HEUDERSCHE COURANT s DE OORLOO. No. 6006 DONDERDAG 31 OCTOBER 1618 46e JAARGANG Uitgever: C. DE BOER Jr., Helder. Oplaag 7000 ex. Abonnementsprijs: in de stad f 1.10, per post f 1.35, Buitenland f 2.35. Losse ex. 3 cent Advertentifin per regel 15 cent. Op pagina 4 van dit blad is opgenomen i 1. Bevorderlngslfjst Kon. Marino. 2. Sport.' 3. Uit den omtrek. 4. Feuilleton, anz. Oostenrijk Hongarljs en de vrado. Wesnan, 29 Oct. Do Ooztenrijksch Hongasrsche rogeering h&cffi tegeiyk mat da aan staatssecretaris Lansing gerichte nota, don inhoud daar fan meegrdesld aan de Fransche, Eagel- ache, Japanachs ®n IUliaansche re- gesriagen, met veizoek, mat de daarin vervatte voorstellen ook hsrorzyds in te stemman en deze bij president Wilson te steunen. Graaf Andrassy zendt aan telegram aan minister Lenslng. Wescen, 29 Oct. Graaf Andrassy heeft hsdan aan rtaatewcretaris Lan- sing het volgende telegram gericht: Onmiddellijk na overuemiog van do leiding van net ministerie' van buitenianéschs zaken, heb ik het officieels antwoord op uw nota van 10/10 afgezonden, waaruit u zult zien dat wij in alle punten de grondslagen aannemen welke president Wilson in zQn verschillende verklaringen h«fb opgeatsld. Ia volte overeenstemming met hst stre7sn van dsn hier Wilson tot vermijding van nieuwe oorlogen en tot vestiging van een volkerengezln hebben wij reeds voorbereidende maatregelen g&troffea, opdat de volkeren van H. hun toekomstige vormen geheel naar eigen weosch kunnen regelen en voltrekken. Sinds da keizer en koning Karl aan ds regiering is gekomen, ia het zijn voortdurend streven geweest een einde aan den oorlog te maken. Meer, dan ooit is dat thans de wensch van den vorst en van alle volkeren van., O. en H., die doordrongen zyn van de overtuiging, dat hun toekomstig lot slechts in een (vreedzame wereld, vr$ van de schokken, beproevingen, ontberingen en ellende van den oorlog, naar bshooren kan worden verwezenlijkt. Ik wend mi) daarom rechtstreeks tot u, Mijnheer de Staatssecretaris, met het verzoek het daarheen te willeu leiden, dat in het fes-lang van de menschheid e?ecals in het belang van alle volkeren; dl» in O. H. leven, onmiddellijk een wapenstilstand op alle gronden van O.-H. wordt gesloten en vredes onderhandelingen worden ingeleid. Ean proclimatit van nartihertog Jozef. Boedapest. 29 Oct. Aartshertog Jozef heeft een oproep gericht tot de be voiking, waarin bij meedeelt, dat de koning hem hseft opgedragen te mid den van de uiterst moeilijke omstandig heden een oplossing tot stand te brengen, welke in overeenstemming m?t den wil van de natie de volkomen zelfstandigheid en onafhankelijkheid van het land zal verwezenlijken. Ook zullen ds buitenlandscbe be trekkingen evenals de aangelegen-, heden van bet leger in volkomen zelf-' sfanaigheid worden geregeld; de vrij zinnige richting zal met inachtneming van de bsiangen van breode volkslagep worden in ge slagenOn middellijk zullep stappen worden gedasn voor het ver krijgen van vrede terwijl de waar borging van den vrede hit land in den Volkenbond zal treden. Als hoog ste doel geldt de integriteit en eenheid van het staategebled. Ten slotte richt de proclamatie zich tut alle patriottin met een biroep, om alle veeten en persoonlijke belangen ter zijde ts stellen en zich ter verzekering van de orde van hot land in dienst te stellen van de groots zaak van het volk. Da vredantap van Qostanrljk-Hongarlje. Dl ipvitilii Zaailand. Londen, 29 Oct. Ba avondbladen laten de ontzaglijke bsteekenis van den Oostenrijkscho Hongasrschen op rosp terdege uitkomen. De .West- minster Gasette" zegt: het inzakken van Ooitenrgk is zonder eenigen twijfel te danken aan het snelle dalen van het Bultsche moreel. Be Buitschers, die zjch op hun .objec tiviteit" bcrosmen, zien in, dat ze er hopeloos voorstaan. Nu ze van O.-H. worden afgesneden on de blok kade in bet O. wordt gesloten af gescheiden van «en twijfelachtig pad door de Oikr&ïas en de Zwarte Zie, most da oaconomlsche toestand, slecht als die is, binnenkort nog slechter worden. Be hulpbronnen en de effectieven der geallieerden doen den zuiver militairen tegenstand on herroepelijk te niet. ©a .Baily Gbronlcle" zegt: Ter wijl Buitschland aan den rand van de overgave weifelt, heifi Oostenrijk- Hongarije den sprong al gedaan. Wi) mogen aannemen, dat voor Oostenrijk dezelfde voorwaarden zul len gelden als voor Bulgarije, name lijk het gebruik door de geallieerden van heis gebied en do spoorwegen. Als de Buitschers dus besluiten den .teller. Het ga<t dan de ge/olgin saD Oostenryk's overgave voor Buitsch land na. Daarmee wordeo gewichtige grondstof-bronnen afgesloten, zonder welke geen strijd van oenigen duur mogelijk is. Het is het onherroepe lijk eind van Buitscbland'e weer standskracht. Be taak der militairen zal daarmee hebben opgehouden en de diplomatie zal in hun rechten treden. Ie val on do ontbinding van Oostenrijk sluit den riDg van dezsn wereldoorlog. O H. of vetleer de leidende bureau cratis van dat land het ft door het ultimatum aan Servië da zwaarste schuld aan dezen oorlog op zich geladen. Be oorlog zou het oude Ojstenrijk, voor zijn dynastie baar oude erfdeel moeten redden. Hst was de laatste wanhoopsdaad van, een ondergaande mogendheid. Bie heeft haar ondergang echter niet vertraagd, maar integendeel bespoedigd. Met het oude Oostenrijk gaat de vaste- laudspolitiek van het Buitscha rijk geheel te gronde, waarvan de groots iiJu zich van Hamburg tot Bagdad uitstrekte. Bagdad is sinds jaar en dag in banden der Eagelschen. Door dat Bulgarije er het bijtje bij nierlei werd de lija tot Widdin san den Donan verkort. Oostenrijk'! ui-traden voor gced uit bet verbond zal ze nog verder verkorten tot Boienbach aan de Eibe. Een"ouie wereld ligt in puin, wil moeten nu de kracht hebben, een nieuwe op te bouwen. Be omstan digheden, waarin dit zal geschieden, kennen we nog niet, ze zullen mis schien barder zijn, dan we het ons vandaag nog voorstellen. Doch de vrois komt, b\j komt andors dan wy ons hadden gedacht, maar hy komt en is niet m«r tegen te houden. We kunnen nu alleen nog maar de intree daarvan verhaasten om gelyt de nota van 5 October al zei .verder doelloos bloedvergieten te verbinderen". De .Tilglicbe „Rundiebau"we zullen niet wanhopen, dewijl deze nieuwe keer van zaken ons niet voor een nieuwen toestand stelt. Bize zweefde nadat Bulgaijje het bad op gegeven ors allen yoor en w.e. hopen, dat wy oek daartoe ingespannen zijn. Wy hebben ena leger thans volkomen te onzer beschikking en zyn van bepaalde staatkundige verplichtingen ontslagen, die bjj de vredesonderhan delingen onze positie zouden hebben bemoeilijkt. Be .lautsche Tagüzeitung"we staan nu slletn. Voortaan komt het er op aan, bet woord 1$ daden om to zotten: de sterke is alleen het machtigs!#. Baartoe beschikken we nog altijd over de krachten, wanneer we ze, lilt meer verplicHt op anderer belangen te letten, aleehts op e:g«n redding uit den allerhoogsten nood badaéht, eendrachtig.veTzamelen en tet bet uiterste'Inspannen. Io het Westen houden we voet ItQ stak, elke nieuwe stormloop (dor geassocieerden) getuigt daarvan. Be bondgenooten hsbben hun gelofte van trouw snood geb.oken, we willen nochtans ons zelf trouw b](j?en. Het .Hamb. Fiemdenblatk"laten we ons zelf niets wijs maken, io Weenen is men erop uit, uit de alge meen* ineenstorting ts redden wat nog te redden valt, en onder den drang der omstandigheden buiten Berlijn om Wilson om vrede te vragen en zichzelf in bedenkelijke aaobledin- gen te overtroeven. Het vervai binnen de grenzen., heeft O.-H, cfefc voorge schreven. Ziedaar de waarschuwing, die voor ons in de gebeurtenissen schuiit. Oproer in Boedapest. Beriyn, 29 October. Be .Vossischc Ztg." beifc berichten over straatgé vechten in- Boedapest-oatvaugen. De menigte hei ft twee militaire kordons doorbroken, by het derde kordon by de Kettingsb:ug, die naar Ofen leidt, volgde een hevige botsing. Be.troepen hebben daar met m&chiaegewesr- en geweervuur en met de bsjonet ds menigte teruggedrongen. Ds menigte wilds zich naar hot paleis van aartshertog Jozef te Ofen begeven om de benoaming van Karoiyi tet eersten minister te eischen. Uit Bohemen. Weenen, 29 Oct. Ba bladen meldin uit Praag dat gister de leden van den Tajichlschcn natlonalen rsad een deel van het autonome bestuur hebben overgenomen. Daarbij is het tot be- toogingen in de straten van Praag -gekomenbuitensporigheden zgn echter niet voorgevallen. Avonds om 8 uur wss alles weer rustig. De conferentie te Parijs. Het oordtil van ia Daily Nawa. Da Dslly News schrijft: Ts Parqs wordt thans beslist wslke de voorwaarden voor een wapenstil stand zullen zyo. Zö worden niet, zooals enkele reactionaire bladen in Engeland denken, door Foch vastge steld. wy staan vlak voor de over winning en een oorlog tot vornietl- ging van het Pruisische militarisme en die bladen vieren die gebeurtsnis door een nieuwe militaire dictatuur in Europa toe te juichen. Om dit resultaat te bereiken zyo niet 12 millioen menschtn opgeofferd. Ala men wijsheid betracht, zullen wyde waarborgen vragen, die noodig en Het esrste en tiende F.aatche leger, die de Buittchirs van de hoog vlakte tusichen Oise en Strre hebben verdreven, zijn tot een diepte van ongeveer 8 KM. op «en front van 27 K.M. voor uitgerukt. Be Buitschers hebban zeer zware verliezen geleden •n trekken terug naar het hoogs met bossen begroeide terrein, dat Hirson aau de Westzijde beschermt. Elders is de toestand san het Wee- teljjfec front stabiel, ten deels ten gevolge van het ongunstige weer en ten deele tengevolge van andere fac toren, waarover het voor het oogen- bltk niet verstandig is ts spreken. Pagis, 29 October. Officieel avond- bericht. Tuaschen 01«e en Serre levendige acties der artillerie, vooral by C;écy sur Serre. 3swe*tea Ch&te&u Porcien hebben de onvermoeide troepen van het vijfde Fransche leger vandaag opnieuw een stoot vooruit gedaan. Op «en front van 12 K.M. tusschsn Si. (fcuentin-le- Petlt-en Herpv hebban de Franschen met schitterends aandrift den slag aasgebordm. Op den llcksrvleugel elr.3gdan de Franschen er, ondanks den overvloed der luitsche machine geweren, in, uit Sb. Qaentin le-Petit te voorscbya te komen en hun linies tot vlsk by hoogte 137 te schuiven. Bewesten Basogne zijn ze inegeiyks opgeschoten. In het cintrum braken de Fran schsn alle verzet en drongen ze de Buitschers over dun wég vanRecou- vranes naar Sè. Yergsux over een uitgestrektheid van 3 K.M terug. Rachts namen ze hoogte 156 en gingen ze verder oostwaarts. Hst santal gevangenen gaat, voor zoover geteld, ds 850 te boven. Bsriyn, 29 October. Officieil avond- bericht. Plaataeiyke gevechten bezui den de Lya en bezuiden Ie Qjesnoy. Tuaschen Nizy-leCamte t>n deAisne zyn 's middags zaer hevige aanvallen der Franschen mielukt. Vin het Italiaansch- Oostenrljksche gevechtsterrein. Rome, 29 Oct. Officieel. Be ge weldigs slag, die wy den 27sten October aan de Piavo hebben ingezet, duurt zegevierend voort van deheu veis van Yftldobbiadena tot de spoor- lyn Treviso—Oderzo. De Italiaanoche en gealiiierde troepen hebben in twee dagen stryi bezit van den linkeroever der rivier genomen. De troepen hebben da heuvels van Val- dobbiadece vermeasterd. Frantche infanterie nam stormerhand den Mont Painar; Piave de Svrnablia is in ons bezit. Suaegano is'bezet. T«1 van kanonnen werden buitgemaakt. Yan desisteren gemaakte gevangenen konden slechts iooo naar de concen- stratiepiaatssn worden gebrachtde overige bsvindin zich nog op den linkeroever vsn de Piave. Van he! givechtitirrain op den Balkin. PatÜB, 28 Oct. Officieel. Ba ge slllserden, hua opmarsch voort zettend, hebben Krsgoejewats en de naburige steenkolenmijnen genomen. De Sirviichs cavslsrie heeft Blspoto- vats genomen. In Albanië. Rome, 28 Oct. Officieel. Onze troe pen zyn, de vyandeiyke achterhoeden achtervolgend, in don ochtend vsn den 27sten Alessio binnengerukt en trekken aan op Sin Giovanai. Elzas-Lotharingan. Straatsburg, 29 Oct. Offlcieal. B|j Keizeriyke verordening v»n den 283 October ia de Landdag voor Elzss- Lotharingen op den 12a November te Straatsburg byeengeroepan. BIB1ENIAHD. ,3Ï LTtoH f." M «n «.-lor «k.r t. m». kon. In onze pers wordt een milds- Dsmtaning dar Duitaoha blad». pmsi j«d«o, om dit io.it. i. kitiikin. H.t i. oonooiiiomtinf. verwacht van.de «ienj acht Ieder bloedvergieten verdér doel- w#r^ Be 0Vorwaerts' bikendmakiug van de voorwaati der entente eenige opwinding, loos, en het komt er op aan, nutte loss bloidvergieten te vermyden. Het blad meent verder nog, dat men nu met esn hoogen graad van - waarschijnlijkheid den duur van den oorlog nog maar met dagen kan ;en, dat de hand van den stokebrand Torthcllffe daaiby vooral san het Da militaire toestand aan hat Westelijk front. Londen, 29 October. Hier zyn de -heden over den hen toestand ontvangen: Hit gezantschap ts Washlagtoa. Het H&afschs Corresponientiebu reau meldt Ia vereand met het op 9Nov. s.s. vastgesteld vertrek van don nieuwen gezant to Washington, wordt aan het departement van buitenlandtche zaksn medegedeeld, dat in voorbe reiding is de toevoeging san het gezsntschip van een economische afdeeli'ig«en van hier uit ts zenden practlsch deskundige, aau wien het nooiigo perseneel zei worden teege- voig5zal met den titel van handels- attaché daarvan aan het hoofd staan. Voorla zal op uitnoojdiging der regeeriDg mr. O, van Vollenhoven,, hoogleeraar te Luiden, don beer Cremer verscheidene maanden vergezellen zyn verbiyf aldaar is inzonderheid gedacht als een nieuwe schakel tus- echtn bet wetenschappeiyk en geeste lijk leven in beide landen. Ds Sshildt-quasstls. Een bysondere correspondent meldt aan de N.Ca. uit Londen: Ik vestigde de aandacht van minister Balfour op het artikel van de Echo da Paris betreffmds de „Nuderlsndsche neutraliteit" en de monden der Schelde. Ik verwees naar vorige verklaringen van Grey, Ghurchill en Ceel), die namens de Britsche regeering hebben verzekerd, dat Eogiland nooit de Nederlandsche neutraliteit door het foreieren der Schelde zou schenden. Ie heer Balfour heeft my daarop geantwoord door de vdrklaring dat de politiek der Britsche regeering in dezen niet veranderd is. Mllltiirs relletjes in Vllsslagsi. Nadat de vorigs wesk reeds een aantal soldaten te Vlissingen had gemanifestetrd onder het roepen vsn .honger", hetft zich Maandagavond een dergeiyk* manifestatie herhaald, welke echter een ernstiger karakter heeft aangenomen. Om 7 uur trokken ongeveer 100 militairen onder het zingen van socialistische en oproerige liederen de straat op. Spoedig voegden zich een aantal jongens en meiden Ingezonden mededeeling. Herman Nypels„ Telef. Interc. 140, Spoorstraat 41. Huren Ondergoederen, half- en heel wol. Overhemden. - Handschoenen. Billijke prijzen. onder de manifestanten, en het aantai militairen eravide intusicben tot een 400. Toen begonnen de baldadigheden. In de sociëteit „Unitas", waarin dikwijl* officieren verblijven, wsrden ruiten ingeworpen ter gessmeniyke waarde vsn f 400. Ook ia eenige burget woningen werden ruiten vor- niela, terwyi in de woning van den kolonel, commandant van Walcheren, eveneens ruiten werden ingegooid. De politie is onder bevol van een inspec teur krachtig opgetreden en beeft na gedane sommatie herhaMdeiyk met de blanke sabel gechargeerd. Ds politie werd éaarby geassisteerd door een patrouille veldartillerie onder bavel van eau luitenant, die met hun paarden de man festauten uiteen dreven. Te half tien wat de rust hersteld. Door den commandant van Wal cheren is geconfereerd met den com missaris van politie en kr&chtige maatregelen zyo, genomen om her haling dezer ongeregeldheden te voor komen. Algemeen verluidt, dat de onte vredenheid ónder de militairen het gevolg is van het intrekken der verloven. fissn Ouitschs trelees mtir? Naar de Limb. Koerier meldt, ia de Bultscbs treinenloop door Limburg thans stopgezet; de laatste dagen hebban geen treinen maer gereden. UIT OOST-INDlC. Uit Soorabsj* wordt aan de „N. Rott. Ct." geseind Naby de Batos Lil j in (Borneo) en langs de Straat Laoet z(jn uitgestrekte yzorertahoudende terreinen, ontdekt, die reeds sedert Maart in exploitatie zyn. Het erts zou van dtzeifie samen stelling zyn als dat, hetwelk op Celebis werd gevonden. Di Koikeeun- bsrgen on het gehiele eiland Soewangi bestaan uit yzcrertc. Yreéger zyn er ook groots hoeveel- hsden nikkdertsin ontdekt. 3s nu ontdekte yzerertslagen liggen dus ongeveor in het uiterste Zuid- oosteiyke gedeelte van Borneo. Opltldlng tot uo-offlclor. Yerec'aenen is het rapport der Stsats- commitsie inzake de opleiding iot zsa-officier en ofQcler-worktuigkundi- ge der Koninklijke Marine by K. B. van IS'Februari 1918. Be commissie had in opdracht haar oordeel uit te spreken a. over da by de Marine bestaande opleiding voor z«e-cfficier snoffleier- machiniat b. over de getroffen maatregelen om meerderen toeloep voor de oplei ding tot zèe-officiar te verzakeren en daarbij tovons de yiaag te beant woorden, in hoeverre deze maatregelen wyziging en aanvulling behoeven ten einde het korps zee-officieren voltallig te houden. Na een uitvoerig historisch over zicht dtr opiiidlng tot zee officier vassf 1866 tot heéeia en van de op leiding toj machinist en officier ma chinist by de ziemacht van vroeger tyden tot heden, vermeldt hst verslag als d* algemsine bsglnseien, waaraan naar ds meening der commissie de opleidingen tot zse-efficier en te t offleier van'den werktuigkundigen dienst be- hooran te voldoen: lo. Schelding tusscheu het alge meen vórmend onderwijs eb het vakondarwös. 2o. W&arborgin voor ean voldoend peil van het algemeen vormend on der wy* voor dan aanvang der vak studie, zoomede, voor de algemeen* geschiktheid der candidaten. 3o. Be waarborgen onder sub 2o bedoeld zyn dezelfde voor da a.s. zse- bificisren en voor de a.s. officieren- werktuigkundige. 4o. Het ondorwya mout geheel gericht zyn op bet doel der opleiding sn mag niet ïyden aan verbrokkeling. 5o. Hot v&konderwys dure niet langer dan 3 jaren. Hat derde hoofdstuk van hst rapport bevat een beeordeelicg der bestaande opleidingen. Aan een door de commissie ge stelden «itch van scheiding tusschen het algemeen vormend en het vak onderwijs wordt te Willemsoord vol daan. Ten aanzien van den waarborg van een voldoend peil van het voor afgegane algemeen vormend onderwys is het oordosl der commissie niet zoo onverdeeld gunstig. Voorts dient by de vakopleiding tot zee-eficier ge streefd te worden naar vereenvoudi-' ging en begrenzing van de verplicht* leerstof. Met name kan bet onder wy» in stoomwerktuigkunde voor de zee officieren niet onbel&ngryk worden ingekrompen. Het oordeel omtrent den bestaanden toestand aan het Internaat voor de vooropleiding te Dordrecht luidt, ge kt op het tydeiyk karakter dier in richting, onverdeeld gunstig. Niet onvordeeld gunstig is het: oordeel der commissie 07er de Ad- spirantenschool te Bordrecht, zooals die vsn sf 1 September van dit jaar bestaat. Ba scheiding tusschen het algemeen vormend onderwys en het vakonderwys ia zelfs voer de adspi- rant-adelborsten niet voldoende in acht genomen. Het reglement ver zekert niet een voldoend psil van bet algemeen vormend onderwys vóór den aanvang der vakstudie. Be Adspirantenschool bianiwoordt, voor zooveel de adsplrant-adelborsten be- trtfc, slechts ten deele san hvt doei. Waar de commissie een driejarige vakopleiding voldoende acht, behooit de vakstudie by dezo vooropleiding geheel acht ei weg® te blijven. Zoowel met het oog op zuiver lichameiyke eiichen als mee betoog op pacd&gogische eiscben wordt bet verbiyf der adspiranten aan boord der .Bonaire" volstrekt ongeschikt geacht. Be commissie acht voorts het door de gemeente Dordrecht beschikbaar gestelde terrein aan ,den Staart" voor den bouw der Adspirasienschool en van het Internaat in elk geval te klein om er belde inrichtingen te zamen te brengen, nog gebevl sfge zien van de omstandigheid, dat zy de voorkeur aan g«efc om het schoolgebouw en hst interniatsge bouw geheel van elkaar te scheiden. Miar Zilfa al zou dit laatste güichie dan, dan nog acht zij hst terrein nog te b<pe:kt voor Intemaatsgebouw alleen. Bii bestaande opleiding totofiicisr- wejktuigkundige voldoet reeds eist aan den eersten eisc'a door de com missie gesteld. Scheiding tusichen algemeen vormend onderwys vakonderwys bestaat niet. Ook tsn aanzien van de andere beginselen evenwel valt aanmerkeiyke afwyking te vermelden. Er is geen geüjküeid van algemeens ontwikkeling by de aanneming van leerlicgen en ook geen gelykhsid in systeem van op leiding met de a.s. zeeofficieren. Een ernstiger grief nog ia het gemis aan een vaste lijn. H&ar denkbeelden omtrent de op leiding, zooals zy die wenschelijk acht, samenvattend, komt ds commissie tot o. m. de volgende voorstellen. Be vakopleiding tot zeec-fficler en officier werktuigkundige wensebt de commissie uit éóa geheel te doen be staan voor beide categoritén van jongelieden, die voortkomen uit candi daten, welke aan dizeif J* eischen vsn toelating tot die opleiding onderwor pen zyn geweest. Zij wenacht jonge- 'ieden van een goiyk ni?e&u en sf komstig nit een alleszins beschaafd gezin. Da bestaande inrichting van vakonderwys voor beide categorieën aan het Koninklijk Iostifuut voor de Marine te handhaven, evenals de vak opleiding tot zee-officier. Beze laatste evenwel met inachtneming van de in het rapport gegeven wenken omtrent het systeem der opleiding, het onder wys en de ieermtddelen en hsar be schouwingen omtrent het ieid«nd en onderwfizend personeel en de dislo- cafcio van het gebouw. De vakopleiding tot officier-werktuigkundige wenecht de commissie geheel gewyzigd te zien en wel overoankomBtig eon als byiage opgenomen nader voorstel der sub commissie Byxhoorn-Yan oer Qaag. De .grootst motolfike meerderheid der commissie acht ie oprichting van een vóórschool urgent gewoiden en zy ondsrrchryfthst oordeel van Mi nister Rambonnet, dat ten spoedigste maatregelen genomen dienen te wor den, ten einde voldoenden toeloop voor ds zeeofflciersopleiding te ver zekeren. Het karakter der school dient burgeriyk te zyo. Be huisvesting der leerlingen wenscht de meerderheid der commissie in een internaat te doen plaats vinden, dat afgescheiden is vaa de school. Voorts dient de school gevestigd te worden in een and*rc plaats dan waar do vakschool i. c. het Ken. Instituut voor do Marine gevsetigd, Bordrecht en Vellen komen in aanmerking als plaats der vestiging. Yerder zyn gawenscht spsclale cursussen en een hocgore opleiding als by de landmacht de Hoogere Krygsachool geifr. PLAATSELIJK NIEUWS wy der-kenby is eea doorinee- mensch, conventioneel, dood-i uebter, egoïitisch en prozaitcb. Een conflict ais tusschen Nora en haar man is in het leven helaas niet zoo zeiézaam. Het ia betzelfde wat o. a. in .Monna Venna" verwerkt wordtde botsing tusschen twee levensinzichten, en e enals daar, en overal elders in het leven, moet de sterkers, de hoogere ratuu-, juist omdat ?y booger is, zich asnpasten san de lsgeie en niet omgskeerd. Zóo beschouwd voldott oas dan ook het slot nietwy begrepen, dat Nora's man voor haar van zyn voetstuk is gedaald, dat z|j hevig ontgoocheld is doordat het .wonderbare" nist is ge schied, wy verstaan het ook als zy nist maer geloof: nu io esn nieuw wonder; mair juist daarom is baar httngsan onbevredigend, lost het de moetiykbeid niet op. Omdat Nora baar man tot haar hoogte wil óp haffc-n io plaats van at te d%lan naar r.yn lager levensinzicht. Be beide hoef figuren, Nora en Helrner, zyn door den schry ?«r sterk belicht en ten vosten uit getiekend. De bijfiguren zyn dat veel minder de dokter, Rank, Is een tragische flzuur, die vry scherp is aangegeven. Maar Krogstad en mevrouw Linde zyn veel wsz'gerde plotsslicge om- ko>r van den eerste wordt door de vamenspraak met Christin* niet vol doende voorbereid. Echter, laat ons hier nist verder op ingaan; het stuk heeft zich thans al feyna «sn halve eeuw staande ge houden en daarmee zyn kracht be wezen. Wie mesr ov;r Ibsen wil weten,vindt in de Leuzazlhetnlfuwe, zosr intereisante werk van Sluw, The §uintesseni of Iïsen iam. Ook de volledige werken in Hollandicbe vertal ng zijn aangefóbnft. Wy d:ecei hot, om het naarwaardo te appreciee- r«n, te bezien in het licht van den tya van zija ontslaanmisacbien ütbbsu wy Nora op le vattsn a'« hat symbool vsn d« toskomstige vrouw, zooaIs dis in die jaren bezig was te on titaan. Hat spsl was eenvoudig achitte- rend; sober en behserscht in haar gedragingen, barstte Nora, in haar hartstochteiyken dans aan het einde van hst tweed* bsdryf, los in een paroxyim* vaa gekunstelden harts tocht, waarin zy baar stryd en leed trachtte te vergeten, ösan wonder waariyk, dat mwrouw Lobo—Br#a kers ck aan hét slot van dit bsdiyf bloemen kreegvan zulk spel kunnen wjj hier niet alle dagen genieten. Ook later, aau het slot, was zy prachtig. Ook Am i* Jutgens als mevrouwL'nde gef prachtig en natuuriyk spe'. B J. jobo als Helmer, de advocaat, was waardig, imposant en vooral zélf- ingicomen; later, de gebroken mar, wien de bitteie smart van het zelf ver wyt o verbiyf t. Als dr. Racke was Paul Ksrstea een tragische figuur; tragisch in de wfize waarop hy zyn noodlot aanvaardde en zich .als een beest, dat sterven gaat", opsioot om den laatslen vreesoiyken stryd te aanvaarden. Ea Krogstad, ds wat onzuivere figuur van den procureur, werd door Hein Harnas met zekere grooUchhoid vertolkt. Hesje Ryken en Willy von Ssher baddan ds rollen van kinder- en ka mermeisje en zagen In baar schilder achtige Noorsche dracht er smaak vol uit. Zoo was, zeiden we, deze eerste kunstavond het groote succes van den winter. Em goed begin is bet halve werk, en zeer zeker z?l het der Commissie van organisatie geen wind- e'eren l'ggeu, dat deze avend zeezeer geslaagd is. Namens de Commissie werden me vrouw Lobo aan het einde door ka pitein Schu 1 bloemen aangeboden. Te Rotterdam slaagde voor hit diploma radiot«legrafist 2e kl. de ILer J. Kampm*y«r alhier, 3» Off der Stoomv. Mjj. .Nederland". Be Heer L. Ellemers a'hier, die onlangs slaagde voor radietel* grafist, is als zoodanig gsengageord door deNieuwe Apeldoorcache Courant te Apeldoorn. Eerste Kunstavond. Be voorstelling van .Nora", die gisterenavond doeree N.V. .Toonaai- vercaniging", (directie Heysrmans) gegeven werd als eerste der serie knostavonden, was één doerlojpeud succss. Want niet alleen, dat .Casino" tot achter aan gevuld was en de voorstelling dus finantiesl wel zal zyn geslaagd, maar het was in alle op zichten eerst* rangwerk, wat ons hier geboden werd. Yan bet toonaai was, mst bescheiden middslos, inder daad esn door den auteur voorge- scbieven, .gezellig, smaakvol, niet kostbaar ingericht" interieur gewor den. En de Noorachs costuims van bet bedienend personeel van Helmer's woning spraken borg voor de zorg, waarmede de regie alles inrichtte. De figuur van Nora, hot poppen- vrouwtje, is door den grooten Noor bultongewooa scherp geteekend. Het tooneelstuk zelf is met groote be kwaamheid geschrevenreeds in het eerste bidrijf ontstaat de verwikke ling, dia z>l biyken van zoo ontzag lykea Invloed op Nora's ac Helmer's leven te zijn. .Een Poppenhuis" werd in 1879/80 geschreven na ,de Steun pilaren der Maatschappij"voor de menuchöö, die reeds byna twee decenniën vsn de 20e e*uw hebben doorleefd, is er vesi conventioneels, veel verouderds in het stuk. Wy, met onze ruimere opvattingen, vinden een figuur als Helmer kleingeestig, be krompen, zielig, en stellen de daad van Nora, het .vervalschen" van de handteekening van haar vader, vol strekt niet op één lijn met die zelfde daad van den procureur Krogstad. Dientengevolge komt ons de persoon van Helmer kleiner voor dan ze wellicht, zeer zeker, door den schrijver bedoeld is. Helmer is volstrekt niet een zoo klein, onbeteekenend man als Eerste Volksconcert Stafmuzlekoorps. Het eerste der reeks volkrconcer- ten, door h«t Stafmuziekcorps in dnn komenden winter ts geven, wassen buitecgewoon succes. Reeds lang vóór acht uur bsgon non de mecschen te komen en nog lang na aanvang stroemde het van bezoekers. Want dat was wel de eigenaardigheid, dat het publiek biykbaar op het traditioneels Hel- derscbe halfuurtje gerekend had. Toen klokke acht uur de hterHaze- broek een derigeerstaf zwaaide voor zyo openingsmarsch, compositie van herozslven, werden wel de deuren tyfelgk gesloten, maar aan het einds van dit nummer had zich «en groot# mvnigte opgezameld in de vestibule van .Tivoli", en na afloop van het tweede nummer was dit ia neg groofcer mate het geval. Naar wfl meenen te weten, wordt door de Commiisle overwogen om acht uur de buitoodeuren te sluiten teneinde voor het vervolg drrgeiyke storendo incidenten te weren. Hetwaa,cadeweiluidendeopontDgs mirsch van den directeur, Mendols- 8ohn's schitterende ouzerture ,B« Hebriden", die het aandachtig luiste rende publiek werd voorgezet en waarvan het merkbaar genoot, Beethoven'* Ereica stond ook weder op het programma; het corps toonde met de vertolking hiervan zyn duif, want er behoort heel wat toe een dergeiyk ingewikkeld werk onder de knie te krijgen. Jammer, dat die waldhoorns wat recalcitrant waren; ean bast je harder aanzetten had dit misschien voorkomen; de eerste maal- verleden week- deden ze het zoo goed. Na de pauze was hst na Mozart's liefeiyke ourertnre ,Too?eifluit" een populairs wals van La Guardi, ,Aen de golf van NApels", die het publiek. vermocht te bosien. Eigenaardige, randversieringen, enz. .kiodersuMen" werden gekarakteri seerd. Waariyk, dit eerste concert beeft het winterseizoen goed ingezet, en met het aanvankelijk resultaat kan het Comité alleszins tevreden zya. Msidollsiclub „Serensts". Zaterdagavond was de e'geniyke feestavond der Helderscha MaidMlne club. Baar .Caiino" behoorlijk in c<t groen was gezet, was het geen wonder dat alles er feesteiyk uitzag, walker feeitiiykheid zich weerspiegelde op aller gelaat. Er waren nu meerder fcestgenooten van Donderdagavond, in evenredigheid ook met het te bisden genot. Het was, ie half negen, de bser J. B. A. de Vries, die de f««»treae hield; die de werkzaamheden der vereeniglng in het &fgeloop*n jaren tal herdacht, speciaal de familie Polak noemde als de stuwkracht voor deze vereenlging, die den wensch uit sprak, einasiyk, voor den sia^au bloei der vereniging. Bie tenelctio voorlezing deid van een telegtafischsn gelukwensch op-rym uit de verre residentie na&r hier verzonden. Eq het waren bekends nit'aeemscbe krach ten, extra gcéDgagesrd voord«f<e*t- gelegenhiid tot meerder joiyt en os- luisiering. Was daar niet de planicte- zangeras mejuffrouw N. T. Stammes, uit Nieuwe Ntedorp overgekomen om op den prachtvleugel der Casino di rectie te begeleiden, hetgeen de heeren Overtoom uit Schageü en L, Polak uit d«Q Helder veitolktea: klanken van wondere Ilallaansche No.ms- muziik, gevolgd later door Kubnlik's bakende Serenade, gespeeld door dsu violist Qerris Was daar verder nist Lucrecia Borgia en vriend P.eiroS, door de club zelve ons voorge»tilden klonk daar met mej. Siammes' hel dere sopraan niot het lied der Vrybeid en de Meervaart? Wy zouden, want dit is nog msar de helft van het programma zoo dcor kunnen gaan, zouden kunnen gewagen van de Berceuse trisle, de Woolie-marscb, en wat er nog meer volgt, masr de vriendelijke Iszor zal wel hebben ingezien, dat dit 74 jarig festyu der mandolineclub .Seri nats" wae: grootsch en schitterend en veor de 10jarige toekomst de beste ver wachtingen doet koesteren. Het bal ving na afloop aan en werd mat een pauze om te slapen •n t« wandelen des anderen daags - Zondag voortgezet tet waardig besluit. Erviva la Serenata, a rivedeici. Vakschool voor moisjo», Havonploln. Weder is In het schoolgebouw op het Havénpleln ds gewone halfjaar- ïykache tentoonstelling georganiseerd van de modellen van kleeding, enz., door de leerlingen vervaardigd. Hst is aliyd weer een genot om dit werk te zien. Onder deskundige leiding lecren de melij» hier grondig aller lei nuttigs zaksn, die haar m baar latere leven uitstekend van pas komen. Bit begint al in de «erete klasse, waar zy als het ware her- balingswsrk krijgen uit de lagere school. Zy leeren daar eenvoudige werkjes uitvoeren, zooals schort jas naar eigen ontwerp, met «en eenvoudig randje smaakvol versierd, vervaardigen. Ooc steppen en verstelnaalsn wordt hsar onderwezen. In de twrede klasse wordt dit onderricht voortgezet op de machine; zelfvervaardigde kke- ding, keurig netjes gemaakt vcra'el goed, zyn daar om ervan te getuigen. Yoor de klseding ontwerpen ze z«lf haar patronen. Be derde klasse is die van het overgangswerk naar giktturd goed hier vindt m»n z.g. „tusichesrokkeo", cok reeds eenvoudige rok en blouse, alweer naar eigen ontwerp. O^k brengt deze klasse de praktische toepassing van de gsleeide verstanes sen. Yoor&l is hier lrt9reesant het st&aHje van verstelde reistof, dates directrice u met trots laat zien ais «en proeve van het kuunen dc>r meiajes. Be 4) en 5s klasse eindelijk brengen onderricht in costuumnaaien en -verstellen; tal van keurlg-afge- wsrkte japonnetjes, ren zelf meegs- brachte etalan of lappen liggen hier ter bezichtigingmen moet den smaak bswonderen, waarmede met zeer eenvoudige hulpmiddelen vaak een allsra&idiget effect is bereikt. Moeder beeft een of ander lepje over en met elegantie en smaak wordt dit aan gewend op «on jiponcetje. Een and&r wetr heeft van een lapje goed esn jüpoö gemaakt en daarop ven uimpel versierinkje ontworpen, dat hst gced doet. Alle* wat tentoongesteld ia, dat is dus alles wat aan de school vsr vaardlgd wordt, ls praktisch en bru kbaar. Ba modellen, wsRrnaar gtwerkt wordt en die de meisjes ook zelf vervaardigen, krijgen ze, by het verlaten der tcbool msde. Maar er is, bshai?e naaien en verstellen, nog meer aan deze vak-* school verbonden. Want de meisjes moeten lesren zelf modellen voor klsading te ontwerpen, en zelf orna- mettsn om op te werken. Baai voor ie «enig elementair teekenonderrieht noodig, waarvoor ze in de Vakschool gelegenheid vinden. Oorspionkeiykis dit slechts eece herhaling en voort zetting van het onderricht dat ze op lager* school hebben genoten eenvoudigs voorwerpen, een bakje, eea blad papier, o. d. worden opge geven.' Later krijgen zo gtstyleerde randen, ornamenten, scbabloncn, en ze dienen zelf een kleurcombinatie te kiezen, die, bet best doet. Zij leerén aldus vervaardigen van aller- aaidigpté tascbjes, thee warmers, ont werpen ran jsponnen, e.d. smaakvolle zonderling sombere muziek was die van Vincent d'Indy; welluldender was -die van zyn leermeester Cesar Franck, waarvan diens .Penis Ange- licus" werd gospeeld. Tenslotte kregen we ds geestige kleine suite van den componist der .Cirmen" waarin op typische wijze allerlei Yerder li, behalve dit alles, een kook- en .strljkcurpus aan de schooi verbonden, en tyden* de tentoon stelling wprdt In koken en st-yken «en openbar* les gegeven. Be tentoon stelling is gistermiddag geopend en is tot vanavond 5 uur nog vow leder toegankelijk. Barnes, die belangstellen

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 1