HELDERSCHECOURANT Hotel „BiHIËvurï OE OORLOG. ZONDAG a.s. TUIN-CONCERT No. 4977 ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1918 46e JAARGANG MUaaveriO- DB BOBR Jr., Balder. - Oplaafl 6800 tx. Abonnementsprijs* ia da stad f 1. par poit 11.25, Buitenland I 2.26, •- Loss* es. 8 o«m, Adverteotigg per rogel 10 «pohI -f 20 0 ooriogatoeglag. Op- in ondargang van Zon an Maan an tijd van hoogwatar (Taaal). (Zomertijd). Hun Zon Aug. oponderoponderv.m.n m Zondig 26 8.65m.10.81 6.0 8 3 10 66 11.80 Maandag 28 9.28 11.66 6.1 8.1 11.40 0.16 Dinsdag 27 9.68 a. 1.17 0.2 7-68 0.80 1.— Woensd. 28 10.40 2 33 6 4 7.66 1.1 1.16 Dondord, 29 „1181. 8.39 6 8 7.64 1.42 8.6 VrUdag 30 m. 0.86 4.31 0 8 762 2.36 3.16 Zatudag 81 1.- 6 12 6 10 7.60 3 60 4 40 P1AATSELIJK NIEUWS. GEMEENTERAAD. De Qairantsoineering. B. en W, bobbon bat navolgende schrijven betreffende de gaerantsoe- neering aan den Raad gericht: Voldoende aan de toezegging, ge daan in Uwe laatste vergadering, dat wij, voor zoover dat van ons Collego afhangt, Uwe Vergadering in de gelegenheid zouden stellen, het vraag stuk der gasrantsoeneeriug nogmaals opzettelijk te bouandelen, bebben wij do eer bot volgende onder Uwe aandacht te brengen. Hieronder is afgedrukt de circulaire van don Birectuur der RtJkskoleniis- trlbutis van. 3 Mei 19181), waarop bij de beraadslagingen meermalen een beroep is gedaan. In bedoelde circu lalro wordt medegedeeld, datovarde maanden, ingaande 1 Mei 1918, door de gasfabrieken niet meer kolen zullen mogen worden vorwerkt, dan 80 van of »/a laatstelijk voor het tijdvak vau 1 April tot 1 October toegewezen raat*o«non, alsmede, d^t deze hoeveelheid ko'en voor 70°/Oio gas- en vetkolen on voor 30 in bruinkolen zou worden toegewezen. Tevens wordt daarin dan de over tuiging uitgesproken, dat het mogelijk zal zijn de varoi&chte besparing te bereiken, zonder de minimum-rant soenen voor kookgas, vastgesteld jn de algemeene Gasrantsoeneeringscir culaire van 14 Maart 1918, aan te tasten. In het voorbiigaau wijzen wij er op, dat hier slechts van kookgas sprake is, zoodat, zelfs al mocht men uit de circulaires van Maart en M#i, in onderling verband bttschouwd, kunnen afleiden, dat voor invoering van het RQksrantxoon in ieder ge val de vereisebte kolen moeten worden verstrekt, dit toch In iertor geval niet geldt voor het rantsoen voor lichtgas-, hetwelk voor do maanden M«i— September onderscheidenlijk 4, 2, 3, 5 en 9 Ms per aangeslotene bedraagt. Een gedetailleerde bevestiging van het: gesprokene in da conferentie ten kantore der RQkskolendiatributic op 18 Juli jl. is niet ontvangen.'Slecht# kwam op 15 Augustus de mededee llng in, dat in verband met de gevoerde besprekingen hot rantsoen voor da gasfabriek 07*r Augustus en Septamber (oorspronkelijk 759 Ion) is verhoogd tot 882 too. Hierdoor ia bet mogelijk geworden, alsnog een toeslag op de gasrantsoenen te verleenen, waarvan, voor wat Augustus betreft, In de bladen meda- deeling is gedaan. Het verschil tus scben de Rijks- en gameenterantsoe- nen is daardoor weder verminderd, zoodat, afgezien van bet feit, dat de loopende ractsoenesrlngsperiode op 30 geptembsr eindigt, de praktische waarde der vraag, of tot invoering van het Eljksrantioen zal worden overgegaan, niot zoo groot meer is. Iotusschen achten wö het Dist van belang ontbloot, er nogmaals op te wijzen, dat de hoeveelheid gaskolen, welke aan d« gasfabrieken werd toegewezen, geen verband hield met de keuze van e«nig ranfcsoeseerings- ictajsalv Iedere gasfabriek, ook de onze, ook die van oono gemeente, als b.v. Amsterdam, welke in bet geheel geen gezinssantsosneoring van gas kent, ontving do gaakolon, berekend volgens de Jfaarfcirculaire der Rykskf-len- dlstributie. Over de vraag, boe groot die hoeveelheid behoorde te zijn, is verschil niet buitengesloten-,geweest, maar het feit, dat primitief de toe wijzing van kolen voor .het tijd ?ak April- September 1918 geschiedde los van elk stelsel van gesrantaoinseiing, etaat o. 1. vast. Na de Mei circulaire bleek, echter, dat het in deze gemeente niet mogelijk was de oude rantsoenen te handhaven, ma.w., d3& de verwach ting, door den Directeur der Rijks- kolendistributie - in dien brief uitge sproken, hiér niet werd vervuld. Be vraag, of het goeds politiek zou ztyn geweest, teen (of later), eer tot ver hooging van de volgens de -Mei rant soeneering vermindsrde kolentoswy- zing. was besloten, te trachten dergelijke verbooging af te- dwingen .door de g-esbwrantsoeoea. gelijk te (ffiaakan aan de grond hoeveelheden, volgens welks hst gemeentelijk rant- ihet midden te laten. Komende tot de principieel© vraag, of afschaffing van het gemeentelijk rantsosneeringaatelsel, ten gunste van het z.g. rUkerantsoen wenscheiyk is. vestigen wy in het bijzonder Vwe ,aendacht op het hierbij overgelegd $nuadviea van Burgemeester en Wet houders van Amsterdam aan den Raad dezer, gemeente. OUchoon in Amsterdam bet ver schil .liep overinvoering van het rUkasaatsoen of geen gezinsrantsoe neering, beeft oe Amsterdamscbe argumentatie ook voor onze gemeente waarde. Yan belang achten w|j vooral dis zlnsnsden, waarin wordt medegedeeld, dat zonder rekening te houden met hst groote aantal dubbels gezinnen «n met hot verbrulk .van een deel der openbare verlichting in Amsterdam, Sloten, Buiksloot en Nieuwendam, noch met het per aansluiting hoogere gebruik voor industrieels doeleinden, voor de 5 zomermaanden 122 M8 per aansluiting; beschikbaar zou zya, en hetgeen daarna volgt: „Het Rijks minimum-rantsoen be draagt alleen voor koken on bykoken dus zonder verlichting - 20 Ms per gezin, ve-meerderd mst 2 M8. per persoon per maand, dat ia gemiddeld 30 M8. per maand. Hieruit volgt, dat by sun stelsel van gezinwan taoeneer injr hetRljks minimum- tevens ai&ximucn rantsoen rou moeten zya, dat aan kleine gebruikers geen grootere hoe veelheid dan thans zou kunnen wor den toegestane productie zou over treffen, zoodat ve:lagirg van het rantsoen onvermijdelijk zou zy».'' Bitzelfde geldt o. i. ook voor onze gemeentswordt hst. rijksrantsoen ingevoerd, dan moet dat minimum- rantsoen tevens maximum rantsoen zijn, en overschrijding-daarvan kfcn praktisch niot worden toegelaten. Mis schien zal eoDmaal kannen worden toegestaan het in een maand te veel gebruikte in esn volgends maand in te halen, masr daarna zal onher roepelijk afsnijding moeten volgen. Hot aantal afsnijdingen, met alle be zwaren daaraan vorbondcc, zal dus eventueal zeer belangrijk stijgen. Urt overweging, dat ranteoenver- mindsring voor d« Waterleiding en voor Marine praktisch vrijwel on mogelijk is, hebben w(j, ook na de Mai-circulalre, de rantsoenen der in dustrie niet verlaagd. Wy meenen, dat de geheels burgerij het verechil bedraagt circa 1 M8. por aansluiting zich wel «enig offer mag getroosten om de weinigs industrie, wslke hier is, voor ondergang te bewaren. In voering van het lijkarantsoeu zal enverml)d,eltjk gepaard moeten gaan met -v«rujlnd«rlng-'van het-industrie- raiitsosD tot 30°/0 van het. gebruik in 1916. By invoering van rljksranteoen zal aan z.g. dubbele aansluitingen niet als thans een dubbel rantsoen, maar slechts l'/i maal in t rantsoen knnnon worden toegewezen. Bij invoering van bet rljksrantcoen vervalt eindelek do reserve, welke bij het gemeentelijk rantsoen behouden is om in gevallen van ziekte e. d. een toeslag op het rantsoen te kunnen geven. Een .-ieder zal dan, onverschillig welke zijn omstandigheden zijn, moe ten zorgen met ztJu jaDtsoau toe te komen, op'straffevan af«»ljdini?. Ook zal, wy meenen hiervoor weder om L-aar haf AnMtardauncüs pree- advies te mogen verwijzen, invoering van bet Rpsratilsoen moeten leidt»» tot invoering van sperurtn, omdat hst anders onmogelijk ie vour over- schrtjdicg van het totale gemeentelijk rantsoen te wafcon. Tagenovcr dit alles nogmaals in tt©U'(bespreking van hfttgomeintoljj.lt rantsueneoi iogestelaïl te tradenachten wy niet eoo:ür. Ofschoon wy dfl bvalissing aaD Uwe Vergadering wenschwn te laten, i« van ons, op grond van het bovan- ataaude, oen voorstel om tot invoering van het Rjjksrantsoen als algemeen gezinsrantsoen over te gaan, niet te wachten. Heldor, 16 Augustus 1918. Circulaire van de R y k i- kolendlstributie. (Verkort). Gravenhage, 3 Mei 1918. Aan de Gasfabrieken. Ik heb de «er U te berichten, dat de kolen positie van Nederland vsn dien aard is, dat alsneg 20 op het kolenv.erbruik der gasfabrieken moet worden -bespaard. Naar mijn oordeel zal bot mogelijk zijn deze besparlag te bereiken zonder de minimum-rantsoenen van kookgas, vastgesteld in de algemeen igasrant- soeneeriicigscirculaire van 14 Maart j.1. aan te tasten». maar door de bezuini ging op het overig gebruik te vinden. Inzonderheid Wil het mij voorkomen, dat, zonder al te groote bezwaren, de gasafgifte voor openbare en particu liere verlichting nog in zvor sterko mate kan worden beperkt, terwyi «veneens door regeling van den druk in het leidingnetbezuiniging kan worden verkregen. Verdere maat regelen tot beperking van bet gas verbruik, als staking van gaslevering gedurende bepaalde uren en invoering van ranteoeus.eringbepalingen, we.'ko verbruik boven minimum-rantsoenen tegengaan, meen ik het bost aan Uw goed beleid te kunnen overlaten. Evenwel zal, behouien» ontheffing mijnerzijds, aan de industrie niet meor mogen worden afgeleverd dan 80 van hot normaal-verbruik. Ik reken er derhalve cp, das voor de v]jf maanden, ingaande 1 Msi 1918, geen meerdere hoeveelheid kolen door U zal worden verwerkt dan 80% van van het laatstelijk voor 6 maanden (1 April—1 October) voor U vastgestelde rantsoen. Boze hoeveel- hoed zal U voor 70% in Bas-en vetkolen en voor 30 m bruinkolen worden toegewezen. Bs aard van deze grondstoffen brengt met zich mes dat aan het af te le voren gas minder hoogs kwaliteitseischeu kunnen worden gesteld, uiot name zal de calorische waarde tot 4000 caloriöa kunnen dalen Be Directeur van do Rtjks-Kolendistributio W. F. J. FROWEIN Aanvulling tarlavaa gat. I. en W. stollen aan dsn Raad voor aan de voorwaarden tot levering van gas onder meer het volgende toe te voegen I. Aan het verzoek tot aansluiting wordt niet voldaan, indien de aan vrager, zoo hy uit pene andere gemeente komt, in gebreke blijft aan te toonen, dat hy het eventueel aan die gemeente of aan «en of meer harer bedrijven verschuldigde wegeno gas, water of electriciteit naar be- booren heeft voldaan. II. Wanneer de aanvoer van gas overeenkomstig bet bepaalde in dit artikel Is afgesloten, wordt die levering niet horvat dan radatals vergoedir-g voor de gemaakte kosten etsr) bedrag van f 3.- (eu kantore van het bedrijf is voldaan. Van het Wettelijk front. Beriyo, 22 Aug. Officieel. Leger groep kroonprins RuprecbtIa het K«mm&lg»bLed hebben wij plaatselijke aanvallen aan w«er#7ljd«u van deri weg Loker Dranoeter afgaslagon. Ten Zuirtiin van Atrecht zijn do Engelschen gister nieuwe groote aan vallen begonnen. Ecgel*cbi« leger corpsen vn NiSUW-jZefilandwn: ws-.rtn tusKcben Moyonville on de A?.cre in de richting van Bapaume in diep» geloderon opgesteld ;Eogelsche ruitery stond achter hefc front gereed om in te grypen. Door zeer sterk geschut vuur *u verscheidene honderdsn-tariks gasteuud, ging de Engelachs infanterie op j3*t>zoowat 20 K.M. bioda front tot d3n aanval ovsr. De ctrslestorm loop liep voor onzo slagvelden dood. Ia plaataeiyke tagonstooten hernamen wij gedeelten van de den vijand vol gens b«t plan gelaten terreinBtrook. Den geheelen dag zette de vyand zljuhovige aanvallen voort. Hun zwaartepuot lag op de vleugels van het aanvalsturrein. Z\j zijn ten «enen male mislukt onder zware verliezon voor den vy»nd. Pogingen van de Engelscheu om by Hamel de Ancre ovor t« trekken, zijn verijdeld. E»n groot aantal onklaar geschoten tanks ligt voor ons front. Tusscben Somme en Oiss ia de dag rustig voorbijgegaan. Ten Z.W. van Noyon hobben wy in den nacht van 20 op 21 dezer ons zonder stiljd ietwat van den vyaud losgomaftbt. D»n gthselen dag be schoot de vyand nog onze oude linies en tegen den avond trokken zijn verkenningsafdeelingon voorzichtig tastend naar het dal van do Divette. Do in hst bosch van Carlepont strijdande troopen hebben wy achter de Oise teruggetrokken, zonder dat rfe vyand. zulks bemerkte; de aan vallen die de vyand hier gisterochtend met buitengewoon sterk vuur voor bere'dde, zijn dientengevolge niet tot hun recht g«komor.. Tusscben B!è ancourt en de Aisne heeft da vüiDd zijD aanvallen den gohflelen dag voortgezHt. Slschla by Biè uncQiub kon hij veld winnnn. De tsgeo bot ove.'ige front gerichto en togen den avond met groots kracht a*n weerszijden van da kloof van Morsaiu ondernomen stormloop is' onder zware verliezen voorden vyand mislukt. Parys, 22 Aug. Officieel middag- beriebtIo den loop van den nacht z(ja dc Franscheii in aanraking ge bleven mot den vijand by zyo terug tocht tusscben Ma'z on de Oi«e zoomede beooston de O se. De Franecbe troepen hobben den Plémcrt, Thies- court, CanocctaDCourt en V,iIo bezat on de D vette bei eikt. Ze hebben den oever van da Oise beoosten Noyon van Semp-gny af tot aan Bretigny bezet. Verder oostwaarts hebben ze Bour- guigno.n en Saint-PAUl-au-Boia ver- meesterd en zijn z* tot benoorden dit dorp vooruitgestooten. Dj Fransche troepen hebben by la Guincybaaifi dn Ailstte btreikt. Tusschen Aisne en Ailett# geen yziging b«houd«cs in de streek van Pommiere. waarvan de Frs n«chen het westelijk# topgangsgebied houdmn. Pjilja, '22 Aug. Offlciesl avondbe- richt: Vandaag zyn d« Fransche troepen op h#t heel* siagfront blijven voorwaarts gaan. Tusschcn Matz en Oise staan ze langs do Bi vette van don uitmonding af tot aan Evricourt. Bsooctan da O.«o h^ibbon ze hun liniss tot vlakbö Qaierzy gerchoven. Tusschon Ailette en Aisne bernach- ■tigden de Frcnschen Si. Aubin, Silsns, Bagneufli.c Epagny; Riouxy, Vaurezie en Pommieis. Hot materiaal, door de Duitschers tusschen Aisne «n Oise in den steak gelaten, is aanzienlijk. Sïdrrt 20 Augustus zijn meer dan 200 kanonnen gvteld. Berlijn, 22 Aug. Offlciebl avondbe- richt: Gsdeeltvlijke gevechten by Bailleul (Belle) en bezuiden de Lsle. Aan Ancre en Somme was een geweldig# worsteling aan den gang. Op het slagveld van gisteren ten N.W. van Bapaume en aan hot front tus- ichen Albsrt on de Somme brachten wy breed opgszstte aanvallen der Eogelsch'.n door een tegeoaanval tot mislukken. Hetzelfde lot wedervoer den aan vallen dsr Franachen tusscben Oise en Aisne vóór onze nieuws stelling!n. Het nieuwe offensief. De „N. Rott. Ct." het offensief op bet Weaifrout besprekende, schrijft o.a.: Over den aanval der Frannchen tusscben de Oiiio en de Aisne, etincn de corraapondcntsn van du Loks.1- Anzsiger on van de Voasijcbs Zaitung, dat dit nu voor de Franschcn nst zoo'n nederlaag is, als voor do Buit schors de mislukte aanval beoosten Reims was. Bis mislukte aaxml beoosten Rtims, men herinnert het zich, was h«t keerpunt van den veldtocht van 1918. Bio mislukking stelde de Franschtn lu staat, hun t«genoff*üsUf te beginnen, dat daarna zulk e«n verbluffend succes beeft g«b*.d en het initiatief aan de Buit- schers heeft ontrokt. NU'.zou dan de Fransche aanval van don 20st#n juist zulk een échec voor de geallieerden z(jn. Be eerste linie was maar dun bezet en daardoor werd de aanvaller verlokt tegen een tweede,1 op zijn ontvangst voorbereide, linie op te tornen, waar hy bloedig werd afge slagen. Zoo melden bovengenoemde correspondente». Wat hun meiedeeling omtrent dc verdediging in de tweeds linie betreft, de Fransche berichten bevestigen fcasr. Zij weiden zoo uit over de hardnekkigheid van den tvgeusuud, dat mmi er gerust ten erkenning in kan zien r:an de bloedige verlieten, din /y zelf geleden hebben. Maar do conclusie van do Buische correspondenten, dat dit. nu ttïlljk siar.t met do Duitache miaiukkir.K bij Riims ooa cohcluai.-, die de hoop moet weiban, dat de bordjnu wal 8potd;g opntsuw zoudrn wordon verhanden zal h«t Dultscho pubii#k nauwelijks eerder hebben gelazer., dat hot cfficicolB avondboricht uit hot groote hoofdkwartier, dat die conclusie volkomen weerlegt. Saarlo toch leest mon. datr.an »Uu we doorbraakpoging der Frans-chsn tueschen O is en Aitne is mislukt. M«n moot »r ;eken:ng mna houden, dat m»n hi*r heeft te doen met «au taal van do» verdediger, r.n ln die taal mislukt er altijd ivls. Niettemin kan mui» er uit aflaidcn, wat. or wel is gelukt. Ten Noorden van de Atcrn, zoo kan muil byvoorbcold in hetzelfde bericht lezen, „zakten aan de Ancre foische aanvallen der Eijelachen iu i'.« richting van Bapaume onder zware verliezen inpen". Bit bsteekent natuurlijk alleen maar, dat dc Eageiscben «en aardig emd in de richting van Bapauroe zijn gevorAsri, Maar als er van de nieuw.i Frnnechs aanvallen wordt gezegd, dat ar »sn tweado doorbraakpoging by ia miclukt, dan gevoelt men. dat men met «on ernstiger Buitxchsn tegenslag to dosn moet hobben, turnt in do taal van den verdediger, dio de Buitschors togcJtJk met de rol van hun tegen standers hebben overgenomeu, mis lukt aan den tegenstander altijd juist datgene, wat nog iet» trgur zou gnwevct zyn, dan hetgeen bom wel galukfc is. Hot Buiteche publiek wordt door dat Buituche a?ondbnricht als bet ware uitsnnoodigdjzich te verheugen, dat de Britten Bapaume nog uiet hebben genomen, ea dat de Franechun nog niet zyn doorgebroken. Als dat al stof tot verheuging moet goveo, begrijpt moe van zelf wel, hoe de tosatand verder ia. Bat blykt dan ook afdoende uit het daarop volgende Buitsche middag- bericht, dat een uiterst voorzichtig gestolde bevestiging is vun hotgaen de Fransche on Britsche berichten melden. Aan de rechtoe7er van de O *o hiibbin do Bnltacbers ,z:ch e*n weiuig van den vyand. los^uaiaaki" en togas dun avond ..gingen d« ..ïljandelljko afiltalistgsa „aaczelsnd en uslcndor- wy» naar -let da! vin tle Blvètte VOOTUit." Bat wil zoggen: „Laeeigny la. verloren." Bs Bi vette ia r.Riiistyk eon klein zyriviejjfo van de Oiee,' dat achter La*sigr.y ligt. Vlr.k isn Zuiden vin N^yon hebben de Duitscheia op oen dergelijke wijze dan vyand „verschalkt". Zy bereidden hem namelijk da aangename verras sing van restis «erd*r over de 0;a« te 7-ijn gswek»n, dan dozo had kun nen vermosdtn. Do Buitichers h-abban een nieuwen stiijd mot de Oisne iu den rug niet wagen t<t aanvaarden. Nu zy daarom besloten over ds rivier terug te gaan, moesten zy ook wel aan de overzijde hun linie torugcem«n, daar zij anders door hot vyandslijk artillericfuur in flank en rug zouden worden bestookt, Zy h»bb«n zich achterwaarts op den onmiddeliyken omtrek van Noyon geconcsntrterd. Of hu?) dit veel baten zal, hangt daarvan af, of zy zich op 4e vleugels zullen kunnen hacdha ven. Want Noyon wordt - zy het ook in de verte met omïing&iiog bedreigt on reeds dezs terugtrekken de bowvging der Duitschero op de stad, strekt om dat dreigende gevaar te vermiederen. Ba Franschen zijn ook verder Oost- waart» op dc heele linie gevorderd, en bïgiunon daardoor niet allson tan opzicht# van Noyon, maar ook ten opzichte van den Cbsmin de* Bam-:», meer en meer esn fluikeermde positie in te nemen. ken te zyn. Ik zou zesr dankb ar zyn, wannnrr Uw« Exc. my in dc quaftEtie bepaalde leidende aaudui- olngun wlldo geven." Op dit telegram gaf Z. E. het volgende olympische antwoord met een ondubb»izinnigen uitbrander aan den weetgierig*» ge zant: Cyfertelugiam van rninisiur Sasonof van 8 Febr. 1916 san den Ruzttxcbwi gezant ie 's öraver.bage No. 421: „Uw telegram van 3Fev.r. ontvangen. Het io mognlyk, dat Ja pacsche troepen op grond van de militaire noodzakelijkheid tot deel neming aan den stiöd worden uit- gcnocdigd. Deze noodzakelijkheid zou van zoo «ebiedenden aard kunnen zyo, dat m«t do verhouding van Nedurland tot do bvslisslng der bond genoolcn misschien geenszins reke ning gehouden zou worden." Ia gewone spreoktsal moet hot telegram vsn Sanoni f eenvoudig zon dersleuttlzoogelezeu worden Wan neer de militaire noodzakelijkheid du bondgenoot#» dwingt, zulUu wy d* Neditrlandache kolon:öa aan Japan geven, en ons in geen geeal «torn bekommeren of de Nederlanden# willen of niet." Nog wae de inkt van fianonof's telugram niet droog of du bonige- nooten geraakten iu groote zorg over de vraag heo zij den argwaan der Nederlandscbe opeDbaiê mecning in slasp konden susaen. M«n buhoefJ» niot lang na te denken. Het oude recept der imperalistlscho politiek wan voldoende: Dj bolangrykate bla dc», of hunne «emapocdcnten koo- p.&n» «u-daardoor do perA.-Biuilban- don. Bo bondgenooun werden het er ovor eens dat elk oen der groote bladen voor zijn rekening zou nemen. Dit stuloel. bekend onder don naam van bet „Fransche stelsel", werd door de bondgenoot#» reeds in Zwit serland, Bulgary#, Spanje, Roemen' en zslfe in China toegepast. Tüaoi» was d« bsurt aan Nederland geko men. Het viel de Tsaristische regee ring te beurt om de „Telegraaf" aan te koopen. Ia het archief van deo Russischen miniatarraad vindon wy hot volgen de document uit dio dagan„Bijzon der journaal van den miDiuterraad voor kredieten voor niot openbaar r.e maken doeleinden." Io bet journaal wordt gezegd: „Voor do oigauiaatie van den strUd vegen d« verspreiiiug in hst buitenland van berichten die «chadeiyk zijn voor onze ba!*ngen, wordt het wonacheiyk -geacht «en fioantitele ondersteuning te verleenen aan d-in Peterburgschsa conespou- deftt van da Nederlandsche courant „De Telegraaf", Fulix Begadski". De heer Begadski treout tegelijkertyd op, gelijk Sasonof in een geheimen brief aan den ministerraad no. 1562 uiteenzet, als Peterburgschsn corre- epoudent voor het Mofckouecha blad „Ru*#koje Slowo" en da P*rljsche „Tempa". Hfl was aan het ministerie van bu tsnlandscbe zaken bekeodal» iemand met ervaring »n verstand. Japan en onze Kolonldn. Be Correspondent van de Telegraaf te Pstarsburg omgekocht Wolff seint uit BerlynVolgens de „Voss. Zeit." komt d« „Iiweatija" nogmaals terug op de politiek der E n t s n t e ten opzichte dor Noder- landache koloniöo. Do r«fsrent var. het volkscommissariaat voor Oott Azie schryft in een der laatste num mera van het blad: „Met genoegen bevredigen wy de nisuwsgiorigheid der Nederlandsche pers. Tevens zul len wy by deze gelegenheid ophel deren door wolke redc-n in dien tfjd bet gegrond wantrouwen jegena Ja pan uit de kolommen der Nederland acht pers zoo .onverwacht plotseling is verdwenen. Wy wanden ods der halve tot het geheime archisf van dan vrosgeren Rmaiachen minister van fauitetrlandsche zaken. Hier vin den wij wat wy zoeken in de rubriek politiek archief, verkrijging van me duwerking der Japanners aau bet westelijk front, afieeling compensa ties. Den 3Jen Febr. 1915 berichtte Swetsjen, de Russische gezanr. te 's Gravenhage, aa» den hoor Sastonof onder geheim telegram No. 28 „In bet zooeven verschenen nummer van do Paryacbe „Temp»", staat oen ar likel dat krachtig, ua Pichon en Clsmenceau, opkomt voor onmlddel lijke modewerking van Japanscbs troepen op een der Europoosche fronten. Ik kan Uwe Exc. niet verhelen, dat voorzoovor de zaak Nsderlaud betreft, by het hier jogem Japan heerschende wantrouwen wegens bet aau dit land toegeschreven verlangen naar do Nederlandsche koloniön, zich de moeliyk weg te nemen zorg openbaart, dat Nederland het offer der Japansche oorlogsbulp zal blij GEMENGD NIEUWS. Drama ta Leiderdorp. Bo heer J. de Graaf, eigenaar van de veevoederfabriek „Be Zylstmoia" aan dtn Zijlwog te Leiderdorp was er van ingelicht, dat er Woensdag nacht by hem vee voeder zou worden gnstelen. Hy stelde zich met ««tigt mannen van zijn personeel, allen mst esn gewoer gswapesd, verdekt op. Tegen half twaalf varechenen «r vijf persoren dia de fabriek binnen gicgau en sposdig daarna daaruit kwamec, elk met seu zak veevoeder op dun rug, dien zy in een gereed liggoude groote scbuit laaddsu, tosn du hes.- De Graaf en zyn helpets U voorschlja traden en de dieven som meerden zich over te geve». Toen eezft daaraan geen gehoor wilden geveu, losten de heer Graaf en zijn helpers nerst eenige zchotou, om schrik aan te jagen, en daarna, teen de inbrofcora een dreigenda hou ding begonnen aaa te nemo-?, esnige schoten tor zelfverdediging. Hisrby werd de inbroker J. v. ft., gehuwd en vader van zos kinderen, in de buik getroffen. Van de andvro inbro kers, allen -.LekUnatrs, kieeg G. L. een schot in de kaak «d C een schot in het OBen. Het gulukte toen d«n hesr Da Graaf on zyn personeel de inbrekrs to overmannen, met uitzon dering van éóa, dis met babulp van roeischuitje wis» to ontkomen. Hy is echter bij do politie bekend. J. v. D. bleek by aankomst der inmiddels tor ansistenüo geioepeu politie r««ds te zyu overlsdon. Zijn iyk werd na:;r het acidomisch ziekenhuis ta Leiden overgsbracht. Ook L is daarbsen vervoerd. C. en do nfetgewonde in breker zyn naar het politiebureau t* Leiderdorp gebracht. Een moeilijke arrestatie. Donderdagmiddag zagen voorky gangais hou een mau ten fitte stal uit een portiek aan de Zwarto Hand- straat te Rotterdam. Een wild# jacht volgde. Het g*lukr© een rcchcicheur dan man, di« op dn Groote Markt de flets wegwisrp. omdat do ketting brak, te arretteeren. Esn varens gezel, P. J. Hwonende Schilder- steeg, die juist pasteirde. greep den recberchsur bij do kesl tn dwong hvm den arreetant loe te laten. Een tobgrambcnUlier, die den politie beambte wildo hslpen, kreeg oen stomp van hem. waardoor hy bloo dend aan neu» en mond werd ver wond. Ej» medsplichtlge van don rywioldiei, zekere C. A., wonende aan de Vlietstraat, ransolde onder- tusachsn een militair af, die don rechercheur wilde helpeu. Aan toe gesnelde agenten gelukte bet C. A. en P. J. H. ta arreeieeren. Lsttr werd ook den rijwieldief, zekere E. de G., wonende Hang, in bewaring gesteld. Heldersche brieven zonder omslag. lil. Dh zomeravond mat zyn kalme rust *tr«ek neer o/or hut licht- deinmdo wator van onze mooie Buiten havea en voortgüdrevecdoor'twiüdj dat kooltn bracht na het bvfcig r.oi ne biand«>n bo«l den larguu dag, kwam - n tn stuk of wat Heldersche botters naar binnen, waar de bemanning#» verttsrkonde ru«t wachite na de af mattend e taak op zee. Bij zoo'» dikko zware maorpaal «n op de laatst* plank vau deo houten atuige.r voo.' by 't Loodswezon zate» wat h#uoi#lij?a als poppen uit den bazar zoo klein, d« knulsten in tl« poffige broek, de klompenvoatjes ben- goleud boveu 't water «n zy dachten niet a»n vailen en zouden hst stads m«nsch misschien verbaasd aange kekeu h#bben, dat uit louter bozorgd held bun had willen waarschuwen. Vvrheeld j«: zy bang om voorover to tuimelen zy, kindoren van vaders en mosders, .die stroef keken van 't lang jt.rig ernstig zeelev*n waarvan ze de voren op de wangen droegen. Vrooiyk babbolend in dialect-praat, «1» oude zeemannetjes op zeem&nnen- mauior, hielden ze de schuiten in 't oor en utrak», toon ze den walkant naderden, k'onk bun begroeting„hé, vader té I" en de vaders riepen in hUD gewoonte van makkeiyk bard schreeuwen de groeten terug en waren dan weor met aandacht by 't roer. Toen do strykhouten tegen den kant bonkten en terwyi de touwen nog vast menston, klommen de jongens al als katten aan boord en vader kreeg e«n band on een zoen. En e«n paar marict- matrozen die met een nctz^k schol en schar van een Wieringerechuitje kwamen en het toonseltje toevallig opmerkten, vonden bot een beetje belacheiyk en meenden dat hun reizen van dri«», vier en soms van byna vyf j j&r naar de Oost nog heel wat anders was dan zoo'n tochtje van ee» visch- schuit op do Noordzes. Goed en bsst, zy varen maar voor «enige dagen uit en thuis, doch ter- wyl zy dan by knap of slecht weer dag «m nacht op zee zitteu au ver wijderd zyn van vrouw en kinderen, maken zy zoet en zuur mee. Als de bottertj»* konden spr»ken, dan zouden zy vernalen van dan vaak geweldigen kamp dien zy moeion voeren tegen do zee en de geschiedenis van elk dezsr, waarin de vueü berhaaldelyk duur, zeer duur bataald wordt door bot verongolukken, bet verloroa gaan van kostbare menscbeolevous, zou stellig oen brok proza zlju dat u tot in de ziel roert. Maar de schippers en du knechts hebben een hek#l aan branieachtig gsdoo, gaan zonder uitbundigheid vau vertoon bun gang en wy weten van hun mooie nlut. Natuuriyk er io en biyfc altyd kaf onder het koren. Ook bier en je treft Urkers aau die in de samenleving op aou slecht blaadje staan. Do h wie zag ooit een Ui kei- als een zwabber beschonken laveersm on wie he&ft hem wal eens baldadig en uitgelaten langs den weg gesien en wie hoordo ooit dat hy wel eens met d« politie in aanrakirg kwam? De Urkers zyn in don regel vroom en stil, gastv/lj onzwygend en jj treft onder bin liefdevolle menachen, humane en zeif» moedige kareis, ja echte Hollanders van 't oude, onver- valschio ras. Schippers en knechts loopen meestal niet verder dan van boord naar buis en van buis naar boord. Langs de Spoorgiacht eu Bassin gracht zie ja ze gemoodeiyk kuieren, mat de handen op den rug, met het pypeke in deu mond of met esn pruim achter de klez.n. Je vindt zs op de Binnen- en Buitenhaven, op 't Ankerpark, op de Nieuwe brug en jt ontmoet ze in de omgeving vaa bur. woning. Bszosk zs eens in do buurt van de Brouwer- straat eu Vyzslstraat, in de doolhofjes achter de Viscbatraat. Ik wod, dat honderden Nleuwtdiepsrs dédr nooit komen. Kom eens in de woning van een visscherman en het ie er wu;m van gezelligheid en gul van edele meo- schsn-souvoud. Die visscberlui, frank en vry eu los van alla vormen, mag ik graag. Eu de rondborsto schippers, de eigenaars vau zoo'n botter, loopon als e«n burgerman op hun dek en vermyden aller scbyo en doen er als bez.vügds mannin bun plicht. Zondags trokken 7.y wuleeosooze aandacht als zy z:ch langs de straten en grachten van on» atadj? in de be»te bullen vertoonen: prachtige broek van dofzwarte wol, royaal breed ou wijd geplooid en nauw uit loopand ouder de knie, meteen glans van rykdorn, met twee van je zui verste ryksdaaldors afgezet, een glim- mend-mooi wambuis over de schots geklourde borstrok met lintjes aan de schouders gesloten en twee dof gouden knoopen onder de kl», e«n baledoek als sieraad los geut rikt en op dsn florm kop eon ruigen muis bet typiscbn costuum dtor (aoiee, gebogen visschers, door jong»kens nog niot van school, ja, door alle geslachten zooveel mogelijk in eore gehouden. Boch overigens letten wy weinig of eist op bun. O ja, we vinden het eeu mooi, bekorend g«zicbt om ze van den Zeedyk af gade te slaan als ze daar by stil weer op een kalm zee je voorbijtrtkken of wanneer ze op eeu stormdag aan d« kust „de kop er eens ferm onder steken". Eo we stellen belang ln hun als ze maar veel in aantal hier binnenkomen met vesl vlsch aan boord. Anders ver diepen we ons maar zelden in het onwisse levsn van een 7isscherman in zoo'n kleine botter op zee. Of als het op een keer niet „zuiver" is tnsichon onzen wal en Texel en de storm geweldige waterhoozon over de voorstevens smijt van alles wat maar buiten Is en de wanden en het dek ginder krakeu en kreunen eu bij gunstig weder van 8.30 tot 10.30 uur. alle vreemde, steunende geluiden van Onrust tot ods koman, waar het dan r om molt en stommelt alt de Noordzee hevig te keer gaat - dan zeggen we thuis onder elkaar: die arme zeeman hè, wat zal-ie 't weer t'g te kwaad hebben 1 Totdat er op zekeren noodlottige» dag «en treurige gebeurtenis op de groote wateren plaats beeft, een ramp,die de gatsche gemeente Helder «en kreet van ontzstting doet slaken. Wo hoorden,; hoe een Helderschen visscherman, Snoek en zyc twee zon*n in de golven -.omkwamen, 't Was vrvesalyk. Toon het bericht van mond tot mond ging en hefc ook werd besproken iu den kring van viaschere die aan de Nieuw® Brug s'onde», schoten er onwillekeurig tranen in do oogen vau anders kalme, koelbloedige mannen en voor 't verschrokken wyd-gsspalkte oog zag men - dio 't laven aan boord van zoo een bottertj# kent in verbeelding dit huiverwek- kende geval gebeuren. Brio brave mannen, op zoo'n verscbrikkulyko wyze gestorven. Het is een vervloekt idés der macschsiyke gedachte om met metalen monsters al» myuen de z#«en onveilig te maken. Hoe lang moet het nog duren dat onze een voudige zeeman blootetaat aan het gevaar om door deze monitors te worden verplette! d? Toen we de weduwe Snoek ln haar woning eens opzochten om baar onze detlneming te betuigen in het groote verlies, wslde een overstelpend gevoel va» drosfbeid In haar op by het hsrinnersn aan baar dierbaren man rn dierbare zonsn. Be vader en twee jongens waren des morgens opgewekt da d»ur uitgegaan en de arme slacht offers zullen er Dist mier inkomen. Ze bad jartn beleefd van ongekend wyd en zoet geluk. Haar beate mau was zorgzaam voor al de zynen eu op de jongens kon zs bouwen, had ze het oog gericht voor de toekomst. Boch zie, alles was ineens ver woest en bet gezin zat in smart en rouw. Bat er m#nschen kwamen vond ze gosd. Hoe meur belangstel ling hos beter. Bat gaf afleiding en troost-. Maar hst was baar niet te doen om fl:anciö(lsn atsun. Even boven haar smart verheven verklaarde zy vo) zelfbewustheid dat het nog niet noodig waa om een collecto voor baar te laten houden, om een uit voering of zooiets voor haar te dosn plaats hebbsn om particuliere gifcen m ontvangst ts namen. Be adver- Untle van de vorig» week, waarin rouwbeklag en fioancieelen steun e»u bjdeokelyken Indruk moesten maken, was door o#n &1 te gedienstig familie lid eu zond«r baar witon geplaatst. Hot speet baar en het d«sd baar pyn dat zooiets ln ds „Heldersche Cou rant" bad gestaan. Al was het voor uitzicht donker vroeger had ze aaugepakf als het moest om fatsoen ïyk Ie biyven thans zou ze zich weer met jsugdige kracht aan die t»ak wijden. En to«n we weer bulten stonden, bespraken de buren van de Oranje straat het ontzettend o:geluk dat de Heldersche Yitachnravloot hult ge- t:off«n. Het had een i:«woldige schok door de buurt doen gaau en al was bet nu al «en dag of wat geleden, ze konden hst niot vergeton, ze laakten er nist over uitgepraat. Hun mannen, hun jongens vareu ook cn als die nu naar ze# moesten, bielden zo 't hart In het lijf vast. Gesn minuut had j* tegenwoordig meer tuit wanneer xo de haven uit zeilden. 't Is waarachtig of de dood ons arm volk op de hielen zit. Kon eeu visscherman nn wet rustig aau boord stappon Nee nietwaar l Be groote menecben luisterden naar elkaar die druk uitleggend vertelden en de kinderen uit d« straat waren er schuw by elkander gedrongen, kekon mekaar vragend verbaasd in de angstige oogen. Want hun vaders, weet u, waren met de scbuit naar buiten. SPORT. Voetbal. Zondag a.s. Terrein Tuindorp. H.B. on Z.V.S. H.F.C. Zondagmiddag te 3 uur zal de tweede ontmoeting plaats vinden tus scben de twee plaatseiyke 3s klatsers. Hoe deze tweede wedstryd tegeu HF.C. z»l afloopen, zal menigeen benieuwen. Verscheidene» zien in do nederlaag van 1.1. Zondag al een fiasco voor de a.s. competitie, doch do tyd zal lseron dat samenwerking macht ie en het bestuur der combi natie ziet ds komende competitie daarom met kalmte tegemoet, daar de jongste nederlaag uitsluitend to danken was aan de ongooefsndhoid d»r spelers. Een paar kter inspelen voor de vijf of zes reserves, die Zondag in hst veld waren, de le elftalspelers, dan zal het heusch wel gaan. Zooveel mogelyk zal echter gewerkt worden de vriendschappelijke geset tusscben beide 3e klasiers ts bevor deren. Ds gespannen verhouding, welke altyd heerschte onder de plaatseiyke vereeniglngen, is wel oorzaak, dat er in een plaats van ruim 80.000 in woners gesn twesds klasier is. Ala neutrale vereeniging nam Z. V.S. het initiatief om door samen werking tot één geheel te komen en

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 1