PLAATSELIJK NIEUWS.
„Het verloten der openbare school
te Koegras".
Door de afUeeling Helder van
den Bond v. Ned. Oud. was, la s«
menwerking niet bet Neder!On-
derwJjzers-GenooUsclmp. gisteren
avond eeiie vergaoering belegd1 in
iiet Alg. Militair Tehuis (Spoor
straat), waar <jc schoolkwestie van
Koegras besproken zou worden.
Nadat de heer van Engel deBij-
eenkomst geopend had en mede-
deeling had gedaan van eenige in
gekomen schriftelijke verhinderin
gen. trad als eerste spreker op de
heer L a m ij r s. lid van het Hoofd
bestuur van den Boud v; N\ O.
Spr. wees er op. dat de Bond,
die als vakbond in de eerste plaats
strijdt voor de belangen der leden,
maar daarnaast ook de belangen
van het- onderwas in ruimeren zin
behartigt, natuurlijk gaarne Imreid
was aan de uitnoodiging om te ko
men spreken te voldoen. Persoon
lijk gaat ons de zaak niet aan, maar
overal waar het onderwijs in druk
komt, komen wij ervoor op.
Het vooruitstrevende gemeente
bestuur van den Helder heeft op
schandelijke wijze de belangen van
de buurtschap Koegras verwaar
loosd. Anderhalf uui soms moeten
de kinderen loopcn om van onder-
wijs t<- mogen geniet-en. Waarlijk,
dit is geen „genieten" meer. dat is
„met onderwijs gestraft worden".
Én dat de Koegrassers zich zelf
hielpen, is waarlijk zoo'n wonder
niet. Maar het troebele in de zaak
is, dat spr. thans voor vooratanders
van de openbare school, de belan
gen van het openbaar onderwijs
nioet komen bepleiten. Dat is spr.
nog nooit gebeurd. Voor 70 is
de bevolking van Koegras links',
wat. ware nu eenvoudiger dan voor
die 70% eene school te. bon wen?
Zal nu liet, nieuwe gemeentebe
stuur}' waar het oude zijn plicht vpv-
zaakt heeft, die taak vervullen?
Ik kan me begrijpen, zegt spr..
dat «*n protestantsche schoolver-
eeniging heeft getracht die 70
ouders voor haar karretje te krij
gen. Maar spr. roept hen de ern
stige waarschuwing toe: weet wat
ge doet! Een christelijke school is
nu eenmaal geen openbare e» als
gil niet doordrongen zijt van de be
ginselen der christelijke school, zal
straks uw kind thuiskomen met
allerlei wetenschap, die gil liet lie
ver niet geleerd wilt hebben. De
christelijke school is niet in de eer
ste plaats de onderwas-instelling:
neen, zij is het instituut tot propa
geering van de beginselen van net
Christendom. Daarnaast geeft, zii
óók onderwijs.
Laten zij, die van diezelfde be
ginselen zijn, hun school stichten.
Dit zij hen gegund. Maar gij, vrij
zinnigen, gil sociaaldemocraten,
zult gü dulden, dat propaganda ge
maakt wordt voor beginselen, die
lijnrecht tegen de uwe indruiscbén?
Ook gij, sociaal-democraten in den
raad, soe.-deni. wethouder?
Och, zoo zegt men wel een», is
dat nu zoo erg, dat- men daar wat
bidt? Neen, dat bidden beteekent
zooveel niet. Maar 't gaat hierom
toen de liberalen vroeger met de
openbare school kwamen, waarop
dan als tegemoetkoming aan de
christelijken, gebeden mocht wor
den, zei men van chr. zijde: 't is
ons te doen om den geest,; het we
zen van het onderwijs moet door-,
trokken zijn van de beginselen van
het christendom. Daar gaat het om.
Men zegt, dat katholieke ouders
Ie Koegras het adres mede onder
teekend hebben voor de ohr. school.
Voor de christelijke protestantsehe
school. Terwijl n.b. het geheele pro-
testantsch-christelijke onderwijs In
gericht is op de bestrijding van he)
katholicisme. Niet om onderwijs te
geven allereerst, maar om andere
gezindten af te breken.
Spr. toont dit aan de hand van
citaten uit een op ohr. scholen roos-
bekend en verspreid gesehiedenia-
boek (J. de Jong, ohr. cmderw. ie
Haarlem) aan. De voor katholieken
meest heilige zaken worden daar
„mensclielijke instellingen" ge
noemd. Gelooft gij «iet, katholieke
ouders, dal de pastoor heel wat
moeite zal hebben er die dingen
weer uit te halen. En welk een eer
bied voor zijn opvoeders wordt al
dus aangekweekt!
Maar ook de liberalen moeten
menige veer laten, hetgeen,6pr. met
aanhalingen bewijst. Dit alles
wordt daar geleerd, en men weet
hoe zeer een kind tegen zUn onder
wijzer, als bron van alle geleerd
heid. opziet.
Voor de soc.-demócraten bestaat
geen boekje, maar voor al wat van
die zijde tegen de soc.-dem. wordt
verteld, zou de baarlijke duivel nog
een engel zijn.
Als ge de opvoeding van uw kind
nog van beteekenls acht, en meent,
dat de school een enorme invloed
uitoefent op den geestelijken groei,
zult ge u nog wel eens bedenken
vóór ge medewerkt aan de stichting
eener christelijke school.
Aan de autoriteiten, die geroepen
zijn voor de zorg van het volkson
derwijs, zegt spr.: luistert niet naar
liet gefluit van den vogelaar, die ti
eenige voordeeleu aanbiedt, maar
zorgt voor een goede openbare
school te Koegras!
Persoonlijk heb ik, zegt Bpr„
niets tegen een christelijke school.
Het Christendom echter vindt zijn
wezen minder in de woorden dan
in de daad. En die daad, dat we
allen gelijk zijn, is niet te herken
nen in de maatschappij en 't
slechtst bij de navolgers van Ghrls-
tus. Spr. kent in Brabant scholen
met twee ingangen: de ééne voor de
kinderen der rijken, de andere voor
de prolotarier.skinderen. In beide
klassen hangt een -kruis van één,
die in zijn aardsche leven óók als
schooier door de wereld is gegaan.
Het Christendom leert: heb uw
naaste lief als u zelf. Spr. heeft
daar juist voorgelezen hoe men op
sehool reeds haat zaait in de par
ten de- kinderen op gronden, :dfe
hét kind nog niet kan begrijpen.
Neen, het ware Christendom-
naar-den-ge est erkent eefL school,
niet met twee deuren, maar met
één ingang, waar toegelaten wor
den kinderen van vrijdenkers en
godsdiensligen, die gelijk en ge
lijkwaardig worden behandeld, juist
zooals het Christendom dat bedoelt.
Inmiddels zit het gemeentcbe
Stuur met de gebakken peren. Ge
heel door eigen schuld. En nu is de
groote boeman, dat er twee scholen
zullen komen. Want de christelij
ken hou wei) toch. Eu volgens do
wel zai dan, zoo zegt men, -de ge
meerde niet alleen haar eigen
school moeten betalen, maar ook de
andere. Laat de gemeente zich ech
ter niet laten ïn timide eren. Want
zii wordt in 't ootje genomen.
Ten eerste is de wet er nog niet.
En als zij aangenomen wordt, zal
dat wel niet ongewijzigd zijn. Als
over een maand of wat mocht blij
ken. dat de bijzondere school leeg
loopt, behoeft de gemeente niets te
betalen. Want die verplichting
geldt alleen bij voldoend aantal
leerlingen. Dan vervalt de waar
borgsom. die gestort is, aan het ge
meentebestuur. Naar spr. ter oore
kwam, is die waarborgsom gestort
door den antirevolutionairen wet
houder van onderwijs. Dat deze
dus bang is voor zijn geld, is alles
zins begrijpelijk.
Maar men zij voorzichtig. Men
wil op deze manier zijn zin door
zetten, om een christelijke school te
bouwen op eene plaats waar zij niet
b-'hoorl.
Spreker behandelt thans een
vlugschrift van een zekeren John
Stevenson, blijkbaar voorstander
van oe christelijke school. Spr. ci
teert- dit. geschrift, dat in Koegras
la verspreid en waarin allerlei on-
"juist- en onwaarheden staan, dut
bovendien slecht gesteld is en met
fouten. Zoo zegt de sehr., dat alle
scjiö'.er. rijksscholen zullen worden
in de toekomst. Dit is onwaar; de
particuliere scholen blijven die ze
zijn, de openbare veranderen even
min. Vertier spreekt hij ervan, dat
de strijd tusaehen openbaar en bij
zonder onderwijs is uitgestreden.
N'otabene: er is alleen finantieelr
gelijkstelling verkregen; de schooi-
strijd gaat eerst goed beginnen!
Tot het gemeentebestuur zegt
spr.: Gij hebt te zorgen voor het
openbaar onderwijs. Daar kryut gij
niet van af. Vandaag of morgen
zult gjj toch eene openbare school
moeten stichten of die ouders, die
dit verlangen, de gelegenheid moe
ter. geven tot liet volgen voor hun
kinderen, van openbaar onderwijs.
De gemeente boude dus de eer aan
zichzelf en doe haar plicht!
De tweede spreker, de heer Holle,
lid van liet hoofdbestuur van het-
N. O. G., schetst in korte trekken
bet karakter der openbare school
„Door eendracht groot, door een
dracht sterk", dal is haar devies.
Helaas, en juist de godsdienst
brengt de tweedracht.
Hoe komt dat? Hop kan het aller-
verhevenste van den menschel ijken
geest, het Godsvertrouwen, het ge
loof. tweedracht zaaien? Het is dan
ook niet het goddelijke, dat die
tweedracht zaait, maar juist het
menschelijke. De godsdienst, door
menschenhanden gemaakt, is het,
die verdeeldheid zaait. Spr. citeert
in dit verband Jan Ligthart en
vraagt dan aan de ouders: acht gü
al deze niet te omvatten raadselen
van God en godsdienst geschikt om
met kinderen te bespreken? Zegt
e neen, dan hebt ge reeds ge-
oze,u.
Dus geen godsdienst op de open
bare school? Neen, wel echter
gods v r u e h t. Gij wilt toch ook in
uw kostbare porceieinkast. niet uw
kindereu laten spelen? De onder
wijzer moét de verstandelijke gaven
van het kind ontwikkelen. Ook
moét hfj christelijke en maatschap
pelijke deugden aankwecken. En
het is de t-oent, de glorie van
Qfiénbare school, dat zy alle gods
dienstige opvattingen eerbiedigt. Ik
tart u één onderwijzer te noemen,
(llo te.gen art. 3ö gezondigd heeft.
De school ift niet de plaats waar de
dingen der ziel worden behandeld.
Wil prenten de leerlingen eerbied
in voor de eerlijke overtuiging van
anderen. Voor de openbare school
geldt wat een christelijk onderwij
zer van de school van Jan Ligthart
zelde: dit is een niet-ohriste-lpc
School, die waarlijk in christelijken
geest is.
Tot de autoriteiten zegt spr. dit:
gü hebt grovelijk onrecht gedaan
toen ge tot de noodlottige v e r 1 ri
ting overging. Het Nederl. On
derwijzers-Genootschap, in samen
werking met den Bond van Nedei -
landsche Onderwijzers, keurt af do
wijze waarop hier is geloot. Het
vertrouwt, dat ge deze toevals-
uiting ongedaan zult maken. Nie
mand is te groot om geene voorlich
ting noodig te hebben. Welnu, de
beide besturen van de twee
grootste ondcrwijzersve.reenigingeu
staan gereed u alle gewenscht'-
voorlichting te verschaffen. "Denkt
ernstig en in het openhaar, met den
eerbied dien ge eraan verplicht
ssljt, over uw beslissing!
Van de gelegenheid tot debat
werd gebruik gemaakt door den
heer Stevenson, die, in een lang
betoog, het standpunt der chr.
school uiteenzette. Spr. is nog jong
23 jaar -- en roept dus de cle
mentie in der vergadering.
De heer Lamers heeft het spr.
al heel gemakkelijk gemaakt om
te antwoorden, Spr. wil echter niet,
zooals de heer Lamers blijkbaar
deed. trachten een zekere stem
ming te wekken.
Dat de strffd uitgestreden is, was
spr. ernst toen hij het neerschreef.
Als de openbare onderwijzers 'I
niet aldus opvatten, is het hun
schuld als er nog strijd is. Aan het
christelijk onderwijs is recht ge
daan, dus voor ons is de strijd uit.
Waarom dan een christelijke
school? vraagt de heer Lamers.
Deze redéneering is nogal naïef,
chr. en openhaar onderwijs staan
immers naasl elkander.
Spr. zet vervolgens eenigszins
nader zijne bedoeling uiteen. Mis
schien heeft spr. zich wat ongeluk
kig uitgedrukt toen hij schreef, dat
alle scholen voortaan staatsscholen
zouden zijn. Krachtens ons begin
sel zou de staat geen onderwijs
kunnen geven, zoo zelde de heer
Lamers; daaruit volgt dus, dat wij
het recht aan onze zijde hebben.
Neen, de strijd is inderdaad
niét uitgestreden, dat is spr. van
avond gebleken. Spr. meende, dat
openbare onderwijzers tot op
.-I kere hoogte het goed recht der
bijzondere scholen erkennen.
Wat den tweeden-spr. betreft,
«ie debater zal zich verheugen in
dien ei- werkelijk samenwerking
komt, indien werkelijk de strijd zal
zijn uitgestreden. Maar laten, de
Openbare onderwijzers dan ook sa
menwerking zoeken met de bijzon
dere. Dan pas komt er eendracht,
die sterk maakt. Hier heeft liet
christelijk onderwijs geen twee
dracht gezaaid, want te Koegras is
samenwerking gezocht en ook ver
kregen. Al het mogelijke is gedaan
om den schoolstrijd niet te doen
opvlammen;
Spr. is ten opzichte van het be
ginsel door den lieer Holle in zijn
heiligste gevoelens aangerand en
zet dit nader uiteen. Ik tart u, aldus
roept hij uit. te bewijzen dat wij
een godsdienst belijden die wij
j zelf gemaakt hebben. Ons beginsel
is ecu kind lot christen te maken,
de openbare school maakt er alleen
een mensch van. Wij hébbon res
pect voor de openbare onderwij
zers, maar wij zeggeil: hoe eerder
men niet de onderwerpen den gods
dienst rakende over een kind
spreekt, hoe heter: de openbare on
derwijzers zeggen: men mag er
niet met het kind over spreken.
Debater gaat nog op verschillen
de punten nader in. Na een paar
malen door den Voorzitter er op
gewezen te zijn. dat hij van de on
beperktheid in het debat wel wat
;ïl te veel misbruik maakt - deba
ter heeft alleen langer gesproken
dan beide spr. te zamen eindigt
hij tenslotte.
In zijn antwoord wijst de heer
Lamers alle hem door den debater
gedane verwijten af. Waarom, al
dus de heer Lamers, heeft de héér
Stevenson in zijn vlugschrift aan
de Koegrassers, met geen enkel
woord zijn heilig beginsel te berde
gebracht? Het eenige argument,
dat hij daar aanvoerde, was: men
sehen, denkt aan de tonnen (gouds),
was dus zuiver een geldkwestie.
Het beginsel kwam er niet op aan,
zoo staat in het geschrift te lezen,
slechts liet flnantieele moest
spreken.
En zou spr. geen stemming mo
gen maken? Hij is daar juist voor
gekomen, om stemming te maken.
Wat betreft de verdraagzaam
heid van de chr. onderwijzers je
gens de openbare school. Kent de
heer Stevenson zijn collega Dre-
wes? En weet hij wat die in „de
Christelijke School" van 8 April
1910 geschreven beeft over de
openbare? En kent hij de geschie
denis van de heide christelijke
hoofden, die door den Bond voor
den rechter zijn gedaagd wegens
laster tegen de openbare school?
Weet hy ook hoe de heer van der
Voort van Zijp zich uitdrukte? Wel
is de heer Stevenson erg jong, dat
hij hier zóó maar komt beweren
over de verdraagzaamheid zonder
er iets van te weten.
En samenwerking met de open
bare school. Drie weken geleden
heeft de Bond van Nederlandsehc
Onderwijzers in zeer belangrijke
onderwijszaken de hand toegesto
ken tot samenwerking, ook met de
christelijke onderwijzers. Een
storm ging op in de ohr. vakpers,
en de hand werd geweigerd. Leest
de heer Stevenson dan zijn eigen
vakpers niet?
Ook de heer Holle antwoordt
nog in 't kort. Spr. is blij, dat hier
mi eens door een christelijk onder
wijzer gezegd is, dat de bedoeling
van chr. onderwijs is allereerst het
godsdienstig dogma in het onder
wijs te brengen.
Nog werd hel woord gevoerd
door don heer v a n d e r V e e r van
Koegras, lid van den Raad. Spr.
acht hei niet verstandig een strijd
in Koegras te doen ontbranden
over het onderwijs, terwijl er altijd
samenwerking is geweest. Laat
Koegras deze kwestie maar zelf
uitmaken.
Hierop vraagt de lieer G r ii n-
wald, oud-wethouder van onder
wijs, het woord. Spr. had hier niet
willen spreken en hetgeen hij over
de zaak te zeggen had, in den raad
van Dinsdagavond willen zeggen.
Nu dwingt de heer van der Veer
spr. echter tot spreken.
Spr. vertelt nu in 't kort. hoe de
zaak zich heeft toegedragen. Een
geheime stemming wees uit, dat
25 ouders voor de openbare-, veer
tien voor de- bijzondere school wa
ren. En liet. raadsbesluit van 1916
moest nu uitgevoerd worden. De
zaak is echter tegengehouden op
eene. wijze, die spr. in den Raad
uiteen zal zetten.
Toen de gemeente dezen zomer
in fmentieele moeilijkheden zat, en
we niet wisten hoe ons er uit te
redden, dreigde liet gevaar dat den
Helder, ovenals Velsen en Zaan
dam, de risé van hel land zou wor
den. Had destijds de meerderheid
van (1e bewoners van Koegras voor
een christelijke school gestemd,
dan hadden wy er ons natuurlijk
l>ij neergelegd. Nu is er om geloot.
Is dat een manier van doen? Kun
nen wij iets vinden om de zaak t-ot
eene oplossing te bréngen, dan zal
spr, gaarne medewerken.
Waar (le heer van der Veer zegt.
dat niets gedaan is voor Koegras,
moet de heer Grfinwald dat niet
nadruk tegenspreken. Integendeel,
waar het noodig was, is Koegras
geholpen. Spr. verklaart, dat tal
van personen te Koegras zullen
trachten daar óók een openbare
school te krijgen.
De lieer v a n d e r V e e r ant
woordt, dat hij zelf altijd op het
standpunt van de openbare' school
stond en den heer Grünwald nog
gewaarschuwd heeft, dat men ging
houwen. Er bleek echter onver
schilligheid te heerschen bii het
college; nou, laat ze d'r gang
maar gaan, werd gezegd.
De heer G r n w a 1 d repliceert
en verdedigt den wethouder van
onderwijs, die ook rekening moest
houden met de tegenwerking van
den districts-schoolopzlener, den
heer van Buysse. Spr. erkent overi
gens het verwijt. Men roept thans
zoo hard: 't kost de gemeente
f 100000.Maar als men rente en
aflossing berekent, komt dat neer
op een 10000.— jaarlijks voor de
gemeente. En dan heeft men eene
school, die aan de hoogste eisehen
voldoet. Met die ton behoeft men
dus niet te schermen.
De heer L a 111 e r s teil slotte on
derschrijft ten volle het verwijt van
den heer van der Veer aan het ge
meentebestuur. Spr. ontkent dat dit
zijn plicht gedaan heeft. Het ware
te. wenschen geweest, dat de ge
meente zich, evenals Zaandam en
Velsen de risé gemaakt had. Want
dat was dan tenminste voor een
goed (loei geweest': de belangen van
het .onderwijs, en met de huidige
v e r loting dei* school Heeft den
Helder zich, langer dan Velsen en
Zaandam, onsterfelijk geblameerd!
Daarom zegt spr.: staakt uw
broedertwist en herstelt de ge
maakte fout. En bovenal: enk n t
haar!
Mét een woord van dank sluit de
Voorzitter de geanimeerde, door
vele onderwijzers, raadsleden en
wethouders- bijgewoonde ve.rgade-
ring.
Opera Carmen in Casino.
Men verzoekt- ons het volgende
te plaatsen:
Morgen, Woensdag, geeft het
Nederl. Opera-Solisten Ensemble
in Casino een opvoering van de be
kende opera „Carmen".
Bovengenoemd ensemble/ het
welk voldoende bekend is door vo
rige operavoorstellingen hier tor
plaatse, is voor de opvoering van
„Carmen" aanmerkelijk uitgebreid.
De vertolking van deze mooie opera
met haar prachtige muziek wordt
door dit gezelschap zeer goed ten
uitvoer gebracht, zooals uit tal A an
persheoordeelingen blijkt.
Telepathische séance.
Door den telepaat Jacq. Romijn,
die Zaterdag- en Zondagavond in
Casino optrad, waren wij in de ge
legenheid gesteld een openlucht-
séance mede te maken, die Zondag
middag gegeven werd. Behalve (Tc
vertegenwoordigers van de plaat
selijke pers waren eenige belang
stellenden mede van de party. Na
dat de heer Romijn in de kleine
zaal van Casino vooraf eenige de
monstraties gegeven had, ging te
ongeveer drie uur het gezelschap
in open auto de stad in. De op
dracht, die aan slechts weinigen be
kend was, luidde:
Van Casino rijden langs Kanaal-
weg, Weststraat, Zuidstraat, Nieu
we Brugsteeg, Spoorgracht, Keizer
straat, Spoorstraat, Koningstraat
naar liet woonhuis van den lieer
C. de Boer Jr. Jn de huiskamer den
sleutel halen van de drukkerij, naai
de diiykkery gaan, een bepaald vel
papier op een bepaalde plaats neer
gelegd, halen en naar het kantoor
brengen. Aldaar een envelop krij
gen, liet vel papier erin doen en in
den zak steken van een onzer.
Weer naar buiten, langs Koning
straat, Kerkgracht, Westpleiri naai
de Dykstraat, 'en de envelop afge
ven by de firma Jordans.
Aanvankelijk ging het ietwat aar
zelend en niet in de juiste richting,
po auto sloeg namelijk de richting
in van de Molengracht, voorbij het
Bondsgebouw van den R. K. Volks
hond. Daarna de brug over, en toen
werd het zoeken op de Achter
gracht en Weststraat om do juiste
richting te krijgen. Vermoedelijk
lag de schuld hiervan hy den op
drachtgever, die zich te veel liet
afleiden door het aangroeiende pu
bliek een aantal jongens, die
het tot hun levenstaak hadden ge
maakt achter de auto, die uilter-
aard langzaam reed, aan te loopen.
Ook. eenige supporters volgden per
rijwiel. Bij de kruising Weststraat-
Zuidstraat-Keizerstraat aarzelde hij
even; verliet de auto om op den
boganen grond de richting te zoe
ken. Toen echter een ander de lei
ding overnam, ging het aanstonds
veel beter; de telepaat had weldra
de goede richting te pakken en liet
de auto daarna de Zuidstraat in
slaan. Langzaam, als het ware voe
lend en tastend, ging het de brug
ever bij de N. Brugsteeg. Daar
heen men: do kruising aan de
Zuidstraat, de kruising aan de
Achtergracht, vervolgens die van
de Bassin- en Spoorgracht en
Nieuwstraat. De auto moest deze
laatste gracht op, dus de brug over
en rechts af. Zonder aarzelen go-
beiu'de dit, nadat de heer Romijn
voorzichtig den weg gezocht had
door de auto telkens te laten
stoppen.
Tot aan de hi ng by de Keizer
straat leverde de tocht niets merk
waardigs op. Aldaar werd de op
drachtgever een oogenblik afge
leid en onmiddellijk liet de tele
paat stoppen. Na met zijn opdracht
gever de auto verlaten te hebben
en den weg verkend, ging het weer
vooruit, de Keizerstraat door, ver
volgens de Koningstraat in naar
het woonhuis van den heer de
Boer. De sleutel van de drukkerij
was bereids klaargelegd op een
bepaalde plaats, en eenmaal op den
beganen grond, was de snelheid en
juistheid, waarmede de telepaat
werkte, verbluffend. In de hem ge
heel vreemde omgeving ging hij
zonder aarzelen den hem in ge
dachten voorgeschreven weg, eerst
in het woonhuis, vervolgens in de
drukkerij, en in een minimum van
tijd vond hij het bewuste papier.
Daarna moest hij op het kantoor
een envelop voor den dag halen, en
liet papier daarin stoppen, en den
briel in den zak van schrijver dezes
steken. Gok dit geschiedde met
groote zekerheid, en daarna ging
de tocht verder totdat de opdracht
tenslotte, volkomen volgens de be
doeling van den opdrachtgever, vol
bracht werd. De inzittenden in de
auto wenschten dan ook van harte
den heer Romijn geluk met het
volbrengen dezer vrij ingewikkelde
opdracht.
Natuurlijk had de auto veel be
kijks. De telepaat stond, met zijn
opdrachtgever, op de treeplank,
vlal: naast den bestuurder, bloots
hoofds. In zijn rechterhand hield
hy de metalen roede, noodig voor
het contact, met de linker gaf hij
de richting aan. Doordat de auto
zeer langzaam reed, was heteen
aantal jongens mogelijk haar by
te houden. Zij hechtten zich als
klissen vast aan den kap, en her
haalde tikken met een stok waren
noodig om de handen los te doen
laten. Overal staken, op dezen
Laaien Zondagmiddag, de men-
sclien, bij de verschijning van de
auto, het hoofd buiten de deur.
Niemand wist pigenlijk wat er
.gaande was, en vermakelijk was
het dikwijls de verbaasde vragen
en antwoorden te liooren. De aan
wezigheid van dé „krantenkerels"
dit is de van hoogachting en toe
genegenheid getuigende benaming,
die men uitgedacht heeft voor (ie
.vertegenwoordigers der pers (een
troost is het nog voor ons, dat de
nienscUeu niettemin dol zijn op de
voortbrengselen der gezegde
„krantenkerels") - voorspelde iets
sensationeels, maar de auto tufte
door zonder het raadsel op te
lossen.
Welnu, - hier is dan de oplos
sing. De lieer Jacq. Romijn heeft
zijn laak schitterend volbracht en
weer eens gedemonstreerd, dat er,
naar het woord van Hamlet, meer
dingen tusschen hemel en aarde
zijn, dan waarvan wij ooit hebben
gedroomd. En dat een Rubini, een
Morinï, veel collega's hebben, en
dus de gave van „iemands gedach
ten voelen" volstrekt niet zoo heel
zeldzaam is. Want de heer Romijn
„voelt" de gedachten van zijn op
drachtgever; hij maakt, zijn eigen
gedachten passief, en ondergaat
slechts den wil van den ander. Van
daar ook. dat hy onmiddellijk wordt
afgeleid, indien die ander zich laat
afleiden, en dat hij naarmate zyn
opdrachtgever sterker is, beter zijn
wil kan concentreer en, sneller en
zekerder werkt.
Algcmccno Consumenten-Vêretfnigfpgr,
Maandagavond vergaderde in Hotel
„Bohevuq" het bestuur van de Algen).
Consument en Vereenigtng ..Afdeeling
Helder".
Tn deze vergadering werd door liet
bestuur besloten zoo spoedig mogelijk
bet werk dér Afdeeling te beginnen
door te trachten Sub-commissies! in het
léven te roepen voor Brood, Melk.
Vlcéséh, ViscJi en Vetten, Kriudepievp-
eii .Grutterswaren. Aardappelen en
Groenten. .Schoeisel. Manufacturen en
Kleeding. Beddogoed. Huishoudelijke
artikelen. Brandstoffen en Tabak.
Deze .Sub commissies zullen in onder
handeling treden met de diverse in-
kelicrs en de resultaten hiervan zullen
hekend gemaakt worden.
Verschillende aanbiedingen van han
delaren waren reeds ingekomen en do j
voorzitter wees "op het reeds behaalde
resultaat, dat zeker prijsdaling terigc-
volgezat bobben.
Ook wee» de voorzitter op. do enor
me belangstelling van hot Ileldorsohe
publiek, dat alreeds zic-h in eenige
duizendtallen opgaf ats lid. Ilel juiste
aantal kan pas na de zittingsdagen rler
contributie-inning opgegeven worden.
Vliegongeluk.
Gisterochtend is aan het. vliegkamp
de Kooi hot. vliegtuig O 15 gevallen.
Persoonlijke ongelukken kwamen daar
bij niet voor. Het vliegtuig was be
mand door luiteiïant-ter-zee Ganw als
bestuurder en korporanl-vliegtuignia
ker .Tellen als passagier Hel toestel
werd zwaai beschadigd Nadere bij
zonderheden ontbreken.
Verdronken.
Gisterenavond omstreeks 11 nur is
schipper Pioter Bakker, wonende Gus-
strant 17, van den schokker Hl) 17-J.
dio nabij den vuurtoren vissphende
was. overboord geslagen en verdron
ken. Het lijk is nog niét gevonden.
Torpedoboot Z 1.
Heden zal de nieuwe torpedoboot
1 ter reede van Nieuwediep proef-
stoomen. Deze torpedoboot. van welk
model er in aanbouw zijn. is ge
bouwd op de Scheepsbouwmaatschap
pij van de Gebrs. Goedkoop te Am
sterdam. Deze torpedobooteu vormen
een op zich zelf staande klasse, aange
zien dit do eerste torpedoboolen zijn
die door middel van tnrbiuüsworden
voortbewogen.
Afloop der openbare verkooping
van huizen, gohouden op 29 Sept. ten
overstaan van notaris Baas.
Het huis en erf aan de Ac.hteist.raat
16u, groot. 60 cent., kooper de heer P.
Vorberne q.f|. voor ƒ661.—.
Hot pakhuis en erf aan de Jan in
t Veltstraat '118, hoek Vijzelstraat,
groot 1 are, R. N. v. Os q.q.i voor
1-204.—.
Het huis en erf aan de Wagen
straat 31, hoek Hartestraat, groot 55
cent... J. Graaf q.q., voor 1660.
Hel huis en erf aan de Hartestraat 9.
achter het vorige perceel, groot 51
cent,. G. J. de Jong q.q.. voor ƒ1660.—.
Het pakhuis aan de Hartestraat 7,
naast het vorige perceel, groot 29 cent..
1 Abbenes q.q., voor 872.
Hot huis en erf aan de Koningdw.-
straftt 60, hoek 1ste Vronstraat. groot
57 cent., J. Bruin q.q., voor ƒ856.—.
Het heerenhuis en erf aan het Au-
kerpark 33, groot 1 are 51 cent.. Firma
T. C. Govers, voor ƒ5720.
BINNENLAND.
Nederland en België.
Naai het Haagsche Correspondentie-
bureau verneemt, is het Havas-Reuter-
telegram uit Brussel, volgens hetwelk
de vergadering der commissie voor de
Belgische aangelegenheden, die op 1
October zou gehouden worden, op ver
zoek der Nederlandsclie delegatie is
uitgesteld tot 6 October, onjuist. Vol
gens een Vrijdag aan hel Département
van Buitenluudsche Zaken ontvangen
telegram geschiedt het uitstel op ver
zoek der Belgische delegatie.
Kolen uit België.
Volgens het H.blad is het bericht van
den Brusselschen „Standaard" voorba
rig. De quaestie van den kolenaanvoer
uit België bevindt zich nog in hetzelfde
stadium als een week geleden. R
Salaris-actie onderwijs.
Zaterdugmiddag is te Amsterdam oen
vergadering gehouden van onder wij-
zorsorganisaties, waarbij tegenwoordig
waren de hoofdbesturen van den Bond
van Nederlandsclie Onderwijzers, van
het N. O. G., van de Hoofdenvareeni-
giug, vun de ereeniging voor M.U.L.O.
en van den Roomsch-Katholieken On
derwijzersbond in het bisdom Roor-
mond.
Hel onderwerp van bespreking was
oen tc voeren salaris-actie, waarom
trent genoemde hoofdbesturen tot over
eenstemming zijn gekomen.
Besloten, werd een actie te voeren,
om bet aanvangssalaris met 300 ver
hoogd te krijgen en de eerste vijf perio
dieke verhoogingon met 100 elk. zob-
dat liet oindsalaris met 300 zal wor
den verhoogd.
Voorts kwam men overeen, da^ dit
slechte als een nood-voorstel moet ór
den beschouwd en dat afgescheiden
hiervan zal moeten worden overgegaan
tot definitieve herziening der sala
rissen.
Maatregelen tegen de duurte.
Dnor verschillende gemeentebestriren
en ook door de Vereeuiging vao Neder
landsclie gemeenten, waarbij Onze ge
meente aangesloten is, is een schrijven
verzonden aan d e regeeriug. waarin
wordt aangedrongen op het nomen van
maatregelen-tegen «le duurte. Zjj ineen-1
den zich te moeten wenden tot deir m.i-
nister van binncnlaUi'Hahe zaken en
uiol tot) don minister van landbouw,
enz., onulut, naar zij meonen, de zaak
waar hol om gaat. liét algemeen regee-
ringslicleid betreft. Echter is aan den
minister van landbouw afschrift van
den brief gezonden, met verzoek om
steun.
In den brief wordt allereerst meege
deeld, dat iu de bijeenkomst der be
stuurscolleges, welke dezen brief heb
ben dooii uitgaan, het verschijnsel, dat
door verschillende groepen van belang
hebbenden in den liandel overmatige
winsten worden gemaakt, in de eerste
plaats oen punt van ernstige bespre
king hooft uitgemaakt. De vergadering
was van oordeel, dat het uiterst belang
rijk zou zijn, naar hot bestaan van <Lt
kwaad, alsmede naar deu omvang er
van en de middelen om het den kop in
te drukken, een uitgebreid onderzoek
iu te stellen. In de vergadering zijn
voorts èenige methoden ter sprake ge
komen. welke zouden kunnen worden
toegepast, teneinde een behoorlijke
prijszetting te bevorderen. Met üame is
hot denkbeeld geopperd, dat de gemeen
tebesturen commissies van winkeliers
en verbruikers in het leven zouden
roepen, met de taak. de prijzen vast
te stellen, welke de kleinhnndeluur
naar billijkheid aan het publiek in re
kening mogen brengen. De winkeliers
/.ouden moeten worden uitgeuoodigd,
am zich aan deze prijsbepaling te
houden. Ook is de gedachte uitgespro
ken, dat: hetwonschelijk kon zijn naar
het Engolschë voorbeeld, over het ge
heele land distrieteommiBBies in te
stellen, welke als oen soort van recht
banken zouden hebben te oordeeïeni
over gevallen van prijsverhooging.
De slotsom, waartoe de in de bijeen
komst aauwezige vertegenwoordigers
van gemoentebesturen kwamen, komt
hierop neer. dat het opsporen van de
oorzaken van do woekerwinsten en van
de middelen, waardoor déze uitwassen
van de tegenwoordige handelsverhou
dingen op de meest doelmatige en af
doende wijze zouden kunnen w orden
bestreden, van zoo overwegende betee
kenis cn zóó groote urgentie is te
achten, dat het wenschelijk zou zijn,
dat de Staatscommissie zich ten spoe
digste met. dit gedeelte van haar werk-
zaninheid zou bezighouden en nog vóór
den winter 1919/1920 zekere maatrege
len te nomen, waardoor naar hare mee
ning verbetering in den toestand zou
kunnen worden gebracht. Het bleek,
dat de meerderheid van de colleges het
door den huidigen minister aangenomen
stelsel, om zooveel mogelijk van dis
tributie. rautsoeneering en bijslag af
te komen, over liet ulgemeeu aanvan
kelijk met instemming begroet. Niette
min kwam duidelijk aan het licht, dat
allo in de bijeenkomst vertegehwoor-
tfigdo besturen ten aanzien van een
antal eerste levensbehoeften den ko
menden winter met groote zorg eu
vrees tegemoet zien, indien niet spoe
dig krachtige nuiutregelen worden ge
nomen. waardoor dozc goederen gemak
kelijk en goedkoop voor de ganschc
bevolking verkrijgbaar i^prden. Allen
zijn van meening. dat de aardappelen
cn de brandstoffen veel te duur zullen
w orden, i dien deze artikelen aan het
publiek in rekening - worden gebracht
tegen kleinhandelsprijzen, welke een
passondo winst, geven boven de groot-
hnndelsprijzen, die hot rijk hoéft ge
garandeerd of in het buitonland heeft:
moeten besteden.
Hoezeer de meerderheid het Izoude
toejuichen wanneer kon worden voort
gegaan met de in het eerste gedeelte
van dit jaar gevolgde taktiek van af
schaffing vau de overheidsbemoeienis,
meénèn zij toch, dat de ervaring van
de laatste maanden heeft uitgewezen,
dat de tijd nog niet rijp is voor ulge-
heele doorvoering daarvan in de ko
mende wintermaanden.
Adressanten oordeelen het in ver
band met een en ander noodig er bij de
regeering met klem op aan te dringen,
oiu, voor zooveel noodig met prijsge
ving van het tot dusver gevolgde
systeem van loslating van d« overheids
bemoeiing, maatregélen te nemen,
waardoor in den komenden winter voor
aardappelen, brandstoffen, melk, mar
garine, peulvruchten, kleediug en
schoeisel prijzen zullen gelden, onge
veer gelijk staande met die, welke
tijdens de distributie in de afgelóopen
jaren van kracht wnren. j
Naar het oordeel van adressanten knn
de regeeriug voor den a.s. winter het
best doen nog voort te gaan met het
verleenen van bijslagen op den voet
van art. 3 der Distributïewet. Ook ten
opzichte van brood en aardappelen
dringen adressanten aan op het nemen
van maatregelen om de prijsstijging t,e
voorkomen.
Melkvoorzieniug.
Het ligt in de bedoeling van de Re-
geering om van 5 October a.s. af de
winterregèling voor de melk voorzie
ning in werking te doen treden.
De maximumprijs voor losse volle
melk is vastgesteld op 20 cent per liter
bij den verbruiker aan hui6 bezorgd
Dit stemt overeen met een prljè aan
den veehouder te betalen van 16 cenl
af boerderij, of 17'/a cent geleverd fran
co aan de melkinrichting of slijterij.
Winstmarge bij schoeuverkoop.
In de Vrijdag j.1. gehouden vergude-
ring van den Ncderlandschen Bond van
SchocnmakerspatroonB en Winkeliers-
verecnigingen is besloten aan de 105
afdeelingen op te dragen plaatselijke
eommissles te vormen, bestaande uit
een schoenmaker en een schoenwinke
lier, welke een onderzoek zullen moe
ten instellen naar de winstmarge bij
schoenverkoop en reparatlewerk Om
tegen eenzijdig onderzoek te waken,
zullenu itgenoodigd worden iii do com
missies zitting te nemen vertegenwoor
digers van alle raadsfracties én van de
plaatselijke pers.
Do mijnenveger „Hydra" iu aan
varing.
Gisterenmorgen omstreeks negen uur
heeft, op de Maas voor Rotterdam een
ernstige aanvaring plaats gehad tus
schen den Nederl. mijnenveger „Hydra"
en het Amerikaansche levensmiddelen-
transportschip „Lake Ellenorah". De
..Hydra" kwam uit de Parkhaven, waar
op de roerganger order kreeg, bakboord
roer te geven. Deze gaf het schip
echter te veel, met het. gevolg, dat de
„Hydra" in volle vaart midscheeps unn
stuurboordszijde op het Amerikaausche
schip liep, dat op stroom aan boei 21
lag gemeerd. De voorsteven van de j
..Hydra" werd geheel Ingedrukt. De
,,T.ake Elleonorah" kreeg een groote
scheur onder de waterlijn en maakte
direct water, waarop het sohip naar
stuurboordszijde begon over te hellen.
Na tien minuten richtte het zich weer-
op, doch daarna begon het achterschip
te zinken.
Inmiddels waren vijf sleepbooten van
de firma Wilton full speed naar de
plaats van het ongeval gevaren. Onmiil
dellijk .begon men het schip weg te
sleopen. Het gelukte nog de „Lake
Elleonorah" nabij de Pelgrimskade op
den wal te zetten. Behalve levensmid
delen had het schip ook stukgoed in.
Men is aanstondB met. de lossing be
gonnen.
BUITENLAND.
ENGELAND.
De spoorwegstaking.
Londen, 29 September. De spoor
wegmaatschappijen deelen mede,
dat een groot aantal beambten, die-
de staking afkeuren, zich aanmel
den om dienst te doen. De hulp van
technische vrijwilligers maakt het
mogelijk om met hun hulp het ver
keer op de spoorwegen eenigszins
in stand te houden.
De regeering gebruikt vliegtui
gen om brieven en boodschappen
naar de provincie te zenden.
Luxemburg.
Zondag heeft de volksstemming
plaats gehad, weike beslissen moe3t
of het land zich bij België zou aan
sluiten. Het resultaat der volks
stemming is dat er een meerder
heid is voor Groot-Hertogin Char-
lotte en voor een tolverbod niet
Frankrijk.
Correspondentie.
Wegens plaatsgebrek moest liet ver
slag van de vergadering van „Het
Witte Kruis" "én eenige ingezonden
stukken betreffende de Consumenten-
Vorecniging tot. het volgend nummer
blijven liggen.
RECTIFICATIE.
In het verslag der Algemeene
Coosumenten-Vereeniging in de Hel
der sche Courant van Zaterdag 27 Sept.
komen in de door den heer Eylders
verstrekte begrootingacijfers 2 abuisen
voer en wel:
Belastingen f490.— dit moet. zijn
Diversen f490.
Een winst van f 12000.— dit moet
zlja f4000.— of ruim 12 °/0.
In de advertentie van den Cursus
in handenarbeid (Held. Crt. Zaterdag)
staat in plaats van Steekwerk Stuk
werk. De welwillende lozer gelieve
dit te rectiflceeren.
6EMENQD NIEUWS.
Misdaad?
Te Zevenaar is uit de Breul opge-
vischt het ljjk van een man, blijkens
zijn papieren een Duitscher. Hy ver
toefde daar reeds eenieen tijd wegens
een pasformaliteit. Daar alle gelds
waarden ontbreken, denkt men aa»
misdaad.
Balajewiki.
Nabü Uift zijn kort geleden drio
Russische bolsjewiki zonder passen
aangehouden en gevangen gezet.
SPORT.
Uitslagen van Zondag 28 September.
2e klasse B.
Z.V.V.—R.C.H
4-0
O.D.E. E.B.0
0-4
Neerlandia-Alcm. Victrix.
6-0
Schoten—Hollandia
•2-1
1- 1
8e klasse
E. Q.SC.—Purmersteyii
0-1
N.0.8. - Steeds Voorwaarts
1-1
H.B.C. H.S.V
3-5
D.W.S.—Helder
2-1
F. Watergraafsmeer—Swift
1-1
Bloemendaal—V.S.V.
0-0
E.V.C.—K.F.C
0-1
Westfrisia—Rapiditas.
0-5
Reserve 2e klasse D.
W F.C. II-Z.F.C. II
1-1
Biauw WitUI-Z.V.V. II
2-1
A.F.C. H[—Ajax III
X)-<)
D.W.S.-Heidar 2-2?
Reeds Zondagmiddag was het be
kend dat de uitslag van bovenge
noemde match 2-2 was en toen de
spelers dan ook om 6 uur met deu
trein meekwamen, bleek dit inderdaad
zoo te zijn. Zooals we reeds geschreven
hebben, is dit resultaat van .Helder"
ons niet meegevallen, maar achteraf
gezien blijkt dat er niet eens gelijk
gespeeld is, maar dat D.W.S. met
2—1 gewonnen heefc. Zoo staat het
iu de bladen. Het „Handelsblad" en
ook de „Maandagochtendcourant"
melden tenminste zulks. Men weet
dat beide clubs geprotesteerd hebben
nu kan het wel zijn, dat D.W.S. vast
een punt van H. ongeldig heeft ver
klaard en dit alzoo heeft gemeld.
We vragen licht in deze zaak.
TmiI, 29 September.
Er werd aan 't eind der verloopen
week, nabij oaze kust, veel drijvend
hout ln zee gezien. Er was veel nieuw
hout bij, doch tevens werd er wrak
hout op gemerkt. Aan de Koog spoelde
aan een partijtje ribben, gemerkt
Braade.
Na de welgeslaagde volksfeesten,
te de Cocksdorp onlangs gehouden,
werd op Donderdag en Vrijdag der
verloopen week, te den Hoorn druk
gefuifd. Ook daar slaagden de feeste
lijkheden naar wensch. Nu zal ook
te de Koog een volksfeest plaats heb
ben.
LAATSTE BERICHTEN.
Gieteravond heeft de luit. ter zee 2e
kl. F. J. Bakker, Commandant van liet
vliegkamp „De Mok", met een water
vliegtuig op weg van Veere naar Texel,
bij Katwijk een noodlanding moeten
maken wegens een motordefect.
Maandagmorgen zijn de Italiaansche
vliegers, luitenants Madalenn en Robi
land, van Texel naar Kopenhagen ver
trokken. Luit. Robiloud keerde direct
terug wegens een motordefect, terwijl
luit. Madalena ook wegens een motor
defect op Borkura een noodlanding
maakte. Hedenmorgen is luit.. Robiland
weer naar Kopenhagen via Borkum ver
tTokken, terwijl de adjudant-vlieger
Minchotti ter assistentie met een dei'
reserve-toestellen naar Borkum ïh
vertrokken.
