Tweede Blad.
Eén- of meer gezinswoningen,
VAN ZATERDAG 13 MAART 1920.
De Helderiche werkman i» aan het éénge-
«inshuis geheeht.
Een woning bestaande uit een „half gan
getje", twee kamers, een keukentje en een
boetje en een paar afgeschoten slaapvertrekjes
op den zolder .vertegenwoordigt ongeveer z(jn
idBEl&l*
Een' redelijk Ideaal trouwens.
De woningbouwvcreenigingen hebben er
rekening mede gehouden en uitsluitend één
gezinswoningen gesticht.
De bouwvereeniging .Helder" heeft zelfs
door de stichting van het Tuindorp een goed
geslaagde poging gedaan om, door de aan dit
schema beantwoordende woningen in een ge
rieflijke omgeving te plaatsen, een woning
complex te stichten, dat bij b e t r e k k e 1 ij k
lage kosten, aan hooge eischen voldoet.
De naam Tuindorp moge voor dit groepje
woningen overdreven zijn (een tuindorp is in
derdaad een dorp, een compleete aanleg, met
winkels, school, speelterrein, ontspannings
plaatsen, badhuis, enz.); het is een lieflijk
plekje in onze overigens aan schoonheid zoo
arme stad.
Wat in de omgeving gebouwd is, ook de
straataanleg van .Helder" aan den Brakke
veldweg, die, wat de plaatsing der gebouwen
.in de ruimte aangaat, o. i. zeker niet ten volle
geslaagd wag heeten, wettigde de vrees, dat
het Tuindorp daar als een oase zou blijven
liggen. De aansluiting aan de overige bebou
wing van deze buiten verband daarmede ont
worpen en gestichte huizengroep was trouwens
moeilijk. Het nieuwe uitbreidingsplan geeft
voor die aansluiting op papier een gelukkige
oplossing, Indien dat plan overeenkomstig de
bedoelingen van zijn ontwerper tot uitvoering
komt, zal daardoor ook dit goed werk van de
Yereeniging .Helder" ten volle tot zijn recht
kunnen komen.
IntuBschen stond reeds Vóór den oorlog
vrijwel vast, dat de aanleg van tuinsteden en
tuindorpen niet d e oplossing van het woning
vraagstuk konden brengen. In vele gevallen
is een meer gesloten bebouwing, waarbij van
het beschikbare bouwterrein veel meer voor
deel wordt getrokken dan b\j den tuinstad-
aanleg mogelijk is, noodig om behoorlijk in
de huisvesting der stadsbevolking te voorzien.
De oorlog deed den woningnood tot onge
hoorde hoogte stijgen, schiep de noodzakelijk
heid van aanbouw van een groot getal wo
ningen in een kort tijdvak en dreef de prijzen
der materialen en arbeidsloonen met vaart
de hoogte in.
De vraag, welke soort van bebouwing moet
worden gekozen, kreeg daardoor technisch
en financieel groote beteekenis.
Wü kleeden haar voor ditmaal in dezen
vormverdient het wellicht ook in den
Helder aanbeveling tot den bouw van meer
gezinswoningen over te gaan?
Bekend is, dat de aannemer Spruit indertijd
een aantal dergelijke huizen met aizonder-
lijke boven- en benedenwoningen heeft ge-
sticht, en dat deze onderneming geen succes
was, zoolang niet de woningschaarschste hem
geregeld huurders bezorgde.
Toch i» er veel, dat voor den aanbouw van
dergelijke huizen (aan gebouwen met drie en
meer verdiepingen denken wij voor onze stad
nog maar niet) pleit.
De kosten van iedere woning zijn lager
dan b(j den houw van ééngezinswoningen
Het beschikbare bouwterrein wordt meer
economisch benut. Doordat de gebouw en
hooger zijn, kan dikwijls een meer bevre
digend stadsbeeld worden gekregen. Aanleg
als voor het Tuindorp kan toch om financieel®
redenen niet worden doorgevoerd en roodra
rijenbouw moet worden toegepast, krijgen de
straten van enkel huizen van één verdieping
een eentonig voorkomen. Door het brengen
van wat afwisseling in gevels kan aan dit
bezwaar slechts in beperkte mate worden
tegemoet gekomen.
De kosten per huis van straataanleg, rio
lering, gas-, water- en electriciteitsleidingen
worden slechts ongeveer half zoo hoog als bij
eengezinswoning. Het geregeld door de politie
te bewaken gebied is kleiner. Het gebied waar
binnen de gemeente-reiniging haar diensten
moet bewijzen is kleiner en de kosten van
dezen dienst blijven daardoor lager. Vooral
de laatste overwegingen, <lie betreffende de
voordeelen, welke de gemeentelijke diensten en
bedrijven hebben van den bouw van meer
gezinswoningen, hebben een groote beteekenis
Onze stad met haar ruime bebouwing, haar
In verhouding tot haar inwonertal groote be
bouwde oppervlakte is toch reeds voor een
rendabele bedrjjfsexploitatie niet gunstig aan
gelegd. En dan is het nu zoo buitengewoon
moeilijk geworden, de bedrijven zóó te be-
heeren, dat zij geen groote verliezen opleveren,
En alle materialen zijn nog zoo ontzaglijk
hoog in prijs en de arbeidsloonen, dus de
kosten van het leggen en aansluitingen der
geleidingen zijn zeker weinig minder dan 100°/0
honger dan een vijftal jaren geleden.
Iedere meter geleiding, welker aanleg ver
meden had kunnen worden, vormt een schade
post voor elk bedrijf. Ook straten en riolen
zijn uitermate kostbaar geworden zoowel in
aanleg als in onderhoud. Langs de bestaande
straten zullen de lage huizen slechts lang
zamerhand door hoogere worden vervangen,
maar waar men nieuw gaat bouwen kan men
met ongeveer de helft der straatlengte toe
die men noodig zal hebben als men de tot
dusverre gevolgde bouworde handhaafd.
Zal men dit laatste dan doen
Wij merkten het reeds opde Heldersche
werkman is aan zijn ééngezinswoning gehecht,
maar deze voorkeur alléén levert geen vol
doenden grond op om in dezen tij d de
minst economische bouwwijze uit te kiezen
Naast de veelszins onberedeneerde voorkeur
voert men in hoofdzaak hygiënische motieven
aan ten gunste van de ééngezinswoning.
Een Duitsch geneesheer, Dr. C. Flügge
Professor und Direktor des Hygienischen Insta
tuts der Universitfit Berlin", heeft naar den
invloed der typische grootestadswoningen op
de volksgezondheid een opzettelijk onderzoek
ingesteld en de uitkomsten daarvan neergelegd
in een boekje „Groszstadtwohnungen un^ Klein
haussiedelungen", dat in 1916 bij Gust'
Pischer ln Jena is uitgegeven.
In dit boekje worden vele critiekloos aan
vaardde uitspraken tot haar juiste' waarde
teruggebracht. De oorzaken van den niet te mis
kennen nadeel igen invloed op den gezondheids
toestand der bewoners van de groote steden
worden vastgesteld. Doorvoering van een stelsel
van ééngezinswoningen acht de schrijver echter
volstrekt niet noodig. .Het dubbele huis en
zelfs het ryenhuis, ontstaan door het bij elkaar
doen aansluiten van één-gezinswoningen, mits
deze een kleinen tuin hebben, verschaffen
woningen, waartegen uit gezondheidsoogpunt
geen bezwaren zijn aan te voeren en die aan
het vrijstaande één-gezinshuis gelijkwaardig
kunnen zijnzelfs als het huis met twee ver
diepingen met één ingang en één trappenhuis
twee gezinnen opneemt, kan ieder van deze
een afzonderlijk tuintje hebben en de bevol
kingsdichtheid wordt niet te groot noch ook
wordt het voor de bewoners bezwaarlijk om
van het verblijf in de open lucht te genieten''
(blz. 136).
Indien dit geldt voor de groote Duitsohe
steden, hoeveel meer is het dan waar voor
Den Helder, waar iedere vlieg onmiddellijk
de zee i» waait I
Wij zijn dan ook van meening, dat de talrijke
voordeelen, welke het bouwen van étage
woningen oplevert, zoo groot zijn, dat, wan
neer toen te Helder voor de voorziening in
den woningnood de hand aan den ploeg slaat,
er alle aanleiding is om met het overgeleverde
woningtype te breken en tot den bouw van
huizen van twee verdiepingen over te gaan
Nu staat al dadelijk vast, dat die motleven,
zelfs indien zij juist zijn, voor Helder, waar
men frissche zeelucht en wind uit de aerste
hand krijgt veel minder beteekenis zullen
hebben dan voor wijken in het hart der groote
steden. Over het algemeen zijn ook de straten
zóó breed, en in het nieuwe uitbreidingsplan
zijn de bouwblokken alle zóó ontworpen, dat
bij bouw van twee-verdiepingenhuizen alle
niet naar het Noorden georiënteerde gevel
rijen rechtstreeks door de zon bestraald zullen
worden.
Zachtst uitgedrukt is er inderdaad reden
tot ernstige twijfel, of inderdaad het meer-
verdiepingen huis, waar twee of meer gezinnen
boven elkaar wonen, in hygiënisch opzicht
achter staat bij de één gezinswoning. Er is
over deze kwestie veel geschreven en gepraat,
zonder dat men daarbij op wetenschappelijk
onderzoek steunde. De ingestelde onderzoe
kingen geven echter aanleiding om over den
invloed op den gezondheidstoestand der be
woners van de meer-gezinswoningen in het
geheel niet ongerust té zjjn.
De onderzoekingen, waarop wij doelen, zijn
vooral ingesteld met betrekking tot de Duitsche
huurkazernen. Zooals bekend is, kennen
wij die echte huurkazernen in ons land niet.
Zelfs de dichtst bezette woningencomplexen
uit onze groote steden zjjn daarmede nauwe
lijks te vergelykne. Indien dus de onder
zoekingen ten aanzien van die huurkazernen
tot bevredigende uitkomsten leidden, behoeven
wij voor den gezondheidstoestand in onze
groote steden zeker niet ongerust te zijn en
is er allerminst reden om van den bouw van
twee-verdiepingenhuizen in den Helder ook
maar eenig hygiënisch nadeel tc verwachten.
De Duitsche hoogleeraar Dr-. L. Pohle schrijft
in zijn boekje „Die Wohnungsfrage": „Met be
trekking tot de vraag, in hoeverre het een
gezinshuis in hygiënisch opzicht het van de
huurkazerne wint, kunnen wij zeer kort zjjn.
Het zij voldoende te eonstateeren, dat wat
tot dusverre over de bijzondere voor de ge
zondheid schadelijke invloeden der huur
kazerne is geschreven op een over het alge
meen willekeurige verklaring van het be
schikbare statistische materiaal berust."
PLAATSELIJK NIEUWS.
Melkoorlog ln 't zicht?
Reeds eenigen tijd wordt in de kringen
der melkveehouders eenerzijds, en der Hel
dersche 6lijters anderzijds een melkoorlog
gevoerd. In een Donderdagavond in Belle-
vue gehouden vergadering van de Melkvee
houdersbonden te Helder, Texel, Anna Pau-
lowna en Koegras, werd besloten aan de
Heldersche Melkoentrale een schrijven te
richten, dat gedurende de maand Maart de
huidige prijs van 20 cent zal worden ge
handhaafd. Met April zal die 1 l1/» ct.
worden verlaagd.
De Heldersche melkhandelaren, die eene
verlaging hadden voorgesteld van 3 cent,
wenschten op het voorstel van den Bond
niet in te gaan. Men zal nu trachten Maan
dagavond in een gecombineerde vergade
ring 'tot een vergelijk te komen; mocht de
Melkveehoudersbond zijn tarieven handha
ven, dan zullen de slijters weigeren de melk
te ontvangen.
Uitslag Velling
gehouden ten overstaan van notaris A. M.
Engelmann op Woensdag 10 Maart 1820 in
Tivoli".
Woon- en koffiehuis imet schuur en erf
aan de Zuidstraat 17; kooper H. J. v. Alphen
voor 8460.
Huis en erf achter het vorige, aan de Ach
tergracht ZJZ. 8; kooper R. N. van Os voor
1210.
Huis en erf aan de Fabrieksgracht 10;
kooper G. Mejjnen voor 1360.
Huis en erf aan de Westgracht 34; kooper
J. Kapitein voor 2575.
Huis en erf aan de Middenstraat 114; koo-.
per A. Goijjer voor 590.
Huis en erf aan de Van Berkstraat V; koo
per J. Visser voor f 740.
Huis en erf aan de Westgracht 65; kooper
A. v. d. Poll voor f 2060.
Woon- en winkelhuis met bovenverdieping
aan de Middenstraat 53, hoek Schapensteeg,
kooper K. Klein voor 2775.
Woonhuis en erf aan de Weststraat 87;
kooper O. A- Dekkers voor 2020.
Woonhuis en erf aan de Weststraat 39;
kooper D. Bossen voor f 2005.
Donderdag werd binnen het Fort Erf
prins alhier, voor het front van den gewa-
penden troep, de zilveren medaille voor
24-jarige trouwe en nauwgezette dienstver
vulling uitgereikt aan den adjudant-onder-
officier-instructeur D. B. Streefkerk, van
het 21e reg. infanterie te Den Helder.
De uitreiking had plaats door den majoor
E. Gooi, commandant van het He bat. van
het krrps.
Met watrdeering getuigende woor
den werd oen jubilaris het eeremetaal op de
st gehecht; Z.H.E.G. wenschte hem ge
luk met deze onderscheiding, waarna hij
ook door de overige officieren en onderof
ficieren werd gecomplimenteerd. Na afloop
hiervan werd door den troep voor den ju
bilaris gedefileerd.
Namens de onderofficieren werd den heer
Streefkerk, bij monde van den adjudant-
onderofficier M. van Ommeren, een blij
vend aandenken aan dezen dag aangeboden.
De hper G. N. Prass, oud-leerling van
den 2-jarigen cursus der Z. V. S. alhier,
thans leerling-officier b. d. K. P. M., slaag
de dezer dagen te Batavia voor het examen
3e off. "bij de Groote Stoomvaart.
Het College van Burgemeester en
Wethouders.
Door de benoeming van den heer de
Zwart is het Ooilege van B. en W. defini
tief samengesteld; dientengevolge zijn de
werkzaamheden tusschen de leden opnieuw
verdeeld, en wel als volgt:
De Burgemeester: Water- en Lichtbedrij-
ven, Politie, Brandwezen en Militaire
Zaken.
Do Wethouder Adriaanse: Financiën, Be
lastingen en Vischafslag.
De Wethouder Verstegen: Sociale aange
legenheden, Armwezen, Volksgezondheid,
Gemeente-Reiniging en Distributie.
De Wethouder De Zwart: Onderwijs,
Volkshuisvesting, Grondbedrijf en Publie
ke Werken.
Staking van den Stoombootdienst op
Amsterdam?
Per advertentie wordt in de dagbladen de
verkoop in April a.s. bekend gemaakt
van de passagiers- en goederen-stoomboo-
ten „Amsterdam" en „Nieuwediep", die tot
heden onder directie van de N.V. Stoom
bootdienst van Gebrs. Zur Mühlen in ge-
regelden dienst van hier op Amsterdam va
ren. Voorts worden verkocht de diverse aan
legsteigers, kantoren, pakhuizen enz.
Ook worden een zevental havenstoomboo-
ten in veiling gébracht
- 8e Marineconcert.
Het 8e Marineooncert van het Stafmu-
ziekoorps wordt wat betreft de abonne-
ments-concerten, a.s. Dinsdag in de concert
zaal „Tivoli" gegeven, en, wat de volkscon
certen aangaat, in „Casino" daags daarna,
dus Woensdag 17 Maart. Het programma
is in het nummer van heden opgenomen;
het bevat allereerst van Weber diens ouver
ture „Preciosa". Deze opera werd den 14den
Maart 1821 voor het eerst opgevoerd te
Berlijn.
Moszkowski behoort tot de jongere
school; hij werd 23 Aug. 1854 te Breslau
geboren en woont tegenwoordig te Parijs.
Hij heeft zeer veel algemeen bekende klei
nere oomposities voor piano geschreven.
De opera Mignon van den Franschman
Ambroise Thomas (geb. 1811 in Metz, overl.
12 Febr. 1896 te Parijs) is zeer populair en
wegens haar lieve muziek algemeen be
kend.
Het Coppelia-ballet van Délibes is reeds
op een vroeger concert uitgevoerd; deze
welluidende muziek .zal op menigeen der
bezoekers hare bekoring niet .missen.
Het programma vermeldt thans deze bi-
zonderheden niet; men bnippe dit dus uit
om te bewaren!
Haring.
In de laatste twee dagen is alhier fOÖ tal
haring aangebracht. Prijs ƒ11.— ƒ14
per taL
Electriclteltstarléveu.
In Rotterdam worden de tarieven ver
hoogd. Toch niet zoo hoog als 'te Helder!
Voor licht zal' het inetertarief worden ge
bracht op 30 cent per K.W.U. De prijs der
abonnementen wordt gebracht op 240,
waarbij het geoorloofde gebruik van 1200
tot 1000 K.W.U. moet verminderen. Dit
komt uit op 24 ct. bij vol gebruik der toe
gestane hoeveelheden.
Voor kracht wordt het metertarief ge
bracht van 15 op 18 ct., de abonnements
prijs van 120 op 144 hij een totaal ver
bruik van 1000 K.W.U.
De prijs der woonhuisabonnementen
wordt 812 per 100 vlerk. M. met een maxi
maal verbruik van 1300 K.W.U., wat ook
neerkomt op 24 ot.
Louis Davldü en Margle Morris.
Na zijn terugkeer uit Indië zal de popu
laire Louis Davids met Margie Morris in
den loop dezer maand een cabaretvoorstel
ling geven in Casino. Da datum zal nader
worden bekend gemaakt
flesch met balletjes en deelde den inhoud
met andere jongens. Daarna verkocht hij
de flesch aan eene winkelierster in de
Oranjestraat Proces-verbaal werd opge
maakt
Ten nadeele van eene bewoonster van de
Gasstraat is een touwen mat die zij op
haar erf te drogen had gehangen, ont
vreemd.
In een café nam een der bezoekers een
zilverbon van ƒ2.50 van de toonbank weg,
toen de tapper, aan wien hij in betaling
I wag gegeven, zich even had verwijderd. De
diefstal werd ontdekt en daar het juist slui
tingsuur was, werd de aanwezige politie in
het geval gemoeid. De man, die van het
feit werd verdacht, bevond zich reeds op
straat. Hij werd aangehouden en zoo goed
mogelijk gefouilleerd, doch de zilverbon
werd niet gevonden. Óp weg naar het bu
reau zag. hij kans den bon, dien hij in z i
broek verstopt had, tè laten vallen. Hij
werd echter direct daarop op de straat ge
vonden en de man bekende zich aan het
feit te hebben schuldig gemaakt Proces
verbaal volgde.
Een onderzoek wordt, ingesteld naar het
inwerpen van een ruit van f 7 door een jon
gen in een perceel aan de Breewaterstraat.
Het Duitsche watervliegtuig.
De Dorlier, het Duitsche watervliegtuig,
dat deze week op het vliegkamp de -Mok is
aangekomen, vertrok gisterochtend van
daar en streek precies twaalf uur neer vóór
de vliegloods te Schellingwoude op het
Buiten IJ hij Amsterdam.
Nadat de vliegboot even daar gemeerd
had gelegen, is zij weer opgestegen en
maakte zij een tocht over het IJ en het
Noordzeekanaal, waarbij het toestel enkele
malen op het water neerstreek.
Het plan is, dat dit Duitsohe toestel een
poos te Amsterdam blijft. Maandag a.s. zul
len waarschijnlijk eenige passagiersvluch-
ten worden gemaakt.
BINNENLAND.
Postdienst tusschen Nederland en Engeland
door de lucht
In het Engelsche Lagerhuis heeft de onder
minister van de lucht, sprekende over den
luchtpostdienst met Brussel en Parijs, ge
zegd, dat men een dergelijken dienst met
Holland en andere landen hoopte in te
stellen. 4
Het Nederlandsche Hoogoven- en Staalbedrijf
verkrijgt invloed op de Phönlx A. G. für
Bergbau und Hiittenbetrieb.
Volgens een meded.eeling van het bestuür
der Phönix Actiengesellschaft für Bergbau
und Hüttenbetrieb te Hoerde in Westfaien,
hebben de Koninklijke Nederlandsche Hoog
oven- en Staalfabriek te Den Haag, alsmede
de groote ijzerhandelsfirma Otto Wolff te
Keulen belangrijke posten aandeelen Phönix
gekocht. Het bestuur is in overleg getreden
met de groote aandeelhouders, waardoor
overeenkomstig de deelneming der nieuwe
groep een uitbreiding van het bestuur der
Phönix in den aanstaanden herfst zal plaats
hebben. Verder zal het bestuur der Phönix
de Nederldndsche {maatschappij met hare
ervaringen bijstaan bij den [voorgenomen
bouw van het Hoogovenwerk te Velsen.
(„Hbl").
Dreigende nitslnltlng ln de bonwvakken ln
de provincie Groningen.
Een in November 1919 gehouden geweste
lijke vergadering der bouwvakarbeiders in
de provincie Groningen besloot aan de pa
troons te vragen een loon van 75 ct. en 73 ct
per uur voor timmerman-metselaar en opper
man-grondwerker. Daarnaast de invoering
van den 8-urendag en verschillende bijbepa
lingen, zooals doorbetaling van loon op Chr.
feestdagen, ziekengeld, enz.
De patroons boden een loon voor een met
selaar van 65 cent' per uur, voor een timmer
man van 63 cent voor opperman en grond
werker van 60 cent met den P-urendag. Bij
wettelijke invoering van den 8-urendiag zou
den deze loonen verhoogd worden met 5 ct.
per uur. In een daarna met de vertegenwoor
digers der organisatie gehouden konferentie
verklaarde deze tenslotte bereid te zijn de
leden voor te stellen als concessie genoegen
te nemen met den O-urendag het kontrakt
liep per 1 Maart af en een uurloon van
voer, omdat vele fabrieken niet kazen, aan
gezien ze consumptiemelk leveren. De han
delaren houden de belegen kaas, door hen
duurder ingekocht nog steeds vast, ook nu
de Minister er niet aan denkt, zooals hij op
de vragen van het Kamerlid Rink antwoord
de, om de kaas tegen een behoorlijken prijs
van hen af te nemen. De tegenwoordige pro
ductie kan wel geheel in het binnenland ge
plaatst worden, zoodat hierdoor de stijging
te verklaren is. De handelaren zijn ont
stemd over het antwoord van den Minister,
aangezien ze meenen, dat deze wel verant
woordelijkheid draagt voor hunne verliezen,
daar hij door de te late verleening van ver
gunning tot uitvoer belette, dat de handel
toen dit mogelijk was, in het buitenland hoo
gere prijzen maakte.
GEMENGD NIEUWS.
Doodgeschoten.
Twee metselaars uit Vaals gingen, om hun
weg naar Terwinselen te bekorten, over
Duitsch grondgebied, meldt de „Maasbode".
Onderweg sloot zich een Duitscher bij hen
aan. Toen ze met hun drieën door de draden
kropen, welke daar de grenzen afsluiten,
bleef de Duitscher in den draad haken. Een
Belgisch soldaat, dien ze pas zonder aanmer
king waren gepasseerd, richtte nu, zonder
iets te zeggen, het geweer op den Duitscher
en schoot hem dood.
Van de „nieuwe armen".
Zooals men weet, is het de gewoonte, dat
a.s. lidmaten der Ned. Herv. Kerk bij het
eindigen van het katecihisatie-onderwijs den
predikant een aandenken vereeren. Dominéé
gèeft dan een verlanglijstje.
Daarop komt, naar men aan de „N. Ct."
schrijft in een kleine Zuid-Hollandsche stad
vooreen broek.
Onvoorzichtig.
In het café „Parkzicht" te Bussum gaf
Donderdagavond een bezoeker aan een an
der een Waltherpistool met'de mededeeling,
dat het wapen ongeladen was. Toch bleek
het geladen te zijn, want plotseling ging
een schot af, dat hem Jn den buik trof.
Qogenblikkelijk werd hij opgenomen in de
Majellastichting waar de kogel verwijderd
werd. Zijn toestand is redelijk, hoewel de
politie hem voorloopig geen verhoor af kon
nemen. De eigenaar van het pistool werd
gearresteerd.
Een dievenbende.
Naar „Het Volk" meldt, zit een klein
dozijn bewoners van Uithuizen thans ach
ter slot en grendel. De marechaussée Is n.1.
een dievenbende op het spoor, en zij heeft
reeds een" 10-tal leden van de bende beet,
Gedurende eenige jaren werd hier veel ge
stolen, doch het mocht de politie niet ge
lukken de daders te pakken. Thans heeft
de marechaussée een begin en het - lijkt
waarschijnlijk, dat, ook de andere spoedig
zullen worden gegrepen.
Een aanhouding.
Men meldt aan het „Hél." van de Oost
grens;
De vorige week kwam nabij Oldenzaal
over de grens de gewezen Duitsche ritmees
ter Frhr. von Platen, die verklaarde,
Duitschland te zijn ontvlucht, omdat zijn
uitlevering door de Entente was geëischt
ia verband met zijn aandeel in de fabricage
van de vergiftige gasbommen, door Duitsch
land in den oorlog gebruikt.
Vóór zijn vertrek uit Duitschland, aldus
deelde hij mede, had hij zich in verbinding
gesteld met een Amsterdammer, die van
hem in bewaring had genomen een kostbaar
gouden horloge en een bedrag van circa
600 gulden. De Amsterdammer had be
weerd, dat von P., bij visitatie in Holland,
zijn horloge en geld aan de Hollandsche
douaniers zou moeten afgeven. De Amster
dammer was inmiddels met horloge en geld
verdwenen. Volgens "afspraak zou hij even
wel naar de grens terugkeeren en werkelijk
deed hij zulks ook. Dezer dagen werd hij bij
Glane onder Losser aangetroffen door Ne
derlandsche grenswachtsoldaten, die hem
fouilleerden, verschillende papieren, enz.
van hem in beslag namen en den Amster
dammer in arrest stelden. Hij ontkende ech
ter een horloge en geld van Von P. in be
waring te hebben ontvangen.
Von P. evenwel bleef bij zijn verklaring,
terwijl hij een soon van 1000 gulden uitloof
de aan hem, die hem het horloge of zelfs
een deel daarvan terugbezorgde, wijl het een
respectievelijk 67, 65 en 63 ct. per uur. 1 Meikostbaar uurwerk was, met een aantal edel-
VredeszegeL
Van IQ t/m. 23 Maart zijn aan het hoofd
kantoor en aan het bijkantoor Ankerpark
tegen betaling van 5 cent per stuk door
een internationaal comité uitgegeven zoo
genaamde Vredespostzegels verkrijgbaar,
waarvan de netto-opbrengst zal dienen tot
den wederopbouw van de Kathedraal van
Reims.
De Vredespostzegels zijn bij voorkeur
naast de gebezigde frankeerzegels op de
te verzenden stukken te plakken, doch be
zitten voor de frankeering geenerlei waarde.
Diefstal door militairen.
De Zeekrijgsraad te Willemsoord behan
delde Woensdag 10 dezer de strafzaken van
eenige matrozen, die in Januari 1920 zich
hebben schuldig gemaakt aan een reeks van
diefstallen van touwwerk, zeep, etc. uit een
bergplaats van de Maxine-kazeine te Wil
lemsoord. Tegen den hoofddader van deze
diefstallen werd een gevangenisstraf van 6
maanden geëischt; tegen den medeplichtige,
die op uitkijk had gestaan om voor eventueel
onraad te waarschuwen, vijf maanden; tegen
een matroos, die eenige trossen touwwerk,
van die diefstallen afkomstig, in zijn woning
had verbofgen, drie maanden, en tegen een
zeemilicien, die het gestolen vaatje met zeep
had gekocht,, wetende, dat dit van misdrijf
afkomstig was, een voorwaardelijke gevan
genisstraf van twee maanden.
Uit het Politierapport.
In de laatste nachten heeft een hond we
der konijnen uit hokken op erven gehaald
en verscheurd.
De negenjarige Jongen W. B ontvreemd
de uit een winkel aan de Vijzelstraat een
invoering van den 8-urendag en dan de uur-
loonen met 7 ct. verhoogd.
De patroons boden als het uiterste 65, 63
en 60 ct. per uur met den 9-urendag en dan
als de 8-urendag wettelijk werd ingevoerd,
7 ct. per uur bij het loon en bleven op dat
standpunt staan.
Van den kant der organisatie werd daarop
geantwoord met een staking, te Musselka-
naal, Stadskanaal en Ter Apel 1 Maart j.1.
geproklameerd.
Later werd door de patroons medegedeeld,
dat, indien het contract niet werd aangeno
men, tot uitsluiting in de provincie Gronin
gen moest worden overgegaan.
Donderdag zou nog een conferentie wor
den gehouden. Het resultaat daarvan is nog
niet bekend.
De staking ln het transportbedrijf.
De Zweedsche Zeeliedenunie heeft be
sloten, de Nederlandsche zeelieden in hun
stakingsactie te ondersteunen. Zij heeft
reeds 2000 kronen overgestuurd.
De staking der tooneelspelers.
Namens de stakende tooneelisten is Don
derdag de directie van het Rotterdamsche
Tooneel medegedeeld, dat de staking is op
geheven.
Naar „Het Vaderland" verneemt, zal, voor
zoover mogelijk, den stakenden gelegeiiheid
worden gegeven nog in dit seizoen bij de
opvoeringen hun medewerking te verleenen.
Stijging der kaasprijzen.
De aanvoer op de kaasmarkt te Alkmaar
bedroeg gisteren ruim 12000 K.G. De markt
ving aan met 60 gulden per $0 kilo, doch
daalde later, zoodat gemiddeld* 55 gulden
besteed werd. De stijging van de kaasprij
zen is een gevolg van den geringen aan-
gesteenten versierd; een geschenk van den
gewezen Duitschen Keizer aan zijn vader.
Verder verklaarde von P. nog, dat de Am
sterdammer had medegedeeld, dat hij een
koffer met 150 revolvers nabij Glanerbrug
over de grens had gebracht, bestemd voor
de stakende transportarbeiders te Amster
dam. De Amsterdammer bevindt zich in
arrest, terwijl von P. te Oldenzaal onder mi
litaire bewaking gesteld is. De zaak is in
handen van marechaussées. Ook de politie
te Gronau doet onderzoek, om in deze be
langwekkende quaestie meer licht te ver
krijgen.
Nader wordt gemeld:
Omtrent de arrestatie van den Duitscher
von P. en den Amsterdammer V. vernemen
we nader, dat eerstgenoemde in het bezit
was van drie paspoorten, waarvan één reeds
werd afgegeven in Juli 1919, en dat zijn
ware naam derhalve nog niet vastgesteld is
kunnen worden. Verder viel het ooggetui-
'gen zeer op, dat beiden elkaar dezer dagen
bij een ontmoeting zeer vriendschappelijk-
begroetten. Aan de geloofwaardigheid der
verklaringen van den Duitscher begint men
dan ook hoe langer hoe meer te twijfelen.
Zeer zeker is hier een belangrijke vangst
gedaan en zal er wel spoedig licht komen
in deze duistere zaak.
Zedenschandaal.
De Haagsche politie is op het spoor geko
men van een uitgebreid zedenschandaal van
niet nader te omschrijven aard, waarbij ook
personen uit de meer gegoede standen be
trokken zijn.
Het onderzoek in deze zaak, welke aanvan
kelijk door de militaire politie aan het licht
is gebracht, wordt thans in samenwerking
met de zedenpolitie voortgezet. Ervele ver
dachten zijn reeds in verezekerde .waring
gesteld.
