HELDERSCHECOURANT
Eerste Blad.
GEMEENTERAAD VAN HELDEB.
No. 4869
ZATERDAG 16 DECEMBER 1917
4So JAARGANG
Uitgever; C. DE BOER Jr., Heider.
Oplaag 6250 ex.
Abonnementsprijs; In de stad f 0.85, per post f 1.10.
Losse ex. 3 cent.
Advertentlèn per regel 10 cent 10 oorlogstoeslag.
Op- ondergang van Zon an Maan
en tijd van hoogwatar (Texel).
(Wintertijd).
Dm. 09: ondor: op: ondoi:
SondAg 16 m. 9.19 a. 6.18 8.7 9.11 9.6 6.16
Xaandag 17 10.9 7.11 8 8 9.49 9 60 9.66
Dlnadag 18 10 91 9.6 8.10 8.18 10.96 10.19
Wosnad. 19 10.61 10.97 8.11 8.1S 1L16 1L20
Dotldttd. 20 11.12 1119 8.12 1.13 0.6
Vrijdag 2L 11*1 8.19 SU 0.10 1,6
SaUrdag 22 11.61 m. 1.11 818 SU 1.10 iJ&
DE WEEK.
11 December.
Uit de stormperiode zyn we nu
gekomen zoowat in die van de over
gangvan de afwachting. De lucht
is rog lang niet zuiver. En men be
hoeft waarljjk geen meteoroloog te
zyn om te beseffen, dat een geduchte,
zoer zware bui elk oogenblik kan
komen aandraven en tot uitbarsting
geraken. Maar voor 't oogenblik is
't tamelijk kalm. Hst groot politiek
debat, officieel genaamd Algemeene
Beschouwingen over de Staatsbe
groting, is in de Twtede Kamer op
Donderdag 6 December dan toch ge
ëindigd. Na een stortvloed van re-
püekon, zóó hevig en ontstuimig,
zóó onbedaarlijk, dat werkelijk de
vraag hier en daar rees, of er vóór
Kerst '17 nog voor eenig legislatief
werk tijd zou overblijven?... Intus-
scben, in zaken des Parlements
doet men goed, vooral niet te overijld
te oordeelen. Ouder gewoonte is de
Kamer; na vele kostelijke men van
de nationale tijd aan hoog politieke
bespiegelingen gewijd te hebben,
gaau „dooijaBsan". Zobdat aan het
eind der korte Parlements week, welks
laatste dag (Vrydag 7 dozer) gewijd
was aan het sectie-onderzoek der
Ioöischo Begrooting 1918 etc..
de Begroting van Justitie, da Natio
nale Schuld, Financies, de Wet op
de middelen in veilige haven waren.
Wë aangeland waren bij Waterstaat:
hei. Hoofdstuk der ontelbare „dis#d«-
rata" van kleineren, plaatseiykenaard.
't Was de laatste maal, dat de afge
vaardigden voor hunne districten
hadden op te komen. Straks, in den
winter 1918-!19 zullen 't de kies
kringen der nieuwe aöra zijn... Wat
dit berrefc, geldt nog steeds het oude
rijmpje
ne vaufc pas la paine
[aesurement
Bo changer de gouvernement!'
Het groot politiek debat is geöin
digd. 'r Was roorzsker in hooge
mate interessantzelfs pikant vaak.
Voor de emullers en fljoproevers op
bet gebied der politiekerij osn heerlijk
gastmaal. Intusschen, wat is het
resultaat, van al deze eloquentie?...
Wij wieten en weten nog steeds
dat de Linksche Concentratie aan
brokken ligt. Ba leider van de vrijz.-
democraten, de heer Marchant, heeft
zijn oud-Concentratie vrienden, de
Vrij-liberalen ea de Uaie-dito's onge
zouten de waarheid gezegd. Be leider
der soc. democraten h#«ft nog eens
onderstreept., dat zijn partij in 1918
bereid zal worden bevonden, in een
z.g. Gemengd Kabinet plaats te nemen,
mita men wèl onthoude, dat de
S.B.A.P. niets van haar karakter,
baro meening prijs geeft. Absoluut
niets!... Onder dit beding wil rcr.
Troelstra's partij het deelnemen aan
de verantwoordelijkheid voor'«landt
bestier op zich nemen. Ea met dat
.voorbehoud" zal ook wel het ko-
munde Kerst-congres der S.S.A.P.
worden bewogen, dat miuistrabol-
worden der sociaal democraten in
Nederland to bezegelen. Wij vreten,
d it *r vao bat compromis tusschen
Rschts en Links inzake» de Ouderdoms
wet in de praktijk niets zal terecht
komen. Eu w|j beseffen, dat de uit
voering van het nieuwe Onderwijs
artikel van de Grondwet, volgens
's hoeren Oito's vurigen harteweusch,
zal worden overgelaten aan dsn wet
gever, door Heer Kiezer van Juni
1918 ten troon te verheffen. Wanneer
Dien vraagt naar iets ais een .tast
baar resultaat" van de jongste politieke
kascbouwiügeuik durf te zeggen,
dat men hierboven zoowat 't voor
naamste heeft. En bet Kabinet Cort
v. d. Linden is door zeer sch*rpe
spitsroeden moeten gaan I... Be Chr.-
historische beer Van Idsiuga ging
zoover om de houdiüg van het mi
nisterie tenopziebte van de Ouder-
doms wet te vergelijken met een
Offenbachsche opéra-bouffe,- zoo
iet g als de .Grande-ducbetae de
Qèrolatein". Welk inderdaad fel-
schamper woord dor grijzen premier
in begrijpelijk-warme gemoedsstem
ming braebt.
Hat arme extra-parlementaire Ka
binet.
Over de kaas export (deelde mi
nister Gort v. d. Linden op Binadag
4 December meé) waren de Excel-
lentiön Treub en Posthuma 't eena
geworden. Maar over de suiker en
de gedroogde groenten bleef de
collegiale geharrewar voortduren.
Alsmede over de bekende kwestie
over 't af of niet door de exporteurs
moeten aanvaarden van Buitsch
krediet papier. Be interpellatie-De
Jong werd tot 12 Decomber verscho
ven. Br. Nolens had volkomen gelijk
Hier gold ten volle het ,nunc aut
Etcquam", nu of niet. Maar de
Kamer kon niet anders dan gehoor
geveu aan 'a ministers verzoek tot
uitstel. Waarna de geruchten weliger
dan ooit opschoten, Exc. Posthuma
zou moeten wijken, daar de meerder
heid in den Raad dor Kroon 't niet
met hem eens wu. Het Kamerlid
Van Beresteyn en nog anderen, ge
polst om de portefeuille van Land
bouw, N. en H. te aanvaarden, zouden
bedankt hebben. Wat als men
denkt aan de zes maanden levenstijd,
dien het Kabinet nog Yóór zich heeft
waarlijk niemand behoeft te
verbazen. Het eind was, dat mende
medédeeling kreeg: de kans, dat de
he&r Posthuma blijft, het geschil in-
der minne zal worden opgelost, is het
grootst. Maar de knak, da breuk, dien
het Kabinet had gekregen, was niet
meer te helen. Ea dat ia vooral
wat Nederland's positie tegeno ver het
buitenland betreft het allertreu
rigate van deze historie. Vergeleken
met de ruzie-partyeu van echtgenoo-
ten, die hun twistou door vrienden,
buien en kennissen willen laten be
slechten.
Tragisch is terecht genoemd deze
slag, welke het Kabir.et der pacifi
catie in zijn laatste levensdagen trof.
Terwijl miniater Loudon - de alg6
gemeen gehuldigde van het negental
door de-benoeming van mr. Aug.
Philips tot gezant te Washington
zulk een kranig voorbeeld gaf van té
willen breken met den ouden, duffen
.adat" om diplomaten slechts te
kiezen uit een kleine kaste van per
sonen, voortgekomen uit aristocratisch
of hoog patricisch milieu.
Sagen van spanning en van over
gang doorleven w(j De booze tijding,
die op 8,' December j.1. uit Rusland
kwam, betrtffande het door de
maximalistische Regeering annulee-
ren van alle Russische leeningen en
het stopzetten der rentebetaling
bracht groote ontsteltenis in de
kringen der bezitters van Russische
.papieren". Van zulke effecten zijn
er ia aanstonds berekend tot
een bedrag van c.c. 1500 miilioen
gulden in Nederland. Voorwaar geen
bagatel.
't Was ;een goede gedachte om
dadelijk na het verspreiden van de
Russische jobstijding, het. kalmeerend
oordeel van minister Treub uit te
lokken. Heeren, die als de macht
hebbers van het oogenblik t6 Petro-
grad ean slruikroovers taktiek
volgen, die (gelijk de Haagache ban
kier Ederih&im zei) toch ook niet
door een anarchist zal worden gehul
digd, zij regeeren niet lang I
iQtusschen zijn 't dagen van onrust
en spanning totdat men te langen
leste „hcfi'ast" zal htbbsn gekregen
san wat van eon stabiel Russisch
bewind der toekomst is te wachten.
Ooz9 internationale positie is in de
jongsts week periode gelukkig niet
verslechterd. Duüschiand bood zes
schepen van zijn in onze Ojst vertoe
vende vloot, in ruil voor de zes iu
Ftb uari getorpedeerde Nederlandiche
schepen, wat een bedrag van
veertig miilioen mark beduidt. De
heer Valstar, van de N.O.T., zond
bemoedigende tijdingen hatreffende
den stand der osconomische onder
handelingen in Engeland.
Voor de diamant-nij 7erheid, en
slechts voor deze. is da telegrafliche
gemeenschap heiateld. Wat gejubel
wekte ia den diamant,-hoek, maar
niet-onbegrype'yke verontwaardiging
wekte in andere commercieels sferen.
Be osconomische noodstand duurt
voort. Elke dag brengt nituwe tljdio
gen ovsr het atop-zetten van bedrijven
door gebrek aan kolen of van grond
stoffen. De auto's zijn van 6 December
j.1. af nagenoeg van do straten ver
dwenen, door het verbod van schier
alle bonzine-tractie. Maar de vraag,
waar de vele tientallen chauffeurs
broodwinning zullen vinden, baart
nieuwe zorgen. Wanneer straks de
kerst-reizen toonen, dat er toch nog
genoeg mensehen zijn, geld disponibel
hebbend om in de (weldra weer
tijdelijk te verwarmen) treinen piei
zier-wintertochtjes te maken, zoo is
dat geen maatstaf ter beoordeeling
van den werkelijken toestand. In 't
openbaar on niet minder in stilte
wordt veel .misère" geleden, door
msnschen, gebogen onder het lood
zware juk der zorgon der al maar
siygeDde prijzen voor alles-en-nog
wat. Slechts door groote offarvaar
dighrid en door krachtige, loyale
samenwerking zullen wij de booze
weken, nu aanbrekend, zonder .kleer
scheuren" kunnen passeeren.
Mn. Antonio.
Thuisreis Hr. Ms.
„Tromp".
iii.
(S 1 o t.)
19 October, 's morgens 8.80, na
door een mijnenveld geloodst, te zijn,
werd Hr. Ms. .Tromp" het Panama
kanaal bij de dubbele'tweeliDgsluizen
van Miraflores iogeschut, en ren 8 u.
namiddag werd deze wereldzeeweg,
welke in 1914 voor de scheepvaart
geopend werd, door de drie schut-
kamers yan de Gatun tweolingsluizen
verlaten. In twee etappes to
Miraflores en Pedro Mig nel was
het schip 86 voet boven de zeeopper
vlakte van den AtlaDtischen Oceaan
opgestuwd geweest, in 55 minuten
daalden wij af naar den ouden
trouwen Atlantischen welks golf
stroom-water ook onze kusten om
spoelt.
Machtig waa de indruk door dit
reuzenwerk gewekt, vereering voor
de kunde en energie van Col.Goethais,
.the great digger" (do groote graver),
die als militair dictator met eeu staf
van geneeskundigen sedert 1905 dit
werk geleid heeft, doorstroomde ons
allen.
Eten en drinken, werk en ver-
poozing omlaag, word in deze 6J uur*-
Kanaaltocht vergeten. Be indrukken
van do Culebra-doorsnyding, van de
trek- eu stuurlocomotieven, die oos
door de schutbolken brachten, van de
vlotheid van loods- en sluispersoneel,
van natuurschoon en de 18 müls run
door het Gatun bergmeer, waren
overweldigend I
Toen ten 3u.80 t«r reede Colon in
Limbay geankerd was, vergaten wy,
dat nu de deur naar Oost-Iudiö ge
sloten was; the land divided, the
world uniteddie wereld voor ons
was Nederland. Vergeving 1 vrienden
ia ons troprnlandl
Van 19 tot 2-3 werd in den regentijd
ter reede Colon verpoosd. Be beleefd
heden van de Caual Zone Gouvern-
ment waren vele. Op den treio, door
bun 10 mijl breed grondgebied langs
het anaal loopend, hadden comman
dant en officieren viy vervoer,
uitleg der schut werkzaamheden te
Gituo, bezichtiging van den dam
aldaar, die de sleutel van het Kanaal
is, omdat hij het water van de
Ch igrea-rivjer ophoudt, een bergmeer,
85 voet boven de zee, bevaarbaar
maakt, de uitvoering van een kanaal
mot schutsluizen mogelijk doet zijn,
en door baar spiliway (overvloei)-
inrichtiog in staat stelt het water-
niveau in het meer te regelen,
werd op ons verzoek gegeven,
's Avonds trok een „quartier latin",
overdag noodde de omgeving tot
wandelen.
22 October werd 811 ton kolen in
7 u. tyda geladen door middel van
onvol prezen elle v etert j es" (elevators).
Hoe hebben wij die lator gemist!
23 October 8 u. namiddags gewaar
schuwd vooreen gevreesde „nortber"
uit de golf van Mtxico, vertrok de
.Trotnp", en na wederom baloodst
te zyn door een mijnenveld, werd te
4 u. NNO naar Wmdward passage
(Cuba Haïti) koersgezet.
Da Nortber bleef om de Noord, old
,Van Tromp" deed zijn 76ala3gjes,
liep 9 miji ruim begon de stal te
ruiken. Goed weer, een friBscha NO
passaat, bieef on3 by tot in de straat.
Zondag 28 ging het Noord op naar
Sandy Hook, maar eventjes een voor
proefje van vriend Aeolus' kracht op
29 Oet., wiens toorn wy bezwoeren
door regenjassen cm het warme pak
dit laatste thans voor goed
aan te trekken. Temperatuur op 31°
breedte werd 18 tot 14° C.in den
wind opgaand was het koud
Donderdag 1 November na den
middag werd de loois voor de Hud-
soc-rivier aan boord genomen. Een
kittig motoracbeepje (jager van on
derzeeërs) stoomde voor, de mijn-
versperring der „Narrows" werd ons
geopend; duar blonk het 150 voet
hooge Vrijheidebeeld ons aan BB
legen, tiaar doemden rechts de wol
kenkrabbers van Manhattan op, en
ten 4 u. viel het anker voor de 963te
straat, dwars van het Amerik. op
kndingsscbip, dat aan de kade ge
meerd lag. Wederom 1980 mijlen
waren afgelegd.
New-York, op één na de grootste
stad der wereld, met 11 groote spoor-
glljoon (onder of boven den grond),
met 120 atoom vaart lljneD, samenko
mende in deze grootste wereldhaven,
niet alleen handels- doch ook enorme
fabrieksstad, heeft eon doortrekkende
bevolking van gemiddeld 200000 en
biedt aan deze en aan een 100000
vaste hotelbewouers in 700 reuzsn-
onlngen, gelegen in het centrum
(24ate tot 59ate straal) onderdak. Wy
bleven er 10 dagen, iu dewelke veler
enthousiasme voor Amerika een knak
kreeg. Was het vanwege het mate
rialiatischs in de levensopvatting der
Greenback-verzamelaars, hot weinig-
verh f ffendo may ors verk iezic gsbsdrijf,
het gure klimaat, de „gemassregelte"
vrijheid, de kinderlijke gedachte, dat
.deinocracy" de overwinning (vrede)
zou brengen Ja. maar meer nog de
ergernis over het embargo, onze na
tionale scheepvaart opgelegd. 50
schepen onder onze flare vlag lagen
daar gedoemd tot rust, waarom?
Omdat Amerika graan en voedsel
zelf behouden moet, ofomdat er
stemming tegen Holland ala .a
German source of uupply" gemaakt
is. (American Revieuw of revieuws,
October 1917).
Laat mij ze even noemon, da ge
noegens. die eon Broadway wandeÜDg,
Theaterbezoek, vry olljvongebruik in
een hotel-bar, aanschouwen van eek-
hoornspel in do parken, ont7aogst in
de Hol!, club eu aanzitten aan een
feestdisch der S'. Nicolaasclub, bodon.
Laat mij vermelden de verbazing ge
wekt door da open bare leeszaal, waarin
1800 weetgierigen tegelijk terecht
kunnen eu zy 63 myl (100 K.M.)
boekenplank bezet vinden, Woolworth
ouilding, dat een tautaluskwdling
vcor buitecboordsgasten is, omdat de
755 voet hooge frkyacraper met 45
verdiepingen niet schoon te houden
ia, 5th Avenue met zijn enorm
greotaebe winkelt-talagea, de sub, de
elevated, de bus, de auto, de drie
laatste vervoerm'ddelen door verkeers
agenten voorbeeldig in banen geleid
wordend zoodat orgelukken zeluen
voorkomen. Er is veel, veel meer te
vertellen, maar w(j moeten huistoe
en Holland weet nu hoe zwaar de
laatste, loodjes wegen voor ons (maar
Dog niet hei gewicht der voorlaatstee).
Welaan, mot verlies van wederom
een 8 tal vaderlanders met aan
winst van een 18 tal passagiers, wier
inschikkelijkheid op groote proef zou
worden gesteld, vertrokken wjj Zater
dag 10 November vol moed voor de
laatste 3800 zeemijlen. Langs Nantuc-
ked Lichtschip, over George Shoal
bezuiden Sable Island langs, werd een
door den gezagvoerder van de .Nieuw
Amsterdam" aanbevolen grootcirkcl-
route opgezocht, die ons bekorting
en voordeeliger wind zou geven.
Het Ring voorspoedig tot aan Kaap
Race (New Foundland); ala in zand-
loopertjea verdween de kolendeklast
staag omlaag, kanonnen kwamc-n weer
te voorschijn. Paisagiers zochten een
trein uit om uit Nieuwedieptegaan.
Waa het dit of de natuurwet, dat
koude en warme golfatroomen bij
ontmoeting da atmoafeer verstoren,
elacyl 16 November kwam een de
pressie zich aanmelden en 17 en 18
zaten wy in haar gebied. Be baro
meter daalde willig, al had zij in
jaren zoo'n val niet gemaakt, en op
de dagwacht van 17 November waa
het g«en weer voor een strooien
hoedje 1 Eerbiedig boog .Van Tromp"
het hoofd, ging zelfs eenige uren
bijleggen", wat hem een tent kostte,
die volsoeg, maar moedig, en bard
naar huis verlangend, werd de oude
koers 's morgens hernomen tot
's avonds de storm weer opstak en
op de dagwacht van 18 November in
de zee op moetende draaien voor
losgeraakt» sloepen de vlet het
loodje legde en spoorloos in 't duister
verdween.
Do Nagasaki-seinpost met zijn
.wacht een beetje"-sein gedenkend,
werd, hos sneu het ware, de kop
om de west gehouden tot na den
inidd3g de sneeuw- en hagelbuien
weer achterin genomen konden wor-
don op esn Noordoost-koers.
Mag ik hier even iets klappen uit
school? Yan twee onzer op eerbied-
waardigon leeftijd zijnde pastagiors,
liggende in hun slaapsteden, een
ziekonkot in de kajuit, zn de hof
meester dien dag: ,Ik heb er geen
kinderen aanl"
Drie dagen lang bleef een harde
westelijke wind en hooge zee door
staan, en hoe bewogen onze .planken"
ook waren, dit schrok den kunst-
beoefenaar onzer gatten niet af om
zyn plan te volvoeren en de op
varenden zyn talenten aan te bieden.
Boven bet geraas van den storm
beierde de .Klokke Roland" uit
mannenk«ei, en toen het luwde,
hoorden wy juffrouw Laps jammeren
over haar jodeeliDg bU de zoogdieren.
Hulde aan Multatuli, buide aan den
.zanger"1
23 November, nog 1800 m|jl van
huifl, loeide de storm weer uit het
zuidwesten, naderden wij lenzende
deu N.W. hoek van het onveilig
terrein bew. Schotland. Da wind
werd west, de kracht werd 11, de
koers bleef oost.
Houd goeden moed", waren
Trbmp'g laatste woorden, zij gaven
ona kracht om thans de elementen
ondor de oogea te zien. Statig rees
en daalde de romp, olie druppelde
langs do zyden, bergzeeén stoven
langs ons heen, doch geen water
kwam over. Plots kreeg een krulier
kans en vcor zjjn gewold bezweken
twee der bakboordsloepeD, die, uit
bun sjonings, uit een takel gelicht,
prlja gegeven moesten worden.
Neptunus, Aeolua waren daarna
voldaan. 28 Novembnr, 'a morgens
halfzeven, kon weer koers N.O. ge
stuurd worden en 80 mijl vrij van
het onveilig gebied ieidde dit tusschen
Farèer en IJsland door.
Er werd ontschalmd na 20 uur,
lucht was noodig in het vochtige
benedenschip, waar Oceaanwater zich,
zö het beacheidöo, toegang had weten
te verschaffen en groot ongerief ver
oorzaakt had. Het was neg 720 mijl
tot Udsiro. Scheveningen wsrd door
de lucht gehoord, de .Witte Zee" zou
ons voorstoomen, omdat een onruitig
«tuurkompa* het naderen en bevaren
van de vaargeul der Noordzee on
mogelijk maakte. Volgens mensche
lyke berekening Donderdag 28 Nov.
binnen. Maar bet liap anders.
De FarÖ3r kwr.men de 24en op don
achtermiddag in 't zicht, werden 10
mijl benoorden langs gepasseerd, voor
de route bezuiden laDgi, gaande door
Djensch territoriaal gebied, motst
toestemming vooraf gevraagd zijn -
oponthoud kon ds Tromp niet velen.
Ten vierden male kwam 6cht.er op
HW. van 25 November eon
depressie ons birideren,ditmaal atorm-
het u;t het Noordnoordwesten en
lagen wij van 25 op 26 November
gedurende 20 uur bij ooder snoeuw-
jicht en een temperatuur van om
atreeks graad Celsius.
Niet gezellig daar, op ongeveer
63® Noorderbreedte, in dit jaargetijde.
De IJsland visschers weten het, zU
keereu ia den voorherfst huiatoe,
maar voor het vrije neutrale Neder
land was geen andere keuze van
vaarweg. Straks zouden wij tusschen
Noorache kust en onveilig gebied
mec-r en moer ingedroDgon worden.
Be storm bedaarde 's avonds van
den 263C, doch binnen 24 uur zaten
wü aan den zuidkant by een baro
meter van 725 weder ia zoo'n on
vriendelijk gebied, waar uit het Z.Z.O.
eou windkracht 8 de stuifzeeöu over
ons heen joeg. Op DW. van 27 word
Utvaer op 61° NB. verkend, maar
met kracht moest dien morgeu uit
deu Noorschen wal tegen den wester-
stor m opgesioomd worden,dit kostte
veel vau -Je slinkende brandstof voor
raad. De 3 dagen (120 ton) reserve-
voorraad, ons kapitaal, moest aan
gesproken wordeu.
De .Witte Kee", onze reddingboot-
brenger, bad meer zuidelijk telljk-
soortig weer te bekampeu, toch konden
wy afsprekvn, en geschiedde zulks,
Jat wy elkaar 28 Nov. 7 u. vm. by
Udsire zoudeu vinden.
Ia den nacht 27 op 28 was 't weer
bedaard, werden nieuwe sloepstakels
ingeschoten en 28 voormiddag, onder
opkomend slecht weer, werden 2
coupé's voor schip verlaten aange
haakt, onder den opper van Udsire.
Ten 12 u. middag, dank zü het kante
werk der Witte Zee bemanning, lagen
wy koers zuid, maarmet een
westerstorm op den kraanbalk.
Wy oceaauvaarders voelden meer
en meer het neerdrukkende van een
trechter te moeten instoomen; nog
420 myl, 2 dagen, dus dan toch 30
Nov. binnen I Maar ook dat niet I Op
57° breedte werd 29 Nov. 's morgens
de geul reeds beneden de 40 zeemylen
breed. Loodingen stelden ons gerust;
het vermijden van terrein met onder-
zeeörs aan S.B. en mijnen aan B.B.
werd echter steeds bezwaarlykor
want geen zon, maan of sterren
hadden ons pad geleid, slechts de 3
L 's, log, lead, lookent, en die waren
bior niet afioende waarborg voor
veilig cavigeeren. Naar gisringopde
brendte van Noord Doggersbank zynde
(56°) werd geaükerd, de blinde kon
niet verder, al hoorde hy de draad
looze teUgraphie van Doggersbank
nög zoo goed.
Geen hulpmiddelen ter verkenning
brachten uitredding, toen viel h«t
anker dat 30 Nov. 's avonds ervoor
goed achter bleef.
Dien avond waren Woga en Polaris
ons arme hunkeraara genadig en oost
moest de koers worden bleek ons, do
zon tegemoet, ditmaal het licht van
Doggersbank Noord. Ook .Witte Zee",
ter verkenning uitgezonden, meldde
zulks.
D» g«ul, met een enkel verdreven
lichtschip, meteen paar niet branden de
lichtboeien, alle gevolgen van her
haald stormweer der laatste weken,
leverde geen groote moeiiykheden
meer op maar we! was de dagwacht
van 2 Becember, dien Zondag, toen
wy wisten dat onze geöeibiedigdo
landsvrouwe de op varendon van Hr.
Ms. .Tromp" het allereerst welkom
wilde heeten een zeer emotievolle.
Zanddijk kapen, DirkoomBduin en
Huisduinen schonen voor dezen eenen
nacht ons toe. Zy kwamen in de lyo,
wy waren by het .beloofde laud",
doch ook hier betwistte moeder zee
ons dan ingaug. Was dit eene moeder,
die oub zoo vaak wiegde, waardig?
Ja, - want in lange tyden zou zy
met haar kind .Tromp" waar "zy
trotsch op mocht zyo, niet meer
kunnen stoeien.
E9n koel hoofd, een vaste haud
vermogen veel op zee I Be storm, de
zee en de winden blyven dan toch
des zeemans bests vrienden. Tegen
4 uur in den morgen werd de myn-
versperring gepasseerd, overal fllik-
kerden welkomstgroeten ons toe vao
den wal van schepen nog de .snert-
ketel" door en daar blook eon warm.
rood havenlichtje ons tegen, het anker
viel, tot daglicht zou er rust komen,
maar voor 't laatst werd ook deze
den commandant niet gegund. Korto
zee en stormwind vergden veel van
het ankertuig. Wy krabden naar
lager wal en een askerlooze kitting
werd ingedraaid.
Dau maar op de zes en wind
houdeu tot het laatst. .Houd goeden
moed I" biyvo onze levensleuze.
Eerbiedig dank, Uwe Majesteit!
Ons Nederlandiche volk heeft zeemana
hart, Wierhoofd, alle bladen in den
lande hebbeu ervan getuigd. Is life
wortb living? Most de Koninklijke
marine niet eene v&derlandache tevens
zyn?
Aan u, lezeressen en lezers van dit
bescheiden roisverhaal do macht om
zulks te bevorderen I „Ik groet u allen
zeer.
Vergadering van Woensdagavond.
(Vervolg.)
Algsm. beschouwingen Bam.-begrooting.
Rectificatie. Ia ons vorig
uummer komen eenige misstollingen
voor, die aanleiding geven tot mis
verstand 6n verkeerd begrijpen. Zoo
zyn by de alg. bescb. de hoofdje»,
waarin de rodevoeringen van de
verschillende sprekers verdeeld zyn,
uit dezelfde letter gezet als de ver
schillende punten dor agenda, waar
door men herhaaldelijk hotzelfde
opichrifc ziet. In de repliek vaa den
heer Grün wa 1 dvorigno. bladz. 2-
le kol.) staat de naam van den hoor
De Zwart gespatieerd, na het hoofdje
.Belastingstelsel", waardoor de indruk
wordt gewekt als zou de heer Ba Zwait
over het belastingstelsel hebbeu ge
sproken. Ba bedoeling waa, dat de
heer Gitowald bet onderwerp in
kwestie aatviDg met de woorden, van
dun heer Ba Zwart en dus diens naam
noemde. Vandaar, dat wij, na het
afbreken vau zyn 'ootoog in ods vorig
nummer, dan nu ook met den heer
G r n w a 1 d vervolgen.
De heer Grunwald zet zyne
repliek voort.
F in ancien. De heer Michels
meende, dat de financiën niet zoozeer
onder den oorlog ts lijdeu hadden.
Daarom wilde die heer geene winst
ramen uit do gasfabriek. Ztjn hier
dan andere soc. dein. dan iu Amster
dam? vraagt spr. Daar wilde men
wè! een matige winst ramen.
Ook is de heer Michels teeen een
verhooging b.o. en wil een post cri-
sisuitgaven. Denkt do beer Michels
wy den h.o. zouden willen ver-
hoogen indien dit ceeo dringende
eiich was Da heer Michels redeneert
in de ruimte. Spr. betwist bet, dat
wij niet ooder den oorlog zouden
lijdeu. Be crisisuitgaven loopen in
de toonen eu dat bedrag zou uit de
gewoDe middvlen moeten worden
afgelost. De regiering moet helpen,
zegt de heer Michels. Ja, dat is in
1915 ook gezegd, en wat doet de re-
gutrmg? zy ontneemt ods nog de
drankaccycs ioplaats vao ons te hel-
pan. Wa kunnen aan hoogere belas
tingen niet ontkomen. Laten we lie
ver trachten de uitgaven te vinden.
Spr. begrdpt niet de aanmerkingen
van den heer M. over het financieel
beleid. Hy bad dau maar moeten
gaan zitten waar ik thans zit.
De heer d e G e u s had gisteravond
nog niet uitgesproken, doch de heer
Grfl jwald en de Yoorz. hebben thans
voldoende beantwoord en spr. be
hoeft daaraan niets toe te voegen.
By de begrooting zal spr. op eon en
aoder nog Dader ingaan.
De heer Biersteker moet nog
eea enkel woord zeggen, doch daar
de vryz. party aangevallen is zal dit
wel wat uitdyen. Er zyo dingen
gezegd die uiet zonder belang zyo.
Spr. zal beginnen bij den heer Adri
aanse, die zich zoo waarheidlievend
gelooft te zya. Maar twee halve waar
heden vormen nog niet een hoele
meneer Adriaaase, en dikwijls heeft
de heer Adr. zich bepaald tot het
zeggen van een halve waarheid. Hij
is begonnen de algemeene verkie
zingen te bespreken, die onder bi
zoodere omstandigheden plaats had
den. Dit was e»n halve waarhuid,
want do heer Adr. vertelde er niet
bö, waaruit die bizondere omstan
digheden bestonden, n.1. uit bat fait
dat wy gebruik gemaakt hadden van
de agitatie onder de burgery inzake
de centrale keuken. Den bewust'.-»:
avond in Casino heeft de heer Adr.
zelf gezegd, dat zyne party iu ver-
verdenking waa gekomen, doordat
er geen eenheid was. Dit was weder
eene halve waarheid. Het moge
waar zyo, dat er verschillende bizon-
dero omstandigheden waren, even
waar is het, dat de meerderheid der
kiezers zich vóór de vryz. uitsprak
en dat zy bau waren vau het ge
harrewar ooder rechts. Be heer Adr.
heeft verklaard gaarne te zullon zieD,
dat de vryz. meerderheid werd af
geknabbeld. Ia dat positieve politiek?
vraagt spr., neen, dat is negatieve,
zeg wat gy zelf wilt, niet wat gy in
eun ander niet wilt.
Ala da heer Adr. over de door hem
als onware propaganda betitelde
projaganda spreekt, zegt spr. weer:
twes halve waarheden zyn samen
niet één heele, en voeg ik erby, boe
datzelfde keukenbedrijf uitgodyd is
door uw eigen menachen tot een
persoonlyken stryd.
De heer Adr. neemt ons kwaiyk
dat wy propaganda voerden zooals
wy deden en de volle 100% op-
eischtoD. Spr. antwoordt met hst go
z*gde: twee joden weten wat een
bril kost. Als men voor eigen zaak
pleit, zal men de nadeelen ervan niet
in het licht zetten, de beer Adr.
zoomin als een ander. Men heeft daar
zyn tegenparty voor, die weer af
tuigt hetgeen gy zelf ophemelt. Bit
heeft de heer Adr. dau ook trachten
te doeD, maar of 't hem gelukt is,
is zaer de vraag. Spr. citeert uit het
door den beer Adr. gesprokene, die
slechts algemeenbeden gaf. Het slot
van 'sheeren Adr. redeneering was, dat
hy gaarne met ons wil samen
werken, maar tevons graag onze
meerderheid zag verdwenen, waar
door wy dus vleugellam waren. Toen
interrumpeerde ikdus stemt allen
rood, immeri, dat was 'b heeren Adr.
quinteaseos. De heer Adr. erkende
dat dau ook volmondig. De heer Adr.
laakte de verdeeling in commissies.
Thans zit hy zelf iu verschillende,
het blykt dus dat wy hem gaarne de
eer geven die hem toekomt.
Eea enkel woord over de sociale
wetgeving. Moh bahoafc maar te
herlezen wat op bladz. 430 van de
notulen 1916 gezegd is om te weten
wat door de v. z. is tot stand ge
bracht. Spr. werpt deze beschuldiging
dan ook verre van zich af. Alle
sociale hsrvormingen zyo tot stand ge
bracht door de vryzinnigen, rechts
tiad remmend daarby op. De pon
sioenverordeniDg vso den heer Adr.
had een geheel andere reactioDnalre
strekking dan de onze, zóó zelf», dat
men de menschen in 4 jaar een ge
heel traktement wilde laten betalen.
Het argument, dat de viyzinnigon
misbruik maakten van hun macht,
is onjuist, omdat wy niet schroom
den de gemeentokas aan te spreken.
De rechtspositie i8 door de
vryzinnigen ingevoerd mot mede
werking der 80c. dem. Als wy de
volle 103% opeischen is dat volkomen
juist, maar u had moeten z«ggan er
is niet genoeg gedaan. De heor Baak
interrumpeert dat zy onvoldoende ls.
In leder geval is voor de werklieden
gezorgd en het verwyt is onverdiend,
integendeel, wy maken aanspraak op
waardeering ten deze. Wat de citaten
betreft „Hollands Noorden". Dit be
treft ean orgaan waar drie redac
teuren aan het hoofd staan. Daaraan
heeft men zich te wenden. Oak
spr. is daario wel eens afgekamd,
zonder er zich al to boos over te
maken. Maar men kan hetgeon daarin
gezegd is niet aau de vryz. meerder
heid wyten, die heeft daarmede niet
te maken.
Spr. blijft er by, dat wy moeten
trachten byeen te halen wat verdoolt
dat iader wel eens zyn party-stand
punt naar voren brengt ia zyn g06d
recht. Het lust my niet al die biljetj»s
uit die verkiezingsdagen op te halen,
maar als ik al dat moois voorlas,
zou men schrikken. Laat ons dit met
den mantel der liefde bedekken.
Dc vryzinnigen hebbeo steeds mede-
lyd'.n gehad met de lechtscho fractie,
de heer van Breda is tweemaal ia dtn
Raad gebracht mot onze medewerking,
de heer Yan der Veer ook. We zyn
uog zoo kwaad niet.
Wethouders verkiezing. De
heer Adr. heeft het hierover ge
had. Waarom niet gesproken over
het fait, dat wy enne minderheid in
den Raad wildeo? Nituuriyk wilden
w|j de minderheidefractie die ons 't
best leek. Dat waren drie soc. dem.,
een drie wielde kar, -f- een lid, dat
altijd meedoet met de soc. dem. -f
1 hoaorairlid, van buis uit liberaal.
Een sterke fractie dus van 6 leden.
Waarom we nu, toen die man van
links niet wilde, wy den man van
rechts niet namen? Omdat wy in
ieder geval de democratie in het
college wilden verstorken.
Bedryven en Armwezen.
Ean enkel ding brengt spr. in her
innering. Eigenaardig, dat de heer
Adriaanse thans een gloedvol, bloem-
ryk betoog houdt voor eene betere
regeling, maar zyne houding van
thans steekt schril af by die van
eenige jaren geleden, toen de hoer
de Geut oen voorstel deed tot ver
betering van het Armhuis. Onder den
drang van de redeneering der heeren
Adr. zyn toen vele leden niet op dat
voorstel ingegaan. Ds heer Adr. ein
digt thans als het ware als een schuch
tere maagd, met lonkjes en lachjes
om te zeggen nou hoop ik dat jelui
macht eens aan het licht zal komen.
Zeker, voor alles wat goed is, kunt
ge op onze medewerking rekenen,
maar we vliegen er niet zóó maar
in. Er moeto reSele grondslag zyD
het ls wel aaidig eens uit vryen te
gaan, maar ik wacht eon nadere °an
raking met die maagd alvorens ik
begin.
Spr. komt nu aan den heer de
Zwart. Deze had beter gedaan iets
dergelüks als by zeide niet te zeggen.
Wy tpslen niet met de belangen der
gemeente, wy weten wat we doen,
het is oooirbaar te zeggen, „was dat
ernstig gemeend Zooiets zegt men
onder schooljongens, niet onder ern
stige mannen.
Wy hadden overlag moeten plegen
met de fractie. Was dat onze zaak
Moeten wy by de fractie komen om
te vragenmogen wij Michels wet
houder maken? Wat was het frap
pante? Bat de federatie Helder niet ol
gekend is in de benoeming van den -
heer Michels als wethouder. De hour
Verstegen xelf heeft dit betoogd in
een ingezonden stuk. De heeren Span
genberg en de Zwart hebben beslist
over dit wethoudersscbap, gezegd dat
het niet mocht. In andere plaatsen
ware iets dergelijks niet gebeurd
spr. wystopde wethouders benoeming
te Utrecht. Daar werd het door de
heele party besloten.
De heer Spangenberg. Na-
tuurlyk.
De heer Biersteker. Natuur-
lyk zegt de heer Sp., en geeft biyfc
de zaak niet te snappen. In Zwolle,
Öordrecht is precies hetzelfde gebeurd.
Iu Zaandam heeft burgemuustor Tor
Laan gezegd dat do minderheid de
verplichting bad totmeeregeeren, tot
meedragen der verautwoordeiykheid.
Dan zeg ik dat hst hier exclusieve
partygeDooten zyn, die in flagranten
stryd handelen met hetgeen hun
leider Troelstra wil. In 1913 zeiden
de practici Schaper en Vliegenaan
pakken. Hier gebeurt het aoders. Uit
het alg. verslag blykt, dat do fractie
vleugellam zou worden, niet mei
initiatief vcor den dag zou konn-n.
Dan zou het uit zyn met wat BabéT
zeidewy zyn de fractie, die steeds
meer zou kunnen vrageD. Ean stuk
propaganda ware verdwenon, ala nn-n
die benoeming had aanvaard. Eo die
ls toch altijd no. 1. In de laatste
vergadering in Tlvoli is dit door de
hh. Verstegen en Michels nog betoogd,
toen zy stonden af te geven op de
rechtsche arbeiders. Als gy zoo bewust
waart geweest vaB uw eigen deugdeD,
had ge mede de schouders onder het
weth. werk moeten zetten. Zoolang
zy dit exclusief standpunt biyuen
innemen, werken zy niet in het waar
achtig belang van alleD, maar In dat
voor de party. Spr. ontzegt hen dit
recht niet, maar men neme dan niet
andere allures aan.
Aldus is uiteengezet waarom wy
don heer Michels hebben aangeboden
mede te regeereD, wij hebb«n nu het
recht te zeggen: gy hebt niet gewild.
Be heer Adriaanse zal maar
niet te veel meer zeggen, daar men
dan nog wel eenige avonden kan
blyven praten. Spr. wensebt de raads-
meerderhsid geluk met een pleitbe
zorger als de heer Biersteker is.
Voor hetgeen over het woning
vraagstuk gez«gd is, dankt spr. Er
werd opgemerkt, dat niet bekend is,
in welke richting het verstrekken von
gelden zal gaan. Juist, maar spr. had
ouk voorgesteld aan den Raad eens
naar eene oplossing te zoeken.
Dankbaar is spr. voor betgefln omtrent
de commercieele boekhouding ls ge
legd. Wy zullen nooit hst college
tegenwerken of den voetdwArs ze'ten,
maar wenschen het met opea vizier
te bestrijden. Er zyn tekortkomingen
geconstateerd, hoewel spr. ze, om
niemand onaangenaam te zyo, niet
zal noemen. De beantwoording vsn
den heer De Geus was dermate sober,
dat spr. niet weet wat hiervan te
mosten zeggen. Het bsst ie er maar er
over te zwygen, het heeft mij versterkt
in hetgeen ik heb gezegd.
Met genoegen he«ft spr. het, ant
woord van den heer Grunwald g»
hoord. Hy en ik zi)u nog nooit zulke
goede vrieDdeu geweest. Och ji, ik
heb altyd wel gedacht, dat dit wei op
zya pootjes terecht zou komen. Van
den geer Grunwald heb ik de beate
verwachtingen.
Wat de heer Biersteker gezegd
heeft is nog al eens raak geweest.
Deze heer is e6n voordeel voor de
party. Ook bjj is een waarheidlievend
man, een man, die my myn feilen
toont. Accoord, tusschea ons is bet
ook nog niet zoo kwaad. B e halve
'aarheden, dat is nu weer een
kwestie van opvatting. Spr. bfijft by
zyn mesning,' dat het toe te Juichen
zou zyn, indien hier in den iaad de
meerderheid verdween.
De bser Biersteker: Maar dat
is negatief wat u wilt.
De heor Adriaanse: Dat kan
me niet schelen, dat is een standpunt.
De heeren hebbeD er eebtor heeie-
maal niet over gesproken than», dat
ze toen In Casino op de volle 100
aanspraak maakten. Het geeft eeu
onaangenaam gevoel al* je al maar
hoortdit is gedaan. H t mogo waar
zyn, dat gy de besüisende party zyr,
gy dieut dan toch ook de tekort-
komingun te aanvaarden. Gy hebt de
laatste Jaren ruim 5 ton uit de gas
fabriek in de gemeentelijke huishou
ding opgeslokt. En du moet de bur
gery bloeden door hooge lasten. Gy
hebt ook verzuimd bytyds grond aan
te koopen, toen die groDd goedkoop
was. Eoflu, de meerderheid der kie
zers hevfl thans gesproken eD wy
accepteeren dat. Hoewel spr. het zou
h«bben toegejuicht Indien de heer
Michels achter de groene tafel bad
gez9teD, En wat ons betreft, waar
om benoemt gij ons in allerlei com
missies, als gy ons als minderheid
niet erkent?
Ten opzichte van armenzorg heeft
de heer Biersteker spr. vergob ken
met een schuchtere maagd, die lonk
jes en lacbjes toewerpt. Dat. spr. een
beetje uitvoerig was in zyo uiteen
zettingen, komt door het antwoord
van B. en W. Spr. zal een voorstel
doen eene commissie te benoemen
op 'rond van het feit, dat spr. wach-
teDSinoede is. Reeds in 1914 vroeg
de heer Biersteker om reorganisatie.
Dat spr. indertyd tegen de voorge
nomen reorganisatie stemde, komt
omdat hy tegen dat stelsel bezwaar
had. Er is een vader en een moeder,
die uitstekend voor hun taak bere
kend zyn, en daarom vond spr. ver
andering niet noodig.
Pensioenen. Door spr. was
eene andere peniloneering voorge
steld, die minder aan de gemeente
zou kosten. Kijkt u maar eens ca
wst die zal kosten.
Partydige benoemingen.
Spr. zinspeelde op iets anders, erkent,
dat alle fracties tbans eene beurt
krygen. Spr. persooniyk heeft nu al
