ÜELDERSCHECOURANT
NIEUWJURSGROET
Welkomstgroet
De dubbele Schaduw
SCHETSEN UIT OE RECHTSZAAL
No. 4874
DONDERDAG 27 DECEMBER 1917
45o JAARGANG
Uitgaver; C. DE BOER Jr.t Helder.
Oplaag 6250 ex.
Abonnementsprijs; In de stad f 0.85, per poet f 1.10.
Losse ex. 3 cent.
Advertentlén per regel 10 cent 10 oorlogstoeslag.
ASD 0QZ8 abODDé'9
builen de gemeesta wordt
beleefd versacht, 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldersche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
4d* kwartaal 1917 te willes over
maken per postwissel ef aan post
zegels vóór 1 Januari a.s., zullende
anders daarover per pontkwitantie
worden beschikt met verhooging van
dispositiekosten.
Aangezien, deor de verhoogd* in
casso tarieven van de poet, thans met
10 cents verhoeging inplan te van t
moet worden heechikt, raden wij onzen
abonr.é's, in hun eigen belang aan,
ons het bedrag zoo spoedig mogelijk
toetezenden. Postwissels voor dat dool
behoeven slechts met ren zegel van
S'/j sent te worden beplakt.
De abonnementsprijzen va* ons blad
en zflne premie uitgaven, zijn:
Heldorsthe Courant:
franco per post f 1.10, Buitenland 12.11
Zondagsblad:
raneo per post f 0.52]/s. Buitenland f0 85
Medeblad:
franco par postf 0.95, Buitenland f 1.20
Kosten van het terrein f 5984 75
den bouw f 84350.—
der meubelen t 9000.—
Onze lezers, die met 1 Januari
a.s. aan Familie, Vrienden of
Begunstigers in onze CouraRt aen
wlllan plaatsen, worden beleefd
ultgenoodigd hunne opgaven tijdig
In te zenden.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Schoolbouw U. L. 0.
Door B. en W. is het volgend
nchrtjvon aan den Raad der gemeente
gericht
Ingevolge opdracht van ons Col
lege is door den gemeente-bouw
meester opgemaakt een plan voor
den bouw eener school van Uitgebreid
Lager Onderwya op het. terrein aan
de Molenstraat.
De school is ontworptn met 7 lo
kalen, kamer voor het hoofd en gym
nastieklokaal eu zal plaats bieden aan
210 leerlingen.
Het getal lokalen is op 7 bepaald,
om zekerheid te hebben, dat de school
d3n ook voor haar doel geschikt zal
ztje, wanneer besloten mocht worden
de opleiding voor de Hoogere Bur
gerschool over 7 in plaats van 6 leer
jaren te verdoelen. Indien of zoolang
dit niet geschiedt, ia dus voor één
parallelklasae plaats.
B. en W. geven de voorkeur aan
centrale verwarming, zelfs indien
deze eenigszins duurder zou zijn dan
kachel verwarming.
Het is bekend, dat de M. U. L. O.
school op het oogenblik overbevolkt
is. Zullen niet de grootste moei
lijkheden ontstaan tot nadeel van
alle groepen der bevolking, zoowel
die, welke M. U. L onderwijs voor
hare kinderen wenschen, als diewslke
voor heu eene deugdelijke voorbe
reiding tot èe H. B. S. verlangen, dan
mag, ondanks de tijdsomstandighe
den, de bouw dezer school niet worden
uitgesteld.
Wij achten hef. alleszins gewenaebt,.
dat ook voor dezen bouw een tijdelijk
subsidie overeenkomstig artikel 59
der wet tot regeling van het lager
onderwijs wordt aangevraagd, en wij
twijfelen er niet aan, of esn aerge
lijke aanvrage zal worden ingewilligd.
Intusschen meenen wij, dat van
bet a! dan niet bewilligen van een
dergelijk subsidie d» voortgang van
dezen bouw niet afhankelijk mag
worden gemaakt.
Hoe ernstig bezwaar wij daartegen
met bet oog op den toestand der
gemeentelijke geldmiddelen ook heb
ben, wij meenen, dat de bouw, zoodra
uitvoering mogelijk blijkt, moet wor
den doorgezet, ook al zou slechts hst
gewone subsidie, ex-artikel 48 der
Lager Onderwijswet, verleend worden.
In totaal zullen de koeten van den
bouw naar raming bedragen:
FEUILLETON.
(Een Mysterie)
DOOB
WILLIAM LE QÜEÜX.
J3).
Be lange weg was donker en stil,
dus verschafte het tweetal zich zelf
toegang door middel van den huis
sleutel, welken Shirland aan den
criminologist bad geleend en bestegen
zy do trap.
„Wie woont op die verdieping?"
vroeg Roger Heronsgate, die net deed
alsof b\j dit niet wist, eu bij wees
naar de deur welke toegang gaf naar
de vertrekken gelijkvloers.
„Een oud paar. Z(j vertrokken een
maand geitden en nu is de woning
te huur.
„Ledig toen het treurspel werd
afgespeeld hè?"
.Ja."
.Dus heeft niemand het meisje
hier zien binnen treden?"
.Niemand, voor zooverre wij dat
kunnen uitmaken," was Ingleby't
antwoord, terwijl bij met den huis
sleutel do deur van de woning opende.
Roger Heronsgate haalde diep
adem. Toen keek- hij, nadat het licht
was opgestoken, met goed voorge
wende belangstelling om zich heen.
„Hml" riep bij uit. .Een wel ge-
zelligo plaats, nietwaar? Wat jammer,
dat Shirland niet hier Is 1 Ik heb al
ze* lang verlangd, hem eens te ent-
Te romen f 100284.75
B. en W. stellen voor bet besluit
te nemen deze school te bouwen.
Tsorstel tot ondarhandsche verhuring
vsn snkele gronden.
Door B. on W. is bet volgend
schrijven aan den Raad dezer Ge
meente gericht:
te Commissie van Bijstand in het
beheer van het grondbedrijf heeft
zich, overeenkomstig ons verzoek,
in de eerste plaats bezig gehouden
met de vraag, wat geschieden moet
met de aangekochte landerijen, waar
van de buur met Kerstmis afloopt
In overeenstemming met bet advies
der Commissie zijn wy van oordeel
dat, wanneer redelijke huurprijzen
bedongen bunnen worden, bet
W6n8chtis de tegenwoordige huurders
in de gelegenheid te stellen bet ge
bruik van de door hen gehuurde
perceelen te behouden.
Voor de meesten hunner zou en-
verwachte, zjj het ar-n ook wettelijk
gerechtvaardigde beëindiging van hun
buur groote schade mede brengen,
enkelen zouden er door in hun 1)6
staan worden bedreigd.
Voorgesteld wordt:
Onderbands te verburen voor don
tijd van één jaar, ingaande 1 Januari
1918:
aan J. van der Sleon te Helder
voor f 3Ü0 het perceel, kadastraal
bekend in sectie E. no. 1826, groot
80 A. «n 20 cA.;
aan IJ. Stompsdiss?! te Helder voor
f 140 het perceel, kadastraal bekend
in Bsctie E no. 08, greot 46 A. en
50 cA.
aan J. Bruin te Helder voor f450
hot perceel, kadastraal takend in sectie
E nos. 1206, 3853 en 3854, groot ln
totaal 1 H.A., 58 A. en 50 cA.;
aan M. Looij te Helder voor f200
het perceel, kadaitraal beksnd in
sectie E no. 1209, groot 61 A. on 50cA
aan de wed. A. GiJnberta le Helder
voor f 900 bet perceel, kadastraal
bekend ln sectie E nos. 81 «n 32,
groot in totaal 2 H.A., 54 A. en 52 cA.
aan C. Dlsssl te Helder voor f 875,
vermeerderd met het bedrag van een
eventueele door het Rijk toe te kennen
echeurpremie, de perceelen, sectie E
nos. 92 sn 93, met nttzonderirg van
bet voor sportterrein gebruikte deel,
doch met inbegrip vaa het grasge
was van het sportterreinen het
perceel, sectie E no, 79, groot da
bside eerste perceelen te zamen
8 H.A., 68 A. en 40 cA.; het laatste
96 A. en 80 cA., onder toekenning
van de bevoegdheid om het gehuurde
als bouwland te gebruiken.
Huren woningen Koegris.
Ten einde zekerheid te hebben, dat
aan de plannen om te Juli&nadorp
een agent tan politie te plaatsen en
aldaar een vroedvrouw te benoemen,
uitvoering zou kunnen worden ge
gegeven, is deatyds door B. en W. met
het Bestuur der N.V. Bouw-Maat
schappij .Juliaca" overeengekomen,
dat z(j oen tweetal toon in aanbouw
zijnde woningen ter beschikking van
de gemeente stellen zou voor zoo-
daoigen huurprij» als met de bouw
kosten in overeenstemming was.
Een der woDitagen is inmiddels
door den agent van politie betrokken
de andere moet beschikbaar blijven,
tot in de vacature van vroedvrouw
zal zijn voorzien.
B. en W. stellen daarom voor, om
van de N.V. Bouw MaatschappijJuli-
ana" voornoemd by de week te huren
de beide bovenbedoelde woningen,
plaatseiyk gemerkt Koegiat No. 88a
en 88b, voor een buurpry* van f 3 50
per week en wel voor de eene woning
gerekend van 24 September, van de
andere van 1 October j 1. af.
BINNENLAND.
Alkmaar.
B. en W. van Alkmaar stellen den
Raad voor Gedeputeerden Staten te
verzoeken de jaarwedden van den
burgemeestor, den secretaris en dei
ontvanger als volgt te regeleivoor
den burgemeester op f 4200 - 5000;
voor den secretaris op f 8700 - 4200;
veor den ontvanger op f 2900 - 8500.
Thana bedragen die jaarwedden rasp.
f 4000, f 3800 en f 2900, zonder ver
boogingen.
moeten. Gy moet mij eens spoedig
aan hem voorstellen-"
,Dat wil ik wel, natuurlijk. Ik
neem hem den volgenden Zondag
over een week mee aan het diner
van .Onze Vereeniging". Daar zult
gy hem ontmoeten, als 't niet eer
der is."
En tezamen gingen de twee mannen
in de zitkamer, waar zich het treur
spel had afgeepeeld. Inglaby sloeg
zijn vriend oplettend gade.
In 't kort verklaarde de man mot
de ronde, door goud omrande bril
de positie van bet ongelukkige meisje,
toonde hem hot oude schrijfbureau
met het geheime vak en geleidde
hem naar de eetkamer, waar by
bem den standaard toonde waaruit
de flesch was weggenomen.
Op alles bleef Heronsgate het stil-
zwygen bewaren, doch hij luisterde
naar elk woord vaa zyn vriend's
lippen.
Eindelijk riep hy uit:
.Maar op het oogenblik heeft Scot-
land Tard toch stellig wel vastge
steld wie deze Australiër, Stanyon
8trange is?"
.Neen. Dat is juist bet oigecaardlge
ervan. Op de wolbeurs weet men
niets van hem af."
.Maar de couranten hebben toch
melding gemaakt van zyn bediende
die een dag vryaf had gekregen
om zyn familie te bezoeken."
.0, zyn bediende Friend. Ja. Ik
heb hem gezien en in tegenwoordig
heid van Shirland ondervraagd. HIJ
is niets meer dan een werktuig
Een gepantserde smokkelauto.
Het nieuwste op emokkelgebied is
het smokkelen in een gepantserde
auto. Een dezer nachten brulde met
razende vaart een zwaar-geladen
groote vracht-auto over den Bergen-
en-Dalschenweg in' de richting van
de Duifacbe grens. Het gevaarte was
gepantserd en bestand tegen de tal-
iyke kogels die door de grenswacht
werden afgesloten. Zo stuitten af op
pantserbladen.
Links van de uit graszoden en
aarde bestaande grensversperricg be
vindt zich een groot hek, dat in een
oogwek door her, gevaarte werd ver-
bryzeld. Het bewoog zich toen een
meter of vyf 07cr de grenzen, waar
bet tot stilstand werd gebracht. Da
inzittenden haalden een groot zeil
doek voor den dsg, dat over de auto
werd uitgespreid.
Eenige uren later kwamen eenige
mannen óm den kostbaren inhoud
weg te dragen, die bestond uit een
groote party leeren dryfriemen t&r
waarde Yan f50000. („Maaab.")
Het Amerlkainscho leger.
De Siturdiy E.-eniog Po«t, van
Philadelphi», heeft nagegaan wat er
al zoo noodig is voor de overbren
ging van het eerste Amcrikaanscb®
leger van 600,000 man naar en in
Frankrijk.
Veor de troepen zullen in Frankrijk
40,000 spoorwegwagens wordeu ver-
eiacht; en de Amerikanen zullen
vier havens moeten aanleggen en
werven moeten bouwen voor de 25
schepen die iederen dag zullen moe
ten woiden geloei. Het halve mil-
lioen manschappen zal 250 schepen
noodig hebben om hen van voorra
den voorzien te houden. Een dui
zendtal Amerikaansche locomotieven
zal inocton worden overgebracht en
voorts duizende mijlen spoorstaaf.
Zij zullen voorts 1000 wagons voor
koelvervoer behoeven, verder ambu-
lanp»treinen en tallocze motorlor
ries om vo&dse), munitie, benzine
voorraden, veldsmidsen, enz. te ver
voeren. Bo?endian moeteu de V. Sfc.
elke maand 51.000 ton steenkolen
naar Engeland verschepen.
Gelukkig, schrijft het blad, is er
voldoende hout in Frankrijk aan
wezig, maar het zal 15,500 man ver-
eièchtn om dat hout te vellen, sagen
6r. te bewerken voor het eerste baive
millioen van de Urne. Alles en alles
zal er een arbeideraleger van byna
190,000 werklieden noodig zyn om
het' re transporteeron materiaal te
behandelen. Daarbij zijn dan inbe
grepen de 5500 man by de hout-
vestei y, 49,000 Toor het werk aan
de spoorwegen en 100,000 als boot
werkers en losse werklieden. Per
maand zal voor deze lieden aan
voedsel (in Eogelsche pocd9D) noodig
wezen: 18,850,000 vleeech, 3.375,000
■pek, 18,850,000 meel, 14 830,000
aardappelen, 1,046,600 koffie en
8,000,000 aulker.
Aan kleersn dient er elke zes
maanden een vernieuwing te zUn
met: 1,050,000 broeken, 1.070,000
hemden, 1,470,000 paar schoenen.
1,890,000 paar sokken. 1,873,000
ho»den en petteD, 8,444.000 stel
ondergoed, 504,000 dekens, 210,000
overjassen, 210,000 paar rubber
schoenen.
Ook z|)n getallen meegedeeld be
treffende het medische personeel.
Men raamt dat de Ver. Staten 56,500
doktoren, verpleegsters en 2itken-
oppaissrs noodig hr.bben, w.o. 6000
doktoren en chirurgen.
Bovendien zullen overal in Frankryk
groote hospitalen 700r de Araeri
kaanacbe strijdkrachten worden go
orgamseerd. Het Amerikaansche leger
vereisebt twee evacuatie-hospitalen
aan het front op elke 25,000 man
elk van die hospitalen dient voorzien
te zyn van 1000 beddenen voor
elk bed moet men rekenen op 6 h
8 lakens, 4 kussensloopen en drie
dekens. Bovendien moeten 94,000
tot» aan geneeskundige voorraden
met 20,000 ton ter aanvulling ge
durende de eerstkomende zes maanden
aanwezig zijn".
De bizondere correspondent van
Havas seint nog het een en ander
over de verzorging van het
Amerikaansche leger in
Frankrijk. Volgens de onmiddellijk
by bet intrede der Vereenigde Staten
in den oor log gesloten overeenkomsten
zullen de Amerikanen alles wat voor
de verzorgiDg van hun leger op
Franschen bodem noodig ie, uit hun
eigen land laten komen. Hun trans
porten zulten, tegeiykertyd met de
mannen, levensmiddelen, kleeren,
schoeisel, toiletartikelen en tabak
aanvoeren. Tevens zullen locomo
tieven, wagons, rails, vrachtauto's,
wapeDeD, bdz. worden verscheept
In een provincie in mldden-Frank-
rIjk hebben de Amerikanen reeds
groota hoeveelheden goederen opge
atapeld. Er zyn opslagplaatsen inge
richt, die Yoor twee millioen man
gedurende acht dagen voedsel be
vatten en die voortdurend worden
aangevuld. Deze opslagplaatsen, 68
in aantal, zyn door vraebttreintjes
met elkaar verbonden. Do bouw er
van zal in vier maanden voltooid z|jn.
één maand in betrekking bij Strange
geweest en weet volstrekt niets."
„Had by de doode vrouw ooit
eerder gezien?"
„Nooit. Hij is slechts een werktuig
en dus hebben wij hem in deze zaak
laten schieten."
„Gy denkt niet, dat hy het geheim
van zyn meester kende? Bat weten
de meeste bediendeD, weet gy."
„Dasrvoor is hy tè Idioot een
echte boer, welken Strange toevallig
had ontmoet en dien hy, zou ik
zeggen, juist oen zyn gebrek aan
verstand in betrekking nam."
„Maar men Z3l toch wel alle po
gingen in het werk stellen om te
weten te komen, door welke middelen
deze Strange zelfmoord heeft ge
pleegd," zeide Heronsgate.
„Natuurlijk. Er zyn dezen S7ond
telegrafische instructies verzonden
naar de Metropolitan Politie. Shirland
denkt, dat by zich vergifcigd heeft
mi8ichien ergens te Footing
Common."
„Hoogst waarBchyniyt," was
Heronsgats's opmerking. „Maar dit
is werkelijk san zeer interessant ge
val, myn waarde zeer interessant.
De ontknooping is zoo verbazing
wekkend."
„Vanaf het eerste oogenblik wist
ik reeds, dat het. een raar geval
was," verklaarde de ander. „Maar de
identiteit van den moordenaar is nu
niet langer een raadsel. De vraag,
welke nog moet worden beantwoord,
is, wat was het moüef tot de mis
daad en dit is voor mij buiten-
„Waarheen 7"
Ia die dagen was z'n vader af-
hankeiyk van den baas, by wien bij
al over twee 8n twintig jaar in dienst
was. En moeder bad 'tdadeiyk 3l
gezegd, toen Willem haar vertelde
vaa zyn „stille verkeering" met
Daatje
„Zet dat uit je hoofd, jongen," zei
moeder, „daar komt toch nooit iets
van, Je hoeft mij baas Koael niet te
leeren kennen. Bie mot niks van je
hebben, laat je dat nou gezegd zyn.
Vooreerst ben je niet goed genoeg
voor z'n dochterEu dan
Nou, moeder vroeg de zachtmoe-
dig-ïchuchtere, gauw uit 't veld ge
slagen jongen, „nou en wat verder?"
Even dacht de vrouw na. Toon zei ze
_,Je mag er met niemand met geen
mensch over spreken, hoor! Weet
dat wel jongen, maaren moeder
sprak nu op haast fluisterende toon,
„baas Kosal heeft geld noodig. Hyzit
er lang niet zoo dik by als de men
schen wel denken. En Jan Millert de
aannemer, je weet toch welWil
lem werd bleek van schrik. Hy zag
nu voor zich den ruwen, dikken kerel,
met z'n waterige jenever oogen, met
grove stem. Die zou met Daatje
moeten
„Neön moe," zei hy, „dat kan niet 1"
Da vrouw schokschouderde glim
lachend. Zy kende haar jongen een
droomer, een dweeper was hy altijd
gewèest.
„Als Da haar vader zegt, hoeveel
we van elkaar houden, dan wed ik,
dat baas Kosel
„Je krijgt d'r nooit", zei moeder
nijdig, dat hy niet wilde begrypen en
angstig wordend voor de diDgeo.die
zij met do intuïtie van haar moeder
hart voelde komen uit misschien
verre toekomst.
En zy had gelijk.
Op een ochtend werd Wim z'n
vader by baas Kesel geroepen.
„Zeg Van Manen", zei hy, ik
beb je Iets te vertellen, „'t Ia my ge
bleken, dat die jongen van jou, af
spraakjes maakt, nu en dan, met m'n
dochter DaatjeNeen, ik weet 't
positief, zeker. De meid is door de
mand gevallen en heeft 't my zelve
bekend. Mooier kan 't toch niet
„Baas," zei Van Manen, ik bezweer
je, dat ik
„Goed," riep de baas uit, rood van
woede ,'t kan alles waar zyn. Dat
kan me trouwens niks bommen. Maar
weet dit welzoodra ik iets,'t minste
of geringste, merk van iets tusschen
mijn dochter en dien slungel van jou,
dan ligt je paspoort klaar. Jegbent
goed voor je werk, maar jong ben je
evenmin als ik meer, hè?... Nou
dan, als ik je wegstuur, dan vindt jy
zoo gauw Diet weer 'n baantje. Verder
geen nieuws. Ik heb andere plaDnen
met Daatje heel andere plannen
en dat vindt het meisje best. Maar
die jongen van jou moet zich dood
koest houden, geen oog meer naar
myn dochter opslaan, of... Afyo, 't
is je nu duideiyk. Boüjour, Kees."
De ander kon gaan.
Dien avond, toen Willem thuis
kwam, waa vader er niet. Moeder zou
't hem wel vertellen. Zy nam een
van z'n handen tusschen de hareen
praatte op zachten, vriendelyken toon
met haar zoonzooals slechts een
moeder kan doen. Het weeke, vrouwe
lijke, onstandvastige iD hem bad
moeder steeds gehinderd, maar de
mosderliefde is sterker dan eenig
gewoon intereisant. Natuurlyk ziet
men met één oogopslag, dat deze
Stanyon Strange een kunstenaar op
misdadigersgebied waa. Maar er moet
een sterke en terzelfder tyd zeer
gehelmzinnigo beweegreden zyn ge
weest om of> zoo een eigenaardige
en onverklaarbare wyze het mei»je
van hst leven te berooven, en
„Dus is het geheim nog Diet ge
heel sn al opgehelderd," viel Herons
gate bem in de rede. „Ik bedoel,
welk vergift er precies werd aange
wend."
„Nog niet. Bs scheidkundigen heb
ben nog geon nader rapport bij Scot-
lacd Yard ingedisnd. Zy zeggen.dat
al hun proefnemingen tot nu toe
vruchteloos zyn geweest. Er is ver
gift toegediend maar wélk vergift
is nog steeds een geheim."
Opnieuw zwegen beiden. Herons
gate leunde gemskkeiyk achterover
tegen do eettafel welke tegenover
zyn vriend stond. Zyn houding was
die van iemand, welke zich uiter
mate interesseert voor een ingewik
keld vraagstuk.
„Dus, weet Shirland tenslotte niets,
behalve de bekentenis van een zelf
moordenaar hè?" merkte hy op.
„Zeer juist."
„Do beweegredenen de diefetal
der papieren, de dood der dame en
het vorbranden van papieren in den
haard - dit allee is nog in duisternis
gebuid
„Ja. Al wat wy weten is, dat de
bewoner dezer verdieping, terwyi hy
voorgaf in Kdinburg te zijn en be
nader gevoel. Zy voelde, boe er traDon
op haar vingers dropen. Hy zat te
snikken als een kind.
Maar hij beloofde te zullen doen
wat moeder van hem vroeg. Andera
- wist Wim zou vader op straat
worden gezet.
Een dagen of wat later kwam by
Daatje tegen met meneer Jan Millert.
De aannemer, die van de verbroken
vrijage wiet, keek hem met nijdig
driftige spotoogen aan, zei halfluid
iets tegen Daatje, terwyi hij op ruwoD
toon lachte. Willem veratoud duideiyk
het woord „armoedzaaier". Een bloed-
golf steeg hom naar 't hoofd. Maar
hy beheerschte zich.
Een poosje later, op een Zondag
avond, kwam by met een paar
kennissen toevallig te zitten vlak bij
het tafeltje waar Jan Millert en
Daatje zich bevonden. De aannemer
zag vuurrood van al de borrels, die
hy verschalkt had. Telkens kneep hij
met een van zyn grove harde knuisten
in den arm van Daatje; aaide baar
zelfs over de wang. En trok haar
naar zich toe om 'r een zoen te
geven. Hy was ver boven z'n thee
water Baas Kosel zat ook aan 't
tafeltje, maar hy miste den moed om
aanstaanden schoonzoon te vermanen.
En Wfm begreep... Moeder had
hem immers verteld, hoe Da3tje d'r
vader in het kryt stond by Millert
Nu en dan ontmoette zijn blik dien
vaa den offlcle6len vryer. De aan
nemer keek hem onheilspellend aan.
Eindelijk verwyderde bij zich even.
En toen had Daatje den moed om
hem beel-even aan te kyken. Ea de
uitdrukking van baar oogen was
heel droevig, verslagen.Zoodat
't Willem te benauwd werd in het
Zondagavond café. Hy verzon een
uitvlucht. Liep de drukke straat op.
Botste nu en dan tegen menscben
aan. Maar hy eindigde met naar
huis te vluchten en zich, in razende
wanhoop op te sluiten ln z'n kamertje.
Als naar gewoonte kwam Willem
van Manen van z'n werk. In de vier
jaar, die sinds het huweiyk van
Daatje met aannemer Millert ver-
loopen waren, was hy een stil terug
getrokken man geworden. De meisjes
noemden hem „den blikke domenea".
Kameraden, met wien hy bevriend
was, had-ie niet. 't Droomerige van
zyn geaardheid was al sterker ge
worden. Zelfs met moeder sprak hy
niet meer over Daatje. Maar uren
•lang kon hy 's nachts aan haar lig
gen denkeu, terwyi de weemoed Tan
verlangen pynde, groefde in zyn
weeke ziel. Willem liep het gewone
weggetje van eiken middag. Toen
hoorde hy plotseling achter hem
fluisteren: zeg, Willem... En zy
Daatje, de vrouw van Mtllert-waï 't.
Doodsbleek; met koortsig schitte
rende oogen.
't Rilde over zyn rug met yzige
kou. Hy deinsde in grenzelooze ma
telooze verbazing terug.
- StStilzei ze, -heesch
fluisterend, Je kent mo toch nog
el Ik moet je spreken. Nood-
zakeiyk spreken.
Hij liep naast haar voort. Zyn
hoofd betastend telkens. Zich af
vragend of 't een droom was waarin
dat alles gebeurde.
Maar zy liep haastig, gejaagd, naar
buiten wyken. En in een klein, af
gelegen café gingen ze zitten. Alsof
zy voor elkaar in die ruim vier Jaren
niet vreemd waren geworden.Alsof
die spanne tljda plotseling
Ze was vermagerd zag by. Er
waren rimpels gekomen aan baar
slapen en om baar lippen. Maar de
zachte, lieve, blauwe oogen waren nog
degeiyk dezelfde. Willem gaf zich
over aan het wondere, ongedachte
geluk, zonder aan iets anders te
denkenH|j atreek over een van
haar handen en zy gedoogde 't.
Ze zaten in een uiterste hoekje
van het café.
En toen vertelde zij. Rad, heel
haastig als bang dat ze eensklaps
moest ophouden. Telkens schuw om
zich heen kykend. Ze was zoo onge
lukkig. Jan Millert haar man, was
van begin af aan ruw voor haar
geweest. Maar hy dronk voortdurend
sterker. Was 's morgens in de vroegte
al „ODbekwaain". Schold en raasde,
tierde dan tegen haar. Had z'n vrouw
herhaaldeiyk geslagen, mishandeld.
Ze rilde van angst en van afschuw,
aan Jan Millert denkend.
wyzen van zyn verblijf daar trachtte
te verzamelen, bet arme meisje in
de aangrenzende kamer lokte, waar
zy moedwillig van het leven werd
beroofd."
Ingleby keek zyn vriend recht in
bet gelaat. Maar Heronsgate'a blik
bleef evea vast. Zyn zelf nc-heersching
was bewonderenswaardig. ZyD oog
leden trilden geen oogenblik.
„Maar volgens de verklaringen by
het verboor, moet er een tweede
persoon aanwezig zyn geweest. Bie
was stellig even schuldig," merkte
Heronsgate op.
„De onderbuidecbe inspuiting kon
niet zorider hulp werdea toegediend,
dit zeide de dekter bij het verhoor."
„Juist. Bat is eek tets, dat wy
meeten ophelderen."
„Maar de identiteit "van den moor
denaar is thana zeer duidelijk, dus
veronderstel ik, dat Shirland zich
verder niet veel moeite meer zal
geven," zeide Roger.
„Niettemin is bet wel merkwaardig,
dat er geen sporen van vinger-af
drukken waren nagelaten."
Stanyon Strange waa een ver
ziend en buitengewoon knappe mis
dadiger," antwoordde zjjn vriend,
die bem nog steeds door die ronde,
met goud omrande glazen bleef aan
kijken. „In de annalen der misdaad
staan velen van zyn soort vermeld
en de slachtoffers zyu onverander
lijk vrouwen geweest."
„Maar de vernieling dlor papleren
ls iets, dat beken fk, dat my meer
ln de war breigt dan iets anders,"
En nuWdlem wist zeker niet,
dat Da d'r vader aan Jan verplich
tingen had; geld van hem had ge
leendal jaren geleden.
Willem kniktehy wist alles.
En Da vertelde verder. Het ver
achrikkeiyke. Hoe Jan Millert en baas
Kosel ruzie met elkaar hadden ge
kregen. Jan had z'n vrouw zoo ge
trapt, dat ze bewusteloos was gewor
den. Dat was vader, die juist kwam,
te kras geweest. H|j had schoonzoon
by de keel gepaktDe ander had
„afzetter, dief! oplichter"gescholden
en nog veel meer
Baas Kosel waa schoonzoon een
hoop geld schuldig. MiUert had da-
deiyk na de vechtparty eenadvokaat
in den arm genomen. „Geen genade
metden pa:jakk©r"hadbygescbre6wd.
„Hy zal er onder. Dat leeft jaar in
jaar uit van m'n centen en op den
koop toe scheldt de schooier me uit
en pakt me by m'n strotDat zal
hem zuur opbreken. Hy zal woten,
wie Jantje Millert is als die begint
Lang goed, maar dan Da had
haar man gesmeekt vader te spa: en,
te vergeven; hem voorgehouden,dat
ze toch z'n kind was en dat Jan
Da was er niet boos om, maar 't
toch do heilige waarheid, dat Jan
haar zoo verschrikbeiyk getrapt had
't Baatte niets. Jan Millert was al
maar woester geworden. En nou
Willem, slechts genietend van dat
na vele jaren weer met Daatjs
samen zyn begreep Diet wat 7.y
eigeniyk bedoelde.
Maar de opheldering kwam.
Baas Kosel had in z'n wanhoop,
nadat een accepje, dat by schoonzoon
had gegeven, was geprotesteerd
Millert was onvermurwbaar gezwo
ren nist te zullen rusten, voordat
„hy dien schooier naar den kolder
had"Vader Kosel had zich ver
grepen De handteekening van
schoonzoon op een of ander stuk go-
zet om voor 't oogenblik faillissement
af te wenden. Als Millert 't hoorde,
dan zou ie binnen hel kwartier by
„den officier" zyoHy bunkerde
naar den ondergang van schoonva
der
Daatje sloeg de handen voor de
oogen. Barstte uit in machteloozo
wanhoop. Niemand kon haar helpen.
Ze was zoo bang, zoo onbeschryfelyk
bang voor Jan Millert. Wist geen
uitweg. Had plotseling aan Willem
van Manen gedacht
Ze keek hem aan.
„Was Je me nog niet vergeten",
vroeg hy.
En zy drukte z'n hand.
Maar het bedrag, dat er moest
zyn om vader Kosel te redden, waa
geen kleinigheid. Over de zeshonderd
gulden Willem had een spaar
bankboekje, maar in 't laatste jaar
had ie telkens moeten byspringon.
De oude Van Manen kon niet zoo
goed meer voort, en baas Kosel had
zyn loon al verminderd
Maar by dacht aun het heerlijke
om Daatje weer te kunnen ontmoe
ten. Aan het gruweiyke van haar
nu voor altyd te moeten missen na
't elkaar weer vinden
Toen hebben zy nog een halfuur
in het buitencafé zitten piateD. Baat
je vertelde hem, dat als vader gered
werd, by hot geld zeker binnen zoi
maanden zou kuunen terug geven.
Dat stond vast
Ze spraken af, elkaar morgen, op
denzelfden tyd, weer in het c&fétje
te zullen ontmoeten.
Wim hield woord. En toen ze, den
volgenden dag, weer over elkaar
zaten, was hy bleeker, veel bleeksr
zelfs dan gisteren. Nu gloeide er
koortsglanB in zyn oogen. Tikkelden
zijn tandeu tegen bet glas, waaruit
by melk dronk.
Maar een enveloppe had hy Daatje
toegestoken. En in die enveloppe was
het geld, noodig om Baas Koael te
redden.
Toen Willem van Manen door
de Rechtbank veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf (noch het
O.M. noch by bad appèl aangeteekend)
zyn straf had uitgezeten zwierf
hy als gebroken verloren man
door de stad.
Moeder was gestorven en voor
vader durfde by zich niet vertooDen.
In de maanden, die hy in z'n cel
had doorgebracht, had ie voort
durend aan Da gedacht. De scbando,
zeide Heronsgate. „Dat heeft zeker
iets te maken met het treurspel. Het
meisje verlangde klaarbiykelyk om
de een of andere onbekende reden
ze in baar bezit te krygen."
„Denkt gy dat?"
„Wel my Bchynt dit het geval
te zyn geweest. Ik weet natuurlyk
alleen maar, wat ik in de couranten
heb gelezen."
De man mot de uitpuilende oogen
keerde zich om en toen hy weder
zijn vriend aanzag, vroeg hy plotse
ling met een vreemde veranderde
stem
„Daar zyt gy geheel zeker van
bè 1 Heronagate. Zyt gy er volkomen
zeker van, dat wat gy in de couranten
hebt gelezen, werkeiyk all6e i», wat
gy van deze zonderlinge zaak afweet
HOOFDSTUK XI.
Op weg naar de waarheid.
Roger Heronsgate lachte zyn vriend
b&rteiyk in bet gelaat uit. Hy was
altyd vol grimmigen humor. Maar
de oorlog had den humor van eiken
waren Brit veranderd.
„M|jn beate, oude kerel," riep by
uit, „wat denkt gy wel? Wel, ik
had zelfs nog nooit van dien Stanyon
Strange gehoord, vóórdat ik wat van
hem in de couranten las."
„Ik dacht, dat gy hem misschien
hadt gekend."
„Hal iDfleby, dat is bet ellendige
van de studie der criminologie. Het
maakt Iemand zoo vreeseiyk achter-
de ellende ze telden schier niet.
Hy bad Daatje teruggevonden...
Eu hy ging naar Baas Kosel. De
werkplaats was ergens anders go
vestigd op kleiner schaal. Hy mosat
wachten. De baas zou direct wol
komen. Hy vond een ouden kenni3,
die 'm berkendeen omdat niemand
hem zag of hoorde op dat moment
eer. praatje met Wim aanknoopte.
Hy hoord» hoe Baas Koiel toch
nog met z'n schoonzoon Jan Millert,
verzoend was. Och - ja, zoo gaat 't.
hè? zei de oude-kenuis, die zich
hoorend dat de baas naderde -
snel uit de voeten maakte.
Wat is er wat wou je, vroeg
baas Kosel, Willem ziende.
En het schaamrood vloog den ouden
man naar de wangen. Hy wist, dat
men hen beluisterde...
Hy haalde z'n portemoncaie voor
den dag en gaf Willem een tiontj j..
Draaide zich om en slofto weg.
Willem bad al gehoord, dat Jan
Millert en zyD vrouw verhuisd waren.
Waarheen? Tjai.. Willem stak de
aalmoes van Baas Koael in z'n zak.
Vroeg niets meer. 't Begon al to
schemeren. Hy Hop laügzaam droo-
merlg de avond stad in, waar de
lichtjes al hier en daar waren opge
stoken. Waarheen nu?... 't Kon
hem niks meer schelen....
INGEZONOEN.
Baluu ▼•notwoordilijkheld d«r Rednotla.
a!«t gaplxatiu itukkaa wordt d« to\<r
niet t4(Ufgegeven).
•escbte Redactie.
Met belangstelling las o dergeteo-
kenée «te ingezonden stukken van da
heeren Staalman en Mlchela, in Uw
blad tan 18 en 22 Dsc. j I.
Ten volle ga ik mee met hen, die
beweren dat de verotdeniog op not
pellen van mosselen en garnalen,
zooals se door onze gemeenteraad is
aangenomen, ergerlijk en dom ia. Do
heer Michels en andoren aanvaarden
de volle consequentie van bet nadeel
dat aan sommige belangen wordt
toegebracht,
Bat kunnen «ile heeren wel dóen,
want het zyn niet hun belangen, die
bier op hst sp«] ataan, maar van
honderden huisgezinnen, die in doze
duro tyden «te zoo noodlgebg verdienste
niet kanDen miiien.
Was er geen betere regeling te
treffen geweest, dan dese, wsarby
het pellen van mosselen en garnalen
zoo maar, zonder meer, ala huis
industrie wordt verboden?
Waarom moet de goede het met
de kwade ontgelden?
Was er een verordening gemaakt,
waarin verboden waa, dat jonge
kinderen tot avonds laat pelden
en dat het aan onzindeiyke huis-
gezianen verboden werd, daar zou
'k mee accoord kunnen gaan.
Als deskundige preteateer ik tegen
het besluit van onzen gemeenteraad.
Waarom niet van gemeentewege
iemand aangeateld, die contitlo uit
oefend in die gezinnen, waar gepeld
wordt?
Bat er gezinnen zyD, waar hot
niet zindeiyk is, weten wQ.
Maar weten de heeren Michel» en
anderen ook, dat er zeer vele gezinnen
zyn waar de heeren Raadsleden ge
rust een kijkje kunnen nemen
Ik ken halegesinDec zonder jonxe
kinderen, die met het pellen nog
aardig verdiendennette buisgezinnen
dte zonder zorg de winter tegemoet
gingen. Waar moeten deze mensch?n
heen, nu bun byverdienoteophoudt?
Daarom nogmaals: moet de goeie
het met de kw3d» ontgelden?
U aanvaardt de volle conaEquentie
van dat nedeel, U durft voel.
Be heer Michcla schrijft: als deze
industrie in onze gemeente zoo gn-ote
levensvatbaarheid heeft, dan zullen
de werkgevers in die bedryven voor
behoorlijke werkplaatsen kunnen en
moeten zorgen.
Mag ik den beu Michels hierop
antwoonien, dat de kosten, om zulke
werkplaatsen te maken, in dezen
abnormalen tyd te hoog zijn.
Bat de exploitatio kosten daardoor
enorm souden stygen, waarby nog
komt dat het pellen van moBvelen
en garnalen naar allo waarschyniyit-
heid een bediyf ia dat direct ophoudt
wanneer de eerlog voorby ia.
Ban zouden de werkgevers groote
gebouwen hebben, waarin nlota te
doen was.
Het ie te betreuren, dat In onzen
gemeenteraad geen vertegenwoordi
ger* zitten, die veratand van visscherU
en vischhandel hebben.
Ban was deze verordening zoo niet
aangenomen, want wie verstand van
deze zaken heeft, stemt niet voor
een verordening, welke zulke ge
volgen na zich aleept.
Met dank voor plaatsing,
Hoogachtend,
J. Plaatsmak.
dochtig tegenover zyn medemeDschan.
Na een poos wordt de misdaad eon
soort van manie en men ziet moord
in de oogen van de helft der monschen,
welke meD ontmoet."
Igbert Iugleby keek bem verbsasd
door zyn ronde glazen aan. Al zyn
verdenkingen waren door Herocs-
gate's rondo openhartigheid op de
vlucht gejaagd, door zyn verlangen
om naar net tooneel van den moord
te gaan en den SuperinteDdant Shir
land te onlmoeten.
Ala yverig student yan do kennis
van misdaden en misdadigers, in
verbaDd met evn standaard werk,
dat by zes Jaar geleden geschreven
bad over het onderwerp, kende bij
zeer wel het afgtyzen waarmede de
misdadiger het tooneel van zyo dader
weer ziet en de inwendige vms,
welke by gevoelt ala by menscben
ontmoet, wier pogingen op zyn ondor-
gang z|jn gericht. Ho? verbard hy
ook moge zyn, deinst de schuldige
toch op bet een of ander oogenblik
terug.
(Weidt vervolgd).
