COURANT
EMEENTERAAD VAN HELDER.
rüv
Advertentlën.
ïoS.tEJ',188 j»»-
JiWiM „BELOER".
van ZATERDA6 25 OCT
11019 TWEEDE BLAD
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoog'
(Wintertijd.)
Ito
H
Zon
Hoogwater
•ctober.
op:
onder
op:
onder
v.m.:
n.m.
Zondag
26 m.
9.22 a.
5.66
6.46
4.42
9.16
9 35
Maandag
27
10.17
6.89
6.47
4.40
9.50
10.-
Dinsdag
28
11.6
7.29
648
4.38
10.20
10.30
Woensdag
11.4»
8.26
6.50
4.S6
10.55
11.50
Donderdag
29 a.
0.84
9.28
6.52
4.34
11.30
11.35
Vr|jdag
81
0.54
10.84
6.54
4.81
0,5
November.
Zaterdag
1
1.20
11.44
6.56
4.29
0.15
1.-
Gymnasiaal onderwijs.
II.
ln ons vorig artikel is door ons
aangetoond, dat een van de drie
manieren om hier gymnasiaal on
derwijs te verkrijgen is de vesti
ging van een volledig gymnasium:
met zesjarigen cursus. De bezwa--
ren, welke daaraan verbonden zijn,
werden echter ook uiteengezet,
zoodat het ons raadzaam voor
kwam langs een anderen weg naar
eene oplossing in dezen te zoeken.
Die oplossing nu zal te vinden zijn,
wanneer men gebruik gaat maken
van de aanwezigheid van de R. H.
B. S. 5-jarigen cursus, w«lke hier
reeds sedert jaren bestaat. Tot goed
begrip van het verband,, dat gelegd
zou kunnen worden tusschen het
onderwijs van onze R. H. B. S. en
de gymnasiale opleiding tot de
academie, diene als hoofdzaak het
volgende.
Zij, die wenschen toegelaten te
worden tot eenig examen aan eene
hoogescliool in de letteren, de
rechtswetenschap, de .godgeleerd
heid, de wis- en natuurkiuidé en dc
geneeskunde, moeten volgens de
wet op het Hooger Onderwijs, te
voren met goed gevolg hebben af
gelegd het eindexamen-gymnasium
of het daaraan gelijkstaande staats
examen. Alleen wat de geneeskun
de betreft, bestond reeds lang de,
bepaling, dat ook jongelieden met;
eindexamen-R. H. B. S. erin kunnen
studeeren, teneinde het artsdiploma
te behalen. De bekende wet-Lim-,
burg, een paar jaar <?eleden aan
genomen, stelt deze laatste catego
rie van studeerenden nu zelfs in
staat om zich den doctorstitel te
verwerven, wat vroeger niet moge
lijk was.
Het eindexamen-gymnasium,
waartoe tegenwoordig alleen maar
de leerlingen der school zelve wor
den toegelaten, en het bovenge
noemde staatsexamen omvatten de
\akken Latijn, Grièksch, Antiqui
teiten, Nederlandsch, Duitseh,-
Fransch, Engelscli, Geschiedenis,
Wiskunde, Natuurkunde, Schei
kunde en Plant- en Dierkunde. De
eischen zijn voor allen echter niet
dezelfde, aangezien het examen is
verdeeld in twee afdeelingen, met
liet oog op de richting, welke de
studeerende wil inslaan. De afdee-
ling A is voor hen, die tn de lette
ren, de rechtsgeleerdheid of de
godgeleerdheid gaan studeeren en
daarom zijn bij het examen voor
hen de eischen, wat de oude talen
betreft, aanmerkelijk zwaarder,
doch wat de wiskunde aangaat, be
duidend lichter, terwijl zij van een
onderzoek naai1 hunne kennis van
natuurkunde, scheikunde en plant
en dierkunde zelfs geheel zijn vrij-
gesteld. De afdeeling B echter is
voor degenen, die de wis- en na
tuurkunde of de geneeskunde heb
ben gekozen als studievak, en om
die reden behoeven zij niet zoo ver
gevorderd te zijn in -lfltijn
grièksch (antiquiteiten en .vader-,
landsche geschiedenis vervallen
zelfs), doch daartegenover zijn voor
hen de wiskunde, de natuurkunde,
de scheikunde en de plant- en dier
kunde wèl belangrijke examenvak
ken. Nu is het van groote beteeke-
nis, dat degenen, die geen gymna
sium hebben bezocht, maar toch
wèl het toelatingsexamen tot de
academie, hier dus het staats
examen, wenschen te doen en ijl:
het bezit zijn van een eind-diploma
R. H. B. S. 5-jarigen cursus, v r.ij-
gesteld zijn van die vak
ken, waarin zij ter ver krij
ging van laatstgenoo-md
diploma reeds met goed
gevolg examenhebbenaf-
gelegd. Hieruit volgt, dat iemand
die het diploma R. H. B. S. behaal
de, voor de afdeeling A. van het.
staatsexamen alleen maar behoeft
geëxamineerd te worden in latjjn
en grièksch (zwaardere eischen) en
antiquiteiten, en voor afdeeli» B.
slechts in latijn en grièksch (lich
tere eischen).
Het ligt wel voor de hand, dat in
een stad als de onze, die een R. H.
B. S. met 5-jarigen cursus bezit,
van deze gunstige bepalingen, zoo
noodig, gebruik kan worden ge
maakt. Daarom:
2o. Men zou naast de R. H. B. 6.
hier eene gelegenheid kunnen
scheppen, desnoods cursus ge
naamd, waar jongelieden, reeds in
liet bezit van het eind-diploma van
genoemde middelbare inrichting,
zoodanig onderwijs ontvangen in de
oude talen, dat zij na niet te lan
gen tijd, b.v. twee jaren, het staats
examen met goed gevolg kunnen
afleggen. Deze gelegenheid zou in
het leven kunnen worden geroepen
door de benoeming van een of twee
leeraren, die dan uitsluitend met
het geven van dit classieke onder
richt worden belast. Wel zou deze
oplossing het nadeel hebben, dat de
voorbereiding tot de academie dan
op zijn minst een 7-jarige wordt,
doch daar staat tegenover, dat ze
behaald, 't Is echter bekend, dat
menig jongmensch niet geschikt is
voor het meer elementaire, middel
bare onderwijs en dat de aanleg en
de ambitie van velen in eene andere
richting gaan. Wie met groote
moeite b.v. wiskunde leert, behoeft
daarom nog niet dom te zijn. Hij
kan dater zelfs wel een kundig
rechtsgeleerde of knap litterator
worden. En daarom zouden voor
menig leerling, die later toch een
anderen kant uit wil, de 5 jaren op
de R. H. B. S. een tijd kunnen •wor-
deu van bijna hopeloos sukkelen,
mede tot groot verdriet van de
leeraren. De aanleg en de lust laten
zich nu eenmaal niet dwingen, zoo
dat deze door ons gewezen weg
wij erkennen liet grif het ge
vaar oplevert, dat leerlingen, die
voor het meer litteraire gymnasiale
onderwijs wèl geschikt zouden zijn,
er hier eindelijk met hangen en
wurgen zouden komen of zelfs zou
den kunnen mislukken.
3o. Er is nog «een andere weg
te volgen, waarbij de bezwaren,
sub 2 genoemd en welke wij niet
onderschatten, geheel of althans
voor een groot deel vervallen. Zoo-
als men weet, worden op de R. H.
B. S. leerlingen toegelaten voor be
paalde vakken, en het is juist deze
faciliteit, waarvan men hier een
goed gebruik zou kunnen maken.
Alle vakken toch, welke op een
gymnasium worden gedoceerd en
waarin voor het staatsexamen, zoo
wel afdeeling A als afdeeling JB,
wordt geëxamineerd, worden op
,een R. H. B. S. in voldoende mate
onderwezen, uitgezonderd natuur
lijk de oude talen en de antiquitei
ten, die een zeer groote plaats in
nemen in de voorbereidende op
leiding tot de academische, studie.
Nu zou men het als volgt kunnen
inrichten. Aan onze R. H. B. S.
wordt verbonden een leeraar in de
oude talen. Blijkt één niet voldoen
de te zijn, dan benoeme men er
twee. Aan alle leerlingen wordt de
verplichting gesteld b.v. de eerste
ee klassen volledig te moeten
doorloopen. Daarna echter kunnen
zij, die later het staatsexamen wen
schen te doen, die vakken, welke
zij niet noodig hebben, alle of an
ders voor een groot deel laten val
len om in de daardoor vrij gekomen
uron classiek onderwijs te ontvan
gen. Na de vfjf jaren der R. H.
B. S. kan dan nog één jaar geheel
wórden gewijd aan de voorberei
ding voor liet staatsexamen, zoodat.
men dan ook een studietijd van zes
.jaren krijgt.
De hier aangewezen richting
heeft ongetwijfeld hare groote
voordeelen, vooral voor de betrok
ken leerlingen, die dan niet eerst
een eind-diploma R. H. B. S. behoe
ven te behalen, doch na het tweede
scuooljaar onderricht ontvangen,
dat zeer veel overeenkomt met het
gymnasiaal onderwijs en alzoo
meer kan strooken met hun aanleg
en ambitie, hen in allen gevalle niet
langs een omweg en niet langs een
,pad van sukkelen en teleurstelling
kan brengen, waar zij wezen willen.
Wij ontkennen niet, dat ook hier
moeilijkheden en bezwaren zijn. Is
iemand, die reeds-een èind-diploma
R. iH. B. S. bez.t, vrijgesteld van
vele vakken, zooals boven door ons
werd meegedeeld, degene, die den
derden weg volgt, zal daarentegen
het v o 11e d i g e staatsexamen
mpeteu afleggen. >En wij weten,
dat dit staatsexamen niet tot de ge
makkelijkste in den lande behoort
zoodat niet-slagen wel eens zou
kunnen voorkomen. Doch bij eene
doelmatige inrichting van het on
derwas, en verder bij een behoor
lijken aanleg en ijver van den leer
ling zal hier, onzes "inziens, een
resultaat kunnen worden verkre
gen, dat bevredigend te noemen is,
temeer, omdat het zesde jaar geheel
besteed kan worden aan verder
classiek onderricht en aan repetitie.
Neen, toch niet geheel, want dan
zal ook nog iets moeten worden ge
daan «an Fransch, Duitsch en En-
gelsoh, aangezien op de burger
scholen de moderne falen anders
wouden onderwezen dan op 4e
gymnasia,
Het zal den lezer duidelijk zijn,
dat wij slechts in hoofdlijnen heb
ben trachten aan te geven, op
welke wijze men hier zou kunnen
geraken tot het verkrijgen van
gymnasiaal onderwijs, of in dezen
misschien beter gezegd, tot het ver
krijgen» van eene gelegenheid, waar
onze jongelieden zich de kermis
kunnen verwerven, noodig voor het
met goed gevolg afleggen van het
examen, dat toegang verleent tot
dc verdere academische studiën. In
.bijzonderheden traden wij niet.
Mochi er straks werkelijk een ern
itige poging worden gedaan om in
,ts te bereiken, dan zal dit
ik natuurlijk ook tot in de
moeten worden onderzocht
ideerd. 't Zou zelfs kunnen
gebeuren, dat men nog een andere
oplossing vindt. Hoe het dan ook
noch voor de gemeente noch voor gioga^ijn, wij hopen, dat de naaste
de ouders groote uitgaven met zich toekqgist er getuige van moge zijn,
meebrengt, terwijl bovendien op dat ook onze stad eene inrichting
deze wijze de studeerenden zelf' bezit„waar onze jongens en meisjes
door deze combinatie van middel- zich kunnen voorbereiden voor het
baar en hooger onderwijs breeder
worden onderlegd.
Wij gevoelen terdege, dat hier
bezwaren zijn. Wil men den door
ons zoo juist gewezen weg bewan
delen, dan zal het noodig zijn, dat
eerst de R. H. B. S. wordt door
loopen en het eind-diploma wordt
meest aangewezen weg is. Elk kind,
ook het volkskind, moet zooveel
mogelijk in staat worden gesteld
om zich overeenkomstig zijne j
ven en talenten te ontwikkelen.
Dat dan onze burgerij zich voot
deze ongetwijfeld belangrijke zaak
interesseere!
SPECTATOR.
GEMENGD NIEUWS.
Berooving.
De Vierde Kamer der Rechtbank
te Amsterdam heeft Donderdag
uitspraak gedaan in de zaak tegen
den 25-jarigen electrotechniker,
die een vroegeren compagnon van
zijn vader in een verdacht huis aan
de Spuistraat lokte en hem daar
van een portefeuille met 6000
beroofde. Het O. M. eischte tegen
den beklaagde, die zich aan een
lange reeks van beroovingen had
schuldig gemaakt, twee jaren ge-
angenisstraf. De Rechtbank leg
de hem 27* jaar gevangenisstraf
op.
De moord te Bodegraven.
Het Gerechtshof te Amsterdam
heeft Donderdag liet vonnis van
de Rechtbank te Utrecht bevestigd,
waarbij de 18-jarige boerenknecht
Willem Wouter Berkhof uit
Kockengen wegens den op 26 Mei
te Bodegraven gepleegden moord
op zijn grootmoeder, veroordeeld
werd tot achttien jaren gevange
nisstraf, onder aftrek van vier
maanden voorloopige hechtenis.
Een reusachtige aardappel.
In den Prins Alexanderpolder is
bij den heer B.v. Oosterom aan den
Onimoordschenweg een aardappel
gerooid, die precies 17» K.G. woog.
Valschheld in geschrifte.
Donderdag is op het postkantoor
te Delft een jongmensch gearres
teerd, die een postwissel, bestemd
voor den directeur der Artillerie-
Inrichtingen, valschelijk met diens
naam onderteekend, ter verzilve-
•ing aanbood. Een loopjongen van
de Artillerie-Inrichtingen werd in
erband hiermede eveneens aange
houden.
Een ongelukkig tochtje.
Woensdagmiddag landde te Eg-
mond aan Zee een vliegmachine op
het strand by den vuurtoren. Toen
de vlieger na den middag wilde
opstijgen met den burgemeester
als passagier, raakte de machine
defect en kwam op den kop te
staan. De beide inzittenden bleven
gelukkig ongedeerd.
Een drama.
Woensdag heeft zich aan den
straatweg tusschen Hardegarfjp en
Bergum een drama afgespeeld. De
54-jarige J. H. Venema, een arbei
der, heeft zijn 51-jarige vrouw, met
wis hij geruimen tijd in onmin
leefde, den hals afgesneden en zich
daarna zelf van het leven beroofd.
Een holbewoner.
Dezer dagen heeft een bosch
wachter in de bosschen der ge
meente Tie.tjerksteradeel (Fr.) een
holbewoner ontdekt. Nadat de poli
tie zich met de zaak bemoeid heeft,
bleek, dat een groot kwantum ge
stolen levensmiddelen in het hol
verborgen was. De bewoner van
het hol trachtte bij zijn arrestatie
zich van het leven te berooven. Na
heelkundig behandeld te zijn,'is hij
naar Leeuwarden vervoerd.
Een juweelendiofstal voor 80.006 pond.
Zaterdag is te Londen Aangekomen
hot s.s. „Morkura", aan boord waarvan
oen het schip te Bombay was binnen-
goloopen, een diefstal ontdekt was van
80.000 pond aan diamanten, die van
Londen naar Colombo verzonden waren,
Blijkbaar is een geslepen bende Lon-
densche dieven aan den gang geweest;
de diamanten, die aangetookend waren
erzonden, waren niet de eenige voor
worpen, welko gestolen werden. Tus
schen Londen en Bombay werden niet
minder dan dertig postzakken alle
aangeteekende pakketten met een kost
baren inhoud opengesneden geduren
de de reis en geplunderd.
De diamanten bevonden zich in vijf
pakjes, de totale waarde was 80.000
pond. Zij werden door de diamantkoop
lieden Kino Bros. naar hun eigen firma
te Colombo gezonden. Zij waren aan-
getcekend en zoowel bij 't postkantoor
ajs bij Lloyd's verzekord. Zij waren
naar het Mount Pleasant-postkantoor
gobraclit en daar met andere verzeker
de pakketten geplaatst in een groote
mand mot een zeil erover, dat met een
touw was vastgemaakt en verzegeld.
Deze mand was met ongeveer twintig
andore manden en duizenden postzakken
naar Fenchurch street gezonden en van
daar per trein naar de Royal Albert
Docbs, vanwaar zij gedurende den dag
en den nacht van 7 Augustus waren
vcrgebiacht op de „Moikara".
In gewone tijden worden postzakkon
i oen afzonderlijk afgesloten comparti
ment van een der benedendekken ge
plaatst. Doch deze ruimte is bij de mees
te schepen gedurende den oorlog ver
anderd in een logies voor de troepen,
terwijl de postzakken door een luik
naar beneden moeten worden gelaten en
bovenop de andere lading moeten wor-
don geplaatst, een toegankelijke positie
dus. Dit was ook het geval met de
Morkara". Voorwerpen van waarde, als
zoodanig aangegeven, werden in een af
zonderlijke ruimte geplaatst. Die aan
gifte was echter met do diamanten niet
geschied, en daarom werd er niet
aandacht aan besteed dan wanneer er
suiker in de pakketten was geweest.
Toen de „Merkara" te Bombay aan
kwam, werd do post ontscheept en werd
ontdekt-, dat hot zegel van een der man
den was verbroken en het touw losge
maakt. De mand bevatte groote hoeveel
heden kostbaarheden, doch de eenige
pakketten, die vermist werden, waren
de vijf, bevattende de diamanten.
liet bleek voorts, dat dertig postzak
ken opengesneden waren en dat er
er oenige pakketten uit waren gestolen
Men is tot de conclusie gekomen, dat
de diamanten ergens in Londen zijn ge
stolen en dat de zakken vermoedelijk
tijdens de reis zijn geplunderd.
De vijf-en-twintig manden zagen
precies hetzelfde uit. Er was alleen een
klein geheim merk oen enkele hoofd
lettor om degene, die aangeteekende
en verzekerde pakketten bevatten, te
onderscheiden van die, welke per gewo
ne post werden verzonden. De dieven
moeten geweten hebben niet alleen wat
er in de vijf pakketten zat, maar ook
dat zij zich in deze bepaalde mand be
vonden. Dit wijst er op, dat de diaman
ten gestolen zijn tusschen hun verzen
ding van Mount Pleasant en hun aan
komst in de „Doeks".
Ten aanzien der postzakken neemt
men aan, dat leden derzelfde bende, die
in Londen werkte, met liet schip mee
reisden. Ook zij kozen de zakken uit,
bovattende aangeteekende stukken, of
schoon de geheime letter, die ze onder
scheidt van gewone pakketpostzendin-
gen, alleen aan enkele ambtenaren van
het hoofdpostkantoor bekend is.
De „Daily Mail", aan welk blad dit
relaas is ontleend, wijst erop, dat
vorige week Vrijdag diamanten ter
waarde van 15000 pond gestolen wer
den op de Holt-boot „Aeneas" tusschen
Kaapstad en Liverpaol. Hier werden dc
postzakken opengescheurd.
Eenigen tijd geleden verdween een
pakket diamanten, ter waarde van
10.000 pond, aangeteokend verzonden
van Londen naar Nederland.
T
Dinsdagavond 21 October 1019.
(Vorvolg).
Rondvraag.
Door den heer J. H. Staalman
de navolgende vragen aan B. en
gericht:
Door Burgemeester en "Wethou
ders is in de plaatselijke bladen voor
de maanden October en November een
gasprijs aangekondigd van 20 cent
per M3.
Is doze mededeeling niet in lijn
rechten strijd met hot antwoord van
hot College op do gestelde vragen van
den heer Scboeffelenberger, behandeld
in de laatste Raadsvergadering, waar
in B. en W. hebben aungekondigd een
gasprijsregeling welke tegemoet zou
komen aan de nooden van de verbrui
kers met kleine inkomens?
b. Vlooit die prijsverhooging uitslui
tend voort uit de indertijd ingevoerde;
loons- en salarisvoorziening?
Zoo noen, welke zijn dan de oorza
ken, welke eene alom gevraagde en
verwachte gasprijsverlaging tegen
houden?
c. Wat is en wordt door het College
gedaan tot het wegnemen dier oorza
ken, welke deze gasprijsverhooging
ettigen?
d. Hoe is het te verklaren, dut bij
een differentieel tarief in dezelfde
maanden in het jaar 'J918 de volgende
gasprijzen golden:
October kostprijs 14 cont dïff., tarief
—14 en 21 cent;
November idem IC cent dïff., tarief
1—1625 cent;
anneer daarbij wordt opgemerkt,
dat in die maanden nog de gasrantsoe-
neering gold, terwijl er nu vrij ver
bruik is.
Het antwoord op deze vragen luidt
voor die sub a ontkennend. In de raads-
ergadering van 30 September heeft de
Voorz itter mededeeling gedaan
an het voornemen om zoo spoedig mo
gelijk een progressieve gasprijsrege
ling in to voeren. Zoolang de uniforme
gasprijs gehandhaafd wordt, dienen
echter do uitgaven gedekt te worden
door de inkomsten.
b. De prijsverhooging is geen uit
vloeisel van de salarisverhooging al
leen. Ook de mindero prijs der bijpro
ducten hoeft hierop invloed.
Door den Raad z(in ten vorigen
jare nieuwe, verticale ovens toege
staan, aangezien slechts door verbe
tering dor productie de kostprijs kan
worden gedrukt. Zoolang evenwel van
kolen etc. geen prijsverlaging intreed,
staan B. en W. machteloos.
d. in de sub d genoemde maanden
gold do gasrantsoeneering, terwijl
thans het verbruik vrij is. Het ant
woord hierop ligt in b opgesloten.
De heer Staalman wenscht nog
oen enkel woord hierover te zeggen.
Het komt spr. vroemd voor, dat Octo
ber duurder is dan September. Is die
beinvloeding van den prijs der bijpro
ducten dan zoo plotseling gegaan,
vraagt spr. Hoe is hot dan mogelijk,
dat andere plaatsen den gasprijs ver
laagd hebben, en bij hier verhoogd
wordt? Het gaat thans niet over een
eventueel differentieel tarief,
over don kostprijs van hot ga9. De
prijs dor fabricatie is volgens spr. te
hoog. Spr. meent, dut de directie der
asfabriek niet in goede handen
(Geroep: Dat is een persoonlijk feit!)
Inderdaad, dit is een persoonlijk feit,
voor eenige jaren terug door de soc.-
dem. naar voren gebracht. Spr. is niet
van plan de destijds geuite beschuldi
gingen te herhalen, vindt Let ei hier
alleszins gewettigd een onderzoek in
te stellen naar den duurderen exploi-
'tatieprijs van het gas. Onze gasfabriek
is minstens zoo goed als in andere
plaatsen. Een onderzoek zou verra;
sende resultaten opleveren. Natuurlijk
hebben dc loonsvorboogingen invloed
op den kostprijs, maar dat gold voor de
andore maanden ook. Spr. is door het
antwoord van B. en W. niet bevredigd
Ware er niet de toezsgging, dat oen
diffferentieel tarief zal worden inge
voerd, dan zou spr. hebben voorgesteld
pen onderzoek in to stellen.
Do Voorzitter erkent de moei
lijkheid om eene be^Jfeing te nemen
inzake zoo'n enquête. Laat de heer
Staalman de verschillende begrootin
gen bestudeeren, dan zal hij zien hoe
belangrijk de post van het sulfaat is
verminderd. De loonen der werklieden
zijn 31000.die der ambtenaren
1000.— verhoogd. Dat maakt te taal
al ƒ56000.—, daarbij de verminderde
opbrengst van teer en sulfaat is samen
lCfoOOO.de pensioenen zijn ver
hoogd met 12000.—. Een -gasprijsver
hooging van 5 cent den meter dekt nog
maar hlleen dezen laatsten post.
In andere plaatsen is de gasprijs
goedkooper, zegt de heer Staalman.
Amersfoort heeft een minimum tarief
bij eene progressie van 18 cent. Van
een tarief van bijvoorbeeld 9 cent mi
nimum is geen sprake, ook niet bij in
voering vun een differentieel tarief.
1 cent duling van hot muntgas betee-
kent oen vorschil van 12000.—. Eu
de rest der bevolking /noet dit weer
betalen. Alen komt met Zoo'n differen
tieel tarief tot prijzen van 30 cent
den meter. Breda is lager, n.1. 16'/»
centi vermoedelijk omdat de loonen
daar lager zijn, zooals overal in het
Zuiden.
Het eenige middel om tot kostprijs-
vermindering te komen is verbteering
van dó productie en. betere regeling
van de rechtspositie enz.
De heer Staalman is niet tevre
dengesteld door dit antwoord. Dit alles
was spr. bekend. Maar waar het op
aankomt, is, waarom toch nog weer
verhooging der productiekosten be
slaat ondanks al dio reeds vroeger gel
dende factoren.
De Voorzitter antwoordt hier
op, dat dergelijke fluctuaties ook vroe
ger wel golden. De oorzaken daarvan
zijn moeilijk na te gaan. De thans ge
nomen kolenprijzen zijn van September.
De heer Staalman bespreekt nog
een andere kwestie. Spr. heeft aan
eenige ambtenaren een paar vragen ge
steld en men hooft hem daarop geen
cijfers willen verstrekken, net komt
spr. voor dat het gewenscht is, indien
een lid van den Rand zich inlichtingen
wil verschaffen, de ambtenaren hem
coulant moeten behandelen. Spr. werd
naar B. en W. verwezen. Deze weg is
echter een lange.
Do Voorzitter antwoordt, dat
de bodoelde ambtenaren volkomen cor
rect gehandeld hebben. Men is feitelijk
pas lid van den Raad als men in de
door den Voorz. bijeengeroepen ver
gadering aanwezig is. De beste manier
om op de hoogte te komen van gemeen
tezaken is de bestudeering der begroo
tingen, ook van vroegere jaren. De
ambtenaren zijn dusdanig overkropt
mot werk, dat er overal een groote
achterstand is. Spr. zou gaarne met
den Raad nog een kleine bespreking
houden hierover. Verschillende vragen
doen zich voor. Wat is overwerk?,
wat zijn hoofden van dienst? e. d.
De heer Adriaanso beantwoordt
eenige vragen van den heer Staalman,
in den vorigen raad gedaan, over den
Armenraad. Besloten is destijds een
armbezoeker aan te stellen, salaris en
instructie zijn door den Armenraad zol-
ven vastgesteld, olie personeel, uitgo-.
zonderd do secretaris, wordt door deii
Armenraad benoemd. Toezicht en con
trole zijn bij de wet geregeld, de lijst
volgens art. 3 der Armenwet wordt
door B. en W. vastgesteld en bijge
houden.
De heer Spruit bespreekt het los-
:n van een schip mot steenen, dat
door gemeentewerklieden geschiedt.
Spr. vindt dit veel te kostbaar, dat
kon zeer goed door werkeloozen wor
den gedaan. Do huidige lossers ont
vangen exorbitante loonen, naar spr.
ter oore kwam.
Spr. vraagt voorts de notulen wat
eerdor ter visie, de huidige zijn 2
maanden oud, en vraagt tenslotte naar
de heffing Van belasting over z.g. he
loten voreenigingen. Is het de bedoe
ling ook daarvan belasting te heffen?
Ook zou spr. gaarne voor liet inzien
der stukken een verwarmd lokaal ter
beschikking hebben.
De Voorzitter zegt dit laatste
too. Op de vraag inzako hot steenen-
lossen antwoordt wethouder Ver
st ogen.
Toen de schuiten in aantocht waren,
heeft spr. den gemeentebouwmeester
gevraagd het daarvoor beuoodigde
erkvolk te betrekken van de gem
arbeidsbeurs. De heer Kastelijn ant
woordde daarvoor eigen personeel te
hebben. Het lijkt spr. onpraktisch eigen
vast personeel opzij te zetten voor los
personeel. Dit zal de heer Spruit zelf
ook niet doen. Een andere kwostie is
of er voor de werkeloozen niet iets
diept te geschieden. Op het oogenblik
zijn er 60 menschen beschikbaar voor
grondwerk, de volgende week 100. Dat
is werk, dat gem. werklieden niet kun
nen verrichten.
Betreffende te hoog loon kan spr.
den beer Spruit niet antwoorden. Bij
het College is niets bekend over extra
loopqn, die deze menschen zouden ont
vangen.
De heer Spruit vindt het te duur
als men een stratenmaker dergelijk
werk laat verrichten. De gemeente
bouwmeester zal toch niet willen be
weren, dat de gem. werklieden over-
comploet waren? Het werk wordt zoo
doende te duur betaald. Is er voor de
stratenmakers geen werk, waarom hen
dan niet de straten schoon laten ma
ken? Dat is op verschillende plaatsen
bard noodig.
De heer Verstegen zal een on
derzoek instellen en in do volgende
vergadering hieromtrent nadere mede-
deolingen doen.
Over de kwestie der belasting voor
besloten vereenigingen antwoordt wet
houder Adriaanse. Er ligt een
concept gereed om deze belasting te
herzien, de bedoeling is alle dergelij
ke concerten te doen betalen. Dus ook
de gesloten vereenigingen.
De heer H e y b 1 o k vraagt naar de
vanwege de gomoente genonfen maat
regelen ter bestrijding van de duurte.
Hierop antwoordt de heer Adriaan
so, dat een overeenkomst met de ma-
nufacturiers is gesloten inzake goed-
kodp graslinnen, dat straks zal worden
aangeboden. De winkeliers nemen ge
noógen met een kleine winstmarge.
Ook omtrent de schoenen zal worden
onderzocht of de Amerikatmsche schoe
nen geschikt zijn. Spr. hoopt spoedig
nadoro resultaten hiervan te zien.
De lieer Zonder van vraagt
lichtingen omtrent het scheren door
een barbier te Koegras in een café.
Mag dat? vraagt spr.
De Voorzitter zal een onder
zoek instellen.
De lieer H e y b 1 o k vestigt de aan
dacht op het weinige licht iu de ge
meente.
Do V oorzitter zegt, dat een
dorde van de lantaarns ontstoken zijn,
en hoofdzakelijk de hoofdstraten goed
verlicht zijn.
De heer Staalman bespreekt
zaak van een armlastigen jongenman
die blijkbaar niet toerekenbaar is voor
zijne haudelingen. Spr. weet er geen
weg op, het burgerlijk armbestuur
heeft reeds veel aan hem godaan, docli
men is teneinde raad. Het gaat niet
aan dat liij zijn nachten maar op liet
politiebureau doorbrengt op een brits
zonder dek enz.
De heer Biersteker acht dit,
geen zaken, dio in een openbaren raad
moeiten worden besproken, en vraagt of
men het stellen van vragen niet kan
beperken tot het hoogst noodige.
De Voorzitter meikt op, dat in
den laatsten tijd het vragenstellen in
alle gemeenteraden is uitgedijd. Spr
zal 'de zaak onderzoeken.
Daarna sluiting van de openbare
>r#adering.
de kampioenen op eigen terrein
6—2 wist te slaan, begint nu reeds te
lijden aan de beruchte Inzinking en'
leed Zondag j.1. zijn eerste nederlaag,
terwijl Ajax er op dienzelfden Zondag
in slaagde de le overwinning te boe
ken, door Sparta met 4—1 te slaan. H.
F. C., een der oudste clubs van
land, bengelt hopeloos onderaan
hoeft totnogtoe één winstpunt (door
het gelijke spel tegen Ajax). A. F. C.,
de nieuwe le klasser, welke eerst zoo
veelbelovend deed gewonnen werd
van H.V.V. en gelijk gespeeld tegen
Ajax heeft van haar uitwedstrijden
nog weinig plezier beleefd, alle drie
werden verloren. De Amsterdammer#
hebben nu 3 punten ovenals het Haag-
sche Quik. Ook Sparta is in de misère
en heeft nog weinig fraais laten zièil(
ze hebben 4 punten, terwijl Haarlem
zooals altijd om de beurt wint,"
verliest of gelijk speelt.
Overgangscompetitie. In de
oormalige le klasse B blijft R. F. C.
totnogtoe de leiding behouden. De Kot-
terdammers hebben uit 6 wedstrijden.
9 punten en een score van 15—7. D
Spartaan en Concordia volgen dan, wel
ke ieder 7 punten hebben. Eerstge
noemde slaat een goed figuur, heel
wat boter dan de vorige periode. Tot
op lieden werd één wedstrijd verloren
(tegen Concordia) en één gelijk ge
speeld (tegen V.V.A.). De nos. l en-2
van deze competitie gaan OVer nftffr
de le klasse. Stormvogels en V. U. C.,
dc nieuwelingen in deze klasse,
alleen gevaarlijk op eigen tei.
,uit"' hebben zij nog geen succes
had, evenmin als W. F. C. Worrnfl
staat no. 6 met 5 punten (15—9)
t Gooi heeft niet veel succes, dt
Ililversumsehe club van harde werkers
is een dor onderste, heeft van do f
matches or reeds 3 verloren. Ook Her
cules, de gedegradeerde le klasser,
brengt er niet veel van terecht, één
odstrijd werd gewonnen, terwijl S. V.
nog steeds op de eerste overwin
ning wacht en don ook momenteel als
hekkesluiter fungeert.
Tweede kasse, afd. B. Deze
afdeeling, bestaande uit Nrd.-Holland-
sche 2e klassers, heeft een spannend"
verloop. Hier valt nog geen conclusie
te trekken wie de eereplaats zal be
zetten. Nog gaat de Racingclub (R. C.
H.) aan het hoofd; de Haarlemmers
hebben uit 6 wedstrijden 9 punten en
een score van 158. Van Z.V.V. werd
In Zaandam met. 40 verloren, terwijl
togen E. D. O. gelijk werd gespeeld.
De hoeren zitten nog lang niet vaat.
Op hen volgen de beide Zaandamsche
clubs en E.D. O., welke alle drie nog
niet verloren hebben. De rood-witte
Zaandammers slaan nog het beste %i->
guur: 4 wedstrijden gespeeld, 3 ge
wonnen en 1 gelijk met score 14—3.
Een prachtig resultaatook Z. V. V.
komt goed voor den dag, ook zij hob-
ben 7 winstpunten, terwijl 5 wedstrij
den gespeeld werden, echter gingen 3
winstpunten verloren door gelijk spe
len. Ook E.D. O. is nog ongeslagen;
hoewel totnogtoe 1 wedstrijd gewon
nen is en reeds viermaal kelijk. Hot-
landia, de nieuwe 2e klasser, 'is alleen
sterk op eigen terrein; in Zaandam
hielden zij zich echter flink dóór togen
V. V. gelijk te spelen, ze staan no..
Schoten is op het hellende vlak;
terwijl ook Neerlandia in zijn nieuwe
omgeving maar matig voor den dag
kamt. O. D.-E.- en Alcmaria Vtctrtv
sluiten de rij; beide clubs hebben nog
geen wedstrijd gewonnen. De Amster
dammers hebben 2 winstpunten (7—16)
en A. V. één punt (315).
2e klasse A. Hier slaat D. E. C.
een schitterend figuur. Deze Amster-
damsche club, die vrijwel altijd een
van de onderste plaatsen in de compe
titie bezette, schijnt van dit Bei?oófi
ovor een sterke ploeg te beschikken
en zetten er alles op om een plaats ln
de Overgangsklasse te krijgen; en om
dit te bereiken, deelen ze harde klap
pen uit. Hot is de moeite waard -de
reeds behaalde resultaten te vermel
den: Allen Weerbaar (in Bussum) met
5—1 gewonnen; Hilversum (in Amster
dam) met 5—0 gew.-, in Gouda mot
Olympia 1—1 gespeeld; va® Hortus (in
Amsterdam) met 4—0 gew.; van Vic-,
toria toen nog ongeslagen met,
8—0 gew.; in Utrecht van D. 0.0.
rnot 7—0 gew. Het resultaat is dus, dat
de roode Amsterdamnfbrs uit 6 wad
strijden er 5 wonnen en eenmaal gvhjfc
speelden, alzoo 11 punten, score 808!
Verder commentaar overbodig. -No.--ft
is Olympia, welke 8 punten heeft (B
maal gelijk en eens verloren). Terwijl
Victoria dn Velox ieder 7 punten heb
ben. „Hilversum', welke reeds 2 sei
zoenen achtereen afd.-kampioen
maakt nu een treurig figuur. D. O. O.
een der nieuwe 2e klassers, heeft reeds
27 goals tegen, terwijl Kampong nog
niets gewonnen, maar 2 maal gelijk
spoelde.
3e klasse F. Hier gaat de strijd
tusschen Rapiditas, V. S. V. en Bloe-
mendaal. De Weesper club geven we
do meeste kans. Uit 4 wedstrijden werd
één winstpunt verspeeld tegen Bloe-"
mendaal. Hun score is 131. Dan
volgt V. S. V. met uit 5 wedstrijden 9'
punten; één winstpunt ging verloren
tegen Bloemendaal; score 13—4. No.
is Bloemendaal, welko club een heeh
wat beter figuur slaat dan het vorig
seizoen; ook zij zij® nog ongeslagen,
inaar verspoelden reeds 3 winstpunten
door gelijke spelen; score 116, winst
punten 9. Watergraafsmeer, de gede
gradeerde 2e klasser, een club berucht
om hun ruw spel, hatwolk hun echter
geen voordeel heeft opgeleverd, heb
ben 4 maal gelijk gespeeld en nog nlot
gewonnen. Ook E. V. C. en Westfrisia
hebben nog geen wedstrijd gewonnen,
beide clubs speelden ieder eenmaal
gelijk. Zij behaalden resp. uit 6 eri 5
wedstrijden 4 en 2 goals vóór en 18 en
17 tegen. K. F. C. staat no. 4 met 6
winstpunten.
Hiermede besluiten wij dit overzicht
i meenen wij sommige lezers een
diedst te hebben bewezen door het pu-
bllceeren van deze gegevens.
Competitiostand der 8c klasse E.
Tweede Kamer,
lp het Kamerverslag vau de zit
ting yau Dinsdag is geen recht
wedervaren aan het gesprokene
dóór den heer A. P. Staalman.
Door hem werd niet gesproken
van woekerloonen der arbeiders.
Deze uitdrukking was van den
heer Abr. Staalman (Midden-
standspartjj).
VOETBAL.
Dc Compctitiewcdstiijdcii.
Ruim een maand wordt or reeds ge
speeld en nu al valt er mot min of
meer zekerheid le zeggen, hoe de eind
standen op de ranglijst er zullen uit
zien; tenminste met do afdeelingen, die
wij op het oog hebben en hier in liet
kort ziillen laten volgen.
Westen, le k 1 a s s e. Hier
aan het hoofd V. G. G., U. V. V. en
Blauw Wit, alle drie met 8 punten uit
5 wedstrjjden, terwijl laatstgenoemde
club in deze klasse nog do eenigste
ouguulugen club is. II. Bi S., dat eerst
zoo kranig voor den dag kwam en zelfs
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur.
Zoudt U ons het genoegen willen
doen, onderstaand stuk in Uw blad
opkte nemen. Bij voorbaat onzen
dank.
Een wenrd aan de Koegrassers,
voorstanders van de openbare
school.
Nadat het gemeentebestuur van
Dén Helder vier, vijf jaren lang.
Uw belangen niet heeft behartigd,
zette; het de kroon op dit werk door
in de zitting van Dinsdag 21 Okto
ber -te besluiten geen openbare
school daar te bouwen, U hierbij
dwingende ,Uw kinderen naar de
Chrisleyjike school te zenden, een
hiet door U voor Uw
it is.
De vrijzinnigdemocraat
Biersteker,
dë Sociaaldemocraat Kui
ler en
de oppositieman Scboeffe
lenberger
zijn hiervan mede de oorzaak. Zij
hebben door hun stem bepaald, dat
Uw kinderen niet naar een school
welke ook z|j voor hun kin-
wenschen, maar naar een
4, waarnaar z|j hun kinderen
it zouden sturen.
W|J hebben de zaak ter harte geno
men, hebben getracht een openbare
school te krijgen; voorloppig is dit
niet gelukt; wij zitten echter niet
één stil, maar hebben tot Gedeputeerde
v-*f'Statén het volgende adres gericht:
„Ondergeteekenden, besturen
van de afdeelingen Helder van
het Nederlandsch Onderwijzers
genootschap en den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers,
gehóórd de beraadslagingen in
den -Raad der gemeente Helder
aangaande schoolbouw ln Koe-
gratr,
afgaande op het ambtelijk on
derzoek, ingesteld door de ge
meente Helder, waarbij bepaald
Is, dat ouders van 72 kinderen
voo* openbaar onderwijs en ou-
defös van 32 kinderen voor Chris-
kentiis :genomen hebbende van.
het besluit van den Raad der ge
meente Helder op 21 October
l9ïf, waarbij ingetrokken werd
het besluit van 22 Februari 1916
tót bóüw van een openbare school
aan de Doggersvaart,
dringt ^er bij Uw college ten
zotttMTop aan, Uw goedkeuring
te onthouden aan dit besluit van
den der gemeente Helder
en
de gemeente Helder te ver-
pltchtito, het besluit van 22 Fe-
brtikri ltl6 alsnog ten uitvoer te
brengèh.
verwijzen Uw college naar
de taemdtie van toelichting,welko
ïWïeït doen toe-
ftètwelk doende,
~*De besturen voornoemd,
Ned. Ond.-Gen.
N. VAN ENGEÈ, Voorz.
-tl.». MJÊRDTOS, S*r.
Bond van Ned. Ond.
U, mijnbeer de Redacteur, nog
maals dankend, verblijven wij,
de Besturen van de afdeelingen
Helder -ven Het Nederlandsoh -On-
dei^wljzersgenootkohap en den Bonë
van Nedsrlandkche Onderwijzers.
Ofl^rtrouwd:
HEMMES,
"WMo. Vla B. L ÜÖBEN j,
tj MEIJER.
3uw*l|jksbsvestiging te Hooge veen
18 Nov„ te fi uur, ia de Ger. Kerk.
Gelegenheid tot fellciteeren, te
SpIkuA MftT., des namiddags; te
Hoögeveeü, filood B 88,12 Nov., van
uur.
Christelijk» Barst. Kerk.
O.V. ZMOAC vearm. 10 sar en
'(■wil 6 uur,
Os. H. WOUDSTRA,
van Woerden.
Aan belM|b»bta»din wordt botend
gtmaakt, dat da vslllnasdagen zljo
MainJig, Womtdig tn Vrijdag,
7 uur 'a morgana,
Ingaand» op 28 OOTOBER 1919.
HET BEdTUUR.
Purmerste|Jn 6
H. 3. V. 6
Helder 6
St. Voorwaarts i
H. B. C. 6
N.O.S. 6
O.S.C. 4
D. W. S. 4
N. V. 1
S<*1»
S> P-
i 1 0 20-1 11
112-e io
2 8-7 4
2 5-9 7
4 11-18 6.
4 6-11 8
8 4-4 2
4 8-10 t
- Be klasse E.
Programma voor morgen:
Helder—H. S. V.
Pnrmerateija—St. Voorwaarts.
Q. S. C.-II. B. C.
D. W. S.—N. O. S.
„Helder" zal morgen spoleu tegen de
Haarlemsche Sportvereerf. (H. S. V.),
een Ghtb, die dit seizoen succesvol
punt achter is
Competitiestand)
„Helder" komt uit met:
Kroon WersluijB
Buk Tieasen v. d. Wal
Selderbook Peters Selderbeek
Alberts 1 Smit
Reserves zijn: van Wjnzerden ph
Aanvang 2 uur.
Cursus in Handenarbeid.
Heg steeds plaats on gelegenheid veer
ni.uw* ooghV.fi nn«Hln,mi votr
alle afdaallngen. 0a auraua wordt ga*
houden in hst gwbouw „Irene",
Hoog et raat, Woenotfogo on
Zaterdags, van 9-5 uur n.ra., Vrij*
dagsavonda, van 7-8 uur o.m.
Aanbevelend,
JOH. W. STEVENSON.
Cursus In Handenarbeid.
Hierbij heb ik eer bet publiek uit
KOBGRA3 te berichten, dat de our-
ia Tl Qnopend len huize van d
den dag komt en slechte één wlnat- Heer L KQOTSTRft, In 4e z.g. FrieseSe
tjb de leiflbrt. (ïte «e A Hnorrilpa„B
buurt. In het vervolg zal daar curaus
gehoudeo worden Donderdags*
avonds, _vaa 7 - P or.
Aanbevelend,
Slaildljtitr. f3. JOH. W. Stevanaon.
Op Jvhanadorp kan voorloopig
wyetM Ukcrt aan dstlname, aan op-
richting niet worden gedacht.
