De strijd tegen de vlektyphus.
Het Wonlngvraagstq^.
w Helder, 12/77 '20.
M.
-vsi
ENGELAND.
Duitsche schepen in Engelsche havens
bii het uitbrtken van den oorlog.
Bij het uitbreken van den oorlog bevond
zich een groot aantal Duitsche handelssche
pen in Engelsche havens. Pas dezer dagen
dagen heeft de Engelsche prijsrechter over
hun lot beslist. Ze zijn alle goeden prijs ver
klaard.
Men heeft het willen doen voorkomen, als
of hiermede weder een streep werd gehaald
door een gewichtig deel van het werk van
d»4weede Haagsche Vredesconferentie. Daar
in evenwel vergist men zich. Wanneer de
Haagsche Conventie in deze geen gevolg
heeft gehad, heeft zij dit geheel aan zich zelve
te wijten.
Van ouds bestond er strijd over de vraag,
of de oorlogvoerenden verplicht zijn aan de
handelsschepen van de tegenpartij, die zich
bij het uitbreken van den oorlog in hunne ha
vens bevinden, eene zoogenaamde „délai de
faveur" te geven om alsnog die havens te
verlaten. Herhaaldelijk was zoodanige gunst
verleend onder voorwaarde van wederkeerig-
heid, maar het meerendeel der schrijvers be
twijfelde of rechtens kon geacht worden, dat
een plicht daartoe bestond.
Toch heeft de Engelsche Regeering in het
begin van den oorlog nog gedaan wat zij kon
om den handel tegemoet te komen. Zij heeft
aan de Duitsche Regeering voorgesteld aan
de bepaling gevolg te geven onder voorwaar
de van wederkeerigheid. De Duitsche Regee
ring heeft hierop niet willen ingaan en de
Duitsche scheepvaart is daarvan thans de
dupe geworden.
Werkeloosen en oud-soldaten.
In de Londensche voorstad Camberwell
dreigden Donderdag duizenden werkloozen
's avonds naar het werkhuis te marcheeren,
om er een bed en een ontbijt te eischen. Zij
zijn daar sedert lang ontevreden. Volgens de
arbeidsbeurs, zijn er in Camberwell 4000
man zonder werk, maar hun leiders spreken
van tusschen de 6000 en 7000.
De ambtenaar voor hulpverschaffing heeft
toen hij van het dreigement hoorde, beloofd
dat hij uitdeeling van levensmiddelen zou la
ten houden. Voor de dag om was, zou elk
behoeftig gezin geholpen zijn. Er was ook
sprake van, om driehonderdvijftig ongebruik
te bedden in het werkhuis beschikbaar te stel
len. Honderden oud-soldaten hebben al maan
den lang in de *>pen lucht geslapen, omdat zij
geen geld hadden, om een kamer te huren.
De Home Rule-wet voor Ierland.
De derde lezing van de Home Rule-wet
(waarbij aan Ierland zelfbestuur wordt ver
leend) kenmerkte zich door een toon van
vredesgezindheid, die paste bij den wapen
stilstandsdag. De redevoeringen waren dan
ook hoogst gematigd. Asquith bepleitte een
poging om een werkelijke basis voor een re
geling te vinden. Lloyd George legde er den
nadruk op, dat de fundaménteele voorwaar
den voor het toestaan van Home Rule waren:
het handhaven van de ongeschondenheid van
het Vereenigd Koninkrijk, het waarborgen
van de strategische veiligheid van dat rijk,
en geen drang op Ulster uitgeoefend.
Buiten deze voorwaarden lag, volgens
hem, een wijd gebied van zelfbestuur voor
Ierland, en hij legde den nadruk op de edel
moedige bepalingen van de wet, en sprak over
de absolute noodzakelijkheid van controle
op de Iersche havens.
Lloyd George verklaarde: als de opposi-
sitie de bescheiden zag nopens de Sinn
Feinsch-Duitsche samenzwering in 1918,
zou zij zien, welk een bedreiging Ierland kan
zijn voor de veiligheid van Engeland. Hij
legde er de nadruk op, dat als er een militie-
leger in Ierland zou bestaan, hetgeen onder
dominion home rule mogelijk zou zijn, de
dienstplicht in Engeland onvermijdelijk zou
worden.
Na de derde lezing werd de Home Rule-
wet met 183 tegen 52 stemmen aangenomen.
Carson verklaarde, dat Ulster zijn best
zou doen om de wet te doen slagen, en deed
een beroep op de Ulstermen om een voor
beeld te geven van godsdienstige verdraag-1
zaamheid.
HONGARIJE.
W 1.
Ongeregeldheden te Boedapest.
Dezer dagen hebben te Boedapest eenige
officieren een politieagent, die een door hen
aangevallen man ter hulp kwam, doodgescho
ten. In de stad heerschte dientengevolge groo-
te opwinding, welke ook naar de Nat. Ver
gadering is overgeslagen.
De minister van oorlog heeft besloten te
gen de terroristische elementen krachtig op
te treden.
In de Donderdag gehouden zitting der
Nat. Vergadering was de aangelegenheid het
voorwerp eener levendige discussie. De af
gevaardigde Hussar interpelleerde over deze
gebeurtenissen. jNamens de regeering ver
klaarde minister Rubinet dat de regeering op
het punt stond de strengste maatregelen te
nemen om de hoofdstad te zuiveren van de
elementen, die haar onveilig maken. De uit
werking zou zich ten laatste binnen 24' uur
bemerkbaar maken.
Het hotel Britannia, waar zich officieren
bevonden, die van den moord werden be
schuldigd, werd om één uur 's nachts door
vele honderden soldaten in oorlogstenue en
met stormhelmen op en een uit vele honder
den man bestaande officierspatrouille om
singeld. Dit optreden was het gevolg van een
bevel om de zich in het hotel bevindende of
ficieren in hechtenis te nemen.
In totaal werden 42 officieren en 12 bur
gers gearresteerd, waaronder luitenant Hej-
jas en zijn engeren staf. In het hotel werden
ook een groot wapenmagazijn en compromit-
teerende documenten ontdekt.
De honvedminister maakte tie opmerking:
„Het is ongelooflijk, zulk gespuis als dat
is!"
De arrestaties in het hotel Britannia zijn
slechts een begin eener groote actie def re
geering tegen de vijanden der openbare orde.
In alle wijken der stad zijn klopjachten
gehouden, die tot botsingen leidden, waarbij
vier personen werden gedood en twee ge
wond.
CUBA.
Suikercrisis.
Aan nadere berichten omtrent de gebeur
tenissen op Cuba, die tot de afkondiging van
een moratorium hebben geleid, ontleent de
„Times", dat op het oogenblik aldaar een
onverkochte voorraad van 3 millioen zakken
suiker uit den vorigen oogst aanwezig is. De
regeering stelt thans alles in het werk, om
den afzet van dit groote kwantum te bevor
deren, mede met het oog op het groote na-
deelige saldo der Cubaansche handelsbalans,
hetwelk is ontstaan, doordien ongewoon
groote hoeveelheden van allerlei artikelen in
het land zijn ingevoerd. De waarde van den
onverkochten suikervoorraad bedraagt ca.
100 millioen.
Wat de in moeilijkheden geraakte banken
betreft, deelt bovengenoemd blad mede, dat
de Banco International de Cuba, die haar
betalingen heeft moeten staken, 24 mil
lioen deposito's had, en ongeveer een even
groot bedrag heeft uitgeleend. De bank moest
haar deuren sluiten, omdat bij den run in
korten tijd de helft der totale deposito's werd
opgevraagd.
De directie deelt echter mede, dat de bank
nooit hetzij in suiker, hetzij in obligatiën,
hetzij waarin dan ook heeft gespeculeerd en
dat de instelling dan'ook geen feitelijke ver
liezen heeft geleden.
RUSLAND.
Bet Zweedsohe blad Sozial Demdkxaten
bevat 'n oproep van 226 Russische socialis
ten uit de Butirkagevangenis te Moskou aan
den werkenden stand van Westelijk Europa.
Deze zegt: Men bedriegt u. Nooit is de toe
stand der arbeiders zoo moeilijk de heer
schappij der speculanten zoo schitterend ge
weest als thans in Rusland. Overal in het
land bevindt zich een rijke burgerlijke
klasse; de gevangenissen zijn daarentegen
vol revolutionairen. De vijandelijke houding
de r intellectueelen en handwerkslieden
tegenover de bolsjewiki is thans sterker dan
ooit. De toestand der werklieden wordt imet
den dag slechter, tengevolge van den op mi
litaire leest geschoeiden arbeid en de ver
nietiging van den kleinhandel sinds Juni.
Er te verplicht overwerk en een tienurendag
ingevoerd.
Muiterij bij Kroonstad.
Berlingske Tidende verneemt uit Helsing-
fors, dat blijkens de jongste daar ontvangen
Russische couranten bij Kroonstad aan boord
van den kruiser Gxomoboy een muiterij was
uitgebroken. De bemanning had alle bolsje
wistische officieren vermoord en daarna het
schip in de haven tot zinken gebracht.
ITALIË.
De onderhandelingen met Zuld-Slavlë.
j
Volgens een Stef.-bericht zyn de Italianen
en Zuid-Slaven in beginsel tot een overeen
komst gekomen op den grondslag van toe
kenning aan Italië van de grens van den
M. Nevoso, territoriale verbinding met Fiume,
onafhankelijkheid van den staat Fiume, souve-
reiniteit van Italië over Zara en de eilanden
Cherso, Lussin, Lagosta.
De reactie op de extremistische actie.
De gehouden gemeenteraadsverkiezingen
doen zien, hoe de Italiaansche natie in haar
geheel reageert op de extremistische agitatie
van de ongeveer 6200 gemeenten zijn er ruim
4000 veroverd door de partijen van de orde.
Van 2000 gemeenten is het bestuur in soci
alistische handen gebleven,.waar volgens de
bladen echter niet extremistische teudenzen
overheerschen. Deze laatste schijnt alleen te
Bologna werkelijk te hebben gezegevierd.
Scheepsrampen.
Manilla, 9 Nov. Het kustvaartuig „Basi-
lic", van Puerto Belle naar het eiland Leyte
is naar men vreestin den wervelstorm
van 3 dezer geraakt. Er is gemeld, dat van
de opvarenden 48 zijn omgekomen en slechts
16 gered.
New-York, 10 Nov. In de olietank van het
vrachtschip „El Mundo" heeft een ontplof
fing plaats gehad. Er worden drie menschen
vermist, acht zijn er gewond.
Na de ontploffing werd het schip, dat in
brand was gevlogen, naar het midden van
de rivier gesleept. Spoedig stond het in lichte
laaie.
BINNENLAND.
De staking van 8 Juni te Amsterdam.
Het Amsterdamsche scheidsgerecht heeft
uitspraak gedaan inzake de demonstratieve
staking op 8 Juni. Het oordeelt, dat de sta
kers van 8 Juni strafbaar zijn, en dat bestraf
fing in deze rechtmatig en billijk is. In zijn
uitspraak stelt het scheidsgerecht allereerst
vast, dat het werklledenregleanent bestraf
fing toelaat, en dat het ooilege ten deze be
voegd ia Vervolgens overweegt het of die
bestraffing ook behoort te geschieden. Hier
bij golden de volgende overwegingen: De
staking op 8 Juni had een geheel bijzonder
karakter. Zij was, zooals de organisaties zelv^
toegeven, niet tegen de gemeente ais werk
geefster gericht, doch uitsluitend bedoeld
ais protest tegen de regeering, dus als de
monstratie. Een zoodanig optreden nu van
het personeel in overheidsdienst op aanspo
ring van zijn leiders, die wel deze staking
geoorloofd achtten en derhalve over het al
of ndet funetaonneeren van den dienst en de
bedrijven zouden beslissen, kan niet worden
geduld. De overheid toch trekt bedrijven tot
zich, omdat zij meent, dat deze door haar in
het belang vap de gemeenschap geëxploi
teerd moeten worden. De overheid, niet de
arganisatiebesturen, heeft te beslissen om
trent de functdonneering van de bedrijven,
welke zoozeer ingrijpen in het bestaan der
burgers, dat stilstand of storing, zij bet dan
ook slechts voor korten tijd, de meest nadee-
lige gevolgen voor de genieenschap met zich
kan sleepen. De redeneering van de organi
saties, dat zij den werklieden van sommige
bedrijven gelast hebben, aan het werk te
blijven, heeft geen waaide. Het staat niet aan
de organisaties om te beoordeelen, waar wed
of niet moet worden gewerkt, en het te bo
vendien biet uitgesloten, dat, te de staking
eenmaal afgekondigd, deze zich ook uitbreidt
tot de bedrijven, die oorspronkelijk niet in de
staking waren betrokken. Bovendien te het
aan ernstigen twijfel onderhevig, of deze be
sturen steeds de macht der beweging, door
hen zelf in het leven geroepen, in de band
kunnen houden, en of de staking, welke als
demonstratie ds bedoeld, niet wellicht buiten
hun toedoen in een gedwongen staking
overgaan, welke het omverwerpen van de ge
meenschap beoogt Ook de demonstratieve
staking, zoo werd betoogd, houdt een klom
van revolutie in en is een ernstige bedreiging
voor de gemeenschap geworden. Overigens
is een demonstratieve staking nog om andere
redenen verwerpelijk. Van ae zijde der ver
dediging 'zelve te betoogd, dat een staking
nooit anders kan worden gebruikt dan in den
uitersten nood. Van zulk een nood kan geen
sprake zijn, wanneer men reeds van tevoren
zegt, dat de staking slechte 24 uur zei duren,
en dan, geslaagd of niet, zal eindigen. Wordt
er werkelijk nood gevoeld, wordt daartegen
met het uiterste imiddel gestreden, dan houdt
men den Strijd vol, totdat men óf gewonnen
heeft óf door uitputting niet meer kan. Wie
van tevoren zegt, zijn uiterste strijdmiddel
slechte 24 uur te zullen gebruiken, erkent
daarmede, dat er geen nood is, dus ook dat
zijn middel op niet rechtvaardige wijze wordt
gebruikt. Dat van nood en ook overigens van
noodweer geen sprake kan zijn, acht het
scheidsgerecht niet v.oor tegenspraak vat
baar. De beteekente der anti-revolutiewet is
naar zijn oordeel schromelijk overdreven, en
haar invloed op de arbeddsbeweging is, nu zij
reeds verscheidene maanden in werking te,
nog niet gebleken.
Het scheidsgerecht acht op deze gromden
een demonstratieve staking speciaal van per
soneel in overheidsdienst ontoelaatbaar, en
tegen een optreden van de organisaties met
dergelijke bedoelingen behoort de overheid
met de middelen, welke haar daarvoor ten
dienste staan, zich te verweren. Laat zij dit
na, dan werkt zij zelve mede aan vertroebe
ling van de zaak en houdt zij daarmede op,
overheid te zijn.
Het scheidsgerecht meent, dat voor deze
maal nog met een schorsing, met gemis van.
loon, kan worden volstaan en kan zich in het
bijzonder wel vereenigen met de voorstellen
der directeuren, die voor hen, die voor den
eersten keer hebben gestaakt, een straf van
8 dagen schorsing en voor hen, die bij her
haling hebben gestaakt, een straf van 6 da
gen schorsing met gemis van loon hebben
voorgesteld.
Het scheidsgerecht adviseert, dezen maat
staf voor alle stakers aan te nemen, behalve
voor hen, die te kennen hebben gegeven, af
zonderlijk te willen worden gehoord en over
wie derhalve nog nader door met scheidsge
recht advies zal worden uitgebracht, en van
enkele strafvoorstellen van de directeuren,
voor «00ver deze anders luiden, af te wijken.
Als in den goeden, ouden tQd!
In Deventer werden Woensdag vele huls
moeders gelukkig gemaakt doordien ze
voor één gulden de volgende artikelen kon
den koopen: een half pond thee, een half
half pond koffie, een half pond cacao, en
een half pond suiker, zonder bon.
Twee winkeliers, in dezelfde straat
woonachtig, waren de goede geniussen die
dit buitenkansje bezorgden en om de con
currentie, nog grooter te maken, bood één
van hen beiden iederen kooper voor een
gulden een reep chocolade gratis aan. Dat
burger van* Den Helder .ketelaar" van blijft.
En niet alleen dAt, maar bovendien zou deze
heer ieder, die een reeds bestaand perceel
bewoont, voor een zeker bedrag willen ver-
hoogen om in de behoeften aan woningen
voor geëmployeerden van het Ryk voorname
lijk te voorzien. M. i. heeft het Rijk z e 1 f in
de eerste plaats te zorgen, dat de Ambenaren
en Werklieden, die worden aangewezen naar
een bepaalde plaats, daar een behoorlijke
woning vinden en indien dit dan al door de
buitengewone omstandigheden n u niet moge
lijk is, dan op zijn minst te zorgen, dat de
gumen een reep cmnxudue graua H«n. uai b" trokken Gemeenten niet de flnancieele strop-
deze reclame-verkoop een_ massa koopera krygCDi die van een massa-verplaatsing
of „opheffing" van bepaalde inrichtingen, het
Minister van Defensie.
De Raad van State heeft het onderzoek
beëindigd van heit wetsonwerp dat verband
houdt met de instelling van een Ministerie
van Defensie, zoodat de indiening van dat
ontwerp bij de Twede Kamer nu wel spoe
dig zal volgen.
Met groot verlof.
Officieel. De dienstplichtigen, behooren-
de tot het blijvende gedeelte bij de infan-
teri eder lichting 1920, vertrekken 27 No
vember ei. met groot verlof.
Moeilijkheden ln den nltvoer van boter
en kaas.
Het bestuur van den Algemeenen Neder-
landschen Zuivelbond heeft zich telegra
fisch tot den minister van landbouw gewend
met het dringende verzoek, de exporthef
fingen op boter zoo spoedig mogelijk ge
heel te laten vervallen, daar uitvoer onder
de huidige omstandigheden onmogelijk is,
en de voorraden zich in bedenkelijke mate
ophoopen.
Ook voor kaas acht de Bond vervalling
van de exportheffing noodzakelijk, ten
einde ©enigen uitvoer mogelijk te maken,
Ook de kaasvoorraden stapelen zich meer
en meer op. Indien er niet spoedig wijzi
ging in den toestand ten aanzien van den
boter- en kaasuitvoer komt, ontstaan er
groote nadeelen voor de belanghebbenden
aldus luidt het telegram.
GEMENGD NIEUWS.
lokte, ligt voor de hand. De toevloed van
kooplustigen was zoo groot, dat de politie
voor een geregeld verloop handelend moest
optreden en het publiek en queue stond en
velen een paar uur wachten voor dit koopje
over hadden.
Een strulkroover.
Voor de rechtbank te Maastricht stond
Woensdag terecht een 42-jarige ketellap
per, ter zake van poging tot doodslag op
Tognié, onbezoldigd rijksveldwachter, vroe
ger maréchaussée, thans bij de mijn Wil-
helmina werkzaam. Beklaagde, die met een
rol zink op den schouder den weg van
StrijthagenSchaesberg afkwam, en dron
ken was, vroeg Tornié, wat hij daar doen
kwam. En na het antwoord: „Dat gaat je
niet aan", greep beklaagde, die met een ge
opend dolkmes op Tognié toesprong, hem
bij de keel
Er ontstond een worsteling van een
kwartier, waarbij Tognié een vinger werd
doorgesneden en waar hij, ware hij niet zoo
sterk geweest, zeker het leven bij gelaten
zou hebben.
Het O. M. etechte tegen beklaagde 10
jaar gevangenistraf.
INGEZONDEN.
Donderdagmorgen in de vroegte zijn 85
logeergasten van een volkslogement aan de
Prinsengracht hoek Elandsstraat te Am
sterdam, met twee „janpleziers" en onder
geleide van bereden politie naar de quaran
taine-inrichting op Zeeburg gebracht om
daar te-worden ontluisd.
Dit optreden te een gevolg van het on
langs door den Raad genomen „vlektyphus-
besluit", waarbij aan den desbetreffenden
tak van dienst in het belang der volksge
zondheid machtiging wordt verleend, bij
wijze van preventieve maatregel volksloge
menten waarvan de onreine toestand ge
vaar voor vlektyphus oplevert, tijdelijk te
doen ontruimen en klanten en huls te rei
nigen.
De gasten sputterden wel wat, doch het
moest gebeuren.
Amsterdam zal nu, voor enkele dagen al
thans, een aantal bedelaars moeten „mis
sen".
Onderhuurwoeker.
De bewoners van het pand van Brakel-
straat 20 te Rotterdam hebben, naar de
„Voorwaarts" meldt, thans een afschrift
ontvangen van een schrijven, door de huur-
oommissie aan de eigenaresse van het huis
gezonden. Het stuk luidt als volgt:
„Blijkens Ingekomen mededeelingen en
uit een onderzoek ter plaatse, is gebleken
dat door u woningen in het (huis Van Rra
keistraat 26 zijn verhuurd, zonder dat door
u de bij de wet voorgeschreven schatting
van den huurprijs te aangevraagd. Der
halve wordt u bij deze medegedeeld, dat de
commissie ambtshalve een vereischte schat
ting heeft verricht en de huurprijzen voor
loopig heeft vastgesteld als volgt: voor de
eerste étage f 88 per maand; .voor de tweede
étage f 80 per maand; voor de zolderkamers
f 1 per week.
In Uw blad van 30 October 1.1. geeft de heer
M. (Michels eenige uitvoerige beschouwingen
over bovengenoemd onderwerp die m.i. van
een anderen kant wel eens degelijk behandeld
moesten worden. Ik bedoel dat genoemde heer,
als gewoonlijk, zich nu eenmaal niet schijnt te
kunnen losmaken van de ingeroeste gewoonte,
bij de mannen zijner Partij eigen, om uit alles en
nog wat te trachten politieke munt te slaan.
De heer M. is aardig bezig den heeren O.off.
in het gevlei te komen, waar hij zegt „te hopen
dat hun salaris nog eens zoo hoog zal worden,
dat een zoodanig bedrag aan huur (f 8.
door hen kan worden opgebracht." En verder
daarbij moet ook niet worden vergeten dat
men niet automatisch kan doorgaan of '/7
voor huur te bestemmen, het is een algemeen
bekend feit dat dit gedeelte kleiner -werd naar
mate het inkomen steeg."
Vervolgens: de arbeidersklasse, waartoe,
trots alle pretenties van sommigen hunner, de
ond. Off. toch óók behooren, willen met hun
loonstrijd óók meer welstand bereiken, en dat
gebeurt nietf indien elke verhooging op den
voet gevolgd wordt door steeds hoogere kosten
van de weinige dingen, die men zich
tot nu toe kon verschaffen 11... Welnu, M. de
Red. dergelijke redeneeringen, ben ik zoo vrij
.kinderachtige vleierij te noemen, met een
politiek bijsmaakje."
Het ligt er al te dik bovenop! Maar boven
dien M. de Red. is het onwaar ook. De heeren
Ond. off. hebben, evenals alle andere catego
rieën van Ambtenaren en werklieden, hunne
actie voor hoogere loonen steeds gemoti
veerd met de buitengewone toestanden op
economisch gebied. En daaronder behooren,,
volgens de opvattingen van elk nuchter mensch
nu eenmaal ook. de thans zooveel duurdere
woningen! Deze duurdere levensvoorwaarden
nu, op grond waarvan telkens maar weer
hoogere loonen, toeslagen enz. worden gevraagd
'door sommigen zelfs geëischt) voor een deel
van die Ambtenaren en of Werklieden, uit te
schakelen, in den vorm van een toeslag op de
huur van Rijks- en Gemeentewege, en die lasten
tegelijk af te wentelen op hen die niet zoo
gelukkig waren om bij hun Fatroons een ge
willig oor te vinden voor hurfne loon
ei b 0 h e n bedenk sleehts den afloop van
de Transportarbeidersstaking, en die van de
oonkwestie in de Bouwvakken dat dunkt
mij, kan zelfs de heer M. niet goed praten.
Toch probeert deze het niet alleen, maar hij
of zijn partijgenooten hoeft nu weer een
Ïeheel nieuw middeltje ultgedaoht om een deel
er Burgerij goedkoop te laten wonen ten
toste niet van de gemeensohap, maar van
een bepaald soort z.g. bezitters, nl.
van hen, die zoo gelukkigzijn j^la huis
eigenaar te staan aangeschreven. De heer M.
wil over de eigendommen, Bpeoiaal van .huis
eigenaren" besohikken, om daaruit een grooter
bedrag aan winst te maken, ten bate van de
s.g. Volkshuisvesting I De hoogere huren die
door de hunrders van die bestaande wo
ningen zonden moeten worden opgebraoht, wil
hij laten dienen voor de aanbouw van Volks
woningen. Een confiscatie dus van een bepaald
soort van bezit, nl. dat van huizen.
Het verbaast mij ten hoogste, dat een toch
verstandig man als de heer M. is, dergelijke
onlogische dingen durft op te werpen. Ik kan
het aan ook niet anders verklaren dan dat de
zucht, om alles dienstbaar te maken aan de
Politiek, ook den heer M. parten-heeft gespeeld.
Over de berekeningen, wat betreft de kosten
van den bouw van Volkswoningen, hier en
elders wil ik het niet hebben, dat is beter
toevertrouwd aan den heer v. O. Alleen dit,
daarin wordt ook genoemd N.-Niedorp, en
waar ik die woningen zoo eenigzins ken, meen
ik, dat de bouw voor Volkshuisvesting allicht
héél wat goedkooper kon worden bewerkstel
ligd dan b.v. dAAr het geval is. De bedoelde
woningen zyn natuurlijk wat kleiner, maar
overigens l\jken zij bijzonder veel op de Villa
van onzen Wethouder van Financiën. Of zulke
luxe bouw nu noodig is, en dat in dezen schrik
kelijk duren tijd, ben ik zoo vrij te betwij
felen.
Ik geloof, dat er op het gebied van bezui-
«iging, óók in de huishoudelijke hitgaven van
hen, die zich volgens den heer M. tot nn toe
„zoo weinig konden verschaffen", nog heel
wat te doen is. Die anders beweert, staart zich
blind op een enkel speciaal geval, óf'doet
alsof hy niets ziet. W anneer Ond.-Off. zoo onge
veer het salaris hebben van een Lid van b.v....
Gedeputeerde Staten, dan is er m. i. toch geen
enkele reden, dat een visscherman, die thans
belasting moet betalen voor wat hy in 1918
of 1919 heeft verdiend, .dat belastingbiljet nog
eens ziet verhoogd, om aan genoemden
Ond.-Off een toeslag op de huur te geven
voor woningen, waar een visscherman of ander
gevolg zyn. En daarnaast zou het van den
heer M. een gezonde flnancieele politiek
zyn, om mede te werken aaïfhet verhoogen
(opnormaal peil brengen) van de reeds be
staande woningen van alle Vereenigingen,
waaromtrent nu juist, zooals genoegzaam be
kend is, van de zyde der Bestuurders niet
veel medewerking wordt verleend. In onze
samenleving hebben wy te zorgen, dat wanneer
„anderer lasten moeten .worden gedragen", er
een twy'fel bestaat, dat die anderen dat
„zelve niet kunnen". En in het opleg
gen van lasten, ten bate der „Gemeenschap",
moet ook de geheele gemeenschap, voor
zooverre daartoe financieel in staat, daaraan
medebetalen, Alle andere stelsels is „het belang
van een behaalde groep bevorderen", ofb00~
renhedróg!.... dat mag misschien „Socialis
tisch" zyn?l „Democratisch" is het n i et.
Omtrent bovenstaande principieele punten, zyn
de z.g. „Burgerlyke JPartyen" het algemeen
eens en heb ik dan ook niet de minste zorg,
dat het door den heer M. opgeworpen stelsel,
zooals hy beweert, door de tegenwoordige
Kamermeerderheid aanvaard zou worden. De
debatten wezen m. i. al in deze richting.
Met dank voor de plaatsing
P. db Gkos.
Het spijt ons, dat de heer De Geus zijn
bekende onhebbelijkheid, om overal politiek
in te zoeken, bij een zóó zakelijk onderwerp,
als het Woningvraagstuk, zelfs niet na kan
laten
Wij zullen ons dus door zijne beschuldi
ging van „kinderachtige vleierij" niet van
de wijs laten brengen, maar slechts herha
len, dat wij de actie der arbeiders voor
meerdere welvaart zeer begrijpelijk en nut
tig achten, al zal het zeer de vraag'zijn, of
die actie in deze maatschappij, ooit eenig
duurzaam effect kan hebben.
I>e heer De Geus begrijpt in het algemeen
veel te weinig van de actie, die zich mo
menteel internationaal over de geheele
wereld in de arbeidersklasse afspeelt, om er
zulk een grooten mond over op te mogen
zetten.
En dezerzijds willen wij wel verklaren,
dat (uitzonderingen daargelaten), die actie
tot. nu toe slechte een verweerbeweging is,
en over het algemeen nog lang niet tot
meerdere welvaart voor de arbeiders heeft
geleid.
In dit licht moeten wij nu ook het woning
vraagstuk bezien.
De heer De Geus wil de huurders der
nieuwe woningen -eenvoudig laten opbren
gen, wat ze kosten.
Het klinkt heel eenvoudig en allicht te er
hier of daar iemand, die den heer De Geus
heel moedig vindt, om dat zoo maar te
zeggen.
Wij kunnen het slechte een onverstandige
uitlating vinden, ingegeven, voor zoover
niet uit vrees voor eigen portemonnaie, door
gemak-zucht.
Wie ernstig wil pogen, (en nu eens langs
de lijnen der zoo bekende, en ook door den
heer De Geus zoo herhaaldelijk gepropa
geerde vrijzinpig-democratische geleidelijk
heid), die is wat minder radicaal en kijkt
dus wat verder.
Die -ziet, als hij het rekenen niet verleerd
s, dat op die wijze de nieuwe bewoners
onmogelijk kunnen opbrengen, wat noodig
is. Zelfs al zet men ze in de meest eenvou
dige woning, die te bedenken valt.
In dat die lasten ook nog veel te zwaar
zijn, indien men ze door die paar honderd
woningen, door de Vereenigingen van
Volkshuisvesting gebouwd, wil laten op-
mengen, zooals de bedoeling des heeren De
Geus subsidiair schijnt.
De besturen der Vereenigingen hebben
dus medegewerkt, instede van tegenge
werkt, toen zij bereid waren te zorgen, dat
over S jaar de bestaande woningen geen
tekorten meer op zouden leveren.
Maar de 800 400 huizen, die er nog
moeten komen (een aulzemdste, van wat in
heel Nederland noodig te), daaraan zullen we
allemaal moeten meebetalen, willen wij niet
tot zeer groote onbillijkheden komen.
Dat kan, als tot nu toe, door toeslag,
die we gezamenlijk als -belasting opbrengen.
Maar, afgescheiden van het principieel
onjuiste, waarover we ons niet bijzonder
druk zouden maken, komt nu meer en meer
de huur der overige woningen weder vrij.
En nu kunnen practisch de eigenaren der
oude woningen, die overigens voor de volks
huisvesting niets doen, aanstonds huren ma
ken, zoo hoog als zij zelf eigenlijk willen.
Want in de eerste 10 jaren is de woning
nood niet opgeheven; doch de Huilrcommis-
siewet vrij zeker verdwenen. De concurren
tie, die de natuurlijke regulator in onze ka
pitalistische maatschappij is, werkt niet,
zoodat aan de huurverhoogingen geen grens
ie gesteld.
En dan strijken derhalve de toevallige
eigenaren van oude woningen exorbitante
winsten op, terwijl de Staat ten koste van
groote offers in ue Volkshuisvesting voor-
ziet en de burgerij gebukt gaat onder on
draaglijke lasten van hooge huren.
Vandaar, dat het vormen van een Cen
traal Woningfonds, waarin een deel van die
onverdiende winsten wordt gestort, om de
nieuwbouw te financieren, volkomen logisch
en billijk is.
De Regeering schijnt hetzelfde te willen
hereiken door een speciale belasting op de
waardevermeerdering; doch dan zal men
het stelsel van toeslagen op de huur moeten
behouden.
In 't stelsel van een Centraal Woning
fonds, waardoor de Staat feitelijk de geheele
woningvoorraad financiert en administreert,
zijn de eerste symptomen van socialisatie
niet te miskennen.
En waar de heer De Geus naast een zeer
wantrouwend politicus edh nog erger anti
socialist is, zal dit hem vooral hebben ge
bracht tot zijn fel verzet. Hetgeen wij hem
volgaarne vergeven.
