Pluche Mantel naar maat,
Ulsters - Winterjassen en Regenjassen
J. J. H. KOOPMAN,
Costumes, Mantels.
geheel nieuwe keuze
BONTWERKEN.
Onze voorraad
HERMAN NYPELS.
Dames-Kleedermaker.
Bontwerker.
17.
geheel met zijde gevoerd, f160.—.
Voorradig mooie collectie
Een lieve jongen.
Aanvaring.
ar. O.
Waaide Redactie.
zjjn proeftijd geen café zou mogen bezoeken.
Zijn cliënt had hem zelf reeds het voor
nemen te kennen gegeven, zich In het ver
volg van café-bezoek te zullen onthouden.
Met gesloten deuren
■werd nog behandeld een zaak tegen den min
derjarigen G. 8., alhier.
Uitspr. ai deze zaken bjl week.
BINNENLAND.
De begrafenis van dr. Karper.
De begrafenis van Dr. Kuyper had ver
scheidene duizenden personen van elders naar
Den Haag doen overkomen. Velen dezer ver
zamelden zich omstreeks 11 uur in de Gere
formeerde Zuiderkerk aan de Reitzstraat, die
spoedig geheel gevuld was Een tweetal spre
kers voerde hier het woord. Tegen den tijd,
dat de begrafenisstoet van het sterfhuis ging,
begaven degenen, die zich in de Zuiderkerk
vereenigd hadden, zich in een afzonderlijken
stoet naar de begraafplaats, waar zij zich bij
de belangstellenden, die daar op eigen gelegen
heid heengegaan waren, aansloten, om geza
menlijk de komst van den begrafenisstoet af
te waohten.
In de omgeving van het sterfhuis aan de
Kanaalstraat was er lang voor het vertrek
van den stoet een buitengewoon groote belang
stelling. Zoo was het trouwens langs den ge-
heelen weg dien de stoet nam. In het sterf
huis waren, behalve de familieleden en eenige
van de naaste vrienden van den overledene,
aanwezig de vertegenwoordigers van de Ko
ningin en van de Koningin-Moeder, de minis
ters De Visser, Heemskerk en Idenburg en
vele andere autoriteiten en een twintigtal
studenten van de Vrije Universiteit.
Voor het vertrek van den stoet hield ds.
D. Ringnalda, predikant van de Ger. Kerk te
's Gravenhage, voor dezen kleinen kring een
lijkdienst.
Precies |1 uur werd de kist uit het huis in
den lijkwagen gedragen. De twintig studenten
van de Vrije Universiteit sloten zich te voet
achter dezen wagen aan. Daarop volgden
allereerst de twee hofrytuigen met (de ver
tegenwoordigers van H.H. M.M. en een negental
andere rijtuigen met de familieleden, de
vrienden en de andere personen. Er waren
geen bloemen op de kist en de geheele stoet
had een hoogst eenvoudig karakter.
Een schier onafzienbare menschenmassa
stond in de Kanaalstraat geschaard.
Velen volgden den stoet door de stad en
overal stonden belangstellenden langs den weg.
Op de Begraafplaats wachtte een groote
menigte, waaronder ministers, oud-ministers,
Kamerleden van onderscheidene richting en
vele andere autoriteiten den rouwstoet op,
waarin gelijk gemeld, ook vertegenwoordigers
van Koningin en Koningin-Moeder.
Studenten van de Vrije Universiteit droegen
de lijkbaar grafwaarts.
Aan de groeve werd het woord gevoerd
door Minister Heemskerk-namens de regeering,
door oud Minister Colijn namens het Centraal-
Comité van de Anti-Revolutionaire Partij, door
prof. Woltjer als rector der Vrije Universiteit,
door dr. K. Dijk namens den Kerkeraad der
Geref. Gemeente, en door oud-minister Iden
burg als huisvriend.
De zoon van den ontslapen staatsman, pred.
A. Kuyper Jr.. dankte voor de betoonde deel
neming.
Wegens het algemeen begrootingsdebat in
de Tweede Kamer was minister-president Ruys
de Beerenbrouok verhinderd de plechtigheid
bij te wonen.
Nader meldt men ons nogs
Onder enorme belangstelling is het stoffelijk
overschot van den grooten staatsman ten grave
geleid.
Ook de natuur scheen te rouweneen lichte
mist hulde de honderden, die zelfs van verre
waren toegestroomd, in een grauw waas. Een
gedrukte, plechtige stemming heersehte inde
straten, waarlangs de stoet zijn weg zon nemen.
Een groote menigte volgde van af het sterf
huis aan de Kanaalstraat, langs Alexander-
straat en Laan van Meerdervoort, naar de
begraafplaats „Oud-Eik-en Duinen".
Eenvoud was het kenmerk van deze plech
tigheid. De lijkwagen, geflankeerd door boden
van de Eerste Kamer, was geheel zonder
bloemen en werd gevolgd door een deputatie
studenten van de Vrije Universiteit uit A'dam,
met rouwbanden in zwart, wit en groen.
Gevolgd door duizenden werd de lijkbaar
grafwaarts gedragen, alwaar verschillende
sprekers de groote gaven van den ontslapene
herdachten.
Onder psalmgezang werd de kist in 't graf
geplaatst; het was een ontroerend oogenblik.
Ten slotte dankte de oudste zoon. Dr. Kuvper,
diep ontroerd voor de betoonde belangstelling,
waarna de plechtigheid met een gezang der
aanwezigen werd besloten.
Steun aan Zuiderzeevisachers.
Uit Huizen schrijft men:
Dank zij de actie van sommige Zuiderzee-
gemeentenHuizen, Harderwijk, enz. heeft de
Regeering de groote economische beteekenis
van den financieelen steun voor ettelijke dui
zenden Zuiderzeevaarders (bezitters van één
vaartuig) ingezien. Die steun kan niet het ka
rakter van uitbetaling van den Werkloosheids-
dienst dragen daar alleen in loondienst zijn
den in de termen daarvoor vallen. De byslag-
verleèning zal allereerst in overleg met de
gemeentebesturen geschieden en de beste wij
ze van hnlp acht de Minister deze, dat de
menschen zooveel mogelijk aan den arbeid
blijven, maar dat een bijslag op het verdien
de loon gegeven wordt b.v. tot een zeker
maximum. Dan blijft het bedrijf ten minste
op gang, dat nn vaak wegens expeditieonkos-
ten en loonen vroegtijdig gestaakt moet wor
den. Het ontwerp voor de steunregeling is
tweelediga. werkverschaffing ook buiten de
gemeente; b. bijslag op 't (verminderde)loon.
De Regeering is bereid, een crediet bij de
Staten-Generaal aan te vragen. De regeling
is aldus gedacht Stel de schipper-visscher be
somt gemiddeld f 35 per week, en zijn ver
dienste is in een week f 10, f 15 of f 20, dan
wprdt een bijslag van resp. f 25, f 20 en f 15
toegekend. Op deze wijze blijft de vloot intact
wat ook economisch yoor volksvoeding en
handel beteekenis heeft.
Ingezonden mededeellng
uitverkocht zijnde, ontvingen wij wederom een
voor Inderdaad zeer goedkoope prijzen.
KLEEDING-MAGAZIJN
De geknakte vlsscbrerlj.
Het „Hbl." schrijft:
Meer dan treurig is op het oogenblik de
toestand van het visscherijbedrijf.
Een malaise als de tegenwoordige is on
gekend en schrikwekkend. Ongekend ook in
de ergste crisis-jaren; schrikwekkend, omdat
dit echt-nationale bedrijf zeker te gronde
moet gaan, wanneer het zóó voortgaat.
Zoo heel lang behoeft het daarvoor mis
schien niet eens te duren. Zes booten van de
„Vereenigde Exploitatie Maatschappij" va
ren al op Emden; de werkloosheid is vooral
te IJmuiden groot; het gevaar dreigt, dat
de reederij en vischhandel gedwongen zullen
worden, hun standplaats naar het buitenland
over te brengen, tot groote schade van ons
land. En dat voor een haven, die eenmaal
ook in oorlogstijdI de belangrijkste visch-
haven was voor geheel Centraal-Europa, die
een achterland van haast onbeperkten om
vang van voedsel voorzag!
De oorzaak van de ellende is in twee woor
den samen te vatten: valuta en kolen. De
valuta-stand maakt den uitvoer vrijwel on
mogelijk, de dure kolen verhinderen, dat te
gen een nóg lageren prijs wordt geleverd dan
nu. De reeders en bemanning zouden al bij
zonder blij zijn, wanneer het bedrijf zonder
al *te groote verliezen voortgezet kon worden;
maar daarvan zijn zij nog ver.
In een ontwerp-arbeidsovereenkomst, op
gesteld door de arbeidersorganisaties in
Augustus 1919, vinden we dat een trawler
per reis gemiddeld 7000 moet besommen,
wil het bedrijf eenigszins rendabel zijn. De
kolenprys was toen ƒ55 per ton. Op het
oogenblik is hij f 71.60 (tegen ƒ8 a 9 voor
den oorlog; een trawler heeft per dag zeker
5 a 6 ton kolen noodig).
Het „Hbl." geeft dan eenige cijfers, waar
uit blijkt, dat deze besommingen thans ver
beneden dat minimum blijven, veelal zelfs
met een verschil van 23000 gulden.
IJmuiden is speciaal de haven voor den
aanvoer van versche zeevisch; de haringvis-
scherij wordt er ook beoefend, hoewel lang
niet zoo overwegend als in Vlaardingen en
de andere zuidelijke havens. Beide bedrijfs
takken zijn zwaar getroffen, maar voor de
haring-visscherij schijnt er tenminste nog
eenige kans op herstel.
Anders staat het met de vangst van versche
zee-visch. Zooals gezegd; a!s er geen hulp
komt, gaat die te gronde, althans voor ons
land. De bijna vertienvoudigde kolenprijs is
door den misschien verdubbelden vischprijs
niet goed te maken. Patroons en arbeiders
hebben steun gezocht bij de Regeering. Zij
hebben om een lageren kolenprijs gevraagd,
om voorloopig althans meer schepen in de
vaart te kunnen brengen, en het bedrijf weer
loonend te maken. Minister Van IJsselsteyn
heeft hun geantwoord, dat het niet aanging,
aan één noodlijdend bedrijf een prijsverlaging
toe te staan er waren er zoovele, die dan
om dezelfde gunst zouden vragen. Over een
subsidie, zooals dat bijvoorbeeld aan nood
lijdende trammaatschappijen verleend wordt,
kon volgens den minister wel worden ge
dacht. Intusschen is er nog niets aan eenige
steunverleening gedaan.
Wij voelen wel, dat het heel moeilijk is.
Zou de kolenprijs voor de trawlers worden
verlaagd, dan zou de visch goedkooper kun
nen worden, en daardoor de uitvoer naar
Duitschland worden hersteld. In zekeren zin,
zegt men, zou dus een subsidie worden ge
geven aanden Duitschen consument. Op
zich zelf is dat juist, maar daartegenover
staat toch de kans op instandhouding van het
bedrijf.
Kans. Wij ontkennen niet, dat, wanneer er
een bij steunverleening grooter aantal sche
pen in de vaart zou worden gebracht, dus de
aanvoer ruimer zou worden, de prijs ook
daardoor zou dalen. In hoeverre de prijzen
dan nog loonend zouden zijn, zou op den duur
moeten blijken. Radicaal zou deze oplossing
zijn, wanneer er een overeenkomst met
Duitschland zou worden getroffen tot leve
ring tegen een bepaalden prijs, die ten min
ste de exploitatie-kosten zou moeten ^dekken;
dat zou voorloopig al een uitkomst zijn. Het
schijnt, dat onze Regeering in deze laatste
richting werkzaam geweest is, maar tot nu
toe zonder resultaat.
Het gaat om de vr£ag: zal het IJmuiden
sche visscherijbedrijf blijven bestaanf Dit
vraagstuk is er een, dat ons heele land aan
gaat. Het is geen quaestie van plaatselijk be
lang, ook niet van klasse-belang. Dat onze
grootste visschershaven haar natuurlijke in
ternationale positie niet verliest, raakt om
zoo te zeggen ons allen. Het is mogelijk, dat
de Regeering voldoende gronden heeft, om
den gevraagden steun niet te verkenen. Maar
dan moeten die gronden toch wel heel sterk
zijn, om althans een voorloopige proef niet
te wagen gezien ook het feit, dat in alle
omringende landen het visschersbedrijf ge
steund wordt met goedkoope kolen. Elke
vorm van protectie heeft natuurlijk zijn groo
te bezwaren, maar hier staat zeer veel op het
spel. Hier is het niet alleen: weet wel wat gij
doet, maar ook, wat gij laat.
baron De Vos ven Steen-wijk. adjudant van
den landvoogd, wegéns zijn verrichtingen
tijdens de expeditie op Saembawa, twaalf
Jaar geleden.
Brand te Prlok.
Den 9en October brak brand uit op heft
Zuiderboord van Tandjong Priok. De brand
ontstond in een blijkbaar met olie gevuld
mooi, uitkomende bij het restaurant „Zee
zicht", ad waar verscheidene beladen prauwen
lagen. De brand had zich spoedig uitgebreid.
„Zeezicht" is totaal afgebrand, evenals zes
laadprauwen.
De schade te Priok wordt getaxeerd op
vier ton, behalve de prauwen. Het vuur
strékte zich uit over de geheele breedte van
het Zuiderboord en de eerste binnenhaven.
De havendirecteur constateerde, dat de brand
ontstaan is door een lek in de leiding van de
Dordeohe Petroleumma a tschappijDe residu
dreef brandend uit een riool op het waterop
pervlak, daardoor werd snel een groot com
plex aangetast.
GEMENGD NIEUWS.
Ingezonden mededeellng.
OOST-IXDIE.
Uitreiking M. W. O.
Te Buitenzorg reikte den 9en dezer de
landvoogd het ridderkruis M. W. O. 4e kl.
uit aan den luitenant ter zee le klaae
Russische kroonjuweelen die geen
Juweelen waren.
Het Haagsche Correspondentiebtireau ver
telt:
Sedert eenigen tjjd liepen te 's Gravenhage
hardnekkige geruchten, dat eenige buitenlan
ders voor een bedrag, dat in de millioenen
guldens geschat werd, trachtten verschillende
sieraden, hopfdzakelyk paarlen, aan den man
te brengen, by voorkeur aan zeer kapitaal
krachtige personen of firma's, welke sieraden
heetten afkomstig te zijn van het voormalige
Russische Tsaren-huis.
De Haagsche recherche, die van die geruch
ten al spoedig kennis kreeg, doch ze van den
beginne af aan met eenig wantrouwen be
schouwde, achtte het desniettemin haar plicht
een verd9r onderzoek in te stellen.
Het mocht haar gisteren eindelijk gelukken,
na veel wederwaardigheden en herhaalde
mislukkingen, waarbij °°k auto-tegenspoeden
een rol speelden, in deze zaak klaarheid te
brengen.
Immers kwam haar gisteren ter oore, dat
de bende een kooper die, ware de koop
doorgegaan, een Slachtoffer van een listige
kunstgreep zou zijn geworden gevonden
had.
De transactie zou gisteren worden afgeslo
ten in een bekend café in het Bezuidenhout-
kwartier, waar inderdaad, terwijl de noodige
maatregelen door de recherche waren getrof
fen om ongemerkt getuige te zijn van hetgeen
eventueel zou voorvallen, tegen 11 uur een
auto arriveerde met vijf Nederlanders en een
vreemdeling. In het café wachtte reeds de
kooper.Op één na waren de kooplieden"
ook reeds het café binnengetreden Één hun
ner was in de auto gebleven. Deze, en kort
daarop ook zijn metgezellen, schenen echter
het zaakje niet te vertrouwen. Of-zij lont
hadden geroken dan wel dat zij naar een-
minder druk bezochte inrichting wilden gaan,
hoe dan ook, zij achtten het noodig plotseling
ds plek van transactie te verplaatsen naar
een ander café in het hetzelfde stadsgedeelte.
Dit was begrijpelijker wijze weinig naar
den zin van den inspecteur P. Kramer, die
met zijn rechercheurs in spanning zat te
wachten. Hy requireerde een auto en kon
daardoor de achtervolging voortzetten.
De auto met de bende hield stil voor een
verder afgelegen kleiner koffiehuis. De recher
che-auto sloeg, om niet opgemerkt te worden,
een zijstraat in om echter langs een omweg
weer te naderen en op een hoek stil te hou
den, dicht in de nabijheid van het bewuste
café.
Uit dezen schuilhoek werd waargenomen
dat de personen, waarvan weer eenigen, waar
schijnlijk ook de kooper, het café reeds waren
binnengetreden, al weder aanstalten tot ver
trekken maakten, blijkbaar omdat zij ook hier
de zaak niet richtig achtten. Dus maar weer
ongemerkt achter de lichtgrijze auto aange
reden en de gerequireerde politieauto die echter
niet al te vlug liep en zeker niet langer op
gewassen zou zijn tegen de vlugge auto der
bende ais niet de 'achtervolgde auto een op
onthoud had gekregen door gebrek aan benzine.
Toen achtte de recherche het oogenblik ge
komen om in te grijpen. De inzittenden wer
den gearresteerd, terwijl de gegadigde naar
de juweelen wgrd uïtgenoodigd de politie te
vergezellen als getuige. Deels ln hun eigen
auto, deels in die der politie werden de arre
stanten overgebracht naar het bureau der
Centrale recherche aan het Alexanderveld.
Daar werden de zakken der heeren geledigd,
He z.g. juweelen bleken te bestaan in 85 parel
snoeren en eenige pakjes losse paarlen, doch
het gezicht van de paarlen deed bij de politie
al heel spoedig het vermoeden rijzeq dat men
hier allerminst met echte kroonjuweelen te
doen had.
De politie riep de medewerking in van een
der deskundigen, den heer Citroen, lid der
Juweliersfirma Goudsmit op de Plaats, die al
dadelijk constateerde dat zich onder de 85
snoeren slechts één echt bevond. De andere
waren allen nagemaakt en waardeloos. Het
echte heeft klaarblijkelijk moeten dienen als
lokaas. Ook alle losse paarlen bleken valsch
te zijn.
De gearresteerden beweeren dat zij geen be
driegelijke handelingen op het oog hadden en
dat zy de snoeren slechts voor elk aanneme
lijk bod van de hand hadden willen doen.
De Hoofdcommissaris heeft de paarlensnoe
enz. voorloopig in beslag genomen.
Dat de recherche een goede vangst gedaan
heeft blijkt wel hieruit dat juist van de Am-
sterdamsche politie een verzoek was ingeko
men tot aanhouding van een zekeren persoon
en datdeze persoen behporde tot de ge
arresteerden. Hjj is nog in den middag op
transport gesteld naar Amsterdam.
Moedige Nederlandera.
->>'•9*. i«.
Omtrent de stranding van het stoomschip
„Arakan", reederij de Stoomvaart-Maat
schappij „Rotterdamsche Lloyd", op 29 Aug.
van dit jaar, bij Point Reyes op de kust van
OaLiformë, zijn de volgende bijzonderheden
bekend geworden:
Toen op 81 Augustus de golven over de
„Arakan" braken, het schip in een positie
was, dat het slechts door een wonder gered
kon worden, en de geheele bemanning in
ernstig levensgevaar verkeerde, zond de ge
zagvoerder, kapitein Van Ronkel, den con
sul-generaal der Nederlanden te San Fran-
cisoo een draadlooe 'bericht, waarin voor
kwam deze zinsnede: „Oongrulations with
the Queens Birthdiay" (gelukwensoben met
den verjaardag der Koningin).
Het gedrag van den gezagvoerder, officie
ren en bemanning was moedig en volhardend
en heeft niets te wenschen overgelaten.
Een Jong Nederlander, de heer J. H. van
Hoboken, kanselier aan het consulaat-gene
raal te San Francisoo, begaf zich aan boord
van het schip, toen het gestrand in de brail-
ding lag en 'bleef daar, tot het schip veilig
in de haven was gebracht.
Aan dit verblijf was voortdurend levens
gevaar verbonden. Een opkomende storm,
welke reeds aan deze kust te verwachten
was, zou. spoedig het geheele schip verbrij
zeld hebben. De heer Van Hoboken verbleef
aan boord van Dinsdagnamiddag tot Woens
dagavond 10 uur totdat het schip gèdokt had.
De kapitein verklaarde den consul-generaal,
dat de heer Van Hoboken hem de grootste
troost en hulp geweest was.
Onnutte uitgaven.
Van betrouwbare zyde vernemen wij, «chryft
„Patrimonium'', dat onlangs by gelegenheid
van de Tilburgsche kermis een totaal van circa
vier honderd duizend gulden van de spaarbank
was afgelost.
Vier toni
Tilburg is een stad van een goede 50.000 in
woners, met een zeer breede arbeidersbevolking.
Nn zal dat kolossale bedrag natuurlijk niet
geheel en al zijn besteed op economisch-onnatte
wijze. In zulke plaatsen koopt men bij gele
genheid van de kennis wel eens wat nieuws,
dat men toch behoeft, en juist nu aanschaft.
Zooals men elders hetzelfde doet bij andere
gelegenheden.
Maar men kan er op aan, dat verreweg het
grootste deel van de opgenomen spaargelden
en van de loonën der laatste weken zijn ver
brast. Vooral de jonge menschen veroorloven
zich dan allerlei dwaze uitgaven.
Wij achten het onbegrijpelijk, dat de plaat
selijke Overheden, zelfs in dezen tijd, het
kermiszwijn" nog niet slachten.
De betrekkelijk hooge loonen van jeugdige
personen leiden heel dikwijls tot allerlei
dwaasheden. Zoo stond dezer dagen een jong-
mensoh, zoon van arme ouders, vol branie, al
sigaretten-rookend achter op een tram. Hy gaf
den conducteur geen 2$ cent, maar fl.— fooi.
Zeker was de gulden in zyn handen econo-
misch-nnttiger dan in die van het jongemensch.
Hy vond het dan ook juister, om den jguldem
niet te weigeren. Maar hy heeft het geld na
zjjn diensttijd aan den vader van den jongen,
dien hy kende, ter hand gesteld. Een eere-sa-
luutl
Zou er niet in overleg met de arbeidersor
ganisaties, een regeling inzake verplicht spa
ren door jeugdige personen zyn te treffen
Spoorwegongeluk.
Donderdagavond om 8.27 uur, toen de
trein uit Nijmegen in Den Bosch arriveerde,
liep deze voor het overdekte staitionsempla-
oement op een stilstaande machine. De
schok was zeer hevig. De machinist, die op
de stilstaande machine stond, wist zich door
een sprong nog tijdig te redden.
De machinist van den Nijmeegschen trein
werd zwaar gewond uit de zeer gehavende
machine gehaald. Zijn toestand was zoo ern
stig, dat voor men hem naar het ziekenhuis
kon vervoeren eerst de laatste H.H. Sacra
menten werden toegediend.
Een tweetal personenwagens werd ver
brijzeld. Gelukkig waren deze niet overvol
en de inzittende passagiers kwamen er met
niet ernstige kneuzingen af. Zij werden aan
het been gewond. Het waren de heeren
Sohtlte en Müikoster uit Den Bosoh en een
dame.
.Vermoed wordt, dat de zware mist, welke
over de spoorbaan hing, oorzaak is van het
ongeval.
De recherche te Breda heeft Donderdag
aangehouden den 16-jarigen 'J. A. L., wo
nende te Spekholzerheide, die door zijn bui
tensporige uitgaven de aandacht op zich ge
vestigd had. Bij zijn aanhouding werd op
hem bevonden ca. f8000 en een met zes
scherpe patronen geladen revolver. Hij er
kende, de ouderlijke woning te zijn ont
vlucht met medeneming van ongeveer ƒ6000,
die hij ten nadeele van zijn ouders gestolen
had. Hij was voornemens, naar Amerika te
vertrekken.
De jongen is door de politie naar de ouder
lijke woning teruggebracht.
Donderdagmiddag is op de Schelde, tus-
schen Calloo en Austruweel, de Nederland-
sche sleepboot Elise in aanvaring gekomen
met het stoomschip Kroonland, van de Red
Star Lino, dat juist met bestemming naar
Amerika van Antwerpen vertrokken was. De
kapitein, de machinist-en de stoker van de
sleepboot werden door den schok in 't water
geslingerd. De kapitein is spoedig gered; de
machinist is verdronken, evenals de stoker,
wiens lijk niet gevonden is.
INGEZONDEN.
Waarde Redactie.
Hert zij imij vergund den heer M. te ant
woorden op de bemerkingen, die 'hij meende,
te moeten maken over de beschouwing om
trent woningvraagstuk en -voorziening, door
mij gegeven in Uw blad van 1.1. Zaterdag
6 Nov.
Het spijt mij te moeten ocmstateeren, dNi
M, tot diegenen behoort, die, als zij zwart ep
wit hebben aangeduid, hier niet van af zijn
te brengen, of te overtuigen. En tegen beter
weten in.de hoofdzaak door bijzaken trach
ten weg te cijferen.
Door nn# is, hetgeen M. ten beste gaf om
trent het woningvraagstuk, op den voet ge-
volgd. En heb ik M. trachten aan te toonen,
dat wat hij voorstelde en becijferde, niet mo
gelijk en onjuist was. Door mij ie niet de
8.D.A.P. bestreden bij elke gelegenheid en
ongelegenheid. Ik stelde enkel, waar M. de
S.D.A.P. naar voren bracht, het verzuim
vast. Door mjj is niet beweerd, dat de Hel-
dersche bevolking den timmerbazen dank
baar moest wezen voor de hier in doorsnede
lichtgebouwde huizen. Ik heb M. aangetoond
door een historisch overzicht, wat hier de
oorzaken waren, die er toe geleid hebben.
Door mij is aangetoond, dat de kosten voor
nieuwbouw voor verschillende plaatsen niet
met elkander kunnen vergeleken wrden.
Door mij is aangetoond, dat wat M. als het
middel beschouwde, om door een extra -belas
ting op de bestaande woningen de tekorten
op nieuwbouw te,dekken, niet uitvoerbaar
was (tenminste niert voor Helder).
En waar M. vraagt of ik niert weert, dat
reeds een jaar geleden de 'heeren Schappers,
v. d. Wal, Hiemstra en Nieboer, allen voor
aanstaanden in de S.DJLP., in „Het Volk"
zijn denkbeeld uitvoerig bespraken, ant
woord ik M., dat die heeren voor mij onbe
kende grootheden zijn, en evenals M. dit
vraagstuk niet voldoende, of te eenzijdig
overwogen en bekeken hebben.
En waar M. Minister Aalberse naar voren
brengt en mij aanraadt, de as. Tweede Ka
mer-debatten ernstig te lezen bij de huur
wetten-bespreking, antwoord ik M. dit: Mi
nister Aalberse is een eminent minister en
een stoere werker. Maar nu geef ik M. weder-
keerig ernstig in overweging, met aandacht
en zonder vooroordeel de Tweede Kamer
debatten, die deze, week gevoerd zijn over de
huurwetten, te lezen, en ook wat daar door
Minister Aalberse e. a. is gezegd geworden,
mogelijk dat M. nu tot een ander inzicht
komt.
v. O.
En nu, geachte Redactie, aan hert adres
van den heer J. J. S. in verband met het voor
gaande het navolgende.
De heer S. zegt zelf reeds terecht, dait het
met direct op zijn weg ligt zich te mengen
in de discussie des heeren M. en v. O. Maar
ik vergeef heim dit Hij schrijft gaarne, en
als het hem te machtig wordt, gaat de natuur
boven de leer.
De heer S. is waarschijnlijk hoos op mij,
dat ik hem als bouwer niet heb genoemd in
mijn overzicht, met Bas e. a. Hij heeft gelijk,
ik heb S. vergeten, en ik wil dan bij deze
mijn fout herstellen. Ook de heer S. heeft,
nadat 'hij uit Z.-Afrika terugkeerde, evenals
Bas e. a. hier aan den Helder heel wat van
dat soort licht geconstrueerde woningen ge
bouwd en waarschijnlijk ook wel om de door
mij reeds genoemde oorzaken en redenen.
Wat S. verder schrijft over het afsluiten
van een te hooge hypotheek, dit is door imij
niert genoemd en ook niert verdedigd. Ook Ik
vind dit uit den booze; dit kan alleen de so-
Hede geldnemer schade en bezwaarlijk ma
ken. En heeft met het overzicht door mij ge
geven niets te maken, daar dit enkel doet
zien hoe door verkoerdq taxateurs de waarde
van hert goed te hoog werd geschat, en de
hypotheekhouders werdeir misleid.
Wat S. verder schrijft over woningbouw
in eigen beheer of door aannemers. Ja, wat
moet men daar nu uit bestuiten? S. geeft
heel wat cijfers en berekeningen ten beste,
om aan het slot van zijn betoog zelf te zeg
gen, dat de geheele berekening foutief is
Als S. nu zonder meer het bestuur der
Wt-ningbouwvereeniging den raad had gege
ven, nu zij door inschrijving-voor den bouw
der 62 woningen weer een laagste inschrijver
had, te trachten het nu zoo spoedig dit maar
eenigszins mogelijk is,- te gunnen, om nu niet,
evenals met die andere woningen aan Brak-
keveldweg en Javastraat is geschied, de kans
te beloopen, door uitvoering in eigen beheer
die woningen per stuk 1000 of meer duur
der te maken dan noodig is, dan zou het
schrijven van S. misschien nog eenig nut ge
had hebben; nu heeft evenwei zijn geheel
betoog geen zin.
Want waar S. verder zegt. dat met de 68
woningen van „Alg. Belangonwetend ge
socialiseerd is, geloof ik voor mij, dat hij ook
hier het zelf niet weet. Ja heer S., dat sociali-
satie-vraagstuk lijkt mij nog grootqr pro
bleem dan het woningvraagstuk. Dmr wordt
veel over geschreven, gesproken en mede
geschermd, en als men dan eindelijk vraagt
wat 'het is, en hoe het met sucoes moet wor
den uitgevoerd, dan weet men het niet, en
stuit het in de praktijk op zooveel bezwaren,
dat zelfs de partij, die er een rapport ave®
uitbracht, er geen raad mede weet.
Als men dan ook de resultaten ziert, die er
b.v. in Rusland, Oostenrijk, Duitschland en
italië mede bereikt worden, is dit niet zee®
bemoedigend en is er vrijwel nog niet anders
dan armoede en ellende uit voortgekomen.
Mag ik, waar de heer Mioheis hert noodig
acht de cijfers van den heer Schoeffelenber-
ger in zake woningbouw aan te vullen, ook
den heer Michels doen opmerken, dat hij
zich aan draelfde fout schuldig maakt?
Waar hij zegt, dat de 68 woningen van Alg.
Belang in totaal gekost hebben 6777 per
stuk, is dit niet Juist. De totaalsom der 68-
waningen was volgens de laatst toegestane
aanvraag aan den Raad der gemeente
437.717.42 of per stuk 6437, als het hier
ten minste bij blijft en wij als verrassing
en besluiUnog niet eens een verhoogde aan
vraag krijgen.
Wat de heer Mioheis als slot meent te
moeten zeggen, dat verschillende materia-
lenprijzen beduidend lager zijn geworden,
ook deze illusie moet - ik hem ontnemen.
Wel zijn b.v. het artikel draadnagels en
klein ijzerwerk, Bimcemenrtplaat vermin
derd in prijs. Maar de materialen waar het
voornamelijk bij den bouw op aankomt, zijn
niet verminderd, b.v. goed hout, en is do
waalsteen en de dakpannen, tengevolge van
watersnood en uitvoer met nog pl.m. 26 pet.
op de reeds abnormale hooge prijzen van
verleden jaar gestegen.
Dankend voor de ruimte
R. N. VAN OS.
Helder, 12 Nov. 1920,
