
naar aanwijzing uitbaggeren van
a. 3200 M8 grond uit het Marine dok
b. 8500 M8 grond uit de Maritieme
binnenhaven alhier waarvoor werd
ingeschreven, als volgt:
A. Krynen, f5.610; H. Riemera,
f5.290; P. Boa f4.776; A.v.d.Wnuw
f4.285; Gebrs. v. Pelt f3.012.
Het werk is aan den laagsten in
schrijver gegund.
STOOMVAARTBERICHTEN.
Stoomvaartmaatschappij Nederland.
.fluitton vertr. 18 Ang. van A'dam naarHallfax.
AQBHDA.
Otneni» Palac». Binnenhaven 2. Hoofd
nummer: Trouw tot ln den doodl
Eerste Heldersche Bioscoop. Eanaalweg
112. Hoofdnummer: De Smeltoven.
Taveuu-Bloscoop. Bpoorgracht. 2 Hoofd
nummersHet teeken van den Brilslang
en Voor de eer van ztJn bruid.
21 Aug. .Helders Mannenkoor". Tulnconoert ijr
Casino, 8 uur.
22 Aug. Hotel „Bellevue". Concert van 8—10 uur-
