COURANT
No. S014
DIN8DAQ 19 NOVEMBER 1918
46e JAAR6ANB
UitleverO. PB
Ar., HMcUr.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementsprijs: In da stad f 1.10, per post f 1.9S, Bultenlaad f 2.85.
Losse ex. 3 cent
Advortentltn per regel IS cent.
Os voorwaarden van dia wapen
stilstand en de vredes
onderhandelingen.
Het is nog niet uitgemaakt wanneer
de vredesonderhandelingen zullen
kunnen aanvangen. In de bladen-der
Entente landen wordt erop gewezen
dat de geallieerden een voorloopige
regeering niet kunnen erkennen als
een gevestigd bewind. Deze opvatting
lieerscht echter ook in Duitschland,
zoodat de vredesonderhandelingen
wel eerst zullen kunnen beginnen
wanneer de constituante zal zijn
bijeengekomen.
Het gaat er nu maar om of de
verkiezingen kunnen worden be
spoedigd. De moeilijkheid zit voor
namelijk in het groote getal terug
keerende soldaten, wier getal ongeveer
9 millioen bedraagt.
Ebert de nieuwe rijkskanselier
acht dit niet mogelijk, de Vorw&rts
daarentegen bij goede organisatie wel.
Wellicht dus, dat door toegeven
van' beide kanten een middenweg
gevonden kan worden.
Yan verschillende1 zijde worden in
Duitschland pogingen gedaan",om de
wapenstilstandsvoorwaarden-verzacht
te krijgen, omdat men verwacht dat
de vredesvoorwaarden daarmede dan
in overeenstemming zullen 'zyn.
Thans heeft de Uitvoerende Raad
van arbeiders en soldaten te Berlijn
een oproep gericht aan de
arbeiders in de landen der
geallieerde mogendheden.
In dezen oproep wordt erop ge
wezen, dat al het leed dat gedurende
4 jaar oorlog over Europa bracht,
geweten moet worden aan de hoer-
schend* militaire kaste in Duitschland,
die het Duitsche volk met ijzeren
vuist In bedwang hield en de tot
"standkoming van den vrede verhin
derde. Op het laatste oogenblik even
wel verhief het volk zich en wierp
het onduldbare juk van zich af; Het
waren de arbeiders en soldaten, die
in enkele' dagen aan de met vloek
beladen Hohenzollernheerschappij en
aan het geheele dynastieke stelsel
van Duitschland een- einde maakten,
de militaire dictatuur vernietigden
en de regeering, die verantwoordelijk
was voor de Duitsche oorlogspolitiek
op zij zette.
Het zijn arbeiders eD soldaten, die
de vrijheid voor Duitschland-' hebben
veroverd en thans dringend vrede
willen. De andere volken hebben van
het vrijheidlievende Duitschland niets
meer te vreezen.
Het herstel van-het uit duizend won
den bloedende Duitschland, de hervor
ming :vaa het economisch en staatku n
dig Ie ven,de verlossing.van het volk van
honger, ontbering en andere nooden
kan echter niet geschieden als de
regeeringen der Entente ondragelijk
zware wapenstilstand»- en vredes
voorwaarden opleggen. Wij doen
derhalve een beroep op den recht
vaardigheidszin der volkeren, die tot
nu tos onze vijanden waren en die
wij over de loopgraven de broederhand
toesteken. Wy verzoeken hun bij hun
regeeringen er ep aan te dringen, het
Duitsche volk voor hongerdood en
politieke onmacht te vrijwaren. Wij
verzoeken den volkeren met alle
kracht op te komen voer een vrede
van broederlijk overleg, z#»der ver
overingen of onderdrukking, voor een
vrede, die aan elk velk het recht van
zelfbeschikking en vrije ontwikkeling
laat, oen vrede die volksmoorden in
de toekomst verhindert.
Eet slot van den oproep luidt:
Als vertegenwoordigers van den
Uitvoerenden Raad der arbeiders-en
soldatenraden verheffen wij onze stem
en verzoeken wij u er voor op te
komen, dat het Duitsche volk door
uwe regeeringen niet tot een slaven-
bestaan wordt veroordeeld. Wij heb
ben onze binnenlandeche vrijheid
veroverd en willen in de toekomst
in den raad der velkeren als gelijk
gerechtigde medewerkers zitting
hebben.
Dezelfde bedoeling heeft een Yer-
klaring van Prins Lich-
n o w s k y die zich meer speciaal
tot het Engelsclie volk richt. (Zeoals
men zal weten is Lichnowsky de
vroegere Duitsche gezant in Enge
land indertijd wegens zijn be
kende memorie over de oorzaken
van den oorlog uit het Pruisische
heerenhuis gestooten.)
Lichnowsky legt er nadruk op,
dat hij niet in offlcieele hoedanig
heid, maar als particulier en als
vriend van Engeland spreekt, die
nooit het geloof aan het rechtvaar
digheidsgevoel van het Britsche volk,
zijn loyale gezindheid en zijn oprecht,
verlangen om na het einde van den
broederstrijd de hand der verzoening
te bieden, in twijfel getrokken heeft;
verder richt hij zich tot zijn per
soonlijke vrienden Lansdowne en
Asquith. De doeleinden waarvoor
Engeland ten oorlog is gegaan, zijn
bereikt. Belgie en Frankrijk zijn be
veiligd, Duitschland is ln dendemo-
cratischeu staat veranderd.
Lichnowsky zegt, dat hij nog altijd
niet kan gelooven, dat behoefte aan
wraak en het verlangen, het Duit
sche volk te - worgen, alle andere
gevoelens op den achtergrond dringt
en vervolgt dan:
„De voorwaarden voor den wa
penstilstand, die ons zijn opgelegd,
zyn echter bezield door een geest,
dien men niet anders kan bestem
pelen als een wraakgierige geest,
daar hun nauwgezette uitvoering
ellende en hongersnood, anarchie en
een chaos onvermijdelijk tot gevolg
moeten hebben."
Geen regeeringsmacht zou in staat
zyn de gevolgen van ongelijke toe
standen af te wenden. Heel Europa,
de geheele beschaafde wereld wordt
bedreigd met de verschrikking van
aan de ord® vijandige stroomingen,
niemand zou kunnen verhinderen,
dat het Russische schrikbewind, den
grootsten en gevaarlykaten vijand
van de democratie en van de vrij
heid, op alle overige lidmaten van
de statengemeenschap oversloeg.
Lichtnowsky wijst erop, dat een
machtsvrede, waarbij partij getrok
ken werd van den tegenwoordigen
toestand van Duitschland, het ideaal
van het volken verbond en den toe-
komstigen wereldvrede in gevaar
zou brengen.
Lichnowsky doet verder een be
roep op het Britsche volk om het
nieuwe Duitschland te hielpen en de
wederkeerige vreedzame arbeid in
dienst der menschheid mogelijk te
maken.
Zijn verklaring besluit met de
woorden
„Ik doe geen beroep op uw mede
lijden, maar op uw doorzicht, en hoop
dat inljn oproep niet onverhoord
zal blijven."
Intusschen wordt de
uitvoering der bepalingen
van den wapenstilstand,
voor zoorer het leger en vloot betreftr
voortgezet. Reeds werd begonnen
met de wapenuitlevering. Het mee-
rendeel tot dusver overgedragen ka
nonnen bestaat uit veldgeschut. Later
komen de zware stukken aan de
beurt. Daar zullen de Oostenrijksche
van 88 c.M. by zijn, die Duinkerken
bombardeerden, evenals stukken van
42 c.M. en waarschijnlijk een „dikke
Bertha", die Parijs heeft gebombar
deerd.
Men schat, dat de troepen der
geallieerden eind der volgende week
in zes etappen 100 KIM. zullen hebben
afgelegd.
O
Ook d® voorbereidingen van de
overgave der vloot
worden voortgezet.
Naar de „Daily Mail" meldt,Reeft
Vrijdagavond op zee een van de merk
waardigste incidenten van den oorlog
plaats gehad. De Duitsche kruiser
„Königsberg" verscheen ter hoogte
van Rosyth, om de Duitsche gevol
machtigden over te brengen, die
Beatty's definitieve lastgevingen in
ontvangst moesten nemen.
De zee is nooit getuige geweest
yan een plechtigheid als komende
week zal plaats vinden. In de hitte
Yan het .gevecht hebben schepen zich
overgegeven, maar in moderne tijden
is vroeger nooit een groote vloot
onder de witte vlag uitgeleverd. In
geen vroegeren oorlog --is een groote
vloot hardnekkig in de Raven geble
ven, vermijdende om1 slag te leveren.
De groote vloot, die '-zoo lang -de
beukelaar van de Britsche natie en
de pijler van het groote bondgenoot
schap voor vrijheid' ea recht ia-ge
weest, zakten slotte Rare- taak kunnen
vervullen en de overgave van des
vijands voornaamst® zeemacht kun
nen aanvaarden. Als de mantel van
Napoleon op Foch ia gevallen, kunnen
wij met evenveel recht zeggen, dat
de mantel van Nelson op Beatty
gevallenis.
De tien slagschepen, die worden
uitgeleverd; zullen waaTSchynlyk zijn
de „Kaiser", de „Prins Regent Luit-
pold"; de „Kaiserin", de „Markgraf",
de „Kronprinz Wilhelm", de „Grosse
Hurfürst"de zes slagkruisers: de
"Derflinger", de „Hindenburg", d®
„Von der Tann", de „Seidlitz", de
„Moltke" en nog eenonder'de lichte
kruisers zullen zijn de „Briinne" en
do „Bremse". De Duitsche duikbeoten
die sedert den wapenstilstand ln
Zweden zijn geinterneerd moeten aan
de 'geallieerden worden uitgeleverd.
Er zijn schikkingen getroffen- om
alle Duitsche schepen in de Zwarte
Zee over te nemen.
De overbrenging der duikbooten
schijnt -nogal moeilijkheden met zich
te brengen, voornamelijk op het punt
van de bemanning. De raad van
arb. en soldaten heeft althans een
speciale 'oproep tot de duikbootbe
manning 'gericht om te helpen de
voorwaarden van den wapenstilstand
na te komen, die o. m. de uitlevering
van de duikbooten vóór 18 Nov.
eischten. Veel animo om de booten
te bemannen is er blijkbaar niet.
De -voorloopige regeering trachtte
het nu nog gedaan te krijgen door
vast te stellen dat de manschappen
voor 10;000 Mk. worden verzekerd
en aan gehuwden'en ongehuwden
tevens premiön vast te' stellen van
500 Mk. en 800 Mlc. zullen worden
uitgekeerd voor elke overgebrachte
duikboot.
Ten gevolge van den wapenstil
stand hebben ook
de Duitsche troepen in
Oost-A frika
meeten capituleeren.
Met zyn meerendeels uit inlanders
bestaande troepen heeft generaal von
Letton Vorbeck zich 14 Nov., na
langen tijd., met succes tegenstand
te hebben geboden, benoorden Rho-
desie overgegeven.
Naar uit Helsingfors wordt gemeld,
heeft generaal von der Goltz den
Franschen Senaat medegedeeld, dat
hij, om te voorkomen, dat de Duitsche
troepen met de verwachte Engeteche
in aanraking komen, in overleg met
den Duitschen gezant maatregelen
heeft genomen, om de Duitsche
troepen onmidde 11 ijk terug
te zenden.
Marcel Hutin bevestigt in de Echo
de Paris, dat het besef, dat zij vlak
vóór een schrikkeiyk militair-onheil
stonden, het moreel der Duitschera
geheel heeft ondermynd. De Duitsche
gevolmachtigden zouden Foch het
volgende hebben verklaard
Het Duitsche leger ia te uwer
beschikking, mijnheer de maarschalk.
Onze reserves aan mannen en munitie
zyn op. Derhalve kunnen wo niet
doorvechten.
De schuldvanDuitachland
aan Frankryk.
De Matin heeft eens uitgerekend
hoe diep Duitschland wel by Frankrijk
in de schuld zit. Het blad komt tot
het volgende optelsommetjede schuld
van 1870 60 miljard, de oorlogs
schatting 140, voor pensioenen 40 en
voor schadevergoeding 100, tezamen
340 miljard.
BUITENLANB.
Duitschland.
Het staat, thans wel vast, dat het
nieuwe Duitschland een republiek
zal blijven. Niet alleen omdat de
socialisten dit wenschen, doch ook
omdat de bourgeoisie deze regeerings-
vorm verkiest. Er heeft zich ook een
burgeriyke republikeinsche partij ge
constitueerd, die uit de linkervleugel
van de vooruitstrevende en de
nationaal-liberale partijen zal ge
vormd worden. Het program van
die party zal zuiver democratisch
zyn. Bovendien wil zy zich verklaren
voor een ver strekkende sociale
hervorming. De leidsman daarvan is
Theodor Wolff, de bekende mede
werker van het „Berliner Tageblatt".
Voor de verkiezingen voor de
Nationale Vergadering zal zonder
twijfel 'samenwerking met het Cen
trum, wellicht ook met de meerder
heidssocialisten worden gezocht. Op
die manier zal het mogelijk zyn een
regeering te'Yormen, dio op een flinke
meerderheid steunt. Ook de vak-
vereenigingen verzetten zich tegen
bolsjewistische politiek, zoodat op
deze wijze Duitschland voor een ramp
als Rusland trof, wordt behoed. De
meerderheid, overeenkomende met
die welke in de laatste dagen van
den oorlog zulk een groote rol speelde,
zal dan ongestoord kunnen werken
aan den wederopbouw van Duitsch
land.
Yan groote beteekenis voor den
goeden gang van zaken is natuurlyk
de voedselvoorziening en het verloop
der demobilisatie. Het is te hopen
én verschillende berichten wijzen er
op, dat dit zoo is dat de gealli
eerden dit inzien.
Tongevolge van de afzetting van
den Groothertog van Oldenburg is
een nieuwe republiek gesticht, de
„Nordwest Doutsche Socialistische
Republik", die Oldenburg, -Oost-
Friesland en de Pruisische Noordzee-
eilanden omvat.
Blijkbaar komt er ook een ken
tering inde stemm jng ep de vloot.
Volgens berichten uit Kiel verdwijnt
de roode kokarde meer en meer,
eveneens do opvallende roode mutsèn-
linten. Daarvoor duikt de Duitsche
nationale kokarde in steeds grooter
aantal weer op en wordt door de
dragers energiek verdédigd. De offi
cieren werden verplicht hun onder-
scheidisgsteekenen weer te dragen.
Ook is op verschillende schepen weel
de oorlogsvlag geheschen.
De al-Duitschers verlangen nu de
openbaarmaking van de archieven
om de kwestie van de schuld voor
den oorlog op te helderen. Het oogen
blik is daarvoor gunstig, daar de
tegenwoordige machten niemand
hebben te ontzien.
Het „Berliner Tageblatt"' steunt
dezen wensch doch pleit eveneens voor
openbaarmaking der stukken die uit
kunnen wyzen wie voor de verlenging
van den oorlog aansprakelijk is. Wó,t
voor de al-Duitschers minder aange
naam zal zyn.
Kroonprins Rupprecht van Beieren,
e zoolang mogelijk aan het front
is gebleven om de zaken fee regelen,
keert niet naar Dfiitschland terug.
Volgens berichten uit Berlijn zal hy
te Brussel felyven en daar de aan
komst van zyn zwager, koning
Albert, afwachten.
Uit Bslgië.
Benige personen, die in België in
de buurt van Antwerpen waren ten
tijde dat de Duitsche troepen naar
hun land terugkeerden en de ge
allieerden nog niet zoo ver waren,
doen verhalen van het leeghalen door
de bewoners .van spoorwagens en
pakhuizen vol allerhande DuitSGhe
benoodigdheden, waaronder dingen,
die men in Nederland nog maar bij
name kent. Men bediende zich daartoe
zelfs van handkarren en grootere
wagens. Oorlogsherinneringen als
helmen, deden ook natuurlyk opgeld.
Ongeregelde Duitsche troepen schynen
zelf het entrepöt te Antwerpen te
hebben leegverkocht. Daarbij was
bloem, cognac, sigaren, vleesch, wat
voor - spotprijzen van de hand ging.
Ook was er nog allerband wapentuig.
Duitsche soldaten moedigden 't bedrijf
aan. Zy smeten zelf hun geweren
weg of braken ze kapot.
Herstel es vargaedlag van
oorlogsschade In BalglB.
Onder voorbehoud van de by een
latere wet te nemen schikkingen
heeft de Belgische regeering, wat
betreft de herstelling -van de oorlogs
schade, een besluit-wet genomen»
betreffende het vaststellen van de
schade aan personen. Hier volgt een
overzicht van de voornaamste be
palingen.
Wat betreft de schade aan goederen,
valt onder de toepassing hiervan de
stellige, stoffeiyke en rechtstreeksehe
schade, veroorzaakt door den oorlog,
in Belgie, aan roerend© of onroerende
goederen, toebehoorend, zonder
onderscheid van aatio na-
ingezonden mededeelini.
Herman Nypels,
Teief. Intero. 140, Spoorstraat 41.
Huren Qndargoidnren,
half- br heel wol.
Overhamdan. - Handschoenen
Billijke prijzen.
li telt, aan particulieren, vennoet-
schappen, openbare inrichtingen,,
gemeenten en provinciën.
Wat betreft de schade aan personen:
de stellige stoffelijke en rechtstreek
sehe schade, in Belgie veroorzaakt
aan alle personen van Belgische
natio*ali-teit, of niet be-
hoorend tot e e n vyandelijke
natie.
De personen, die tot neu
trale staten behoor en, heb
ben eveneens recht op scha
devergoeding voor geleden schade
aan goederen. Zij moeten hun rechten
op dezelfde wijze laten gelden als
de Belgen.
Uit HongarIJs.
Het zelfbeschikkingsrecht komt in
Hongarije leeiyk in de verdrukking.
Zoowel deer de bevolking zelf als
door de Serviërs wordt het-aangetast.
Naar uit Boedapest .gemeld wordt,
bedreigen de Tsjechen Pressburg.
De Minister van Oorlog gaf order
tot mobilisatie der drie jongste
lichtingen ter verdediging van het
Hongaarscho gebied tegendoTsjecben.
Servische troepen bezetten de stad
Fünf kirchen in Zuid Hongarije, waar
tegen de Hongaarsche bevelhebber
protesteerde. De Serviërs verklaarden
evenwel Yan broederlijke gevoelens
vervuld te zyn.
Congres S. D. A. P. cn N. V. V.
Zatermiddag is in het Circus te
Rotterdam het buitengewoon congres
der S.D.A.P. en het N.V.V. geopend.
Het werd door den heer Edo Fimmen
secretaris van het N.V.V., géepend.
Hy wees op de concessies waarmede
de Regeering is gekomen, waardoor
plotseling de troepen der reactie zijn
opgejaagd. Men moet zich geen al
te groote illusies maken van onze
zoogenaamde verdeeldheid, want dat
kon wel eens verkeerd uitkomen.
De heer Troelstra heeft; bericht
van verhindering gezonden. Do taak
van inleider werd daarom overgeno
men door den heer Vliegen, die
er op wees, dat dit congres door de
gisting in de arbeiderskringen is
vervroegd. Na de redevoeringen, die
zooveel sensatie verwekten in Ret
land, zijn de „Tribunisten" wakker
geworden en is de onrust begonnen.
Revolutionaire plannen
hebben geen kans van
slagen; de Regeering is
er tegen gewapend.
Aldus de heer Vliegen. Zonder de
bedreigingen der arbeidersklassen
zouden de beloften van de regeerin'g
niet gekomen zijn. Worden ze niet
vervuld, dan sta ik voor niets
in, zei spr.
Spr. lichtte- de 15 eischen, in een
reeds aan het congres rondgedeelde
resolutie belichaamd-toe. De invoering
van het onderwijsprogram, alseok'de
eischen der-geheel-onthouding, hooren
naar spr. meening, niet op het con-
gres thuis. Ook is door eenige af-
deelingen voorgesteld, in hetprogram
op te nemen afschaffing van het
koningschap en vestiging eener repu
bliek. De zaak heeft voor ons land
geen practische beteekenis. Indien
het koningschap een belelnmering
voor de Yrije democratische ontwik
keling opleverde, zou de zaak
urgent worden, maar dat is niet zoo.
Op het gereep vanSnijderszegt
spr. dat die beginselen juist door zijn
heenzenden in de kiem zyn gesmoord.
Spr. wyst op den groei Yan de
S.D.A.P. en N.V.V., waardoor het
noodig zal zyn de democratische be
loften te vervullen of men zal in ons
land geen rust hebben. Wordt de
achturendag -niet ingevoerd, dan zul
len voor en na stakingen uitbreken,
hetgeen voor den wederopbouw van
het economisch leven verderfelijk zal
werken. Wij moeten aansturen op
samengaan der arbeidersklasse. Geen
reactie, geen Wynkooperij.
De heer W i b a u t zegt, dat de
oorlogstyd de noodzakelykheid van
een sterk gemeenschapsbedrijf sterk
naar voren heeft gebracht. De-regee
ring zegt dat we naar de oude orde
terug moeten, doch dat is, naar spr.
met uitspraken van ach rij vers aan
toont, onmogelijk. Staatssocialisme is
een scheldwoord geworden,'doch het
zal deze beteekenis meer 'en meer
verliezen.
De vraag in welke tempo de soei-
aliseering in de bedrijven zal plaats
hebben, is er een van macht, Dadeiyk
na het verschynen van onze eischen
was de „N. Rott. Ct." het er mee
eens, doch het is thans de yraag of
het blad nog even sterk van een
nieuwen opbouw der maatschappij
overtuigd is als toen,
Punt 10 inzake de levensmiddelen-
voorziening als gemeenschapazorg,
is iets nieuws. Wij hebbende mogelijk
heid van zoo'n regeling al was
die dan nog - gebrekkig gezien.
Spr. behandelt nog de punten 4
en 5, waarna de heer Oude geest,
voorzitter van het N. V, V., het woord
vraagt en zegt dat de Nederlandache
vakbeweging niet zoo dwaas is- de
anarchie achterna te loopen en den
wettigen weg te verlaten. Revoluties
worden niet gemaakt en zeker niet
in het openbaar. Als Troelstra om
de staatsmacht vraagt, wordt de
bourgeoisie bang; als Wynkoop het
dag in dag uit over de revolutie
heeft, trekt men er zich niets-van
aan. Als wy revolutie-willen maken,
stellen wij geen -program van eischen
op, dan doen wij.
Spr. behandelt eenige program-
eischen. Wij dreigen niet maar zetten
door.
De heer Smeenk zeide niet tegen
sociale hervormingen te zyn. Dat kon
hem wel eens opbreken, want ook
de christelyke arbeider werkt liever
8 dan 14 uur.
Principieel was er geen bezwaar
tot samenwerking met het Rev. Soc.
Comité, doch alleen op ons program.
De eischen van aftreden van regeering
en gemeentebesturen was niet ver-
eenigbaar met het stellen van eischen
van sociale hervormingen. Wil de
regeering onze eischen niet
inwilligen, dan hebben wy
het ecenomisch-wettig wapen
van de staking.
Dit ia geen bedreiging, geen waar
schuwing, alleen de constateering
van hetgeen gebeuren zal. Deze
staking zal erger zyn dan algemeen,
Na deze inleiding gaven zich 32
sprekers op. De afgevaardigde van
de vereenlging voor Spoor- en Tram
wegpersoneel zegt dat de bourgeoisie
zich niet wys moet maken
dat wy Troelstra zullen
1 o s 1 a t o n en stelt voor Troelstra
uittenoodigen Zondag aanwezig te
zijn. La&t de bezittende klasse niet
te veel rekenen op de elementen,
die zy thans om haar banier heeft
geschaard. Wy denken niet licht
over een staking, maar wenscht de
leiding dat- er atryd wordt gevoerd,
dan zullen wy niet achterblijven.
Hy wenscht voorts, dat de eischen
der Kamerfractie in een spoedwets-
ontwerp zullen worden omgezet.
De heer Schaper antwoordt ©p
een vraag uit do vergadering, dat er
geen sprake van is Troelstra los te
laten.
De afgevaardigde van den Bond
van Dienstplichtigen merkt op, dat
zy, die denken, dat het leger aan de
zyde der bourgeoisie staat, zich ver
gissen. 0p het oogenblik, dat de geest
van het leger stond aan de zijde dei-
moderne vakbeweging, stuurde men
de troepen naar huis. De leden van
de Vereeniging van Vaderlandsge-
trouwen kregen elk zes sigaren, een
extra noodrantsoen en een gulden;
zij mogen naar den Dierentuin en de
bioscoop gaan.
De afgevaardigde van den Tilburg-
schen Bestuurdersbond was het met
het door Troelstra te Rotterdam ge
sprokene eens en velen met hem.
De heer -M i c h e 1 s verklaarde na
mens den Bond v. m. Marinepersoneel,
dat de groote meerderheid sympa
thiek staat tegenover het program.
De Marineautoriteiten vertrouwen
blijkbaar zelf ie Marine niet, zij heb
ben haar zoover ontwapend als moge-
ïyk was, terwyi aan het personeel
meegedeeld werd, dat de landmacht
klaar staat om tegen ordeverstoringen
op te komen. (Gefluit). Op een tele
gram van Wynkoop, opwekkend om
marineraden te vormen, is geant
woord, dat men zich niet onder zijne
leiding wenscht® te stellen. Op een
vraag aan de besturen der personeels
verenigingen of op de Marine ge
rekend kan worden, is geantwoord,
dat zy niet gewoon waren om advies
te worden gevraagd en er eerst de
leden over moesten spreken.
De afgevaardigde van den Centralen
Bond van Transportarbeiders (de heer
Heykoop) constateert, dat er reeds
groote concessies gedaan zyn. Wy
zullen Troelstra niet verloochenen
als ie Regeering niet toegeeft zal de
revolutie -werkeiykheid worden en
dan staan do Transportarbeiders voor
aan. Ten opzichte van de vakactie
staan de Chr. arbeiders aan onze zyde.
Be heer V1 i e g e n deelt nog mede",
dat aan den heer Troelstra telegra
fisch is gevraagd als nog te komen.
Men moet niet den indruk wekken
dat wy hem hier ter verantwoording
willen roepen. Geenerlei invloed is
op hem geoefend om niet te komen.
Het Congres wordt hierna verdaagd
tot Zondagmorgen.
Tweeds dag.
Bij den aanvang der vergadering
deelt de heer Aug. de Bruyne
namens de Belgische socialisten mede,
dat deze alleen in een nieuw kabinet
treden als zij krygen: enmiddellijke
invoering van algemeen stemrecht
en schrapping van art. 310, 'een
artikel, Yeel sterker dan de Neder
landache wetten van 1903. Voor het
oogenblik zyn die eischen voldoende
en "by inwilliging daarvan zal geen
revolutie komen. Het bewustzijn der
Belgische arbeiders is door den oorlog
versterkt, en als dat zoo blljffc zal
dit het groote voordeel van den
oorlog zijn.
De afgevaardigde van Schiedam
vond het noodig enkele punten nog
wat meer te onderstreepen. We
moeten den moed hebben te erkennen,
dat men ons op een- punt wilde
plaatsen, dat we nog niet bereiken.
We moeten de leiding volgen. Hij
wijst op de teleurstelling in arbeiders
kringen over wat hier op de ver
gadering besproken wordt.
We hebben wel eens meer
aan zelfoverschatting
geleden,
en een gloeiende speech van Heykoop
hebben - wy hier niet noodig. Voor
een politieke staking is nog wat
meer noodig.
Mevrouw Caderius van Veen
vestigt er namens den Bond van soc.-
dem. Vrouwenclubs de aandacht op,
dat op het program moederschapszorg
vergeten is. Hetvrouwenkiesrecht
hebben jelui ons bezorgd, maar je
hebt ons niet voorbereid daarvoor.
Ds. Hor reus de Haan (Sneek)
constateert, dat wij met alle liefde
en dankbaarheid voor Troelstra in
ons hart,
niet geloofden in zyn^pl&n-
nen, te Rotterdam en in
den Haag ontvouwd.
Dit congres moet die plannen in
slikken en zal dat ook doen. Spr.
gelooft niet in het plan omtrent de
soldatenraden, een systeem waarby
een minderheid door wapengeweld
aan een meerderheid zyn wil oplegt.
Jean Jaurès wees een dergeiyke
politiek af. Zooiets moet opkomen
uit het volk, dan moeten edele
mannen u volgen, de burgerij, de
middenstand, enz. Dat dit systeem
is losgelaten, is een onherstelbare
fout. Gy hebt daardoor bereikt, dat
een tydperk van de felste
reactie is ontketend.
Als wy koninkiyk erkennen
een fout te hebben gemaakt,
kan nog veel worden goed
gemaakt.
De afgevaardigde voor Watergraafs
meer herinnert eraan, dat de eischen
vöor verkorting van arbeidsduur
eerst zijn tegengewerkt door Treub,
omdat hy die «nmogeiyk achtte voor
den economischen weder-opbouw.
Thans is men er wèl voor. Het
congres heeft, meent spr., niet het
recht da opdracht voor een staking
te gevendaarover moeten de ar
beiders alleen beslissen.
Do vertegenwoordiger van Bussum
constateert, dat 4e groote fouten, die
gemaakt zyn, deze zijn, dat niet van
tevoren overlegd is gepleegd over de
redevoeringen. Daardoor kwam het,
dat Henri Polak ia Amsterdam anders
sprak dan Troelstra in de Kamer.
Op welke wyze zyn wy voor de
toekomst tegen dergeiyke fouten
gewaarborgd? vraagt spr. Hoe weten
we of de leiding ook eenheid zal
toonen? Bat moet eerst opgelost
worden.
De heer Jan v. d. Tempel
protesteert tegen de voorstelling, die
de heer Heykoop van deze actie gaf,
n.l.,dat anders tienduizenden arbeiders
aan onze leiding zouden zyn ontsnapt.
Als dat waar is, moeten we on2e actie
afbreken. Willen we de arbeiders aan
het Bolsjewisme onttrekken, dan
moeten we met hen werken op eigen
program. De voorstelling ald*zouden
wy de revolutie willen brengen, is
onjuist:
Troelstra wilde nooit de
terreur van de minderheid.
Wy hebben haar niet noodig,want
wij hebben de meerderheid. Laat men
zich hier rekenschap geven van de
geweldige reactie, die in het land is
verwekt.
De heer Joh. Brautigam(Rot-
terdamscheBestuurdersbondJontkent,
dat door Troelstra's woorden het
woord revolutie is genoemd.De schuld
is by de bourgeoisie, wy moeten
samenwerking zoeken met haar en
invloed afdwingen door onze macht.
De hr. L. H.Mansholt(Groningen)
valt ds. Horreus de Haas by. Troelstra
is onder den invloed van booze
Rotterdamsche geesten gekomen.
Inmiddels was mr. Troelatra ter
vergadering gekomen, door applaus
en het zingen der Internationale
begroet.
Mr. T r o e 1 s t r a zeg tDeze week
heeft ons opgeleverd een oogst van
beloften en toezeggingen op politiek
en economisch gebied. Zelfs sociali
satie der bedrijven hebben wy veroverd.
Vanaf de katholieken tot diep in
de rijen der liberalen is waar te
nemen, dat onder opstuwenden drang
van onze party de eischen doorge
voerd worden. Ik heb gemeend, om
dien oogst niet in|gevaar te brengen,
het congres niet te moeten bijwonen.
Gij echter hebt het anders gewild.
Juist de verguizing, die my te beurt
is gevallen, maakt, dat tusschen u
en my de band van leed en stryd
^erker is dan ooit, en de vlam, uit
gelaaid in myn redevoeringen van
j.1. Maandag en Dinsdag in de Kamer,
brandt in uwe harten.
Ik dank u daarvoor.
Ook dank ik de sociaal-democrati-
tische Kamerfractie, die niet geweken
is voor onzinnige uitleggingen inde
Kamer van myn rede gegeven. Ik
dank vooral Schaper voor de houding,
door hem aangenomen tegen de
schreeuwende bende in, een houding,
die voor my onvergeteiyk is.
Mr. Troelstra loopt op Schaper toe
en drukt hem onder daverend applaus
de hWod.
Dan vervolgt mr. Troelstra: Daar
zyn in de stormen van de laatste
dagen woorden door my gesproken
en denkbeelden door my geuit, die
betrekking hebben op de tactiek van
do sociale beweging. Moet ik hier
die vragen met u behandelen Is
dat hier de plaats Ik geloof dat niet.
Ik geloof, dat het congres der S, D.
A. P. de plaats is, om uit te vechten
hoe wij vooruit zullen gaan op den
door ons te volgen weg. De kracht
Yan het congres bestaat hierin, dat
de bourgeoisie zal zien, dat de mo
dernearbeidersbeweging is een sterke
kracht in dezon tyd. Doch op dit
congres bind ik u niet aan verschil
lende practische conclusies en ik
erken uw vryheid anders te denken
over verschillende dingen, dan door
my werd gedaan. Gy hebt dat ook
gemanifesteerd en wilde van aange
zicht tot aangezicht tegenover mij
staan, niet om mij te doen verant
woorden, maar om met u te strijden
voor de door ons gestelde program
punten.
De bourgeoisie zal zien, hoe het
met de groote politieke machtsver
houdingen der arbeidersklasse In
Nederland staat en hoever dio machts
verhouding mag en zal gaan ten
opzichte van de vermeerdering van
den politieken invloed Yan het pro
letariaat. In hoeverre de invloed
van het proletariaat in de staats
macht in deze dagen verwacht en
uitgebreid wordt, hangt af van de
geheele machtsverhouding in ons
land.
Als eerlijk man voel ik my
verplicht te verklaren, dat
ik die machtsverhouding
niet geheel j-uist heb ge
zien. (Applaus).
GeroepSchitterend!
Mr. Troelstra vervolgt: Het
moge in zekeren zin voor iemand,
die deze positie inneemt, ongeoor
loofd zijn, zich te vergissen, het
feit kan door my niet worden ge
loochend. Gy zult begrypen en gej
voelen, hoe zelfs op de plaats, die
ik Inneem, men tot een dergeiyke
overschatting van krachten komen
kan. Het is algemeen bekend, dat
zelfs groote leiders en voorgangers
in de sociaal-democratie in de be
rekening van het tempo van de be
weging hun wil en verlangen soms
wat. al te veel doen medespreken.
Men kan zich daarvoor beroepen op
Marx en Engels, op Bebel, op groote
en vurigste strijders der arbeiders
klasse.
Roept my niet, om my
tegenover u te verantwoor
den.
Gy voelt de verlangens en de
revolutionnalre zin, die leven in het
hart van iederen sociaal-democraat.
Gy begrypt dat, omdat gy het zelf
hebt gevoeld en medegemaakt, welken
geweldigen indruk op ons maakt
het gebeuren in de naburige landen.
Ten opzichte van de revolutie in
Duitschland verklaart mr. Troelstra
niet voldoende te hebbeD getoond
het weerstandsvermogen te bezitten
tegen dit machtig gebeuren, dat voor
een tactisch leiden der beweging
gewenscht ware geweest. Spr. mag
zich echter deze verdienste toekennen
het bewy» te hebben geleverd, dat
met geweld en pluadering het begrip
revolutie niet» heeft te maken, maar
dat revolutie is het ontnemen ,van
de macht aan een klasse, die tot
nog toe aan het roer is. In het
parlement meerderheid ef misderheid
zyn is op zichzelf niet voldoende om
te beslissen over de vraag of een
klagse of party het recht Reeft aan
spraak te maken op de macht. Spr.
heeft steeds het principe -gehuldigd
dat niet langs den weg van terrorisme
de macht der soc. dom. aan het volk
moest worden opgedrongen, maar
langs dien van overreding en orga
nisatie. Wy zullen uit alle macht
stryden voor de resolutie, die den
revolutioiairen wil van de party en
vakverenigingen heeft verhoogd.
Wy beseffen de gioote macht der
bourgeoisie maar deze «al op haar
beurt de groote macht der arbeiders
beweging inzien. Hoe vaak is niet
ever revolutie gesproken, en hoeveel
daden zyn er liet gedaan, die dien
revolutiegeest moeten aantoonen I
Doch zoodra neemt spr. het woord
revolutie niet in den mend, of men
voelt: - als het van dien kant komt,
dan wordt het ernst i Zy, die meenen
in Nederland de revolutie in pacht
te hebben, Men daaruit, dat een
revolutie ln Nederland alleen -kan
gebeuren door ens en door niemand
anders I Maar dan gaat het
niet door anarchie.
Die beitryden wQ en als het moet
staan wy met het ganeche Neder
landache volk daar tegenover. Deze
week hebben we elkaar in de oogen
gezien en eikaaders macht gemeten.
Wat zullen we n* doen Van onzen
kant geven we toe.
We roepen de regeering toewe
erkennen-dat-jy nog. de machtigste
zyt, wy sien, dat gij sterker zijt dan
menigeea onder ons heeft gedacht
en we geven to®, dat, ge uw plaats
zult behouden door geweld. Wy geven
toe dat, als we u die macht Willen
ontnemen, we niet. kunnen- steunen
op het geheele Nederlandache volk.
Zoo is het!
We voegen '«r aan toe, dat we
loven in een tyd van groote en snelle
veranderingen en dat wat vandaag is,
morgen niet behoeft te zijn. (A-pplaus.)
Het program van eischen is een
beeld der machtsverhoudingen, maar
laat de regeering onze be-
toogin^g niet onderschatten
en beseffende on verbidde-
ïyke noodzakelyikheid om
op flinke wyze aan dat pro-
gram van eischen te voldoen.
We hebben de Ghristelijko arbeiders
niet achter ons. Wel hebben wij ze
achter on» als het er om gaat de
groote oogst van dit oogenblik binnen
te halen. (Applaus.)
Laat het nu voor dit oogenblik
genoeg zyn. We hebben er op aan
gedrongen Maak het werk zoo spoedig
mogeiyk af. Ge zyt opgetreden met
een Troonrede die geen punt waar
voor we stryden, bevat. Het ant
woord op de Troonrede is het nieuwe
program van eisehen. Laat nu de
soldaten, onze broeders, naar huis
gaan, we leven in een tyd waar alles
sprak van «geweld. Ook vrij hebben
6r over-gesproken wie, als het er op
aankwam, het geweld in handen zou
hebben. Ontneemt ons die vraag.
Neem het geweld weg. Laat daar zijn
ontwapening opdat nooit
de stryd der natie» noch de
stryd der klasssèn, met ge
weld beslecht wordt. Laten
we met de wapenen des geestes en niet
niet met die der barbaren strijden
voor het goede. Laat Nederland' in
ontwapening vooraangaan. Laat dit
volk het eerste zijn, dat den naties
der wereld toeroept: „De wapens
neerLaat dat zyn de groote eerbied
dien wij ons in dezen oorlog hebben
veroverd. (Langdurig donde
rend applaus).
Na de pauze noemt de hr. V1 i e g e n
het woerd om een standje uit te
deelen aan den heer Heykoop, die
zich niet aan het advies van de leiding
heeft gehouden. Gelukkig hebben
de Rotterdamschearbeider» zijn parool
niet opgevolgd en daardoor ongeluk
ken voorkomen. De leiders van groote
vakbonden dienen zich in het ver
volg aan de leiding te houden. Be
resolutie wordt eenstemmig aange
nomen. Van de revolutionaire plan
nen, in welken vorm deze ook waren
voorbereid, wordt afgezien. Wy zullen
daar wél om gehoond worden, doch
kunnen er tegen. De beloften, in
angst gedaan, zullen moeten worden
gestand gedaan.
Ookdsfheer Oudegeest kapittelt
den heer Heykoop, die sprak vaa een
gevóel yan kracht, en verwarring
stichtte onder de arbeiders. Er zal
jaren móeten worden gewerkt om
op te bouwen wat Heykoop in deze
week heeft afgebroken. Wy hebben
den christeiyken gelegenheid gegeven
een schyn van kracht te ontplooien.
