HELDER8CHECOURANT N«. 5015 DONDERDAG 21 NOVEMBER 1918 45e JAARGANG UltQever C. PBlBOIERJngl<elder^'^^Oplaag 700Q^x.^-^^Abonneme^ post t 1.35, Buitenland f 2.35. - Lo»te ex. 3 cent - Adverf ntlën per regel 15 cent. Op pagina 4 van dit blad is opgenomen i 1. Uit den omtfök. 2. 9poit. 3. De militaire Ineenstorting van Ouitichland. 4. Feuilleton enz. OE WEEK. 19 November. „Das Alte aiiirzt"Het oude, vroegero gaat Yoorby, «tort ineen, mot verbijsterende snelheid, dat wl, den razenden vaart der gebeurtenissen niet meer kunnen byhouden. Op 11 November kwam de blijde tijding, de verlossiugs-boodachap over de aarde: eindelijk was de menschen- slachting gestaakt. Wilhelm von Hohenzollern, de vroegere keizer Wilhelm II, van zijn macht en invloed beroofd, vluchtte over onze grenzen en nam met goedkeuring der Regeeriag voor- loopig zijn intrek bij zyn vriend, dea graaf Van Aldenburg Bentinck, op het Huil te Amerongen. In afwachting van het oogenblik, dat nader over z|n lot zal worden beschikt. Zijn oudeten zoon, den ex-kroonprins, werd een kasteel in Zuid-Limburg als voorloopig verblijf aangewezen. Nederland had heel zware, ook wel Bleediga offers moeten brengen en veel krenking moeten verduren in den loop der ruim vier jaren. Maar 't was ale onafhankelijke Staat, Gode zij dank, ongedeerd uit de orkanen, uit de vreeselijke crisis tevoorschijn getreden. Nederland „kon weer vrij adem halen", aooals mr. Marchant 't in de Kamer zei. De toekomst scheen recht te geven om het beete te verwachten na al de beproevingen. De reederij leefde op, onze vaart op de Oost zou welhaast genormaliseerd worden. Bevel waa gegeven tot demobilisatie op zeer ruime schaal, terwyl de wijze maatregel werd getroffen waarop gedurende de crisis zóó vaak was aangedrongen om den verkoop van alcoholiën gedurende de demo bilisatie-dagen stop te zetten. Het broodrantsoen werd verhoogd, zal tot 311 gram per dag komen, nu, met verbeterde kwaliteit. Uit de Stelling Amsterdam zullen II millioen K.G. rijst voor de volksvoeding be schikbaar gesteld werden.Vanuit Zuid- Afrika kwam het aanbod, alt go- schenk voor de behoeftigen in Nederland, van 80.00b mud maïs en andere granen. Minister Van Yssolsteyn vaardigde wenken uit, voor de gemeente besturen, om ingrijpende verbetering te brengen by het uitdeelen van de distributie-bons. Voortreffelijke maat regelen, door Regeering zoowel als het particulier, initiatief, werden ge troffen ten bate van de gedemobili- seerden, die steun noodig hebben bij hun terugkeer in de maatschappij. Minister Alting von Geusau deed in de Volksvertegenwoordiging verdere beloften in de richting van de democratiseering in den goeden zin, van het doorvoeren van den „nieuwen koers", in het leger. En men weet, hier te maken te hebben met het betrouwbaar woord van een eerlijk, nobel man. De minieter-president verklaarde zich bereid een nieuw „beroep op de kiezera" te doen, nadat het actief algemeen Vrouwen kiesrecht zou zyn aanvaard, waar tegen nu geen oppositie meer is, nadat ook de Linksche groepen der Unie liberalen en Vrij liberalen zich erbij hebben aangesloten. Inderdaad, „das Alte stürzt" 1 En ook „les idéés marchent" Met den vaart van een modern vliegtuig op z'n allervlugst l Eu toen ie op linsdag 12 November 1918 die oatzettende spanning ingetreden, berokkend door het woord van den leider der S. D. A. P. van mr. P. J. Troelatra toen hy de revolutie in Nederland aankondigde in de Tweede Kamer. Verklarend aaar de staatsmacht te willen grijpen, zeggend, dat het Kabinet niet meer het recht had te regeerendat de Regeering den steun Yan het leger en van de politie miste. Moetende erkennen, natuurlijk, dat de aoc.-democraten de minderheid vormen, dus dat men een over- heersching, eene dwingelandij van minderheid over meerderheid zou kry'genmaar den „rechtsgrond" voorhetrevolutionair optreden pogend goed te praten met een beroep op hetgeen mr. Troelstra noemde „de noodzakelykheid en de onmisbaar heid" van wat hy beoogde. In ernst scheen hij zich te ver beelden, dat de omwenteling, de overdracht van de Regeering in Nederland aan de arbeiders- en sol daten-raden, zou gaan als in Duitschland het geval is geweest. Dat het zonder bloedvergieten moge lijk zou wezen. Het hemelsbreed verschil tusschen de Duitache toe standen van vóór den oorlog en de Nederlaadsche scheen hem te ont snappen. Evenals de vraag, waarom het Nederlandsche volk, ongedeerd uit den oorlog getreden; met eene Regeering, die in democratische richting wil besturen, met eene snelheid en eene consequentie zooals weinigen hebben verwacht, terwijl een tijd van bloei, herleving, welvaart in zicht isWaarom ons volk dan de revolutie zou wenschen, de Geassocieerden belettend om den rijken voorraad levensmiddelen, door de Entente ons beloofd over onze grenzen te brengen; hongersnood, jammer, ellende verwekkend Dat alles, en nog veel meer scheen den heer Troelstra, de revo lutie predikend, te ontsnappen. Deze scherpzinnig© leider van de soc.- democratiache party, bleek de „psy Het Rotterdamsch Congres stelde zijn zestien „desiderata" op en ver klaarde van revolutie niets te willen weten. De moderne vakbeweging wenschte „den wettelijken weg niet te zullen verlaten". Zij noemt haar program onafwijsbaar en verklaarde voorts „eiken vorm van demonstratie ook die der algemeene werkstaking, te zullen aangrijpen". Nogmaals biyvende waakzaamheid is dus even noodig als het loyaal doorvoeren van de toegezegde hervormingen, Aan welk laatste niemand trouwens be hoeft te twyfelen. De paragraaf, de republiek in Nederland wenachend, is door de 3.D.A.P. niet in haar program opge nomen. En wie in ons land het koningschap willen bestrijden, dr. Haentjes, te Deventer, en zijne vrienden van de nieuwe „Republikeinsche Party" vooropzy mogen gedachtig zijn aan den feestdag van. Maandag 18 November, toen tienduizenden H. M. de Koningin, die zich met haar Gemaal en de jonge Kroonprinses temidden van de menigte had begeven, een ovatie, en betuiging van hulde en verknochtheid brachten, war mer, inniger, dan men ooit sinds 17 November 1813 toen Willem I te Scheveningen den bodem van het uit slavernij bevrijdde vaderland weer betrad heeft aanschouwd. Toen de met oranje getooide soldaten bij de Haagsche Maliebaan het rijtuig der Koningin afspanden en verder trokken. Toen de vlaggen en banieren werden gezwaaid. Toen niet onder invloed van alcoholica, die niet geschonken werden, en zonder dat er „wanklan ken" waren te bespeuren, gansch de bevolking feest vierde, vroolljk, jolig, prettig, dankbaar dat de ellende van den oorlog en tevens de bedreiging met burgerkryg, dien mr. Troelstra had willen ontketenen, voorby waren. Op dien lSen Novem ber 1918 is werkelijkheid geworden wat wel eens in feesbverelagen in wat-hoogdravende taal werd verkon digd het oude, hechte verbond tusschen Nederland en Oranje is toen hernieuwd. De woelige dagen van «panning, van onrust, herademing, feestvreugde zijn nu achter den rug. Wij moeten thans aan het werk, aan het op bouwen, herstellen, vernieuwen gaan. Er is werk aan den winkel in den overgangs-toestand, waarin wij nu loven. En ter voorbereiding van het onafzienbaar-vele vangansch-nieuwen aard. Hoe 't met den arbeid, dien de Tweede Kamer heeft af te doen onderwijl zy zich al-meer „een inter pelleerend in plaats van een wet gevend Lichaam toont", niemand durft er iets over te profetoeren. Wy weten slechts allen, nu, dat geiyk reeds by hare geboorte voorspeld werd haar levensty'd niet van langen duur zal wezen. Of de „Frankf. Ztg." goed gezien heeft de Vredesconferentie in Den che", de ziel van het Nederlandsche volk niet meer te begrijpen. Maar toen heeft zich tegenover mr. Troelstra's revolutie-oproep het Nederland, zooals 't werkelijk is, getoond.Het gewooniyk watapat'hisoh, wat laksch-onverschillig schijnende volk raakte in vuur. Al wat in Nederland orde en gezag wil gehand haafd zienal wat beseft, hoe Oranje, dat eeuwen-lang lief en leed met ons volk deelde, het symbool van onze volks-eenheid moet biyven, ont waakte. De Rechtsch# arbeiders-organisatiën, de katholieken voorop verklaar den te zullen pal-staan tegen het dry ven naar revolutie. De midden standers, de neutralen, allerlei verdere groepen sloten zich daarby aan. In de militaire gelederen— door den heer Troelstra reeds een wissen prooi van de revolutie geacht - ontwaakte do geestdrift voor orde en gezag. Tal van jonge mannen schaarden zich vrijwillig weer onder het vaandel. De Vrijwillige Landstorm werd opge roepen en kwam vol enthusiasme onder de wapenen. De bedreiging met spoorweg-staking (die een ramp voor de levensmiddelen-voorziening ware geweest) scheen op niets te berusten het spoorweg-personeel keerde den rug toe aan degenen, die 't in den maalstrool hadden willen lokken. Overal in den lande werden en worden nog steeds, want 't blijft noodig op z'n „qui vive" te zyn! Burgerwachten opgericht. En toen heeft mr. Troelstra door deze geweldige ontplooiing van volks kracht verrast; door zyn medeleden in het Partij-bestuur van de S.D.A.P. in den steek gelaten, plots „zijn draai genomen." Eerst Donderdag 14 November in de Kamer. Toen hy, interrup- peerend den heer Dresselhuys verklaarde „geen staatsgreep bedoeld hebben" en „niet aan geweld te hebben gedacht." Met deze woorden zijn revolutietje „afwimpelend". Vervolgens op het buitengewoon Congres van de S.D.A.P., Zaterdag en Zondag j.1. te Rotterdam gehouden. Op den eersten dag was de heer Troelstra die op Vrijdag 15 Nov. in de Kamer ook absent was; den heer Schaper voor hem de kastanjes uit het -heete vuur liet halen! afwezig. Men beduidde hem, dat hij toch komen moest. In eindeiyk, op 17 November, heeft de heer Troelstra dan enkele oogenblikken op het Congres van zyn party vertoefd om te zeggen, te erkennen, dat hij „de machtsverhoudingen in Nederland niet juist had ingezien." De „wil en het verlangen" hebben aldus nog mr. T., wel eens meer te veel meegesproken. Het gebeuren in Duitschland had „te machtigen in druk op hem gemaakt." Intusschen deze „eerlijke beken tenis" strookt met mr. Troelstra's verklaring in de Kamer, dat hy „geen staatsgreep bedoeld had", ik wil 't voor het oogenblik niet Haag zal worden gehouden, 't lijkt nog minst genomen twyfelachtig. Dat by de Vredesbesprekingen onze rechten op de Schelde-monding in 't gedrang zullen komen, 't is door de verklaring van een gezaghebbend Belgisch staatsman een overdreven vreesuiting gebleken. Trouwens, on der alle omstandigheden heeft men nu eenmaal overlast van de Angst meier's IDat is een even naargees tige als taaie menschensoort. Zoo nu als vóór het heerlijk oogenblik, is 't ons aller plicht schouder aan schouder te staan tot bescherming, beveiliging tegen aan vallen die niet steeds, als met mr. Troelstra's bedreiging van 12 Nov. 't geval was, vooraf worden aangekon digd op onze heiligste goederen orde, rust, eerbied voor hét gezag. Maar na de dagen, nu achter ons liggend, mag Nederland ondanks die gevaren, welke biy'ven dreigen de toekomat met frisschen moed tegemoet gaan Mr. Ahtohio. Da Wapsnstilitand en da Vredesonderhandelingen. Dr. Solf, de Duiteche ataatssecre taris voor buitenlandsche «aken, heeft zich thans tot de geallieerde mogend heden gewend, met het verzoek om verzachting van de wapenstilstands voorwaarden. In hoofdzaak gaat het wel om de eisch van uitlevering van spoorwegmaterieel, waaraan Duitsch- land thans groote behoeft# heeft, zoowel met het oog op de terug- keerende troepen, als wel in verband met de levensmiddelenvoorziening der groote steden. Indien dit laatste niet afdoende geregeld kon worden tengevolge van het ontbreken van spoorwegmaterieel, zouden honger- onlusten hiervan het gevolg zyn, wat ten slotte tot anarchie als in Rusland zou kunnen leiden. Verder wordt opheffing van de blokkade en instandhouding van het verkeer tusschen rechter- en linker- Rljnoever gevraagd. Wellicht dat de geallieerden zich van de noodzakelijkheid der gevraagde veranderingen zullen laten over tuigen, waardoor de totstandkoming van den vrede, zij het dan ook een voorloopige, bespoedigd wordt. Op deze wijze zou dus reeds by het eindigen van den wapenstilstand, of nog vroeger, een voorloopige vrede tusschen de geallieerden en de voor loopige Duiteche regeering tot stand kunnen komen. Wanneer dan in Duitschland de verkiezingen voorde Constituante zyn afgeloopen, en de Volksrogeering dus gegrondvest, kan met de vertegenwoordigers daarvan den deflnitieven vrede worden ge sloten. Veel sal tot bespeediging van de tot standkoming van den vrede de komst van president Wilson kunnen bijdra gen. Heel lang zal deze toch ook niet uit de Vereenigde Staten weg kunnen blijven. Volgens een bericht uit Londen tast men nog in het duister aangaande de plannen die president Wilson koestert met zyn reis naar Europa om de opoiing van de vredesconfe rentie en de voorloopige beraadsla gingen bij te wonen. Mevrouw Wilson komt ongetwijfeld mee. Men verwacht, dat ze, het bezoek aan Parijs daar gelaten, naar Londen en misschien ook naar Brussel en Rome zullen gaan. Met Europa te bezoeken zal de president twee precedenten scheppen hij zal het eerste hoofd van het uitvoerend bewind zyn, dat aan een vredesconferentie deelneemt, waarbij de V. S. betrokken zijn en bovendien het eerste hoofd van het uitvoerend bewind, jdat Noord-Amerika uitgaat. Men verneemt, dat de vertoogen van Lloyd Geerge, Clemenceau en andere staatslieden der ententeWilson vooral tot het besluit hebben gebracht, om de vredesconferentie bij te wonen. Aangezien de president in het begin der volgende maand afvaart, schijnt het zeker, dat hij verscheiden weken vóór de opening der vredesconferentie te Parijs zal zijn. Men gelooft, dat Wilson Yan zins is, aan de conferentie to Versailles deel te nemen, welke vóór de vergadering der vredesonder- handelaars zal worden gehouden, zoodat hy zoodoende voor het eerst de gelegenheid zal hebben, zich per soonlijk van zijn taak als lid van den oppersten oorlogsraad te kwijten, waarin kolonel House hem thans vertegenwoordigt. Wilson zal tegenwoordig zyn bij de openingszitting dev vredesconfe rentie, waarin in breede lijnen de beginselen voor het verdrag zullen worden uiteengezet, maar hij zal niet bly ven by de volgende, in onderdeelen afdalende besprekingen over de be slissende regelingen, hetgeen het werk der vredesgevolmachtigden zal zijn. Vermoedelijk zal een Amerikaansch slagschip Wilson heen en terug brengen, zoodat hy, technisch ge sproken, op Amerikaansch gebied zal zijn en alleen buitenslands, wanneer hij den wal betreedt Nochtans staat er niets in de grondwet, dat den president verbiedt, het land te ver laten. Roosevelt en Taft hebben allebei tydens hun presidentachap een bezoek aan Panama gebracht. Lansing zal vast enzeker het hoofd zijn der Amerikaans'che ver tegenwoordigers ter vredesconferen tie. De andere zullen waarschyniyk kolonel House, Louis D. Brandeieen senator Elihn Root zyn. Men denkt, dat generaal Bliss wel de eerste militaire vertegenwoordiger wordt en admiraal Sims de leiding van de marine-delegatie krijgt. Volgens de „Daily News" is de voorbei eiding van het vredescongres drieledig. In Londen zal het rljke- oorlogskabinet byeenkomen om de politiek van het Britsche rijk te over wegen. Alle eerste ministers van Ingezonden mededeeling. Herman Nypels, Telif. Interc. 140, Spoorstraat 41. Hearen Ondergoederen, half- en heel wol. Overhemdfin. - Handschoenen Billijke prijzen. de dominions zuilen aan de beraad slagingen deelnemen. Dan zal er tegen midden Decem ber een belangrijke intergeailieerde conferentie te Pary» zynhier zullen de gedelegeerden van gedachten wis selen om hun inzichten met elkaar in overeenstemming te brengen. Het groote vredescongres waarde gedelegeerden der Entente met die van Duitschland, Oostenryk en Turkije aan tafel zullen sltten, zal soodra mogeiyk in Januari te Versailles byeenkomen en zfln hoofdkwartier te Parijs hebben. Hoeveel gedelegeerden der Entent# het congres zullen bijwonen, stem men en het vredesverdrag teekenen, zal ter voorbereidende intergeailieerde conferentie worden uitgemaakt. Er zullen natuurlijk tal van gedelegeerden worden geraadpleegd, die het vredes verdrag niet zullen teekenen. De gedelegeerden, die hier volgen, zijn voor 't meeren deel reeds voor goed aangewezen er zullen intus schen nog snkele bijkomen. FrankrijkClemenceau, Briand, Tardieu, Bourgeois. Het Britsche rijk: Lloyd George, Balfour, en waarschyalijk lord Rea- ding, één arbeiders-gedelegeerde en een of meer gedelegeerden van de dominions. De uitslag der verkiezingen zal worden afgewacht, om uit te maken of ook Asquith het congres namens de regeer ing zal by wonen. De arbei ders-minister Barnes zal do voorbe- reidsnde conferentie te Versailles, een arbeidersvertegsnwoordiger als Tho mas, hst vredescongres by wonen. Vereen. StatenWilson, Elihu Root; Lansing en House. ItaliëSonnino en Orlando. BelgieDe gedelegeerden zijn nog niet aangewezen. Genoemd worden eerste minister en Vandervelde. JapanTsjinda en Matsui, onder scheidenlijk ambassadeur te Londen en Parijs. RoemenieTake Jonescu. GriekenlandVenizelos. ServiePasjits. De Tsjecho-Slpwaken: Masaryk. De Zuid-SlavenDenecz. RuslandTot dusver is gcon ver tegenwoordiger aangewezen. De „Germania" meldt, datErzber- ger, die na de revolutie geen deel meer uitmaakt van de rljksregeering, zich op dringend verzoek van de regeering bereid heeft verklaard de wapenstilstandsonderhandelingen te blijven voeren en de vredesonderhan delingen in te leiden. Erzberger is dus eigenlijk staatssecretaris voor den vrede, zegt de „Germania". Dt vorsten der geallieerde landen te Parijs. De correspondent van do N. Rott. Crt. te Parye seint, dat de vorsten dor geallieerde landen zich naar Parya zullen begeven, voor len zegetocht der geallieerde troepen onder de Au de Triomphe door en over de Champe Elysées te Parijs. Men kondigt aan, dat daarvoor over zullen komen de koningon van Engeland, Italië, Belgie, Servie, Alexander van Griekenland. Men verwacht, dat ook Wilson er aal zyn, vertegen woord gers van de Zuid- Amerikaansche republieken, van China, Portugal enz. In het militair deflló zullen alle geallieerde natiën door olite-troepen vertegenwoordigd zyn. BUITENLAND. Duitschland. Het gaat den matrozen met de nieuwe regeering niet naar den zin. Het gaat te Beriyn te burgerlijk too. Naar het „Berliner Tageblatt" meldt, werden in een vergadering van matrozen te Hamburg, waaraan veel bemanningen van te Hamburg en Cuxhaven liggende oorlogsschepen deelnamen, besluiten van verstrek kende politieke keteekenis genomen. Alle sprekers veroordeelden echerp de pogiigen om de revolutie in gematigder banen te leiden, hetgeen thans te Kiel en Wilhelmshaven geschiedt. De vergadering besloot tot instelling van een marineraad voor het district Neder-Elbe, welke zich bij de linksche socialistische groepen moet aansluiten. Men zal voor dien raad beslag leggen op het gebouw van het Hanseatische Ober- landesgericht. Verder werd een commissie ge kozen ter deelneming aan de marine- vergadering te Wilhelmshaven, die door de regeering ie bijeengeroepen. De gedelegeerden sullen de over plaatsing van het departement van marine van Beriyn naar Hamburg eischen, om het onder controle van den Hamburger arbeiders- en soldaten- raad te brengen. In het Oosten van Duitschland maken de Polen gebruik van het zelfbeschikkingsrecht. Sedert Donder dag is de stad Posen en een groot deel der gelijknamige provincie in hunne handen. Aanvankelijk had ook hier de arb. en eold. raad het bewind in handen genomen, doch de soc. dem. invloed werd spoedig geheel op den achtergrond gedrongen, waarna de soc. dem. party zich op het stand punt stelde dat de overgang van de macht in de handen der nationale Poolsche beweging een voldongen feit was. Aan het centraal gezag te Beriyn werd evenwel ondersteuning gevraagd, tot bescherming van de Duitsch© en Joodsche minderheden. Het is reeds meer gebeurd dat de volken die het zelfbeschikkingsrecht toepassen, niet alleen tevreden waren met wat hun toekwam, maar dat zy liever meer wilden hebben. Ook met de Polen is dit nu het geval. Althans wordt uit Beriyn gemeld, dat de toestand te Soldau, Verden- burg en Böbau (Pruisen) wanhopig is. De Polen plunderen en knevelen hier de bewoners op alle mogelijke manieren- Wel werd een afdeehng roode garde tot bescherming gezon den, doch alleen manschappen zonder officieren. Ten slotte werd een oude, echte, kolonel uit Allenstein ter hulp geroepen, die nu de troepen moet leiden. Ook in OostrPruieen is het niet pluis. Daar wordt gewerkt aan de stichting van een Groot-Litauen, waarvoor een groot deel van Oost- Pruisen wordt opgeeischt. De regee ring te Berlijn wil dit blijkbaar tegengaan. Volgens de „Lok. Anz." althans zyn Duitsche troepen naar het Oosten gedirigeerd. Dstsrugtetht vin hat luiticha lejer. De berichten over den terugtocht van de Duitsche troepen loopen nog al uiteen. Naar uit Keulen gemeld wordt, geschiedt de terugtocht via Aken in geregelde orde. Het leger zorgt voor eigen bevoorrading. Oude landstormtroepen bly ven zoolang mogelijk aan de grens. In Baden en Wurtemberg daaren tegen schijnt het niet gelukt te zijn de orde te handhaven. De verzorging van het leger is in de war en nu helpen de soldaten zieh zelf, waar door onder de boeren groote ont stemming heerscht. Daar hulp van de autoriteiten is uitgesloten, trachten zij nu zich zelf te helpen. Ook in de steden die overvol zyn, moet do toestand zeer netelig zijn. In Bailclë. In Galicie zyn het de Polen en de Oekrainers die elkaar te lijf gaan. Te Lemberg werden verwoede ge vechten geleverd. Beide partijen zyn van artillerie en machinegeweren voorzien, en schieten nu al een dag of tien maar raak. Den geheelen dag ■iet men vrachtauto's en andera wagens met gewonden naar de hos pitalen ryden. Verschillende opehbare gebouwen zyn beschadigd of gedeel telijk verbrand. Bo vendien ontwikkelt zich in Galicie een formeele vernietigingsoorlog te gen de joden. Uit verschillende plaat sen komen afgrijseiyke verhalen. De huizen dor Joden werden in brand gestoken en op de vluchtende be woners werd geschoten. Kelders liggen vol lyken, die men niet durft begraven. Ti Ffunre. Wordt er in Polen en Galicie op een vreemde manier met het zelf- heschikkinfarechtomgesprongen,niet minder is dit in Fiume het geval. Na de opstand tegen het Hongaarsch gezag werd de stad by Kroatië in gelijfd. Den dag daarna verklaarde de gemeeateraad dat de atad zieh bij Italië aaniloot. Er werd een natio- nalen Italiaanschen raad ingesteld. Dit duurde echter ook slechte één dag, waarna de Kroatiers zich weder, en ditmaal zeer beslist, van de heer schappij meester maakten. Den 4en November evenwel liepen Italiaan- sche schepen de haven binnen. De commandant van dit eskader her stelde den Italiaanschen raad. Thans hebben zich nieuwe onlusten tegen de Italianen voorgedaan zoodat lan ding van Italiaanache troepen nood- zakelyk was. België. D« ontploffing te Hamont. In ons vorig nummer hebben wy onder Laatste berichten nog een en ander medegedeeld over de geweldige munitie ontploffing te Hamont. Hieromtrent meldt de Meijersche Courant nog het volgende Maandagavond omstreeks 10 uur is op het station te Hamont een Duitsche munitietrein ontploft. Vele ontploffingen volgden slag op slag, tot eindelijk met een zeer zware ontploffing een wagen met granaten in de lucht vloog. De granaatscherven kwamen neer op het gehucht Schoot nabij Budel, waar byna alle ruiten werden verbrijzeld en van sommige huizen de daken instortten. Uit Hamont vluchtten zeer vele mannen, vrouwen en kinderen die hun bij de ramp gewond# huisgenooton onder steunden, naar Budel. De omgeving van het station te Hamont was één vuurzee. Het gekerm en geschreeuw, dat hier werd gehoord, was ontzet tend. Er stonden op het station ook drie lazarettreinen met Duitsche gewonden, die wachtten op transaport naar Nederland. Deze treinen ge raakten in brand. De gewonden ont vluchtten voor zoover zy daartoe in staat waren, doch 18 zwaargewonden, die zichzelf niet konden helpen, kwamen in de vlammen om. Een der lazarettreinen ken nog juist bijtyds In veiligheid worden gebracht en staat nu op het station te Budel. Op heldhaftige wyze werden do brandende wagons afgekoppeld en de rest van den trein opgetrokken in de richting van Neerpelt. De aanblik der gewonden, die over de grens kwamea, is onbeschrijfeiyk. Op brancards werden zij naar Schoot- Budel gebracht en bij particulieren verbonden. Niemand durfde zich in de nabijheid van het station te Hamont wagen. Alles is er vernield. Het aantal dooden 'moet zeer hóóg zijn, doch kan nog niet worden vastgesteld. In Hamont zijn vele huizen ingestort, waarby de bewoners onder het puin werden begraven. Nadere berichten melden, dat de oorzaak van de ramp moet gezocht worden in het feit, dat Hamontache kwajongens, die zich hadden meester gemaakt van Duitsche vuurpyirevol- vers, deze afschoten in de nabijheid van een der drie aanwezige lazaret treinen. Door het krachtdadig optreden van majoor Brouwer van het 7e regiment infanterie, die op de plaat3 des onhéils vertoefde, werden eenige mot gas bommen geladen wagens uit het brandende gedeelte gehaald. Zea Nederlandsche militairen zyn by het ongeval omgekomen. Een burger uit Weert verloor zyn beide oogen. Het stationsemplacement is een chaos van stukgeslagen, hier en daar nog rookende spoorwagens, waar- tusschen duizenden niet-ontplofte granaten. De bewaking ie toever trouwd aan kwajongens uit Hamont, die een zoogenaamde garde civil gevermd hadden. Zij zyn gewapend met Duitsche geweren, die daar bij duizenden op hoopen verapreid liggen. Voortdurend wordt door die bewakers met deze geweren gesehotende geweerpatronen hebben zy er maar voor het grijpen. Het aantal dooden wordt op min stens 800 geachat. Dat der vermisten op ruim 1000. Even voor de ramp was een Duitsche hospitaaltrein met 1200 gewonden juist het atalion binnengekomen. De verliezen. De Duitsche verliezen gedurende den oorlog bedragen: aan dooden 1.580.000 man; vermisten 260.000; gevangenen 490.000; gewonde» 4.000,000. De verliezen der Engelschen in de' oorlog bedragen, met inbegrip van alles, behalve die der luchtmacht, 3,050.000 man. Spanje. Naar uit Barcelonaaan de „Times" wordt gemeld, hebben alle gemeente besturen in Catalonië een memorie geteekend, waarin de vrijheid voor de Catalaansche natie wordt geëischt. Senor Cambo, de leider van de be langrijkste Catalaansche partij, belooft onmiddeliyk zelfbestuur. De partyen der linkerzijde hebben in de Cortes een voorstel gedaan tot een federale constitutie, welke Catalonië zou te vreden stellen. Er is te Barcelona een comité gevormd van afgevaar digden, tot deze partyen behoorend, om het zelfbestuur to organiseefen. De minderheid eischt volkomen onaf- hankeiykheid, maar de overweldi gende meerderheid is voor autonomie. BINNENLAND. Onze sohsepviart. Jen officieel bericht van het Duit sche gezantschap meldt, dat alle be lemmeringen voor de neutrale scheep vaart, door Duitschland ingesteld, zyn opgeheven. Vaart op Eigetand, Amerika en latfll Blijkens een officieele mededeeling, wordt volgens uit Engeland ontvan gen bericht een vaargeul schoonge veegd tusschen Nederland en Enge land, welke zal worden betond en verlicht. Deze vaargeul zal in 10 k 14 dagen gereed zijn, waarna de vaart door het Kanaal voor Nederlandsche schepen toegestaan is. Falmouth moet wordeu aangedaan voor instructies. Ook het Suez-kanaal is weder ge- (Reeds in een gedeelte onzér vorige oplaag'gemeld). Da „Frlsla". Hot stoomschip „Frisia", van den Kon. Holl. Lloyd, dat zich met 3700 ton meel op reis bevindt van Zuid- Amerika naar Amsterdam, wordt tegen 27 dezer binnen verwacht. Laventmlddelaniaavoer utt Amerika. Een officieel bericht uit Londen meldt, dat onze schepen onverwyid de toegezegde levensmiddelen en nog andere producten kunnen halen terwijl geen bezwaar wordt gemaakt tegen den aankoop en verscheping van die artikelen, die men dezerzijds in Noord- Amerika, West-Indiö of Argentinië wenscht te koopen. Steenkolen. In de eerstvolgende dertig dagen mogen 30.000 ton stoomkolen en 30.000 ton gaskolen uit Engeland gehaald worden. Ook Duitschland zal de kolenleve- vering naar ons land weer in vollen omvang toepassen. Patrelaum. Van de vrygekomen legervoorraden petroleum wordt aan elk gezin, verstoken van gas- of electrisch licht, vier liter petroleum verstrekt, in afwachting van de geregelde aanvoer, waarmede nog ongeveer twee maan den gemoeid zijn. De prys blijft 44 cent per liter. Da B-urendag. In aansluiting aan zyn rede inde zitting van 15 November j.1. heeft de heer Schaper het wetsvoorstel tot invoering yan de 8-urendag zoo danig gewyzigd, dat de 8-urige werk dag in fabrieken en werkplaatsen terstond bij het in werking treden der wet wordt ingevoerd. De over gangsbepalingen van artikel 12 en de bepalingen, die daarmede in ver band staan, zyn derhalve terugge nomen. Het tweede lid is in dier voege gewijzigd, dat terstond in de dag en nachtbedryven de 6-urendag kan worden ingesteld. De 8-urendag wordt nu ook ter stond voor de meeste groepen van het spoor- en tramweg-personeel voorgesteld. Toelage Poet- on Telograafporoooeol. Naar wy vernemen ligt het i» de bedoeling der regeering om het per soneel der post, telegrafie en telefonie, alt waardeering yoor de, gedurende den oorlog gepresteerde diensten, toelage te verstrekken van 10 procent voor het hoogere en 15 procent voor het overige personeel, op den grond slag der oude salarieering. loon opheffing Vrijwillig» Landstorm Als antwoord op de vraag, wat het let zal zyn van den vrljwilligen landstorm bij de aanstaande demo bilisatie, meldt ons het Neé. Corr. bureau 14 April 1917 diende de vorige regeerinj voorstelle» in tot wijziging van do landstormwet, welke nog niet in behandeling zyn genomen door de Staten-Generaal. Indien nu hetgeen waarschijn lijk echijnt deze wet niet binnen enkele dagen tot stand komt, zullen by de volledige demobilisatie de ver bintenissen van hen, die zich by den vry'willigen landsterm verbonden, verbroken moeton worden. Om nu te voorkomen, dat de organisatie van den vrij willigen landstorm uiteen zou vallen, is de regeering voornemens bij Koninkiyk Besluit een regeling te treffen, krach tens welke de bestaande landstorm korpsen e» afdeelingen voorloopig en nagenoeg ongewijzigd kunnen blijven voortbestaan onder den naam van weerbaarheidskorpsen en afdeelingen. Van deze weerbaarheidsafdeelingen wordt tevens verwacht, dat zij een kern zullen vormen van een ge wapende macht, te allen tijde bereid om het wettig gezag te steunen en waarby zich alle welgexinden kunnen aansluiten. PLAATSELIJK NIEUWS. Begrafenis W. J vas Naok. Dinsdagmiddag had op het kerk hof de begrafenis plaats van het stoffelijk overschot van den heer W. J. van Neck, oud-wethouder-raad9lid dezer gemeente. Op de» doodenakker ware» zeer veel officieele personen aanwezigbehalve het volledig Dage- lyksch Bestuur der gemeente, den plaats. commandant, eenige raads leden, enz. zagen wy verschillende hoofd-ambtenaren en oud-ambtenaren die den overledene mede de laatste •er bewezen. Daar ingevolge uitdruk- keiyk verlangen van den overledene niet aan het graf werd gesproken, wae de plechtigheid speedig afgeloopen. Een zoon van den overledene dankte voor de laatste eer aan aijnen vader bewezen. Bsgrafauls Soblppar J. r. d. Ham. Het ongeluk aan boord van Hr. Ms. Mynenveger Hellevoetsluia" te VliasingeD, heeft helaas nog een slachtoffer geöiecht. Onder de drie zwaar gewonden bevond zich ook de schipper J. van der Ham, die eenige dagen na het ongeluk aan bekomen zware verwondingen is overleden. Reeda latig voor de lijkstoet de begraafplaats te Huisduinen had bereikt, hadden vele belangstellenden Zich by hot kerkhof opgesteld, om den overledene de laatste eer te bewijzen. Nadat de kist boven de geopende groeve was geplaatst, traa kolonel Zeeman, als vertegenwoordiger van de regeering en marine, naar voren, die in korte woordeq het ongeluk, waardoor de overledene viel, memo reerde. Door den oorlog waa, gelijk zoorelen, ook schipper van der Ham in dienst gebleven, alhoewel zijn diensttyd reeds geëindigd was. Eelaa3 h'j heeft zijn welverdiende rust niet mogen genieten en Btierf bij het vervullen van zyn plicht. Hij had een eerVollen loopbaan achter zich en waa een goed èchtge»oot en vader en een goed onderofficier. By de marine zal zyn voorbeeld ons steeds in nagedachtenis blijvon. Zijn asache ruste in vrede. Daarna trtld eón- adjudant-onder officier naar voren, die met een kort woord v. d. Ham's 34 jarige loopbaan by de marine schetste, waarvan de overledene vijf volle termen in de tropen had doorgebracht. Tien dagen geleden sprak ik met den overleden# over onze toekomst na de demobili satie. Geen van ons beiden dacht toen aan wat in dezen korten tyd zou kunnen gebeuren. En als het waar Is dat by het overlyden de ziel het lichaam verlaat, terwyi het stoffe lijk overschot hier rust, kunnen wy zeggen dat schipper van der Ham zijn rust heeft verdiend, hoewel hy er nog niet naar verlangde. Daarna nam een majoor der marine, ook namens kameraden hot woord, Spr. stelde den overledene ten voor beeld aan zijn makkers, daar de ge vallene het slachtoffer was van zyn plicht, de plicht, die in den tegen- woordigen tijd door velen wordt beklad. Ik dank U voor het voor beeld dat gy ons allen stelde. Rust zacht makker. Hierna dankte Ds. Buiskool ó§n aanwezigen marine-autoriteiten en kameraden voor de woorden van waardeering aan den overledene ge- wyd, om hem de laatste eer te bewijzen, en de overige aanwezigen voor de warme deelneming en het medegevoel. Ds 8-urlgs arbeidsdag. Door de S.-D. Raadsfractie is onder staande motie bij den Raad der ge meente Helder ingediend, teneinde in de zitting vün a.s. DinBdag 26 dezer te worden behandeld ,De Raad der gemeente Helder, kennis genomen hebbende van de in de Tweede Kamer en de pers gedane toezeggingen ten aanzien ven den 8-urigen arbeidsdag; van oordeel,' dat het voor een ge zonde ontwikkeling der maatschap pelijke verhoudingen noodig ls, daar aan zoo spoedig mogelijk uitvoering te geven en dat daarbij de Overheid dient voor te gaan noodigt Bsrgemeester en Wethou ders uit, maatregelen to treffen om

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1918 | | pagina 1