HELDERSCHECOURANT
Tweede Blad.
MAISOH DEKKER - SCHUI1T,
HiMffidii Meubeltransport- en
No. 5147
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1919
47e JAARGANG
Redaoteur-Uitgevr i C. DB BOIR Jr., Helder. - Oplaag 7000 AbopnmmeiitaprljaIn do «tsri t 1.16, per pomt 1 1.40, Buitenland f 2.40. - Loaa» ex. 3 c«. - Advrtentlên per regel 17' ot.
Op- en ondergang van Zon en Maan
en lijd van hoogwater (Texel).
(Wintertijd.)
Maan
Zon
Hoogwater
September.
op:
onder
op:
onder
v.m.:
n.m.
Zondag
28 m.
10.82
a.
7.19
8.57
5.45
10.15
10.35
Maandag
29
11.81
7.88
5.69
5.42
10.50
116
Dinsdag
30 a.
0.25
8.44
6.-
5.39
11.20
11.85
October.
Woensdag
1
1.11
9.86
8.1
5.87
11.55
Donderdag
2
1.61
10.87
6.2
5.35
0.5
0.35
Vrijdag
3
2.25
11.42
6.3
5.34
0.50
1.35
Zaterdag
2.55
6.5
5.32
1.5
2.55
DE WEEK.
28 September.
Prinsjesdag van September '19 is
voorbijgegaan als een droom van
zonneweelde en goudglans. De Ko
ningin, wederom in de groote gala
koets den tocht makend van Paleis
naar Ridderzaal, vice versa, werd
toegejuicht op een wijze, die deed
beseffen, hoe hecht nog steeds de
band is tussclien de overgroote
meerderheid van bet Nederland-
ische volk en het Huis van Oranje.
Men zag H. M. blozend van gezond
heid en de herinnering werd verle
vendigd aan de plichtsbetrachting,
de toewijding, het diepe besef van
den ernst der tijden en van de noo-
den des volks, waardoor deze no
bele Vorstin zich vooral ook in de
bange jaren van wereldcrisis heeft
onderscheiden. De Troonrede, in
den middag van Dinsdag 16 Sep
tember j.1. in de Ridderzaal uitge
sproken, de langste, uitvoerigste,
die ooit door hfet Hoofd van Staat
in het constitutioneele Koninkrijk
ter opening van eene zitting is ge
houden! maakt met dankbaar
heid en voldoening melding van
het gelukkige feit, dat ons land bui
ten den oorlog is gebleven, maar is
zeer zeker ernstig van toon. De Ko
ningin verklaart er in, dat de finan
tieele toestand haar „met groote
zorg vervult". En dat sombere
woord is helaas niet overdre
ven. Wij staan verduidelijkt de
Nota, die het nieuwe ontwerp-Bud
get. voor 1920 vergezelt, nog een*
- voor een tekort van bijna 377
millioen gulden. Welk bedrag on
getwijfeld nog met ettelijke mil-
lioenen zal stijgen. Er zijn de vele
tientallen millioenen aan Crisis-
schuld. Wie reeds, in ellendig alar
misme, van een naderend of drei
gend staatsbankroet spreken, doen
mee, bewust of onbewust aan
het ondermijnen van ons nationaal
krediet. Voor dergelijk de alarm
klok luiden is nog geen reden.
Maar ernstig, zorgwekkend, is de
toestand ongetwijfeld. Straks 30
September zullen in de Tweede
Kamer, die vervolgens tot 14 Octo-
ber m de afdeelingen gaat tot het
onderzoeken van Staatsbegrooting
•en nog een dikken stapel groote en
kleinere ontwerpen de interpel-
latiën worden gehouden in verband
met den eisch van lotsverbetering
voor allerlei categorieën van Rijks
ambtenaren en -werklieden. Die
eischen zullen geheel of gedeelte
lijk moeten worden ingewilligd. De
strijd der consumenten tegen de
duurte, de woekerprijzen, wordt
met toenemende kracht voortgezet,
maar inmiddels draaien wij nog
steeds in den vicieusen cirkel duur
te— loonsverhooging rond. Minister
De Vries doet in de Troonrede en
kele middelen noemen, welke
Z.Exc. te baat zal nemen om het
groote gat te stoppen. Maar hjj
beseft natuurlijk zelf, hoe 't vlie-
gen-in brouwketel zijn en H. M.
voegt erbij, dat verdere maatrege
len in voorbereiding zijn.
Het vrijz.-democratisch voorstel
betreffende de heffing-in eens, ver
mogen en bedrijfsinkomsten tref
fend, de fortuinen beneden de
16.000 vrijlatend, is by het Lager
huis ingediend en ook uit Recht-
sche, met name Katholieke kringen
komt de aandrang, dat de minister
van Financiën zal streven, zal mee
helpen, m de richting van een
compromis.
De kritiek op mr. De Vries'
gestie is zeer scherp. De „N. Ct."
zegt, dat er komen moet „een ra
tioneel stelsel van belastingen, dat
lusschen het levend en toekomend
geslacht de lasten, die op ons rus
ten, naar billijkheid verdeelt, zon
der dat de productieve kracht dei-
natie wordt bedreigd en zóó dat in
derdaad het grootste deel daarvan
gedragen wordt door de sterkste
■chouders". Dat 's ministers ont
werp op den vermogens-aanwas,
zooals dat daar ligt, ook slechts
eenigermate aan dien eisch beant
woordt, deze vraag wordt vrij
wel algemeen ontkennend beant
woord. „De millioenen-nota", al
dus de „N. Ct." nog, „heeft niet
den indruk weten te wekken, dat
de minister van Financiën zich be
wust is van den buitengewonen
ernst en de groote zorgelijkheid
van onzen financieelen toestand.
Hij spreekt daarover, maar de be
wijzen ontbreken helaas. Veeleer
zijn er aanwijzingen, dat hij de
situatie niet doorziet en zioh niet
bewust is van de geweldige geva
ren, waarheen wij afglijden".Dat
is scherp gezegd, maar vertolkt on
getwijfeld wat bij velen omgaati
Minister De Vries staat voor een
zwaren strijd en 't is de vraag, of
li$J zelfs met buitengewonen zin tot
toenadering, zijne positie zal kun
nen handhaven. Afgescheiden van
deze andere vraag, of 't mr. De
Vries' waarachtige wensch is, den
loodzwaren last der verantwoorde
lijkheid, op hem drukkend, te blij
ven torsen?
Mr. Fock, de met ongeveer algc-
meene steramen wederom aan de
Kroon voorgedragen praeses dei-
Tweede Kamer, de krachtige, emi
nente leider van ons Lagerhuis,
heeft 't in zijn installatie-rede, bij
het (op 18 dezer) weer aanvaarden
van zijn moeielijk ambt, gezegd: de
Kamer staat voor een jaar van zeer
groote inspanning. Het streven is
om terug te keeren tot het „goede
oude gebruik" om de Staatsbegroo
ting vóór Kerstmis af te doen en
't lijkt ernaar of de Kamer ditmaal
er in zal slagen dat ideaal tot ver
wezenlijking te brengen. Lukt 't
haAr, het zal voor een zeer aan
zienlijk deel te danken zijn aan de
onovertroffen, energiek-voortva
rende en meesterlijk-tactvolle lei
ding van den heer Fock. Maar na
tuurlijk ook aan de loyale, verstan
dige medewerking van het Huis
zelf. De heer Fock heeft den 18en
j.1. die medewerking gehuldigd. En
niet dankbaarheid moet erkend, dat
het besef der noodzakelijkheid van
zelfbeperking, van vele daden be
reiken en zoo min mogelijk woor
den verspillen, thans bij onze af
gevaardigden opleeft. Dit middel
der z.g. rantsoeneering van spreek
tijd blijkt voortreffelijk te werken,
maar ook dit uitstekende wapen
tegen het vermorsen van den na-
tionalen tijd is zwak, wanneer hij
de Kamer zelve niet de vaste wil
bestaat tot zelfbeperking. Deze is
er gelukkig, en men mag 't een
zegen noemen voor ons volk,
voor het gezag van het Parlement
ook. Een mooi, treffend oogenblik
bij het samenzijn onzer afgevaar
digden vóór hun uiteengaan tot
ultimo dezer maand, was toen dp
kranige Unie-liberaal, met aller in
stemming tot leider van de
debatten voorgedragen en dooi
de Kroon benoemd, den 16en dezer
hulde bracht aan den hoogbejaar
den nestor, den leider der chr.-his-
torisehe partij, ter gelegenheid van
het feit, dat mr. De Savorniri Lob
man toen den dag herdacht, waar
op hij veertig jaar geleden tot
Kamerlid werd gekozen. Mr. Fock
noemde den nestor een bezielend
voorbeeld van plichtsbetrachting,
toewijding, ijver voor het algemeen
belang, ondanks zijn drie-en
tachtig jaren „den jongste van al
len". En de Kamer juichte die
woorden met warmen bijval toe. De
eerbied voor den rechtschapen en
taleaitvollen man, die zijn geheele
leven heeft gewijd aan het dienen
van de publieke zaak, zooals hij dat
opvatte, ging op dat oogenblik bo
ven verschil van overtuiging en
wereldbeschouwing. Door den
hartstochtelijken, militanten, maar
steeds strikt-rechtvaardigen grijzen
kampioen te huldigen, diende de
Kamer ook ziclizelve.
Van de jongste „faits et gestes"
onzer vroede landsvaderen, wil ik
nu aanstippen, dat de Senaat, die
den 80en a.s. ook weer bijeenkomt,
thans om eindelijk de Arbeidswet
af te doen een zeer verstandig
besluit nam door te verwerpen een
voorstel tot aankoop van 34 H.A.
zandgrond „e Wageningen tegen
gemiddeld circatwintig mille
Êer H.A.!Door dat „veto" der
lerste Kamer zal de uitbreiding
der Landbouwhoogeschool moeten
uitgesteld, wat zeker te betreuren
valt. Maar 't is zeer goed, dat eens
aan sommige op O. W. beluste spe
culantjes is verduidelijkt, hoe zeker
in dezen voor de Staatskas zoo be
narden tijd het foehleelijke woord,
dat „de Staat geen weduwvrouw
is", geen recht van bestaan meei
heeft, wat trouwens nooit het geval
was!
Minister Van Karnebeek heeft,
naar aanleiding van de Vragen,
door het Kamerlid Van Doorn ge
steld, thans inlichtingen verstrekt
omtrent den stand der Belgisch-Ne-
derlandsche onderhandelineen en
onze gedelegeerden houden, thans,
na de Belgische„desiderata" nog
eens te hebben hooren toelichten,
beraad met de Regeering. Wat de
minister van Buitenlandsehe Zaken
de Kamer deed kennen, vestigt den
indruk, dat Nederland wenscht te
gaan zoover als mogelijk is ter te
gemoetkoming aan de Belgische
wenschen, maar dat niet slechts de
integriteit van ons gebied, maar
ook onze nationale waardigheid
daarbij steeds in het oog werden
gehouden tegen elke poging tot
aanranding ervan. In hoever men
ten slotte toch nog komen zal tot
meer toenadering, vereeniging van
kracht, dan aanvankelijk onder
steld werd, moet men afwachten.
Doch ook wanneer dat bereikt
wordt, zal geruimen tijd moeten
verloopen eer het „annexionistisch
avontuur" in Patria „vergeven en
vergeten" is!
In de gelederen der typografen is
althans voor het oogenblik de
rust teruggekeerd, 't compromis
aanvaard, het gevaar voor sta
king in de meelfabrieken dreigt
thans en in de binnen-beurtvaart is
de „strike" uitgebarsten en breidt
zij zich in bedenkelijke mate uit.
Het „Nationaal Congres voor de
Weerkracht van het Nederlandsche
Volk" geeft blijk van een wakke
i-en, gezonden geest, waarover men
zich heeft te verblijden.
En er zijn nog meer „lichtpunten
in de duisternis". Augustus '19
toont een accrès der Rijksmiddelen,
met Aug. '18 vergeleken, van bijna
tien millioen. In normale tijden zou
dat stof tot groote vreugde geven.
Eilacy. de duisternis, het on
rust-wekkende, blijft overheer-
schen. En meer dan ooit zijn nu
sterke gidsen noodig, met scherp
oog en vaste hand, om ons door „de
nevelen" te leiden. Houden wij die
gidsen vooral in eere!
Mr. ANTONIO.
BUITENLAND.
DE VREDESONDERHANDELINGEN.
De goallieerden en Roemenië.
Sir George Clark, die naar Roemenië
is gezonden ora Bratianu een nota van
de genllicorden te overhandigen, is te
Brost aangekomen. Na zijn terugkeer
to Parijs zal de opperste raad spoedig
een beslissing nemen in de Hongnarsche
en Roemoensclie quaesties.
Naar do „Echo de Paris" meldt, be
sloot Bratianu de nota niofc to publi-
cooren, daar hierdoor de openbare
ning zou worden gcirriteerd en het
sluiten van een overeenkomst bemoei
lijkt zou zijn. De Britsche gcdelogeerde
is zoo verzoenend mogelijk opgetreden.
Men gelooft, dat Roemenië niet weigert
de Entente alle mogelijke voldoening
e geven; het is bereid zijn troepen
terug te roepen uit Boedapest, met de
Entente samen te werken tot handha
ving van de orde in Hongarije; aan de
lomniissie van herstel een lijst te ov
handigen van het oorlogsmaterieel enz.
tijdens do laatste campagne in beslag
genomen; maar het hoopt, dat de ge
allieerden niet verdei in hun eischen
zullen gaan.
Spitsbergen.
De raad van vijf heeft Donderdag ver
gaderd ouder voorzitterschap van Tar-
dieu, daar Pichon bij de kamervergade
ring tegenwoordig moest zijn. De raad
heeft het rapport van de commissie van
Spitsbergen goedgekeurd. De souvorei-
niteit over don Archipel van Spitsber
gen is aan Noorwegen toegekend onder
zeker voorbehoud inzake de verkregen
rechten van vreemdelingen en in zake
de mijn-exploitatie.
Fiume.
Do „llomme Lïbre" zegt in een hoofd
artikel, dat het incident van Fiume
reeds to lang heeft geduurd. De wolken
pakken zich steeds dichter samen en
't wordt tijd voor het naderend onweer
op zijn hoede te zijn, als men wil voor
komen. dat het den wereldvrede ver
stoort. Indien Italië er niet in sluugt
d'Annuuzio en zijn volgelingen tot rede
to brengen, zullen represailles bezwaar
lijk kunnen uitblijven,
De maatregelen, door de Italiaunsche
rogeering aangekondigd, lijken de
„llomme Libre" niet doeltreffend. Er
zou ecu ramp uit kunnen voortkomen
als Zuid-Slavië. in de meening, dat die
maatregelen maar voor de leus zijn. op
oigen gelegenheid een einde aan deze
belachelijke komedie maken.
De terugslag op geheel Europa zon
hoogst gevaarlijk zijn.
Als hot nog tijd is om dat te vaor-
komen, moot het voorkomen worden.
DUITSCHLAND.
Het woord „moordcentrales" is niet
6locht gevonden, om do organisatie aan
te duiden, die beschreven staat in een
door den Pruisischen minister-president
Hirsch voorgelezen communistische cir-
:ulaire. ..Moordcentrales" zouden cr
moeten komen in Duitschlaud, Oosten
rijk en Tsjeclio-Slowakije. De centrales
goven hun bevelen aan de, opzettelijk
daarvoor uit te kiezen, plaatselijke
„politieke groepen," die door de centrale
aangewezen personen onmiddellijk moe
ten doen „verdwijnen". De dader wordt
aangewezen door liet lot. Volvoert hij
de daad (d. i. den moord) niet binnen
24 uur, dan wordt hij zelf omgebracht.
Dezo organisatie doet sterk denken
m de veemgerichten in de middel
eeuwen, de Napolitaansche camorrn, cn
dergelijke geheime genootschappen, die
tegenwoordig op zijn hoogst nog in
omans voorkomen.
De moord op den inspecteur Blau
behoort echter uiet tot het rijk dor
verbeelding, en dit schijnt ook niet het
geval te zijn met het complot tegen den
politiespion Hartung en anderen te
Halle. Dat de autoriteiten geneigd zijn
deze gebeurtenissen te verklaren als de
eerste teckeuen van werkzaamheid van
een reeds bestaande moordcentrale, zoo
als die in de communistische circulaire
beschreven Avordt, is niet zoo onbogrij-
pelijk, als men in het oog houdt, dat te
Boedapest tijdens liet communistisch be
wind precies zulk een moordbureau,
met behulp van „terreur-troepen", met
„groot succos" aan liet werk is geweest
en dat dit geschiedde op Russisch voor
beeld.
Het nieuwe plan tot verovering van
München voor de communisten nmg ook
cenigen naam hebben. De onafhanke
lijke bladen kunnen er op wijzen, dat
er een verschil is tusschen moordenaars,
dio communist zijn geAvorden, om onder
den dekmautel van een politieke over
tuiging gomakkelijker hun slag te slaan,
en communisten, die sluipmoorden be
drijven, omdat zij meenen zoo hot best
tot heil van de menscbheid werkzaam
te zijn, liet publiek zal voor deze nuance
weinig gevoelig zijn, overmits liet voor
de slachtoffers geen practisch A'erscliil
oplevert, door Avelk soort van sluip
moordenaars zij worden omgebracht..
Daar de sluipmoord, hetzij het een echte
politieke, of een nagemaakte politieke
sluipmoord is, zich niet in populariteit
mag verheugen, maar algemeen afschuAv
inboezemt, zullen al die ontdekkingen
omtrent de communistische wijze van
werken, en wat naar aanleiding daarvan
verder mag worden verondersteld, de
kansen \'au het communisme in Duitscli-
land nog geringer maken dan zij al
Avaren, en ook de positie van lien be
dreigen, die in do oogen van tegen
standers niet ver van de communisten
afstaan.
Onlangs nog door de geschiedenis van
het „jodenvaandeltje", die aanleiding
gaf tot do ruzie „Vorw&rts"Noske
Schoidemann. In de kiem was het een
bedreiging van de regeeriug van rechts.
Het gevaar voor een monarchistische
reactie scheen weer om den hoek te
komen kijken.
Nu Aveor de moordcentrales, Avaarbij
het gevaar van links zich nog eens aan
den horizont vertoont.
Zoo Avae het te verwachten
zal het nog langen tijd voortduren: de
legeiiAvoordige rogeering zal zich steeds
Ingezonden medodeeling.
KANAAL WEG 104.
EXPOSITIE
MODELHOEOEN,
BONTMUTSEN
EN
CHAPELLERIES.
tegen gevaren van beide zijden hebben
te verdedigen, die elkander bovendien
wederzijds in de baud werken. Het ge
vaar van links drijft de middenmoot
naar rechts en andersom. En de tijden
zijn moeilijk, voor welke Duitsehe re-
gooring dan ook. Men kan nooit, weten,
>1' op een oogenblik van zwakte de
•ogcering niet zal moeten zwichten, al
ziet het daar op hot moment geënszim
naar uit. (N. R. Ct.).
De zilver-vloot.
In Malmö kwam dezer dagen een
elegant Dnitsch zeiljacht aan uit Kiel.
Terwijl men aan wal zich verbaasde
over het thans zoo zeldzame schouwspel
van een Duitsch luxe-vaartuig, begon
de bemanning do lading te lossen: zes
tig kisten. Die onmiddellijk gebracht
werden naar het douane-kantoor. (Se
dert de prins von Wied cr mot zijn
nnokkelvliegtuig zoo leclijk invloog,
schijnt men in Dnitsehlund voorzichti
ger geworden te zijn). In de kisten
Avaren geborgen, behalve zoor nuttige
liandcls-artikHen, kostbaar zilver- en
goudwerk.
Do bemanning bestond uit. vier ofli-
:ieron.
De eigenaar van deze lading is tot
ïu niet bekend.
FRANKRIJK,
liet vredesverdrag in de Kamer,
lu de Kamerzitting van Woensdag
hooft Bartliou. algemeen rapporteur van
de vredescominissie, de volgende vraag
jesteld: Laten wij de eerlijkheid dei-
Ver. Staten en de rechtschapenheid van
liet woord van hun president niet in
tw ijfel trekken, doch er nota van nemen,
dat de goedkeuring van het. verdrag
daar op groote moeilijkheden stuit. In
dien de Ver. Staten het bondgenoot
schappelijk verdrag en de overeenkomst
betreffende den Aolkenbond niet ratifi-
ceeren, of ze wijzigen, wat. zal dan de
positie van Frankrijk zijn?
Verscheiden leden der regeering ant-
Avoordden, o.a. Audré Tardieu, algemeen
ommissaris voor de Fransch-Ameri-
kaausche aangelegenheden, die zeide,
dat een groot deel der moening in
Amerika overtuigd is van do noodzake
lijkheid van een verbond met Europa.
Ik heb alle vertrouAven in de bekrachti
ging van het verdrag door do Ver. Sta
ten. Het laat geen twijfel of de volken
bond kan. volgens de bepalingen van
hot verdrag, ook bestaan, indien de
Ver. Staten er geen deel a'an uitmaken.
Wij kunnen slechts Avensclien, dat de
Amerikaansche Senaat zich bij liet ver
drag zal aansluiten, doch indien het
tegenovergestelde zou geschieden, is
juridisch de oplossing aangeduid.
Daar Bartliou opuieinv zijn vraag had
gesteld, zich daarbij tot den minister
president richtend, legde Cleraenceau
de volgende a-orklaring af: Wij weten
allen, dat het vredesverdrag voor alle
belanghebbende landen moet worden ge
ratificeerd. Bartliou zegt, dat er één
overeenkomst is. Wat geschiedt er, in
dien de Ver. Staten er geen deel A'an
uitmaken? Welnu, er zijn tAvee bonds-
ordragen gesloten, juist omdat Avij van
oordoel Avaren, dat, de volkenbond niet
dc rol kon a'ervullen, waartoe hij was
bestemd. De verdragen zijn ondeitee-
kend. Tavoo Senaatscommissies hebben
ze reeds met groote meerderheid goed
gekeurd. Zij zullen hun volle Avaarde
hbbben, zelfs indien dc overeenkomst
betreffende den volkenbond niet dooi
de Ver. Staten wordt bekrachtigd.
Hot is Avaarscbijnlijk, dat Clemeuceau
binnenkort een groote rede zal houden,
waarin hij zijn meeuing over bel. vredes-
erdrag zal uitspreken.
LUXEMBURG.
Ilct plebisciet, dat- over den toekom-
stigen status van Luxemburg zal be
slissen, wordt Zondng 28 dezer gehou
den. De kiezers zullen moeten beslissen
over de bestendiging A-an het. regeo-
ringshuis en over het sluiten van een
onomisclie overeenkomst mol Frank
rijk en België.
RUSLAND.
De strijd tegen de bolsjewiki.
Parijs, 25 Sept. Blijkens een telegram
uit Hclsingfors ontwikkelt het offensief
•nn hét Russische N.W. leger zich in de
richting A-au Loega. Vijf roode regi
menten zijn vernietigd.
Do regeering van N.W. Rusiund zal
allo zeilen bijzetten om den opmarsch
naar Sint. Petersburg te vergemakke
lijken.
Voortdurend komen geallieerde trans
portschepen aan met kanounon, ge-
munitie en uitrustingstukken
Do voorziening van de troepen is dus
erzokerd.
Kief.
Iu Kief beerscht thans grenzeioozc
anarchie. Op klaarlichten dag Avordt
geroofd en gemoord. De soldaten van
Denikin zijn medeplichtig hieraan. De
militaire gouver eur a'an Kief, generaal
BrcdoAv, heeft verklaard, dat hij mach
teloos staat tegenuver die anarchie. Ook
de boeren in de dorpen worden uitge
plunderd door de soldaten van Denikin.
In het Oekrainseh lioofdkAvartier ver
schijnen dagelijks boerendelegaties uit
het door Denikin bezette gebied
verzoeken beschermd te worden tegen
de Avillekeur der Russische officieren
en soldaten.
Een samenzwering ontdekt.
Een draadloos bolsjewistisch commu
niqué maakt melding \ran de ontdekking
Aan de organisaties a-an hot „Nationale
Centrum" en van een samenzwering om
de sovjet-regeering omver te werpen.
Het „Nationale Centrum" is ecne poli
tieke organisatie, hoofdzakelijk be
staande uit cadetten, met enkele gema
tigde rechts-socialisten en mensjewiki,
De voornaamste organisatie Averd door
de „buitengewone commissie" te Moskou
ontdekt.
Er werden verschillende arrestaties
verricht en bij huiszoekingen werden
o.a. instructies van generaal Denikin
gevonden. De „buitengewone commis
sie" heeft ongeveer 66 personen ter dood
gebracht, o. w. de professoren Astroff
en Volkoff, de voorzitter A'un het „Na
tionale Centrum", do cadet Stsjepkin,
vorst Obolcnsky en de generaals
Koozrietsoff en Masjoff.
VEREENIGDE STATEN.
De staking in de staalindustrie
Now-York, 24 Sopt. Er hadden Dins
dag ongeregeldheden plaats te New-
castle, Pittsburg en oudere steden in
a-erband met de staking in de staal
industrie. Er waren oen groot aantal
slachtoffers. Een juist overzicht van don
omvang dor stakiug is nog niet to vor
krijgen, docli de arbeiders hebben ter
rein gewonnen in Chicago en andero
westclijko centra.
Te Martinsferry in Oliio zijn werk-
gevers en stakers tot overeenstemming
gekomen.
BINNENLAND.
De Huurcommissiewet.
Naar Avy vernemen, is, in ver
band met de omstandigheid, dat de
voorschriften der thans geldende
Huurcommissiewet geleid hebben
tot sterke afneming van het aan
tal te huur aangeboden woningen,
eerlang de indiening te venvach
ten van een wetsontwerp tot wijzi
ging van bedoelde wet, waar iu
meer dan in de geldende wet reke
ning wordt gehouden met de eco
nomische factoren, welke verhoo
ging van den huurprijs kunnen
motiveeren.
Aan den anderen kant nordt
teA ens sinds eenigen tijd tusschen
de departementen van justitie en
arbeid overleg gepleegd ovr-r
maatregelen om aan het euvel van
het opzettelijk met speculatieve
doeleinden laten leegstaan van wo
ningen, welke de eigenaars ivei-
geren te verhuren, paal en perk te
stellen.
Uitvoer van Kaas.
De uitvoer van kaas zal thans
binnen enkele dagen worden her
vat. De voorbereidende besprekin
gen zijn beëindigd.
De nieuwe suikerregeling.
De Minister heeft tot de ge
meentebesturen een circulaire ge
richt, waarin hij mededeelt, dat
worden ingetrokken de bestaande
suikerdistributieregeling en de
geldende rantsoenen en maximum
wijzen. Voorts deelt hij mede, dat
lij te verzekering eener behoorlij
ke suikervoorziening eene regeling
getroffen heeft, ingevolge Avelke
aan ieder Nederlander eene weke-
lijksche Roeveelheid van een half
pond gewaarborgd wordt. Het zal
duidelijk zijn, dat de Nederland
sche bevolking hierdoor in het ko
mende campagnejaar in staat ge
steld wordt wekelijks die hoeveel
heid suiker te betrekken, welke
volgens de statistiek ongeveer haar
gemiddeld verbruik van vóór den
oorlog weergeeft, tegen een prys,
die belangrijk lager is niet alleen
dan de wereldmarktprijs, maar
eveneens belangrijk lager dan de
kostprijs hier te lande. Voor zoo
ver aan de behoefte van een deel
der bevolking met een Avekelijksch
quantum van een half pond niet
voldaan is, zal men zich het ont
brekende tot iedere hoeveelheid in
den vrijen handel tegen hoogeren
prijs kunnen verschaffen.
Ten einde te verzekeren, dat de
aangewezen hoeveelheid van een
half pond per week en per per
soon ook werkelijk desgewenscht
door een ieder betrokken kan ivor-
den, heeft de Minister besloten
Rijkssuikerkaarten te doen aanma
ken, welke met ingang van 4 Oct.
geldig Avorden en voorzien zijn van
een stel bons, voldoende voor de
eerste periode van drie maanden.
Feitelijk zullen deze bons een
eenigszins ander karakter dragen
dan tot heden in den regel het ge
val Avas. In de eerste plaats betee-
kenen zij natuurlijk, dat de winke
lier verplicht is aan ieder, die hem
een suikerbon aanbiedt, een half
pond suiker af te leveren tegen
bijbetaling van 15 cent. Voor den
winkelier en den grossier echter,
die dezelfde winst genieten als on
der de tot lieden geldende maxi
mumprijzen, hebben de bons bo
vendien de beteekenis van betaal
middel.
Ter verduidelijking hiervan zij
het volgende opgemerkt:
Aan het begin van elke vier we
ken wordt de handelsprijs (eerste
hand) der witte suiker per 100 K.G.
voor dat tijdperk vastgesteld. Het
verschil tusschen dezen prijs en
den vastgestelden winkelprijs van
60 per 100 K.G. voor suiker, wel
ke op bons wordt verkocht, vormt
de waarde van 400 bons van hot
betreffende tijdperk. Bovendien
wordt bij inlevering der bons hier-
bedoelde vergoeding voor deze
bons vermeerderd met 5.75 voor
elke 400 bons, die ter betaling wor
den aangeboden; welk laatste be
drag de winstmarge vormt voor
den grossier en den winkelier, res
pectievelijk groot ƒ1.25 en ƒ4.60
per 100 K.G. Voor afleveringen
door grossiers van kleinere hoe
veelheden dan 100 K.G. worden
deze laatste bedragen resp. ƒ1.50
en ƒ4. De bons kunnen dus tot de
bovenvermelde waarde in den sui
kerhandel ter betaling worden ge
geven, en te allen tijde bij de Cen
trale Suikermaatschappij verzil
verd worden.
De handelaars kunnen zich bij
voorkomende bezwaren te allen
tijde om inlichtingen wenden tot
het Rijkskantoor voor Suiker, dat,
zij het in gewijzigden vorm, voor
loopig blijft voortbestaan.
Typhus te Amsterdam.
Van 1 September af zijn naai
de gasthuizen vervoerd 116 lijders
vqrdacht van febris typhoidea.
Thans kömen gemiddeld zes nieu
we gevallen per dag ter kennis van
den Gemeentelijken Gezondheids
dienst. Deze gevallen worden naar
de gasthuizen vervoerd. Maatrege
len Avorden genomen om, mocht de
stroom nieuwe gevallen aanhou
den, in de gasthuizen ruimte ter
verpleging beschikbaar te houden.
Met verschillende groote melk-
slyters is overeengekomen, dat al
leen gepasteuriseerde melk zal
worden afgeleverd. Voor dc klei
nere en leveranciers in den omtrek
wordt de melk van gemeentewege
gepasteuriseerd.
Ook is de regeering verzocht
maatregelen te nemen tegen een
grooten nielkleverancier te Purme
rend.
Het gemeentebestuur vestigt
nogmaals de aandacht van het pu
bliek op de noodzakelijkheid de
melk (ook gepasteuriseerde) voor
het gebruik te koken. Dit koken
moet gedurende ten minste acht
minuten geschieden.
LUCHTVAART.
Het luchtverkeer ln Indlë.
Naar de „Deli Crt." verneemt,
richtte de commissie voor den
luchtverkeer3dienst een rondschrij
ven aan de gewestelijke bestuurs
hoofden met een kaart van den
archipel, waarop aangegeven is de
hoofdroutè van de verbinding En
gelandAustralië en de mogelijk
op deze hoofdroute aansluitende
zijlijnen, waarvan de mogelijkheid
in studie is genomen. Advies ter
zake wordt ingewonnen. Als locale
diensten zijn gedacht de lijn Kota-
•adja over Medan en Tandjongba
lei naar Singapore, de lijn van Pa-
dang via Benkoelen over Manna,
Bintoehan tot Vlakke Hoek over
Anjer naar Batavia, de lijn van
Singapore naar Pont-ianak, de lijn
van Batavia over Billiton naar
Pontianak, de lijn van Soerabaja
via Bandjermashi, Stagen en Ba-
likpapan over Donggala naar Go-
rontalo, Ternate, Amboina, Ban-
daneira, Fak-Fak en de lijn van
Makassar naar Nieuw Guinea.
Over den Grooten Oceaan.
Een prijs A'an 20.000 wordt uit
geloofd voor de eerste vlucht zon
der onderbreking over den Stillen
Oceaan van Vancouver naar Ja-
>an, te doen door een machine,
ichter dan de lucht, gemaakt in
Canada en bemand met Cann-
deezen.
Naar de Zuidpool.
John Cope, de leider en organi
sator der Britsche Zuidpool-expe-
ditie, verklaart, dat hij niet alleen
voornemens is naar de Pool te vlie
den, maar ook om gebruik te ma
ten van een aëroplane gedurende
de zes of zeven jaren, welke de
expeditie op het ijs zou doorbren
gen. Hij hoopte het gansche Zuid
poolgebied van uit zijn machine Jn
kaart te kunnen brengen.
Het door Cope te gebruiken
vliegtuig moét vier personen en
leeftocht voor ten minste een
maand kunnen meevoeren.
Zoodra het vaartuig zich in het
ijsgebied bevindt, zal de waarne
mer van uit het vliegtuisr, dat
steeds in de nabijheid zal blijven,
radiografisch mededeeling doen
van de ijsvrije kanalen, waardoov
het schip kan varen.
Cope's adjunct is Emest Joyce,
die aan de beide expedities van
Shackleton heeft deelgenomen.
GEMENGD NIEUWS.
De moord te Beesd.
Donderdag diende voor de recht
bank te Tiel de zaak tegen do bei
de zAververs Sinion Lorsé, 22 jaar,
koopman uit Maastricht en Petrus
Joh. Chr. Kwarten, 33 jaar, koop
man uit Weert, heiden thans gede
tineerd, beschuldigd van den ge
ruchtmakenden moord op den bur
gemeester van Beesd, den heer J.
W. Hondelink.
In den nacht van 10 op 11 Maart
j.1. deden de beide beklaagden te
zamen een poging tot inbraak
in vereeniging met een zekeren
Nobsen Silbermann (Johan Keiler),
thans voortvluchtig in het ge
meentehuis van Beesd, dat tevens
distributiebüreau Avas en woning
van den burgemeester. De bedoe
ling Avas broodkaarten en levens-
middelenbons te stelen. Zij plaat
sten daartoe een ladder (die men
elders had gestolen) tegen het
huis, sloegen een ruit in en scho
ven het raam op, maar werden ge
stoord door den burgemeester, die
iu nachtgeAvaad op het lawaai
kwam aatiloopen. Door een schot
uit- een reA'olver werd de heer Hon
delink in de hartstreek getroffen,
aan Avelke verwonding hij spoedig
is bezAveken.
Kwarten, die door zijn kreupel
heid ongeschikt Avas, medé in te
klimmen Averd bij den ladder op
den uitkjjk gezet om by mogelijk
gevaar te Avaarschmven. Silber
mann klom eerst den ladder op,
gevolgd door Lorsé, Avien hij voor
af het breekijzer en een geladen
cavalerie-revolver in de hand druk
te. L. heeft daarop met het breek
ijzer het raam opengeschoven, het
daarna in den tuin geworpen,
Avaarna Silbermann zich naar bin
nen wrong. Toen deze halfweg door
het raam was, ging opeens een
kamerdeur open en zag L. bij het
Ingezendan mededeeling.
WIJ verhulzan binnen en buiten
4e lemeente.
Tot es «et Alkmaar over den
weg, speciale prijzen.
Vtrtagmweordlaer:
F. O. v. d. H A AGEN,
SPUISTRAAT 8.
licht van zijn electrische zaklan
taarn een manspersoon in nacht
gewaad. Hy heeft onmiddellijk op
dien persoon aangelegd en een
schot gelost. De getroffene, de heer
J. W. Hondelink, slaakte een gil en
viel tegen de deur zijner slaapka
mer, welke deur daarna toeviel.
Het onderzoek heeft uitgeAvezen,
dat de heer Hondelink in het hart
werd getroffen en de dood tenge-
A'olge van imvendige verbloeding
spoedig ingetreden is.
Lorsé zegt, niet het A-oornemen
gehad te hebben bedoelden persoon
in nachtgewaad te dooden; Avel be
greep L., dat hy hem beletten
moest hem (Lorsé) te arresteeren,
terwijl het dezen onmogelijk was
langs den ladder te ontsnappen.
Deze voorstelling van Lorsé is
in strijd met de verklaring door
hem afgelegd na zijn aanhouding
in de ryksveldwachterskamer te
Tiel, dat hy (Lorsé) met revolver
en zaklantaarn op den heer Honde
link gericht, ongeveer twee minu
ten gestaan heeft. Er werd geen
woord gewisseld. Toen eerst zou
hij op hem geschoten hebben.
De verklaring van Kwarten wijkt
van deze voorstelling der feiten
af. Hij zegt van het schot niets ge
hoord te hebben. Lorsé kwam even
nadat de inklimming had plaats
gehad, op Kwarten aanstormen, zoo
verklaart deze, roepende: „Jean
(de voornaam van KAvarten in den
omgang) ga op den loop; ik heb
hem doodgeschoten, anders pakken
ze jou nog."
Nadat Lorsé en Keiler (Nobsen
Silbermann) op den beganen grond
waren gekomen, zijn zij met hun
drieën over de Linge gevaren, waar
zij de revolver hebben Aveggewor-
pen. Later is deze teruggevonden.
Van de 6 loopen waren er nog 4
met scherpe patronen geladen, 1
bevatte een ledige huls en één loop
bleek ongeladen.
Lorsé en Kwarten legden dade
lijk een bekentenis af toen dooi
den politiehond van den agent Ja-
oob Water de koevoet in den tuin
gevonden werd, welke zonder eeni-
ge aarzeling door den hond als van
de beide bekl. afkomstig werd aan-
geAvezen.
Hot O. M. eischte tegen den
bekl. Lorsé 20 jaar gevangenisstraf
en tegen Kwarten 12 jaar.
SPORT.
8tormvogaU I Vioto ia I.
Zondag a.s. voetbalwedstrijd op het
terrein Bolweg, aanvaDg 2J uur.
Scheidsrechter C. Schrier.
Stormvogels II-von SpsIJk I.
Zondag a.s. voetbalwedstrijd op het
terrein Marinewerf, aanvang 10 uur.
UIT OEN OMTREK.
De landbouwereknecht S. Hegeman
te Vatrop had, terwijl hji het paard
van zUn baas, den heer C. Jb. Kool,
naar de weide bracht, het ongeluk
van 't paard te vallen en daarbij zijn
been te breken, zoodat heelkundige
hulp van dr. Piccardt moest worden
Ingeroepen.
Naar w$j vernemen, is door den
Minister de vrije uitvoer toegestaan
voor walken, krabben, alikruikels en
kokhanen, en wel met ingang van
den len October a.s.
De tentoonstelling van het tuber-
culose-musenm, alhier gehouden, is
naar wensch geslaagd en mocht zich
in een druk bezoek verheugen. In
zyn sluitingsrede, j.1. Woensdagavond
gehouden, bracht de voorzitter van
ons „Witte Kruis", de heer P. Kaan
Cz., dank aan de met het museum
overgekomen zusters, voor de bereid
willigheid waarmede zij gedurende
een viertal dagen de bezoekers van
dienst x\jn geweest om 't een en
ander te verklaren. De voorzitter
hoopte, dat 't werk van de zusters
bekroond moge worden en ertoe zal
bedragen de tuberculose te bestrijden.
Ook bracht de voorzitter dank aan
de voerlieden, die gratis een en ander
van de boot gehaald hebben, aan den
heer De Haan voor 't gratis beschik
baar stellen van de zaal, aan de
dames welke hulp en bijstand hebben
verleend, en aan een lid van de
Commissie van Bijstand, welke f 50
aan de kas van het Witte Kruis"
heeft geschonken. Voorzitter zegt,
dat de tentoonstelling dan ook als
goed geslaagd beschouwd mag wor
den, en betuigt allen die daaraan
hebben medegewerkt nogmaals zijn
dank.
Aan dezen laatsten avond was nog
eenige feestelijkheid verbonden. De
muziekvereeDlgiug „Harmonie" gaf
n.1. in het tentoonstellingsgebouw
een concert, afgewisseld door voor
drachten van de heeren ds. Bax en
L. Berghuis, zoodat alle aanwezigen
(eu dat waren er zeer velen) nog een
paar gezellige uren hebben doorge
bracht. Na afloop hiervan had de
finale sluiting plaats door den heer
L. Berghuis, secr. van het „Witte
Kruii", en gingen allen voldaan
huiswaarts.