HELDERSCHECOURANT
TUIN-CONCERT
Hotel „BELLEVUE".
ZONDAG a.s.
No. 4MI
DINSDAG 30 JULI ISIS
40a JAARGANG
Op Mfl|nfl> van b,ad
Is opg«nom«n:
I. DE OISTIIBUTIE ts Hsldsr.
n Callanteeog.
m ZUpa.
Anna Paulawna.
Taial.
2. Faulllaton, enz.
Ba Franashan rukkan ap ovar
aan kraad frant.
Parfi», 27 Juli, 'a avonds. Officieel.
Onder dan voortdurenden druk, dien
da Franechen an geallieerde troepen
aedart verscheidens dagen op da
Buitsche strijdkrachten hebben uit
geoefend, zijn deze laatste heden o?er
het geheele front tan Noorden van
de Marna teruggeweken. Be Fr&nacha
troepen, dia da achterhoede op da
hlelenzitten.hebbendellnleBruyères-
Vllleneuve-sur-Fère—Courmont- Psa-
ay - GrinyCulalaa -La Nauvillaaux
Larris-Cbaumuzy bereikt Be rech
teroever van da Marna ia ever aan
aanzienlijke diepte gezuiverd. Be
Franachen zetten hun vorderingen
voort op meer dal 15 K.M. ten Noord-
Ooaten van Chateau-Thierry.
Aan het front van Champagne be
draagt bet aantal gevangenen, door
de Franachen ten Zuiden van den
Mont-eane Nom gemaakt, meer dan
300, onder wie nrgen officieren.
Parija, 28 Juli, 's middaga. In dan
loop van den nacht bereikten onze
afdeelingen den Zuidelijken oever van
de Ourcq en naderden op den rechter
vleugel den weg van Bormana naar
Reima.
In Cnampagne aioegen wij ver-
acheidene aanvallen van den vijand op
ooze nieuwe stellingen ten Z. van den
Mont sane-Nom en ten N.0. van St.
Hilaire af. WQ hebben onze ltniee
volkomen gehandhaafd.
Berlijn, 28 Juli, 'a middaga. Officlael.
Legergroep van kroonprina Ruppreckt.
Krachtig* aanvallen van den vijand
ten N. van de LeLe, aan weerakanten
van de Somme en ten N.W. van
Montdidier werden afgeslagen.
In enkele sectoren heeracbte artllle
rle-bedrijvigheid.
Legergreep van den Bultachen
kroonprins. Aan hat gavechtsfront
verliep de dag kalm. Er hadden kleine
infanteriegevechten plaats op het
voorterrein van nieuwe stellingen.
In Champagne drong de vijand bij
een plaatselfikea aanval in eaze
voorste linies teik.ZLï*ndraFichtel-
berg door. Bij esc tegenaanval werd
hij er grootendeela weer uitgeworpen.
Fach kasehlkt evar
I'/. mllliaaa man.
Berlijo, 28 Juli. Met walke enorme
strijdkracht Foch z(jn tegenoffen
sief heeft ingezet, blijkt daaruit, dat
tuaachen Soiasona en Tahure 70 divisies
der Entente deelnemen aan den strijd
daaronder zijn zes Amerikaansche,
vier Eogeleche, twee ItaUaaneche en
één Pooleche divisie. Met de artillerie
meegerekend nemen rond anderhalf
millioen man aan de zijde der Entente
aan den slag deel.
Nagars an Raadhuldan.
Volgens een bericht uit Bern aan
Buitsche bladen maakthet Amerikaan
sche propaganda bureau bekend, dat
in bet Arnerlkaansche leger, behalve
negertroepen, ook een afdeeling roode
Indianen is van den st&m der Apachen,
die aie verkenningstroepen dienst
doen. Beze Indianen komen uit het
gebergte in het Weiten van Axizona
en zouden beroemd zijn wegenehua
behendigheid en uithouding*vermo
gen. Be Apachen als verkenners in
den huldigen oorlog 1 Alm&rd wordt
weer modern.
Da Japanners op hat toonaai.
Opkomend onweer In het Oosten.
Het zal niet lang meer duren of
in de geschiedenis van dezan wereld
oorlog begint een geheel nieuw hoofd
stuk, waarvan de bladzijden ons ge
beurtenissen zullen verhalen, even
verraseend voor het oogenblik alt
vérstrekkend vaa beteekenis voor de
vorming der toekomstige politieke
wereld. Wij zullen de Japanache land
strijdkrachten zien eptreden op een
zoo goed ala nieuw oorlogsterrein, in
Siberiö, en onder den invloed hunner
verschijning en naar gelang van de
snelheid van hun opm&rsch in Wes
telijke richting, den chaotischen toe
stand in Rusland zien toenemen en
het nog pas kort geleden door de
revolutionnaire bestrijders van het
Taarendom zoozeer gevloekte milita
risme met feller kracht dan te voren
zien herleven op de veracht puln<
hoopon der Bolsje wiek acht vrijheids-,
gelijkheide- en broedorschapsllluaiea.
De beweging der Tijecho Slovaken
breidt zich meer en meer uit en de
ontruiming van Moskou, waar de
Bolsjowiokscho regeering zich na den
val van Jaroelaw, Samara en Sim-
brinak allesbehalve veilig gevoelt,
alsmede het besluit der Volkscommis
sarissen tot ontbinding der onbetrouw
baar gebleken Roode Sarde (waarvan
gedeelten naar het contra-revoluti-
onnalre leger zijn overgeloop»n),t#e-
kenen den toestand, die nog verergerd
wordt door de gisting in Oekrljina,
waar da bevolking den Buitschere
beslist vijandig gezind is.
En nu hebben de Japanners zich
blijkbaar van de Yereenigde Staten
de toestemming weten ts veraeker»
voor de vrijheid van beweging, welke
zij b(j hun actie in SlberiS meenon
noodig te hebben. Zij zullen daarbij
ongetwijfeld handelen als schranders
mandatarissen, die aan de zorg voor
de belangen hunner Uitgevers, dit
voor hun eigen beUngen -op zeer
ruime wijze weten te paren.
JBe Eatente wil", aldus de ,Köln,
Yolkaz.", ,het Russischs Huis aan
alle kanten in brand geatoken zien,
om uit de asch een nieuw Rueland
te doen verrijzen als een phenJx, die
beter aan haar belangen dienstbaar
zal zijn dan het oude Rusland. Het
is in den grond van de zaak een
titanen strijd tegen Midden Europa,
van welken strijd w{j het tot dusverre
zeer twijfelachtig resultaat mat kalm
te, maar ook met aandacht zich zien
ontwikkelen. Niet geheel en al dui
delfik is, welke pUnnen de revoluti
onaire Russische elementen in Oost-
Azië, als wier leider generaal Horvat,
schijnt op te treden, nastreven. Of
zij gelooven dat het heil van RusUnd,
bepaaldelijk van Russisch Siberië,
verwacht kan worden van het in
grijpen der meest eigenbaatzuchtige
mogendhedengroep die men zich den
ken kan?" Aldus de ,Kë!n. Volks-
iltung". Vermoedelijk willen de
Tpjecho Stovaken, sociaal-revolutio
nairen en hun verdere gelegenheids-
bondgenooten, het er maar eene op
wagen met de Entente aftam te wer
ken tegen Buitscbland, dat, volgens
Lenin'a verklaring, van Rusland bij
den onderdxukkingsvrede van Brest
Litowek een oorlogsschatting van 6
mUliard roebel heeft geêlacbt. Een
meer ongunstige transactie dan die
welke bet Bolsjewiekeche regiem met
de centrale regieringen heeft geslo
ten, is voor een Rusland, dat even
tutti in de poaitis van scbuldsnsar
tegenover de Entente zou komen te
staan, bijna niet denkbaar. Buitich-
land ziet in het Oosten een nieuw
onweer opkomen waaruit de blikaem
dreigt in te elaan, vooreerst in zijn
gsrmanisatlsplannen ten opzichte van
Siberiö, dan in zijn te Breit-Litowsk
opgeworpen vredeebolwerk en ten
slotte in het ontwerp van zijn actie
op het Westelijk front.
Japan en Amerika vormen na
vier jaren vechten* van Frankrijk,
Engeland en Italië tegen de Centrale
mogendheden - thans de hoop der
Entente. Wei een bewfis hoe in bet
midden van het onbellaja&r 1914 het
militaire machtsevenwicht tuucben
de groote mogendheden van Europa
door de buitensporige opdrijving der
oorlogetoerustingen van Buitschland
en Oostenrijk, totaal verbroken was
Amerika zal het blijkt nog eens
nit de verklaringen, Bonderdag afge
legd in denSrnaat cUt rusten voordat
het de hoop der geallieerden beeft
verwezenlijkt, en Japan gaat ter be
spoediging daarvan nu het z|Jne bij
dragen
BINNENLAND.
Da Kablaetsfornitie.
Naar de N.Rott.Ct. verneemt heeft
Prof. Nolene van den aanvang af zich
voorgenomen, niet zelf als Premier
van het nieuwe Kabinet z:ttlng te
en aangezien bij ook geen
herhaling wenecht van hetgeen in
1905 met het Kabinet de Meester is
:eschled, omvatte zijne werkzaam
leid niet alleen de besprekingen met
verschillende partijen, maar was zij
er ook op gericht, een der toekomstige
ministère te bewegen, eventueel alt
formateur op te treden, indien de heer
Nolens zelf terugtrad. In bet nog niet
slagen van dit laatste schijnt de moei
lijkheid te liggen, aangezien overigens
alle* gereed schijnt te zijn.
Hat cenveol.
Blijkens bij het departement van
Marine ontvangen bericht, is het con-
vooi heden van La* Paimas vertrok
ken ter voortzetting van de reis naar
Indië.
Kataas tegei verlaagd» prija
Naar .Het Volk" verneemt, heeft
het gemeentebestuur van Amsterdam
de hand weten te leggen op een vrij
groote partij katoen, geschikt voor
bet vervaardigen van onderkleeding.
Eet katoen zal binnenkort worden
gedistribueerd tegen een prijs, die
aanmerkelijk lager is dan die in den
vrijen handel.
Be stof zal alleen aan hen worden
verstrekt, die gerechtigd zijn tot het
ontvangen van lederkaarten en schoe-
nenbons.
Op deze wijze hoopt men eeniger-
mate te voorzien in de groote be
hoefte aan onderkleeding, die thans
de arbeidersklasse, als gevolg van
de schrikkelijke duurU der grond
stoffen, bestaat.
Dt uitwisseling
van krl]|S|Bvii|»».
Het H.blad verneemt, dat met de
Rotterdamache Lloyd en de Maat
schappij Zeeland weder onderhande
lingen worden gevoerd over de uit
wisseling van Buitsche en Engelsche
krijgsgevangenen, welke sedert 6 Juni,
toen de .Koningin Regentes" verloren
ging, is stopgezet.
Onza braadstafvaarzlaalng.
Het is een opmerkelijk verschfinssl,
zoo schrijft het Handelsblad, dat ds
stremming van den aanvoer van
brandstof uit het buitenland op dit
oogenblik slechts esn betrekkelijk
inconvenlént vormt. Twee jaar ge
leden zou het stop-staan van den
import gedurende een periode van
enkele maanden een volslagen des
organisatie van het maatschappelijk
leven tengevolge hebben gehadthans
vormt de rantsoeneering der indus
trie, van de verkeersmiddelen en de
gasfabrieken wel een aanzienlijke,
doch niet onoverkomelijke moeilijk
heid. Gaalooze uren zijn een balten-
gewoon onaangename dageljjksche
plaag, en de beperking van verschil
lende bedrijven is nog onplslzisriger,
maar het is een feit, dat ds toestand
dragelijk is. Wij begrijpen wel, dat
deze bewering niet onaangevochten
zal blijven - het geldt hier een
quaestl* van appreciatie - en dat
vooral belanghebbenden met een be
perkten gezichtskring haar onjuist-
heid zullen pogen aan fee toonen,
maar wij houden haar niettemin
staande. Nederland kan zich op dit
oogenblik redden.
Meer met maar ook niet minder.
Oude reserves kunnen thans gsen
gewicht in de schaal leggenwij zijn
aangewezen op de productie van-den
dag. Niettemin is van een desorga
nisatie die ons tegenover het bui
tenland in een zeer afhankelijke po
sitie zou brengen geen sprake.
Be aanvoer uit Buitschland, die deze
maand plaats heeft8000 ton krach-
tene de ju<st geëindigd» overeenkomst,
25.000 ton als gevolg van de eind
Juni getroffen beschikking, kan dus
zelfs als reserve worden opgelegd.
Beze betrekkelijk geringe hoeveelheid
thans aan te wenden om een be
trekkelijk onbeteekenende verhooging
van het gasrantsoen te bewerkstel
ligen zou natuurlijk al te dwaas zijn,
gelet op de onzekere toekomst. En
natuurlek zullen, ale de aanvoer uit
Buitschland eenmaal bij algemeens
overeenkomst is geregeld, de moei
lijkheden ook nog niet van de baan
is. Wij hebben trouwens dit tus
■chen haakjes vroeger al eens
medegedeeld, dat de 25.000 ton, waar
over wij schreven (toen was er nog
■prake van het dubbele), een voor-
■chot ie op de levering, die krachtens
ds regeling dezer economische be
trekkingen met Buitschland, waar-
ovër onderhandeld wordt, zal plaats
hsbben.
Zelfs Indien lntusachen eenigerlel
aanvoer niet meer mocht plaats
hsbben, zou er toch nog geen reden
tot pessimisme zijn. Thans reeds kan,
uit as tigen productie, sen niet onbs-
teekenende reserve worden gemaakt
die in het barre eeizoen nuttige
diensten kan bewijzen: beschikbaar
stelling van het z.g. minimum rantsoen
voor huisbrand Ie bereids verzekerd.
Be prikkel van vier oorlogsjaren
heeft onze productie thans dus zoo
danig opgevoerd dat Nederland, z|j
het dan met groote moeite, aanvoeren
uit het buitenland ontberen kan.
lederen Nederlander zijn, teneinde
dit meeat-oeconomisch stelsel van
verbruik te kunnen doorvoeren, op
offeringen opgelegd. Maar bfi de
dagelfiksche mUère, die wü allen te
dragen hebben, van den groot
industrieel af tot de eenvoudigste
huismoeder, mag men toch wel eens
bedenken welk een enorme verster
king onzer positie tegenover Buitsch
land eeh gevolg daarvan is. Natuurlijk
ziet men reiUiakend ait naar aanvul
ling der eigen voortbrenging: onont
beerlijk is die echter niet. In bet
uiterste geval kkn het zonder.
Enkele cijfers ter illustratie. Voor
den oorlog verbruikten wij omstreeks
7 mill. ton steenkool psr jaar. Allerlei
oorzaken hebben gedurende de crisis
deze hoeveelheid gedrukt, maar
Nederland zou dit quantum zeer
gemakkelijk kunnen afnemen, wan
neer de mogelijkheid van onbeperkte
beschikbaarstelling bestond.
Be Limburgsche mijnen produceer
den voor 1914 nauwelijks een derde
deel van dit quantum. Thans ia ds
productie gestegen tot 275.000 ton
per maand of, afgerond 3 890.000 ton
per jaar. Be bruinkoolvelden leveren
reeds omstreeks 140.000 ton per maand
op: omgerekend komt dat oveieen
met 40.000 ton steenkool. Be jaar-
iroductie bedr&att dus, omgerekend
n kolen, 480.000 Ionzij zal binnen
enkele maanden waarschijnlijk nog
aanzienlijk stijgen.
Be turfproductie ia thans gelijk te
stellen met 350.000 ton steenkool in
12 maanden, dit cijfer wordt, evenals
dat van de kolen productie, grooter.
In totaal kan men dus thans beschik
ken over een hoeveelheid brandstof,
die overeenkomt met omstreeks
4.100.000 ton steenkool. Baarbij komt
nog een aanzienlijk quantum hout.
Be kurk, waarop Nederland drijft 1
QamaantalIJk groaata-badrljf
ta Amsterdam.
B. en W. van Amsterdam stellen
den gemeenteraad voor, over te gaan
tot de inrichting van een Gemeente
lijk Groentebedrijf, allereerst onder
aanwending van aan de gemeente
toebehoorende grondentevens tot
inrichting van een gemeentelijk win
kelbedrijf voor groenten en aanver
wante artikelen.
Be toelichting tot de thans door
B. en W. ingediende voorstellen is
tevens praeadviea op het bekende
voorstel van 8 sociaal-dam. leden,
luidende: ,Be raad verklaart zich in
beginsel voor een gemeentelijk land
bouwbedrijf, en noodigt B. en W. uit
de daartoe strekkende voorstellen te
doen.
B. en W. stellen voorop, dat het
grondbezit der gemeente niet van
een zoodanig» omvang is dat het
vestigen van een volledig gemeente
lijk landbouwbedrijf daarop ter voor
ziening in ds behoefte aan levens
middelen van de hoofdstad mogsüjk
is. Tenminste zou het niet van be
teekenis kunnen zijn om voor ge
meentelijke bemoeiingen voldoende
motiet op te leveren. Daarvoor zou
noodig zijn een oppervlakte van
30.000 H.A., en het tegenwoordig
bezit der gemeente aan gras
bouwland bedraagt slechts 958 H.A.
B. en W. behandelen dan de vraag,
of het raadsbesluit, op 5 Mei 1915
genomen in overeenstemming met
de vooratellen tot onderzoek van den
stand van het marktwezen, nog ge
heel onveranderd kan worden uitge
voerd.
Ongeveer 600 H.A. gemeentegrond
van de 968.61.99 H.A., waarop geen
hulzen e.d. gebouwd zijn, is
tuinbouw gsschikt. Van deze opper
vlakte kan de helit voor zeer ge-
ruimen tijd voor den verbouw van
groenten in aanmerking komen.
Be productie nu van een opper
vlakte van 600 H.A. kan vangroot#
bsteekenis zijn voor de voedselvoor
ziening van de Amaterdamsche be
volking. Zij kan bedragen ongeveer
een vierde en ongeveer de helft van
den normalen aanvoer van vroege
bij gunstig weder
van 3.30 tot 10.30 uur.
aardappelen,verechillende koolsoorten'
snij- en elaboonen, uien, vroege wor"
telen, winterwortelen, »dijvie, sla'
spinazie, rabarber, raapstelen, aard'
beien en komkommers.
Reeds met de hier genoemde hoe
lelheden zou de gemeentelijke
productie belangrijken invloed oefenen
op voldoende aanvoer en op de kwa
liteit van het aangevoerde.
Voor de hierboven aangegeven be
bouwing van «00 H.A. zou een^per-
soneel van ongeveer 500 vaste, 100
losse arbeiders in 'de drie zomer-
in, 20 opzichters en 4 hoofd
opzichters moeten worden aangesteld.
Voorts zal een deskundig man
moeten worden aangesteld als hoofd
van bet geheele groentebedrijf. Het
schijnt voor den eerstvolgenden tijd
gewenscht, den arbeiders recht-
streeksch belang bij de opbrengst te
geven, bfiv. door boven het loon,
>ercentages der bruto-opbrengst of
>»sparingipremiën nit te loven. Be
gehuwde arbeiders zullen vrije wo
ning moeten genieten. Beetaande
woonhuizen zullen verbouwd en boven
dien nog 400 arbeiderswoningen ge
bouwd moeten worden, zooveel moge
lijk in de onmiddellijke omgeving der
cnltuurgronden. Een en ander ia
noodig, om goed personeel te krijgen
en te behouden.
Be gezamenlijk* kosten van gereed
maken van grond, enz., transport
middelen, gereedschappen, emballage,
zaad, broeibakken en ramen, inrich
ting smederij en timmerwinkel en
inrichting varkenshouderij zijn ge
raamd pp f 2,856,000.
Voor rente, afschrijving en onder
houd wordt gerekend totaal f 175,200.
Be jaarlijksche inkomsten word»
begroot op f 1,101,750, de jaarlfikschs
uitgaven op f 1,088,126.
Gemeentelijke groentewinkels. B*
emeentelfike winkels, zoo vervolgen
W.f zijn in de eerste plaats
noodig als orgaan voor de prijsrege
ling. Daarnaast beoogen zQ verbete
ring in de wjjze, waarop in den
kleinhandel de groenten worden be
handeld.
Het inricht» van groentewinkels
door de gemeente heeft niet de be
doeling, den kleinhandel in groenten
;eheel in handen der gemeente te
)rengen, doch om aan dezen klein
handel krachtige leiding te geven in
dé richting waarin, in het belang der
levensmiddelen-voorziening, verbete
ring moet worden verkregen. Boor
bet inrichten van een aantal stan
daardwinkels zal het mogelijk zijn,
een betere verzorging der croenten
te waarborgen, de kleinhandelsprijzen
in redelijke verhouding te do» zijn
tot de productiekosten, vermeerderd
met de noodzakelijke koet» van
distributie en beleoning voor bemoei
ing, en aldus den opzet van e» ge
meentelijk groentebedrijf tot zijn recht
te doen kom».
Be organisatie van het wiakel-
bedrijf wordt in het kort als volgt
gedacht. Naast de geheele admini-
atratie in de boofdboekhouding zal
voor ieder» winkel een afzonderlijke
administratie moet» worden gevoerd.
E» inkoopcentralo zal de groent»
moeten aankoopen van het groente
bedrijf daarnaast ter markt of ter
veiling in of buiten Amsterdam,
Voorts moet dit centrale orgaan
zorgen voor ontvangst, bshandellng,
transport naar de winkels. Behalve
sen hoofd, zal het personeel moet»
bestaan uit e» chef inkooper e»
magazijnmeester, elk met een oasis
tent, benevens een drietal schrijvers.
Voor iedar» winkel is noodig een
winkelhouder, die financieel# ver
antwoordelijkheid heeft. Be ontvang
sten moeten aan kasbeambten worden
afgedragen.
Op het terrein van de groentemarkt
zal word» geplaatst e» magazijn
met kantoorruimte. Voor het winkel
bedrijf zullen moeten word» inge
richt e» 50 tal door de gemeente
aan te koopen huizen, eventueel door
verbouwing voor winkel in te richten.
Be bovenhuizen kannen worden ver
huurd, behalve eenige vertrekken ten
dienate van den winkelhouder en zfin
gezin. Be inkomsten van den winkel
houder zullen zijn, deels vaat loon,
anderdeels provisie-van den verkoop.
Geraamd wordt een gemiddelde
omzet van f375 per winkel en per
week. Be winstmarge is gemiddeld
te ramen op 25*/» den omzet
(verkoopsbedrag). Be winst is dus te
stellen op gemiddeld f 93.75 per week
en per winkeL
Voor den aankoop van huizen en
verbouwing, voor den inventaris, voor
het centraal magazijn, voor inven
taris en lichters en voor 5 vracht-
automobielen, ram» B. W. het
benoodlgd bedrag op f 1.162.500.
Be exploitatiecfifers van de inkoop
centrale word» geraamd op f80.150,
zijnde hetzelfde bedrag waarop B.
W. de bijdragen der winkels ramen.
winkels zullen hun koet» be
hoor» te dekken, zonder dat het
vooropgezette doel, de verbetering
der levensmiddelen voorziening, daar
door minder goed z&I worden gediend,
De Ceatrale Keukeas ea da
sefaainobta.
Op uitnoodiging van het bestuur
van ds Gemeentelijks Centrale Keuken
te Amsterdam kwam Zaterdagmiddag
in ,Het Nat" aldaar e» groot aantal
vertegenwoordigers van centrale keu
kens in dsn lande bQe», tot gemeen-
schappelijk overleg ten aanzien van
de moeilijkheden waarin de keukens
meer en meer zijn geraakt tenge
volge van de maatregel» der Re
geering in verband met het schaar-
schar worden der levensmiddel».
Mevrouw A. J. J. Te liegen—
F o c k, presidente van de Ameterdam-
acha gemeentelijke centrale keuken,
leidde de vergadering, en deelde mede,
dat deze bfieenkomet was belegd in
overleg met de beituren der keukens
te 'sGravenhage en Rotterdam.
Be heer F. M. W i b a u t voerde
het eerst bet woord en wees erop,
dat 't langzamerhand een knnststuk
wordtnaarmate de grondstoffen voor
de keukens minder worden, wordt de
vraag naar spijzen grooter. Het is
voor de distributiebedrijven onmoge
lijk geworden aan de wenschen der
centrale keukene te voldoen. E» jaar
geleden beschikte men nog wel eens
over de zoogenaamde overschotten op
de rantsoenen, en konden de centrale
keukens uit die overschotten worden
voorzien. Nu echter zijn die over
schotten verdwenen, mede ten ge
volge van de inkrimping van het
broodrantsoen, en de keukens raken
aangewezen op de hoeveelheden, die
zij kunnen krijgen op de bons welke
zij van de verbruikers innemen. Daar-
door wordt hun bedrijf onmogelijk.
Het is bijvoorbeeld onmogelijk be
hoorlijke stamppot te bereiden met
het rantsoen. Bij bruine boenen komt
m» in den regel bons te kort.
Een voedzame soep kan men niet
bereiden fconder gemalen erwten of
andere peulvruchten, gort of rijst als
bindmiddel. Maar dau kan men geen
erwten of andere peulvruchten als
afzonderlijk gerecht geven, want
daartoe strekken de bons niet. Bat
alles leidt ertoe, dat verschillende
keukens het bedrijf moeten gaan
stopzetten.
Het ligt nn in de bedoeling zich
gezamenlijk tot de Regeering te wenden
met het verzoek een andere gedragslijn
tegenover de centrale keukens te gaan
volgen dan die tot nu toe gebruikelijk
was. Correspondentie en onderhande
ling met den minister van landbouw
heeft geen resultaat gehad. In zijn
circulaire van 23 April zegt de mi
nister dat bij 't zou betreuren als de
keukens ophielden te besta», maar
dat bij gsen vrijheid vindt voor de
keukens extra hoeveelheden te ver
strekken. Be minister doet daarbij
aan de h»d een middel dat wellicht
zou kunnen helpen, wel door de
beschikking te geven over de over
schotten, welke, naar hij toegeeft,
niet groot meer zfin.
Bit standpunt moet naar spreker's
meening verlaten wordenBe regeering
mag het niet lat» bfi e» betuiging
van sympathie zonder de bestaans
mogelijkheid van de keukens te ver
zekeren. Erkent men dat de centrale
keukens nut hebben ter bestrijding
v» ondervoeding, dan moeten zfi
blfiven bestaan. Nu kan de minister
niet tooveren, en 't spreekt vanzelf
dat vermeerderd rantsoen aan de
centrale keukens ten koste zal komen
van de andere rantsoenen. Bat ia nu
eenmaal niet anders, en men zal het
moeten aanvaard». Indien men er
kent dat de bereiding in centrale
keukens waarborgt meer verscheiden
heid van spfizen en grootere voed
zaamheid, dan zal m» in den a.e.
winter, wanneer er nog grooter
achaarschte zal zfin dan den vorig»
winter, de centrale keukens moet»
behoud».
Be heer Harteveld (centrale
keuken Rheden) vraagt wat naar
inleiders meening, met name wat de
aardappelen betreft, bfi een regeling
ala bier bedoeld, zal overblijven voor
h» dis niet van de centrale keuken
gebruik maken. Men denke daarbij
aan de omstandigheid, dat in sommige
gsme»ten zekere categorieën zijn
uitgesloten van gebruikmaking van
de keukens (bfiv. Arnhsm).
Be heer Goedhart (wethouder
vau Arnhem) zou in den brief op vet
evenveel nadruk gelogd willen zien
als op aardappelen. Voorts zegt spreker
dat de keukens zich moet» toeleggen
op conserveeren van vrije groenten
voor den a.s. winter, opdat mtn
tenminste daarvoor buiten de regee-
ring kan.
Hilversum ziet weinig heil in
een lang schrijven, zou liever sen
deputatie naar d» minister zien gaan.
Utrecht wil in 't bijzonder d»
nadruk gelegd zien op de moeielfik
heden van het inhouden van bons
voor schoolvoeding vanwege
de centrale keukens.
Baarn ziet in het toesta» v»
het gevraagde het gevaar dat daardoor
de aantrekkelijkheid van de centrale
keukens steeds grooter wordt, zoodat
een steeds grooter psrcentage van ds
bevolking ervan gebruik maakt. Ban
zou er niets of zoo goed ala niets
overblijven voor hen die niet van de
centrale keukene gebruik maken.
Wolvega legt nog eene den
nadruk op de behoefte aan vet.
B o r n e vreest door inwilliging v»
het verzoek voor benadeeling v» die,
vooral kleine, gemeenten,
centrale keukene hsbben.
Maastricht zou aangedrongen
willen zien op beëindiging van het
systeem van uniforme r»tio»eering,
wat in ds practfik geen uniforme
r»taoeneering i», omdat bewoners
v» het platteland veel meer hebben
dan de stedelingen. In elk geval zou
spreker willen hebben extra rantsoen
voor wie zwaren arbeid verrichten.
Apeldoorn bepleit de stichting
van e» bond v» centrale kouken
besturen.
Krniningen vraagt hoe 't
mogelijk is, dat de eene keuken
blijkbaar veel meer gedaan krijgt
dan de »dere. Krniningen heeft
moeten sluit», in e» plaats daar
in ds buurt verschaft ds keukra nog
volop spijzen zonder bons.
Rotterdam wil, ter voorkoming
v» een te grooten toeloop naar de
centrale keukens, liever vragen om
extra boni voor h», die wél van
de keuken gebruik maken,
Hoogeveen bepleit tegenover
enkele gemaakte opmerkingen een
zoo groot mogelijke deelneming aan
de centrale keukene.
Be inleider, de beer W i b a u t, be
antwoordt de gemaakte opmerkingen.
Voor uithongering" van de niet
van de keukens gebruik makenden
is spraker niet bang. Wanneer
men e» vergelijking maakt met
Buitschland en Oostenrijk, waar de
omat»digheden allang zfin zooale ze
hier nu langzamerhand geworden zfin
en worden, ziet men, dat de kans
op een hoogere deelneming dan 1/8
van de bevolking niet waarschfinlfik
Hamburg heeft dat maximum van
1/3 bereikt, in Keulen, waar men op
1/3 Ingericht ie, heeft m» dat getal
nog niet bereikt. Overigens is het
toch niet zoo onbillijk, dat eenige
vergemakkelijking wordt gegeven aan
hen, die absoluut niet in staat zfin
zich aanvuliinfilevenemiddelen te
verschaffen. Men bedenke, dat 't gaat
om een groot volksbelang. Wat nu
verzuimd wordt, zal later niet meer
in te halen zfin. Wat betreft vet,
spreker acht het vrijwel onmogelijk,
dat ten aanzien van dit artikel iets
zal kunnen worden toegegeven. Ook
ten aanzien v» de nadeelen voor
kleine gemeenten rekent spreker op
het beleid van de regeering.
Bfi atemming blijkt, dat het over-
groote deel der vertegenwoordiger»
adhaesi» betuigt met het concept,
terwijl een aantal zich uitspraak
voorbehoudt totdat overleg gepleegd
zal zfin met medebestuurders.
Op voorstel van Almelo werd
daarop nog besloten tot voorbereiding
van een centraal bureau van advies
voor central# keukene, waartoe een
commissie werd benoemd, samen
gesteld uit vertegenwoordiger* v»
Amsterdam, len Haag, Rotterdam,
Almelo, Hilversum en Vlisaingen.
Ds IJmnldsr trawler „Kas" vargaas.
logger Scb. 313 „Jacobua",
schipper J. Roeleveld, bracht Vrfidag
te IJmulden aan den schipper Gerrit
Plug, de eenigst overlevende der be-
m»ning v» den in IJmulden thuis-
behoorenden trawllogger ,Ena", die
Donderdagmiddag door eene mfinont-
ploffiog verongelukte.
Be* ,Eoa" bevond zich dien middag
ongeveer drie uur tuskchen boei IV
en vuurschip .Terachellingerbank",
toen een groote mfin langs het
schip schuurde, en tot ontploffing
kwam, waardoor het voorschip geheel
werd weggeslagen. Behalve de schip
per die alleen achterop stond, was de
geheele bem»nlng onder dek, zoodat
ailen op slag gedood worden. Be
schipper had de tegenwoordigheid van
geest, zich gedeeltelijk te ontklseden,
waardoor hfi gemakkelijker kon zwem
men. Toen bleek, dat het schip steeds
meer wegzonk, sprong hfi over boord
en moest ongeveer anderhalf uur
rondzwemmen voordat hfi een weg-
[•slagen luik kon oppikken, daarop
con hfi eenigszins uitrusten, doch had
den dood voor oogen. Later zag hfi
weggeslagen acbeepsboot omge
keerd ronddrijven; bfi zwom erheen
en trachtte de boot om te keeren
betgeen na vele vruchtelooze pogingen
[elukte. Veel veiligheid bood ook het
>ootje niet, want het was door de
ontploffing geheel lek geslagen, zoodat
de verschansing nog nauwelfika een
hal ven voet boven de waterlfin op
stak. Een ronddrijvend kussensloop
pikte bfi op om dit bfi wfize v»
zeiltje aan een riem te binden. Zoo
dreef hfi zeventien uren rond, al
vorens ts worden opgemerkt door
het zellvaartuig, dat hfi reeds vele
nr» had gezien.
Aanv»keifik meende men op den
Scheveningschen logger te doen te
hebben met een mfin, waarop een
zeiltje was gebonden, of e» duikboot.
Men besloot er toch been te gaan
redde zoodoende den tohlpbreukeling.
I.Hblad.")
Een krasse, maar afdoeada
maatregel.
Zierikze», 27 Juli. Boor den rijks
ambtenaar v. d. W. en den brigadier
der rfiksveldwacbt V» Sp., van hier,
la op ds hofstede van de wed. V., te
Strooskerke (8.) het vleescb v»e»
pas geslachten stier in beslag genomen
op 'i oogenblik dat een 4 tal slagers
knecht* bezig waren het vleesch op
te iaden te vervoeren. Zfi hadden
den stier gekocht van den landbouwer
W. C., onder deze gemeente, en naar
genoemde hofstede vervoerd ter slach
ting. Van deze clandestiene slachting
is rapport uitgebracht naar Ben Haag.
Vandaar Is nu bericht ingekomen, dat
volgens de wetabspaiing bij de wed.
V. en W. C. al het a»wezlge vee
moet worden onteigend, terwijl de
slagersknechts voor den rechter
moeten verschfin».
Brutaal.
Te Vlisaingen is een zeldzaam
brutale diefstal gepleegd. Be dief ia
door braak of insluiping binnenge
komen, is naar de slaapkamer gega»,
heeft de sleutels van de brandkast
uit de op e» stoel liggende broek
genomen vervolgens op bet kan
toor de brandkast geopend en daaruit
e» belangrijk bedrag gestolen.
Tramglds.
Dezer dagen ie een officieel» reisgids
der voornaamste tramwegen ver-
uitgegeven door de Ned,
Veteenlging voor locaal-epoorwegen
en tramwegen.
Wlrn als zfi. W»t 't werd e» twee
ling. Be natuur is apeetscb en be
dacht 't prille paar Ineens met 'n
goddelfik gezond stel spruit».
'h7ongen e» meld. En ze
vond» t wel angstig zoo gul ineens
bedacht te word». Wim, net zoo
onervaren als zfi, stond er regelrecht
v» te kQken t Vaar trotsch was ie
en flar en gelukkig zat-ie uren bfi
dr wieg, waarin de twee roae men-
achen-larQes wriemelden.
Toen ze weer op mocht zitten,
kreeg ze bezoek v» de hoofd onder-
wfizerea. Ed meelijdend en werkelfik
begaan met 't jonge vrouwtje vroeg
de strenge matrone: ,Maar Truua,
beste meid, en dan zoo Ineens e»
tweeling? Wat dacht je wel?"
En Truui, zenuwachtig toch al na
zoo'n tfid van myaterie en verwach
ting, het moedertje »twoordde hui
lerig met trillende lippen:
,01 juffrouw, ik dacht... ik dacht,
dat da school uitging 1"
NIEUWE BOEKIN.
Tsr aankondiging ontvangen
.Vaders en Zonen", roman door
Iv» Toergenef, in een nieuwe ver
taling uit het Rnseitcb met een
overzicht en een voorwoord van Arn.
Saslborn. Meulenhoff editie.
.Buizend en èén nacht" Arabisch»
vertellingen, uit het Franich vertaald
naar d» oorspronkeifiken Arabischen
tekst door Antoine Galland, Nader-
landache vertaling onder toezicht van
Henri van Booven. (III). Uitgaaf voor
volwassenen. Meulenhoff editie. Prfis
•5 ct. plua 20 ct. crisis toeslag.
Aardsppel-marxisme.
Vergun mfi, geachte Redactie, even
vroegtfidig op U komen teg» de
uitlegging door uwen raadsoverzicht-
echffiver van de marxistische theo
rie» in uw laatste nummer.
Want deze theorieën en dus de
wfize waarop men de economiech»
ontwikkelingsgang beschouwt, heb
ben met het standpunt, dat m»
inneemt ten opzichte van den aard-
appslenopslag, zoover ik weet, niets
te maken.
Zonder marxist te zfin, zonder
socialist te zfin, kan men zeer wei in
komend» winter Ugtn particu
liere aardappelopalag zfin. Hetgeen
de stemming in den Amsterdamschen
Raad over dit onderwerp onlange
bewees.
Het verschil van gevoel» berust
geheel op toekomstige mogelijkheden
dus op omstandigheden, die nie-
Van aan gahuwd ondarwfizarasja.
Ze verwachtte een baby. En ze
nam op school haar ontslag. Want
nu ging z» zich heelemaal wijden
aan den bollen - Jongen, baar eigen
dikken jongen. Want dat 't een jong»
zou zfin, stond bfi baar vast. Win
baar schat v» 'n man, Wim had
z'n zinnen gezet op 'n meisje. Maar
daar zou niets van in kom», omdat
zfi zoo vurig verlangde naar
stamhouder. Neen: 't moest 'n boy
word», 'n sterks, pootige robbedoes
v» 'n jongen-
Ze kregen beiden hun zin, zoowel
INGEZONDEN.
BnlUn T*iutwoord«U)kh*id <u R*dacu«.
Blfikt de sardappeivoorraad over
vloedig, iets dat nu met ge» moge-
Ifikbeld, door wie ook, beweerd kan
word», dan zal van p&rticollere
islag ge» last of gevaar te vreezen
Maar blfikt de voorraad onverhoopt
niet voldoendedan kan het wal
jn, dat de lichamen van al
onze gemeentebestuurders en levens
middelen distribueerden niet voldoen
de zouden zfin, om tot zoenoffer van
de bedrogen massa te dienen.
Als men daarvoor een p&rtfigenoot
kan behoeden, doet men bet toch,
niet waar?
Welnu, wfi meenen de veiligste
weg gekozen te hebben. Meent
partijgenoot Verategen en de raad*-
meerderheid, dat 't zóó ook wel kan,
d» wiil» wfi alle» hop», dat zfi
gelfik zulten krijgen.
Een kwestie van theorie en praktijk
is hier niet. Men maakt mfi niet wfie,
dat de Gemeente niet in staat zou
zfin, indien zfi wil, voor voldoend#
opslagplaat! te zorg». Ik geloof uiet,
trouwens, dat ik in dsn tfid, dat ik
nu Raadslid b», zoo uitermate be
wezen heb de grauwe theorie te huldi-
Sen en de zin voor praktijk te missen.
iie uitlatingen hadden dan ook m. f.
gevoegelijk in de pen kunnen blfiven.
Hoogachtrad,
A. W. Michsls.
Ne», met aardappelopelag bad
K&rl Man, - de gelukkige! - niet
te mak». Maar de heer Micbela is
verstandig genoeg om te begrfip»,
wat wfi met onze uitlating bedoel
den. Theorie is apriori altfid zuiver
der dan praktfik; mfi dunkt, dat
hebben, bfi de laatste verkiezingen,
de sociaaldemocraten ondervonden,
toen de Amsterdammers den theo
reticus Wfintoop in de Kamer brach
ten ten koste v» twee a.dri.p.
zetels. Juist omdat door de prak
tische toepassing van de sociaal
democratische theorieón deze zoo
zeer verwater», dat ze ten slotte
niet meer herkenbaar zfin, is de op
positie zoo sterk opgekomen. Wfi
zouden hier nog veel over kunnen
zeggen, maar het is misschien beter
van niet. Ik zie echter niet in,
waarom ik, in een blad als de
,Heldersche Courant", deze eenvou
digs waarheid: dat bier theorie en
praktfik met elkander in botsing
kwamen, niet zou mogen constatee-
ren. Bie waarheid ligt, ook voor den
zelfstandig denkenden sociaaldemo
craat, voor het grfipen, al zegt de
heer M. dat het hier ge» kwestie
v» theorie praktfik betreft.
Overigens wenschen wfi d» heer
Michsls niets te onthouden van den
lof, dien hem als sociaaldemocraat,
voor zijn werk in den Raad toe
komt. Bat weet trouwens de lezer
ook wel hoe wfi meermal» van
»dere zijden aangevallen zfin, Juist
wegens den lof, dien wfi der soc.
dem. fractie toezwaaiden. Maar men
vsrgunne ons dan toch ook onze
meening te zeggen over zak», die
o. 1. wel wat ai te ver doorgedreven
worden in theorie. Ia de heer Michele
al even gevoelig op dit stuk ala
andere opponenten, die ons maar al
te vaak ds eer aanded» ons over
onze uitlating» aan ta vallen
