COURANT
No. 5000!
No. 8000
DONDERDAa 17 OCTOBER 1818
46* JAARGANG
Uitgever: C. PB BOER Jr., Helder. - Oplaag 7000 bx.
Abonnementsprijs: in de stad f 1.10» (per pest f 1.3S, Buitenland f 2.35.
Lease ex. 3 cent Advertentlèn per regel 15 cent.
Het nummer vau hedenia-het
iQQQe, dat: sinds, bet verschijnen van
het eerste nummer van het oude
„Vliegend Blaadje" wordt uitgegeven.
Het is dus in zekeren zin een jubi
leum, dat wij heden vieren, zoo goed
als een gouden feest. Aan de eigen
lijke gouden bruiloft zijn wij eerst
•Y#r een jaar of wat toe.
Zoo gaarne hadden wij van dit
nummer tevens eenvredesnummer
gemaakt, maar de berichten wijzen
nog niet op een zóó spoedigen vrede
als wij arme, in 't nauw gebrachte
neutralen wel gaarne zouden wen-
schen. Intusschen zijn de eerste voet
stappen van den vrede-gehoord, en
wellicht zal ons eerste kerstnummer
in het tweede vijfduizendtal van ous
blad wel de blijde boodschap des
vredes brengen.
Het is m.et ons blad, Binds de ver
schijning Yan het eerste, onaanzien
lijke nummer van het „Vliegend
Blaadje", steeds crescendo gegaan
in voortdurend meerder mate werd
heb een vraagbaak, een vriend, een
trouwe metgezel voor de. Heidersche
bevolking. Vooral in de laatste, aan
gebeurtenissen zoo rijke oorlogsjaren,
- bewees het publiek zijn verschijnen
op prijs te stellen. In een vorig
nummer hebben, wij al eens een en
ander medegedeeld omtrent het uur
van zijn verschijnen het is interes
sant te zien hoe men zich verdringt
om „een krantje" te bemachtigen
zoodra wij zijn begonnen te drukken.
En dit zijn voor een groot deel
lezers, die het blad straks ook in huis
krijgen, welke echter, die paar uur
niet kunnen wachten op hun nieuws.
Ongetwijfeld hebben de tijdsomstan
digheden hier mede jiphuld aanvoor
distributie-kwesties en alle andere
daarmee in verband staande zaken
is het blad onmisbaar geworden, en
dt dagelijksche oorlogsberichten vra
gen ook aller belangstelling.
Helaas, de oorlogstoestand is mede
•orzaak, dat wij aan de steeds ho.oger
wordende eischen voor druk en
expeditie niet genoegzaam kWhhen
voldoen. Meer dan ooit moeten wij
ontevreden abonné's te woord staan,
die maar niet inzien of niet willen
inzien, dat wij eene oplaag van 7000
exemplaren toch waarlijk niet in een
tijdsbestek van een of twee uur
kunnen drukken en verspreiden, die
het ons kwalijk nemen,.dat meneer
A zijn., krant om twee uur en hijzelf
eerst om Yijf uur. ontvangt. Dit euvel
te ondervangen, zal onze taak voor
na den oorlog zijn.
Wij kunnen geen toezeggingen
voor de toekomst doen. Niemand
weet wat die toekomst zal brengen.
Misschien wie weet, wordt het
papier weer wat goedkooper, de inkt
beter, het gas overvloediger. De
„Heidersche Courant" zal op de bres
slaan en, wat zij thans den lezer
noodgedwongen onthoudt, zij hoopt
het straks te kunnen vergoeden.
Moge dan bij het nieuwe 60ü0-tal
een nieuwe periode aanbreken, waarin
wij de narigheden van deze laatste
vier jaar door de zegeningen van
de komende vergeten 1
Het antwoord
van President Wilson.
Dinsdagavond na het afdruk
ken van ons blad ontvingen
wij nog ©enige telegrammen, waar
uit bleek, dat het onder de rubriek
„Laatste Berichten" opgenomen
antwoord nog niet volledig was
geweest.
Wij laten hier onder thans den
vnlledigen tekst van het antwoord
volgen
WASHINGTON, 14 Oct,
De secretaris van staat maakte
hedenmiddag de volgende nota be
kend aan den Zwitserschen zaak
gelastigde ad interim, belast met
de behartiging der Duitsche belan
gen in de V. S.
Departement van Staat, 14 Oct.
Mijnheer!
In antwoord op de mededeeling
van de Duitsche regeering, van 12
dezer, welke u mij heden over
handigde, heb ik de eer u te ver
zoeken het volgende antwoord over
te brengen:
De onvermengde aanvaarding
door de tegenwoordige Duitsche
regeering en door een groote meer
derheid van den Duitschen Rijks
dag van de voorwaarden, door den
president van de V. S. van Amerika
neergelegd in zijn boodschap aan
heb Congres der V. S. op 8 Januari
1918, en in zijn volgende bood
schappen, rechtvaardigt den pre
sident om een openhartige en
rechtstreeksche verklaring te geven
van zijn besluit ten opzichte van
da mededeeling van de Duitsche
regeering van 5 en 12 October
1918.
Het moet goed worden begrepen
dat het verloop van de ontruiming,
en de voorwaarden van een wapen
stilstand dingen zijn, die moeten
worden overgelaten aan het oordeel
en het advies van de militaire
raadgevers van de regeering der
V. S. en van de geallieerde regee
ringen, en de president acht het
zijn plicht te verklaren, dat geen
regeling door de regeering der Y.
S. kan worden aanvaard, dio geen
volkomen bevredigde beveiligingen
en waarborgen verschaft voor de
handhaving der tegenwoordige mi
litair» eppormaeht van de leger»
der V. S. en der geallieerden in
het veld.
Hy vertrouwt dat h\j veilig kan
aannemen dat dit eveneens het
oordeel en het besluit zal zijn van
de geallieerde regeeringen. De pre
sident voelt dat het eveneens zijn
plicht is daarbij te voegen, dat
noch de regeering der V. S., noch,
daar is hij zeker van, de regeerin
gen waarmede de Y. S. zijn ge
associeerd als oorlogvoerende, zul
len toestemmen om een wapen-
itilstand te overwegen, zoolang de
gewapende strijdkrachten van
Duitschland voortgaan met de on
wettige en onmenschelüke prak
tijken, waarbij zij nog steeds vol
harden.
Op hetzelfde oogenblik dat de
Duitsche regeering tot de regeering
der V. S. komt met vredesvoor
stellen, z\jn haar duikbooten bezig
te brengen, en niet alleen
schepen, maar zelfs de booten,
waarin de passagiers en de be
manningen trachten zich in veilig
heid te brengen en bij hun tegen
woordige gedwongen ontruiming
van Vlaanderen en Frankrijk, vol
gen de Duitsche legers een stelsel
van moedwillige vernieling, dat
altijd beschouwd is als een recht
streeksche schending van de regels
en gebruiken van de beschaafde
oorlogvoering.
De steden en dorpen, zooal niet
vernietigd, worden beroofd van
alles wat zij bevatten, vaak zelfs
van hunne eigen bewoners. Yan
de natiën, die geassocieerd zijn
tegen Duitschland, kan niet worden
verwacht dat zij instemmen met
een beëindiging van de vijandelijk
heden, terwijl de daden van on-
menschelijkheid, plundering en
verwoesting voortgang hebben,
waarop zij te recht neerzien met
afschuw en met brandende harten.
Het is eveneens noodig opdat
ei" geen mogelijkheid zij van mis
verstand, dat de president zeer
plechtig de aandacht van de re
geering van Duitschland vestigt
op de bewoordingen en de zuivere
bedoeling van een van de vredes
voorwaarden, welke de Duitsche
regeering nu heeft aanvaard. Zy
is vervat in de toespraak van den
president gehouden te Mount Ver
non op 4 Juli j.1. Zij luidt als
volgt
„De vernietiging overal vau elke
willekeurige macht, die afzonder
lijk, in het geheim en naar eigen
keuze, den vrede van de wereld
kan verstoren; of, indien deze nu
niet vernietigd kan worden, ten
minste haar terugbrenging tot
feitelijke machteloosheid."
De macht welke tot dusverre
de Duitsche natie heeft bestuurd,
is Tan het soort, hierboven be
schreven.
Het Duitsche volk kan daarin
verandering brengen. De aange
haalde woorden van den president
vormen natuurlijkerwijze eeu voor
waarde, die aan den vrede moet
indien do vrede zal
komen" door de handelingen van
het Duitsche volk zelf.
De president voelt zich verplicht
te zeggen dat het geheele proces
van vrede naar zijn oordeel zal
afhangen van de vastheid en het
bevredigende karakter van de
waarborgen die kunnen worden
gegeven in deze fundamenteels
aangelegenheid. Het is onmisbaar
de regeeringen, die tegen
Duitschland geassocieerd zyn, met
s»lle zekerheid weten met wie zij
te doen hebben.
De president zal een afzonderlijk
antwoord zenden aan de keizer
lijke en koninklijke regeering van
Oostenrij k-Hongarij o.
Aanvaard mijnheer, de her
nieuwde verzekering van mijn
hoogachting.
w.g. Robert Lanaing.
Hat „besluit" van Wilson
Be „N. R. Ct.M «cbrflft
hebben nu te doen met; vier
nota's: een verzoek, canig» vragen
naar aanleiding van dat verzoek, ge
volgd door aotwoerden op dia vr eg en,
en vervolgen» het antwoord op het
verzaak.
Bit laatste ia het atnk, dat in dit
nummer ie afgedrukt. Niemand zal
het belaog van dat atnk ontkennen
het geldt toch maar de kvreitie, of
de vrede al spoedig zal komen, of
dat hij nog. eenigan tyd zal worden
uitgestald. Bazs kwestie ia niet alleen
van belang voor de volken, die-nog
hun levon sollen moeten laten, maar
dj ie evengoed van b»Ung voor bet
Nedtrlandeche volk, ja, voor ons
allen, «tuk voor «tuk.
Nog etn andere kweaiieefcaafe er op
het spel, dia voor de toekomst van
da menachheid, an ook wederom bij
uitstek voer hot Nederlaadacha volk,
van neg vj»1 f roeter en duurzamer
belang ie, de kwestie namelijk of de
oorlog zal eindigen met een zoog*-
naamien Wilson vrede, dat le met een
vrede, die everaenkemt aan de door
Wilton verkoidigde, en in groote
lijnen tot een program uitgewerkte,
algemeen» btginaeien, of hg zal ein
digen met een vrede, wsarult een
velkecgemeenechap zeu kunnen ont-
■taan, dsa wel met een gewelddadl
gen vrede, een vrede door onderwsr-
ping, waarna een volkerenbond wel
kan worden opgericht, maar een, die
van een w arachlige volkecgsmwn-
schap evenveel zou hebben &la een
afpri js van gekleurde zeep, dat. als
St. Nicolaa^grap dieLt, op sen aap
plge goudreinet.
Bi Duitsche regearlng verzocht den
president „stappen te doen tot het
hei stel ven den vrsde".
„Alvorens te antwoorden", meeat
de president antwoord hebbsn op
dtie vragen.
Brie vragen, en éénantwoord Ja"!
Vragen waren het, of voorwaarden,
al naar men bet nemen w'-l, de
president noemt ze In zijn jongste
stuk „voorwaarden", en hij begint dat
document met de erkenning, dat zijn
voorwaarden onvoorwaardelijk zijn
aanvaard. Biez mort bij daarop wel
bet antwoord laten volgen op het
verwek, om etappen te dosn tot
herstel van den vrede.
Zijn vooi waarden cf vragen hadden
gediend, opdat (zoo zelée WlUon In
zijn vorige nota) „het antwoord zoo
openhartig en eerlijk zou kunnen zijo,
als de gewichtigs belangen, die op
bet «pel staan, tiachan
Ter inleiding van deze nota (het
antwoord op hst verzoek due) herbaalt
de president, dat hij sen „openhartige
en rechtAlreekscha verklaring zal
afliggen o?»r zijo beatuit, betrèff»nda
de twee nota'a van de Buiteche
regeer lag.
Bs praatsent geeft dus te kennen,
dat hy, nu hem een verzonk ie geiaic,
zal antwoorden, ja, zjju beahlit om
tient dst verzoek hstft genomen.
Tot zoover de inleiding van hst
atuk.
Nu verwacht een gewon» sterveling,
nadat hij hseft vernomen, een ant
woord op een verzoek te zullen leren,
dat dat antweord la „Neen" af „Ja",
dat men er ten minste een „Neen"
of een „Ja" met voldoende zskerbeid
uit zal kunnen slridsn.
Zet men echter fis lectuur va a het
drieledige antwoord van den president
voort, dan zal men ondervinden, dat
- wat ajju uitspraak -dan wal moge
beduiden - liU in alle geval noch
„Neen", noch „Ja" zegt.
Baarom la bet laag niet overbodig,
dat de president in ztja Inleiding
verklaart, dat zijn antwoord ia „open
hartig op don min af", aangezien
men zulks zonder die opzettelijke
aankondiging vooraf allieht niet as
&ptu~en zeu, gelijk de president ook
in zija red«70#rlngen met te meer
klsm pleegt te verklaren, dat hy
duidelijker is, naarmate b|j zich
vager uitdrukt.
Het antwoord ia drieledig, zeiden
wy.
Eerats gedeelte: „Het moet duide-
iijk word» bigrepen", enz., gaat
over de techniek van d» ontruiming
van hoi bezette gebied en over de
voorwaarden van den wapenstil
stand.
Hst twesde gedeelte bsglut met
de woorden„Be president voelt, dat
hot ook zfjn plicht is, hieraan toste
voegen", en bshacdelc voorwaarden,
va o welker inwilliging „de overwe
ging" van een wapenstilstand af
hankelijk 1ï.
Bet derde gedeelte, beginnende
met: „Ten einde gaen mogelijkheid
tot mm verstand te laten bestaan"
eischi „de vernietiging van da macht,
die tot cu tos de Buitaehe natie
hiefc beheereebt". Baarvan zal, zoo
zegt Wilson, de vredseactle afnan-
gen."
Bet le duo duidelijk, dat m»n heeft
te deen met een verlengstuk van de
vorige nota van den president.
Br wordt een verzoek gedaan.
Het eerste antwoord ie: ik moet u
eeiet «enige vragen, „voorwaarden"
«tellen, „alvoress te antwoorden."
Die vragen worden bevestigend
beantwoord, da voorwaarden worden
Ingewilligd. Zie zoo, wat komt er
nu, een antwoord op het verzosk:
„Ja" dan „Neen". Ctacnazlna: nieuws
voorwaarden.
Yan dezen kant bszisn, ziet het
nieuwe document van president
Wilson er niet zoo gunttig uit.
Ben van Wiiaon'a verheven be
ginselen la, dat In de toekomst onder
staten dezelfde regels vau fatsoen
moeten gilden, als tunchcn Indi
viduen. Be uitwerking van de ver
gelijking voor dit geval, met een
transactie tusachan individuen, laten
wy aan de verbeeldingskracht van
de lezers over.
Men west toch, dat hst Bnllacbe
verzoek een beroep le »p da heoge
gezindheid van den beer Wilton. Bat
het gidr&gan ia deer de hoep en
het vertrouwen, dat Wilaon de ge-
lrganheid zal aangrijpen, om een
vrede op den grondslag van zijn
eigen bsgicsalen tot stand te brengen,
en dat h|j de macht zal hebben en
zal willen gtbruiken, om dit doel te
verwezenlijken. „Bat vertrouwen ie
misplaatst" zulke «temmen zjjo
In Boitscblatd gehoord. „Bestaat er
gesn gsïanr, dat Wilaon, zgc voor
waarden Ingewilligd ziende, nieuwe
voorwaarden stelt, allee nog steeds
alvorens te antwoorden?" is er
gevrasgd. Is er geen gevaar dat
deze twijfelaars in Buitichlaud nu
zullen uitreepen: „hadden wij hst
niet gezegd? Ziet ge wel, dat
u cp een hellend vlak hebt begeven?
hebt u vernederd, en w&t ie het
resultaat? Ben eisch tot nieuwe ver
nedering. Ba zonder, dat er senige
hoop wordt gegeven, dat het hiermse
uit ie. Als wij deze «iechan nu ook
nog hebben ingewilligd, dan waar
borgt niets, dat er niet nieuwe
eischen komen. Zeo komt men ten
slotte toch tot do volslagen capitu
latie en daar hebben wy de bemid
deling van Wilson niet voor noodig,
dat kunnen wg zelf ook wel."
Het gevaar, dat velen in Baitech
land de nota aldus zullen opvatten,
en daarmee op het gekrenkte aarge
voel van do Buitscbs natls zullen
w«rk»n, ls stellig niet denkbeeldig.
Be nota lijkt ons weinig geschikt
om in loltschland het vertiouwen
in Wilton ta verhoogen.
Ben andere vraag is, of de ult-
lr*ging, die wij daareven zeks.en
groepej van mcnachen in Boitech-
laöi in den moed legden, aan de
rota van dsn preeidoct wel reeht
dost wsdervaron, «n cf deso nota
niet veriier een w-lgsmaend» poging
ie, om de kloof ta ewb.uggen, om
een compromis mogelijk ts maken,
dat voor Boitecbhcd niet gebcci
ocaaonemtlyk ls, en dat voldoende
met de eischen van de andsre entente-
mogendhod»n oversetkomt, om het
aan deze onmogelijk te maken, ver
der de vredjfiactlo te wed-ratreven,
Bat is ook eèn opvatting, dis men
van de nota hebben kan en voor die
opvatting ia mede v<el te zfgg'en.
A»u bet eerste gedeelte van Wilson's
laatste antwoord sespeurt men duide
lijk deu invloed van de- meenlngsD,
in den laatstee tijd te Londen en te
Pargs geuit.
Wel hiefc WiUooz»-faanvankelijk
ecii veorwaardc voor den wapenstil
stand gesteld (de ontruiming) maar,
io verklaart hij nu, dat za&kj9 zal
verder door de militairen worden
uitgemaakt, wei te verstaan door de
mlitxirtn vaa de intente zlleen.
Buitichland zal zich dus ten opzichte
van de ontruiming en (den wep«n
stilstand aan dea wil van Fceh
mosten onder we: pen. Baar sullsnd&n
in elk gsvel zulke voozwsarden aan
zijn verboLden, zoo z«gt Wilsou er
nog bij. dat er „zekerhvld eu waar-
isorgan" zijn voor de bestendiging van
het huidige militaire overwicht van
de ententa. Boor dit nn n9g weer
eens uitdrukkelijk te zeggen wordt
de vroeger g«Sltcht$ ontruiming ke
stampeld, als nlst voldoende
zekerheid biedsnd voor de hand
having van het overwicht. Bit is dus
oen aankondiging, dat do militairen,
die dat zaakje zulten regelen, nog
zullen verlangende bezetting ven
Mstz en de Bynvsatlngsn of dergelijke
veerwaardea, zneali zij in de entente-
p?ia in de kfctate dagen zijn genaamd.
Maar wacht eens, dat gsluk, om
zich door de generaals van do tegen-
party dergelijke aanlokkelijke voor
WÊsrdea te Ixeeren 'dicteeren, dat
kunnen de Boitachers zoo maar niet
deelachtig wordvn, neen, dat kan
voorloofig weer in eens uist in over
weging worden genomen. Baarvoer
most s«rst de oor leg £eor de Buit-
schors geveeid worden zonder het
kedrflven van wreeihsdsn te land
en^ter zee. Bit ie Interaisent. Als d«
wapenen rusten, dan is or gesn
oorlogvosrlrg meer, noch een ke-
sc'aa:--f.<3, noch een onbeschaafds oor-
lo;voering. Na zegt Wilaon, dat om
tot een rus: der wapenen te komen
bit baste middel, ja, de neodzake
lijke veorwaarde te, eerst gsaurerde
oosi nist nadar aaugvduid tijdver
loop deer te vechten, w»i te verstaal,
bssshasH door te vochten. Nadat
Bulteehland dien proeftijd van be-
■ehasfi vséhten biefc doorstaan, zal
het misschien van de vijandelijks
geseraala de veorwaarden megen
aanhoeren, die de superioriteit van
dea vijand op nog aldoender wijze
waarborgt, dan alleen de ontruim!/: g
vau het bezot gebied.
Bs wreidhedsn ter zee, waar Wil
son ever spreikt, verruilen dehsels
wereld met afgr|jz»n en naar wU
mogen verwachten, ook êe tegen
woordige bewindhebbers in Buitsch-
lacd.
Hst verwoesten van atedan en
dorpen, die men aan den vy&nd laat,
i« ook laeal verschrikkelijk, maar
toch is het geen gebruik, ook niet
vaa de beschaaf I# oorlog veering (dio
dan in allen geval moet voortduren,
voer een wap*catilitaad kan worden
overwogen) bij gedworgen ontrul
micg v&n gebied, ón vijand meer
gelegenhsld tot onderkomen te bieder,
dan men kan vernietigen.
Iu de dsrdo plaats werd«n dan nog
de Buttechera ultgenoodigd dv maeh?,
_,dlo tot nu tos de Buiteche u&tie
heift bekaorsebt", te „veruietigeü'
Bat zullen ds Buitachera misschien
wel doen. Baar hangt de vredewet ie
vau af, zegt ds president. Maar er ls
uit zgn nota voor de Buiiaeheistocb
nist veel hoop is putten, dat zij
diehier bjj den vrede, tsc minsts bjj
don Wilson-vrode zullen komen, zelfs
als sturen zij den Keizer in «en
b&rifigton naar hst Kapiteol.
De nieuwe elseasn ven Wilaon zijn
dus geen antweerd op het Buitaehe
verwek, het zyn nisuwo voorwaar dje,
waarvan niet gutgd ls, dat zij niet
dear andere zullen word» gevolgd.
Bazs elsehen l|ken vetl me ar ep h*>t
verlsügen naar volkomen espiiuUtie
dan de vorige, maar misschien zyn
zjj er lach zeo ver mogelijk van af
gehouden als mes de wonschen van
Wilson'e bondgenootea nog maar
ovan te veresuigeu w&8. Of Buitieh-
lana h er verdar in zsi treden zal
wel voornamelijk sfbaogen van de
mogeiyhh&den, om den oorlog nog
voort te zvtten. Ie dio mcgelgkbeid
gelijk nul, dan zullen de Buitachera
verder zich mesten onderwerpen.
Maar ovor den Wil»on7r«de zjja wo
dan al hsen, en we zullen het mta
achten nog verder komen.
Nadat Buitzchland de overwinning
op Rusland had behaald, heeft het
dan oorlog daaroverhien nog voort
ge-set. Zil de entente desgtltyk* m-t
Duitschland doen?
Toon de punten vau Wrlson h*t
eerst kekond werden,- hebben wij
geschreven, dat do aanvaarding van
dio punten de nederlaag van den
vgand verondersteld?, en dst als het
eenmazl zoover was, deze nog wal
mier zou moeten slikken. Itn korten
tijd heeft het geschenen of dtza voor
spelling te poulmistisch vraa. Zilzy
nu toch uitkomen
gsrin Uganwooidig immers zoosnel.
Bit Oostenrijk Hongarije zal uiteen
vallen is nauwelijks mevr te betwij
felen. Bi «erxchillsuls nationaliteiten
van Oostenrijk verlangen do vorming
van nationale staten ea er Ss onder
ho,i om krachtigs beweging om zioia
niet meur tevreden te stellen met
zeifeattuur, maar om volkomen on-
kfaznksiykheld te verlangen. Van
hooge; hand tracht mtn cu door
federalistische plannen liet dreigende
gevaar vsn oen volkomen nitecnvallen
te hc-zweren, maar do regeering der
mocafchls ia niet sterk genoeg meer
om zulke plannon uit U voeren. Hit
gevolg ia cht nu ook Hongarije zich
volkomen zelfetacdig wil m^ken. Ia
aen Zsteriag door dr. Wsikels
deu Hongasracbsn minlster-p; e»i-
dont, die nn ook zyn emelsg heift
gev/aagd gehouden rede sprak
deze of ar don zoo vorwardin poii-
fcisken tosatacd. Ba vooral de aan
dacht trok de verklaring, dat Bosten
rijk volkom«n in federalistisch vaar
water was gekomen, dat Bohsmm
zich Wil sfictteureu en dat de Oosten
rijkecho etaatemscht gesn kracht
mesr bd+f; zich tegen dit streven te
verzetten. H erdeor, aldus de minister,
ia onze verhouding tot Qostenryk
geheel veranderd, emdat we ons niet
mesr bariadan tegenover hit Oosten-
rijk van 1S®7.
- Ba&rom wss de tyd gekomen „om
onze nationale, politieke en econo
mische iosstandon an onzo landter-
dediging onafhankelijk vas Oosteoryk
te rogsten." Hougaiije zon dan allsen
door aen personeels uuis met Oos
tenrijk varbonden mosteu zijo. B-
ocier ds Buitaehe sceiaal-aemocratsn
in OoBteürgk, dia meer en meer de
hidin?; nemsn in de natlonsls be
weging der Buiteehèrs, dio na ale
reactie op hetzelfetandigheidsetrsven
der andere nationailtslten krachtiger
ia geworden, sprekin er ar-lfs al van
aansluiting vsn hst Buitsche lijk.
Masr fes mlddsn van al die onrust
en gisting heeft graaf Bmiao Bins-
dag esn rsderoering gchcudsn orar
dan R&deraaden vrede, dia z'.eh door
gi eek optimisme enderacheldi». Minis
ter Burlan verwaoht een epesdig
etede der vjjandeiykhadtu, botft
groot vertrouwen iu preaideut Wil
son en spret'kt sehoona woerden
ojor de gereehtlthard ia plaats vaa
hst belangeösiajïpuüt.
Yan Oostsnryk-Hen|ftTy9 immsr»
zal wel geen versst meer (o wachten
zfjo, ook al zou de nota, door presi
dent Wilson zangekocdigd, misachten
nlst geheel en al aan d* verwach
ting» beantwoorden van den opti-
mistischen graaf Burlan.
Be Brittche opvatting van hat
antwoord van Wilson.
Londen, 15 Oct. Men deelt mede,
dst de mfsning ven de Brüscbe
regssring &o dia van de rsgecringen
der mst Eogelacd verhouden mogend-
hedsa is, dat san Wilson'e zeer dui
delijk en rcchtetr«ek«ch antwoord
voorshands niets sshotf: te worden
toegevoegd.
Men kan aannemen, dat de presi
dent, zoowel wat den Inhoud als den
toon van z(jn antwoord aangaat, in
07er«enstemmiög met do bondes-
Booten heeft gehand»ld. Be bawoor
dicgen van de nota spreken voor zich
zalf.
Ds gsslliesrien z(ja niet gene gd
om de gelegdhsid vcor clscuisis
open ie stollen.
Duitschland heeft nu antwoord, en
dat i« dsflnlttef.
Wat de geallieerden aangas*, is
tic heel» zaak ten kwestie, die allefn
hun tro$cen te velde aangaat, en
d«Ks blijken Imv op zeer bevredi
gends wijze op te lotssn.
Da opvattlag in Engeland,
Londen, 15 Oct. Sa psitemuntalre
commieaie vaa hst vakwseaiglEft*
eoc-gres en b«t nationaal nltvoorend
comité der L-.bour P*rtjr betuigden
buu instemming met Wilson's ant
woord.
Be „Times" zegtwy waren in
Bogeland zeer vselsischcnd in aeke
W:heu'e antwoord, maar bij voldeed
ons. Be nota maakt esn einde aan
eik denkbeeld van een gekochten
vrsle. Be vsatstelling dsor generaals
van di waarborgen om de müitaira
oppirmacht der geallieerden te hand
haven, zal bet ongatwyfeld onmageiyk
maken voor Bultschland om d*n
eorlog ta land voort te zstteu, terwijl
de oischen der vloot het op zee
evetaasa onmogsiyk zulten maken.
T<n slotta bsvialt da ,Tlmei"eeG
algameenen g-:allieerdsn politUken
raad aan, «oortgeiyk sla de oorlogsraad
te Yerssilise, ten einde den vrede
voer te bereiden, dis plotseling kan
komen, opdat esn vereend politiek
fronc ic&n worden gesteld tegenover
de pogingen, welka da vijand zeker
In het werk zul stelten, om verdeeld
held ondtr de geallieerden te saaien.
In de nota van Wilson aan Bultseh-
land wordt meegedeeld dat aan
Boateoryk-HongariJe een aleocderiyk
antwoord zal worden gezonden. Bie
nota mag, meent bet H.blad, wel nl)t
lang mtir uitblijven, zal er nog en
Oostenrijk Hocgarya zyn om se te
beantwoorden - de gebeurtenissen
D* indruk ia Daltsuhlaad.
Keulen, 10 Oct, Be „Kfin. Zslturg"
a van oordeel, dat Wileoü ztjn rol
au scheidsrechter in zijn nota nist
geüstl msarier is; bjj nesmt de
eifcehen vao de latente pers over
spreekt oenzydig ovor onmen-
seaiiykhsdsnhy wil biykbaa? do
besliiaiag ui:stellen, andere hadde
hy oca aanevgoven onder welke
waarborgen en maatregelen de voor-,
gestelde gemengde commissie het
eens zou me*.ten wordsn.
De hoop op den vrada moet men
ca Wilson's nota w&t latan zakken.
Be „K0ln. Yoiksz." epreekt iu ge
l{jkon geeat; de staking van den
duikbootenoorlog kan vóér wapsn
BüUtand niet gcéireht worden. Het
blad herinnert vr&ao, dat Wiison
zelf de lnmunging la de binoenisnd-
sche vo*houdingen van andere staten
veroordeeld heeft. Saitecbers «Gt-
ten de verw&chtlngen op 06n epos-
uigftk leetorwedê zonder verJiemee-
d'jing- laten vaten.
Da indruk ia Amnriku.
Washington, 15 Bet. Zoowel de
democratische a-a de :epnblik»]uieti»
natoran legden formoele verklarin
gen af, w&erin zij bun icatemmiog
betuigen m«t Wilson'e antwoord, als
voorl<>opsrd«ronroorwabrdeiyk«ov«r
|aie van do Cehtr&te megeudhsdsn.
Loige, de republikvinseiis leider,
zalde: „Hvt zii lisii Amerikaansche
volk, een gevoel van v»rlichting
schonken, dat, daarvan bsn ik zekvr,
wenae'at, dat de legera te veide oen
envoerw&arleiyke overgaf® zulten
bewerken."
Martin, ds leider der democraten,
verklaarde, dst de nota la sik oprfebt
bsantweorèt aan de vsrwachtiBgen
van bet publiek.
Da opvatting in Frankrijk.
Pary», 16 October. Het twaeie ant
woord van WiWou word üior in de
Kamer kakend \66c ds zitting «n
v*r?/ekt» hior in d« cou'.ci ssa 'ee
grypeljjke drukte. Be afgevaardlgdan
merkten op, dat Wilton, door zyn
vragsu uit te werken, nieuwe te
stallen en puntsa san te wijzen,
welke opgïhaldwd moeteR woiden,
eigeniyk onderhandelingen bvgint
zooata die mogeiijk zyn tusxehsn
overwinnaar en overwoni-ece, onder-
h&cdalingen, welke èe mofelijkheid
uitsluiten tater nog w#«r ovsr de
buof.'gu&eetles te cadaihsmdelca. In
dien Buitscbl&nd e»u bsvredigend
antwoord gstft over ae drie nieuwe
dosr Wilsou aangeduide punter, daa
zei de qu&SBtte van wapen stilstand
«u vrede oen beeliaaenden stap naar
da oplossing hebben g«<taan.
Ss socialistische afgevaardigden
verwijten sommige Pa nache bl&den
te groote eischen te steilen en raden
aan vartien wen te blijven ttslleD,
geen eaaeeas'.ee te dosr, maar ook
niet te vernederen en de p&e ftttlaehe
neigiDgeu van den vijand te ver
lammen.
Be eoc. leider Btabat varklaarfc, dat
Wilaon ral voortgi&a zcoals bjj bs-
genn» is en uitsluitend met zyn
gdwetsu te rade zal gaan; itaArorr,
segt Ssmbat, zyn wy gaiuet, watt
het geweien van Wilson stemt ovei
een tast bet geweten der volkei.
DE WEEK.
15 October.
Ia den avend van Zaterdag 19
October J.1. hoeft men toch eens
kuüLea bomerk», d&t wy - Neder-
lan^era niet zóó otuuadoeDiyk,
vadsig onverschillig zfja als we wel
eens Ijjkea. Be bultetina en rWra-
editite, meldend het antwoord, dat
Berlijn hesft gegevan op preaidsnt
Wilson's voorstaiten, maakten dege-
moidsren wakker. Se vrede kwam ln
zxh- 1Mvc ontrukte sikaar
g«iyk ep do P&ryvehe boulevards
pleegt te geschieden de skrotken
papier. Iu de theaters, bioscopen werd
hoezee geroepen. Men had geen oog,
geon belangrtelling maer. Ze'fe veer
ée Bloedigste, maoat atngrypende
beelden en tabreeieo, deor de fllm
vertoond. Be gedaebtf, dat bet einde
van de gedurende vier j-ren geleden
mirAra rfe dan foei werkaiyk nabQ
cchesn te komen, bracht bet Helland-
ache publiek ln begröptlyke extasa.
Wy loven thanz nog tuszehen hoop
cn vrees. Ba k&rn schijnt inderdaad
groot, dat K-rstmis 1918 een feest
van wa&raehtise varbroeéering zal
werden; dat hvt „Yrede op eardel"
<!an geen IJdele klsik zal zyn
Intusschen, we zjja er nog niet. Br
zwer7eo nog onheilspellend* onweers
wolken aan liet zwerk. Wy mogen
ons koesteren In hoop, mm hebben
ons teven* te pantser» tegen over
dreven verwachtlcgop, opd*t da ont
nuchtering, de decentie - mbehtdie
volgen; waartegen God ons behoede 1
nist al te schokkend zy.
Op bet H&*?<ehs Bictenhof, inde
za^l van het nieuw ge^otmde Lvgsr-
huln, dsurt hst f«siyu der woorden
voort. Op 8 Octob;r kwam d« minister-
president m*t de mededsollng bet> ef
fende de schorsing der militaire
verloven ln Zeeland oca de tokiad*
redenen. M«ar voor deir ehr.tocialie
Hschen da. KiuJJt waa daar onmiddel
ïyk een reden in selegeu om vsrlef
t* v;&g«n voor «ere Intsrpellatl*.B«
interpellat'éa :chieUn nu als psdda-
Bto«len, zoo en»! en zeo we-Uerlg,
u'.t dsn psrlamentairan bodem. Be
hoog b*joarde Lobman hiefidaar op
V/y^ag 11 October j.1. in de Kamer
z(jo meening over g&ssgd; er op
gewezen, dat men btzlg ta den
nationale» tijd te verkwisten, ierwyi
hst ccbrifUiyka Yragenrecht wordt
veswASTlooad in menig geval. Ba heer
Trcelatr» Doemde dat etn poging em
do- viye uiting van metnirg aan
bar.d^u te Uggen, -maar bltfk 't in-
mUd?le tceh volkomen eene te zyn
met mr. Lohmsn, daar hy eindigde
met iu overweging te gever, dat de
inierpsllfttia-YAn Ravenstayn over
onze economisch* virhouiing tot
Amerika tegeiyk zou woiden bshan-
dili met de zy&e over h«t bulten
landseh beleid van mlniettr Yan
Karnsbsek. Ba ik gelocf, dst de heer
Savornin Lohmaa d«c spyker op
z'n kop sloeg, toen hy ds veronder
stelling ulitp ak, dat menigesn in
Nederland ran zyn, Lohmau'e protast
tegen h'*t verkwist» van den catio-
halen tyd hoorend, zou uitroepen:
„Bis neau heeft gjiykl..."
Golukkig bed dr. Yan R.vresfeya
er geen b»zwsar tegen, dat de twee
lntcrpeUatiln „gevoegd" werden.
War na mr. Troeletra dsn van wal
«tak met zijn vragen, tob mr. Yan
Ksrnebssk gerieht. Van hst antweerd,
dat de xisuwe minister vau Buitenl.
Zaken git, is - watt me» - slechts
van belang zijne bereid terklaring om,
ond^r de noodig* waarborgen en mei
volledig behoud (natuurlijk) van de
verantwoordelijkheid der Rtgesring,
saam te werken mst de commissie
veor Bultenlandeche Zaken, dis (vol
gen» mr. Troelstra's voorstel) aeer
wsarschQaiyk weldra u t Dat P&rlo
ment zal worden geboïen. 0 /erig*n«
hield Bxc. Yan Karneb*ek zich „!n
de ruimte". Be minister had eau paar
dag» tevo en den heer Treub op
diens cchrifceiyke Vragen bstr«ff«nde
onze scouomische vcraouiing tot de
Vereen. Staten ingelicht. Msu staat
op 't punt de o:daihand«Hn*$o,
bsaprekinten, met de geassocieerdm
te hervatten. Stechfa metetde piaa'.e
nog werden vastgesteld, waar ia
kaftan zuil» cocfcrseren (zoosls m«n
weet, word Londsu genoemd, torwyi
apüator Boiyu daar d« onderhands
iiugsn zou loideu). Mini&tor Yan
Karcobiek kon dus niet anders dau
naar dat antwoord verwyzso, -sposd
beloven en er nadruk op leggond, dat
onze ernstige, sarlqke oozydig-
bois met stevigs hsnd moet worden
hoog gehouden,terwfjl hy er ky voegde,
dat h:b belsid d«r Rtgesrinz moet
gedragen worden door hst vertrouwen
des volk:.
Bie verklaring en oniboezsming
vau mlniater Yan K&mebeek wan
mr. Merchant niet voldoende. Hy
eprsk van hst ..mufte, suffe gadcA
aan Biitenl&Gdicns Zaken en zag nog
steeds geen Metamorfczs in he:
sgrstesm, doer het Haageehe Plein
gevolgd. Terwyi de hsvr Bohsper
uitriep, d&t Z.Exe., „evenale al'o
mialstera en diplomaten, een slag om
den arm hield" Volkomen blliyk
zyn dis verwijten nlot. Bs minister
van Buitcnlaadsche Zaken kon op
11 October j.1. niet anders ppreken
eau hy dted. Je teekomst moet isortn,
welke beteekenla en waarde aanzqa
woorden mag worden gehtchf:.
Be gacicbe interpol alie was feitelijk
overbodig op dit mement voorbarig.
In dr. Tan Raveateyi kwam tenslotte
met een metie, waarby de Kamer als
haar oerdeel zeu ultepreken, dat de
Ragseriig de leveaa mlddelenvoor-
zienicg zes spoedig me gelijk, uiet allo
middsleu, moot trachten te verbateren.
Bit votum, door deu revolutionairen
afgevaardigde voorgBateld.doetdenk»
aan wat de Vracseaen noemen „en-
forcor uae port* outerte".
Wis ter wereld sou niet onmlddtliyk
bereid werden bovenden, deze motie
te onderaehryven I Maar daaruit
biykt fcevess het absoluut onuood'ge
van zulk een vstum. Nadat de heer
Wlikecp de Kamer het „koopje" bad
geleverd em baef4*iyke stemmir gte
vragen, werd de motie Yan Ravsateya
mat 61 tegii 9 stommen aangenomsu.
BedHidt dit nu dat de negen tegen
stemmen val eordeel z^s, dat de
mlfè e der diiiribuüe e. a. niet
zoo spoedig mogelijk most woraon
vtrbaierd? Bnmeia niet.
Maar wat la dan wèl daatrekklng
er/an 1
R&de wie 'k kan.
Is interpellatie over h«t builen-
Iaudsoh beleid was daarmee tfgeda».
Ba dl* over de „militaire parsgrasf'
(waarby dan de vragen Krcyt over
de schorilDg der militair* v«rlov»n)
alsmede de intarpollatle Schaper over
de levenamlddelonvooialening werden
uitgestald tot de Farli ment* week,
aanvangesd ep 15 October. Iadlen
ons volk in 2t)n bitteren nood kan
wordon getroost, govosd, gsstAund,
gered deor woorden, ontboezemingen,
lnterpsllatffta en moties: alle heil
zou vanéeal-sprsakluaiiger wordende
Twseda Kamer kernen I
Minister Yan Ysasletsya hueft zich
voor te btraiden op etn stuk of wat
„warme kwartier^»*" Jn de Twtede
Kamsr, waar Z.Sxc. van Landbouw
thans ds vuurp o:f zal hebben te
doerstaau.
In d* jsngets dagen hebben zich
en ze aün veeral van soc.-d«mo-
eraiieeh* z|ds a&ngedr&ces de
grieven tegon 'sbeersn Poathuma'o
opvolger epgsataprid tot een duizeling-
wekkeude beogts. Zij batr«ff«n rund-
vlevsch- en breolduurte («rageu-
Koithek, reeds inf«d.'ecd) - de
ultMyveada bene veor schoenen,
rottende etspsJe asrdapa»!en en nog
veel meer. Baarby kwam het zich
terugtrekken vaa dsn hter S-io
Fimmen, die deerde „Nederlandrche
Yereeoiging van Ytk erecnigingon"
ale adviseur van Lacdbouw was
aangesteld. Ba heor Flmmen bsweei t,
dat de minister niet bereikbaar la
veor adviseurs; «eerigsiyk vtrwyt,
tot minister Poathoma gericht, bracht
het nieuw* Kamerlid Bs Groot tot
hst «tellen rac vragen. Het parle
mentaire „pekelvat" la boordenatoe
gevuld 1
Intusschen kwam de tydtng dat
Buitachlacd viygelétae gaf voor onze
ichepeu, tot 60.000 toe net-maat, om
graau uit ArgentinK te gaan bal»;
en in don nacht vau op 10 October
ia de „Nieuw-Amsterdem" naar
Amerika vertrokken. Zonder nieuw»
Néderlandichen gezant voor Wash
ington aan boord. Na dr. Orsmir
werd prof Yan Yolienbo?en genoemd
ale degeen, wien enz# vsrtcgenwocr
dlglng is bet Witte Huie zou worden
toevertrouwd.
Tcrwyi een andtr „on dit" wilde,
dat de hier Bs Harses v. SwlndersD,
dia deze week in Bsn Haag verwacht
werd, zal worden vtrvatgen door
eud-mlnister Loudon.
Bik uur vau dag en van nacht kan
au „veriBssiLgeu" brengen. Ook
boozeBa crlmluallteiteiubrlak der
tfgelMpen w«sk ia extra bloedig
bisdt stcf voer Sseiyke „draken". Er
Is het atuweiyk verg ftigingsgeval in
Noord Hollandvervolgeus kwam hst
drama te Egmond-aau zee, van zelf
moord en moord. Briekwart de; aarde
druipt nu van het bloed. Ea de
waarde vaa etn «aks1, almpel men-
achenlersn ja U gsdaald, zoozeer, dst
de tyding ever gepleegde moerden
nauwelijks meer onze aandacht prik
kelt. Br zal kul wat lijd moeten
voorbygaau, voor-en aleer wy ook in
(At opzicht ietwat genormaliseerd
snlUu zyn.
Keert de vrede op aarde terug, dal
zullen wy neg zttr la eg de „nawees»"
met de voordeelen, welk* ons, zyn
we pleiter in dan geiden ex eerlijken