HEUDERSCHE COURANT
s
DE OORLOO.
No. 6006
DONDERDAG 31 OCTOBER 1618
46e JAARGANG
Uitgever: C. DE BOER Jr., Helder.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementsprijs: in de stad f 1.10, per post f 1.35, Buitenland f 2.35.
Losse ex. 3 cent
Advertentifin per regel 15 cent.
Op pagina 4 van dit blad
is opgenomen i
1. Bevorderlngslfjst Kon. Marino.
2. Sport.'
3. Uit den omtrek.
4. Feuilleton, anz.
Oostenrijk Hongarljs en de vrado.
Wesnan, 29 Oct. Do Ooztenrijksch
Hongasrsche rogeering h&cffi tegeiyk
mat da aan staatssecretaris Lansing
gerichte nota, don inhoud daar fan
meegrdesld aan de Fransche, Eagel-
ache, Japanachs ®n IUliaansche re-
gesriagen, met veizoek, mat de daarin
vervatte voorstellen ook hsrorzyds
in te stemman en deze bij president
Wilson te steunen.
Graaf Andrassy zendt aan
telegram aan minister Lenslng.
Wescen, 29 Oct. Graaf Andrassy
heeft hsdan aan rtaatewcretaris Lan-
sing het volgende telegram gericht:
Onmiddellijk na overuemiog van
do leiding van net ministerie' van
buitenianéschs zaken, heb ik het
officieels antwoord op uw nota van
10/10 afgezonden, waaruit u zult zien
dat wij in alle punten de grondslagen
aannemen welke president Wilson
in zQn verschillende verklaringen
h«fb opgeatsld.
Ia volte overeenstemming met hst
stre7sn van dsn hier Wilson tot
vermijding van nieuwe oorlogen en
tot vestiging van een volkerengezln
hebben wij reeds voorbereidende
maatregelen g&troffea, opdat de
volkeren van H. hun toekomstige
vormen geheel naar eigen weosch
kunnen regelen en voltrekken. Sinds
da keizer en koning Karl aan ds
regiering is gekomen, ia het zijn
voortdurend streven geweest een
einde aan den oorlog te maken. Meer,
dan ooit is dat thans de wensch van
den vorst en van alle volkeren van.,
O. en H., die doordrongen zyn van
de overtuiging, dat hun toekomstig
lot slechts in een (vreedzame wereld,
vr$ van de schokken, beproevingen,
ontberingen en ellende van den
oorlog, naar bshooren kan worden
verwezenlijkt. Ik wend mi) daarom
rechtstreeks tot u, Mijnheer de
Staatssecretaris, met het verzoek het
daarheen te willeu leiden, dat in het
fes-lang van de menschheid e?ecals
in het belang van alle volkeren; dl»
in O. H. leven, onmiddellijk een
wapenstilstand op alle gronden van
O.-H. wordt gesloten en vredes
onderhandelingen worden ingeleid.
Ean proclimatit van
nartihertog Jozef.
Boedapest. 29 Oct. Aartshertog Jozef
heeft een oproep gericht tot de be
voiking, waarin bij meedeelt, dat de
koning hem hseft opgedragen te mid
den van de uiterst moeilijke omstandig
heden een oplossing tot stand te
brengen, welke in overeenstemming
m?t den wil van de natie de volkomen
zelfstandigheid en onafhankelijkheid
van het land zal verwezenlijken.
Ook zullen ds buitenlandscbe be
trekkingen evenals de aangelegen-,
heden van bet leger in volkomen zelf-'
sfanaigheid worden geregeld; de vrij
zinnige richting zal met inachtneming
van de bsiangen van breode volkslagep
worden in ge slagenOn middellijk zullep
stappen worden gedasn voor het ver
krijgen van vrede terwijl de waar
borging van den vrede hit land in
den Volkenbond zal treden. Als hoog
ste doel geldt de integriteit en eenheid
van het staategebled. Ten slotte richt
de proclamatie zich tut alle patriottin
met een biroep, om alle veeten en
persoonlijke belangen ter zijde ts
stellen en zich ter verzekering van
de orde van hot land in dienst te
stellen van de groots zaak van het
volk.
Da vredantap
van Qostanrljk-Hongarlje.
Dl ipvitilii Zaailand.
Londen, 29 Oct. Ba avondbladen
laten de ontzaglijke bsteekenis van
den Oostenrijkscho Hongasrschen op
rosp terdege uitkomen. De .West-
minster Gasette" zegt: het inzakken
van Ooitenrgk is zonder eenigen
twijfel te danken aan het snelle
dalen van het Bultsche moreel. Be
Buitschers, die zjch op hun .objec
tiviteit" bcrosmen, zien in, dat ze
er hopeloos voorstaan. Nu ze van
O.-H. worden afgesneden on de blok
kade in bet O. wordt gesloten af
gescheiden van «en twijfelachtig pad
door de Oikr&ïas en de Zwarte Zie,
most da oaconomlsche toestand,
slecht als die is, binnenkort nog
slechter worden. Be hulpbronnen en
de effectieven der geallieerden doen
den zuiver militairen tegenstand on
herroepelijk te niet.
©a .Baily Gbronlcle" zegt: Ter
wijl Buitschland aan den rand van
de overgave weifelt, heifi Oostenrijk-
Hongarije den sprong al gedaan.
Wi) mogen aannemen, dat voor
Oostenrijk dezelfde voorwaarden zul
len gelden als voor Bulgarije, name
lijk het gebruik door de geallieerden
van heis gebied en do spoorwegen.
Als de Buitschers dus besluiten den
.teller. Het ga<t dan de ge/olgin saD
Oostenryk's overgave voor Buitsch
land na. Daarmee wordeo gewichtige
grondstof-bronnen afgesloten, zonder
welke geen strijd van oenigen duur
mogelijk is. Het is het onherroepe
lijk eind van Buitscbland'e weer
standskracht.
Be taak der militairen zal daarmee
hebben opgehouden en de diplomatie
zal in hun rechten treden. Ie val
on do ontbinding van Oostenrijk sluit
den riDg van dezsn wereldoorlog.
O H. of vetleer de leidende bureau
cratis van dat land het ft door het
ultimatum aan Servië da zwaarste
schuld aan dezen oorlog op zich
geladen. Be oorlog zou het oude
Ojstenrijk, voor zijn dynastie baar
oude erfdeel moeten redden. Hst was
de laatste wanhoopsdaad van, een
ondergaande mogendheid. Bie heeft
haar ondergang echter niet vertraagd,
maar integendeel bespoedigd. Met
het oude Oostenrijk gaat de vaste-
laudspolitiek van het Buitscha rijk
geheel te gronde, waarvan de groots
iiJu zich van Hamburg tot Bagdad
uitstrekte. Bagdad is sinds jaar en
dag in banden der Eagelschen. Door
dat Bulgarije er het bijtje bij nierlei
werd de lija tot Widdin san den
Donan verkort. Oostenrijk'! ui-traden
voor gced uit bet verbond zal ze
nog verder verkorten tot Boienbach
aan de Eibe.
Een"ouie wereld ligt in puin, wil
moeten nu de kracht hebben, een
nieuwe op te bouwen. Be omstan
digheden, waarin dit zal geschieden,
kennen we nog niet, ze zullen mis
schien barder zijn, dan we het ons
vandaag nog voorstellen. Doch de
vrois komt, b\j komt andors dan
wy ons hadden gedacht, maar hy
komt en is niet m«r tegen te
houden. We kunnen nu alleen nog
maar de intree daarvan verhaasten
om gelyt de nota van 5 October al
zei .verder doelloos bloedvergieten
te verbinderen".
De .Tilglicbe „Rundiebau"we
zullen niet wanhopen, dewijl deze
nieuwe keer van zaken ons niet voor
een nieuwen toestand stelt. Bize
zweefde nadat Bulgaijje het bad op
gegeven ors allen yoor en w.e. hopen,
dat wy oek daartoe ingespannen zijn.
Wy hebben ena leger thans volkomen
te onzer beschikking en zyn van
bepaalde staatkundige verplichtingen
ontslagen, die bjj de vredesonderhan
delingen onze positie zouden hebben
bemoeilijkt.
Be .lautsche Tagüzeitung"we
staan nu slletn. Voortaan komt het
er op aan, bet woord 1$ daden om
to zotten: de sterke is alleen het
machtigs!#. Baartoe beschikken we
nog altijd over de krachten, wanneer
we ze, lilt meer verplicHt op anderer
belangen te letten, aleehts op e:g«n
redding uit den allerhoogsten nood
badaéht, eendrachtig.veTzamelen en
tet bet uiterste'Inspannen. Io het
Westen houden we voet ItQ stak, elke
nieuwe stormloop (dor geassocieerden)
getuigt daarvan. Be bondgenooten
hsbben hun gelofte van trouw snood
geb.oken, we willen nochtans ons
zelf trouw b](j?en.
Het .Hamb. Fiemdenblatk"laten
we ons zelf niets wijs maken, io
Weenen is men erop uit, uit de alge
meen* ineenstorting ts redden wat
nog te redden valt, en onder den
drang der omstandigheden buiten
Berlijn om Wilson om vrede te vragen
en zichzelf in bedenkelijke aaobledin-
gen te overtroeven. Het vervai binnen
de grenzen., heeft O.-H, cfefc voorge
schreven. Ziedaar de waarschuwing,
die voor ons in de gebeurtenissen
schuiit.
Oproer in Boedapest.
Beriyn, 29 October. Be .Vossischc
Ztg." beifc berichten over straatgé
vechten in- Boedapest-oatvaugen. De
menigte hei ft twee militaire kordons
doorbroken, by het derde kordon by
de Kettingsb:ug, die naar Ofen leidt,
volgde een hevige botsing. Be.troepen
hebben daar met m&chiaegewesr- en
geweervuur en met de bsjonet ds
menigte teruggedrongen.
Ds menigte wilds zich naar hot
paleis van aartshertog Jozef te Ofen
begeven om de benoaming van Karoiyi
tet eersten minister te eischen.
Uit Bohemen.
Weenen, 29 Oct. Ba bladen meldin
uit Praag dat gister de leden van den
Tajichlschcn natlonalen rsad een deel
van het autonome bestuur hebben
overgenomen. Daarbij is het tot be-
toogingen in de straten van Praag
-gekomenbuitensporigheden zgn
echter niet voorgevallen. Avonds
om 8 uur wss alles weer rustig.
De conferentie te Parijs.
Het oordtil van ia Daily Nawa.
Da Dslly News schrijft:
Ts Parqs wordt thans beslist wslke
de voorwaarden voor een wapenstil
stand zullen zyo. Zö worden niet,
zooals enkele reactionaire bladen in
Engeland denken, door Foch vastge
steld. wy staan vlak voor de over
winning en een oorlog tot vornietl-
ging van het Pruisische militarisme
en die bladen vieren die gebeurtsnis
door een nieuwe militaire dictatuur
in Europa toe te juichen. Om dit
resultaat te bereiken zyo niet 12
millioen menschtn opgeofferd. Ala
men wijsheid betracht, zullen wyde
waarborgen vragen, die noodig en
Het esrste en tiende F.aatche
leger, die de Buittchirs van de hoog
vlakte tusichen Oise en Strre hebben
verdreven, zijn tot een diepte van
ongeveer 8 KM. op «en front van
27 K.M. voor uitgerukt. Be Buitschers
hebban zeer zware verliezen geleden
•n trekken terug naar het hoogs met
bossen begroeide terrein, dat Hirson
aau de Westzijde beschermt.
Elders is de toestand san het Wee-
teljjfec front stabiel, ten deels ten
gevolge van het ongunstige weer en
ten deele tengevolge van andere fac
toren, waarover het voor het oogen-
bltk niet verstandig is ts spreken.
Pagis, 29 October. Officieel avond-
bericht. Tuaschen 01«e en Serre
levendige acties der artillerie, vooral
by C;écy sur Serre.
3swe*tea Ch&te&u Porcien hebben
de onvermoeide troepen van het vijfde
Fransche leger vandaag opnieuw een
stoot vooruit gedaan. Op «en front
van 12 K.M. tusschsn Si. (fcuentin-le-
Petlt-en Herpv hebban de Franschen
met schitterends aandrift den slag
aasgebordm. Op den llcksrvleugel
elr.3gdan de Franschen er, ondanks
den overvloed der luitsche machine
geweren, in, uit Sb. Qaentin le-Petit
te voorscbya te komen en hun linies
tot vlsk by hoogte 137 te schuiven.
Bewesten Basogne zijn ze inegeiyks
opgeschoten.
In het cintrum braken de Fran
schsn alle verzet en drongen ze de
Buitschers over dun wég vanRecou-
vranes naar Sè. Yergsux over een
uitgestrektheid van 3 K.M terug.
Rachts namen ze hoogte 156 en
gingen ze verder oostwaarts.
Hst santal gevangenen gaat, voor
zoover geteld, ds 850 te boven.
Bsriyn, 29 October. Officieil avond-
bericht. Plaataeiyke gevechten bezui
den de Lya en bezuiden Ie Qjesnoy.
Tuaschen Nizy-leCamte t>n deAisne
zyn 's middags zaer hevige aanvallen
der Franschen mielukt.
Vin het Italiaansch-
Oostenrljksche gevechtsterrein.
Rome, 29 Oct. Officieel. Be ge
weldigs slag, die wy den 27sten
October aan de Piavo hebben ingezet,
duurt zegevierend voort van deheu
veis van Yftldobbiadena tot de spoor-
lyn Treviso—Oderzo. De Italiaanoche
en gealiiierde troepen hebben in
twee dagen stryi bezit van den
linkeroever der rivier genomen. De
troepen hebben da heuvels van Val-
dobbiadece vermeasterd. Frantche
infanterie nam stormerhand den
Mont Painar; Piave de Svrnablia is
in ons bezit. Suaegano is'bezet. T«1
van kanonnen werden buitgemaakt.
Yan desisteren gemaakte gevangenen
konden slechts iooo naar de concen-
stratiepiaatssn worden gebrachtde
overige bsvindin zich nog op den
linkeroever vsn de Piave.
Van he! givechtitirrain
op den Balkin.
PatÜB, 28 Oct. Officieel. Ba ge
slllserden, hua opmarsch voort
zettend, hebben Krsgoejewats en de
naburige steenkolenmijnen genomen.
De Sirviichs cavslsrie heeft Blspoto-
vats genomen.
In Albanië.
Rome, 28 Oct. Officieel. Onze troe
pen zyn, de vyandeiyke achterhoeden
achtervolgend, in don ochtend vsn
den 27sten Alessio binnengerukt en
trekken aan op Sin Giovanai.
Elzas-Lotharingan.
Straatsburg, 29 Oct. Offlcieal. B|j
Keizeriyke verordening v»n den 283
October ia de Landdag voor Elzss-
Lotharingen op den 12a November
te Straatsburg byeengeroepan.
BIB1ENIAHD.
,3Ï LTtoH f." M «n «.-lor «k.r t. m».
kon. In onze pers wordt een milds-
Dsmtaning dar Duitaoha blad». pmsi j«d«o, om dit io.it.
i. kitiikin. H.t i. oonooiiiomtinf.
verwacht van.de
«ienj
acht Ieder bloedvergieten verdér doel- w#r^
Be 0Vorwaerts'
bikendmakiug van de voorwaati
der entente eenige opwinding,
loos, en het komt er op aan, nutte
loss bloidvergieten te vermyden.
Het blad meent verder nog, dat
men nu met esn hoogen graad van
- waarschijnlijkheid den duur van den
oorlog nog maar met dagen kan
;en, dat de hand van den stokebrand
Torthcllffe daaiby vooral san het
Da militaire toestand aan hat
Westelijk front.
Londen, 29 October. Hier zyn de
-heden over den
hen toestand ontvangen:
Hit gezantschap ts Washlagtoa.
Het H&afschs Corresponientiebu
reau meldt
Ia vereand met het op 9Nov. s.s.
vastgesteld vertrek van don nieuwen
gezant to Washington, wordt aan
het departement van buitenlandtche
zaksn medegedeeld, dat in voorbe
reiding is de toevoeging san het
gezsntschip van een economische
afdeeli'ig«en van hier uit ts zenden
practlsch deskundige, aau wien het
nooiigo perseneel zei worden teege-
voig5zal met den titel van handels-
attaché daarvan aan het hoofd staan.
Voorla zal op uitnoojdiging der
regeeriDg mr. O, van Vollenhoven,,
hoogleeraar te Luiden, don beer Cremer
verscheidene maanden vergezellen
zyn verbiyf aldaar is inzonderheid
gedacht als een nieuwe schakel tus-
echtn bet wetenschappeiyk en geeste
lijk leven in beide landen.
Ds Sshildt-quasstls.
Een bysondere correspondent meldt
aan de N.Ca. uit Londen:
Ik vestigde de aandacht van
minister Balfour op het artikel van
de Echo da Paris betreffmds de
„Nuderlsndsche neutraliteit" en de
monden der Schelde. Ik verwees
naar vorige verklaringen van Grey,
Ghurchill en Ceel), die namens de
Britsche regeering hebben verzekerd,
dat Eogiland nooit de Nederlandsche
neutraliteit door het foreieren der
Schelde zou schenden.
Ie heer Balfour heeft my daarop
geantwoord door de vdrklaring dat
de politiek der Britsche regeering in
dezen niet veranderd is.
Mllltiirs relletjes in Vllsslagsi.
Nadat de vorigs wesk reeds een
aantal soldaten te Vlissingen had
gemanifestetrd onder het roepen vsn
.honger", hetft zich Maandagavond
een dergeiyk* manifestatie herhaald,
welke echter een ernstiger karakter
heeft aangenomen. Om 7 uur trokken
ongeveer 100 militairen onder het
zingen van socialistische en oproerige
liederen de straat op. Spoedig voegden
zich een aantal jongens en meiden
Ingezonden mededeeling.
Herman Nypels„
Telef. Interc. 140, Spoorstraat 41.
Huren Ondergoederen,
half- en heel wol.
Overhemden. - Handschoenen.
Billijke prijzen.
onder de manifestanten, en het aantai
militairen eravide intusicben tot een
400.
Toen begonnen de baldadigheden.
In de sociëteit „Unitas", waarin
dikwijl* officieren verblijven, wsrden
ruiten ingeworpen ter gessmeniyke
waarde vsn f 400. Ook ia eenige
burget woningen werden ruiten vor-
niela, terwyi in de woning van den
kolonel, commandant van Walcheren,
eveneens ruiten werden ingegooid. De
politie is onder bevol van een inspec
teur krachtig opgetreden en beeft na
gedane sommatie herhaMdeiyk met
de blanke sabel gechargeerd. Ds
politie werd éaarby geassisteerd door
een patrouille veldartillerie onder
bavel van eau luitenant, die met hun
paarden de man festauten uiteen
dreven. Te half tien wat de rust
hersteld.
Door den commandant van Wal
cheren is geconfereerd met den com
missaris van politie en kr&chtige
maatregelen zyo, genomen om her
haling dezer ongeregeldheden te voor
komen.
Algemeen verluidt, dat de onte
vredenheid ónder de militairen het
gevolg is van het intrekken der
verloven.
fissn Ouitschs trelees mtir?
Naar de Limb. Koerier meldt, ia
de Bultscbs treinenloop door Limburg
thans stopgezet; de laatste dagen
hebban geen treinen maer gereden.
UIT OOST-INDlC.
Uit Soorabsj* wordt aan de „N.
Rott. Ct." geseind
Naby de Batos Lil j in (Borneo) en
langs de Straat Laoet z(jn uitgestrekte
yzorertahoudende terreinen, ontdekt,
die reeds sedert Maart in exploitatie
zyn.
Het erts zou van dtzeifie samen
stelling zyn als dat, hetwelk op
Celebis werd gevonden. Di Koikeeun-
bsrgen on het gehiele eiland Soewangi
bestaan uit yzcrertc.
Yreéger zyn er ook groots hoeveel-
hsden nikkdertsin ontdekt.
3s nu ontdekte yzerertslagen liggen
dus ongeveor in het uiterste Zuid-
oosteiyke gedeelte van Borneo.
Opltldlng tot uo-offlclor.
Yerec'aenen is het rapport der Stsats-
commitsie inzake de opleiding iot
zsa-officier en ofQcler-worktuigkundi-
ge der Koninklijke Marine by K. B.
van IS'Februari 1918.
Be commissie had in opdracht haar
oordeel uit te spreken
a. over da by de Marine bestaande
opleiding voor z«e-cfficier snoffleier-
machiniat
b. over de getroffen maatregelen
om meerderen toeloep voor de oplei
ding tot zèe-officiar te verzakeren en
daarbij tovons de yiaag te beant
woorden, in hoeverre deze maatregelen
wyziging en aanvulling behoeven ten
einde het korps zee-officieren voltallig
te houden.
Na een uitvoerig historisch over
zicht dtr opiiidlng tot zee officier
vassf 1866 tot heéeia en van de op
leiding toj machinist en officier ma
chinist by de ziemacht van vroeger
tyden tot heden, vermeldt hst verslag
als d* algemsine bsglnseien, waaraan
naar ds meening der commissie de
opleidingen tot zse-efficier en te t offleier
van'den werktuigkundigen dienst be-
hooran te voldoen:
lo. Schelding tusscheu het alge
meen vórmend onderwijs eb het
vakondarwös.
2o. W&arborgin voor ean voldoend
peil van het algemeen vormend on
der wy* voor dan aanvang der vak
studie, zoomede, voor de algemeen*
geschiktheid der candidaten.
3o. Be waarborgen onder sub 2o
bedoeld zyn dezelfde voor da a.s. zse-
bificisren en voor de a.s. officieren-
werktuigkundige.
4o. Het ondorwya mout geheel
gericht zyn op bet doel der opleiding
sn mag niet ïyden aan verbrokkeling.
5o. Hot v&konderwys dure niet
langer dan 3 jaren.
Hat derde hoofdstuk van hst rapport
bevat een beeordeelicg der bestaande
opleidingen.
Aan een door de commissie ge
stelden «itch van scheiding tusschen
het algemeen vormend en het vak
onderwijs wordt te Willemsoord vol
daan. Ten aanzien van den waarborg
van een voldoend peil van het voor
afgegane algemeen vormend onderwys
is het oordosl der commissie niet zoo
onverdeeld gunstig. Voorts dient by
de vakopleiding tot zee-eficier ge
streefd te worden naar vereenvoudi-'
ging en begrenzing van de verplicht*
leerstof. Met name kan bet onder wy»
in stoomwerktuigkunde voor de zee
officieren niet onbel&ngryk worden
ingekrompen.
Het oordeel omtrent den bestaanden
toestand aan het Internaat voor de
vooropleiding te Dordrecht luidt, ge
kt op het tydeiyk karakter dier in
richting, onverdeeld gunstig.
Niet onvordeeld gunstig is het:
oordeel der commissie 07er de Ad-
spirantenschool te Bordrecht, zooals
die vsn sf 1 September van dit jaar
bestaat. Ba scheiding tusschen het
algemeen vormend onderwys en het
vakonderwys ia zelfs voer de adspi-
rant-adelborsten niet voldoende in
acht genomen. Het reglement ver
zekert niet een voldoend psil van
bet algemeen vormend onderwys
vóór den aanvang der vakstudie. Be
Adspirantenschool bianiwoordt, voor
zooveel de adsplrant-adelborsten be-
trtfc, slechts ten deele san hvt doei.
Waar de commissie een driejarige
vakopleiding voldoende acht, behooit
de vakstudie by dezo vooropleiding
geheel acht ei weg® te blijven.
Zoowel met het oog op zuiver
lichameiyke eiichen als mee betoog
op pacd&gogische eiscben wordt bet
verbiyf der adspiranten aan boord
der .Bonaire" volstrekt ongeschikt
geacht.
Be commissie acht voorts het door
de gemeente Dordrecht beschikbaar
gestelde terrein aan ,den Staart"
voor den bouw der Adspirasienschool
en van het Internaat in elk geval te
klein om er belde inrichtingen te
zamen te brengen, nog gebevl sfge
zien van de omstandigheid, dat zy
de voorkeur aan g«efc om het
schoolgebouw en hst interniatsge
bouw geheel van elkaar te scheiden.
Miar Zilfa al zou dit laatste güichie
dan, dan nog acht zij hst terrein nog
te b<pe:kt voor Intemaatsgebouw
alleen.
Bii bestaande opleiding totofiicisr-
wejktuigkundige voldoet reeds eist
aan den eersten eisc'a door de com
missie gesteld. Scheiding tusichen
algemeen vormend onderwys
vakonderwys bestaat niet. Ook tsn
aanzien van de andere beginselen
evenwel valt aanmerkeiyke afwyking
te vermelden. Er is geen geüjküeid
van algemeens ontwikkeling by de
aanneming van leerlicgen en ook
geen gelykhsid in systeem van op
leiding met de a.s. zeeofficieren. Een
ernstiger grief nog ia het gemis aan
een vaste lijn.
H&ar denkbeelden omtrent de op
leiding, zooals zy die wenschelijk acht,
samenvattend, komt ds commissie
tot o. m. de volgende voorstellen.
Be vakopleiding tot zeec-fficler en
officier werktuigkundige wensebt de
commissie uit éóa geheel te doen be
staan voor beide categoritén van
jongelieden, die voortkomen uit candi
daten, welke aan dizeif J* eischen vsn
toelating tot die opleiding onderwor
pen zyn geweest. Zij wenacht jonge-
'ieden van een goiyk ni?e&u en sf
komstig nit een alleszins beschaafd
gezin. Da bestaande inrichting van
vakonderwys voor beide categorieën
aan het Koninklijk Iostifuut voor de
Marine te handhaven, evenals de vak
opleiding tot zee-officier. Beze laatste
evenwel met inachtneming van de in
het rapport gegeven wenken omtrent
het systeem der opleiding, het onder
wys en de ieermtddelen en hsar be
schouwingen omtrent het ieid«nd en
onderwfizend personeel en de dislo-
cafcio van het gebouw. De vakopleiding
tot officier-werktuigkundige wenecht
de commissie geheel gewyzigd te zien
en wel overoankomBtig eon als byiage
opgenomen nader voorstel der sub
commissie Byxhoorn-Yan oer Qaag.
De .grootst motolfike meerderheid
der commissie acht ie oprichting van
een vóórschool urgent gewoiden en
zy ondsrrchryfthst oordeel van Mi
nister Rambonnet, dat ten spoedigste
maatregelen genomen dienen te wor
den, ten einde voldoenden toeloop
voor ds zeeofflciersopleiding te ver
zekeren. Het karakter der school dient
burgeriyk te zyo. Be huisvesting der
leerlingen wenscht de meerderheid
der commissie in een internaat te
doen plaats vinden, dat afgescheiden
is vaa de school. Voorts dient de
school gevestigd te worden in een
and*rc plaats dan waar do vakschool
i. c. het Ken. Instituut voor do Marine
gevsetigd, Bordrecht en Vellen
komen in aanmerking als plaats der
vestiging.
Yerder zyn gawenscht spsclale
cursussen en een hocgore opleiding
als by de landmacht de Hoogere
Krygsachool geifr.
PLAATSELIJK NIEUWS
wy der-kenby is eea doorinee-
mensch, conventioneel, dood-i uebter,
egoïitisch en prozaitcb.
Een conflict ais tusschen Nora en
haar man is in het leven helaas niet
zoo zeiézaam. Het ia betzelfde wat
o. a. in .Monna Venna" verwerkt
wordtde botsing tusschen twee
levensinzichten, en e enals daar, en
overal elders in het leven, moet de
sterkers, de hoogere ratuu-, juist
omdat ?y booger is, zich asnpasten
san de lsgeie en niet omgskeerd.
Zóo beschouwd voldott oas dan ook
het slot nietwy begrepen, dat Nora's
man voor haar van zyn voetstuk is
gedaald, dat z|j hevig ontgoocheld is
doordat het .wonderbare" nist is ge
schied, wy verstaan het ook als
zy nist maer geloof: nu io esn nieuw
wonder; mair juist daarom is baar
httngsan onbevredigend, lost het de
moetiykbeid niet op. Omdat Nora
baar man tot haar hoogte wil óp
haffc-n io plaats van at te d%lan naar
r.yn lager levensinzicht.
Be beide hoef figuren, Nora en
Helrner, zyn door den schry ?«r sterk
belicht en ten vosten uit getiekend.
De bijfiguren zyn dat veel minder
de dokter, Rank, Is een tragische
flzuur, die vry scherp is aangegeven.
Maar Krogstad en mevrouw Linde
zyn veel wsz'gerde plotsslicge om-
ko>r van den eerste wordt door de
vamenspraak met Christin* niet vol
doende voorbereid.
Echter, laat ons hier nist verder
op ingaan; het stuk heeft zich thans
al feyna «sn halve eeuw staande ge
houden en daarmee zyn kracht be
wezen. Wie mesr ov;r Ibsen wil
weten,vindt in de Leuzazlhetnlfuwe,
zosr intereisante werk van Sluw,
The §uintesseni of Iïsen iam. Ook
de volledige werken in Hollandicbe
vertal ng zijn aangefóbnft. Wy d:ecei
hot, om het naarwaardo te appreciee-
r«n, te bezien in het licht van den
tya van zija ontslaanmisacbien
ütbbsu wy Nora op le vattsn a'«
hat symbool vsn d« toskomstige
vrouw, zooaIs dis in die jaren bezig
was te on titaan.
Hat spsl was eenvoudig achitte-
rend; sober en behserscht in haar
gedragingen, barstte Nora, in haar
hartstochteiyken dans aan het einde
van hst tweed* bsdryf, los in een
paroxyim* vaa gekunstelden harts
tocht, waarin zy baar stryd en leed
trachtte te vergeten, ösan wonder
waariyk, dat mwrouw Lobo—Br#a
kers ck aan hét slot van dit bsdiyf
bloemen kreegvan zulk spel kunnen
wjj hier niet alle dagen genieten. Ook
later, aau het slot, was zy prachtig.
Ook Am i* Jutgens als mevrouwL'nde
gef prachtig en natuuriyk spe'. B J.
jobo als Helmer, de advocaat, was
waardig, imposant en vooral zélf-
ingicomen; later, de gebroken mar,
wien de bitteie smart van het zelf
ver wyt o verbiyf t. Als dr. Racke was
Paul Ksrstea een tragische figuur;
tragisch in de wfize waarop hy zyn
noodlot aanvaardde en zich .als een
beest, dat sterven gaat", opsioot om
den laatslen vreesoiyken stryd te
aanvaarden. Ea Krogstad, ds wat
onzuivere figuur van den procureur,
werd door Hein Harnas met zekere
grooUchhoid vertolkt.
Hesje Ryken en Willy von Ssher
baddan ds rollen van kinder- en ka
mermeisje en zagen In baar schilder
achtige Noorsche dracht er smaak
vol uit.
Zoo was, zeiden we, deze eerste
kunstavond het groote succes van
den winter. Em goed begin is bet
halve werk, en zeer zeker z?l het der
Commissie van organisatie geen wind-
e'eren l'ggeu, dat deze avend zeezeer
geslaagd is.
Namens de Commissie werden me
vrouw Lobo aan het einde door ka
pitein Schu 1 bloemen aangeboden.
Te Rotterdam slaagde voor hit
diploma radiot«legrafist 2e kl. de
ILer J. Kampm*y«r alhier, 3» Off
der Stoomv. Mjj. .Nederland".
Be Heer L. Ellemers a'hier,
die onlangs slaagde voor radietel*
grafist, is als zoodanig gsengageord
door deNieuwe Apeldoorcache Courant
te Apeldoorn.
Eerste Kunstavond.
Be voorstelling van .Nora", die
gisterenavond doeree N.V. .Toonaai-
vercaniging", (directie Heysrmans)
gegeven werd als eerste der serie
knostavonden, was één doerlojpeud
succss. Want niet alleen, dat .Casino"
tot achter aan gevuld was en de
voorstelling dus finantiesl wel zal zyn
geslaagd, maar het was in alle op
zichten eerst* rangwerk, wat ons
hier geboden werd. Yan bet toonaai
was, mst bescheiden middslos, inder
daad esn door den auteur voorge-
scbieven, .gezellig, smaakvol, niet
kostbaar ingericht" interieur gewor
den. En de Noorachs costuims van
bet bedienend personeel van Helmer's
woning spraken borg voor de zorg,
waarmede de regie alles inrichtte.
De figuur van Nora, hot poppen-
vrouwtje, is door den grooten Noor
bultongewooa scherp geteekend. Het
tooneelstuk zelf is met groote be
kwaamheid geschrevenreeds in het
eerste bidrijf ontstaat de verwikke
ling, dia z>l biyken van zoo ontzag
lykea Invloed op Nora's ac Helmer's
leven te zijn. .Een Poppenhuis" werd
in 1879/80 geschreven na ,de Steun
pilaren der Maatschappij"voor de
menuchöö, die reeds byna twee
decenniën vsn de 20e e*uw hebben
doorleefd, is er vesi conventioneels,
veel verouderds in het stuk. Wy, met
onze ruimere opvattingen, vinden een
figuur als Helmer kleingeestig, be
krompen, zielig, en stellen de daad
van Nora, het .vervalschen" van de
handteekening van haar vader, vol
strekt niet op één lijn met die zelfde
daad van den procureur Krogstad.
Dientengevolge komt ons de persoon
van Helmer kleiner voor dan ze
wellicht, zeer zeker, door den schrijver
bedoeld is. Helmer is volstrekt niet
een zoo klein, onbeteekenend man als
Eerste Volksconcert
Stafmuzlekoorps.
Het eerste der reeks volkrconcer-
ten, door h«t Stafmuziekcorps in dnn
komenden winter ts geven, wassen
buitecgewoon succes.
Reeds lang vóór acht uur bsgon
non de mecschen te komen en nog
lang na aanvang stroemde het van
bezoekers. Want dat was wel de
eigenaardigheid, dat het publiek
biykbaar op het traditioneels Hel-
derscbe halfuurtje gerekend had.
Toen klokke acht uur de hterHaze-
broek een derigeerstaf zwaaide voor
zyo openingsmarsch, compositie van
herozslven, werden wel de deuren
tyfelgk gesloten, maar aan het einds
van dit nummer had zich «en groot#
mvnigte opgezameld in de vestibule
van .Tivoli", en na afloop van het
tweede nummer was dit ia neg
groofcer mate het geval. Naar wfl
meenen te weten, wordt door de
Commiisle overwogen om acht uur
de buitoodeuren te sluiten teneinde
voor het vervolg drrgeiyke storendo
incidenten te weren.
Hetwaa,cadeweiluidendeopontDgs
mirsch van den directeur, Mendols-
8ohn's schitterende ouzerture ,B«
Hebriden", die het aandachtig luiste
rende publiek werd voorgezet en
waarvan het merkbaar genoot,
Beethoven'* Ereica stond ook weder
op het programma; het corps toonde
met de vertolking hiervan zyn duif,
want er behoort heel wat toe een
dergeiyk ingewikkeld werk onder de
knie te krijgen. Jammer, dat die
waldhoorns wat recalcitrant waren;
ean bast je harder aanzetten had dit
misschien voorkomen; de eerste maal-
verleden week- deden ze het zoo
goed.
Na de pauze was hst na Mozart's
liefeiyke ourertnre ,Too?eifluit" een
populairs wals van La Guardi, ,Aen
de golf van NApels", die het publiek.
vermocht te bosien. Eigenaardige, randversieringen, enz.
.kiodersuMen" werden gekarakteri
seerd. Waariyk, dit eerste concert
beeft het winterseizoen goed ingezet,
en met het aanvankelijk resultaat
kan het Comité alleszins tevreden
zya.
Msidollsiclub „Serensts".
Zaterdagavond was de e'geniyke
feestavond der Helderscha MaidMlne
club. Baar .Caiino" behoorlijk in c<t
groen was gezet, was het geen wonder
dat alles er feesteiyk uitzag, walker
feeitiiykheid zich weerspiegelde op
aller gelaat. Er waren nu meerder
fcestgenooten van Donderdagavond,
in evenredigheid ook met het te bisden
genot.
Het was, ie half negen, de bser
J. B. A. de Vries, die de f««»treae
hield; die de werkzaamheden der
vereeniglng in het &fgeloop*n jaren
tal herdacht, speciaal de familie Polak
noemde als de stuwkracht voor deze
vereenlging, die den wensch uit
sprak, einasiyk, voor den sia^au
bloei der vereniging. Bie tenelctio
voorlezing deid van een telegtafischsn
gelukwensch op-rym uit de verre
residentie na&r hier verzonden. Eq
het waren bekends nit'aeemscbe krach
ten, extra gcéDgagesrd voord«f<e*t-
gelegenhiid tot meerder joiyt en os-
luisiering. Was daar niet de planicte-
zangeras mejuffrouw N. T. Stammes,
uit Nieuwe Ntedorp overgekomen om
op den prachtvleugel der Casino di
rectie te begeleiden, hetgeen de heeren
Overtoom uit Schageü en L, Polak
uit d«Q Helder veitolktea: klanken
van wondere Ilallaansche No.ms-
muziik, gevolgd later door Kubnlik's
bakende Serenade, gespeeld door dsu
violist Qerris Was daar verder nist
Lucrecia Borgia en vriend P.eiroS,
door de club zelve ons voorge»tilden
klonk daar met mej. Siammes' hel
dere sopraan niot het lied der Vrybeid
en de Meervaart?
Wy zouden, want dit is nog
msar de helft van het programma
zoo dcor kunnen gaan, zouden kunnen
gewagen van de Berceuse trisle, de
Woolie-marscb, en wat er nog meer
volgt, masr de vriendelijke Iszor zal
wel hebben ingezien, dat dit 74 jarig
festyu der mandolineclub .Seri nats"
wae: grootsch en schitterend en veor
de 10jarige toekomst de beste ver
wachtingen doet koesteren.
Het bal ving na afloop aan en
werd mat een pauze om te slapen
•n t« wandelen des anderen daags -
Zondag voortgezet tet waardig besluit.
Erviva la Serenata, a rivedeici.
Vakschool voor moisjo», Havonploln.
Weder is In het schoolgebouw op
het Havénpleln ds gewone halfjaar-
ïykache tentoonstelling georganiseerd
van de modellen van kleeding, enz.,
door de leerlingen vervaardigd. Hst
is aliyd weer een genot om dit werk
te zien. Onder deskundige leiding
lecren de melij» hier grondig aller
lei nuttigs zaksn, die haar m baar
latere leven uitstekend van pas
komen. Bit begint al in de «erete
klasse, waar zy als het ware her-
balingswsrk krijgen uit de lagere
school.
Zy leeren daar eenvoudige werkjes
uitvoeren, zooals schort jas naar eigen
ontwerp, met «en eenvoudig randje
smaakvol versierd, vervaardigen. Ooc
steppen en verstelnaalsn wordt hsar
onderwezen. In de twrede klasse
wordt dit onderricht voortgezet op
de machine; zelfvervaardigde kke-
ding, keurig netjes gemaakt vcra'el
goed, zyn daar om ervan te getuigen.
Yoor de klseding ontwerpen ze z«lf
haar patronen.
Be derde klasse is die van het
overgangswerk naar giktturd goed
hier vindt m»n z.g. „tusichesrokkeo",
cok reeds eenvoudige rok en blouse,
alweer naar eigen ontwerp. O^k
brengt deze klasse de praktische
toepassing van de gsleeide verstanes
sen. Yoor&l is hier lrt9reesant het
st&aHje van verstelde reistof, dates
directrice u met trots laat zien ais
«en proeve van het kuunen dc>r
meiajes. Be 4) en 5s klasse eindelijk
brengen onderricht in costuumnaaien
en -verstellen; tal van keurlg-afge-
wsrkte japonnetjes, ren zelf meegs-
brachte etalan of lappen liggen hier
ter bezichtigingmen moet den smaak
bswonderen, waarmede met zeer
eenvoudige hulpmiddelen vaak een
allsra&idiget effect is bereikt. Moeder
beeft een of ander lepje over en met
elegantie en smaak wordt dit aan
gewend op «on jiponcetje. Een and&r
wetr heeft van een lapje goed esn
jüpoö gemaakt en daarop ven uimpel
versierinkje ontworpen, dat hst gced
doet. Alle* wat tentoongesteld ia, dat
is dus alles wat aan de school vsr
vaardlgd wordt, ls praktisch en
bru kbaar. Ba modellen, wsRrnaar
gtwerkt wordt en die de meisjes ook
zelf vervaardigen, krijgen ze, by het
verlaten der tcbool msde.
Maar er is, bshai?e naaien en
verstellen, nog meer aan deze vak-*
school verbonden. Want de meisjes
moeten lesren zelf modellen voor
klsading te ontwerpen, en zelf orna-
mettsn om op te werken. Baai voor
ie «enig elementair teekenonderrieht
noodig, waarvoor ze in de Vakschool
gelegenheid vinden. Oorspionkeiykis
dit slechts eece herhaling en voort
zetting van het onderricht dat ze op
lager* school hebben genoten
eenvoudigs voorwerpen, een bakje,
eea blad papier, o. d. worden opge
geven.' Later krijgen zo gtstyleerde
randen, ornamenten, scbabloncn, en
ze dienen zelf een kleurcombinatie
te kiezen, die, bet best doet. Zij
leerén aldus vervaardigen van aller-
aaidigpté tascbjes, thee warmers, ont
werpen ran jsponnen, e.d. smaakvolle
zonderling sombere muziek was die
van Vincent d'Indy; welluldender
was -die van zyn leermeester Cesar
Franck, waarvan diens .Penis Ange-
licus" werd gospeeld. Tenslotte
kregen we ds geestige kleine suite
van den componist der .Cirmen"
waarin op typische wijze allerlei
Yerder li, behalve dit alles, een
kook- en .strljkcurpus aan de schooi
verbonden, en tyden* de tentoon
stelling wprdt In koken en st-yken
«en openbar* les gegeven. Be tentoon
stelling is gistermiddag geopend en
is tot vanavond 5 uur nog vow leder
toegankelijk. Barnes, die belangstellen