HELDERSCHECOURANT
No. 4840
DONDERDAG II OCTOBER 1817
«Al I II
46a JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad
Is opgenomen:
1. Een rede vnn Erzbergar.
2. Uit den omtrek.
3. Feuilleton, enz.
DE WEEK.
9 October.
Tegelijk met de ruwe October-
vlagen ia gekomen de vertroostende
bevestiging, dat wy - ten opzichte
van de kolen-voorziening met
Buitachland althans voor een periode
van zeB maanden in beginsel tot een
vergeiyk zyn gekomen. Het vooruit
zicht bestaat, dat wy van Buitsche
zijde aan 250.000 ton per maand
zullen worden geholpen, terwyi dan
terstond voegde het Communiqué
erby maatregelen zullen worden
getroffen om het „zwarte goud"
binnen onze grenzen te brengen. Ben
9ön October zouden do Buitsche onder
handelaars naar Beriyn vertrekken,
zoodat ons geduld nog op een proef
wordt gesteld o. a. ten opzichte van
de vraag, wat wy, in ruil voor deze
inschikkeiykheid, zullen hebben te
geven. Over een week weten wy
worden de openbare zittingen der
Tweede Kamer hervat. Dan zal van
don sluier, den gelukkig wat door
zichtig geworden een flinke tip
worden opgelicht. En een allereerste
gevolg van de kentering ten goede
was alvast, dat de nög-meer beperkte
treinenloop (den Zondagsdienst schier
uitschakelend) nog „in beraad" werd
gehouden. En als om te verhoeden,
dat wy den toestand weer als te gun
stig zouden gaan beschouwen, wordt
er ylinga by vermeld, dat de spoor-
wegmaatschappyen verzocht hebben,
van de verplichting tot verwarming
der wachtkamers in de stations te
worden ontheven....
Maar 't is nu niet de tyd om by
kleinigheden van de misère, die wy
allen in grooter of kleiner mate te
verduren hebben, stil te staan.
De zorgen biy ven voor de mannen,
nu met de verantwoordelijkheid be
last, zeer vele en zware.
Met Engeland zyn de onderhande
lingen over het op 16 Juli by Bergen,
binnen ons gebied, gebeurde (toen
vier Duitsch6 schepen in ons territoir
door Engeland werden prys gemaakt)
nog „gaande". Het Haagsche Plein
heeft berust in het brengen der zaak
voor bet Britsche Prysgerecht, onder
protest.Terwijl schadevergoeding voor
de beschieting onzerzijds is gevraagd.
En inmiddels heeft dr. Loudoneen
nieuwe „perkara" te beredderen ge
kregen! de Duitsche vliegtuigen in
de Wielingen op 25 September j.1.
Een „casus belli" zal ook daarin niet
schuilen. Maar het zooveel doeniyk
hoog houden der waardigheidder
rechten van soevereiniteit van de
kleinere neutralen vergt telkens won
deren van tact.
In dergeiyke omstandigheden weet
de „Aigemeene Staatsparty" niets
andera en beters te doen dan een
beweging uit te lokken in den lande
tegen minister Posthumaeen adres
tot de Kroon te ontwerpen, waarin
gevraagd wordt het vervangen van
den minister van Landbouw, Nyver
heid en Handel, van wien gezegd
wordt, dat hy „ver te kort ia ge
schoten in zfln beleid", door een be
windsman, die „het vertrouwen des
volks geniet". De oude Hollandera
hadden tot spreuk en devies: „Con-
cordia res parvae crescunt, discordia
dilabuntur". Eendracht maakt macht,
tweespalt vernielt. En zóó is 't nog.
De nooden des tyds; al wat aan
rantsoeneeriog en distributie vastzit,
wekken in breeden kring telkens
verbittering. Vooral natuuriyk hoe
kan 't ook anders!? onder de
„kleine luyden". Dat de Haagsche
Princessegrachfc sinds Augustus 1914
fouten, tekortkomingen zal hebben
gepleegd't zal stellig zoo wezen.
Maar ook de allerachranderste en
allersterkste „Uebermensch" zou dat
hebben gedaan IOnze taak ia nu
om te verspreiden het besef, dat ons
volk in alle standen, kringen, lagen
zooals in de jongste Openingsrede
werd gezegd heeft te torsen de
onvermydelijke lasten. Onze plicht
en die der Overheid allereerst!
is om goed, helder begrip te doen
vormen van het „waarom" en „waar
door" van allerlei maatregelen, die
zeker voor velen van ons hard zyn
vaak héél hard zelfs! - maar
tevens onvermydeiykom te doen
begrypen, dat zy genomen werden
om erger te voorkomen. Wie in
deze dagen waarin het volk on
getwijfeld behoudt zyn voller recht
van kritiek en contióle ondermynt
het vertrouwen in de geschiktheid,
den goeden wil, de toewyding van
de Overheid: hij maakt zich aan een
misdaad schuldig, waarvan de ernst
bezwaarlijk kan worden overschat.
In de 39ate maand van de groote
wereldramp zyn we - Gode zy dank
nog niet in den brand, die het
arme Europa dreigt te jverteren, ge
sleept. Maar wèl gevoelen wy den
oorlog telkens heel dicht by ons
Het arme Sluis heeft 'tpas ervaren,
en de bommen, die er neerkwamen,
richtten slechts atoffeiyke schade aan,
zy 't dan toch voor eon waarde van
dertig mille. En het October storm
weer doet zeemynen by de vleet
aandrijven.
Te Zandvoort hebben deze „souve
nirs" van de wereld-heksendans pas
een paniek berokkend en legio ge
broken ruiten. Een juiste becijfering
toont aan, dat sinds Augustus 1914
niet minder dan 263S mynen by onze
kust kwamen aandryvsn, waarvan
1893 Engelsche, 71 Fransche, 281
Duitsche en 388 van onbekende her
komst.
Cyfera - zalmen willen erkennen-
alleszins geschikt om de afstamme
lingen van Jan Salie te doen sidde
ren en beven
En wöI moet ons goed gesternte
het arme Nederland beschut hebben
met de waakzaamheid onzer mi
litairen - om van het ganseh
ongewenschte bezoek dezer „inter
nationale collectie" niet erger gevol
gen te berokkenen dan gelukkig—
het geval is geweest.
Inmiddels is er toch ook eenige
aandacht voor andere dingen, dan
welke verband houden met de gevol
gen van kolen-gebrek, de ellende van
de distributie, de duurte van allerlei,
en wat daar verder toe behoort.
De directeur der Nederlandsche
Opera, de heer Koopman, heeft on
danks de uit financieel oogpunt zeer
teleurstellende resultaten van het
eerste jaar toch moed gehad om „De
Kleermakers van Marken", van Jan
Brandts Buys, in zee te sturen. En
het succes is aanvankeiyk schitterend.
Of 't zoo biyven zal, den heer Koop
man zal gelukken wat zoovelen vóór
hem, ondanks tydelyken voorspoed,
onbereikbaar bleek: de tyd moet 't
leeren.
De vooruitzichten van de tweede
Nederlandsche Jaarbeurs, die in het
voorjaar van 1918 weer te Utrecht
worden gehouden, ze zyn
;htig, boven verwachting,
ie vyf millioen voor de Export
Centrale (voor welker kantoren wel
haast het Haagsche „Royal" zal wor
den ingericht) waren zeer spoedig
volteekend.
Zekfer, de grootere en kleinere
ellende van den dag ontbreekt
niet. Omzichtigheid is nu voor ieder
zaak. Al ware 't slechts om zyn
„zwyntje", alias flets, te behoeden
tegen de praktyken van het steeds-
aangroeiend leger van kapers
De tyden van lakscb „laisser aller"
zyn geweest. Slechts aan hen, die van
„aanpakken", van energiek en be-
holdzaam handelen weten, behoort
de groote toekomst, die nadert
Mn. Antonio.
DE OORLOG.
De legerbarlchten
van 8 en 9 October.
Aan het W e s t e 1 y k front heb
ben de geallieerden weder hun slag
geslagen. Naar d.d. 9 Oct. uit Parys
wordt gemeld, hebben deFranschen
Dinsdagochtend om half zes, te zamen
met het Britsche leger, de Duitsche
stellingen bezuiden het boach van
Houthulst, tusschen Draaibank en
Wydendreft, aangevallen.
De Franschen veroverden overeen
front van 2£ K.M. en een diepte van
2 K.M. de Duitsche verdedigingswer
ken en bereikten den Zuideiyken
zoom van het Houthusterboach.
10 K.M. b3noorden Yperen.) De
Engelscben bestormden het Duitsche
front ten O. en N.O. van Yperen
vanaf het Z.O. van Broodseinde tot
de St. Jansbeek. Be verovering van
Poelcapelle werd voltooid. Ook de
Engelscben drongen tot aan de Z.
zoom van het Houthulaterbosch door.
Op het overige deel van het Wes
telijk front hadden geen belangryke
gebeurtenissen plaats.
Yan het O o s t e 1 y k front wordt
van Roemeensche zyde gemeld, dat
in den ochtend van 6 Oct. by een
forsche verkenning tégen het westen
van het dal van de Sereth het dorp
Dovasnitz werd genomen. 12 officieren
en 750 man werden gevangen ge
nomen en 7 machinegeweren ver-
meeaterd.
Op het O o s t e n r y k s c h 11 a 1 i-
ansche front werd Maandag een
sterken aanval der Italianen by Kal
(Hoog vlakte van Bainsizza) afgeslagen
120 man en 7 machinegeweren vielen
in handen der Oostenrykers. By
Kostanje-Vica werden tydens een
overval 180 Italianen gevangen ge
nomen.
In de Zwarte Zee heeft een
Russische duikboot een Turkscb
stoomschip met graan genomen en
naar Sebastopol gebracht. Russische
torpedobooten vernielden by den
Bosporus 7 met steenkool geladen
barken.
Dc duikboot- en mljnoorlog.
Naar van Buitsche zyde wordt
;emeld, heeft een duikboot in de
Ifiddellandsche Zee de volgende la
dingen vernietigd: 20,853 t. kolen;
1000 t. olie1245 t. palmolie4000
t. haver; 1000 t. wyn; 100 t. stuk
goederen; 12 lokomotieven. Al deze
adingen waren voor Frankryk en
Italië bestemd.
In het versperde gebied öïn Enge
land werden dflör Duitsche duikbooten
wederom 19,500 ton in den grond
geboord.
Uit den Duitschen Rijksdag.
De Zaterdag j.1. verdaagde vergade
ring van den Duitschen Ryksdag
werd Dinsdag voortgezet.
By de verdere voortzetting van de
debatten over de sociaal-democratische
interpellatie betreffende de Al-Duit-
sche propaganda in het leger en op
de vloot, voerde allereerst de onaf-
hankeiyke socialist Sittmann het
woord. Hy beweerde, dat de stryd
tegen de Al-Duitschers tegeiykertyd
de stryd tegen de regeering moest
zyn.
Hierop werd door den Rykskanse-
lier geantwoord. Deze zeide o.a.:
Dittmann hield my het woord voor,
dat ik met volkomen objectiviteit
moet staan tegenover alle partyen
en richtingenen trachtte (verzuimde?)
daarby ook de toevoeging tot uit
drukking te brengen, dien ik daarby
uitsprak. Ik zeide: alle politieke
partyen en richtingen, voor zoover
zy niet een het bestaan van ryk en
staat in gevaar brengend doel na
streven. De party van deonafhanke-
ïyke sociaal-democraten staat voor
my aan den anderen kant van deze
linie. (Levendige toej. rechte, groote
beweging, uitroepen bij de onaf h. soe.)
Dat voorlichting voor de soldaten
beslist noodig is, c'
zedeiyke verzorging te velde dringende
behoefte is, dat zyn allen eens, die
de toestanden daarbuiten kennen.
Uitdrukkeiyk is gezegd en daarop
is ook door orders van de opperste
legeraanvoering in het by zonder zeer
scherp de nadruk gelegd, dat de ge-
heele inlichting niets met politieke
quaesties in verbinding mocht worden
gebracht. Toegegeven wordt dat over
tredingen zyn voorgekomen, ook in
grooten getale, maar de minister van
oorlog verklaarde uitdrukkeiyk,
waar op ongepaste wyze politiek in
het leger zou worden gebracht, ook
zou worden ingegrepen.
Wy zouden veel verder komen als
ook zy, die da vredesresolutie van
19 Juli bestryden en beweren dat
haar aanhangers den „hongervrede"
willen, deze resolutie beter recht
zouden doen (zeer juist). Wy moeten
de doeleinden die in deze resolutie zyn
besloten in hun positieven zin be
grypen.
De Rykakanseller herinnerde dan,
dat hy had gezegd Wy moeten vol
harden tot bereikt is, dat het Duitsche
Ryk op het continent en over zee
zyn positie behoudt. Wy moeten
verder er naar streven, dat de ge
wapende bond der tegenstanders niet
wordt tot een economiscben offen
sieven bond.
Een vrede van groote economische,
cultureele ontwikkeling, een werke-
ïyken vrede, dien kunnen wy berei
ken binnen de ïyst van deze resolutie.
(Toejuichingen.)
Zoolangs de tegenstanders ons
tegemoet gaan met eischen, die voor
elk Duitscher onaannemelijk ïyken,
zoolang de tegenstanders der zwart
wit roode palen willen verplaatsen,
zoolang ze eischen, dat wy van het
Duitsche land iets zullen geven, zoolang
zy het denkbeeld hebben tusscben
Duitsche volk en zyn keizer een wig
te dry ven, zoolang zullen wy
vredeshand terughouden, met over
elkaar geslagen armen.
Wy wachten af, wy kunnen wach
ten. De tyd gaat voor ons. (Toy.)
Tot de vijanden inzien, dat ze deze
hunne eischen moeten inhouden, zoo
lang moeten kanonnen en duikbooten
hua werk doen. Onte vrede zal toch
komen! (Toej.)
Vervolgens kreeg staatssecretaris
Capelle bet woord. Deze verklaarde:
Het is helaas een feit, dat de Rus
sische revolutie ook de hoofden van
enkele menschen aan boord van
onze vloot in de war heeft gebracht
en revolutionaire denkbeelden by hen
beeft ontwikkeld. Beze menschen
vormden het dolzinnige plan, dat op
alle schepen vertrouwensmannen
zouden worden geworven om alle
manschappen van de vloot ertoe te
brengen de gehoorzaamheid to wei
geren (rechts: „hoort, hoort") ten
einde eventueel door geweld te ge
bruiken de vloot machteloos te ma
ken en den vrede af te dwingen.
(stormachtig geroep van foei rechte.)
Uit offlcieele documenten blykt,
dat de voornaamste agitator hier in
den Ryksdag in het fractie-lokaal
der onafh. soc.-dem. party aan de
afgevaardigden Dittman, Haase en
Vogtherr zyn plan uiteengezet en
goedkeuring daarop verkregen heeft.
(Bij de rechterzijde stormachtig ge
roep van „foei", groote beweging aan
de uiterste linkerzijde van„niets dan
praatjes", „ongelooflijk".) De afge
vaardigden hebben op bet gevaar
lyke van deze wyze van optreden
gewezen en aangespoord tot de
grootste voorzichtigheid, maar hun
volledige ondersteuning door bet
doen toekomen van agitatie materiaal
ter ophitsing van de vloot-toegezegd.
i'Herhaald geroep van „foei" aan de
rechterzijde.) By dezen stand van
zaken was het myn eerste plicht
voor zoover het ging het binnen
dringen van het beloofde agitatie
materiaal onmogeiyk te maken.
Over hetgeen verder op de vloot iB
gebeurd kan ik my hier niet uitlaten.
Enkele eer- en plicht vergeten personen
hebben ernstige misdry ven begaan en
daarvoor de verdiende straf gekregen.
Bavid (soc. dem.) verklaarde„Het
valt moeiiyk te gelooven, dat de
buitengewoon zware beschuldiging
van den staatssecretaris juist ia in
den zin, zooals hy het heeft voorge
steld. In allen gevalle is de uiterste
terughoudendheid geboden, de beschul
digden moeten minstens gehoord
worden. De Rykskanselier heeft de
party der onafhankelyke socialisten
een plaats aangewezen aan de andere
zyde van de door hem getrokken
grens van geiykheid, de mededeelingen
van Capelle hebben biykbaar daarop
Invloed gehad. Wy moeten voor elke
party de volledige staataburgeriyke
gelijkheid verlangen ook in de behan
deling der autoriteiten.
Yoor den onaangenamen indruk der
debatten van Zaterdag en heden zyn
de Al-Duitschers en de „Yaterlands-
partei" aansprakeiyk. De Yaterlands-
partei" is eon party voor ontbinding,
die aan de eenheid des volks een
einde maken en bet volk in zooge
naamde vaderlandsvrienden en vader-
landsvijanden wil splitsen.
De vredesresolutie heeft overal in
het buitenland invloed op de stem
ming. Wanneer de mogeiykheid be
staat den oorlog to verkorten dan
kan dit alleen geschieden langs den
weg, door die resolutie aangewezen.
Het Duitsche volk zal nog meer
ellende te verdragen hebben, maar
wy moeten de; overtuiging hebben,
dat van onze zyde alles is gedaan
om een voor alien aannemeiyken
vrede te bereiken.
De drie door Cappelle genoemde
onafh. socialisten, Haaso, Dittmann
en Yogthen, teekenden tegen de mede
deelingen van den staatssecretaris
verzet aan. Zy erkenden met een
matroos over een ander gesproken te
hebben, doch rieden hem de grootste
voorzichtigheid aan. Over een vast
gesteld plan werd niet gesproken.
Hier op haalde de staatssecretaris de
getuigenverklaringen aan van de ge
straften, waaruit bleek dat de afge
vaardigden beloofd hadden bet plan
door brochures en andere lectuur te
steunen.
Verschillende leden van den Ryks
dag verklaarden zich daarop voor
krachtig ingrypen der regeering.
Trimborn (centrum) zeideIk moet
aannemen, dat staatssecretaris Ca
pelle zyn beschuldiging van drie af
gevaardigden kan steunen op materi
aal, dat voorgelegd kan worden. An
dera had hy de beschuldiging hier
niet mogen uiten. WfJ verwachten
beslist, dat ingeval de drie afgevaar
digden de wetten gessbonden moch
ten hebben en er sprake mocht zyn
van lands- en hoogverraad, er met
de geheele gestrengheid van de wet
tegen hen zal worden opgetreden.
Kieth (conservatief) verklaarde
Wanneer de genoemde drie afgevaar
digden zich aan een misdryf moch
ten hebben schuldig gemaakt moet
de immuniteit voor dit geval opge
heven en een vervolging ingesteld
worden. <J)at zou de eenige wyze
zyn om deze beschuldigingen te be-
wyzen en om te zorgen, dat niet de
indruk werd gewekt, dat er in den
Duitschen Ryksdag verraders zyn,
die medehelpen om de Duitsche vloot
aan den vyand uit te leveren. (Ru
moer links). Wanneer deze beschul
diging waar is, dan bestaat er in
den geheelen Duitschen taalschat
geen woord, sterk genoeg om deze
daad te brandmerken.
Ebert, (soc. dem.) meende dat het
materiaal van den staatssecretaris
diens aanklacht niet rechtvaardigde.
Het is aan iedere party veroorloofd
propaganda voor hare doeleinden en
haar zaak zooals zy zich die voorBtelt, te
voeren. Anderzyds constateeren wy,
dat er door militaire autoriteiten in
het leger een zeer krachtige propa
ganda is gemaakt tegen de Ryksdag-
De Rykskanselier-stelde een party
buiten het recht op een oogenblik,
dat met het oog op den moeilyken
toestand de meeat volkomen eensge
zindheid noodig iB. Zulk een verklaring
kan slechts uitgaan van een regeering,
die zich van de grootte harer taak
niet voldoende bewust is. WU be
schouwen het als onze taak een re
geering, die zulk een politiek voert,
met alle macht te bestrijden.
De nat. lib. Stresemann drong op
krachtige stappen der regeering aan.
De vryzinnige Naumann daarentegen
zag in het feit dat ds ryksadvocaat
by den Ryksdag de opheffing der
immuniteit teneinde een vervolging
mogeiyk te maken niét voorstelde,
het bewys, dat in de acten van den
ryksadvocaat niets voorkomt van
hetgeen in de verklaringen van den
staatssecretaris als aanwezig ver
ondersteld werd.
Na den 4den Juli 1917 zeide
deze afgevaardigde verder is het
een moreele onmogelykheid een party
buiten het notionale verband te stellen.
Met betrekking tolde debatten van
Zaterdag merkte spr. op, dat toen
door de leidende personen gebrek
aan zielkunde betoond was.
Toen tot den onbeperkten duik
bootenoorlog werd besloten, zwegen
ook zy, die hem voor bsdenkeiyken
gevaariyk hielden.
De „Vaterlandspartei" handelde
niet zoo toen regeering en Ryksdag-
meerderheid besloten een politiek te
voeren, die in de resolutie van 19 Juli
wasneergelegd.VeroveriDgBfantasieën
zyn illusies; aan de andere zyde
verneemt men alles wat by ons ge
beurd. Te hopen is, dat het optreden
der meerderheid toch niet tevergeefs
is geweest.
Vervolgens kwam de Rykskanselier
weder aan het woord. Hy verklaarde
„Dittmann zeide dat by de marine
meer dan 200 jaar tuchthuisstraf is
opgelegd en dat ook doodvonnissen
z(jn uitgesproken. Wanneer uit het
geen hy gezegd had afgeleid had kun
nen worden, dat dit overdreven en
onrechtvaardige straffen geweest
waren, dan zou de verontwaardiging,
die eenige leden van het Huis hebben
getoond, op haar plaats zyn geweest.
Nu wist ik, dat eenige tot onze marine
beboorende personen zeer zware mis
daden hebben begaan, ik wiBt dat deze
peraoneD briefjes by zich hebben gehad,
uit welke bleek, dat zy zich hadden
verbonden de beginselen der Onafh.
soc. party te erkennen en dat met
deze briefjes een omvangryke agitatie
op Duitsche oorlogsschepen werd ge
voerd.
De straffen moeten zwaar zyn, want
de grondslagen der militaire orde
staan op het spel. Be tegenstand moest
gebroken worden. Dat dit geschieden
moest betreuren wy van harte. De
schuldigen hebben zich gedragen op
een wyze, die met de diensttrouw en
de gehoorzaamheid niet overeen te
brengen zyn."
Verder legde de Kanselier er den
nadruk op dat hy wel een scherpe
scheiding tusscben de Onafh. soc. dem.
en de andere partyen had gemaakt,
doch dat hy geenszins had. verklaard
dat de Onafh. soc. democraten buiten
het recht moesten worden gesteld.
Verder kwam de kanselier op tegen
de bewering van Haase, dat over den
omgang tusschen hem en de betrokke
nen verder niets bewezen was, wat. ook
maar een schaduw van schuld op
hem en zyn party kon werpen. Von
Capelle toch had tot tweemaal toe
de verklaringen voorgelezen, waaruit
bleek dat de matroos in denzelfden
tyd, dat h(j naar Beriyn kwam, als
raddraaier in een agitatie gewikkeld
was, welke het opzeggen der gehoor
zaamheid nastreefde.
Volgens de eigen verklaringen der
heer en die thans gesproken hebben,
- zeide de kanselier verder is
den matroos agitatiematerieel door
de leden der onafhankelyke soc.-dem.
party verschaft. (Pfui-geroep). De Ba-
menbang daartusschen is door von
Capelle als bewys aangenomen.
Dittmann (onafh. soc.) Van een plan
om de vloot lam te leggen voor het
afdwingen van den vrede is my niets
bekend.
Westarp (conservatief). Matrozen
gaan, met bet doel van landverraad
door het lamleggen van de vloot,
naar de onafhankelyke soc. dem. party
om de organisatie van dat plan te
bespreken. Eu deze lieden worden
door Dittman verheeriykt. Daarmede
is het oordeel over deze party geveld,
De motie der Onafhankelyke Soci
alisten, waarin tot uiting wordt ge
bracht dat de behandeling van de
zaak, welke het onderwerp der in
terpellatie uitmaakt, niet beantwoordt
aan de inzlcbten van den Ryksdag,
werd verworpen. Alleen de bi
soc. dem. fracties stemden vóór.
Vervolgens ging men over tot
handeling der buitenlandsche politiek.
Hierby hield de staatssecretaris von
KQhlmann een rede.
Hy besprak in het kort de ver
scherping van de betrekkingen met
Peru en het afbreken der betrekkin
gen met Uruguay. Verder deelde hy
mede dat een overeenkomst met Ne
derland omtrent kolenlevering en
credietverachafflng zóó ver gevorderd
is, dat er nog maar enkele formali
teiten noodig zyn om haar definitief
vaat te stellen.
Von Kühlmann trad vervolgens in
een uitvoerige beschouwing betref
fende de vredespogingen, waarby
erop ftees, dat de pogingen vanc
Paus om eene gedachten wisseling uit
te lokken tusschen de staten, die
elkander thans bestrijden, tot nu toe
nog niet geleid hadden tot een bo
langryke stap voorwaarts sedert het
antwoord, dat door de Centrale mo
gendheden werd gegeven. Wy kunnen
zelfs nog niet zeggen, zeide spr., of
onze vyanden ei^oe zullen overgaan
op de pauseiyke nota te antwoorden
na de duideiyke, eerlijke en vrede
lievende nota's, aan don H. S. gericht
door ons en onze bondgenooten. De
uitingen van invloedryke bladen
geven echter weinig uitzicht, dat een
antwoord op de pauseiyke nota van
dè zijde onzer vyanden, zoo dit nog
verwacht mag worden, de wereld
een stap verder zal brengen in de
richting van het edele voorstel van
den Paus.
Verder besprak de heer von Kühl
mann de quaestie betreffende Elzaa-
Lotharingen. Engeland heeft zich
zeide spr. volgens betrouwbare
berichten, diplomatisch tegenover
Frankryk verbonden om voor de
teruggave van Elzas-Lotbaringen
politiek en met de wapens op te
komen, zoolang Frankryk zelf by
dien eisch volhardt. Zoo is de werke
lijke toestand en het komt my ge-
wenscbt voor om, ook de houding
van Duitachland te dezer zake kalm
en helder, maar tevens krachtig aan
te geven, aangezien er, eigenaardig
genoeg, aan de zjjde onzer vyanden
en zelfs onder enkelen onzer neutrale
vrienden te dien opzichte misverstand
schynt te bestaan.
Er is slechts één antwoord op de
vraag: „Kan Duitschland ineeniger-
lei vorm eonceasies doen ten opzichte
van Elzas-Lohtharingon Dat ant
woord is„Neen, nooit 1" Zoolang een
Duitscbe band een geweer kan vast
houden, kan de integriteit van het
rykagebied, zooals dat ons is nage
laten als de roemryke erfenis onzer
vaderen, nimmer het onderwerp zyn
van onderhandelingen.
Elzas Lotharingen is Buitschlands
schild en het symbool dor Duitsche
eenheid. (Levendige instemming.)
Daarvoor - ik ben er zeker van
komen alle partyen op van links tot
rechts. (Byval)
Ik behoor niet tot degenen, die ge
looven, dat het openiyk constateeren
van zoo'n feit voor den groei van den
oprechten vredeswil in de wereld
schadeiyk kan zyn. Ik geloof, dat zulk
een oprechte vredeswil slechts in vol
komen klaarheid kan gedyen. Daarom
acht ik het noodzakeiyk, tegenover
andere zaken, die in den jongsten
tyd in het openbaar zoo'n ruime
plaats hebben ingenomen, met aile
scherpte en duldelyk tegenover het
binnenland en nog meer tegenover
het buitenland uit te spreken, waar
voor wy tot den laataten bloeddruppel
zullen vechten. Het zyn geen phan-
tastische veroveringen, het is de on
aantastbaarheid van het Duitsche ryk.
(Levendige byval.)
Von Kühlmann wees voorts op de
in de vyandeiyke landen gevestigde
meening, als zou de Duitsche buiten
landsche politiek op en neer gaan
met behaalde successen of tegen
slagen. Dit is niet het geval. De
voornaamste beginselen van onze
politiek zyn vastgesteld na nauwkeu
rige en zorgvuldige overwegingen van
alle betrokken factoren en voor zoover
ik in staat ben den internationalen
toestand te beoordeelen, bestaat er
(behalve den Franschen eisch tot
verovering van Elzas Lotharingen)
geen absolute belemmering voor het
tot stand komen van den vrede. Geen
vraégstuk, dat niet door onderhande
lingen en schikkingen op zoodanige
wyze kan worden opgelost, dat het
opofferen van nog meer bloed en
schatten niet overbodig zou worden.
De buitenlandsche politiek kan
echter alleen dhu met goed gevolg
gevoerd worden, wanneer zy door
den steun van de groote massa van
het Duitsche volk wordt gedragen,
(levendige instemming), wanneer zjj
den volkswil werkeiyk vertolkt en
belichaamt. (Instemming). Daarom ia
het de plicht van den vertegenwoor
diger der buitenlandsche politiek om
er Bteeds meer aan te berinneren,
dat hoe hoog ook de golven van de
meningsverschillen over binnenland-
sche politieke aangelegenheden mo
gen stygen, thans, in dezen ernstigen
en belangrijken tyd, elke Duitscher
verplicht is, aan de buitenlandsche
politiek, diq geslotenheid en eensge
zindheid te verleenen, die noodig is
om ieder te doordringen van den
plicht om vol te houden tot de vrede
door overwinning is bereikt. (Storm
achtige, langdurige toejuiching).
Uit Rusland.
De demokratische conferentie te
St. PeterBburg heeft in haar laatste
vergadering, Vrydag J.1. gehouden,
besloten een manifest uit te vaar
digen, waarin zy uiting geefc aan
den wil der gebeele Russische demo
cratie om te strydon voor een al
gemeenen vrede zonder inlij-
ving of oorlogsschatting.
Staking In da patrolaumiadustrla
te Bakoa.
Op de conferentie te Bakoe van
de commissie, die de arbeiders van
alle broDnen to Bakoe vertegenwoor
digt, ia over de weigering van de
ondernemers, om geen arbeiders te
ontslaan, tenzy mot toestemming
der arbeidersorganisaties, beraad
slaagd. De conferentie besloot de
aigemeene staking te proclameeren.
De staking op de spoorwagan.
De voorloopige Russische regeering
is voor de staking van bet spoor
wegpersoneel gezwicht. Kerensky
heeft het bestuur telegrafisch mee
gedeeld, dat de eischen worden in
gewilligd en het verzocht de staking
op te heffen.
Uit Duitschland.
Wegens verboden huisslachtingen,
melkvervalsching op groote schaal,
verboden aflevering van voedings
middelen, het laten malen van graan
enz., is de grootste grondbezitter van
Rynland, Joseph Breraer te Köln-
Llndenthal, veroordeeld tot vyfeien
maanden gevangenisstraf en 54.200
Mark boete, zyne vrouw tot een jaar
gevangenis en 24.000 Mark boete,
zyn zoon Michael tot 4 maanden
gevangenis en 19 500 Mark boete,
zyn vader tot 8000 Mark boete, zijn
oom Paul Bremer tot 500 Mark boete.
Als verzwarende omstandigheid werd
in aanmerking genomen, dat de
schuldigen slechts uit hebzucht heb-
n gehandeld.
Ecusdor en Duitschland.
Volgens een bericht uit Washing
ton dd. 8 Oct. heeft de gezant van
Ecuador meegedeeld, dat Ecuador had
besloten den Duitschen gezant in Peru
niet formeel te ontvangen, als hy
zich naar Ecuador begeeft:. In diplo
matieke kringen beschouwt men bet
optreden van Ecuador als geiykstaan-
de met het afbreken van de betrek
kingen tot Duitschland.
Ontploffing In aan munitiefabriek.
De Engelsche minister van munitie
maakt bekend, dat tien man gedood
en twee gewond zyn by een ontplof
fing die op 2 Oct. io een munitie
fabriek ln hqfc N. van Engeland heeft
plaats gehad. Onder de slachtoffers
zyn geon vrouwen.
Broota owstroomlng In China.
Tengevolge van een geweldige over
strooming in noordeiyk China Is een
streek van 20.000 vierkante myien ln
een reusachtig meer van 8 tot 10
voet diepte veranderd. De verbinding
mot Peking is zoo onzeker geworden,
dat het wellicht noodzakelijk zal zyn
de hoofdstad to verplaatsen.
Reeds sedert een maand staat het
land onder water, en er zullen maanden
mee heengaan eer alles weer is droog
gelegd.
BINNENLAND.
Nederland en Vereenlgde Staten.
Volgens een bericht uit New-York
dd. 9 October, heeft de correspondent
te Waahinton van het Associated Press
Nieuwsagentschap het volgende ge
meld:
De Amerikaanache regeering heeft
definitief geweigerd, toestemming to
verschaffen aan de Nieuw Amsterdam
om bunkerkolen in to nemen, omdat
Nederland geen belofte heeft afgelegd,
dat hot schip naar de Ver. 8taten
zal terugkeeren, na zyn lading voor
de commissie tot hulpverleening aan
België te hebben gelost.
Deze actie van de regeering is
naar het heet de voorbode van een
volledig uitvoerverbod tegen de ver
strekking van bunkerkool aan do
groote vloot van Nederlandsche sche
pen, welke thans in de haven van
New-York ligt, tenzy Nederland toe
stemming geeft dat de schepen voor
de Ver. Staten ladingen vervoeren.
Normaal bak- an braadvat.
De minister van Landbouw, enz.
deelt mede, dat het rantsoen van nor
maal bak- en braadvet met ingang
van 9 October ia verhoogd tot
850 gram per hoofd en per 4 weken.
Verlaging rantsoen zachte zeep.
Da minister van Landbouw, enz.
deelt mede, dat het rantsoen van
zachte zeep met ingang van 9 October
ia vorlaagd tot 400 gram per
boofd en per 4 weken.
Staankolenaanvoar an baurtbooton.
Naar bet Hbl. verneemt, ligt het
in de bedoeling, het goederenvervoer
per spoor tusschen de plaatsen, die
aan een vaarwater gelegen zyn, de
zoogenaamde „natte" plaatsen, zooals
Amsterdam on Rotterdam, stop te
zetten en te vervangen door vervoer
te water met beurtbooten (motor- of
stoombooten), welke tenminste drie
maal per week varen. Dit geldt voor
het yi- en het vrachtgoederenvervoer.
Op deze wyze zullen do benoodigde
wagens vry komen voor het vervoer
der steenkolen uit Duitschland. Dit
zal n.1. niet door Duitscbe wagens
I geschieden zooals vroeger, doch door
Nederlandsche. Gerekend wordt, dat
per maand 8000 wagens noodig zullen
zyn. De Duitsche wagens namen op
op den terugweg groenten enz. uit
Nederland mede, waarmede heen en
terug tien tot vyftien dagen gemoeid
waren. De Nederlandsche wagens
zullen telkens leeg naar Duitschland
terugkeeren, waardoor ze in vjjf dagen
heen en terug kunnen zyn.
In verband met een en ander zullen,
naar het blad verder verneemt de
tarieven voor het goederenvervoer
per spoor aanzieniyk worden verhoogd.
Mijnen.
Be provincie Zeeland is t.
stormdagen ook door mynen bezocht.
Te Westkapelle, waar reeds een En
gelsche myn aan dea ze*dyk lag, dreef
Zaterdag weder een Fransche myn
aan, die ontplofte, tengevolge waarvan
ruiten en dakpannen van een land-
bouwerawoning in de buurt werden
vernield en de stukken van de mijn
tot over den dyk wegsprongen. Op
Noord-Beveland bad ook eon ontplof
fing plaats aan den Vlietepolder,
waar eenige stukken uit den glooiing
geslagen werden en in een keet op
den dyk ramen worden uitgeslagen
en de geheele keet werd ontwricht.
Op een hofstede werden dakpannen
verschoven en op den zolder werd
een en ander van zyn plaats gegooid.
Ds prijzen van sigaren.
De Vereeniging van Sigarenwinke
liers te Amsterdam heeft besloten,
de nieuwe prysverhooging van do
sigarenfabrikanten niet te aan
vaarden.
Smskkslsn van ondergoed.
In verband met het den laataten
tyd veelvuldig voorkomende smok
kelen van ondergoed, voorzfen de
douane-ambtenaren en vlsiteuses aan
de grens het lyfgoed van personen,
die geregeld of herhaaldeiyk over do
grens komen, van een stempel. Wor
den die personen dan later met on
gestempeld ondergoed aangetroffen,
dan wordt dat ondergoed alB smokkel
waar beschouwd. Men ia tot dezen
maatregel gekomen, omdat Duitsche
mannen enkel gekleed in boven-
kleeren en vrouwen met enkel een
mantel aan werden aangetroffen, die
dan van bet noodige in ons land
gekochte ondergoed voorzien, dachten
terug te keeren.
INGEZONDEN,
(Bnll«n 7»r*ntwoordeU)khold Tan de Rodactle).
Geachte Redactie.
Beleefd verzoekt ondergeteekende
een weinig plaatsruimte, als weder
woord in Uw blad.
Boor den secretaris van den R. K.
Bond van personeel ln dienBt van
openbare lichamen en bedryven „St.
Paulua", afd. den Helder, en den
R. K. Kleormakersgezellenbond wordt
door middel van Uw blad bekend
gemaakt, dat zy geen sympathie
betuigingen hebben gezonden met de
Meeting on Demonstratie door den H.
Bestuurdersbond gehouden op 80 Sept.
J.1. voor eon betere levensmiddelen-
voorziening.
Vooral de secretaris van eerstge
noemde veroeniging maakt zich nog
al druk, nu hy zaer waarschyniyk
door hoogere Katholieke autoriteiten
op de vingers wordt getikt, dat men
zich heeft vergalloppeerd,waar hy
schryft: Ik kon myn oogen niet ge
looven, want ik had zelf het antwoord
Nu, geachte Redactie, dit door U
geplaatste schryven was niet het
schry ven door den secretaris aan ons
gezonden; bet schryven aan ons ge
zonden luidt woordelijk
Aan de Helderscho Bestuur
dersbond.
M.i
Hoewel met bet doel dezer betoo
gingn.1. ter verkryging van een
oetere levensmiddelendutributie sym-
patbiseerend, meent de besturen van
den R.K. RyksGemeente Werklienden,
aangaande de betooging zelf in de
huidige omstandigheden niet de aan
gewezen weg is.
Zoodat zy U berichten geen deel
zullen nemen aan de meenting en
demonstratie.
Namens de bestuurders van b.g.
afdeeling,
J. Tbap,
Algemeen Secretaris.
Dit sshrijven is geheol anders als door
den secretaris wordt gemeld bet zou
voor hem en de vereeniging niot
kwaad zyn als by in 't vervolg betere
afschriften hield van zyn verzonden
brieveD.
Ook het schryven van den R.K.
Kleermakersgezellenbond ia niet ge
heel volgens het door hem neerge
schreven», al betreft dit ook een paar
minder ondergeschikte zinsnedeo,
waarom wy hierop niet verder zul
len Ingaan.
Gaarne het oordeel aan Uwe lezer:
overlatende of het sympathie betui
gingen zya, of niet.
Wat betreft de opmerking van den
achryver „ais die andere sympathie
betuigingen ook zoo geweest zyu",
nu wy gelooven wel dat deze be
sturen beter hebben geweten wat zy
gedaan hebben dan de Katholioke
eiders der Gem. Werkl. en Kleer-
makeragezellenbond.
•U Redactie, dankzeggend voor de
verleende plaatsruimte, teeken ik
Hoogachtend,
B. ZONDERVAN,
Secr. H.H.B.
Dit in verband met een vraag
door een nogal vooraanstaande Ka
tholiek gedaan op den Zondag der
Meeting aan een onzer bestuurders,
of htj bet wel goed gehpord had, dat
er sympathiebetuigingen waron in
gekomen van R.K. £em. Werkl. en
R.K. Kleermakersgezellenbond.
Cuiaiveering van ondergeteekende.
Moord op groots schaal.
Mijnheer de Redacteur,
Mag o.g. ook van uw blad, voor
een enkele keer gebruik maken, om
een protest te doen hooren. tegen
een byna „waanzinnig"besluit, geno
men door de vroede vaderen (nog wel
zonder discussie) tot rooiing van een
zoo groot aantal boomen. Zegge 674
stuks. Vandalisme is 't Juiste woord
voor zulk een treurige onderneming.
Het doel is verschaffing van brand
hout. Och arme! In onze gemeente
staan 6000 woningen, volgens
eene eenvoudige berekening zal dan
(eeriyk verdeeld) elko woning kunnen