COURANT
No. SOOS
DONDERDAG 24 OCTOBER 1918
46e JAARGANG
MHgtver; O. DB BOEK Jr., Melder.
Oplaag 7000 ax.
AbonnementsprijsIn da stad f 1.10, per post f 1.35, Buitenland f 2.38.
Losse ex. 3 cent
Ad verten tl fin per regel 15 cent.
Op pagina 4 van dit blad
is opgenomen i
flomccgd nieuws.
Uit den omtrek.
Tweede Kamer.
De vredesstap dar
Centralen.
Een rade van dan Dilttohen
rljkskinieller,
Bo rykakanselier, prins Max van
Batten, hield Binsdag eana rada in
d»n rykndag, waaraan wy het vol
gende ontkenen:
Ba kanselier weas er allerswst op,
dat de regaaring zich ten opzichte
van de opvattingen voor het wel
slagen van het vredeswerk slechts
met groots reserve kon uitlaten. Op
hst oogenblik wordt in alle landen
do strijd geveerd over de vraag
recbtsvreie of machtsvreio. Be op
rechte voorstandera van den volken
bond zien duldelqk in, dat de grond
gedachte van het nienwe geloof, om
lange den weg ran vrijwillige over
eenkomst te trachten den vrede tus-
achm verschillende landen te be
waren, de beslissends proef ondergaat.
Misschien zal het nieuws antwoord
van «tenpresident de beantwoording i
van die vraag brengen. Tet zoolang
moeien wfl ona voorbereiden op
twee mogelijkhedende eerste van
voortzetting van dan eerlof, waarbij
wij ons verweren zullen mat al de
kraeht van een velk dat men tot het
□iterste drbjffc. Sa da regeering zal
dan ongstwffbld oek weihstBuitgche
volk tet een nationale verdediging
mogen oprespan. De tweede moge
lijkheid le ctokwistie van den volken
bond. Wanneer1 een vrede op den
grondslag \*a de voorwaarden van
Wilman tob stand komt, wat hoeft
dit dan. te beteekeusn voor ona leven
en onze toekomst Toor onze machte-
poiitte zal niet meur geitten wat wy
zelf voor recht bonden, maar wat in
een vrjje biBprefclog iret onravyan*
den da recht erkend wordt. ïin
moeieiyfec zelfoverwinning voor «en
trotach ou aan zege gewend volk.
Tan verschillende, zijden wordt aai.
gevoerd, dat de aanneming der voor
waarden zou beteekenss de onder
werping aaneen Bultachland vijandige
rechtbank,. die de rechtskwestie uit-
sluitend uit het oogpunt van haar
eigen belangen zen billissen. Bit:is
ntefc zoo, hmt kernpnnt van Wilson'a
program is jnist de volkenbond, Hij
fcsri niet .-tot stand komin, wannsor
niet alle volken zich vermannen:, tet
•au overwinning op zlehzelf. Ba ver-
vmeniyking der r*chtsgemeeniichap
eteebt. het .opgeven- van een dïel der
on voorwaardelijke Eelffltandlgheid,' die
tot dusver het teoken der st&ateboog'
held was, zoowel van ocs^alir. van
andsx-en. BlQven wy innerlijk .staan,
op dengrondslag van. het nationaal
•soiams, dat tet voor korten tijd de
alles baheerscbeade kracht In het
teven der volkeren was, dan is er
voor ona geen herrijzenis en ver
nieuwing. Ban blijft het gevoel der
bitterheid, dat ons gedurende geslach
ten zou verlammen. Maar wanneer
wij hebban iogezien, dat de beteeke-
nia van dezen oorlog vdér alles de
overwinning vaa het rechtsbegrip ls
en wanneer wij ons togen dit begrip
niet verzetten, maar ons daaraan
onderwerpen, niet met innerlijk voor-
behoud, maar volkomen vrijwillig,
dan vinden w{j daarin een heelmiddel
voor de wonden van hst heden en
«en taak voor de krachten der toe
komst. Aan deze taak zal het Buit-
sehe volk met allen ernst mede
werken.
kanselier begaf zich nu in eene
uiteenzetting van deturvormiagon,
die in de binnenlandache politiek van
Buitschland bereids zijn ingevoerd.
Be hervorming van het kiesrecht In
Pruisen is door tegemoetkoming van
da parijen tsgenovor de voorstellen
der regeericg zoover gevorderd, dat
de invoering van het algemeen, direct
en geheim kiesrecht daar verzekerd
is. Aan den Rijksdag zijn twee wets
ontwerpen voorgelegd, die deze
nieuwe regeringswijze moeten bt-
vrgden van de grondwettelijke slag-
boomen, die haar neg in den weg
staan.
Toor Elzaa Leiharingen heeft zieh
oen BHzassar met het stadhouderschap
belast met een Mrasser als staats-
sesretarte. In verband met het beven-
staande komt in art. 11 der grondwet
eene wijziging, waardoor de Rijksdag
inzake oorlog en vrede volledige
medezeggenschap hetft.
Teu opzichte van ds beloofde
politieke en staatsburgerlijke vrijheden
deelde de kanselier mede, dat boswel
de buitengewone volmachten van den
oorlogstijd noe niet kunnen worden
gemist, de S Octoksr toegezegde be
sluiten des keizers zijn uitgevaardigd.
Zij omvatten niet alleen de maat
regelen op het gebied der «ensuur,
hut vereenigings- en vergaderings
vrezen oude beperking der persoonlijke
vrijheid, maar strekken zich tevens
uit over de gehecle taak van de uit
voerende macht, ook op economisch
en sociaal-politiek gebied. Be opper
bevelhebber kan geene beslissing
nemen zonder dat deze door don
x tykskanielior of diens plaatsvervanger
is goedgekeurd.
Ben vérgaands amnestie voor peil-
Ueko misdrijven is uitgevaardigd.Be
kanselier wees er verder op, dat al
daze hervormingen ten doel hadden
de politieke mondigheid van het velk
te bevorderen. Niet door willekeur
der ingestelde machten, maar doer
gebrek aan politieken machtswil bij
het volk bleef Bultsehland zoo lang
•en overheidsstaat. Het nieuwe be
sluit is eutataan door een beslissende
wending ln de karakterontwikkeling
van het volk. In het is onherroepelijk,
daar wij het niet Invoeren ter wille
van het buitenland of om den oog en-
blikkelijken nood t» hovon te komen.
Hierna kwamen de besprekingen,
die Woensdag worden voortgezet. Be
centrumsafgevaardigde Herold vond
de wijziging van ait. 11 der grondwet
niet voldoende, en wilde, dat voor
eiken oorlog de toestemming van den
Rijksdag noodig was Verder wilde bjj
de verantwoordelijkheid van den rijks
kanselier uitbreiden. Het verwijt van
onmenachtiyke handelingen wees hij
verontwaardigd van de hand. Besoe,
dem, Ebert verzekerde, dat het volk
zich het recht op zelfbeschikking niet
mier zal laten ontnemen. Ook deze
afgevaardigde wilde verders wijziging
der grondwet, waarin de parlemen
taire regaeringsvorm moest worden
vastgelegd. Giten uitzonderingen op
de amnestie. Ba conservatief West ar p
vond de wending noodlottig. Hst
vredesaanbod was doelmatig noch
noodzakelijk. Vasthouden aan ds inte
griteit van het Rijk, enz.
President Fshrenbach het ft Woens
dag de zitting om tien minuten over
twss geopend.
Haase (ecafb.-soc.)de laatste we
ken brachten weergalooze omwanta
lingca in de heole wereld. Wij ztya
en blijven voortdurend togen het
kapitalisme. Al vroeger hebben wij
tr op gewezen, dat er in dezen oorlog
zeo min overwinnaars als overwon
nenen zullen zijn. Het komt er op
aan, elke dubbelzinnigheid en onop
rechtheid, de ernstige beletselen, te
vermeden. In elk land breekt hoS
verlangen door, een eind te maksn
aan den afgrfseiyken oorlog.
Als reeds ia de lente van 1915 de
eerste vredesdraden, dia tusechen
Buitschland en Engeland gesponnen
werden, niet waren gescheurd, zou
Buitschland er thans beter aan toe
zijn. Hes staat bet daarmee, dat zich
eiaie 191® en nadien ln October 1917
vredeskansen openden, die men niet
liet rjjpen Ba vredasraotle (van dun
Ryksdag) dient eindelijk te worden
begraven, met Wilson'a stelregels fs
zo niet te rijmen. Overal rellen de
kronen over de straat. In conserva
tieve krimpen is gezegd, dat men
Puitechland niet aan de Mohtnsollern
dynastie zal opofferen (levendige
tegenspraak en onrust). Wij eiachen,
dat elke oorlogsverklaring aan ds
toestemming van dan Rijksdag wordt
gebonden. Voer Wilaon loopsn we
heelimaal niet warm. Zijn idee zal
toch de kapitalistische maatschappij
formatie niet veranderen.
Be Noord-Sloeswijksche kwestie be
hoort vereffend te worden alvorens
tot vrades-vraasstuk te worden. Se
ioetmhen der Polen zyn niet gegrond,
Be bevolking moet vrijelijk uitmaken
tot welken staat ze wsnacht te bc-
heoren.
Tiee-kanaeller von Pd-yerik moet
ervan afzien, te treden ia da uiteen
zettingen tueschen de partijen onder
ling, evenals in een blootlegging van
de politieke gebeurtenissen der laat
ste maanden, die de vorige spreker zoo
•ven schromeiyk eenzijdig heeft voor
gesteld, Be anti monarchale buiten
sporigheden, die hem glad afgaan en
waarmee b]j ook vandaag weer is
aangekomen, moet ik om hun zelfs
wille afwijzen, en met name ook uit
hot oogpunt, dat mij thans hot oogen
blik niet aangebroken schijnt om
zonder onze positie naar bulten in
de waagschaal te stollen zulke vraag
stukken te behandelen, (geroep van
de onafh. socialisten).
Het is geen uitvloeisel van het
kapitalisme en evenmin gefckawerk,
als het Bultacbe volk thans de wapen
rusting zal aanschieten voor bet ergste
geval, dat n.L, waarin het met ver
nietiging wordt bedreigd.
Over de binnenlandache politiek
hebben afgevaardigden van rechts en
links zich geuit. Het resultaat was
ongeveer' te voorzien. Van rechts
word het verwfjt gemaakt dat de
regesring en de meerderheidspartijen
doer overijlde en te ver gaande her
vormingen de grondslagen van het
staatswezen hebben aangerand en dat
wy thans naar den afgrond gaan.
Tan links wordt bew<serd dat alles
wat wy hebben verricht en in het
vooruitzicht hebben gesteld, slechts
zwakke pogingen zijn tot een juiste
hervorming, welke van den grond af
moot worden begonnen. Wellicht ligt
ook hier ds waarheid ln het midden.
Hat antwoord van Oultanhland.
O, lidruk la Ei|,land.
Londen, 22 October. Reuter ver
neemt, dat het valgende zekere op
vattingen weergeeft, die men in ge
zaghebbende kringen ten aanzien van
den toestand heifc, die hot gevolg is
van Bultacbland's antwoord aan Wil-
son: Be Baltsche nota stolt zich op
bet standpunt dat Wilson alleen maar
ontruiming van het bezette gebied
geëlscht beeft en de Buitschers gaan
nog op die door. Bat is niet zoo, en
dat is ein punt dat duidelijk gemaakt
moet worden. Engeland kan volstrekt
niet aannemen wat de Bnitschers
onder vrijheid ter zee verstaan. Er
zijn verschillende maritieme vraag
stukken, die opgehelderd moeten
werden. Andere punten, die nog niet
aangeroerd zijn, omvatten de kwesties
van schadevergoedingen en herstel.
Dt ïsdruk Is Frankrijk.
Maandagavond li het Buitache
antwoord in de wandelgangen van
hot Kamergebouw levendig besproken.
Men vond het eenstemmig in hooger
mate dan de vorige de neerslachtig
heid en ontreddering van hst Bnitsche
velk weergeven. Nochtans achtte men
het gewild dubbelzinnig, verward en
duister wat da voorwaarden voor
ontruiming ei wapenstilstand aan
gaat.
Be Fransohe bladen zien in het
Buitache antwoord eennieuwe pleister-
plaats opden wegnaardeeapitulatte.
Er ls geen woord in, dat die stoïsche
kracht ademt, waarvan Frankryksn
de andere naties in rampspoed zoo
vaak getuigenis hebben afgelegd. Wat
den duikbootoorlog betreft alle
leden der tegenwoordige regcerinr
hebben daar twee jaar lang hun zege
aan gehecht on do officieren met
decoraties overladen, welke die mis
daden begingen'. Ba bladen teekonan
do schrikbarende lafheid aan van de
hoogstgeplaatate schuldigen, die zich
ten behoeve van een geveinsds
democratissering van het iyk weg
ctjteren om de verantwoordelijkheid
voor hun daden niet langer to be
hoeven to dragen.
Be „Mstin" achryft o. a.Nog esnige
duwen en dank sy de kloekheid der
geallieerden zai de beslissende zege,
die we behoeven om Frankrijk ton
volle to doen herleven, eens voör al
ons zyn. We kunnen alleen meteen
wapenstilstand meegaan, die ons aan
precies dezelfde waarborgen als deze
zego helpt.
Homme Libre zegtMogelijk wordt
hot gesprek voortgezet. Bat weten
we niet, wèl, dat doorgevochten
wordt. Evoneens kunnen we bevesti
gen, dat we daarmee zullen ophouden,
wanneer de vyand zondir omslag het
hoofd in den schoot zal loggen.
Be „Petit Parteten" achryft: Wat
uit de nota van den 21sten over
duidelijk blijkt, is dat het Buitache
volk en z(ju regoering zouden willen
uitscheiden zander zich de wettige
en noodzakelijke offers te getroosten
die men van hen vraagt. Bat is
proci?» de kwadratuur van den cirkel.
Ds Indruk in Bngnland.
Londen, 22 October. Be avond- en
provinciale bladen, keuren san ver-
achteiyke afwijzing van de laatste
Buitscha nota af, msar kunnen er
geen bi Ijk in vinden dat de Bultsebe
regeering d«n werkeiyken toestand
inziet.
Be «Westmiaatar Gazetto" zegt:
Hot besta dat wij eruit kunnen lszon
ia dit de tegenwoordige militaire
toestand door de geallieerden moet
worden aanvaard als de grsnu van
hun overwinning en als e«n grond
slag voor do eiachen, welks zij aan
Buitschland willen stollen. Indien
dit de juiste uitlegging is, moeten
wy zeggen, dat dit volkomen onaan
nemelijk is. Wy kunnen geen sta
bilisatie van den tegenwoordige
militairen toestand toestaan als grond
slag voor den vrede.
Be ,P*U Mali Gazette" zegtGeen
woord van d« nota wijst op di er
kenning dat Buitschland de neder
laag hooft geloden, en totdat bet ge
leerd zal hebben dit woord met
hoofdletters te spellen, zou het dwaas
heid zjjn van zijn opvoeding af te
zien.
Ba „Bcuriing Standard" schrijft:
Wannasr Bultsehland een wapen
stilstand wenscht, kan het dien allenn
op onze voorwaarden verwachten en
niet op de zijne.
Da Indruk in Amarlka.
Na de publicatie van het Buitache
antwoord diende Poindarter (republi
kein) oen motie iD, waarin aan h«t
congres wordt voorgeatolii verdere
onderhandelingen tuaschcn de Ter.
Slaten en Buitschland te verbieden,
tot de Buitache militaire strijdkrachten
zich onvoorwaardeiyk hebben over
gegeven.
Washington, 22 Oct. Een ofScieole
mededeoling omtrent hst antwoord
van Buitschland iu op het oogenblik
nog niet gsscbied, «te niet officieels
verklaringen echter zijn eenstemmig
in zake de hoofdpunten, n.1. dat een
onmiddellijke vrede nog niet te
wachten is sn dat geen wapenstilstand
zal worden toegestaan dan op voor-
waardon, die voor altijd het Buitscha
militarisme vernietigen.
Ba algomsene mneniag van de
congresleden, speciaal van de repu
blikeinen, is voor boilndiging dor
onderhandelingen met Buitschland.
Het comité voor bnitenlandsche
aangelegenheden van den Senaat
wenscht, dat de nota aan het oordeel
der Entente zal worden onder
worpen voordat Wilaon ze beant
woordt.
Dt houding van Wilton.
Be Matin vernoemt uit New-Tork,
dat do correspondent van de (New-
Tork) Times ts Washington meldt:
Wilson zal zich met niets minders
vergenoegen dan Buitachland'z onvoor
waardelijke overgave. Geen wapen
stilstand ia mogelijk, zoolang Buitsch
land niet zonder omwegen met Fach's
•isoben inwilligt. Indien niet, dan
zullen de geallieerden afwachten, tot
de overwinning dezer dagen vrucht
hebben gedragen.
Dn Indruk In Dultithltnd.
In een bespreking van de Doitsche
antwoord-xota zegt de „Köinleche
Zoitung": Het voernaamete punt be
treft do duikbootenoorlog. Het bevel
om passagiersschepen niet to ver
nietigen, beteekent hot einde van
den onbeperkten duikbootoorlog, waar
mode natuurlijk ook de versperring
van bepaalde gebieden vervallen.
Het gevaar voor onze dulkbooten ls
groot by den bekenden Baralong-
geest van de Engelschen; de tege
moetkoming aan Wilson's bezwaren
betreffende den duikbootoerlog is
derhalve buitengewoon groot. Wilson
moet daarin onze ernstige vredeswil
zien, een voldoende waarborg voor
iemand, die zelf van goeden wil om
tot overeenstemming te komen.
Oek de ,Ktfln. Tolkszeitung" be
toogt dat de verzoenende tegemoet
koming van de Buitache nota en de
wyze waarop deze nota la tot stand
gekomen, oen waarborg bieden, dat
alechts de meest nuchtere bsachou-
wing van den toestand daarby voor
zit. Thans moeten Wilson en de
Entente tot concrete eisehen over
gaan. Men zal nu spoedig alen of
Foch en Clemenceau machtiger z]jn
en- of Wilson asn hun zyde zal staan,
wanneer doso ons deemeodigende
voorwaarden wil opleggen, die met oen
raeht vaardigen vrede in atryd zjjn
en de kiem voor nieuwen oorlog
bevatten.
Be .Franfurtar Zoitung" schrijft:
Indien de heer Wilson ernstig moont
dat hot bloed vergisten en da vsrnie
ling moeten ophouden, dan heeft hy
het thans in zyn macht, door hst
vaststellen van tyd en plaats, waar
dan vertegenwoordigers van boide
partyon gelegenheid zal worden ge
geven om over do voorwaarden van
«en wapenstilstand te onderhandtien.
H|j zal zich »iet aan deze groot»
verantwoordelijkheid kunceu ont
trekken.
Be „Norddeutscho Alg. Zt." zigt:
Be Buitache nota plaatst Wilson op
nieuw voor een kwestie van verant
woordelijkheid of hy de ondubbel
zinnige bereidwilligheid van Buitsch
land tot den vrede als «en hefboom
wil gebruiken om zya idealen te ver-
wszenl|jkcn, of dat h|j buigt voor do
machten, die ook thans neg de voort
zetting van den oorlog verlang®^
om de toekomstige wereld volgena
de baginsekn vaü macht en geweld
to kunnen regeeren. In zyn antwoord,
dat wij thans tegemoet zien, zal do
vraag worden beantwoord of hij den
vrede kan maken. Het oordeel der
historie over den man, die steeds
van zichzolf heeft gozogd den oorlog
ter wille van den vrede te voeren,
ia hiervan afhankelijk.
Uii het Ooitenr. Heerenhuis.
Woenen, 21 October. Iu het Heeren
huis hebben Foracht en da audore
burgeriyke Tsjechische leden tot don
minister-president een interpellatie
gericht', waarin zy van bun solidari
teit met het streven naar de vorming
van esn Ttjechischsn staat getuigden
•a den in het keizerlijk manifest
betreden weg niet begaanbaar ver
klaarden.
Be voorzitter Windiseh laakte d«
in de interpellatie tegen Hongary»,
alsmede tegen het Bnitsche Rijk ge
richte aanvallen (levendige bijvul).
Braaf Glam Martinitz Lgde namens
zyn partygenooten een verklaring
waarin tegenover de interpellatie van
Foraehti trouw aan Oostenrijk sn de
dynastie tot uiting werd gebracht
(levendige byval).
Minister-president Hussarek zelde,
dat het antwoord van Wilson geene-
sim aanleiding wae om de voorbereide
gedachtenwioeelmg als afgebroken te
beschouwen. Wü zullon veeleer, Da
zorgvuldige overweging van de in het
telegram van Wilaon vervatte facto
ren, onze vredesaciic voortzetten on tot
het beantwoorden der nota over
gaan. „Wy hopen, dat do vredosbs-
spreking, ondanks allu in de nabijheid
zyod* moeliykhddtm, h«t volk op een
niet al ts ver afgelsgen tijdstip van
het onzegbaar lijden zal verlenaeü".
Be minister-president herinnerde
eraan, dat het van tyudsher de grond
gedachte det monarchie te geweest,
dat al haar volken dezrifdè rechten
hvbben. Baarom kan Oostelijk zich,
zender zijn ingaworteldo overtuigin
gen prijs te gevto, op het standpunt
van Wilson'a program plaatsen. Da
nieuwe regeling van onze biareu-
landacha verhoudingen staat niet
slechts met don vredesstap in ver
band, doch ay is ook een innoriyke
noodzakelijkheid.
Ton opzichta van ds verhoudingen
tot Hongarije, batacgdo da minister
president de noodzakelijkheid van
een revisie van hst vergelijk van '67
met handhaviDg van de gedachte der
pragmatieke sanctie. Bo toekomstige
verhouding tot Hongarije zal op grond
van do rechtsgelijkheid der boide
landen tot stand komen.
Uit Duftschland.
Men schrijft aan het „Hlbld.":
Welks personen we ook spraken,
die in den hotsten tyd in Buitsch
land zyn geweBit, alten gewagen van
de ontevreden, j», verbitterde «6«m-
minr> die onder bijna alle lagen der
bevolking tegen de rogeering bestaat.
Het verlangen naar vrede, dat eigen
lijk reeds dateert van 1916 af, na den
mislukten grooten aanval by Verdun,
toen het algemean heette, dat de
oorlog onbeslist bleef, hoeft zoodanige
afmetingen aangenomen, dat men
openiyk zijne verbolgenheid tegenover
de vorstelijke perionen doet hooren.
Zelfs in de kleinere plaatssn, waar
de gemoederen in vergelijking met
do groots industriesteden kalm waren,
worden de meest kranse uitdrukkin
gen naar het hoofd van de regiering
geslingerd.
Ieder is zich bswnat van de neder
laag dor Centralen. Reeds sedert
•enige maanden beeft het land gebrek
aan genoegzame reserves. Het mo
reel dor militairen wordt gaandeweg
minder. Be munitie is van inferieure
kwaliteit, terwijl door gebrek aan
grondstoffen alle noodigs grond
stoffen zyn voor en ca reeds van hc?
volk opgevorderd de hoeveelheid
ook ontoereikend is. Naar onze
zegsman mededeelde, heeft Kruppal
hot grootste deel van zijn vrouwelijk
personeel om die reden moeten af
schaffen, terwijl de rest der arbeiders
voor een deel «enen korteren arbeids
tijd hoeft gekregen. Coilte que co Ut®,
wil het volk vrede on liefst zoo spoe
dig mogelijk.
BINNENLAND.
nieuwe leesing,
Bij do Tweede Kamsr is ingediend
een wetsontwerp tot het aangaan van
eenvrywilligo geldleening
ton laat# van het Ryk tot oen bedrag
van f 850.000 000, drie honderd vijftig
mlllloen gulden, tegen oen rente van
vyf procent, betaalbaar op halfjaar-
lykscho coupons, vorsehynends 1
Juni en 1 Baeember.
Indien de insebryvingen op do
vrywlllige leening aldus
bepaalt do twsedo afdoeling van het
wetaontwerp minder bedra
gen dan f 300.000.000, wordt
een gedwongen geldlet
ning aangegaan, waarvan
schuldbekentenissen aan toonder wor
den uitgtgovei, dragende een rente
van 3i V7
De verloven ingetrokken.
Be tydeiyka voorzitter van don
mlciBturasd, jhr. mr. Ruys de B»«-
r6Dbrottck, beeft glsteroDuamiidag de
volgeed» regeeringsverkhriDg afge
legd
Nu ds oorlog zich heeft verplaatst
ua&r de onmiddelUjko nabybeid van
de Zuidgrocs van ons vadorland, is
do kans op hat betreden van ons
grondgebied door troepen van de oor
logvoerende mogendheden weder zeer
toegenomen.
Baardoor Is een verandering in den
toestand gekomsn, door welke voor
do nakoming van onzen plicht om
onze neutraliteit teg»n elkeschendiEg,
van welke zyde dia mocht komen,
mat kracht te handhaven, zwaarder
eiichoa aan ons worden gesteld.
Het is van hoog balang, ook in dit
stadium van den om log, dat wij
daarin niet te kort schieten.
Iu verband daarmede meent de
regesring, d&t het blnnankort nood
zakelijk kan zyn om het vermogen
van ouse weermacht weder op te
voeren tot een hooger peil dan dat,
waarop het was {«komen door da
maatregelen, in de laatste jaren go-
nomen tot verlichting van den druk
der mobilisatie.
Er wordjn daarom, ter voorberei
ding biervan, heden bevelen gegeven
tot introkking van alle ver
loven, met uitzondering van ds
meer iangdurigo economische, studie-
en zakaavsrloven.
Be regeering stelt er prys op, na-
drukkeiyk te verklaren, dat er geon
enkele reden behoeft to bsstaan tot
byzondere ongeruitnoid omtrent onze
verhouding tot eon dor oorlogvoerende
partijon, doch dat zy meent krach
tiger to mcoten zyn voorbsreid tot
handhaviug van onze neutraliteit dan
tot voor esnigfi dagen noodig waa.
Ds Sohelds-quaastls.
Men meldt uit Londen:
Een uittreksel uit de Echo de Paris,
welk blad bstoogt, dat nu waaracttijn-
ïyk vo«r de goalliierften het uur
gekomen is om te spreken over
zser belangryir» vraagstuk van Ne
derland'» racht van controle op de
Scheids-monding, wordt op een in
het cog vallende plaats weeigegeven
dóór de Star.D.t blad pla&tet er tavena
eon samenvatting by van bet geboe'.e
vraagstuk door een medewerker uit
diplomatieke kringen.
Oazs graansehapaR.
Wy vernemen, dat du regeeriug
1® Nederlandficha stoomschepen, me-
tando totaal 40,000 bruto ton neef
gertquireerd voor de vaart naar Zuid-
Amerika.
Tan de Amsterdameche vloot zija
hiervoor iatoomeraaacgewezon, waar
van genoemd wordenHecter ($876
feruto ton), van do Kon- Nel Stoom
boot MaatschappijKennemerland
(4074) en Belfi&nd (4302), vaa den
Kon. Holl. Bloyd.
Da Scbaapvaart.
To beginnen met 29 dezer zal de
Kon. Stoom v aar tmaatrachappy een
veertiendaagichen dienst van Am
sterdam naar Kopenhagen openen.
Opgebracht.
By het departement van bniten
landsche zaken ie bericht ontvangen,
dat de zeillogger Emlna, behoorende
aan de resdorlj H. v. d. Toorn to
Schevoningen, naar Cuxhaven is op
gebracht, daar het vaartuig in hit
versperde gebied waa aangetroffen.
Duiteaha sohapaa gaTataraaar®.
Ter inferneering zyn ov«r de grens
gekomen de sedert den oorlog te
Gent ligger.de vrachtboot Gratia sn
de zeelichter No-dsee.
Ultkaarlng O.W.-balaatlag aaa de
gameaatsa.
Tan aan nieuwa ultksering aan de
gemeenten uit de Oorlogswinatbelas-
ting zal vóór hot einde van 1919 wel
geen sprake kunnen zijn, aangezien
eirat hst volgende jaar .da adviez&n
van Gedeputeerd® Staten hlorovsr
zullen worden ingewonnen en daarna
eventueel osn desbetreffend wetsont
werp by do Staten-Genoraal z»l moe-
ton worden ingediend.
'sLands flaaaolln.
Naar het „Hlbld." verneemt, ligt
het in de bedoeling tet dekking van
het tekort op den gewonen dienst,
niet speciaal ds TordodigingsbelastiDg
to verhoogen, doch het geboete samen
stel van directe belastingen, zoodüt
met name de Vermogens en Inkom
stenbelasting aanmerkelijk zulten
moeten worden verhoogd.
Voorts zullen do reeds by de vorige
Kamer ingediende belastingontwer
pen vermoedelijk alle worden gehand
haafd, terwijl sommige daarvan,
speciaal hot wetsontwerp betreffende
de tabaksbelasting; zullen moeten
worden gewyzigd, teneinde de op
brengst ervan te verhoogen. Ver
schillend» andore maatregelen tor
versterking der middelen in den vorm
van verhooging van sommige belas
tingen zyn nog in overweging.
Eaithaidsjassan.
Naar men ona meldt, zulten binnen
kort &t> plannen dor regeoring werke-
lykheld worden tor distiibueering van
de eenheid» jes. Boze ja» zal wellicht
•inde November tor beichikking van
het publiek komen, zonder dat eisehen
van welstand zulten worden gestold.
Samengesteld uit blnconlandacho
ulstorsfof, doch niet govoerd, zal da
eonbsidvjaa vermoedelijk togsn f 25
worden verkocht. In Novembor zullen
slechts 150,000 eenheidsjassen voor
radig zyn, zoodat deze allereerst
geleverd zulten worden aan hen die
zo het meest noodig hebben. Ter
bsootdeeling daarvan zullen stedelijk*
commissies werden benoemd.
Uitvaar vaa sigaren toagaataaa.
Be uitvoer van B09 mlllloen stuks
sigaren voer de sigarenindustrie is
toegestaan. B« volkssigaren vervallen
dscb daartegsno?cr moeten de fabri
kanten een zeker bsdrag psr duizend
sigaren bijdragen in de steunregeling
voor de werklooze arbeiders.
Hot Rijksbureau voor Tabak te
Amsterdam heeft ratds vergader»
over de hoeveelheid sigaren dte psr
fabrikant mag uitgevoerd worden.
Het Amarlkaanseha aanbod.
Officieel. In antwoord op het in
de bladen van 18 dezer opgenomen
schrijven van den zaakgelastigde van
do Tereenigrie Staten van Amerika
hsofc do Micieter van Buitenlandechs
Zakon op 21 dezer den navolgenden
brief tot bot Gezantschap gericht:
By Uw scbryvsn van 15 dezer hebt
u my wel willen berichten, dat Uwe
Regeering, niettegenstaande het tekort
aan steenkool in de Voreenigds Staten
van Amerika, bereid is een hoeveel
heid van honderdduizend ton per
maand gedurende den oorlog ter
beschikking to stellen van Nederland,
met de bedoeling dat daze bos veelheid
door uit Nederland te zonden schepen
zal worden afgehaald.
Baaraan werd toegevoegd, dat de
Amorikaansche Regsering dan tevens
bereid zou zyn om in eene bsipreking
ts treden ovor eene levering uit de
Verosnigda Staten zelf in plaats van
uit meer veraf gelegen landen van
een aanzienlijk deel van het door
Nederland >®noodigdo graan.
Aan den vooravond van da onder-
handelingen, die over eane algemeens
economische schikking te Londen
geroerd zulten worden, heeft da
Nsderlandxcho Rigeering met byzon
dere belangstelling van deze twee
ledige needsdseling kennis genomen.
Nodecland heeft gedurende meer dan
vier jaren te midden van ds oorlog
voerenden zyn onzydighoid op de
meest nauwgezette wjjzo gehandhaafd
sn haar niet zonder opoffering onder
moeiiyke omstandigheden aan ds
belangen der menschheid in het
algstneon dienstbaar gemaakt. Het
vermeent er uit dien hoofde recht
op ts bobben dat voor zoover van
anderen afhangt zyn volksbestaan
economisch wordt mogeiyk gemaakt.
En wanneer daarom in hat aanbod
dar Amerikaan ach* Regeeriog bet
bewys mag werden gezien van haar
verlangen om hiarmede rekening te
houden en het Nodorlandsohe volk
in zyn behoeften tegemoet te komen,
dan wekt dit voldoening en stelt de
Nóderlandach» Regeering er ptjja op
V dank te bet uigen met verzoek dien
dank aan Uwe Regeeriog ovsr te
willen brengen.
2 ooala in tuaschcn tsr&eht in Uwe
mededsoling werd opgemerkt, staat
het aanbod van Uwe Rageering in
de nauwste betrekking tot het ge
bruik, dat van de vrya Niderlandsehe
achcepsrulmte, waarvan nog een deel
in Amerikaansche havoni aanwezig
te, kan worden gemaakt. Ba quaestte
dar sehsepsiruimte nu vormt oen
voornaam onderdeel vaa de alge-
maene regeling, waarover de onder
handelingen t« Londen zullen loopen.
In verband hiermede en cok omdat i
den lSlen October eene madadoeling
is ingekomen van het Britsche Gezant
schap, waaruit biy kt, dat de Britsche
Rsgvsriüg zich mat Uw aanbod ver-
eesigt, heeft do Nederlandsshe Regee
ring gemeend, de aangelegenheid,
waarop Uw mededacling batrekking
h«»fc, naar de onderhandelingen to
Londen te moeten ver wy zen en hoeft
zy hare 6ed«tege®rd<?n ter conferentie
ter zake van da noodige instructies
voorzien. By die ondarhandelingin
zal dan biyken welk gebruik van hit
aanbod der Amerikaansche Rigeering
zal kunnen worden gamaakt met het
oog op de behoefte en de gedragsiyn
dis Noderlard in verband met zijn
positie heeft in acht te nemen.
Ba vluahtallngao.
Uit Weert wordt aan de N. Roti. Gt.
gemeld
Zijn wjj vorbard door de oorlogs
ellende? Zien wy de gewei-lig» wereld-
gebeurtenissen alleen nog maar in
nmsa Wat kan het anders wezen,
dat de intocht van da duizenden, die
daar uit don hellebrand van vier
jaren oorlog weggedreven zyn, en die
zoo lang in horden, meestal te voit,
de bonderden kilometers uit Noord
Frankryk afgezwoigd hebben naar ons
land, toch gten schrijnenden indruk
maakt
Je ziet hst aan, hoe zy langs trek
ken in een tritsten afoet van Bra
bant sclie wagentjes door den zonnigen
najaarsdag, hoe de trams volgeladen,
or steeds nog meer aanvoeren, en
je bent blij, dat de menschen nu
eindeiyk in vrede uit mogen ruston.
Want wat tiftft is de vermoeidheid,
vooral van die oude mannen
vrouwen, van de doodsbleek», ver
zwakte en zieke kindoren, zooals die
maar wezenloos neerliggen en tus
schen de pakken inhangen op de
aardikarren - van dte oude vrouwen
on mannon in rouw over hun ge-
snouvelde zonen, de gezichten door
groefd, waar alle leven in schijnt
verstard door het noodlot. Een goed
bed, zorgzame omgeving wat een
zagen als zy aindeiyk altemaal onder
de dekens zullen liggen.
Als je hen aauspriekt, zyn zy zeer
mededeelzaam in bun gracieuie,
vloeiends Franscb. Zg glunderen
heetemasl op, wanneer zü hun eigen
taal hooren spreken. En jonge meis
jes, jonge vrouwen, zy spreken reeds
de taal van de oogen met onzehup-
schs, hulpvaardige soldaten, al maakt
de veldgryze uniform hen eerst on-
gerust. Er zyn er, dte vragen mg
angsttg: „zyn wy dan in Oostenrijk
aangekomen Anderen zien hen voor
Buitache soldaten aan, maar de een
voud van manieren, de goedmoedig
heid overtuigt hen weldra van het
verschil en dan zyn ze biy in Holland
te wezen. Ban vragen z* enkel nog
maar bezorgd„gaan we nog verder,
of: krygen wo n* eindeiykrust
Onderweg ls de verzorging niet
etecht geweest, al leefden ze meestal
op oerlofsbrood met een enkel maal
wat soap. Honger hebben zo niet
geloden. Sommige trajecten hebben
ze in treinen van veewagens afgelegd,
waarin ze wol eens 24 uur hebben
vortoifd zonder drinkvn. Overdag
blijft bet trekken zonder pardon, ook
al regent het, in hun verajofelde
plunje, de schoenen verteren op don
modderweg, tot z» dan weer aankwa
men in sin volgend* plaats, w&ar
ze sliepen op stroo ln ontrsddortie
stallen en schuren, in spoor-en tram
wagons.
Maaf wat een vserkracht is er in
dit .Franschs ras, wat hebben veten
lichamelijk weinig geledenwat zijn
ds meelton opgewekt gebleven, deze
uitgodrevonan uit buizen, uit hun
omgeving, dte bun bestaan, hun bezit
hebben moeten achterlaten en nu als
nomaden zóó ver dsn vreemde inge-
zworvon zyn, uit ootlogsnoodl Zo
verteltou, dat de luitschors, zoodra
ze hun woningen hadden verlaten,
op straffa van gïfusileerd te worden,
er alles uit weggehaald hebben, wat
maar waarde had. Eon 84 jarige
kloeke g<ysaard uit Visé zei my,dat
hy den dag van zijn wegvoering
teruggekeerd was om nog wat papieren
te balen, maar geen atuk was er moer
over in zyn huis, en tevoren hadden
ze steeds lange treinen voorby zien
trekken van rytuigen, equipages,
automobielen, van vrachtwagens hoog
opgestapeld met wat er in groot»
«tsdin was geplunderd. Sommigin
vortelden m|j, boa hier of daar eenlgen
een paar dagen mot griep of andere
ziekten waren achtergebleven en dan
mot koorts w«or verder moesten.
Want féépan moesten ze eindeloos
vorder. Ztkor een dertig waren er
onderweg gestorven.
Ia Valonclonnei hadden ze niet
durven rusten in de ksldsrs, waar ze
op ds munitie zouden moeten slapen,
terwyi juist een vliegeskader van de
geallieerden ds stad mst bommen
bestrooide. Imigs vluchtelingen zyn
er dan ook door getroffen, oen paar
gedood
Be schemer daalt nu over de straten
van het oude stadje en nog altyd staan
daar die wagentjes met geredde
bagage, zitten hoil oude menscben
gelaten er boven op. Ze mosten
allemaal ie doctoren passssren en
geregistreerd worden, en uit den aard
schiet dit maar langzaam op. Langs
en achter het gebouw, waar dit ge
beurt, ontstaat ais het ware een
zigeunerkamp. Hun pakken en zakken,
hun wollen deken», hun koffers,
wagentji», hun levende have, dit te
alles van iedere familie z|jn eigen
bazittingt je, neergezet in het gras en
daar zitten ze of liggen ze op, geduldig
als menschen, die aan ein nomaden
leven gewend zyn geraakt. Be zieken
gaan naar de hospitalen.
Uitgeputte oudjes zitten er ver
wezen op een aak, op een kist
wichtjes sluimeren at. Maar het
wordt donker, nevelachtig koud weer.
Ze snakken naar een bed.
Langzaam worden ze geleid naar
de geïmproviseerde slaaplokalen: in
•en groots fabriek zyn er kribben
getimmerd, betegd met stroo, de
meeaten hebben hun eigen diken by
zich, spreidon die erover uit.
Hoe later hit werd op den avond,
met te meer luit en schik pakten
de soldaten aan. Zy versjouwden de
bagage en laadden die in de kanen
met de vaardigheid van vak-verhui
zers en ion onverstoorbaar goed
humeur. Maar de leiding van hun
commandant was er dan ook wél
naar om hun lust in den zwaren
ai beid te geven.
Ba om 11 uur was dan eindeiyk
tsch alles op de wagens. Tot de al
lerlaatste wachtenden behoorden een
jonge vrouw met haar kindji van 3
w«ken, dte simen, den dag na de
bevalling, mee hun woonplaats wa
ren uitgedreven. Beiden waren ver
moeid maar kern gezond.
's Monichen uithoudingsvermogen
is wel wonderbaarlijk. Zes uren lang
had dit motdtrfja nu weer aan het
tramstation zitten wachten, tot zy
en haar bezittingen aan de beurt
kwamen om naar de slaapplaats te
worden gereden.
Maandagavond te er nog een groot
schip met Franschs vluchtelingen
uit de Belgische kampen in de Zuid-
Willemsvaart aangekomen.
Aan de grens by Ittervoort zyn
Binsdsg weer 175 karren met vluch
telingen aangekomen, van wie de
eerste honderden te Beegden werden
ondergebracht.
Te 4 uur liep te Roermond een
tweade extra tram met ruim 250
uitgswekonen binnen, naar het zich
liet aanzien hadden de paar dagen
rust hen weer vry goed hersteld.
Be zieken waren in Thorn achter
gebleven. Ook tbana weer waren
eenige goaderenwagens beladen met
vaelsoortige bagage.
Te Roermond is Blnsdag ook een
groot aantal vluchtelingen aange
komen.
Tan de Z*iuw«ch-VJaamscbe grens
wordt gemeld: Ten Zuiden van Brugge
zouden zich 80 5 40.000 vluchtelin
gen bevinden. Zy kunnen echter
niet wegkomen. Naar wy nit goede
bron vernemen, worden er onderhan
delingen gevoerd ever Nederiandsch
spoorwegmaterlsal voor deze onge-
lukklgtn, waaronder greote sterfte
heeraeht.
Ede staan hondeiden vluchte
lingen gereed, om het Lvopolds-
kanaal ever te trekken.
Be correspondent vsn bat „Hdbl."
te Roosendaal meldt:
Ik verneem zoo juist van een
vluchteling nit Antwerpen, dat ds
Buitschs .bswonsrs van Antwerpsn
bevel ontvingen, morgen de stad te
verlaten, len groote schare Franschs
vluchtelingen is op weg van Ant
werpen naar Nederland,