SKüELDERSCHE COURANT
Eerste Blad.
No. 6147
ZATERDAS 27 SEPTEMBER 1*19
47» jaaruanQ
C. DC BOER Jr., Helder.
Oplaao 7000 ex. - Abonnementsprijs: In de stad f 1.15, per post I 1.40. Buitenland 2.40.
Losse ex. 2 ot. - Advertentlèn per regel 171/, ot.
Flnancleele vooruitzichten.
Van de meeste grootere gemeen
ten zijn de begrootingen voor 1920
al openbaar gemaakt; die van onze
gemeente laat nog op zich wach
ten. Waarschijnlijk kost de vraag,
hoe zij de einden bij elkaar zullen
krijgen, aan Burgemeester en Wet
houders nog meer hoofdbreken dan
in de laatste jaren. Want in de ge
meente-huishoudingen gaat het
juist zooals in de huishoudingen
der ingezetenen: de oorlog is voor
bij en men gevoelt zich opgelucht
door de wetenschap, dat aan al die
matelooze ellende een eind is ge
komen; dat de menschheid haar
gaven en krachten weer aan con
structieven arbeid in plaats
van aan vernietiging op steeds
grootere schaal kan wijden, maar
ondertusschen gevoelt men het nog
lederen dag aan den lijve, hoe al
wat vast scheen op losse schroeven
is gezet, hoe alle waardeverhou
dingen veranderd zijn, hoe nog
- steeds een kleinigheid, een niets,
een wereldcatastrophe kan veroor
zaken, hoe men, zelfs omtrent het
geen de allernaaste toekomst bren
gen zal, in het duister tasten blijft.
En toch moet men begrootingen
maken. Dat wil zeggen, men moet
een huishoudplan opstellen voor
het volgende jaar, het eerste huis
hondplan na 1914, dat, in vredes
tijd opgesteld, weder op vredesver-
boudingen berekend dient te zijn.
Want hierop moeten alle krach
ten zijn gericht: het herstel van de
vr edesverhoudingen.
Wat niet zeggen wil, dat tot de
toestanden van vóór 1914 terug ge
gaan moet worden. Dat kèn niet,
maar men behoort er niet naar te
streven ook. Wanneer alles wat
thans nog onvast en zwevend is,
een blijvenden vorm zal hebben
aangenomen, zal men eerst goed
zien, hoe diepe veranderingen die
vier jaren van ramp en ellende in
alle maatschappelijke verhoudin
gen hebben tot stand gebracht.
Veranderingen, die haar afspiege
ling moeten vinden, óók in hetgeen
de gemeenten doen, óók in de ver
houding van de gemeentebesturen
tot de burgerij.
Men is er wel heel gauw bij ge
weest met de centrale keuken niet
alleen tijdelijk stop te zetten, maar
vrijwel te liquideeren: de over
heidsbemoeiingen met de levens
middelenvoorziening zijn daarmee
echter niet geliquideerd. Vooral
•in de groote steden gevoelt men de
noodzakelijkheid, dat de gemeente
door verkoop, aanvoer of produc
tie van levensmiddelen zelve ter
hand te nemen, prijsregelend op
treedt: in een gemeente als de onze
met haar geisoleerde ligging, waar
door centralisatie der aanvoeren in
weinig handen zoo licht mogelijk
is, zal het gemeentebestuur op dit
vraagstuk voortdurend zijn aan
dacht gevestigd moeten houden.
De behoefte aan huizen voor alle
standen is zoo groot, dat het ont
zaglijke moeite en kosten zal vei
eischen om in de meest dringende
behoeften te voorzien. De overgang
van den woningbouw als klein-
b e d r ij f tot woning-indus
trie zal daardoor waarschijnlijk
zeer versneld worden en mede hier
door dus niet door de noodzake
lijkheid om woningen te stichten
alleen zullen de gemeentebestu
ren tegenover het woningvraag
stuk in een heel andere houding
komen te staan dan te voren.
Alle gemeentebedrijven geven,
om in den geest der troonrede te
spreken, bij voortduring aanlei
ding tot ernstige bezorgdheid.
Niet alleen omdat de grondstoffen
nog steeds duur en daardoor de
tarieven hoog en de winsten ge
ring zijn, maar ook en vooral, om
dat het arbeiders- en loonvraag-
stuk met den dag grooter moeilijk
heden oplevert.
Niet slechts het voorbereidend-,
lager-, middelbaar- en hooger on
derwijs, het schoolonderwijs in één
woord, moet worden uitgebreid en
verbeterd: de volksontwikkeling in
den ruimsten zin des woords be
hoort een onderwerp van voortdu
rende en ernstige overheidszorg te
worden. Niet het minst, omdat
straks de algemeene invoering van
den achturendag tal van menschen
den noodigen tijd zal schenken om
ook na hunne schooljaren zonder
de bovenmatige inspanning, waar
toe slechts weinigen in staat zijn,
zich verder te ontwikkelen. Het
stelsel der evenredige vertegen
woordiging kan op den duur
slechts dèn een succes zijn. als het
een denkend volk is, dat over
de richting van het staatsbeleid be
slist.
Zoo kan men de politiek der toe
komst pogen te schetsen: de akker
ligt bereid en wacht op do hand,
die hem zal bearbeiden. -
Maar als de gemeentebesturen
trachten in hun huishoudplan voor
het komende jaar er rekenschap
van te geven, dat zij de, teekenen
van den tijd hebben verstaan, dan
verdwijnt er al ras veel van het
idealisme.
Er is geen geld.
Welk een sombere toon klinkt in
de toelichtende memoriën van
haast alle gemeentebegrootingen,
die tot dusverre vèrschenen zijn!
Rotterdam voert de inkomstenbe
lasting op tot een bedrag, waarvan
vrijwel vast staat, dat het niet op
gebracht zal kunnen worden, al
leen omdat anders de begrooting
niet sluitend te maken is; Leiden
is vrijwel ten einde raad; zelfs de
begrooting van den Haag, de rijke
residentie, biedt nauwelijks een
enkel lichtpunt: hooge bedrijfsta-
rieven; verhooging der belasting
op de openbare vermakelijkheden;
invoering eener straatbelasting,
die terstond tot het vermoedelijke
maximum geheven zal moeten wor
den; een extra inkomstenbelasting
voor de jaren 1919 en 19201
Hoe zal straks de begrooting van
Helder er uit zien?
Wij weten het nog niet.
Wij weten alleen, dat reeds de
bij de begrooting voor 1919 ge
raamde uitgaven de inkomsten
feitelijk met 110.000 overtrof
fen, daar men op een uitkeerlng
uit de oorlogswinstbelasting van
dat bedrag moest rekenen om de
begrooting sluitend te kunnen ma
ken. En sedert dien zijn zeker wei
nig posten van uitgaaf vermin
derd, heeft alleen reeds een ge
rechtvaardigde verhooging van
loonen en salarissen een beduiden
de stijging der lasten met zich
gebracht.
En vermindering van uitgaven,
die tot den gewonen dienst behoo-
ren, zal het einde van den oorlog
nauwelijks hebben gebracht, wijl
voor 1019 alle crisisuitgaven op
„buitengewoon" waren uitgetrok
ken.
Zonder versterking der inkom
sten zal dus het ongedekte bedrag,
dat de begrooting voor 1919 feite
lijk reeds bevat, ongetwijfeld voor
1920 nog aanzienlijk grooter wor
den.
En de begrooting voor 1920 moet
den terugkeer tot normale verhou
dingen inluiden, móet dus aller
eerst weer het beproefde beginsel
huldigen, dat ieder jaar zijn eigen
lasten heeft te dragen!
Hoe lost men deze tegenstrijdig
heid op? Met andere woorden, in
dien wij, om voorloopig een cijfer
te noemen, aannemen, dat het be
drag, waarvoor dekking zal moe
ten worden gevonden 2 h 3 ton zal
bedragen, waar haalt men dit geld
vandaan?
De toestand is Inderdaad meer
critiek dan ooit te voren. Zij is
dat in tal van Nederlandsche ge
meenten. En de Nederlandsche re
geering, op wie men het oog ge
richt houdt, doet niets.
O zeker, ook de toestand van
's Rijks geldmiddelen is uiterst
zorgwekkend, maar het is zelfbe
drog der regeering, zoo zij met
het oog daarop voor den nood der
gemeenten de oogen sluit. Zij zal
toch moeten helpen. Zij heeft
reeds de eerste stappen gedaan.
Emmen, het verwaarloosde Em-
men, heeft de aandacht der Re
geering en men zint op maatrege
len om daar, waar de toestand in
derdaad het allerergst is (rond
100.000 uitgaven voor het armwe
zen bij een bevolking ongeveer
even goot als die van Helder)
eenige verbetering te brengen.
Maar men komt er zoo niet. Ook
elders zal men rechtstreeks moe
ten helpen. En zoo men niet aan
tal van gemeenten recht
streeks hulp wil bieden, zullen
maatregelen tot wegneming van de
allerseherpste verschillen niet kun
nen uitblijven. Wanneer de ge-
heele bevolking gelijkelijk door de
lasten van den oorlog wordt ge
drukt, zullen wij er nog wel door
heen komen. Maar als, door het
stilzitten der regeering, de toe
stand blijft voortbestaan, dat tus-
schen de lasten in onmiddellijk bij
een liggende gemeenten verschil
len blijven bestaan als tusschen
Bloemendaal en Yelsen, den Haag
en Wassenaar, loopt het vast en
zeker mis.
Is dit een troost, dan is het een
schrale troost en de vraag, hoe zal
men ir Helder de begrooting
voor 1920 sluitend maken, wordt er
niet nader mee tot haar oplossing
gebracht.
Zal men de inkomstenbelasting
nog meer verhoogen? Zy is toch
in een aantal gemeenten reeds be
langrijk hooger dan hier. Zal men
andere rechten en heffingen nog
wat opvoeren? Trachten ten min
ste nog iets uit de bedrijven te
putten? Het plan van een straatbe
lasting weder ophalen? Wij weten
het niet, en wachten af. Alleen is
het voor de tegenstanders van een
straatbelasting misschien goed er
aan te herinneren, dat Minister de
Vries indertijd heeft verklaard, dat
slechts die gemeenten, welke alle
belastingen heffen, welke zij krach
tens de wet heffen mogen, en die
dus metterdaad het mogelijke doen
om rond te komen, op een tweede
uitkeering uit de oorlogswinstbe-
lasting aanspraak zullen kunnen
maken. Dat men die verklaring niet
zonder beteekenis acht, blijkt w-1
uit' het feit, dat burgemeester en
wethouders van den Haag haar
noemen onder de motieven, op
grond waarvan een voorstel tot
heffing van een straatbelasting
door hen aangekondigd wordt.
Wij wachten af, wat straks Bur
gemeester en Wethouders zullen
voorstellen, wat de nieuwe wethou
der van financiën te zeggen heb
ben zal.
De vooruitzichten zijn niet rood
kleurig. En toch is er reden tot
hoop. Er komt leven in den Hel
der! De artikelen van den heer
Nijpels in dit blad, de belangstel
ling voor de mogelijkheid, dat Hel
der een belangrijk vliegstation
wordt, het optreden van de Kamer
van Koophandel, al deze dingen
wijzen er op.
Een gezond „Imperialistisch"
streven begint op te komen in onze
stad. Dat is goed, want slechts
daarmee wint men de toekomst.
Maar dan geen adressen schrijven
alleen! Nu zorgen, dat men er bij
isl Er moet gewerkt worden, er
moet gevochten worden om het
doel, dat men zich stelt!
En dan moet men weten van
aanpakken en doorzetten, ook in
de zaken der stad zelf.
Laat men niet onder gekibbel
om een schooltje en andere in den
grond der zaak zoo onbelangrijke
dingen zich de wellicht laatste
kans laten ontgaan om van Helder
iets beters te maken dan een oord,
dat men zoo spoedig mogelijk ont
vlucht.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Gemeenteraad.
De vervolgagenda voor de ver
gadering op Dinsdag a.s. ver
meldt o.a.:
Ingekomen stukken.
Adres van verschillende organi
saties met verzoek aan de tegen
woordige loonregeling een terug
werkende kracht toe te kennen tot
1 Jan. 1919 en een nieuwe salaris
herziening in uitzicht te stellen.
In verband met het voorstel tot
het nemen van maatregelen ter be
strijding der werkloosheid wordt
opgemerkt dat maatregelen in
voorbereiding zyn om financieelen
steun van rijkswege te verleenen
in de kosten van uitvoering der te
verrichten werkzaamheden.
Mededeeling, dat aan den heer
A. G. A. Verstegen als directeur
van het Levensmiddelenbedrijf en
van de Arbeidsbeurs, overeenkom
stig zijn verzoek, eervol ontslag is
verleend, met ingang van 18 Aug.
1919. Burgemeester en Wethouders
stellen voor de Commissie van Bij
stand voor het Levensmiddelenbe
drijf op te heffen, onder dankzeg
ging aan de leden voor de aan de
gemeente bewezen diensten.
Verzoeken om eervol ontslag van:
M. Koolhaas, D. Blom, G. D. Ha
genaar, J. Gomes, J. G. Reitsma
als onderwijzers aan school 8; L.
W. Emde en J. Cornelissen als on
derwijzeressen aan school 8; C. Rab
en J. M. C. Adriana, resp. als on
derwijzer en onderwijzeres aan
school 7b, zulks met ingang van
1 Sept. 1910.
Gemeenterekening 1918.
Voorstel tot goedkeuring van:
L de balans en winst- en verlies
rekening der gasfabriek (verlies
ƒ5235.93); H. de balans, winst- en
verliesrekening der waterleiding,
(winst 12.565.56); LH. de balans,
winst- en verliesrekening der Rei
niging (verlies 20.896.42); IV. de
balans, winst- en verliesrekening
van het Levensm.bedrijf (verlies
ƒ150.041.28); V. de balans, winst
en verliesrekening van het Grond
bedrijf (verlies 6357.33'/»); VI.
de rekening en verantwoording
van:
a. Het Burgerlijk Armbestuur:
ontv. 32.066.89, uitg. 32.218.837»,
voordeelig saldo 753.057a;
b. Het Algemeen Weeshuis: ontv.
40.956.66, uitg. 40.956.127», voor
deelig saldo 0.437»',
en voorstel tot voorloopige
vaststelling der Gemeentereke
ning, dienst 1918: ontvangst: ge
wone ƒ1.252.029.36, buitengewone
ƒ2.114.437.207», totaal ƒ3.366.466.365,
uitgaaf 1.301.199.61*, 2.966.170.34
totaal 4.257.370.15; nadeelig slot
resp.: ƒ49.170.25, 841.733.337»,
8W0.093.387».
Schoolbouw Koegras.
Door B. en W. is het volgend
schrijven aan den Raad dezer ge
meente gericht:
In verband met het voornemen
van het Bestuur van de Protestant-
sche Schoolvereeniging om, onaf
hankelijk van het al of niet door
gaan van de plannen tot gemeente
lijken schoolbouw aan de Doggers
vaart, tot den bouw van een bijzon
dere school aldaar te geraken, heb
ben wij, op initiatief van en in
overleg met het bestuur van ge
noemde vereeniging en de Com
missie van Bijstand voor het On
derwijs, opnieuw overwogen op
welke wijze de hoogst onge-
wenschte toestand, die uit het
aanwezig zijn van twee scholen
daar ter plaatse zoude voortvloeien,
ware te vermijden.
Het gevolg hiervan is geweest,
dat het ons, in overeenstemming
met genoemde Commissie en mede
in verband met het gevoelen van
den Districts-Schoolopziener, in de
gegeven omstandigheden, het meest
geraden voorkomt de gemeente
lijke bouwplannen niet door te zet
ten. Eenerzijds zou daardoor toch
niet de totstandkoming van een
bijzondere school kunnen worden
voorkomen, terwijl aan den ande
ren kant het belang van het on
derwijs door de aanwezigheid van
twee scholen, die geen van beide
genoegzame levensvatbaarheid zou
den kunnen bezitten, weinig zou
zijn gediend.
Bovendien hebben wij overwo
gen, dat het bouwen van twee scho
len, zoo eenigszins mogelijk, moet
worden voorkomen uit een finan
cieel oogpunt, temeer daar volgens
de in voorbereiding zijnde nieuwe
Onderwijswet, ook de bouwkosten
der bijzondere school door de ge
meente moeten worden betaald.
Op grond van het bovenstaande
stellen wij u voor uw besluit van
den 22 Februari 1916 tot bouw van
een school voor lager onderwijs
aan de Doggersvaart in te trekken,
onder voorwaarde:
a. dat het bouwplan voor de bij
zondere school aan de Doggers-
vaart door de Protestantsche
Schoolvereeniging wordt gewijzigd
in dien zin, dat de school zal be
staan uit drie gewone schoolloka
len, benevens oen gymnastiek
lokaal, zooals dat voor openbare
scholen vereischt wordt;
b. dat de Protestantsche School-
Londan, 27 Sipt.
Een inval in den Helder
van de^Engelsche
stoffen heeft eenige maanden geleden
bij de firma I. Grunwald plaats gehad.
W(j waren toen in de gelegenheid
ds prima kwaliteiten Engelsohe
stoffen aan te koopen. Vooral in de
boerenstellen, waarvan wy in ons
magazyn Keizerstraat 108 bij de
Keizersbrug, een reusachtige voor
raad aan volle stukken in voorraad
hebben, kunnen wij onze uitgebreide
heerancliéntèle kolossaal goed'
koope aanbiedingen doen, zoo goed
koop, dat de vredeepryzen bijna weder
bereikt zyn. - Iedere demi, ieder
costuum, door ons Daar maat ver
vaardigd, is chique afgewerkt en
prima van ooupe.
Profiteert van onze aanbieding, en
bezoekt in ieder geval (zonder eenige
verplichting tot koopen) ons magazyn
Keizerstraat 108 (bovenwinkel), om
aldaar de reusachtige voorraad te
bezichtigen.
Demi vanaf f 80.
Costuum f 85.
I. GRUNWALD,
Keizerstraat 108.
vereeniging van de gemeente over
neemt het indertijd voor den bouw
der openbare lagere school aange
kochte terrein aan de Doggers
vaart voor den prijs door de ge
meente betaald, plus de op den
aankoop gevallen kosten.
Door den oud-wethouder, den
heer P. de Geus, is naar aanleiding
van dit voorstel onderstaand schrij
ven aan den raad gericht:
Ondergeteekende, vernomen heb
bende dat er plannen bij het Col
lege van B. en W. aanhangig zijn,
ten einde aan den Raad voorstelleu
te doen „om het besluit tot het bou
wen van een Openbare School aan
de Doggersvaart weer in te trek
ken", heeft de eer uw College drin
gend te verzoeken, een eventueel
voorstel van deze strekking niet
aan te nemen.
Hij vermeent tot dit verzoek ten
volle gerechtigd te zijn, aangezien
het Raadsbesluit tot stichting dezer
„openbare" school reeds dagtee-
kent van 1916, en de uitvoering
van dit besluit slechts vertraagd is
geworden door de „financieele" be
zwaren, die de toenmalige Regee-
ring had tegen een spoedige uit
voering dezer bouwplannen. Ten
overvloede bekrachtigde de Raad
het besluit tot den bouw vervol
gens nögmaals, nadat gebleken was
dat de thans aan het bewind zijnde
Minister de toegezegde extra bouw-
subsidie niet zou voorstellen te
geven.
Daarna besloot de Raad, naar
aanleiding van een adres van be
woners van den omtrek „Doggers
vaart", om B. en W. te machtigen
„tot den bouw dier onenbare school
over te gaan", behoudens den uit
slag van een onderzoek naar de
gezindheid der direct belangheb
benden ten opzichte van voorkeur
voor „openbaar" of „bijzonder" on
derwijs. Waar uit dat onderzoek
ten duidelijkste is gebleken, „dat
de groote meerderheid van deze
belanghebbenden „openbaar" on
derwijs voor hunne kinderen ver
langden", besloot het College van
B. en W. vervolgens om de aan
besteding der school te publicee-
ren, en zou, zonder een besluit van
den Raad 't welk dit alles weer te
niet zou doen, de Voorzitter van
uw College verplicht zijn om aan
dit besluit uitvoering te geven.
Het komt ondergeteekende voor,
dat de goede trouw van het thans
bestaande College van B. en W.
eischt, de eerlijke uitvoering van
do indertijd wettig genomen be
sluiten, om van andere overwegin
gen (principes) maar niet te spre
ken.
Redenen waarom ondergeteeken
de uw College beleefd, doch „met
den meesten aandrang" verzoekt,
om een eventueel voorstel „tot in
trekking van het besluit tot het
bouwen van een openbare school
aan de Doggersvaart", niet goed te
keuren.
't Welk doende, enz.
Rechtsgeding bioscopen.
B. en W. hebben het volgend
schrijven aan den Raad der ge
meente gericht:
Onder de maatregelen, tot het
nemen waarvan het Gemeentebe
stuur zich gedurende den oorlogs
tijd genoodzaakt heeft gezien, ten
einde met de beperkte gasproduc
tie zoo doelmatig mogelijk in de
bestaande behoefte te kunnen voor
zien, behoorde o.m. het vorderen
van een extra betaling indien het
werkelijk verbruik een bepaald,
te voren vastgesteld rantsoen, te
boven ging.
Die vorderingen moesten ten
aanzien van enkele verbruikers tot
heden blijven rusten, omdat de be
trokkenen weigerachtig bleven aan
hun verplichting tot betaling te
voldoen.
Wij hebben destijds reeds on
middellijk het voonemen opgevat
om de nalatigen, indien zij in hun
weigering tot betaling mochten
volharden, langs gerechtelijken
weg tot het nakomen van hun ver
plichtingen te dwingen.
Wijl echter met de voorbereiding
van zaken als deze uiteraard veel
tijd ls gemoeid, is het ons niet mo
gen gelukken reeds thans een vol
ledig voorstel bij uwe vergadering
aanhangig te maken, waaronder
alle nalatigen, zonder uitzonde
ring, zijn begrepen. Terwijl wij u
dan ook verzoeken wel de verze
kering te willen aanvaarden, dat
wij zoodra mogelijk een zóó ver
strekkend voorstel hij u ter tafel
zullen brengen, stellen wij u thans
voor, door vaststelling van het hier
onder afgedrukte besluit, voors
hands een rechtsgeding te voeren
tegen enkele exploitanten van hier
gevestigde bioscoopondernemingen
ten aanzien van welke de voorbe
reidende maatregelen reeds zijn
getroffen 'en het vereischte rechts
kundig advies is ingewonnen.
Aldus:
De Raad der gemeente Helder,
Gezien het voorstel van Burge
meester en Wethouders en het
rechtskundig advies van Mr. J.
Kappeijne van de Coppello,
Gelet op de artt. 143 en 194 der
Gemeentewet, besluit:
een rechtsgeding te voeren tegen:
le. de Naamlooze Vennootschap
„Witte Bioscoop";
2e. de Naamlooze Vennootschap
„Cinema Palace", welke debitouren
ter zake van het door hen ver
bruikte gas boven het vastgestelde
rantsoen verschuldigd zijn:
die sub le gemeld 1402.90, zijn
de voor de door haar geëxploiteer
de „Eerste Heldersche Bioscoop"
678.58 en voor de „Witte Bios
coop" 724.22;
die sub 2e gemeld 2017.67.
Subsidie Volkszang.
Het Centraal Bureau van den
Nederlandschen Volkszangbond
heeft zich bij schrijven van 1 Aug.
j.1. tot den gemeenteraad gewend
met het verzoek om ten behoeve
van de verbetering van den volks
zang, een jaarlijksch subsidie uit
de gemeentekas te mogen ontvan
gen van 300.
Reeds eerder hebben B. en W.
gelegenheid gehad het standpunt,
dat naar hun inzien tegenover de
beoefening van die kunst door de
overheid behoort te worden inge
nomen, uiteen te zetten. Daarbij
kan gebleken zijn, dat het geen
aanbeveling verdient, door de ver
leening van eenig subsidie, stilzwij
gend mede te werken tot de aan
kweeking van een sektegeest onder
de ingezetenen.
Maar behalve dit bezwaar, dat
thans niet ter zake dienende is,
meenen B. en W. in het onderha
vige geval tegen inwilliging van
het verzoek te moeten opkomen,
omdat eenerzijds, door toekenning
van meerdere subsidies voor het
bovenomschreven doel de gemeen
tekas te zwaar zou worden belast,
terwijl aan den anderen kant geen
enkele consequentie, die men uit
's Raads besluit van 23 Juni j.1., tot
het verleenen van een subsidie aan
„Toonkunst", zou willen trekken,
daartoe behoeft te leiden. Met de
verleening van laatstbedoeld sub
sidie toch kunnen de algemeene be
langen van het volkszangonder
wijs geacht worden genoegzaam te
zijn gediend.
B. en W. stellen derhalve voor
afwijzend op het verzoek te be
schikken.
Reisplan Hr. Ms. „De Ruyter".
Volgens telegrafisch bericht van
den commandant der zeemacht^ in
Oost-Indië is een kleine wijziging
gebracht in het reisplan van Hr.
Ms. pantserschip „De Ruyter",
waardoor dit schip thans den lsten
October van Priok vertrekt en de
verdere reis als volgt verder zal
maken: aankomst te Sabang onge
veer 6 October, te Colombo 14 Oc
tober, te Aden 22 October, te Port-
Said 31 October, te Algiers 9 No
vember, te Nieuwediep 21 No
vember.
Zeepost naar Indlë.
De directeur van het postkan
toor Amsterdam brengt ter kennis,
dat brievenmalen zullen worden
verzonden naar Ned. Oost-Indië
per s.s. „Oranje" van de Stoomv.
Mij. „Nederland".
Het zeeposttarief ls op deze zen
dingen van toepassing.
Laatste buslichting ten postkan
tore alhier 3 Oct. 5 uur 's middags;
aangeteekende stukken tot 3 uur
'8 middags. Voor groote partijen
drukwerken aanmerkelijk vroeger.
Postpakketten voor deze gele
genheid kunnen worden aangebo
den tot 2 uur 's middags.
Commissie van Overheidspersoneel
Zooals reeds in dit blad is be
kend gemaakt, werd den 13 Sep
tember 1919, op initiatief van het
Nederlandsch Onderwijzers Ge
nootschap afd. Helder in het Mili
tair Tehuis in de Spoorstraat ^cen
vergadering gehouden, waarbij de
diverse organisaties van ambtena
ren en werklieden in overheids
dienst werden uitgenoodigd, tot
bespreking van een gezamelijk te
voeren actie ten einde onze ge
meente in de le klasse van-het be
zoldigingsbesluit geplaatst te krij
gen.
Het voorloopig resultaat van de
ze vergadering is geweest, dat een
Commissie werd gevormd, waarin
zitting werd genomen door verte
genwoordigers der onderstaande
organisaties:
Vereeniging van Hoogere Bur
gerschool leeraren; Vereen, van
Vakschoolleeraren en leeraressen;
Vereen, van Administratief perso
neel van '8 Rijkswerf; Vereen, van
Bijzondere Christelijke Onderwij
zers; Vereen, van Rijkswerklieden
„Onderling Belang"; Afd. Helder
van het Nederl. Onderwijzers Ge
nootschap; Afd. Helder van de
Centrale Ambtenaarsbond; Afd.
Helder van de Roomsch Katholieke
Ambtenaarsbond; Afd. Helder van
de Centrale Bond van Post, tele
graaf- en telefoonpersoneel; Afd.
Helder van de Bond van Nederl.
Onderwijzers.
Woensdag 24 September hield
bovengenoemde commissie haar
eerste vergadering ter bespreking
van de wijze waarop zij denkt deze
actie te zullen voeren, terwijl een
bestuur werd gekozen bestaande
uit de Heeren Pieters, Voorzitter,
Vosstraat 18 en H. v. d. Poll, Se
cretaris, le Vroonstraat 50.
Door het verkrijgen van statis
tische gegevens, betreffende de
prijzen van levensmiddelen, huis
houdelijke artikelen, de kosten voor
het ontvangen van onderwijs, be
lastingen, huurwaarden enz. en
deze te vergelijken met de door
haar te verzamelen gegevens van
de gemeenten, die reeds in de lè
klasse zijn, en van de 2e naar de
le zijn overgegaan, hoopt zij aan
te kunnen toonen, dat deze ge-,
meente haar recht kan doen gel
den om in de le klasse te worden
opgenomen.
Waar het door de oommissie be
oogde doel, n.1. onze ambtenaren
en werklieden in overheidsdienst
de plaats te doen innemen waarop
zij recht hebben, niet alleen is een
belang der betrokkenen maar ook
in het belang van onze gemeente,
heeft zij zich op het standpunt ge
steld zooveel mogelijk publiciteit
aan hare werkzaamheden te geven,
en de organisaties, die nog geen
bewijzen van sympathie hebben
gegeven met haar doel, uit te noo
digen alsnog een vertegenwoordi
ger voor de commissie aan te
wijzen.
BINNENLAND.
De uitspraak der looncommls9le
In de Typografie.
De Looncommissie, welke naar
aanleiding van de uitspraak van
de Commissie van Arbitrage is
samengesteld, heeft Woensdag 24
September uitspraak gedaan. De
vraag, of de eoonomische omstan
digheden der laatste maanden
aanleiding geven, om de loonen
van af 29 September 1919 voor den
verderen duur der contractsperio
de te wijzigen, werd met algemee
ne stemmen bevestigd, beantwoord.
Tevens werd met algemeeno
stemmen vastgesteld, welke de wij
zigingen zullen zijn.
Voor de werknemers der eerste
loonklasse werd een crisistoeslag
vastgesteld van 3.60 voor de eer
ste gemeenteklasse, van 3.40 vooi
de tweede gemeenteklasse, van
3.20 voor de derde gemeenteklas
se en zoo vervolgens afdalend met
twintig cent per gemeenteklasse
tot 2 voor de negende gemeente-
Voor de werknemers der tweede
loonklasse werd een crisistoeslag
vastgesteld van twee gulden voor
de eerste gemeenteklasse, van ƒ1.91)
voor de tweede gemeenteklasse en
zoo vervolgens afdalende met tien
cent per gemeenteklasse tot ƒ1.20
voor de negende gemeenteklasse.
De werknemers der tweede loon
klasse, welke gehuwd zijn, zullen
denzclfden crisistoeslag genieten
als voor de werknemers der eerste
loonklasse in de verschillende ge
meenteklassen is bepaald.
De leerlingen zullen geen ver
hooging ontvangen.
Alle verhoogingen, om welke re
den ook, na den 80en Juni 1919
aan alle werknemers in eenige in
richting collectief gegeven, mogen
van den hierboven bedoelden cri
sistoeslag worden afgetrokken.
De percentage-getallen voor over
werk worden niet verhoogd.
Vereenigingen van personeel
In '«Rijksdienst.
Men schrijft on9:
Op 25 Sept. 1Ö19 werden door
Zijne Excellentie den Minister van
Marine in audiëntie ontvangen de
heeren F. Perdok Hzn. en H, P.
Baak, bestuursleden van de Cen
trale van Personeel in 's Rijks
dienst en de besturen van verschil
lende organisaties bij het Loods
wezen, aangesloten bij de „Cen
trale".
De Minister zegde toe, dat in
Oot. a.s. een bevordering zou plaats
hebben van het lager personeel in
den loodsdienst (matrozen en loods-
kweekelingen).
Door Zijne Exc. werd een onder
zoek toegezegd naar de onbillijke
werking van de voedingsgelaen
voor het loodspersoneel.
De nadeelige gevolgen, voort
spruitende uit het detacheeren van
dit personeel werd besproken. Ook
hierbij zei de Minister een nader
onderzoek toe.
Aan het eind werd door de de
putatie het benoemen van een Com
missie van Overleg, die zal worden
gehoord over persoonlijke aangele
genheden, verdedigd. Dit zal door
den Minister goed onder het oog
worden gezien, terwijl Z. Exc. aan
een commissie uit dit personèel
begin Oct. zal toestaan, in samen
werking met den heer Perdok, een
rondreis te maken door de ver
schillende districten, teneinde de
redenen van ontevredenheid onder
het loodspersoneel te onderzoeken,
om daarna rapport uit te kunnen
brengen.
Tevens werd besproken om het
burgerpersoneel van het Marine-
Hospitaal te Willemsoord gelijk te
stellen in belooning als dezelfde
categorieën van werklieden der
Marinewerf en geen gepension-
neerden voor die werkzaamheden
te gaan aannemen.
Nogmaals werd aangedrongen
om de tegenwoordige nieuwe maxi-
mumloonen aan allen toe te passen
als de minimumloonen, in afwach
ting van de definitiève loonrege
ling.
Z. Exc. zegde overweging toe
voor beide punten.
Het boveügenoemd bestuur heeft
den indruk gekregen dat beide pun
ten zullen worden toegepast.
De prijs dor vrije suiker.
Naar men aan het Ned. Corr. Bureau
van bevoegde zijde mededeelt, la onge
grond het bericht, overgenomen uit het
„Weekblad voor den handel in kruide
nierswaren", volgens hetwelk 1 October
de prijs der vrije suiker verhoogd zou
worden tot 0.60 por pond. In verband
ihet den wereldprijs is te verwachten
een prija.van 0.46 h f 0.48, hoogstens
f 0.50 per pond.
Spoorwegongeluk te Weesp.
Op 9 September 1.1. hebben een 30-tal
dagvuardingen voor de Rechtbank te
Amstordam gediend in verband met het
spoorwegongeluk te Weesp op 13 Sep
tember 1918.
De gestelde schuld van do H.IJ.S.M.
wordt daarin gebaseerd:
1°. op het slechte onderhoud van den
spoordijk;
2°. Op het niet nemen van maatrege
len, ondanks den zeer hevigen regenval
gedurende de veertien dagen, aan het
ongeluk voorafgegaan;
3°. Op het niet verhinderen, dat in
het zandlichaam van de spoorbaan kwel
water uit het Merwede-kanaal kon
komen;
4°. Op de omstandigheid, dat eerst
na het ongeval voor goede afwatering
der spoorbaan is gezorgd;
5°. Op de omstandigheid, dat de op
hoogingen der spoorbaan onoordeel
kundig zijn geschied;
6°. Op de omstandigheid, dat de trein
te zwaar was en te hard heeft gereden
om door een dijk als de onderhavige
na zulk een xegenperiode to worden ge
dragen.
Al deze punten worden in de dag
vaardingen in den br,eede In 22 ver
schillende punten omschreven.
Do procedures zullen wel gerulmen
tijd in beslag nemen. Voor. de Recht
bank is door de eischende partij op 23
September j.1. van eisch gediend. Over
vijf weken zal de tegenpartij ant
woorden, tenzij er verder uitstel wordt
gevraagd.
Dat bet In deze procedures, bij ver
oordeeling der H.IJ.S.M., over belang
rijke bedragen gaat, zal wel niet be-
ho ven te worden gezegd.
Een nationale uniform?
Allen, die overtuigd zijn, dat een der
voornaamste rodenen van do onvol
doende eenheid tusschen volk en weer
macht is, dat de laatste een te weinig
nationaal karakter draagt, zullen met
instemming vernomen hebben, dat het
Congres voor de Weerkracht zich in de
ia-genomen motie verklaard heeft voor
weerbaarmaking des volks, in n a t i o-
aaien zin.
Terwijl de kolonel v. d. Belt in zijn
bekende brochure met nadruk gewezen
heeft op de dringende noodzakelijkheid
van afschaffing van die anti-nationale
instelling bij uitnemendheid, de kazerne,
en deze te vervangen door het kamp
(reeds populair gewordep door de vele
kampen van Volksweerbaarheid, Pad
vinders vereenigingen, M eisj esbonden,
enz.), heeft de vereeniging „üns Leger"
'het initiatief genomen, om te trachten
nog in een ander opzicht te komen tot
oen leger, dat meer met hot volkseigen
in overeenstemming is.
Dat initiatief betreft do kleeding.
Naar aanleiding van ministerieele plan
nen betreffende uniformvcrandering,
hoeft n.1. „Ons Leger" onlangs een
algemeenen- oproep gedaan om denk
beelden, modellen, enz. in te zenden
omtrent de wijze, waarop men meent,
dat de Nederlandsche soldaat moet ge
kleed zijn.
Dientengevolge heeft de vereeniging
voeling gekregen met do „Nederland
sche Vereeniging voor Ambachts- on
Nijverheidskunst", waarna besprekingen
zijn gehouden met het departement van
oorlog, om zoo mogelijk te komen tot
do oplossing van de uniformquaestie in
nationalen geest.
Wellicht, dat de Nederlandsche boI-
daat nu verlost zal worden van zijn
uitheemsche lcleedij, die toch nooit vol
doet aan zijn Hollandsch lichaam en
misschien verdwijnt dan ook die stijvo
staande kraag, waarmede hij het dade
lijk bij elke oefening te kwaad krijgt,
om plaats te maken voor eeu slap, lig
gend boord op een uniformblouse.
Hat doel zij een practische sportklee-
ding, waarin de man zich vrij gevoelt
on niet als in een keurslijf geregen. Niet
vergeten moet hierbij worden, dat,
wanneer het stelsel v. d. Bolt of een
dergelijk stelsel wordt ingevoerd on
daartoe zal men moeten Komon, al ware
het alleen om finaneïeelo redenen
do soldaat alleen militair, en dus ln
uniform gekleed Ie, de uren per week,
waarin hij gedurende drie jaar in of
olj zijn woonplaats geoefend wordt, en
tijdens de oefeningen in grooter ver
band, waartoe hij in vaste kampen ge
legerd wordt.
Aan de uniform kan dus wijwel uit
sluitend de eisch van praktisch gesteld
worden.
GEMENGD NIEUWS.
Kazernebrand.
In den nacht van Woensdag op
Donderdag werd, naar de „Asser
Crt." meldt, in de Hendrikkazeruo
te Assen brand op een der rust
kamers ontdekt. Onmiddellijk wer
den de garnizoens-commandant en
andere autoriteiten gewaarschuwd,
die evenals de hoofdinspecteur van
politie spoedig ter plaatse waren.
Met emmers water werd het
vuur, dat zich nog slechts tot en
kele stroozakken beperkt had, ge-
bluscht, zoodat een groot onheil
voorkomen werd.
Een onderzoek is Ingesteld. Zeer
waarschynlijk is hier opzet in het
spel.
Een belangrijke arrestatie.
Te Driebergen zijn twee zeer bo-
ruchte personen aangehouden, die
een groot aantal inbraken gepleegd
hebben in de omgeving van Am
sterdam, 't Gooi en Zeist. Door deze
aanhouding kwam de politie op het
spoor van twee medeplichtigen, die
te Utrecht gearresteerd konden
.worden, terwijl vermoedelijk spoe
dig de geheele bende, die reeds zoo
lang het Gooi en Amsterdam tot
operatieveld koos, opgespoord zal
z^n.
Moord en diefstal
Te Heerlen ls Donderdagmorgen
een alleenwonende bejfiarde man
vermoord in zyn leeg geroofde
woning gevonden.