COURANT
No. 5127
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1919
47e JAARGANG
Bedaoteur-UHfleven C. PË BOER Jr., Helder. - Oplaag 7000 ex. - Abonnementsprijs; In de stad f 1.15, per po«t f 1.40. Buitenland f 2.40. Losse ox. 3 ot. Advarfntlèn per regel 17l,
BINNENLAND.
NEDERLAND EN DE CRISIS.
Nederland en België.
Men seint uit Brussel aan de
N. R. Ct. dat de „Soir" Het volgen
de openbaar maakt:
„Wij hebben van den gemeente
raad van Maastricht een antwoord
ontvangen op de artikelen van den
heer Jules Destrée. Aangezien onze
medewerker er zich van onthouden
had zijn zegslieden bloot te geven
en den gemeenteraad niet in de
zaak gemengd had, heeft het pro
test ons inziens geen reden van
bestaan. Het is overigens vervat
in beleedigende termen, die niets
aan het debat toevoegen. Wij ne
men het zonder meer op. Het luidt
aldus:
„Aan het blad le Soir, Brussel.
De ondergeteekenden, allen leden
van den gemeenteraad van Maas
tricht, kennis genomen hebbend
van het artikel in uw blad waarin
de heer Jules Destrée mededeelt,
dat de leden van dien raad pro-Bel
gisch en annexionistisch zijn, hech
ten eraan te verklaren, dat zij den
heer Destrée niet gezien hebben bij
zijn enquêtes in hun stad, dat zij
hem niet gesproken hebben en dat
zijn beweringen onwaar en leugen
achtig zijn.
„Zij protesteeren uit alle kracht
tegen alles, wat de heer Destrée
zich veroorloofd heeft over hen te
schrijven. Zijn berichten zijn
slechts zuivere fantasie en lage in
sinuaties. De anti-annexionistische
motie, door den gemeenteraad van
Maastricht aangenomen met alge-
meene stemmen op een na, blijft
nog en voor altijd de besliste mee
ning en het onveranderlijke gevoe
len van zijn leden vertolken. De
actie, ondernomen door den heer
Destrée en enkele andere Belgen,
versterkt enkel hun gevoelens.
Maastricht 28 Juli 1919.
(w.g.) F. Janssen, J. Dujjssems,
J. Brounts, A. Hagdorn, M. Hardy,
R. Nafszger, Jos. Pieters, J. Koeb-
ben, J. J. A. Rochette, Wijffelman,
J. Reijnards, J. B. Kljjnen, A.
Knols, H. Houx, J. Schoonbrood,
Joh. Bux, H. Baeten, N. van Ban
ning, A. Olterdissen, Ernest Holl-
man, M. C. Marres, S. H. J. Schaep-
kens, van Riempst."
Tegen de duurte.
Een conferentie der Vakcentrales.
Door het Alg. Ned. Vakverbond
znn de overige vakcentralen n.1.
het N .V. V., de R. K. V., de Chr.
Nat. V. en het N. A. S. op Woens
dag 20 Augustus a.s. uitgenoodigd
tot eene samenspreking om te ko
men tot een krachtige gemeen
schappelijke actie ter bestrijding
van de onhoudbare prijsstijging.
Tevens wordt beoogd in verschil
lende andere sociale aangelegenhe
den tot eenstemmigheid en daar
door tot permanente samenwerking
te komen. (Oorr. Bur.).
Brandstoffen.
Het Handelsblad schrijft:
De Rijkskolendistributie heeft
wederom eens een oekase uitge
vaardigd, die strekken moet om de
goêgemeente aan het verstand te
brengen, dat er niet meer kolen
zijn dan om ieder aan een mini
mum-rantsoen te helpen, dat voor
den een veel te veel, voor den an
der veel te weinig is.
Daargelaten de handhaving van
deze zonderlinge distributierege
ling, wrijft men zich bij bet lezen
van het jongste besluit toch wel
eenigszins de oogen uit.
Immers hoewel het niet onbe
kend is, dat het kolenvraagstuk
over de geheele wereld zeer veel
hoofdbreken kost, zal iedereen die
bij den kolenhandel betrokken is,
u toch mededeelen, dat sinds het
sluiten van den vrede de kolenpo-
sitie van ons land niet onbevredi
gend is geweest en nog niet is.
Zou eventueel de Rijkskolendis
tributie dat willen tegenspreken,
dan ware onmiddellijk de vraag
gerechtigd aan haar: Eilieve, als
de toestand is, zooals ge thans
voorgeeft, hoe kwaarnt gij er dan
toe uw volle medewerking te ver-
leenen aan de opheffing der rant
soeneering van alle gasfabrieken,
zoodat iedereen thans weer ad libi-
tum gas kan gebruiken, terwijl
evenmin wordt vernomen dat de
scheepvaart en de industrie zijn
gekortwiekt?
Is dit een vergissing geweest,
waarvoor de verbruikers van huis-
brandkolen thans het gelag moeten
betalen, en zoo neen, van waar
komt dan ineens die beweerde ko-
lensohaarsehte?
Dat het daarmede wel niet zoo
erg gesteld zal zijn, kan wel blijken
uit hetgeen wij nog heden verna
men. Een bekende scheepvaart
firma te Rotterdam heeft aan de
Rijkskolendistributie een offerte
gedaan van 40.000 tons der beste
Amerikaansche kolen per maand,
doch die is geweigerd omdat
deze firma vroeger nooit kolen ge
ïmporteerd heeft!
Dat zooiets gebeurde in de oor
logsjaren, wij zullen er nu maar het
zwijgen toe doen, maar dat men er
mede voortgaat nu iedereen eiken
dag bidt, dat toch weer meer geor
dende toestanden zullen terugkee-
ren, het lijkt ons onverklaarbaar.
De geweigerde Amerikaansche
kolen komen thans toch naar Rot
terdam, doch worden overgeladen
naar. Zwitserland, waar men
ze gaarne hebben wil.
Intussohen, bij goede lezing
het jongste communiqué, zal men
wel zien dat de schoen ergens an
ders wringt.
De kwetsbare plek ia te vinden
in den
Inderdaad is het bekend dat we
thans, bij manier van spreken,
„stikken" in de turf en dat de
Rijkskolendistributie ons nopen wil
om deze enorme hoeveelheden te
verbruiken. Of er werkelijk kolen-
schaarschte is of niet, buiten de
Rijkskolendistributie om moet elke
vulkachel van kolen of anthraciet
werkelijk koud blijven. Als zij niet
leveren wil, dan krijgen wij ook
geen kolen. En haar tegenwoordige
taktiek schijnt te zijn: Eerst de turf
opstoken en eerst daarna kolen!
De ontevredenheid der ambtenaren.
Uit onderofficierskringen schrijft
mén aan „het Volk":
Als antwoord op de uitingen van
ernstige ontevredenheid in het
korps rijksambtenaren, wist de re
geering niets beters te doen, dan
de circulaire te publiceeren, waar
in uitdagend en tactloos wordt be
toogd dat men niet terug wenscht
te (gaan voor bedreigingen van de
zijde der ambtenaren.
Wanneer van regeeringszjjde
mocht worden gemeend, dat hier
mede reeds een opkomend verzet
bij: haar noodlijdende ambtenaren
zal zijn gesmoord, moet hetgeen
den laatsten tijd in het leger voor
valt haar toch zeker wel tot ernstig
nadenken hebben gedwongen.
Want, in de week, waarin deze
circulaire verscheen, had te
Utrecht een congres der onderof-
ficierenvereeniging „Ons Belang"
plaats, waar talrijke afgevaardig
den met buitengewone kracht aan
drongen op het voeren van actie
voor salarisverhooging.
Van al het rijkspersoneel waren
het zeer zeker de onderofficieren,
die totnogtoe een berustenden toon
wisten te bewaren. Hieraan is op
't onverwachts een einde gekomen,
zóó onverwachts zelfs, dat het
hoofdbestuur van „Ons Belang" er
op het congres even van schrok, en
een dag noodig had om zich te
herstellen.
Op de enkele dagen geleden ver
leende audiëntie bij den minister
van oorlog, waarschuwde de minis
ter het hoofdbestuur van „Ons Be
lang" voor eventueele stakingspo
gingen, waarvan hij reeds een en
ander scheen te hebben vernomen.
Wie voor «enigen tijd terug zou
hebben gedacht aan een staking
van onderofficieren, had ongetwij
feld blijk gegeven van ongekenden
durf.
En toch, het woord staken is in
allen ernst genoemd door vele on
derofficieren. Men heeft bij de be
stuten aangedrongen op de meest
scherpe actie. Het anderofficieren
korps is in beweging gekomen en
heeft zelfs reeds de positieve uit
spraak gedaan, onder de huidige
omstandigheden niet den winter te
zullen ingaan.
Terwijl wij dit schrijven bereikt
ons het bericht, dat de onderoffi
cieren stappen deden om samen
te werken met de burgerambtena
ren bij de salarisactie.
Ook een merkwaardig teeken.
Naar aanleiding van de pogingen
om< voor de onderofficieren verbe
tering van positie te verkrijgen
vernemen wij, dat de afd. Roer
mond van de Vereen, v. Onderoffi
cieren „Ons Belang" een motie aan
genomen en aan den Minister van
Oorlog verzonden heeft, waarin
wordt aangedrongen op een onmid
dellijke tegemoetkoming in af
wachting van de in voorbereiding
zijnde nieuwe salarisregeling
voor het 2e halfjaar 1919 van riet
minder dan ƒ600 voor gehuwden
en i 300 voor ongehuwd en, uit te
betalen in maandelijksche termij
nen, waar anders voor algebeele
demoralisatie zal worden gevreesd.
De afdeeling verklaart als één man
in haar actie achter het H. B. te
Deafd. Milligen dierzelfde ver-
eeniging zond een motie aan den
Minister, waarin opgekomen wordt
tegen de veronderstelling, dat de
drang naar de salaris-regeling niet
uit' zou gaan van de leden maar
van het hoofdbestuur en nadruk
kelijk verklaard wordt, in alle actie
achter het H. B. te staan en aange
drongen wordt op scherpe doorvoe
ring der actie met alle mogelijke
en .gewettigde middelen.
De afdeeling Arnhem van „Ons
Belang" heeft eene motie aange
nomen, waarin zij van meening
zijnde, dat met de invoering der
regeling-salarissen der onderoffi
cieren niet kan worden gewacht tot
1 Januari 1920, aangezien de nood
toestand daarvoor te hoog is ge
stegen, van het hoofdbestuur eischt
het onmiddellijk voorbereiden en
uitschrijven van een groote open
bare protestvergadering te 's-Gra-
venhage, zoo noodig, gevolgd door
een straatdemonstratie.
De schlppersactie.
Ter typeering van de opvattin
gen, welke in sommige schippers-
kringen heerèchen en die geleid
hebben tot het bekende conflict,
deelt men het Ned. Corr. bureau
het volgende mede:
Van oudsher zijn er schippers
geweest, die tevens eigen hande
laars waren, speciaal in turf. Dit
was een volkomen geoorloofd en
honorabel bedrijf. Zij haalden de
turf van de veenen, verkochten
deze in Friesche gemeenten en voe
ren dan weer terug om nieuwe turf
te halen. Gedurende den oorlog was
dit* bedrijf onmogelijk geworden,
onïdat het rijk toen beslag had ge
legd op alle turf.
Thans is de turf weer vrijgelaten,
maar de schippers, georganiseerd
in den Schippersbond, wilden niet
toelaten, dat het bedrijf weer werd
opgenomen. „Immers", redeneer
den zij, „wanneer zulk een turf
schipper, die zelf turf verhandelt,
met zijn ledige schuit terugvaart,
neemt hij goedkoop vrachten aan.
Deze lieden zijn van oudsher onze
onderkruipers geweest en daarom
moet de regeering het hun onmo
gelijk maken, hun bedrijf weer op
den ouden voet te heravtten."
Terugzending van deserteurs.
Naar het „Vad." verneemt, zul
len de Duitsche deserteurs, die ge
durende den oorlog in ons land
zijn gekomen, binnenkort genoopt
worden ons land te verlaten.
De gedachtengang, die tot dit
besluit heeft geleid is deze: de
Vreemdelingenwet eischt, dat een
vreemdeling hier wordt toegelaten
op een buitenlandsch paspoort.
Hieraan hebben de deserteurs
uiteraard niet voldaan. Zij zijn hier
niettemin geduld krachtens het
asylrecht; uitwijzing zou geduren
de den oorlog voor hen de kogel
hebben beteekond. Dit is nu veran
derd. Er is een algemeene amnes
tie afgekondigd en dus kunnen zij
terugkeeren.
De reden is dat deserteurs hier
komend in een tijd, dat tienduizen
den Nederlanders gemobiliseerd
waren, zich in de plaats van onze
laudgenooten hebben gedrongen en
dat dezen gedemobiliseerd, na lan
gen tijd het vaderland trouw ge
diend te hebben, nu moeten zien,
dat vreemdelingen, die in hun land
niet hun plicht deden, van de af
wezigheid wegens dienstplicht van
de-Nederlanders, hebben geprofi
teerd, om him het brood uit den
mond te nemen.
Dat dit gevaar inderdaad niet-
zoo gering is, blijkt reeds uit het
feit, dat het aantal deserteurs wel
6000 a 7000 heeft beloopen. Begon
nen wordt thans met het terugzen
den van Duitsche deserteurs. Zoo
dra blijkt, dat ook voor deserteurs
van andere landen geen lijfsgevaar
meer bestaat, zullen ook zij worden
teruggezonden. In verband met
bovengenoemde overwegingen is
van overheidswege besloten, de
>rocureurs-generaal in de verschil-
emle ressorten uit te noodigen tot
uitwijzing over te gaan, wanneer
deze autoriteiten het oogenblik
daartoe geschikt achten, behou
dens eventueel te maken uitzonde
ringen.
Voor de billijkheid van terugzen
ding pleit nog, dat tegenwoordig
geen paspoort wordt verleend voor
vreemdelingen, die hier willen ko
men werken, ten einde geen land-
genooten te benadeelen, tenzij de
districtsarbeidsbeurs tot toelating
adviseert op grond dat er behoefte
aan een bepaalde soort arbeids
krachten bestaat. Wees men de
deserteurs niet uit, dan zouden zij,
die niet langs den voorgeschreven
weg ons land zijn binnengetreden,
een voorsprong hebben op hen, die
wel verlof vragen hier te komen.
Mr. van Groenendael.
De N. Venl. Ct„ het blad van den
heer Nolens, schrijft:
In werkelijkheid kan de Katho
lieke Kamerclub hem nu reeds uit-
stooten.
En de geheele Kamer kan hem
boycotten.
Daar is alle reden voor.
Zijn eer als Nederlandsch volks
vertegenwoordiger heeft hij ver
beurd.
En wijzer wordt hij nooit.
Dat weet ieder, die den man kent.
Toch veroorloven we ons mr. dr.
Henri van Groenendael een raad
te geven.
In de bruinkool heeft hij in een
paar jaar ongeveer een paar mil-
lioen verdiend.
Hij is plotseling door den oorlog
een man in bonis geworden.
Wat let hèm nu om Nederland
den rug toe te draaien en in zijn
tweede vaderland zijn in het dom
me Nederland verdiend kapitaal
productief te maken.
Hij en zjjn geliefd België waren
er mee gebaat en wij waren hem,
gelijk de volksmond zegt, „met
goed fatsoen" kwijt.
Pakketpost misère.
Aan „Het Volk" wordt ge
schreven:
Reeds 5 maanden in Holland,
wacht ik nog steeds op een pakket,
door mij uit Indië afgezonden.
Door enkele mijner kennissen,
mode uit Indië gekomen, vernam ik
wat de oorzaak daarvan is. Reeds
6 J 7 maanden liggen duizenden
zakken met pakketten uit Indië af
gezonden, opgeslagen in een loods
op Kattenburg te Amsterdam en
daaraan wordt gewerkt door 3 on
dergeschikte beambten en een paar
hulpbestellers. Dat er dus veel tijd
mee heen gaat voor de rechtheb
benden hun goed hebben is te ver
klaren, hoewel niet te billijken. Elk
schip uit Indië brengt weer een
massa zakken mee. Kunnen geen
zoodanige maatregelen worden ge
nomen, waardoor spoediger behan
deling gewaarborgd is?
Ook thans voor de rechtbank leg
de beklaagde dezelfde verklaring
af. Nadat eenige getuigen gehoord
waren, eischte het O.M. 18 jaren
GEMENGD NIEUWS.
Zijn grootmoeder vermoord.
Voor de rechtbank te Utrecht
werd 7 Augustus behandeld de zaak
tegen den 18-jarigen boerenknecht
W. W. B. uit Kockengen, beschul
digd van moord op zijn grootmoe
der op 26 Mei j.1. te Bodegraven
gepleegd. Na zijn daad gepleegd te
hebben, doorzocht beklaagde de wo
ning en nam toen ongeveer 100
aan bankbiljetten mee.
Na zijn arrestatie legde beklaag
de een volledige bekentenis af en
deelde daarbij mede, dat zqn moe
der hem tot de daad had aangezet.
Beklaagde bleef bij het aanhoo-
ren van dien eisch totaal onbe
wogen.
De verdediger, mr. Pit Jr., wees
er in zijn, pleidooi op, dat de moe
der van beklaagde eigenlijk de
hoofdschuldige was. Pleiter riep
daarom de kleméntiie van de recht
bank in.
De uitspraak werd bepaald op
14 Aug. a.s.
De woeste motorrijder.
De aanrijding met het motorrij
wiel in de Leuvenaarstraat te Bre
da, heeft een zeer treurig gevolg
gehad.
De ernstig verwonde Gerardus
Bogers is, volgens het „Dagblad v.
N. Br.", gisternacht te 2 uur in het
R. K. Gasthuis aldaar, zonder bij
kennis gekomen te zijn, aan de be
komen verwondingen overleden.
Achtmaal getrouwd.
Deze week zal te New York een
man terechtstaan, beschuldigd van
polygamie. Hij is in .16 jaar acht
maal getrouwd en zijn vrouwen
zijn allen in leven. Hij placht de
sympathie van zijn slachtoffers te
winnen door dierbare verhalen
over den smart die de dood van
zijn eerste vrouw en drie kinderen,
omgekomen bij een brand, hem had
veroorzaakt.
Ook thans blijft de man in zijn
schijnheilige rol. Hij zegt een
ander leven te willen beginnen en
voortaan een zegen voor zijn me-
demenschen te willen zijn.
BUITENLAND.
HONGARIJE.
Aartshertog Jozef lieeft tot Clemeii-
oean, voorzitter van tle vredesconferen
tie. liet volgende telegram gericht-.
Het gedeeltelijk uit leden van de
voormalige regeering van Beln Kun
orecrutoorde ministerie,hebben wij.
vereeukomstlg de opvatting van de
bevolking van bet land, tot aftreden
uitgenoodigd. waarna dit ministerie
ontslag genomen heeft en een nieuw
overgangsministorie gevormd werd.
Ik, als door het nieuwe Hongaarsclie
ovörgangsministerie aangezocht re
gent, bob do macht overgenomen en
een regoering gevormd.
De bevolking van de hoofdstad Boe
dapest nam met groote geestdrift
kennis van do omverwerping van het
•egimo vau den bolsjewistischen ter-
•eur on ik ben er van overtuigd, dat
de bevolking van het geheele land
hiervan met dezelfde geestdrift ken-
's zal nemen.
Ons doel is nu, de voorbereiding en
zoo spoedig mogelijke bijeenroeping
van de Nationale Vergadering, opdat
deze dan in de gelegenheid van den
staatsvorm op constitutioneelen grond
slag beslissen kan.
Tot zoolang is ons program de vol
komen omverwerping van het met de
middelen van den terreur hior overge
plante bolsjewisme. De uitvoering vau
dewapenstilstandsovereenkomst, de
regeling van de slechte toestanden in
het land, hot geven van gelegenheid
tot productieven arbeid en de voorbe
reiding van de vredesonderhandelin
gen. Om al deze redenen zoeken wij
nader contact met de Entento. Wij ver-
zooken uw welwillenden steun en in
het belang van het succes onzer pogin-
:en de erkenning van do regeering.
AARTSHERTOG JOZEF,
V eldmaarschalk.
Friédrich, de nieuwe minister-pre
sident. in Hongarije, heeft verklaard,
dat de jongste regeeringswisseling
geenszins op den terugkeer van den
monarchistischeu staatsvorm wijst.
De vraag is waar wijst zij dan
wel op? De -minister-president geeft
daarop het volgende antwoord: Wij
willen slechts een geconsolidoerden
toestand scheppen, totdat do natie een
beslissing kan nemen, d.w.z. tot de bij
eenkomst van de Nationale Vergade
ring. Men zal opmerken, dat de tegen
stelling niet in het oog springt. Dat do
nieuwe regeering een geconsolideer-
den toestand wil scheppen tot de bij
eenkomst van dc Nationale Vergade
ring, sluit namelijk niet uit, dat zij den
weg bereidt tot den terugkeer van de
monarchie, d.w.z. dat zij hot er op aan
legt, dat bet „besluit van de natie" de
moDarchie herstelt. Uit den aard der
zaak tracht de regecring voorshands de
nadruk to leggen op haar democratisch
karakter, om den steun van de en
tente te houden, die alleen al om haar
figuur, geen hulp kan verstrekken aan
een uitgesproken reactionaire bewe
ging in de vijandelijke landen, en dan
ook, naar wordt gemeld, een gereser-
eerdo houding tegenover liet bestuur
an aartshertog Jozef denkt aan te ne-
meu. Deze heeft namelijk een brief ge
schreven aan de Parijsche conferentie,
iu inhoud overeenkomende met zijn
roods bekende proclamatie.
De hervatting van de blokkade
blijkbaar slechts van zeer korten duur
geweest. Do levensmiddelen-zendingen
naar Boedapest zijn hervat.
Zooals gezegd, de nieuwe rogeering
legt uit den aard der zaak den nadruk
op haar democratisch karakter, en
dienovereenkomstig heeft ook de mi
nister-president verklaard, dat geen
socialisten of communisten op princi-
pieele redenen zullen worden vervolgd
Dat is te zeggen, door de voorshands
in eigen land nog vrijwel mucht'eïoozé
Hongaarsche regeering. Hij erkende,
dat zulks wel degelijk geschiedde,
maar dat deden de Roemeniërs, en daar
kon hij niets aan doen.
Inderdaad moet het voor do nieuwe
Hongaarsclie regeering een moeilijk
heid worden, dat de maaregelen, door
de Roemeniërs getroffen, veelal door
de bevolking op hare rekening zullen
worden geschreven.' Misschien ge
schiedt dat gedeeltelijk wol terecht,
daar de verhouding tussclien deze twee
instatics niet volkomen dudelijk
Middelerwijl heeft het opperbevel
van de Roemeensche bezettingstroe
pen te Boedapest een scherpe censuur
ingesteld, waardoor de toch al zoo ge
ringe objectiviteit van de berichtge
ving nog wel verder achteruit zal
gaan. Of do missies van de entente
zicli aan deze censuurautoriteit zullen
onderwerpen?
N. Rott. Ct.
UIT DUITSCHLAND.
Volgens inededeeling van den voo
zitter der Kamer van Koophandel te
Dortmund en van den rijkscommissa
ris ziet het er met de kolenvootfzioiiinj
den aanstaanden winter ii
Duitschiand niet rooskleurig uit. De
productie is nog absoluut niet toege
nomen, en inplaats dat men voorraad
oor don winter kan verzamelen, is er
niet eens voldoende om in de tegen
woordige behoefte te voorzien. Ner
gens in dc ijzersmelterijen of de fa
brieken zijn kolen in voorraad en Vele
fabrieken stoken reeds hout en turf.
Tengevolge van den verkorten werk
tijd en do mindere arbeidsprestatie
zijn alleen in het Roergebied 150,000
mijnwerkers meer noodig om de pro
ductie van voor den oorlog te kunnen
bereiken, doch daaraan is wegens het
gebrek aan woningen niet te denken.
Te Helmstcdt bij Maagdeburg is oen
Duitsche arbeidsbond opgericht, die
het daarop aan wil sturen, dat ieder
staatsburger ook tot lichamelijken ar
beid verplicht is, als het algemeen wol-
n dat eischt. Er zijn in andere ste
den plaatselijke groepen van deze ve»"
eeniging opgesteld. Verschillende af-
deelingen, voornamelijk bestaande uit
studenten met vacantie en personen
zonder beroep hebben zich naar de
mijnen begeven, waar tijdelijk tekort
aan werkkrachten is.
Noske wil een grooter leger.
lu het Duitsche kabinet werd de
ermindering der legersterkte, over
eenkomstig het vredesvordxag, bespro
ken. Naar met stelligheid -verluidt, zal
de regeering, op voorstel van Noske,
de Entente verzoeken, niet-vast te
houden aan de bepaling, dat. het Duit
sche leger tot 200.000 man moet wor
den verminderd, daar dit aantal niet
oldoeiule zou zijn voor de handhaving
der orde en omdat het ontslag uit den
dienst van een zoo groot aantal man
schappen en onderofficieren met ern
stige moeilijkheden zou gepaard gaan.
ENGELAND.
De Daily Mail geeft op gezag van
officieele inlichtingen bizonderheden
over een internationale samenzwering,
met het doel de bestaande maatschap
pelijke orde in Engeland omver te wer
pen. Do onrust in de nijverheid en de
tallooze stakingen van den laatsten
tijd moeten voor een deel aan dit com
plot worden toegeschreven.
De Daily Mail zegt, dat er geen ver
antwoordelijke arbeidersleiders bij dc
samenwerking betrokken zijn. Het ge
vaar bestaat echter, dat zij onbewust
de werktuigen worden van de revolu
tionairen, zooals dit, volgens het blad,
het geval i9 mot de politiestaking.
Er zijn en worden voorts pogingen
gedaan om muiterij te veroorzaken in
het EngOlsche leger. Een dergelijke
poging is dezer dagen verijdeld door
Scotland Yard door oen huiszoeking
bij een agent, die de muitorij moest
teweegbrengen.
De samenzwering gaat uit van Rus
land. Aan liet hoofd staan Lenin,
Trotzky, Tsjitsjerin en Bela Kun; hot
is bekend, dat er mededeel ingen zijn
gewisseld tusschen hen en hun agen
ten buitenslands en in Engeland.
Maatregelen tegen de prijsopdrijving
in Engeland.
Volgens de wet tegen de ongeoor-
oorloofde prijsopdrijving, die inge
diend is, kan de handelsraad de plaat
selijke overheid machtigen tot aan- en
verkoop vu artikelen, die de raad acht
te zijn van dagelijksch gebruik voor
het grootste deel der bevolking. Dit
geldt niet voor goederen, die onder
toezicht staan van dq regeering. Na
hot onderzoek van desbetreffende
klachten kan de raad prijzen vaststel
len, die een matige winst voor den ver-
kooper waarborgen en dezen dwingen
tof teruggaaf van hetgeen bij teveel
gevraagd had. Ook kan hij den ver-
kooper gerechtelijk vervolgen, die dan
gestraft kan worden met een boete van
ton hoogste 200 of hechtenis van
ten hoogste zes maanden. Do raad kan
aan de gemeenten toestaan voor het
toezicht op de prijzen commissios te
benoemen, die, evenals de raad en
rechtbanken de resultaten van hun on
derzoek openbaar mogen maken.
4.000.000 Franschen verloren.
Parijs, 10 Aug. In 't „Petit Journal"
schrijft Jacques Bertillon een artikel,
waarin hij aantoont, dat Frankrijk
tengevolge van den oorlog 4.000.000
verloren heeft aan dooden, ver
misten en door achteruitgang van ge
boorte als gevolg van oorlogsomstan
digheden.
De wereld-scheepsruiiiite.
Lloyd's „Register of Shipping"
geeft een overzicht van de wereld-
seheepsruimte voor en na den oorlog
In Juni 1914 was ze 45,404,000 ton
bruto voor de stoomschepen
4,050,000 voor do zeilschepen.
Thans zijn deze cijfers: 47,897,000
ton voor de stoomschepen cn 3,022,000
voor de zeilschepen. De tonnomaat
do stoomschepen is dus tijdons den
oorlog met 2*/2 millioen ton tocgono
men, die van de zeilschepen mot
1,030,000 verminderd.
Do koopvaardijvloot der Ver. Staten
is verreweg het meest toegeuomen, nL
van 2,027,000 tot 9,773,000 ton (dus met
382 die van Japan is mot 017,000
ton vermeerderd (36%), die der Brit,-
sclie dominions met 232,000 Ion (14%),
die van Frankrijk met. 40,000 ton, die
van Nederland mot 102,000 ton.
De vloot van Groot-Brittannië is het
sterkst achteruitgegaan, namel. vai
18,892,000 tot 16,345,000 ton, een ver
mindering dus van moer dan 2J/2 mil
lioen ton. Voor Griekenland bedraagt
do vermindering 530,000, voor Noor
wegen 360,000, voor Italië 192,000, voor
Spanje 175,000, voor Denemarken
139,000 ton.
De verliezen tijdens den oorlog wor
den als volgt opgegeven: Groot-Brit-
tannië 5,003,000, Britsche dominions
199,000, Frankrijk 536,000, Duitsch
iand 3,582,000, Nederland 384,000, Ita
lië 677,000, Noorwegen 1,025,000,
dore landen 2,816,000 ton. De verlie
zen bedragen dus in het geheel
14,202,000 ton.
De Duitsche en O.-II. koopvaarders,
die op den dag, dat do wapenstilstand
gesloten werd, nog niet in handen der
Goallieerden waren, zijn in de statis
tiek opgenomen als Duitsche en O.-H.
schepen.
In deze opgaven treft vooral liet
verminderde overwicht van de Engel-
sche koopvaardijvloot. In 1914 bezat
Engeland 41.6 van de wereld-tonne-
maat, de Ver. Staten 4,46 Thans
zijn die cijfers 34.1 en 24.9 De
Ver. Staten hebben dus de tweede
plaats veroverd, Japan de derde.
In de statistiek is geen rekening ge
houden inet de waarde der daarin op
genomen schepen. Ongetwijfeld zou in
normaio tijdon een deel der koopvaar
ders, die thans in de vaart blijven, ver
vangen zijn door betere en meer mo
derne schepen. Voor Engeland geldt
dat nog moer dan voor andere landen.
Voor den oorlog zijn veel meer ver
ouderde Engelsche schepen gesloopt of
naar hot buitenland verkocht dan in
de oorlogsjaren. Als men dien factor
rekening brengt wordt bot verlies
tijdens den oorlog geledon natuurlijk
nog heel wat hooger.
liet kamerlid Paul Dupuy heeft aan
de Fransche Kamer cijfers medege
deeld, welke niet met die van Lloyd's
overeenstemmen. "Dupuy verklaart, dat
de wereldsclieepsruimte gedurende den
oorlog achteruitgegaan is. In 1914 be
droeg zo volgens Dupuy 40 millioen
ton, thans 39 millioen ton. Frankrijk's
toestand wordt bijzonder somber door
Dupuy afgeschilderd. In 1914 zou het
2.400.000 ton gehad hebben, thans nog
slechts 1.800.000 ton. Bovendien zullen
verscheidene mailbooten woldra buiten
gebruik gesteld moeten worden. Voor
de uitbreiding van de Fransche koop
vaardijvloot zullen 2.200.000 ton aan
de Fransche werven gevraagd worden;
500.000 ton moeten van Engeland ver
kregen, 100,000 ton van Amerika, min
stens 400,000 ton van de Duitsche
vloot.
De Amerikaansche automobiel
industrie.
De schitterende ontwikkeling der
Amerikaansche nijverheid gedu
rende den oorlog komt vooral, zoo
lezen wij in de IJzer- en Staalkro
niek, tot uiting bij de automobielin
dustrie. Terwijl andere takken van
industrie eene groote vlucht na
men door de oorlogsbestellingen
der Entente is de vooruitgang der
automobielnijverheid daarentegen
veelmeer toe te schrijven aan de
algemeene hoogconjunctuur, welke
het geheele economische leven der
Unie gedurende den oorlog heeft
beheerscht. De inkomsten zijn daar
te lande, tengevolge der oorlogs
winsten, hooger dan ooit en de
koopkracht van liet groote publiek
is zoodanig gestegen dat een auto
mobiel allang niet meer wordt b
schouwd als een luxe-artikel, waav-
van alleen slechts weinige gegoe
den zich het bezit kunnen veroor
loven. Daarbij komt, dat de groote
Amerikaansche automobielfabrie
ken als Ford, Overland, Studebakiv
enz. door hunne buitengewoon ont
wikkelde productietechniek hunne
wagens tegen zéér billijke prijzen
leveren kunnen; zelfs edurende
den oorlog kon het artikel nog
goedkoop blijven, ondanks velerlei
ongunstige en prijsopdrijvende in
vloeden. Maar niet alleen de per
sonen-auto heeft zich in de Ver-
eenigde Staten een massa-afzet ver
worven als nergens anders, ook do
vrachtauto heeft zich vooral op het
platte land, een ruim veld veroverd
en doet thans de spoorwagen hare
concurrentie gevoelen.
Met betrekking tot het automo
bilisme hebben de Vereenigde Sta
ten van Amerika alle andere lan
den der wereld overtroffen; in geen
enkel Europeesch land heeft de
auto tot nu toe eene dergelijke het
verkeer beheerschende plaats inge
nomen, als in de Unie het geval
is. Eene vergelijking ter zake, die
onlangs door de Italiaansche Fiat-
Maatschappij gemaakt is, toont aan.
dat bijv. in het jaar 1917 Europa
in 't geheel over ongeveer 522.000
automobielen" beschikte, terwijl de
Vereenigde Staten op 1 Juli 1917
niet minder dan 4.242.000 auto's
bezaten, dat is dus acht maal zoo
veel als geheel Europa, terwijl in
1918 ongeveer 5 millioen automo
hielen in Amerika voorhanden
waren.
En terwijl in het jaar 1917 in de
Unie op iedere 29 inwoners een
automobiel werd aangetroffen, was
dit in Engeland slechts het geval
op 268 inwoners, in Frankrijk op
402 en in Duitschiand (1914) op
iedere 684 inwoners.
Vanwege de reusachtig geste
gen productie spreekt het van zelf,
dat de Amerikanen, nu de oorlogs-
leyeranties een einde hebben ge
nomen, in hooge mate hünne aan
dacht zullen wijden aan de wereld
markt. Tot nu toe is toch de export
van Amerikaansche auto's met be
trekking tot de jaarlijksche produc
tie nog slechts betrekkelijk gering
geweest. Want hoewel deze uitvoer
door den oorlog begunstigd, van
1913 tot 1917 steeg van 25.000 tot
82.000 stuks, bedraagt dit nog altijd
niét meer dan 4 5 pet. der jaar
lijksche productie.
t)e drang naar uitbreiding van
defce tak van industrie is echter zoo
groot, dat men er in Amerika naar
stneeft om tot een wereldexpoTt
van automobielen te geraken en dit
wel te meer omdat de Amerikaan
sche markt binnen afzienbaren tijd
eene oververzadiging zou kunnen
vei-toonen. Men is dan ook reeds
begonnen de oorlogsprijzen te ver
lagen, hoewel de productiekosten
onveranderd zijn gebleven.
De Amerikaansche fabrikanten
hebben overigens verklaard, dat
een eventueel verdere verlaging
der autoprijzen alleen door massa
productie kan worden verkregen,
daar de onkosten voor arbeid en
materiaal nog langen tijd hoog zul
len blijven. Hoe goedkoop men
door vergrooting der massaproduc
tie in de toekomst denkt te kunnen
leveren, blijkt wel uit de door de
Ford Motor Co. gedane mededee-
ling, dat zij in vredestijd auto's met
4 zitplaatsen zal leveren tegen een
prijs van 25Q h 30.Q
LUCHTVAART.
De vlucht van Godeïroy onder den
Are de Triomphe.
„Le Petit Journal" geeft eeii be
schrijving van de vlucht van Go-
defroy in den vroegen morgen
onder den Are de Triomphe door.
Op het aangegeven uur, onge
veer zeven uur des morgens, was
bijna geen sterveling op de Place
de l'Etoile.
Men had het vroege morgenuur
gekozen uit een oogpunt van vei
ligheid voor de voetgangers. En
ook was de vlucht stipt geheim ge
houden. Alleen een paar film-ope
rateurs en de redacteur van het
„Petit Journal", die in het geheim
was, waren er officieel aanwezig.
„Ik denk" schrijft de man van
de „Petit Journal" terwijl ik
wacht aan de laatste momenten van
een ter dood veroordeelde: Zal hij
komen? Zal hij het er goed afbren
gen? Het weer is somber en er
staat een hevige wind.
Tegen 7 uur 35 hoor ik 't geronk
van een motor. En onmiddellijk
daarna van den kant van het Bois
zie ik op een honderdtal meters de
Nieuport van Godefroy. Hij wuift
ons toe met zijn hand. Hij cirkelt
eenige malen rond in de richting,
waarin hij straks misschien den
dood zal vinden. Hij zweeft nu de
avenue de la Grande Armée over.
Halverwege, tusschen de Porte
Maillot en l'Etoile zwenkt hij, en
op een hoogte van nauwelijks 6
meter komt hij op ons af.
Men zou zeggen, dat het een rij
tuig op hooge wielen was. De derd e
boom rechts aan de avenue de Ia
Grande Armée wordt „aangevlo
gen".
En nu zweeft Godefrov regel
recht op den tunnel aan
Wij zijn allen doodsbang, bleek
en bevend. Wij zouden den man
willen tegenhouden, die zelfmoord
schijnt te plegen. Ons vertrouwen
vermindert naarmate het moment
suprème nadert.
Plotseling stort Godefroy zich
naar links. Wij houden den adem
in. Is dat het einde?
Neen, met een volkomen meester
schap glijdt hij precies midden
tusschen den Are door; dit gaat
zoo eenvoudig en gemakkelijk, dat
het experiment als het voltooid is,
kinderspel lijkt. De Are de Triom
phe, die zoo klein leek in onze
oogen en de avion, die zulke reus
achtige afmetingen heeft, schijnen
voor elkander gemaakt. Godefroy,
die zich bij 't naderen van den Are
op slechts vier meter hoogte be
vond, steeg een oogenblik later om
een naderende tram te ontwijker
En al9of er niets bijzonders ge
beurd was, vloog de held na zijn
bravourstuk naar Villaconbla.y
terug.
Later verklaarde Godefroy, dat
hij geen oogenblik aan het welsla
gen had getwijfeld.
De E.L.T.A.
Fransche mededinging.
Wij vernemen, dat meerdere
Fransche fabrieken, die gehoord
hebben van het succes der Elta,
met grooten spoed werken aan de
inzending van meerdere toestellen,
waarmee op de tentoonstelling ge
demonstreerd zal worden.
A. H. G. Fokker.
De Amsterdamsche „Dameskro
niek" van deze week is, actueel,
aan de luchtvaart gewijd.
In een hoofdartikel worden bij
zonderheden verteld over de ten
toonstelling aan gene zijde van het
Y en onder de Wie van zich doen
spreken rubriek is, in een geïllus
treerd interview, onze beroemde
landgenoot-Fokker aan het woord.
Wij citeeren:
Dan laten wij het oorlogsterrein
links liggen.
„Hoe lang vliegt u al?"
„Acht jaar".
„En welke sensatie. Of het
moest die van verveling zijn. Ein-
delooze verveling op den duur.
Dc vlieg nooit lang."
En dan, doorgaande op dit on
derwerp en zéér mededeelzaam.
„Och, de moderne toestellen vlie
gen zoo heel gemakkelijk; het be
sturen van die vliegtuigen ver-
eischt zoo weinig opmerkzaamheid,
zoo weinig inspanning, dat elke
sensatie op den duur heelemaal is
uitgeschakeld. Daarbij komt dan
nog, dat door de groote hoogte,
waarop wij komen, elk gevoel van
snelheid totaal verloren gaat!
Al die feiten samen maken, dat
ik het vliegen een van de meest
vervelende en langdradige bezig
heden vind. Ik vlieg nooit langer
dan tien, vijftien minuten en ik
vlieg... als ik mij om het een of
ander sterk geërgerd heb, of als
ik een nieuw toestel heb in te vlie
gen, want dan heb ik uitsluitend
op de technische hoedanigheden
van de machine te letten. Af en toe
krijg ik er pleizier in, wat vreemde
beweging met het toestel uit 'te
voeren, maar ai die „wonderen" zijn
ten slotte niets anders dan bewij
zen van de technische volmaakt
heid van de hedendaagsche toe
stellen.
„Vroeger toch baarde de stabili
teit van het vliegtuig ons de groot
ste zorg, maar door voortdurende
verbetering der techniek, door
sterkere motoren vooral, is die sta-
biliteitsquaestie zoo volkomen over
wonnen, dat zij ons geen hoofd
breken meer kost. Integendeel! Het
moge paradoxaal-klinkenwij zijn
er nu op uit, de toestellen zoo be
wegelijk mogelijk te maken! Wat;
Pégoud deed, zóóveel jaren terug,
is inu niets meer; wat hij vroeg
van zijn toestel, is thans eerste
