HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
GEMEENTERAAD VAN HELDER.
DE OORLOG.
No. 4817
DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1917
45e JAARGANG
ABONNEMENTEN:
Helderschc Crt. per 3 mnd. f 0.75, franco per post f 1.00, Buitenland f 2.00
Zondagsblad 0.45, 0.521/,. 0.85
Modeblad 0.750.85 1.10
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
ADVERTENTIËN:
10 cent per regel. Kleine advertentiën (gevraagd, te koop, te huur) van 1 tot 4 regels
30 cent, elke regel meer 10 cent, bij vooruitbetaling. Bewljs-exemplaar 2l/s cent.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent. Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25 hooger berekend.
De abonnementsprijs
van het „Modeblad" Is thans per
kwartaal In de stad 85 cent,
franco per post 95 cent, buiten
land f 1.20.
Wy vermelden dit hier afzonderiyk,
aangezien het op het oogenblik nog
niet mogelijk ia, dit in het hoofd van
het blad te veranderen.
Op DINSDA8 21 AUQUSTU8 1817.
Afwezig de heeren Michels, (met
kenniagevlng), Zondervan en Bier
steker.
I. Onderzoek van de geloofsbrieven
van de herkozen Raadsleden.
Een commissie, bestaande uit de
heeren Verfaille, Baak en Spruit be
last zich met het onderzoek en con
cludeert na heropening der geschorste
zitting by monde van laatstgenoem
den tot toelating. BU stemming wor
den met algemeene stemmen de hee
ren De Geus, Grunwald, Biersteker,
De Ven en Bok tot lid van den Raad
toegelaten.
II. Notulen van 6 en 6 Juli, van
24 Juli en 2 Aug. 1917.
Na eenige opmerkingen van den
heer Spruit goedgekeurd.
Mededeeling van den souschef van
het Militaire huis van H. M. de
Koningin, dat H. M. op 7 en 8
September een bezoek zal brengen
aan den Helder, welk bezoek echter
alleen betreft de militaire inrichtingen
bier ter stede.
III. Goedkeuring van Ged. Staten
op de Raadsbesluiten van
1. a 81 Mei 1917 tot af- en over
schrijving van en op posten der ge
meentebegroting, dienst 1916;
b 6 Juli 1917 tot aankoop van het
buis Ankerpark No. 27;
e 24 Juli 1917 tot aankoop van
gronden ter oppervlakte van 13.62 00
H.A.;
d goedkeuring op bet 4e kohier
der Plaatselijke Directe Belastingen
naar het inkomen, dienst 1917.
Voor kennisgeving aangenomen.
2. Berichten van aanneming der
benoeming van
a A. C. de Koster, als Administra
teur der Gasfabriek en Waterleiding
b L. H. F. Breed velt, als lid der
Commissie van Toezicht op het Mid
delbaar Onderwijs;
c J. Grunwald Poppers, alsvoren.
d Mevr. De Ven, alsvoren.
Voor kennisgeving aangenomen.
3. Adres van W. Hoefkens, hou
dende verzoek om teruggave van naar
zijne meening ten onrechte betaalde
pensioensbijdrage.
In handen van B. en W. omprae-
advies.
4. Adres van de muziekvereni
gingen Helder' s Harmoniekaper',
„Winnubst" en de Arbeidersmuziek-
vereeniging .Helder", houdende ver
zoek tot het bouwen van een muziek
tent.
Held. Crt. 14 Aug.
Als boven.
Onderwijs.
IV. Verzoek om eervolontslag van
M. Leefsma, als onderwijzer aan School
no. 6, met ingang van 1 Oct. 1917.
Eervol verleend.
Gratificatie.
V. Adres van de Wed. D. Visser,
houdende verzoek om toekenning der
gewone gratificatie ad f100.- voor
1918.
Wordt behandeld bij de begrooting
voor dat jaar.
Schoolgaldkohler.
VI. Ter vaststelling wordt aange
boden het 6e kohier van Schoolgeld
heffing, dien&t 1917, tot een bedrag
van f 120.—.
Aangenomen.
Salarlaregallng, personeel B.A.School.
VII. Voorste] tot vaststelling eener
verordening, regelende de jaarwedden
van de leeraren aan de Burgeravond-
school. (Held Crt 14 Aug)
De heer Grunwald heeft met
genoegen gezien dit voorstel betref
fende de salarisregelingen. Spr. brengt
hulde aan B. en W. voor de regeling
van deze zaak, die al drie jaar geleden
aan de orde was gesteld. Maar spr.
miste in de verordening eene regeling
voor den directeur. Hoewel spr. de
zaak niet wil verdagen en dus geen
voorstel tot uitstel zal indienen, zou
hU toch gaarne toezegging ontvangen,
dat ook de verhooging van de wedde
des directeurs in overweging werd
(«UU1USU.
Toen de Ambachtschool gesticht
is, is het salaris, oorspronkelijk vast
gesteld op f 1600— om redenen van
utiliteit teruggebracht op f1200-,
vandaar dat spr. thans gaarne ge
zien had, dat dit salaris in de rege
ling ware opgenomen. Misschien fs
het, ook voor het geval de directeur
eens weggaat en een ander moet
worden benoemd, mogelijk een mini
mum en maximum jaarwedde te
stellen. In ieder geval is spoed ge
wenscht.
De heer De Ven zegt overweging
toe van het verzoek.
De heer Over de Linden merkt
op, dat in het advies van B. en W.
staat
Het komt ons voor, dat niet slechts
voor allen, die aan de bepalingen
der Wet op het M.O. hunne bevoegd
heid ontleenen om aan een Burger
avondschool les te geven, de jaar
wedden gelijk behooren te zijn, maar
dat de mogelijkheid moet worden
geopend, dat leeraren, die onderwijs
geven in een vak, waarvoor eene
wettelijke acte van bevoegdheid niet
te verkregen is, met de overige leer
aren worden gelijkgesteld."
Er is heel wat over te doen ge
weest om dat beginsel te doen opne
men ip de verordening. Nu zeggen
B. en W. in art. 2 der ontwerp-ver
ordening.
.Door Burgemeester en Wethouders
kan, na overleg met de Commissie
van Toezicht op het Middelbaar
Onderwijs, worden beslist, dat be
paalde leeraren, die onderwijs geven
in een vak, waarvoor geen wettelijke
acte van bekwaamheid bestaat, ten
aanzien van hunne bezoldiging zullen
worden gelijkgesteld met de onder a
bedoelde leeraren."
Spr. vindt het verkeerd de beslis
sing hierover aan B. en W. over te
laten. Dit moet door den Raad wor
den beslist, niet door B. en W. Het
is eene delegatie van macht aan het
College, die niet te pas komt.
De heer D e V e n antwoordt, dat
de Raad deze bevoegdheid kan over
dragen aan B. en W. Dat is de be
doeling van het artikel.
De heer Over de Linden:
Het staat er niet in. Er staat, dat
B. en W. beslissen. En dat mag niet
zonder dat de Raad erin gekend
wordt.
De Voorzitter: De kwestie
kan wel worden overgelaten aan
B. en W.
De heer Over de Linden
vreest, dat de verordening aldus niet
zal worden goedgekeurd door Gede
puteerde SlateD. Wy moeten niet be
ginnen met iets verkeerds goed te
keuren. B. en W. houden nu een
slinger om den arm.
De Voorzitter kan niet toe
geven, dat bet hier een ongeoorloofde
delegatie van macht betreft.
De heer Over de Linden:
Laat de Raad dan beslissen.
De heer Grunwald vindt de
redeneeriüg van den heer Over de
Linden niet onlogisch. De Raad be
paalt het salaris, dus moet de Raad
ook beslissen in dit geval. Maar het
betreft hier één enkel geval, het is
a.h.w. een delegatie op korten ter
mijn. Hoewel de heer Over de Linden
gelijk heeft, zou spr. de verordening
zóó n&ar Ged. willen sturen. Als die
dan aanmerking maken, kan het altijd
nog veranderd worden.
De heer Over de Linden:
Ged. Staten zijn op het geval niet
voorbereid en het zou kunnen ge
beuren, dat zij de clausule over het
hoofd zien.
De heer Van N e c k vindt de
redeneering des heeren Over de Linden
onjuist. Het gaat hier om die leeraren,
die een vak uitoefenen, waarvoor
geene acte te verkrijgen is, en de
Raad maakt dat thans in de veror
dening uit.
De heer Grunwald: De rede
neering van den heer Van Neck is
onjuist. Er bestaat hier wei degelijk
eene delegatie van macht, ofschoon
spr. er zich niet erg bezorgd over
maakt, omdat het hier een geval be
treft waarvoor geen acte te krijgen
is. Gedeputeerden kunnen een formeel
bezwaar maken. Laat men het gerust
aan hen overlaten.
De heer Over de Linden stelt
voor om de clausule t# veranderen,
zoodat er staat ,de Raad" inplaats
van „B. en W." Nu kunnen B. en W.
iets beslissen, zonder dat de Éaad er
van weet.
De heer De Ven: Uit de begroo
ting moet toch blijken of dat geschied
is. En er zijn werkelijk van die ge
vallen, waarvoor geen acte te ver
krijgen is, terwijl het toch billijk is,
dat de leeraren in die vakken hetzelfde
salaris krijgen als een ander, die wel
een acte kan behalen. B.v. scheeps
bouwkundig teekenen.
Be heer Grunwald wil dan
veranderen, dat de regeling door B.
en W. kan worden voorgesteld aan
den Raad.
De Voorzitter: Daar is geene
vetordening voor noodig.
De heer Adriaanse vraagt of
er bezwaren zijn rekening te houden
met betgeen de heer Over de Linden
zegt. Het is een onbeduidende kwestie,
maar zy heeft een juisten ondergrond.
Spr. zou geen bezwaar maken voor
zoo'n klein bedrag de verordening
aldus te laten. Waren er meerdere
zulke leeraren, zooals vroeger het
geval was, dan was het een ander
geval.
Hierover wordt nog nader van
gedachten gewisseld. De heer Over
de Linden persisteert bij zijne
meening, dat de verordening niet
voor goedkeuring vatbaar is, dient
echter geen amendement in.
Bij stemming wordt de verordening
artikelsgewUze en in haar geheel
aangenomen. De heer Over de Linden
stemt by art. 2 tegen en eveneens
tegen de geheele verordening.
Baafabrlek.
VIII. Adressen van de Afd. Helder
van den Centralen Bond van Trans
port- en Havenarbeiders, houdende
verzoek, het eerste om de steenkolen
voor de Gasfabriek per Rijnaak te
doen aanvoeren en die dan aan het
einde van het Helderache Kanaal
over te laden in kleinere schepen
voor het vervoer tot onder den
elevator het andere om den elevator
te aioopen en het lossen der kolen
voortaan weer geheel in handenarbeid
te doen geschieden, met advies van
B. en W. (Held. Crt., 2 Aug.)
De heer De Zwart kan zich
vere6nigen met het advies van B. en
W. Uit de becijferingen van B. en W.
blijkt, dat het aanbeveling verdient
de werkzaamheden met den elevator
te laten bestaan. Ook inwilliging van
het tweede gedeelte van het verzoek
is ongewenscht. Op het eerste gezicht
zou men zeggen, dat het hier betreft
een zaak van werkverschaffing, maar
ook de soc. dem. staan op het'stand
punt dat de moderne techniek den
voorrang heeft boven handenarbeid.
Maar spr. zou de aandacht willen
vestigen op den laatsten zin van het
advies van B. en W., dat nl.
kwestie van handenarbeid tijdelijk
als middel tot werkverschaffing on
der de oogen zal worden gezien, en
hoopt, dat daar de aandacht op blijft
De Voorzitter zegt, dat de
zaak reeds de aandacht van het col
lege heeft, en dat men het oog
heeft op zooveel mogelijk productief
werk.
Conform advies besloten.
Hervorming Avondonderwijs.
IX. Mededeeling, dat een Com
missie is benoemd, welke tot taak
heeft advies uit te brengen, nopens
de wijzigingen, welke moeten worden
aangebracht in de inrichting van het
avondonderwijs, dat door of met steun
van de gemeente wordt gegeven, met
opgave hoe die Commissie is samen
gesteld.
Voor kennisgeving aangenomen.
Aankoop grond.
X. Voorstel tot aankoop van 0.99 90
H.A. grond achter de Kerkgracht,
voor f 14.986.—.
(Held. Crt. 14 Aug.)
De heer Over de Linden is
altijd een voorstander geweest van
het koopen van grond door de
gemeente. Echter niet in alle gevallen.
Tegenwoordig gaat een der leden van
den raad er maar stillef jes op uit om
te zien of er ergens grond te koopen
ia. Spr. vindt het beter in het open
baar te vragen wie grond te koop
heeft en die aan de gemeente wil
afstaan, men krijgt dan keuze en kan
goedkooper koopen dan zooals nu ge
schiedt. Spr. vindt dit te duur. Inder
tijd is aan spr. grond aangeboden door
.'en den heer Groen voor f 1.— den
meter. Dat is nog 50 °/0 goedkooper
dan thans. Vroeger hebben we nooit
zooveel betaald als nu. Ook bij aankoop
voor grond voor scholenbouw hebben
w!) den goedkoopen weg bewandeld.
Spr. zal tegen stemmen.
De Voorzitter merkt op, dat
dit terrein getaxeerd is door behoor
lijke deskundigen. Als de gemeente
vroeger meer grond had gekocht, was
nu beter af geweest.-Tegenwoor
dig moet wel f6.— per bunder wor
den betaald voor schoolgrond, en er
zullen nog wel andere prijzen komen.
De katholieken betalen ongeveer f3.—
voor hun terrein.
De heer OverdeLinden vindt,
dat de gemeente geen behoefte heeft
aan grond.
De heer Adriaanse zegt, dat
deze grond door den eigenaar aan de
gemeente is aangeboden. Wat is er
tegen ze te koopen De fout van
vroeger was juist, dat er niet genoeg
gekocht is.
Het voorstel komt in stemming
en wordt aangenomen. Buiten stem
ming blijft de heer Verfaille, de beer
Over de Linden stemt tegen.
Burgerdagichool.
XI. Voorstel om aan H. M. de
Koningin opnieuw ontheffing te vra
gen van de verplichting tot oprichting
eener Burgerdagschool.
Held. Crt. 18 Aug.
Aangenomen.
Toelags Conciërge».
XU. Voorstel om aan Conciërges
der Gemeentescholen ook voor 1917
tegemoetkoming te verleenen in
de hoogere kosten der schoonmaak-
benoodigd heden.
Held. Crt. 18 Aug.
De heer Adriaanse vraagt of
er aanleiding bestaat voor B. en W.
deze tegemoetkoming toe te passen
op alle scholen. Waarom de scholen
1 en 2 uitgesloten?
De Voorzitter: De conciërge
aan school 1 is t,(jdeiyk, die aan school
2 heeft pas verhooging gehad.
De heer Adriaanse: Dat tijde
lijke karakter brengt toch dezelfde
lasten mee. Men mag toch een kleinere
school niet opzij zetten?
De heer D e V e n zegt, dat verle
den Jaar deze zelfde weg is bewan
deld. Men heeft, de scholen in de
stad geholpen, later zijn de andere
gekomen. Spr. zal eens informeeren,
te Koegras is het een bizondere toe
stand.
Het voorstel wordt vervolgens
aangenomen.
Boadkoops melk.
Voorstel van B. en W. tot verstrek
king van; z.g. goedkoope melk voor
zieken en kinderen tegen den prijs
van 11 cent den liter.
De heer Bok vraagt wat onder
kinderen verstaan wordt, en de V o or
z i 11 e r antwoordt beneden de 6 jaar.
Aangenomen.
Wedstrijden Kon. Marini Jachtclub.
B. en W. stellen voor als blijk van
belangstelling en met bet oog op ds
beteekenis, welke dergelijke wedstrlj
den uit een oogpunt, van vreemde
lingenverkeer voor de gemeente kun
nen hebben, een gouden medaille als
prys ter beschikking van het Hoofd
bestuur te stellen.
Aangenomen.
Benoemingen.
XIII. Benoeming der Raad-com
missie, tot taak hebbende een geheel
nieuwe salarisregeling voor te berei
don voor alle gemeente-ambtenaren
en werklieden. (Uit en door het
College van B. en W. wordt een
voorzitter aangewezen.)
De heer Grunwald stelt voor,
doordat de Raad niet voltallig is en
er bovendien vacatures zyn, deze
benoeming te verdagen tot de volgende
vergadering. Zoo'n baast is er niet bij.
De Voorzitter heeft bezwaren.
Do zaak wordt spoedig aanhangig en
dient dan gereed te zyn.
Het voorstel van den heer Grunwald
wordt bij acclamatie aangenomen.
Rondvraag.
De heer Spangenberg maakt
eene opmerking betreffende de onre
gelmatige meteropname aan de buizen
der ingezetenen. Daardoor kan het ge
beuren, dat men eenige meters, die
men nog mag verbruiken, verliest
tengevolge van een vervroegde meter
opname. Spr. zou willen, dat de opname
steeds op denzelfden dag geschiedde.
Er zijn voorbeelden van, dat het ge
durende eene reeks van maanden
steeds op denzelfden datum geschiedt,
maar er is spr. een geval bekend
dat dit plotseling 2 dagen vervroegd
werd. Voor de huisvrouwen was dat
leelljke misrekening. Er zijn men-
schen bij wie het verschil over meer
dere dagen loopt, en die daardoor ge
heel hun toeslag over de maand ver
liezen.
De Voorzitter zegt een onder
zoek toe.
De heer De Geus merkt op, dat
het onmogelijk is, dat de meterop
name steeds op denzelfden datum
plaats beeft. Er zal altyd eenige
speling blijven bestaan. Als de opne
mer bij menschen komt, die niet thuis
i, gaat hy natuurlijk verder. Hier
zal altyd rekening mede moeten
worden gehouden.
De heer Spangenberg repli
ceert. Gelukkig, dat we over Aug. ook
een toeslag hebben, ware dat niet het
geval, dan waren verschillende per
sonen de dupe geworden en hadden
voor een teveel verbruik gestaan.
De heer Grunwald merkt op,
dat de bezwaren van den heer
Spangenberg te ondervangen zyn
door hetgeen de heer De Geus zegt,
dat er nl. in zoo'n geval rekening
mede gehouden wordt, wat de toe
passing der boete betreft.
De Voorzitter zegt, dat den
vorigen keer die kwestie ook al be
handeld is. Bij grove onbillykheid zou
de zaak kunnen worden onderzocht.
Spr. voelt de bezwaren, maar de
vraag is of ze by ondervangen nog
niet veel grooter worden. In ieder
geval zullen B. en W. de kwestie
onder de oogen zien.
De Voorzitter brengt in her
innering, dat de heer Harjer, die 6
jaar lang op waardige wijze de be
langen van den Raad heeft behartigd,
thans voor het laatst als zoodanig
eene zitting meemaakt. Spr. bedankt
den heer Harjer voor alles wat hy
in die jaren in het belang der ge
meente heeft gedaan en wenscht
hem veel goeds in zyn verder leven,
opdat hy nog lang met genoegen aan
de hier doorgebrachte uren moge
terugdenken. (Applaus).
Hierna worgt de vergadering ge
sloten.
Het Duitsche legerbericht van
Maandagavond geeft de terreinwinst
van de Franschen slechts voor een
gedeelte toe. Avocourtboscb, Mort
Homme links van de Maas, en de
Cote de Talou rechts van de rivier
geven zij als verloren op. Maar het
verlies van het Bois des Corbeaux
op den linkeroever erkennen zy niet,
en wat den uitslag van de gevechten
rechts van de Maas aangaat, willen
al hun stellingen behouden hebben,
behalve de Talou, die volgens Beriyu
slechts door posten was bezet, welke
vóór den aanvang van den slag waren
teruggetrokken.
Sir Douglas Haig, de Eogelsche
opperbevelhebber, seint dd. 21 Aug.
Hedenmorgen in de vroegte deed
de vyand een derde poging om het
verloren terrein te herwinnen ten
Z.O. van Epehy. Hoewel bij zyn
aanval ondersteunde door vlammen
werpers, werd hy volkomen terug-
Vin het Wettelijk front.
Reeds vóór dat de bondgenooten in
Vlaanderen hun tweeden grooten aan
val hadden ondernomen, waarbij zy
o. m. Driegrachten en Langemarck
innamen, is het vermoeden uitge
sproken, dat het ditmaal niet by een
aanval op één punt van het front
zou bfijven. De Maasoevers ten Noor
den van Verdun behoorden tot de
streken, waar sterk verhoogde actie
van de artillerie een aanval deed ver
moeden, die Maandag dan ook losge
komen is.
Aangezien de groote veldslagen in
het Westen de winnende party slechts
eenige kilometers -vooruit plegen te
brengen en er geen reden is om fian
te nemen, dat zulks spoedig zal ver
anderen, zou het nutteloos zyn te
8peculeeren over de groote uitwerking,
die een beslissend succes der gealli
eerden, hetzy by Verdun, hetzy by
Yperen, (om niet ts spreken van een
doorslaaand succes op beide plaatsen
tegeiyk) op den krijgskundigen toe
stand zou hebben. De Duitsche be
richt begrootten het aanvalsfront eer3t
op 23, later op ruim 20 kilometer,
de Fransche op 18 kilometer. Er zyn
in dat opzicht wel eens grooter ver
schillen geweest in den laatsten tyd.
Naar het Fransche bericht van
Maandagavond meldde, hebben de
Franschen op de heele aanvalslinie
de voorste Duitsche stellingen, op
heuvels en in boaschen, genomen.
Met name worden genoemd (links
van de Maas) Avocourtbosch, Mort
Homme, Bois des Corbeaux. Ea rechts
van de Maashet dorp Champneu-
ville, Cote de Talou, heuvel 344 (ten
Noordoosten daarvan), Bois des Fosses,
Bois de Chaume (laatstgenoemde
stellingen liggen vlak ten Oosten van
heuvel 344.)
Door dezen algemeenen vooruit
gang zouden de Franschen het front
reeds een aardig eind hebben terug
gewerkt naar de linie, waar in het
voorjaar 1916 de opmarsch der Duit
schers begon. Evenwel zyn de Duit-
schers niet in aftocht, want het
Fransche bericht spreekt van ver
woede tegenaanvallen, die werden
Wy houden alle gewonnen stel
lingen.
Ten O. van Epehy deden wy een
inval in de Duitsche linies over een
breed front tot nabij het kanaal van
Saint Quentln, waarby een aantal
gevangenen werden gemaakt.
Gedurende den nacht verbeterden
wy eenigszins onze stellingen ten N.
van den weg Yperen—Meenen.
Het Fransche communiqué van
Dinsdag vermeldt: In den namiddag
deden de Duitschers op het plateau
van Cemy een aanval op onze stel
lingen op drie verschillende punten.
Twe9 malen braken in ons vuur de
aanvalsgolven van den vyand, die
terug moést gaan naar zyn linién van
uitgang met duchtige verliezen.
Andere pogingen ten Oosten van het
monument Hurtebise mislukten even-
ns.
Aan het front ten Noorden van
Verdun deden de Duitschers des
nachts krachtige tegenbewegingen.
De aanvallen werden in ons vuur
gebroken. De Duitschers leden zware
verliezen zonder eenig resultaat te
behalen. Onze troepen handhaafden
alle terreinwinsten en bevestigden
zich er. Het aantal valide gevangenen
door ons gisteren gemaakt is meer
dan 5000, o.w. 116 officieren.
Duitsche aviateurs wierpen gedu
rende den nacht bommen op de
achterste Fransche stellingen, vooral
op het verzamelkamp voor Duitsche
gevangénen, van wie een groot aantal
getroffen werden.
Fransche aeroplanes bombardeerden
in Belgis verschillende Btations.
En het Fransche bericht van Dins
dagavond spreekt eveneens van
voortgezette successen.
Aan het front by Verdun, aldus
luidt het, werd de stryd overal in ons
voordeel voortgezet. Aan denlinker-
Maasoever veroverden wij den gehee-
len Ganzenheuvel, alsmede het dorp
Reneville.
Aan donrechter Maasoever bezetten
wy Samogneux, en een geheel stel
van versterkte loograven, dat het dorp
met Heuvel 344 verbindt.
Aan de Isonzo is, als altyd, de
stryd uiterst verwoed en bloedig. De
infanterieaanvallen woeden over een
buitengewoon breed front (ongeveer
60 kilometer). De Italianen spreken
van onder den voet geloopen eerste
linies en van verbitterden tegenstand,
zy geven wel gevangenen en buit
op, maar hebben hun terreinwinst
nog niet bepaald. Uit de Oostenryk-
sche berichten blykt, dat het bizonder
spant op het gedeelte van de Karst-
hoogvlakte tusschen de Wippach en
Castagnevizza (by deze plaats staan
de Italianen het dichtst by Triest).
Iets beslissends is er in geen geval
nog gebeurd, maar de verbitterde
worsteling duurt voort.
Het ItaliaaDSche bericht van Dies
dag spreekt van 10103 gevangenen
en 243 officieren, terwyi nog talrijke
gewonde gevangenen in veldlazeret-
ten werden ondergebracht. De Oos
tenrykers spreken van 3600 gevan
genen, die zy maakten.
Uit den Dultschen Rijksdag.
Hat voorstal van dan Paus.
In de Dinsdag gehouden zitting van
den Ryksdag deed de rykskanselier uit
voerige mededeelingen over het on
veranderd voortbestaan van de bond
genootschappen, en over den oorloga
toestand, waarby hy een lang, beslist
hoopvol telegram van Hindenburg
voorlas. Hy wees vervolgens, onder
het doen van verschillende nieuwe
onthullingen over geheime afspraken
op de ongewyzigd matelooze oorlogs
doeleinden der vyanden en eindigde
aldus„Het is begrijpelijk, dat by
de houding onzer vyanden in de pers
het standpunt wordt ingenomen,
het voor ons niet mogelijk is met
een nieuw vredesaanbod voor den
dag te komen. Geheel in overeen
stemming met den toestand schreef
de „Vorwftrta" byv, den 19den Aug.
.Geen enkel oogenblik van den oorlog
is het zoo duideiyk geweest, dat een
verlenging van den oorlog niet te
vermyden is en dat onze vyanden
alleen de schuld voor deze verlenging
treft. Het antwoord op de toegestoken
vredeshand is een dreigende boksers
vuist geweest. Op het oogenblik is
er voor ons slechts één mogelijkheid
ons te verdedigen."
Ik geloof, dat deze uitlatingen in
overeenatemmidg zyn met de alge
meene stemming van ons volk.
In den toestand, dien ik u geschetst
heb, is nu de vredesmanifestatie van
den Paus gekomen. Den inhoud mag
ik als bekend veronderstellen. De
grondgedachte van deze manifestatie
is in overeenstemming met de houding,
die de Paus naar zyn geheele per-
sooniykheid inneemt, en de taak, die
op hem als opperhoofd van de Katho
lieke christenheid rust. De Paus stelt
zijn gedachtengang op den voor
grond, dat in de plaats van de macht
en de wapens het formeele recht en
de zedeiyke wet moet treden. Op
dezen grondslag ontwikkelt hy zyn
voorstellen voor scheidsgerecht en
ontwapening en komt dan tot de
verdere conclusies, die hy voor den
tyd en de intrede van den vrede trekt.
Wat den materieelen inhoud der
manifestatie betreft, kan ik definitief
en in details nog geen stelling nemen
voor overleg met onze bondgenooten
heeft plaats gehad. Ik kan my slechts
in het algemeen uitlaten en wil dit
in twee richtingen doen.
De hoofdcommissie uit den Ryksdag
besloot in de eerste plaats stelling te
kiezen tegenover het vredesvoorstel
van den Paus en de overige kwesties
van binnenlandsche politiek later te
behandelen. De sociaal-demokratische
fractie liet verklaren, dat zy de actie
van den Paus, evenals eiken stap
in het belang van den vrede, leven
dig begroet, te meer omdat zy van
het optreden van den Paus goede
gevolgen verwachtte.
De vooruitstrevende party liet ver
klaren, dat zy met den kanselier
overeenstemde in een sympathieke
opvatting van de voorstellen van den
Paus en zich by de desbetreffende
woorden van den kanselier aansloot.
De centrumfractie stemt eveneens
met de uitlatingen van den kanse
lier in; zy ziet in den stap van den
Paus, wiens onpartijdigheid voor de
geheele wereld vast staat, een zeer
kostbare bevordering van den door
alle volken begeerden vredezy
wenscht dat aan de voorstellen van
den Paus volledig succes beschoren
moge zyn.
De nationaal liberale groep liet ver
klaren, in den feiteiyken inhoud der
pauselijke nota nog niet te kunnen
treden. Ze behoudt zich haar stand
punt daartegenover voor. Ze kan
zich evenwel aansluiten bij wat de
kanselier daarover heeft gezegd.
De conservatieve groep liet zich
desgelijks uit, ze vereenigde zich met
des kanseliers woorden over de pau
selyke nota en behield zich aangaande
onderdeden de omschry ving van haar
opvatting voor.
De Duitsche fractie toonde zich
vooral met de scherp omiynde ver
klaring van den kanselier ingenomen,
dat de pauselyke nota spontaan door
den paus is uitgevaardigd, dus niet
op wensch der middelryken. De groep
staat tegenover de uitspraak van den
paus sympathieker dan tegenover de
vroegere bemiddelingspoging van
Wilson.
De onafbankelyke socialisten be
treurden, dat de vorige sprekers louter
van hun algemeene Bympatbieén voor
de pauselyke nota hebben kond ge
daan, ze echter niet nader besproken
hebben. De Ryksdag mag er niet van
afzien, invloed op den aard van het
antwoord uit te oefenen.
Daartegenover betoogde een lid der
sociaal-demokratische groep, dat men
niet met een afzien van het oefenen
van invloed heeft te maken, maar
met een opschorting gedurende eenige
dagen, totdat men met de bondge
nooten heeft overlegd, te meer, daar
men verzekerd heeft, dat de pauselyke
nota niet zonder den Ryksdag te heb
ben geraadpleegd, zal worden beant
woord.
De beraadslaging werd voortgezet.
De conferentie te Stockholm.
Londen, 21 Augustus. Het besluit
van de mynwerkers tegen Stockholm
is een verrassing. De mynwerkers
hadden n.1. bezwaar tegen de samen
stelling van de afvaardiging, die men
naar Stockholm wilde zenden. Daarin,
vonden zy, zouden de socialistische
partyen een onevenredig groot aantal
vertegenwoordigers hebben. (De Ar
beidersparty, die zoowel de vakver-
eenigiDgen als de socialistische par
tyen omvat, zou door 16 man worden
vertegenwoordigd, de vakverenigin
gen op zichzelf nog eens door 3 en
de socialistische partyen, met hun
klein aantal leden en hun radikale
denkbeelden, door lOj. De mynwer
kers kregen te hooren, dat dat niet
kon worden veranderd en daarom
stemden ze nu tegen Stockholm.
De beslissing van 10 Augustus werd
opnieuw bevestigd, hoewel met de
sterk gekrompen meerderheid van
1,234,000 tegen 1,231,000, dat is een
meerderheid van 3000 stemmen in
plaats van de nagenoeg 1,300,000. De
ommekeer der meening van de myn
werkers staat met de verschuiving
van 1,200,000 stemmen geiyk. Dit
maakt byna het geheele verschil uit.
Natuuriyk zal de kleine omvang der
meerderheid de positie van het uit
voerend comité verzwakken, wanneer
het by de regeering om de passen
zal aankloppen. Wat de samenstelling
van de afvaardiging aangaat, werd
tegen den raad van het uitvoerend
comité in, dat voor minderheids-
vertegenwoordiging had gepleit, met
1,500,000 tegen 700,000 stemmen
besloten, dat men met 24 afgevaar
digden der arbeidersparty zou volstaan
en dat de daarby aangesloten socia
listische partyen geen afzonderlijke
vertegenwoordiging zullen hebben.
De Czaar van Rusland naar SlberlB.
Aan de „Times" wordt uit Petro-
grad geseind:
De reis van de Romanola naar het
Oosten was goed geheimgehouden.
Het escorte bestaat uit twee militaire
treinen. Er wordt nergens aan de
geregelde stations gestopt. De tsaar
reist in een afzonderiyken wagon, be
hoorende aan de Amerikaansche Roode
Kruis Missie. Zyn vrouw en kiüderen
hebben twee slaapwagens in gebruik.
Niemand mag den trein naderen.
Zelfs de conducteurs werden on
kundig gelaten van de identiteit der
reizigers. Op de voorste en laatste
wagens van de treinen zyn militrail-
leurs geplaatst. In de open vlakte
mogen de reizigers wat beweging
nemen. Zoo wandelde de tsaar met
zyn gezin eens twee myien, terwyi
de treinen langzaam volgden. Nicolaas
Romanof zag er bedrukt en somber
uit. Volgens de jongste berichten be
reikte hy Zaterdag 1.1. de plaats van
bestemming. Per stoomboot vertrok
by naar Tobolsk, waar hy in het
gouverneurspaleis gehuisvest werd.
Of hy inderdaad in het naburig
klooster zal worden opgesloten is
twyfelachtig. Men denkt, dat de reis
nog veel vérder gaat.
9000 ton tarwe vernietigd.
Zaterdag meldde een bericht van
den Dultschen marinestaf, dat onder
de in den grond geboorde schepen
een Eogelsch stoomschip was met
9000 ton tarwe. De „Kölnische Zei-
tung" rekent uit, dat die lading nu
een waarde van een 4J millioen Mark
had; dat voor het vervoer over land
treinen van elk 30 wagons van
10 ton noodig zouden zyndat hot
de oogst van 15-18 duizend morgen
land vertegenwoordigde; dat by een
weekrantsoen van 2 K.G. per hoofd,
die tarwe 4} millioen menschen een
week had kunnen voeden, of de be
volking van een stad van 90.000
zielen byna een jaar.
Ean dulkbootnet.
De „Kölnische Zeitung" geeft een
beschry viDg van een duikbootnet, dat
de Eogelschen met Paschen 1916 van
Oostende naar Zeebrugge, een 80 K.M.
lang, een eind uit de kust hadden
gelegd, om daarmede de Duitsche
duikbooten het zeekiezen te beletten.
Het net was voortreffelyk gemaakt
en van een aantal mynen voorzien.
Het was gelegd onder bescherming
van nevel. Drie of vier dagen lang
duurde het voor de Duitschers er
genoeg van hadden opgeruimd om
de duikbooten weer ruimen doortocht
te verleenen.
BINNENLAND.
Da cantrala keukan te Zaandam.
In de Maandagavond gehouden
raadsvergadering van Zaandam werd
door den heer Du ys een uiteenzetting
gegeven van de kosten der te bouwen
centrale keuken, welke begroot wor
den op f50.000. Aangezien oorspron
kelijk voor dit doel een crediet was
toegestaan van f12.000, werd de
vraag gesteld of men met de voor
bereiding zou doorgaan of met het oog
op de hooge kosten van de zaak
araien.
Na eenige bespreking werd besloten,
de zaak, ondanks de hooge kosten,
voortgang te doen hebben, omdat men
met het op de dreigende schaarachte
aan brandstoffen zich zonder de
keuken niet verantwoord zou achten.
In verband hiermede werd gewezen
op de moeilykheden, welke zich by
den bouw voordoen doordien de aan
nemers biyven volharden in hun
verzet om voor de gemeente te wer
ken, zoolang de aangenomen besteks
bepalingen niet gewijzigd worden.
Doch behalve hun onwil om in te
schryven, ten gevolge waarvan de
keuken in eigen beheer zal moeten
worden gebouwd, hebben zy weten
te bewerken, dat aan de gemeente
ook geen steenen en hout worden
geleverd. De gemeente wordt dus
door do aannemers geboycot.
Ondanks deze tegenwerking ver
zekerde de wethouder, dat de keuken
er zal komen, al zouden daarvoor
ook de steenen uit den Dam gehaald
worden. B. en W. zyn niet van plan
voor de eischen van de aannemers
bet hoofd te buigen.
Hoewel eerst na de kermis met
den bouw kan begonnen worden,
omdat de plek voor de*keuken ver
pacht werd als kermisstandplaats,
rekent men toch vóór d6n winter
gereed te zyn, wanneer althans niet
al te groote stagnatie plaats heeft,
in verband met het bekomen van het
materiaal. (Telegraaf.)
Op pagina 4 van dit blad
Is opgenomen:
1. Uit dao omtrek.
2. Nlauw» uitgavan.
3. Qamangd nlauwa.
4. FaaHlaton, onz.