HELOERSCHE COURANT
NIEUWJAARSGROET
Welkomstgroet
No. 8027
DONDERDAR 19 DECEMBER 1918
48o JAANHANG
Uitgever: C. PB KOER Je», Helder.
Oplaag 7000 ex.
Abonnementaprlja; In de atad f 1.10, per post I 1.35, Buitenland 1 2.35.
Losae ex. 3 cent
Advertenttèn per regel 16 oant.
Aan onze abonné's
buiten de gemeente wordt
beleefd verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Heldemche Cou
rant, Zondagsblad en Modeblad
4d* kwartaal 1918 te willen over
maken per postwissel of aan post
zegels vóór 31 Deo. a.a., zullende
anders daarover per postkwitantie
worden beschikt met verhooging van
dispositiekosten.
Aangezien, door de vsrhcjgde in
cassotarieven aan de post, tJians met
10 cents verhooging inplaats van 5
moet voorden beschikt, raden wij onzen
abonné's, in hun eigen belang aan,
ons het bedrag zoo spoedig mogelijk
toetezenden. Postwissels voor dat doel
behoeven slechts met een zegel van
21/, cent te worden beplakt.
De abonnementsgelden van ons blad
en zijne premie uitgaven zijn
Haldersche Courant:
franco per post f 1.35, Buitenland 12.35
Zondagsblad:
franoo per post f 0.60, Buitonland f 0.90
Modeblad:
franco par post f 0.95, Buitenland f 1.20
Onze lazert, dia mat 1 Januari
a.a. aan Familie, Vrienden of
Begunstigers In onzaCouraataaa
willan plaatsen, warden beleefd
ultganoodigd hunne apgavan tijdig
In te zenden.
DE WEEK.
17 December.
De afstand tusschen het tijdstip
waarop de (sinds tot 17 Januari ver
lengde) wapenstilstand werd gesloten
en het oogenblik, waarin wij leven,
wordt al grooter. President Wilson
is in de Oude Wereld aangekomen,
en uit allerlei Nederlandsche kringen
zijn den machtigen „eersten dienaar"
van het Amerikaansche volk tele
grafische gelukwenschen gezonden,
waarbij gevoegd smeekbeden om toch
het lot van de kleine neutrale vol
ken by de naderende vredes-bespre
kingen niet uit het oog te verliezen.
En intusschen wordt de positie
van het arme Patria er noch uit
internationaal noch uit economisch
eogpunt bekeken gunstiger op.
In de zoo belangrijke Parlements-
week van 10 tot 13 December j. 1.
hebben de ministers van Binnen-
landsche Zaken sn van Financiën,
premier Ruys en mr. De Vries, hun
toekomst-plannen ontvouwd. Voor
den oven-ijken inhoud ervan (niet
ton onrechte vergeleken met een
hoorn des overvloed», over de Kamer
uitgestort), kan ik verwijzen naar de
uitvoerige verslage* en beschouwin
gen, in de bladen verschenen. Op
den voorgrond stelde de premier,
dat de groete hervormingen, die hij
aankondigde op de „Regeeringslijst"
werden gezet niet door, maar ondanks
het sociaal-democratische dreigement
van 11 November. Dat feitelijk nog
steeds onopgelost is gebleven. Wèl
las de premier voor, in de Kamer,
de verzekeringen van trouw, door
den heer K. ter Laan in 1914 gege
ven, toen hy zou optreden al» bur
gemeester van Zaandam, van
besef, dat hij de Grondwet had te
gehoorzamen.
Terwijl de nieuwe soc.-democra-
tische burgemeester van Leeuwarde-
radeel, de heer Jansonius, daar zelfs
onlangs ongevraagd bijvoegde een
absoluut zich losmaken van mr.
Troelstra's revolutie-avontuur. Maar
wat men de „officieel® tegenspraak
en opheldering" sou kunnen noemen,
kwam nog niet van de zfide der
S. D. A. P. Zoodat de premier dan
ook met allen nadruk zei, d&t bij
zich voortaan zou vergewissen, om
trent de juiste gesindheid van oen
soc-democratischen sollicitant naar
burgemeesters-vacature, alvorens de
voordracht van zulk een benoeming
aan de Kroon te doen, met zijne
verantwoordelijkheid te dekken.
De redevoeringen der ministers
Ruys en De Vries over de te wach
ten hervormingen waren inderdaad
overstelpend. Een Hooge Raad van
Arbeid, waarin werkgevers en -nemers
zullen zittende wettelijke 8-uren
dag, premievrije Ouderdoms- en In-
validiteit-verzekering, ziekte-verzeke
ring en de rest. Terwijl de minister
van Financiën, op zijn oofijke, nu
en dan leuk-moppige manier een
schets ontwierp van „waar wij aan
zullen moeten gelooven," ter delging
van de anderhalf milliard crisis-schuld
sinds Aug. 1914 gemaakt. Zelfs in
dezen tijd is een sommetje van 1500
ton gouds niet ganach onrespectabel.
En 250 millioen per jaar meor den
fiscus te moeten offeren waar
de zaak op neerkomt ia Inderdaad
niet „voor de poes".
Men weet, Exc. De Vries wil dat
kwart-milliard per jaar in hoofdzaak
vinden uit de indirecte belastingen,
bij voorkeur uit de genotmiddelen
en de dingen van luxe. De suiker
zal er ook aan moeten gelooven.
Z.Exc. noemt die een „voedend
genotmiddel" en later verluidde, dat
niet het gewone volksverbruik, maar
de industrie hier door den fiscus
zullen getroffen worden. Ook de
thee!En het „bakje troost", voor
den Hollander onmisbaar: de koffie.
"SVat de thee betreft, rekende mr.
De Vries voor, dat een zuinige huis
moeder uit een K.G. thee beat ".200
kopjes weet te schenken. Als 't nu
f2.— per K.G. duurder wordt, dan
maakt dateen-zesde cent per
kopje. Is d&t nu zoo bar, zoo kras!?
- vroeg de bewaarder onzer Schat
kist ep dien gedenkwaardigen Hen
December in de Tweede Kamer.
En hij voegde erbij :- Hoe heerlijk
zal 't niet zijn, bij het rooken van
een sigaar of het drinken van een
kopje thee te denken„Nu help ik
het land van z'n crisis-schuld ver
lossen I".
Intusschen, uit de lengte of
uit de breedte zal 't moeten werden
gevonden. dat is zeker. De mi
nister van Financiën heeft voorge
rekend, dat iemand met f <70.000
inkomen nu reeds 27 35 pCt.
daarvan den fiscus zal moeten offeren.
Komt daar de 250 millioen per jaar
bij en wordt de man der 70 mille
op denzelfden voet slechts door
directe belastingen getroffen, dan
zou hijc.a. honderd pCt. van zijn
inkomen hebben op te dokken
d.w.z. de rijkaard zou een bedelaar
worden.
Van heffing-ineens wil mr. De Vries
vooralsnog niet weten. En toch,
hij zou niet de eerste minister van
Finaaciën zijn, die d« kunst van het
„lieverkoekjes bakken"moestopgeven
en zich buigen voor den wil van het
Parlement. „Se soumettre ou ie
démettre" 't Bijltje er dan bij
neerleggen? Deze bewindsman lijkt
iemand met stijven nek, taaien wil.
Toch zal er nog heel wat moeten
gebeuren, voor-en-aleer het Parlement
het denkbeeld eener heffing-ineens
prijsgeeft en zich veegt naar de
wenschen en plannen van mr. Treub's
opvolger I
Intusschen, 't geldt hier voor
ee* aanzienlijk deel „toekomst
muziek". Om met ee* Parlement,
dat gewoon is te werken als het
huidige, oek maar de helft van het
werkplan, in de afgeloopen week
ostvouwd, af to doen, daarvoor dient
een Nederlandsch minister een „stoel
vastheid" te bezitten, waarvan wij
sinds het Koninkrijk der Nederlanden
door het Weener Congres werd ge
grondvest, geen voorbeeld van hebben
gezien en ons in ernst ook geen
voorstelling van hebben gevormd
Grauw Is de lucht in dezen tot
nu toe extra-lauwen, -luwen kwakkel-
winter, en somber is ook het firma
ment in figuurlijken zin. Het ver
toeven van den ex-keizer binnen
onze grenzen, de schromelijk opge
blazen kwestie van het trekken der
ontwapende Duitsche troepen dtor
Limburg, het stoken van een deel
der buitenlandsche pers t«gen Neder
land, dat men bij de groote buit-
verdeeling ook een paar veeren zou
willen plukken, voorts de al heel
weinig opwekkende geruchten over
den economischen toesta*d, zo maken
de „donkere dagen vóór Korst",
waarin wij nu leven, zeker niet
Yroolljk.
Wilhelm von Hohenzollern en zijn
gemalin doen denken, nu, aan den
man, „que vous croyiez pendu et qui
se porte merveille." Het bericht
over een poging tot zelfmoord en
doodelljke krankheid der ex-keizerin
werd op den voet gevolgd door dit
andere, dat de ex-majesteiten auto
tochtjes maken in de over-schoone
ken van Amerongen en Leer-
sum. De waarschijnlijkheid, dat van
geallieerde zijde de uitlevering Yan
den man, die van ons gastrecht ge-
iet, zal worden gevraagd, wordt al-
grooter. „Wet en traktaten zullen in
dat geval moeten worden geraad
pleegd" zei minister Ruys. En hij
deed ook begrijpen, dat de komst van
den ex-keizer ons niet aangenaam
was, wij zelfs, hadden we van
zjjn voorgenomen tocht geweten,
hoffelijk zouden gevraagd hebben,
liever een „anderen koers" te nemen,
maar dat de ex-keizer voorshands,
evenals zoovele duizenden vóór hem,
aanspraak heeft op ons gastrecht.
Ook ten aanzien der ontwapende
Duitschers in Limburg heeft Neder
land zich niets te verwijtenbewees
het de Nd.-Belgische bevolking zelfs
een grooten dienst. De toon, waarop
nu kort geleden de Belgische regeering
jfaciliteiten" heeft gevraagd voor
aanvoer van oorlogs-materiaal over
de Schelde naar Antwerpen, geeft *u
juist niet den indruk van besef der
dankbaarheids-plichten. Maar de zege
rots en het bewustzijn dat de grtote
zegevierenden achter u staan doen
denken aan het spreekwoord van de
sterke beenen noodig om „de weelde'"
te dragen.
En uit Limburg èn uit Zeeuwsch-
Ylaanderen kwam een warm harts
tochtelijk protest tegen het denkbeeld
van aan de Nederlandsche nationali
teit ontrukt te werden. „Me* rake.
niet aan ons grondgebied I" is
leuze, die dr. Nolens in de Tweede
Kamer aanhiefr e* vrijwel degeheele
bevolking van Zd.-Limburg en van
Zeeuwsch-Ylaanderen zegt 't hem na.
Tegen het denkb^ld om Nederland
te deen „bloeden ogen het annexio-
nistisch drijven, verheffen zich ook
de beste, nobelste stemmen in België.
Yormt het Limburgsche Kamerlid
mr. Yan Groenendael een zwarte,
droeve exceptie op dien regel? 't Is
nog niet uit te maken. Zijn „verkla
ring" van 11 December j.L, dat hij
maar „een grapje" zou hebben ge
maakt, wordt algemeen onbevredigend
geacht. De minister-president deelde
weet men meë, dat de zaak
„nog in onderzoek is," nadat bij de
huiszoeking ee* paar papieren in
beslag worden genomen. Maar in
Limburg ontstak een storm van
verontwaardiging en algemeen eischt
men, dat mr. Van Groenendael zijn
mandaat ter beschikking van de
kiezers zal stellen.
Waartoe 't dan ook wel komen zal.
Hecht is de band van vriendschap
en vertrouwen tusschen het Parle
ment en dezen afgevaardigde nooit
geweest.
JSn juist thans komt de „actie", de
manifestatie, het protest tegen hun
te lage salarieering en andere grieven
van een aantal telegrafisten te
Amsterdam, Rotterdam en 'a-Graven-
hage, die den Belgischen minister
van Posteryen en Telegrafie vroegen
in Belgisch dienstverband te mogen
treden. Het uitkiezen van dit moment
voor een dergelijke manifestatie is al
uiterst weinig sympathiek. Misschien
dat de heeren al spoedig berouw
zullen gevoelen over hun onberaden
stap. Maar overigens zou men geneigd
zijn te zeggen, dat de Nederlandsehe
staat éergeUjke „krachten" veilig
missen kan.
Over de economische vooruitzichten
loopen zeer sombere geruchten. Vol
gens het „Hbl." zou de bedoeling der
overeenkomst, te Londen met de
Entente-regeeringen getroffen, niet
meer of minder zijn dan een toeleg
om „de Nederlandsche stapelmarkten
volkomen te vernietigen en naar
Engeland te verplaatsen". Voorts:
om „elke nieuwe of tijdens den oorlog
ontstane industrie in Nederland door
onthouding van grondstoffen, te
dooden, de oude industrieën in be
perkte mate te laten doorwerken,
doch niet meer voor de oude markten,
voorzoover die in in het buitenland
zijn, daar deze markten aan
Engelsche industrie worden toege
wezen".
Inderdaad, - het is wèl noodig
- zooals het „Hbl." zegt, - dat
_onze Regeering het Nederlandsche
volk spoedig zal mededeelen, waartoe
onze onderhandelaars zich te Londen
hebben verbonden" 1
Moge het ontwaken uit dezen
benauwden droom" ons de *oodige
herademing geven.
Over de vooruitzichten ten aanzien
onzer levensmiddelenvoorziening om
zweven ons ook zeer-sombere ge
ruchten. Volgehouden wordt o.a. de
bewering, dat een tijdeiyke vermin
dering van het broodrantsoen op
komst zou zijn.
„De door de Geassocieerden toege
zegde voedselrantsoenen zyn nog niet
hier, en zelfs zyn do noodige afspraken
voor den aanvoer daarvan nog niet
alle gemaakt", zegt het thans zeer-
pessimistisch gestemde „Hbl.".
Met de kolen .ziet 't er al heel
treurig uit. Noch uit Duitschland noch
uit Engeland voldoende aanvoer. En
in onze Limburgsche mynen aller-
bedenkelijkste daling der productie
door gebrek aan werkkrachten, vooral
houwers.
Als wij een ouderwetsche" Kerst
mis krijgen, straks, met balken
onder 't Jjs (ondanks de lauwe atmos
feer van 't oogenblik nog bost
mogeiykdan wordt de situatie
byzonder drukkend. Doch ook zonder
dat is zij, wat het kolen-tekort betreft,
terwijl we zweven om den kortBten
dag en langsten nacht dos jaars -
buitengewoon bedenkeiyk.
„Nosjiachelijker dan die reeds ia",
werd dezer dagen gezegd dat is,
helaas, niet overdreven.
Zuinigheid by den huisbrand is
onzen huismoeders op het hart
gedrukt. Geiyk bezuiniging by alles
thans het parool moet zyn.
De Koningin geeft het voorbeeld
daarvan door ondanks het terug-
keeren van niet door wereldoorlog
beheerschte omstandigheden hare
eenvoudige levenswyze van den crisis-
tyd voort te zetten. Wanneer, geiyk
gelukkig 't geval is, de band tusschen
ons volk en het Huis van Oranje in
deze tijden zooveel sterker, hechter
nog is geworden, dan vindt dat
grootendeels zy* oorzaak in het besef,
dat het Hoofd van den Staat nu ook
inderdaad de oerste is, de voorgang
ster, in strenge plichtsbetrachting en
het zich wijden aan algemeen belang,
waarvan de bescherming thans zóó
groote krachtsinspanning en toe-
wyding vordert.
Mr. Antonio.
BUITENLAND
Vradesonderhandellngtn.
Wilson's voornemens,
Londen, 16 Dec. De Londensche
correspondent van de „Manch. Guar
dian" verneemt uit zekere bron, dat
Wilson's bedoeling met zyn reis naar
Europa is, om aan te dringen op een
vrede overeenkomstig de 14 punten.
Volgens deze punten aanvaardde
Duitschland de wapenstilstandsvoor
waarden. Wilson, zoo verneemt de
correspondent, houdt rekening met
Amerika'» eer en zijn eigen plicht.
Hij is gekomen om deze te waar
borgen en zal daartoe zoo noodig
den uitersten druk op de geallieerden
gebruiken.
Duitschland.
Dt heffing van hst vermogen.
Berlijn, 17 Dec. De staatssecretaris
van financiën Fischer heeft in zyn
jongste rede reeds mededeelinfen ge
daan van hst plan tot een groote
oorlogsbelasting. De „Tagl. Rund
schau" verneemt uit flnancieele krin
gen, dat in deze kringen de opbrengst
dezer heffing van het vermogen op
30 tot 50 mUliard Mk. wordt geschat
Voorlsoplg gaas rijksdagzitting.
De president van den Rijksdag
Fehrenbach deelde aan de rijksdag-
leden mede dat na verlenging van
den wapenstilstand en uitstel van
de preliminaire vredesonderhandelin
gen vooreerst geen behoefte is aan
de samenkomst van den Ryksdag.
Ds „Frslhslt" ovsr da poaitla van
bat prelstarlaat.
De „Freiheit" schrijft: By de toe
spraken van Ebert en Dittmann is
duideiyk gebleken, dat de groote, ja
de overweldigende meerderheid van
de Arsolraden staat op den bodem
van de Constituante en de democratie.
De Arsolraden hebben zlchlvele'ljverige
krachten gewekt of naar voren ge
bracht.
Het proletariaat heeft geen gebrek
aan menschen, die op politiek gebied
wat presteeren. De arbeidersklasse is
rijp om haar lot in eigen handen te
I nemen.
I Maar juist daarom en om de groote
Ingezonden mededeellng.
Herman Nypels,
Tslsf. Inters. 140, Spoorstraat 41.
Heeren Ondergoederen,
half- sn heal wol.
Overhemden. Handschoenen.
Billijke prijzen.
kracht en geestdrift, welke in dit
eerste arbeidsparlement tot uiting
kwamen, behoeft men niet bevreeBd
te zyn, dat de verleening van het
kiesrecht aan de bourgeoisie den arbei
ders de zoo juist verkregen macht
weer zou kunnen afnemen.
Protsstea toga» do Dsenschs «lachen.
Aan den „Berl. Lok. Anz." wordt
bericht, dat Maandagavond te Flens-
borg vier monster betoogingen zijn
gehouden tegen de aanspraak der
>eensche partij op Flensburg en
Midden- en Zuid-Sleeswijb. Er werden
vlammende protesten uitgebracht
tegen de hoe langer hoe driestere po
gingen om zuiver Duitsch gebied
onder heerschappij van Denemarken
te brengen.
Aftraden vin nlalstar Sehauaeh.
Berlijn, 17 December. Het aftreden
van den minister van oorlog Scheuech
baart opzien, omdat men de reden
niet kent In de Lokal Anzeiger wordt
echter meegedeeld dat Scheuech om
ontheffing van zyn ambt heeft ver
zocht, daar hij zyn voortdurend etre-
ven om het officierscorps voor smaad
en lasteriyke aantijgingen te vry-
waren, als zondor succes moet be-
schouwen.Voorts omdatde inmenging
van onbevoegden en ondeskundige
leden der soldatenraden in zijn ver
ordeningen en beschikkingen hem een
nuttigen arbeid onmogelijk maakt.
Offielarao ataklsg.
De groote soldatenraad voor Ham
burg, Altona en omtrek heeft bekend
gemaakt, dat al het commandogezag
over de troepen in Hamburg Altona
en omgeving aan den grooten sol-
datenraad wordt overgedragen, het
dragen van wapens en onderschei-
ekenen voor officieren verbo
den is, terwijl een eenzydige regeling
van de dienst- en salaristoestanden
in het vooruitzicht wordt gesteld.
De officieren hebben nu een motie
aangenomen, waarby zy verklaren,
dat zy onder deze omstandigheden
de verantwoordeiykheid voor het ver
loop van den dienst, ia het byzonder
voor de vlotte afwikkeling van de
demobilisatie, niet meer kunnen dra
gen en aan den soldatenraad moeten
overdragen. Zy zullen daarom hun
arbeid staken, wannerr de bekend
making van den grooten soldatenraad
niet opgeheven wordt.
Hat congras dar Arsolraden.
Volgens een overzicht der zittingen
van het congres der Arsolraden zyn
de zittingen wel onstuimig, doch is
de grondtoon rustig en veelbelovend
voor een ordelyke ontwikkeling van
den toestand.
De uiterste richting, de Spartacus-
groep, beschikt, naar gebleken is,
over niet meer dan 15 pet. der afge
vaardigden. Be positie van de regee
ring Ebert schijnt rotsvast. Voorna
melijk is dit te danken aan het feit,
dat de onafhankeiyke socialisten in
de regeering duideiyk party kozen
tegen het bolsjewisme en nu geheel
op het standpunt dor meerderheids
socialisten zijn aangekomen.
Opmerkelijke dingen heeft het vor
ig van den penningmeester van den
Vollzugsrat [aan het licht gebracht.
Hel bleek dat de Vollzugsrat tot nog
toe volstrekt geen Duitsch staatsgeld
gebruikt, maar bestaan heeft van
gelden uit onbekende bron, die ge
vormd werden door een kapitaal van
450,000 Zwitsersche franken en 30,000
mark Poolsch geld. De geheimzinnige
oorsprong van dit geld zal waar
schijnlijk nog tot veel bespreking
aanleiding geven.
Belangryke positieve mededeelingen
heeft men slechts uit de rede van
üittmann gehoord. Kautsky en Quark
hebben in buitenlandsche zaken meer
documenten gevonden, dan zij hadden
durven hopen en er was niets ver
brand. De groote oorlogswinsten zullen
door de belasting worden opgeheven.
Eerst na den overgangstijd zal de
socialiseering zich ontplooien. Het
bleek ook uit zyn woorden dat de
onafhankelljken zich geheel by den
uitslag van de verkiezingen der
Constituante zullen neerleggen en er
niet aan denken deze als de Rus
sische bolsjewiki uiteen te jagen,
wanneer zij een andere meerderheid
heeft dan zij wenschen. Overigens
zijn de eerste verkiezingen, waaraan
aÜe kiezers deelgenomen hebben,
veelbelovend geweest voor de socia
listen niet alleen in Anhalt hebben
zy de meereerheid veroverd, maar
ook in Mecklenburg-Strelitz, waar
ze vroeger slechts een derde stemmen
hadden. Hun overmacht is ook in
Brunswyk gebleken, waar de onaf
hankelljken 12, de rechtache socia
listen 8, samen dus 20 van de 86
zetels veroverd hebben. Over het
algemeen blijkt da kiezersaanhang
der onafbankelijken voor het overige
vry gering.
de verkiezing der congres
afgevaardigden in Berlijn is deze ook
sterk tegengevallen, daar men hier
op een onafhankeiyke Spartabistische
meerderheid gerekend had en niet
op een zoo sterk tegendeel.
Hoi da Tsjechen haadaldaa.
De „Narodni Listy" (een Tsjechisch
blad) vertelt hoe de Tsjechen tydens
den oorlog hebben gehandeld. Het
blad vertelt:
Allee werd verraden. Troepenbe
wegingen, munitietransporten, stra
tegische plannen, de economische
toestand, stemmingen aan het hof,
mlnistrieele brieven, geheime bevelen,
wapenbestellingen, afgeluisterde tele
foongesprekken, ja zelfs bladzyden
uit de notitieboeken van Oostenrijk-
sche ministers. En alles ging in
geheimschrift over de grens of de
de orgineelen werden in de baleinen
van parapluie's, in de banden van
boeke*, in het handvat van een
stok, in knoopen of in de zuiger van
een machine weggesmokkeld of met
onzichtbare inkt overgeschreven op
de zijden onderrokken van een opera-
Tegenover Oostenryk'was alles ge
oorloofd. Het verraad nam steeds toe.
Tsjechische geneesheeren begonnen
in geweldige menigte blindedarm
operaties te doen. Zulke soldaten
konden niet meer gezond worden
gemaakt, de hospitalen waren over
vol, op de klinieken werden soldaten
waargenomen, wier ziekten raadsel
achtig en onherkenbaar waren. In
de straten van Praag wemelde het
van kreupelen met een of twee
stokken, die de militaire geneesheeren
volstrekt niet konden helpen. Onder
nemingen vroegen om ontslag van
hun personeel uit militairen dienst,
al konden ze dat ook niet gebruiken.
Toen de Oostenryksche staat metaal
noodig had en liet inzamelen, kwam
het minste uit Bohemen. Op de
oorlogsleeningen werd nietgeteekend,
en wie wel teekenen moest, trachtte
de stukken zoo spoedig mogelijk
weer kwyt te worden. In één woord,
op alles, wat Oostenryk van zyn
volkeren wilde, antwoordde ons volk
eendrachtig: Neen!
Uit Rusland.
Het „H.blad" ontving ter Inzage
een particulier schryven uit Nowy
Targ, waaraan het volgende ontleend
is: Zoodra het weer mogelijk is
naar Amerika te reizen, verzoeken
wij u ons een familiekaart voor de
eerste scheepsgelegenheid te zenden,
dat wy ten minste het naakte leven
redcffin. Gedurende de vier oorlogs
jaren hebben we niet meegemaakt
noch gehoord, wat men nu, na den
oorlog, aan tooneelen ziet afspelen.
Men rooft, plundert en doodt. Eerst
moet men het geld gevendan ver
nietigen de plunderaars den geheelen
huisraad tot dat niets overblyft. Het
weenen en Jammere* dezer armen,
die met naakte kinderen haveloos
achterblijven, moge eindelyk ten
hemel stijgen. In Arwa is het vol
gende voorgekomenBy een zekeren
N(amestowa) hebben vooreerst de
boeren alles geplunderd, daarna togen
zij naar het huis van Kraus, dien
voor zyn huis kruisigden. In het
plaatsje Lesek, dat totaal geplunderd
werd, werd een Jood op de afschu-
weiykste wyze verminkt.
Ik moet u nog mededeelen,
dat wy hier letterlyk van honger
sterven.. Wy hebben noch koren,
noch aardappelen. Een kilogr. tarwe
kost twaalf gld. Een kilogr. brood
kost tien gld. Een kilogr. vleesch
kost acht gld., enz
De alauwa president vaa Portugal.
Lissabon, 16 Dec. Admiraal Canto
Castro is met 137 stemmen als presi
dent der republiek gekozen.
Hij bekleedt de functie evenwel
slecht» voorloopig.
Een der moordenaars heeft bekend.
de brieven die men op hem heeft
gevonden, was er een, die hooge
staatslieden op de kaak stelt.
Spoorwegstaking la Spanje.
Madrid, 15 Dec. De beambten van
alle spoorwegmaatschappijen hebben
het werk neergelegd. Men verwacht,
dat de arbeiders hun voorbeeld zullen
volgen.
BINNENLANO.
Nederland en België.
Een verklaring van Canllls Huysmant.
De berichtgever van bet Hbl.' te
Antwerpen meldt d.d. 17 Dec. aan
zyn blad:
Het doet my genoegen u een flinke
verklaring te kunnen overmaken,
door Camille Huysmans heden af
gelegd in de socialistische „Volks
gazet" betreffende het Belgische
annexlonisme.
Er bestaat, segt hy, geen werkeiyk
Belgisch anaexionisme er is geen
man in de Belgische Kamer, die zou
aandurven, annexatie van Neder
landsch grondgebied voor te staan.
Er is onder de Belgische afgevaar
digden op het officieel Vredescongres,
geen enkel die partijganger is van
een agressieve politiek tegen Neder
land. Minister Van der Velde is er
tegen, minister Hijmans er tegen;
dat wete* wy beslist en dat is ook
voldoende.
Van waar komt nu die perscam
pagne? Wat beteekent dat gesnoef
en die landhonger van zekere pers?
Humbug, onnoozel gewauwel van
onverantwoordelijke dagbladschrij
vers. Hun eerste poging dagteekent
van 1916. Die heeren schreven in
buitenlandsche Belgische kranten,
onderteekenden verzoekschriften,
maakten brochures en catechismen,
belegden onderzoeken ter plaatse in
Zeelanden Hollandsch Limburg, maar
baron Beyens sloeg dien heeren den
kop in met de officieele Belgische
verklaring, die minister Loudon
voorlas in de Nederlandsche Tweede
Kamer.
De laatste campagne is slechts een
nieuwe uitgaaf van de oude onder
nemingen en zy zal geen beteren
byval genieten. De arbeidende klas
van België en in het byzonder do
Belgische Werkliedenpartij deed aan
zulke ophitsen niet mee. Meor nog
Een coalitie-ministerie met socialisten
zou onmogeiyk zyn op grond Yan
de annexionistische politiek.
Wil dit zeggen dat. indien do
Luxemburgers willen Belgen worden,
wy ons daartegen zullen verzetten?
NeenWil dit zeggen dat wy een
grensregeling zullen verwerpen om
den Waalschen dorpen van Pruisen
gelegenheid geven te leven in het
land waar hun taal wordt verstaan
Neen I Maar wy hebben leeland niet
noodig, wy hebben Hollandsch Lim
burg niet noodig, wy hebben reeds
veel to veel zwarte districten in
Belgenland. Monseigneur Nolens mag
gerust zyn; wij zien hem liever in
Den Haag dan in Brussel!
Wil dit zeggen, dat wy niot to
praten hehbon met Nederland over
het Schelde-vraagstuk, zelfs over het
kanaal Gent—Terneuzen Wil dit
zeggen, dat wy niet graag een betere
regeling van zekere economische
vraagstukken zouden wenschen
Geenszins I Daartoe is Nederland wel
bereid.
Ik gevoel de annexionistische cam
pagne als een daad van ondankbaar
heid tegenover het volk, dat ons
heeft geholpen in ons leed, dat ons
heeft gesteund in onze ellende, dat
millioenen heeft uitgegeven voor ons
uit solidariteit. Er bestaat geen
werkeiyk Belgisch annexionisme I
Zoo is hetl En met, Huysmans
denken in België al degenen, die zich
niet door dwaasheden laten misleiden.
En die hebben in ons land dantoeb
nog wat in te brengen I
M|«a* aan da kast.
In de maand November zyn op de
Nederlandsche kust aangetroffen 35
mynen, waarvan 80 Engelsche en 5
Duitsche.
Sedert Augustus 1914 tot Decem
ber 1918 bedroeg hot aantal aange
troffen mynen 6792, en wel: 4778
van Eogelschen, 81 van Franschen,
419 van Duitschen en 614 van onbe
kenden oorsprong.
Da Rundflaatahdlslrlbutla.
Do Haagsche redacteur va* het
Volk meldt, dat de opheffing der
rundvleeschdistributie aldus zal moe
ten worden opgevat, dat in elke
gemeente zal mogen worden geslacht
tot het distributie-maximum, d. i. 2
ons per inwoner per week.
Da thea-varatrikking.
Naar wy uit betrouwbare bron
vernemen zal op bon 61 der thee-
en kofflekaart (mits men bon 62 by
zijn winkelier heeft ingeleverd) één
ons thee worden gedistribueerd. De
verstrekking zal echter niet vóór
midden Januari plaats hebben.
Dit is nu weer een der raadselen
van ons distributiestelsel. Maanden
lang heeft men den tyd gehad om
de zaak voor te bereiden.
En nu van verschillende kanten
den minister is gevraagd de thee, die
voorradig was, vóór de feestdagen
(Kerstmis, Oudejaar en Nieuwjaar) te
doen distribueeren, antwoordt deze
bewindsman, dat om technische rede
nen de verstrekking van thee niet
voor medio Januari zal geschieden.
(„Volk".)
Calcium oarbld.
De Nederlandsche gaffelachoener
„Reglna" is Dinsdag met een lading
van ongeveer 180.000 kilogram cal-
ciumcarbid geconsigneerd, aan de
Maatschappy Oxygeninm te Schiedam
van Wargön (Gothenburg-district) to
IJmuiden aangekomen.
Twae toa armer.
Men schryft uit Volendam aan het
H.blad
Het groote viaschorséorp Velendam,
gemeente Edam, met pl.m. 4000 In
woners, heeft sinds een paar jaren,
ryke verdiensten gehad. Na een tyd
van tegenspoed en slechte vangsten,
waren 1917 en 1918 voordeelig. Vooral
in dit voorjaar zyn de besommingen
b ij zonder groot geweester wer
den kapitalen gewonnen!
Maar thans is het dorp zwaar ge
troffen, en lal van personen zyn van
hun, va k suur verdiend, geld, geheel,
of ten deele, beroofd.
Een manufacturier aldaar, ging,
met zekeren P., te Amsterdam, zaken
doen „in het groo11" Zy'nlapjes
winkel deed hy aan kant, en in het
groot zou hy met P. stoffen gaan
verhandelen. „Byna dagelijks ging
hy naar Amsterdam, met zyn hier
wonenden gehuwden zoon, reed steeds
lste klasse, en liet zich, van het
station, per vigilante naar huis bren
gen. Aan eenvoudige visschers en
andere personen, beloofde bij tot 20
30 procent rente, als »y hem geld
leenden. Dat lokte de luidjes en,
zonder eenigen waarborg, gaf men
hem duizenden in gebruik. Dat ging
tot nu toe. Thans is de bom ge
barsten B. S. kan niet terugbetalen.
P. is overleden, en enorm zijn de
verliezen 1 Enkelen verloren f80,000
of méér, verder f16,000, f14,000,
f8,000, f6,000 enz. enz., in het ge
heel zijn pl.m. tweo ton „naar de
maan".
Een visscher, die zyn botter ver
kocht wegens gevorderden leeftyd,
gaf de verkregen som aan B. 8.,
weg iB ze 1 Jongelui, die eerstdaags
in het huwelijk zouden treden, ver
trouwden hem hun spaarpenningen
toe; nu zitten ze zonder. Jong
gezellen, dienstmeisjes, enz., allen
zyn ze er ingevlogen I
Het is een treurige geschiedenis,
en het geheele dorp verkeert zeer
onder den indruk.
De winkelier is aan een verhoor
onderworpen, ten einde te kunnen
nagaan of er hier al dan niet, termen
zyn tot vervolging.
Smokkalsa van sieraden.
Men meldt uit Winterswyk
In de laatste dagen schynt de
smokkelary van geud en gouden
voorwerpen een grooteren omvang
genomen te hebben. We zeggen
„Bcbynt", omdat naar onze meening
ook vóór het einde van de vyande-
lykheden deze soort smokkelarij hier
ln de buurt heeft plaats gevonden,
maar dan door tusschenpersonen. Nu
echter oefenen de belanghebbenden
het bedryf ln eigen persoon uit, maar
hebben dan ook eerder kans tegen
de lamp te loopen. Zoo werd voor
eenige dagen een persoon aangehou
den met 800 gouden ringen by zich.
Dezer dagen hielden de douanen drie
mannsn aan, die het volgende bij
zich haddenno. 124 gouden rin
gen, 4 paar gouden oorknoppen, 12
gouden rokspelden, alles met briljan
ten gemonteerd en een gouden col
lier no. 2een gouden armband,
een étui met collier, 2 oorknopjes en
een speld van zilver, 17 gouden rin
gen, 2 gouden medaillons, S paar
gouden oorknoppen, 2 zilveren col
liers met briljanten, 2 gouden spelden
en een verguld zilveren horloge met
gouden ketting; no. 3: 14 gouden
ringen, 1 gouden daspeld, een zil
veren collier, alles met briljanten
gemonteerd, en een gouden ketting.
Alles werd ten voordeele van het
Ryk in beslag genomen, tevens werd
proces-verbaal opgemaakt
Da kettlaghaadri.
Maandagavond zyn door den rijks-
controleur voor manufacturen te
Deventer aangehouden drie ketting-
handelaren, die hem, terwijl hij zich
voor Duitscher had uitgegeven, de
levering hadden toegezegd van groote
partyen goederen waarvan de uitvoer
verboden is.
Dinsdagavond zou de koop plaats
vinden. In een restaurant nam de
controleur, gegrimeerd als Duitscher,
plaats tusschen de zakenmenscbeu
en na verloop van eenigen tyd werden
den Duitscher de navolgende goederen
aangeboden en waarvan de levering
heden zou plaats hebben: 2000K.G.
honig in vaten, 6 vaten boterolie,
2000 K.G. drops, 35 K.G. koffie, 900
K.G. notemuskaat, 1000 K.G. Kwatta-
chocolade, 200 K.G. notemuskaat, 30
K.G. koffie, 5 balen peper, 2500 K.G.
meel, 2500 K.G. bakolie, 20,000 anys-
tabletten, 50 K.G. Kummelolie, 300
dozyn stukken harde zeep, 500 K.G.
verwerkte boter.
Toen do betaling zou plaats hebben,
overhandigde de controleur den heeren
een groote enveloppe met bankpapier.
Doch toen zjj ontdekten dat de inhoud
uit waardeloos papier bestond, werd
hun verzocht mede naar het politie
bureau te gaan, waar de zaken-
menschen nader door den politiecom
missaris werden gehoord.
Varkaap vaa naai zeadsr boot.
Dezer dagen heeft de regeerings-
commissaris, belast met de graan-
inzamelingen de distributie van graan
en meel te Arnhem, ontdekt, dat aan
de coöperatie „De Vooruitgang", de in
stelling van de afdeeling Arnhem der
S. D. A. P., fraude had plaats gehad
met den verkoop van meel. Een
nauwkeurig onderzoek bracht aan
het licht, dat ruim 8000 K.G. regee-
rlngsmeel was verkocht, waarvoor
geen bons waren ontvangen. Het
bestuur heeft het feit erkend, en heeft
meegedeeld, dat de schuld lag by het
personeel, dat in de arbeiderswyken,
vaak getroffen door den dringenden
nood, meel of brood had afgegeven
zonder bons. Het betrokken personeel
was ontslagen.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Directeur Rijkswerven.
By K. B. is, met 1 Jan. benoemd
tot directeur vaa Rykswerven, dir.
van 's Rykswerf te Willemsoord, de
hoofding. der mar. Jhr. H. Rappard,
met bepaling, dat hy by het corps
ing. der mar. zal worden gevoerd
pro memorie.
Vijfde Wlnter-Concert.
Dinsdagavond had het 5e wiater-
concert van het symphonie orkest
der Kon. Marinekapel plaats. Voor
dit concert was medewerking ver
kregen van een piano-solist, de
Jongehaar Pierra Pala (Venlo). Vóór
de pauze speelde deze Mendelssohn's
g-mol concert, daarby op schitterende
wyze begeleid door het orkest. Deze
15 jarige jongen bleek in alle op
zichten een geroutineerd pianist
aanslag en techniek waren onbe-
rlepeiyk, en ook in zyn voordracht
was zeer veel goede. Ongetwyfeld
maakte het orkest hem zijne taak
gemakkeiyk, want de begeleiding
was in alle oplichten pryzenswaardig.
En toen na de pauze de 15-jarige
Plerre dan ook alléén voor Chopin
zat, bleek wel zeer, dat dit moeielijke
stuk hem nog te machtig was. De
cis-moll polonaise is in zekeren zin,
door ie iware technische moeieiyk-
heden, die het etuk stelt, een bravour-
nummer. Aan de eisehen der techniek
voldeed de soliet ongetwyfeld,, maar
de muzikaliteit kwam niet tot haar
recht. Beter was de dans van Debussy,
die hy met rhythme en passie
speelde. Wy bedoelen met onze op
merkingen volstrekt geene depreciatie
van de ongetwyfeld groote begaafd
heden van dezen jeugdigen virtuoos:
van een jongen van vijftien jaar kan
menniet verwachten.dat bij in het ziele-
leven van iemand als Chopin door
dringt. Het constateeren van de feiten
—en meer dan dat wenschen wy niet—
neemt niet weg dat in Pierre Pala
een pianist vaa meer dan gewone
begaafdheden steekt, die het onge
twyfeld, bij grooter rapheid van geest
en intenser zieleleven dan uiteraard
by eeu 15-jarige mogelijk is, nog
ver zal breDgen. Een schoone toe
komst is hem weggelegd.
Het orkest zelf speelde voor de pau
ze Mendelsaohn's prachtige ouverture
„Sommernachtstraum", en daarna
twee werken van Hollanders. Een
concert-ouverture van R. Hol had een
fraaie erchestruurhet werk zelf was
overigens zonder veel diepte. Eigen
aardig, dat de Hollanders, die toch
een intens muziekleven hebben, een
orchest van Europeesche vermaard
heid bezitten, zelf geen scheppende
musici van beteekenis hebben (met uit
zondering van misschien een enkelen).
Want ook Dopper's Allegretto Co-
modo (ep motieven van G. Hekking)
leed, veel meer nog dan het werk
van Hol, dat althans hier en daar
nog een warmen klank had, aan
oppervlakkigheid en banaliteit. Het
boeide ons geen oogenblik, al was de
orche8treering verdienstelijk en hier
en daar geestig gedaan.