NIEUWSBLAD VOOR
HELDER, KOEGRAS, TEXEL, WIERjNGEN EN ANNA PAULOWNA
De verborgen Vallei
Eerste Blad.
Jb. HARJER en Zn
VERHUIZINGEN.'
De economische commissie.
No. 5200
ZATERDAG 31 JANUARI 1920
48e JAARGANG
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
REDACTEUR-UITGEVER: C. DE BOER Jr., HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
FEUILLETON.
M.
Korte Berichten.
Heldersche Meub^transportonderneming
F-
PPPJ9
COURANT
ABONNEMENTEN BI) VOORUITBETALING:
Heldersche Ct. per 3 mnd. f 1.40. franco per post f 1.60. Buitenland f 2.40
Zondagsblad 0.57% 0.65. 1.05
Modeblad 0.95, 1.05. «1.30
Losse nummers der Courant 4 ct.
20
ADVERTENTIËN.
ct. p. regel. Ingez. mededeelingen (kolombr. als redactloneele tekst) 60 ct.
Kleine advert. (gevr., te koop, te huur) v. 1 tot 4 regels 50ct., elke regel meer 10
ct. bij vooruitb. (adresBur. v. d. bl. en met br. onder nr. 10 ct. p. advert extra).
Bew.-exempl. 3ct. Adv. op bep. aangew. pl. worden 25 °/0 hooger berekend.
Op- en ondergang van Zon en Maan
en tijd van hoogwater (Texel).
(Wintertijd.)
Maan Zon Hoogwater
opond.: opond.: v.m.: n.m.:
5.3 7.45 4.44 4.40 5.25
5.52 7.45 4.44 6.— 6.35
6.33 7.42 4.48
7.6 7.40 4.50 8.5
7.33 7.38 4.53 8.55
7.57 7.36 4.55
Febr.
Zondag 1 a
Maand.
Dinsdag
Woensd. 4
Dond.d. 5
Vrijdag
Zaterd.
2
3
6
7
1.39 m.
2.54
4.12
5.31
6.49
8.5.
9.18
7.10 7.30
8.20
9.35
9.—
9.40
8.19 7.34 4.57 10.1510.25
HL
Toen de Commissie op 15 Sept. 1917 ten
Raadhuize was geïnstalleerd, en zij zich een
soort dagelijksch bestuur had gevormd, Cen
trale Commissie geheeten, bestaande uit de
Voorzitters der te vormen Sub-Oommissies,
werd weeks daarop tot het instellen dier sub-
oommissies overgegaan.
En hoewel al deze onderscheidene oom
missies tenslotte zeer nauw contact met el
kander behooren te hebben en dikwijls op
eikaars gebied zich zullen hebben te begeven,
werd hun taak toch zoo veel mogelijk afge
bakend. 6
Voorts werd direct al onderscheid gemaakt
tusschen hetgeen voor directe practische uit
voering vatbaar scheen en datgene, wat pas
in de toekomst, na vervulling van voorwaar
den, die we zelf niet kunnen bepalen, moge
lijk zal zijn.
Tot het eerste werden de Badhuis-plannen
gerekend en de desbetreffende sub-commis
sie is mede daardoor tot nu toe de meest
actieve geweest.
Naast deze werden gevormd de sub-com
missie voor Handel en Nijverheid en die om
trent het Verkeerswezen.
De eerste dezer twee splitste zich weder'in
eene voor Landbouw, voor Vissche-
rij en voor Industrie.
Zoo toog na deze verdeeling de Economi
sche Commissie dus aan het werk. Van het
geen door de Badhuis-Oommissie is gedaan,
weten wij uiteraard het meeste af. Het werk
der andere Commissies is ons alleen min of
meer bekend geworden door behandeling in
de Centrale Commissie.
Besloten was nog, dat de Secretarissen der
Sub-Commissies zouden vormen een pers-
commissie onder secretariaat van de Centrale
Commissie. Deze zou periodiek in de pers
(obk buiten Den Helder) mededeelingen doen
over alles wat de economische positie van
Den Helder zou kunnen belichten en verster
ken en ook over het werk der Economische
Commissie zelf.
Laat ons direct zeggen, dat deze pers-com
missie haar eigen bestaan vrijwel vergeten
is en de pers tot nu toe niet anders heeft ge
kregen, dan wat een of ander lid zoo vrij
was te publiceeren.
Een der oorzaken daarvan is wel, dat er
zoo weinig te melden was. Allerlei zaken, die
in het eerste stadium van onderzoek en voor
bereiding zijn, laten zich nu eenmaal moei
lijk in de pers bespreken. En meer als zeer
voorbereidend werk is er tot nu toe niet ge
daan.
Toch heeft de pers door de verslagen der
openbare zittingen der geheele Commissie
wel een en ander van haar werk kunnen ver
melden en daaruit is tot nu toe ook al niet
anders gebleken, dan dat haar pad niet over
rozen gaat.
Intusschen, de Commissie voor Huisdui
nen, zooals zij het meest genoemd wordt, is
erteeds in de weer geweest.
Zij stelde zich direct in verbinding met de
Vereenigiüg voor Vreemdelingenverkeer te
«Door
HULBERT FOOTNER.
47)
Het scheen, of zij een nieuw tijdperk van
haar leven was ingegaan. Tegenover de fei-
ten, waarvan de realiteit zich onweerstaan-
f5 aa? ^.aa5 °Pdron8' was haar onbestemde
verdrietigheid weggevaagd als morgennevel.
Kitty voelde vaak de hartstochtelijke behoef-
te om iemand, als een moeder te moeren ver~
zorgen, waaraan echter nooit voldaan was,
want allen behandelden haar als een kind en
geen hunner was ooit ziek. Aanvankelijk
was de zieke, uitgeputte man die onbe
kende vreemdeling van niemand-wist-waar
niet meer dan een voorwerp, waaraan zij,
die behoefte, dat verlangen, kon bevredigen.
Slechts langzamerhand begon hij een per
soonlijkheid voor haar te krijgen: het eerst
°P 't oogenblik, dat zij de verrassende ont
dekking deed, dat hij jong was. Dat maakte
zij op uit de frischheid van zijp stem. H-ij lag
ln ijlkoortsen.
Dien geheelen nacht, den volgenden dag
en den nacht daarop, lag hjj zich heen en
weer te gooien en te praten in zijn koorts.
Toch was het duidelijk te zien, dat hij op den
weg naar beterschap was. Kitty dacht niet
aan slapen, en was volkomen gelukkig. Eerst
waren de klanken, die hij nu en d n uit
bracht, onsamenhangend en verward. Later
zag hij Kitty met zijn groote, glanzend:
oogen strak en lang aan; hij sprak met een
Den Haag, van welker bemlnnelijken voor
zitter, de heer Gantvoort, zeer waardevolle
gegevens werden verkregen.
Door den heer Dicke, propagandist dier
Vereeniging, verkreeg de Commissie relatie
met den heer P. de Jongh, architect te Am
sterdam, welke te Noordwijk-aan-Zee het be
kende Badhotel „Rembrandt" heeft gezet.
De Commissie kwam reeds in haar eerste
vergadering tot de conclusie, dat, waar op
Huisduinen niet gebouwd kan worden, het
oog op andere plaatsen gevestigd moest
worden.
Zij koos daartoe het duinterrein, grenzen
de aan de z.g. „Donkere Duinen", langs de
Strooweg te bereiken, een terrein, (veel te
weinig door onze piaatsgenooten gekend en
bezocht), dat naar eenstemmige getuigenis
van allen, wiens erkend oordeel gevraagd
werd, uitstekend werd geadht.
Niet alleen de duinen zijn op zichzelf mooi,
maar bijna nergens heeft men zulk een prach
tig gezicht op de zee en het land tegelijk.
De goed begroeide duinen leenen zich be
ter dan elders tot wandelingen en zijn nog
geheel in maagdelijken staat. Voor badgas
ten, die een rustig oord zoeken, kan bijna
geen betere plaats worden gevonden en zul
len die duinen een groote attractie vormen
De plaats werd in overleg met den archi
tect spoedig vastgesteld en een ontwerp was
December 1918 gereed.
In overleg met de Centrale Commissie werd
aan B. en W. voorgesteld tot exploitatie van
een badhotel te stichten een Naamlooze Ven
nootschap, waarin de Gemeente het bezit van
de meerderheid der aandeelen had. Een deel
wilde liever den bouw direct van gemeente
wege, omdat zij vreesden, het kapitaal niet
te krijgen en zij mislukkingen voor het ver
der werken funest achtten. De meerderheid
wilde pas gemeentelijk bouwen, als bleek,
dat particuliere deelneming ongenoegzaam
was. In het bezit van de meerderheid der
aandeelen meenden dezen de gemeente vol
doende invloed te waarborgen.
Bij Raadsbesluit van 23 Mei 1918 werd aan
genomen, de Gemeente voor 51 te doen
deelnemen in een eventueel te stichten
Naamlooze Vennootschap met een kapitaal
van 100.000.
Het ontwerp, dat de architect ons in De
cember zond, viel in ieders smaak. Indien
daar op de duintoppen vast zulk een mooi
gebouw stond, zou de rest vanzelf wel komen.
.Bij de beoordeeling der rentabiliteit echter
kwam de Commissie reeds spoedig tot de
conclusie, dat de bouwkosten zóó hoog waren,
dat nooit zonder groote verliezen zou kunnen
worden gewerkt. En juist de hooge bouwkos
ten, die dus een vaste last blijvend op de ex
ploitatie zouden leggen, waren oorzaak, dat
het plan onmogelijk werd geacht.
De Commissie werd in die meening ver
sterkt, toen een onderzoek bij deskundigen
tot dezelfde conclusiën leidde.
Het plan werd dus tot gunstiger tijden een
plaats in het archief gegeven» De Commissie
zat echter niet stil en overwoog direct een
nieuw plan, n.L- het zetten van een 10- 20-
tal eenvoudige landhuisjes, om die gemeubeld
te verhuren, in de donkere duinen zelf.
Een plan daarvan werd weder door den
architect opgemaakt en 11 Juli 1919 by de
Commissie ingediend.
Ook nu waren de bouwkosten weer aan
merkelijk hooger dan de bedragen, waarvan
de Commissie was uitgegaan. Een sluitende
exploitatie-rekening was niet te maken. Ge
poogd is om op den bouw te bezuinigen, doch
voorshands zijn die pogingen niet met goe
den uitslag bekroond.
Zoo stond de Commissie voor de bijzetting
in 't archief van haar tweede plan, toen zij
kennis kreeg van het bestaan eener Maat
schappij tot exploitatie van Onroerende goe
deren „Zomers Buiten" te Rotterdam.
Deze Maatschappij, voornamelijk bestaande
uit ambtenaren en dergelijke, gesteund naar
het schijnt, door enkele kapitaalkrachtige
figuren, stelt zich ten doel, haar leden in de
vacantie pension te versöhaffen of gemeu-
onnatuurljjke duidelijkheid, en een zekere
regelmaat. Zij luisterde zooals men naar een
verbaal hoort, belangstellend en geboeid,
maar niet vermoedend, dat het berustte op
iets dat werkelijk bestond. Daarvoor scheen
het te veel een spel zijner verbeelding, zijn
lang verhaal over een schoone vallei, die in
de bergen verborgen lag en die men kon
binnenkomen door een grot, en over een moe
dige, bekoorlijke vrouw, die daar heerschte
als meesteres: Nahnya noemde hij haar. Die
naam zeide Kitty niets.
„Hij is een dichter," dacht zij, met eerbie
digen schroom. In haar eenvoud schreef zij
het alles op in de nachtelijke uren, om het
hem later te kunnen vertellen.
Den tweeden morgen, toen zij, .zittend op
een stoel naast het bed, even was ingedom
meld, schrok Kitty plotseling weer klaar
wakker, toen ze hem met een zwakke, zachte
stem hoorde zeggen:
„Je bent er werkelijk! Ik daaht dat het
maar een droom was."
„Je wordt beterI" riep Kitty blij uit.
„Ben ik nog in het Noorden?" vroeg hij
verwonderd. „Ik had nooit gedacht, daar een
blank meisje te zullen vinden."
„Ik ben dan ook het eenigste," zeide Kitty.
„Hoe ben ik hier gekomen?" vroeg hij.
„Dat kan ik niet zeggen," antwoordde
Kitty. „Je kwam hier zóó de deur binnen
vallen."
Hij vertelde haar wat hem overkomen was.
„De Stanley-watervallen!" herhaalde Kitty.
„Maar dat is niet meer dan tien mijl stroom
opwaarts hier vandaan. Heb je dan zoolang
noodig gehad om hierheen te komen?"
„Waarschijnlijk heb ik steeds in een cirkel
loopen," zeide hij. „In den beginne hield
5eds het strand. Maar de pijn werd zoo
belde villa's in bosch en aan zee tegen billijke
prijzen. Zij sticht en exploiteert te dien einde
die eigendommen zelf en is daardoor inder
daad in staat, iets goeds te bereiken.
De directeur dier Maatschappij verklaarde
zich op verzoek der Commissie 'bereid te on
derzoeken, wat er voor zijn Maatschappij
hier te doen viel en was over onze duinter
reinen, evenals al zijn voorgangers deskun
digen, enthousiast.
Met deze stichting is de Commissie thans
nog in onderhandeling en er bestaat kans,
dat deze onder zekere voorwaarden, hier een
deel van haar verdere plannen gaat iiit*
voeren.
Geschiedt dit, dan zal dit van groote be-
teekenis zijn. De groote moeilijkheid is im
mers een begin te krijgen. Is dat er eenmaal,
dan volgt de rest vanzelf.
Het adres dezer Maatschappij is Rodenrij-
sche Laan 49b, Rotterdam. Het lidmaatschap
kost één aandeel van 100.op zeer gemak
kelijke wijze te storten. Zij geeft een Orgaan
uit genaamd „Uit toch thuis" en bezit reeds
huizen en terreinen te Scheveningen, Katwijk
aan Zee, Zandvoort, Oostvoorne, Leusden,
Nunspeet, Baarn, Ulvenhout en Prinsenhage.
Wij kunnen niet anders doen, dan ieder,
die jaarlijks gewoon is eenige weken buitenaf
te gaan en over geen onbeperkte geldmidde
len beschikt, zich nu reeds met deze Maat
schappij in verbinding te stellen.
Het zal haar plannen in onze plaats zelf
zeker bevorderen.
Zoover is nu de Sub-Oommissie voor de
badplaatsplannen. Natuurlijk zijn er tal van
onderzoekingen gedaan, die we 'niet allen
kunnen noemen, maar toch in de toekomst
allen van nut zijn.
Wat het werk der andere sub-commissies
aangaat, wij moeten thans in telegramstijl
enkele dingen vermelden, die direct of indi
rect uit 't werk dier Commissies schijnen te
zijn voortgevloeid. Meer is ons er niet van
bekend.
De Economische Commissie dan verleende
haar steun bij de uitgave van het reeds meer
genoemde werk van den heer Saunders.
Dit boek heeft de aandacht van menschen
uit allerlei invloedrijke kringen reeds vrij
sterk op onze Gemeente doen vestigen.
Met het Departement van Oorlog is een
overeenkomst tot stand gekomen, om de
spoorlijn, die vanuit 't station naar het fort
Kijkduin geprojecteerd is, te benutten voor
gemeentelijke doeleinden, n.1. de verbinding
met onze donkere duihen, waardoor een groot
probleem kan worden opgelost.
Met het Departement van -Waterstaat
wordt onderhandeld met aanvankelijk gun
stig verloop over het in erfpacht verkrijgen
der duinen, die aan onze Donkere Duinen
grenzen, teneinde daarin eventueel werken
te kunnen uitvoeren.
Met het Staatsboschbeheer is overleg ge
pleegd omtrent de bebossohing dier duinen,
vooral langs den weg, dien onder den duin
voet loopt tot aan den Middelweg.
Overwogen wordt, dien weg door te treikken
en te beharden tot Julianadorp.
De Commissie sloot zich enbloc aan bij de
Maatschappij van Nijverheid, zoodat zij van
die Maatschappij thans als Departement
Helder deel uitmaakt, haar tijdschrift ont
vangt, waarin op het gebied van handel en
industrie waardevolle gegevens voorkomen
en in relatie komt met de invloedrijkste per
sonen en lichamen op dat terrein.
Voorbereidingen worden getroffen tot het
organiseeren van een Tentoonstelling in
1921. Of dit een tentoonstelling zal zijn op
velerlei gebied of dat van Vissoherij, is nog
niet uitgemaakt, doch ook al is het alleen op
Visscherijgebied, dan kan zij best slagen,
mits goed voorbereid en verbonden met een
soort vlootrevue van de Nederlandsche vis-
schersvloot. De medewerking van de Marine
kan best worden verkregen, die van het Zoö
logisch Station werd reeds toegezegd.
Een landbouwtentoonstelling in verbinding
met reeds eenige jaren in Koegras bestaande
feestplannen ter gelegenheid van het 100-
hevig ik geloof dat ik koorts kreeg, en
mijn hoofd werd zoo licht. Ik herinner me
nog flauw, dat ik door de bossohen voort
strompelde, terwijl allerlei verwarde gedach
ten door mijn hoofd gingen
„Je moet niet zooveel praten," zeide Kitty
met gezag.
„Best!" antwoordde hij glimlachend. „Als
je maar niet wegloopt."
De goede voeding en zorgzame behande
ling verrichtten wonderen bij den patiënt.
Hjj verklaarde vastbesloten te zijn, den vol
genden dag op te staan. Toevallig sloeg hij
een blik in den spiegel; met een uitroep van
schrik werd hij zijn baardig uiterlijk gewaar.
Hij vroeg om een scheermes, en toen Kitty
het hem gebracht had, maakte hij zich weer
toonbaar, terwijl zij haar vader ging helpen
in de werkplaats.
Toen zij na verloop van tijd terugkwam,
vond zij hem gemetamorphoAerd in de keu
ken zitten. Hij had zijn volle haar glanzend
geborsteld, en zijn gelaat, dat hij haar glim
lachend toewendde toen zij binnentrad, was
zacht en glad als dat van een jongen. Won
derbaarlijke veranderingen is een scheermes
in staat op het gelaat van een öian tot stand
te brengen! Toen Kitty er aan dacht, hoe hij
er uit had gezien, toen zij en haar vader hem
van den grond ophieven, kon zij haar oogen
nauwelijks gelooven.
En het was haar, alsof ook de aard van
zijn glimlach een andere was. Kitty las er in,
dat hij haar er goed uit vond zien. Die ont
dekking verwarde haar. Het scheen haar, als
was eensklaps de verhouding, waarin zij te
genover elkaar stonden, veranderd. Hij was
niet langer haar ziek kind, maar een man
die haar meester kon zijn. Het hart begon
sneller te kloppen. Om haar verlegenheid te
jarig bestaan van den Polder, kan helaas! in
dit jaar niet doorgaan, omdat de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw verleden jaar
reeds Sohagen voor haar jaarvergadering be
stemde, waaraan als regel zulk een tentoon
stelling wordt verbonden.
Maar voor dergelijke teleurstellingen gaat
de Commissie niet op zijde en vol moed gaat
zij op den ingeslagen weg voort.
Tenslotte het allervoornaamste.
Door de aanhoudende vertoogen van ons
Gemeentebestuur bjj de Regeering, schijnt
ook in Den Haag eindelijk wat meerdere
aandacht te worden geschonken aan Den
Helder.
Was bij de opmaking der Zuiderzeeplannem
Den Helder geheel genegeerd en was b.v. d
spoorlijn over den afsluitdijk geheel langs
Den Helder geprojecteerd, thans schijnt te
zijn toegezegd, dat een zijlijn Den Helder
eveneens zal verbinden.
Voorts moet onze haven worden benut tot
loozing van een te graven boezemkanaal, het
geen den Directeur der Zuiderzeewerken
aanleiding heeft gegeven met ons Gemeente
bestuur te overleggen, in hoever onze haven
plannen daarmee tevens zijn te behartigen
en te bevorderen.
Een verlenging der haven is n.1. daarbij
noodig, waarmee tevens industrie- en han
delsterreinen worden drooggelegd, die in de
toekomst voor vestiging van industrieën van
groote beteekenis zullen zijn.
De stand dezer plannen én onderhandelin
gen is ons nog niet bekend; doch hoe het ook
loope, Den Helder zal er profijt van hebben.
Ziehier dus een kort overzicht van wat
door of als gevolg van de Economische Com
missie is gedaan en verkregen.
Naarmate de tijd vordert, naar diezelfde
mate zal hetgeen te doen valt, zich beter af-
teekenen.
Geduld zal zeker noodig zijn, en I9i de Com
missie zelf, waar de meest ongeduldigen zit
ten, wordt dit zeer goed ingezien.
Daarom ook moet er vanuit den Raad niet
te gauw geoordeeld worden en niet meer ge
daan, dan de Commissie zelf noodig acht.
Niemand dan zij zelf weet beter, hoever er
kan worden jgegaan, en niets zal haar liever
zijn, dan elk jaar een grooter crediet aan den
Raad aan te vragen door uitbreiding van
haar werk. Werk wat in dat geval productief
zal zijn.
De Heldersche burgerij hopen wij door dit
verslag te hebben doordrongen van het besef,
dat hard en taai werk noodig zal zijn, om
onze Gemeente op te heffen tot de plaats,
die haar krachtens haar bevolkingstal toe
komt.
Helder, 27—1—'20.
Dit is intussöhen onjuist, omdat de Gemeente
volgens art. 54 Wetboek van Koophandel nooit
meer dan 6 stemmen zou krijgen.
BUITENLAND.
De Volkenbond.
Blijkens een bericht in de „Etoile beige"
zal de volgende vergadering van den raad
van den volkenbond op 11 Februari te Lon
den worden gehouden in Bunderland House,
den voorloopigen zetel van den bond. Daar
zal de quaestie van den definitieven zetel
van den bond besproken worden.
Naar officieel gemeld wordt, zullen 1 Maart
in Duitschland de tarieven voor het goede
renvervoer op de spoorwegen verdubbeld
worden. Men wil eveneens het tarief voor
personenvervoer verhoogen. Naar verluidt
met 50 60 pet.
DUITSCHLAND.
De nood.
Plotseling komen er uit Berlijn noodkre
ten over de voedselvoorziening, die spaak
verbergen, draaide zij zich om en begon iets
op een der planken te zoeken. En zelfs ook
toen nog had zij het gevoel, als sloegen die
lachende, jonge oogen achter haar, een blik
in het diépst van haar ziel. Zij kon niet zeg
gen of het haar pijnlijk dan wel een genot
was.
Natuurlijk was het slechts verbeelding van
haar:. Ralph dacht aan niets. Toen zij zich
hersteld had, keerde zij zicfh weer om met een
effen gelaat, en bracht Ralph, zonder verder
commentaar, het kleine pakje, dat zij op hem
gevonden hadden.
Hij zag den smaragd op haar uitgestrekte
hand liggen, zonder dat zij hem uitnoodigde
het juweel van haar over te nemen. Een pijn
lijke trek kwam om zijn mond, en hij wendde
het hoofd af.
„Bewaar het voor mij als je wilt," verzocht
hij. „Ik wil nu nog niet denken
Kitty voelde iets van jaloezie tegenover
ja, ze wist zelf niet waarom. Ze legde het
juweel weg in haar kamer.
Toen zij terugkwam, zeide zij, plotseling
pogend de gewichtigheid van een verpleeg
ster aan te nemen: „Je mag nu wel een beetje
heen en weer loopen en een uur buiten zitten,
in de zon."
Haar toon deed hem opnieuw glimlachen,
zoodat zij weer verlegen werd. „Goed,
zuster," antwoordde hij onderworpen. „Als
u bij mij blijft."
„Ik heb mijn werk," zeide Kitty streng.
Hij was onverbeterlijk. „Maar ik kan toch
dat heele eind niet loopen zonder hulp,"
klaagde hij.
Zij lachte, en hielp hem nfcar buiten; bleef
bij de bank staan, en eindigde met er op te
gaan zitten, aan het andere eind. pe arme,
onervaren Kitty had niet de kracht zich te
Ingezonden mededeellng.
BehangerljSpoorstraat 49. SleeperijSpulstraat 8.
Door het gebruik van groots wagens en vakkundig
personeelhet meest aangewezen en tevens
het goedkoopste adres ter plaatse.
Eischt vlugge en nette bediening.
loopt. Wel is er enkele weken geleden reeds
door een zoo bevoegde autoriteit als het
Berlijnsche gemeentebestuur openlijk ver
klaard, dat het optimisme van de rijksregee-
ring niet gemotiveerd was, doch deze hoeren
achter de groene tafel hielden vol, dat het
met de voedselvoorziening wel. los zou
loopen.
Dat de Berlijmsche magistraat geen on
gelijk had, bleek spoedig daarop uit een me-
dedeeliing van de regeering, dat het brood
graan voortaan uiitgemalen zou worden tot
negentig procent, in plaats tot vierentach
tig, hetgeen zeggen wil, dat de qualiteit nog
slechter, de kleur nog donkerder zal worden.
Hierdoor hoopte men te voorkomen, dat het
rantsoen verminderd zou moeten worden,
hetgeen te fataler zou zijn, omdat de offi-
cieele portie aan aardappelen, vleesch, vet
toch al niet geleverd kan worden. Doch de
opperburgemeester van Berlijn houdt vol,
dat het broodrantsoen toch verminderd zal
worden.
Toen hij mur. Dresselhuys dank zei voor de
zending levensmiddelen van het Roode
Kruis, antwoordde hij op een opmerking van
den Nederlander, dat het buitenland tot nu
den toestand in Duitschland niet als zoo
ernstig had beschouwd: „De regeering heeft
tot nu om redenen van binnenlandschen po
litiek en aard gedraald de waarheid te zeg
gen. In een tijd van zoo algemeene ontevre
denheid moest men het vermijden zonder de
dringendste noodzaak den toestand zoo zwart
te schilderen als hij werkelijk is. Maar nu is
de situatie zoo ernstig, dat verbloemen geen
doel meer heeft. Het verbergen van de waar
heid is trouwens niet meer mogelijk, nadat
men besloten heeft het graan verder uit te
malen en het broodrantsoen te verminderen
tot 200 gram per dag."
Een paar dagen later kwam de Pruisische
minister van landbouw Braun, een sociaal
democraat, met zijn opzienbarende redevoe
ring in het parlement, waarin hij brak met
de geheimzinnigheid van de regeering en
geen blad meer voor den mond nam. „Er bo
men nog veel ergere tijden, dan wij nu door
maken" en „wij staan er nu nog veel slech
ter voor dan verleden jaar".
Zóó slecht, dat hem, den socialist, de ver
zuchting over de lippen kwam: „Wij moeten
nu niet socialiseeren, maar produceeren".
Hij, de socialistische minister van land
bouw, wil breken, in den uitersten nood, met
het systeem, waarbij de socialisten steeds ge
zworen hebben, van gedwongen leveranties
tegen maximum-prijzen. Letterlijk zei hij:
„Het systeem van dwang, in den oorlog nood
zakelijk, vermindert de productie. Mijn be
wering, dat de boeren in den oorlog goede
zaken hebben gemaakt, houd ik vol. Maar
ik moet toegeven, dat bij het voortdurend
stijgen van de prijzen der materialen, noo
dig voor den landbouw, de boeren voor het
grootste gedeelte niet meer hun onkosten
kunnen goedmaken. Deze toestand is on
houdbaar. Nu, midden in het verbruiksjaar,
kunnen wij den dwang niet opheffen. Wij
moeten echter thans besluiten, wat er dezen
Zomer gedaan zal worden voor het nieuwe
oogstjaar. De boer moet weten wat er met
zijn oogst zal gebeuren."-
En de minister deelde verder mede, dat
hij een commissie had benoemd, die onder
zoeken zal welk stelsel nu gevolgd dient te
worden! Inmiddels had hij op eigen gezag
voorgesteld den handel vrij te laten in sui
ker van den nieuwen oogst."
verweren. Zij babbelde en lachte, en de uren
vlogen om. Ralph vertelde haar niet meer van
zichzelf dan zijn naam en zijn beroep. En
toen zij eenmaal gemerkt had, hoe pijnlijk
het hem was, te spreken over hetgeen nu
achter hem lag, vermeed zij ook er naar te
vragen; om dezelfde reden liet zij na hem te
spreken over de wondere geschiedenis, die
hij in zijn ijlkoorts had verteld. En toen zij
even met haar vader alleen was, liet zij dezen
beloven den vreemdeling geen vragen te stel
len, vóór hij sterker zou zijn.
Ralph voelde zich als iemand die langza
merhand begint te herstellen van een plotse
linge, felle en ernstige ziekte. Hij begreep
instinctief, dat zijn geest rust noodig had,
terwijl langzamerhand, druppel voor druppel,
de kracht in zijn aderen terugvloeide. Hij had
niet den moed, zich er rekenschap van te
geven, welk een last hij weer op de schou
ders zou moeten nemen, wanneer hij krachtig
genoeg was; nu wilde hij daaraan niet den
ken. Het was slechts als eeh levende plant,
die dankbaar den zonneschijn drinkt. Nooit
was ijdelheid een der 'hoofdeigenschappen
van zijn karakter geweest, en na de loutering,
die zoo pas aan hem was voltrokken, was er
bij hem in 't geheel geen plaats meer voor.
Geen oogenblik kwam het dan ook in hem
op, dat hun gezellig gepraat en gelach, hun
jopge, jolige pret, een onheelbare wond zou
slaan in het hart van het meisje naast hem.
(Wordt vervolgd).
I
