tZSSFae h0,uto '-"oT™ ta
uitgegeven over de besprekingen vaan de
oommissie voor de schadeloosstelling. Men
gelooft echter, dat de oommissie als grond
slag voor een overeenstemming het volgen
de systeem onder de oogen gezien heeft:
Men zal aan Duitschland verzoeken 42 an
nuïteiten te storten van 3 milliard voor de
eerste vijf jaren, zes milliard voor de vijf
volgende en zeven milliard voor de laatste
32 jaren. Dit zijn de beginselen van Bou-
logne, maar aangevuld doordat men van
Duitschland annuïteiten eischt, die wisselen
met zijn economische draagkracht en door
dat men aan Duitschland een heffing van
10 15 procent ad valorem op zijn uitvoer
legt, welke heffing geïnd zal worden door
de commissie van herstel. Dit systeem was
aan de hand gedaan door Delacroix. Om
Duitschland aan te sporen zich zoo snel mo-
i gelijk van zijn schuld te kweten, zal een
disconto, tot 8 procent gaande, toegekend
worden aan Duitschland voor vervroegde be
talingen. Men denkt, dat dit stelsel al naar
den omvang van Duitschland's heropleve
ring van 100 tot 150 milliard zal kunnen
leveren tegen 85 milliard, die door de over-
eenkomst van Boulogne voorzien waren.
ENGELAND.
Spoorwegongeluk.
De werkloosheid.
DUITSCHLAND.
Mijnongeluk.
RUSLAND.
De boerenopstanden ln de Oekraïne.
VEREENIGDE STATEN.
Een lynch-schandaal.
Zware brand.
Na zes jaar.
Smokkelarij.
Een boffer.
Een brutale aanslag.
Een bouwgebod ln Tsjecho-SIowakije.
Orkaan.
BINNENLAND.
Belasting op de waardevermeerdering
van onroerende goederen.
Verhooging spoorwegtarieven.
Staatscommissie Scheepvaartverbinding
AmsterdamBoven R]Jn>
Openbaarheid van het kohier.
De werkverschaffing aan Scheveningsche
vlsschers.
De boter- en elerprljzen.
Verlaging van den nnthracletpifls.
De loonen ln de typografie.
De werkloozenkas van den A. N. D. B.
De H. A. M.
Terug van de studiereis.
Mr. Vissering over de crisis.
Indien de Britsche regeering zich met dit
stelsel vereenigt, zal de conferentie mis-
sohien een voltallige bijeenkomst houden.
Een spoorwegongeluk, dat Woensdag op
de Cambrian Railway is gebeurd, is het erg
ste, dat in vele jaren in Engeland is voorge
komen, met uitzondering alleen van de
ramp, dien een Schotschen troepentrein in
den oorlog overkwam. Men weet, dat er 17
menschen bij om zijn gekomen, en zeer
velen zeer ernstig gewond.
Biet gebeurde tusschen Newtown en Aber-
mule, een klein station op enkele mijlen van
Welshpool. De ochtendexpres uit Aberysst-
wyth naar Manchester en Liverpool „jfeed
recht aan op een buurtspoorwegtrein van
Whitchurch naar Aberystwyth.
Beide treinen reden met volle vaart, toen
zij in een bocht van den weg op elkaar bot
sten. De machinist van den exprestrein zette
de remmen uit alle macht aan, maar de trei
nen waren al te dicht op elkaar. Enkele wa
gens werden ineengedrukt en een van de
locomotieven werd tot wrakhoop van ijzer
vernield. De mannen op de locomotief vai
den exprestrein sprongen er bijtijds af, d<
machinist en de stoker van den buurtspoor
wegtrein werden op slag gedood. Zeer spoe
dig waren reddingsploegen, dokters en am
bulance-personeel bij de hand, maar zij ston
den voor een moeilijk werk. De duisternis
viel, voor de heele wrakhoop was afgezoch"
en men vreesde dat er een aantal dooder
onder lagen.
De Cambrian Railway heeft enkel spoor,
maar had een blokstelsel, zoodat geen treir
een station kon verlaten, voordat de lijn
„ontblokt" is. Aan de toestellen moet iets
gehaperd hebben, wat is alleen nog niet dui
delijk. Er zal een officieel onderzoek inge
steld worden.
Volgens officieele schattingen zijn er op
het oogenblik twee millioen: werkloozen in
de Vereenigde Staten. De grootste werkloos
heid heerscht in de technische bedrijven; d<
automobielindustrie met 70pCt. werkloos
heid, is er het ergst aan Itoe. De cijfers zijn
niet absoluut zuiver, wegens de onzuiverheid
van de statistiek, doch veien meenen, dat he:
cijfer van 2.000.000 werkloozen laag ge
schat is.
w
Duisburg, 28 Jan. In de mijn „West
end" te Duisburg-Meiderich heeft gisteren
middag opnieuw een aardverschuiving plaat?
gehad, nadat daar den 7en Januari reed:
door het wijken van een stuk grond zes mijn
werkers levend werden begraven. Het aanta
der thans omgekomen mijnwerkers staat noj
niet vast; waarschijnlijk zijn het er elf. He"
reddingswerk is onmiddellijk aangevat.
Nader wordt gemeld, dat -men bezig is oir
de vijf door aardlagen ingesloten mijnwer
kers uit hun netelige positie te verlossen er,
dat men gegronde (hoop heeft, dat dit met
succes zal worden bekroond. Het gebeurd^
heeft een igrooten schrik onder de inwoners
van Duisburg teweeg gebracht. In vele hui
zen vielen spiegels en schilderijen van de
muren. Een aantal arbeiders is door den
schok tegen den' grond geslingerd en eeni-
gen hebben daarbij lichte verwondingen be
komen.
Londen, 28 Jan. Een bericht aan de
„Times" uit Warschau wijst erop, dat de
nederlaag van Wrangel in de Oekraïne ge
volgd is door een groot aantal nieuwe boe
renopstanden, omdat de communisten, ont
slagen van hun militaire zorgen, weer hun
aandacht gingen besteden aan bun opvorde
ringen, waarbij zij de boeren vaak tot hun
laaste paard ontnamen. Nieuwe bij deze op
standen is de vorming van geheime bonden
tegen de rooden, die -alle witten helpen, bet
geen duidt op een wijziging in de houding
der boeren.
De internationale vlootpolitiek.
Londen, 28 Jan. Naar de Times uit New
York verneemt, publiceert de New-York
World een bericht uit Washington, volgens
hetwelk de Senaat van Engelsche zijde een
aansporing ontving om het opvolgen van de
resolutie van Borah uit te stellen. De aan
sporing wordt aangeduid als een dringend
verlangen van de Britsche autoriteiten.
Ofschoon de reden niet gemeld wordt, ver
wacht men dat de vrees voor toeneming der
arbeidsmoeilijkheden bij een stopzetten van
den vlootbouw, alsmede een mogelijke ver-
zwakking van den volkenbond erachter
zitten.
Naar de New-York World vermoedt, zal
dit invloed hebben op het lot der resolutie
van Borah.
Harding over de vloot.
Londen, 28 Jan. Naar uit New-York wordt
gemeld heeft Harding in een artikel in het
tijdschrift Army and Navy den nadruk ge
legd op het belang van een sterke vloot voor
de veiligheid van Amerika. De vloot is niet
noodig voor veroveringen. „Wij -zouden allen
graag beperkte bewapening hebben, doch
zoolang de behoefte aan een nationale ver
dediging blijft bestaan, dient de vloot ge
handhaafd te blijven, niet sleohts wat betreft
haar materieele sterkte, maar ook wat be
treft het moreel en de bekwaamheid der
officieren en manschappen.
Oroote of kleine oorlogsschepen
Londen, 28 Jan. Uit Washington wordt
gemeld, dat de^ beraadslagingen in Britsche
marine kringen nopens de waarde van groote
oorlogsschepen in verband met de verbete
ringen der duikbooten, haar weerklank heb
ben gevonden in de Ver. Staten. De mi
nister van marine, Daniels, heeft aan een
commissie van deskundigen opgedragen, een
rapport op te stellen over de gevechtswaar-
de van zware schepen, duikbooten, vliegtui
gen en ballons.
De New York Times verklaart, dat het
Oongres over deze quaestie moet beslissen,
vóór er een besluit wordt genomen ter zake
van de voltooiing van het vlootprogram voor
3 jaar en vóór er machtiging wordt ver
leend tot den -'bouw van nog meer zware
schepen.
De New York Tribune dringt er op aan,
dat de Ver. Staten zich niet zullen tevreden
stellen met een vloot, die voor 1916 sterk zou
zijn geweest; zij hebben een vloot noodig die
sterk is voor 1922 en volgende jaren.
Londen, 28 Jan. Uit Osoeola, in den
staat Arkansas, wordt het volgende gemeld
over een lynch-geval:
Een neger bevond zich in hechtenis op de
beschuldiging van een man, vrouw en doch
ter te hebben vermoord. Een woedende me
nigte bestormde de gevangenis, haalde hem
er uit, bond hem aan een paal en verbrandde
hem. Voordat de brandstapel werd aange
stoken, werd den,neger gevraagd of hij nog
iets te vragen bad. Hij; vroeg toen om eten;
daarna verzocht hij zijn vrouw en kinderen
te mogen zien, waarna een roerend afscheid
plaats vond. Voor zijn dood verklaarde de
neger, dat hij dronken was geweest, toen hij
de daad pleegde.
Daarna werd hij verbrand!.
tenden schoorsteen bedolven, een meisje van
zeven jaar werd door den wind opgenomen
en in den Donau geblazen, waar zij verdronk,
een vrouw zoo krachtig tegen de straat ge
slingerd, dat zij een schedelbreuk kreeg en
stervend naar het gasthuis moest worden ge
dragen. Voorts werden tal van lieden door
afgewaaide pannen en planken ernstig ge
wond en is er veel zakelijke schade aange
richt.
Antwerpen, 28 Jan. Een heyige brand
brak vanmorgen te Merxem bij Antwerpen
uit. Verschillende fabrieken en arbeiders
woningen brandden af. De schade bedraagt
eenige millioenen. Geen persoonlijke onge
vallen.
Berlijn, 28 Jan. Gisteren kwamen in
twee transporten ongeveer 700 terugkeeren -
de krijgsgevangenen uit Siberië, die voor een
deel zes jaar weg waren geweest, te Ham
burg aan.
De Duitsche autoriteiten hebben een dertig
tal personen gearresteerd, die zich aan groote
smokkelarijen van kali en stikstof over de
Nederlandsche grenzen hebben schuldig ge
maakt. Hoe uitgebreid deze smokkelarijen
waren, blijkt volgens de Duitsche bladen uit
het feit, dat dezer dagen te Maastricht niet
minder dan 30 spoorwegwagons chloor kali
en 20 wagons stikstof, die allen nit Duitsch-,.
land naar Nederland zijn gesmokkeld, werden
aangeboden. De geheele onderneming is slechts
mogelijk geweest, omdat een aantal spoorweg-
lieden en tolbeambten hebben meegeholpen
om de kunstmeststoffen, die een waarde van
ruim 5 millioen mark vertegenwoordigen, over
de grenzen te brengen. Belgische officieren
zouden ook in de zaak betrokken zijn. Verder
sehijnen valsche uitVoerconsenten een rol bij
de onderneming te hebben gespeeld. Dit blijkt
nit de boeken van een Keulsche firma, die by
de zaak betrokken is en wier Berlynsche
vertegenwoordiger te Keulen werd gearre
steerd. Voor de bewuste uitvoerconsenten zou
men 300.000 mark hebben betaald. De firma
bood onmiddellijk een borgtocht van 1 millioen
mark aan, maar de autoriteiten weigerden den
gearresteerde voorloopig in vrijheid te stellen.
De Oostenrijksche krijgsgevangenen uit Rus
land zijn nog slechts kort geleden naar hun
vaderland teruggekeerd, waar de meesten nu
al met sombere gezichten rondloopen, omdat
hun droomen van den terugkeer in het goede
land wreed verstoord zijn, daar de toestand er
maar al te zeer in ongunstigen zin veranderd
zijn. Een echter is er, zegt het Weensche blad,
waaraan wij dit ontleenen, die door de fortuin
allervriendelijkst is toegelachen. Enkele weken
voor het uitbreken van den oorlog had de
heer M. zich gevestigd als horlogemaker en
juwelier. Hij had maar een kleine winkel en
voor niet meer dan 80.000 kronen goud en
zilver in huis. Toen de oorlog uitbrak, sloot
hij zijn winkel. De heele inventaris ging in
een flinke handkoffer, die een bevriend notaris
in bewaring nam. Toen ging zijn gelukster
op. In de eerste plaats werd hij al gauw gevan
gen genomen en liep dus geen levensgevaar
meer, dan trouwde zijn meisje tot zijn groote
vreugde met een ander en ten derde ging
het hem in Siberië zóó goed, dat hij met vele
Kilo's sowjetroebels in zijn vaderland terug
keerde. De hoofdzaak was eohter zijn winkel
voorraad van 1914, welke thans ongeveer
11 miljoen kronen waard Is. Wel heeft het
geld in Oostenrijk thans niet de waarde, die
het in 1914 had, maar 10 miljoen kronen spelen
toch ook heden ten dage nog een andere rol
dan 80.000 zeven jaar geleden;
Te Aix in Provence is Maandag een aan
randing met diefstal gepleegd, die aan de
meest sensationeele daden van de „auto-ban
dieten" herinnert, 's Avonds tegen zes uur
ging een ambtenaar van de gemeentelijke kas
met een som van niet minder dan 3 millioen
frank in stukken van waarde en honderd drie-
en-zeventig duizend frank in bankbiljetten
naar de Fransche bank om daar het geld te
deponeeren. De ambtenaar had zich door drie
andere ambtenaren laten vergezellen, van
wege de veiligheid. Plotseling zyn deze vier
mannen door een groep van 10, met revolvers
gewapende, individuen overvallen. De ambte
naar, die de portefeuille met al hst geld droeg,
werd onmiddelyk neergeslagen en van zijn
portefeuille beroofd, de drie andere ambtenaren
werden door de bandieten in bedwang gehou
den en konden niets doen. Toen ze hun slag
geslagen hadden, sprongen de aanranders in
een auto, die er in volle vaart van door ging.
De regeering te Praag heeft Donderdag bij
het Huis van Afgevaardigden een wetsont
werp ingediend, waarbij aan de overheid da
bevoegdheid wordt gegeven om aannemers
en bouwondernemingen dringende opdrach
ten te verstrekken om te bouwen. Wordt dit
ontwerp aangenomen, dan zal Tsjecho-Sip-
wakije dus een wettelijke bouwdictator rijk
zijn.
Maandag is Boedapest geteisterd door een
orkaan, die ook menschenlevens gekost
beeft. Een jongmenscb ia onder een instor
Het wetsontwerp tot het heffen van een
belasting op de waardevermeerdering van
onroerende goederen ten behoeve van de ge
meenten is hij den Raad van State aanhangig.
Naar de Telegr. verneemt, is de directie
van de Nederlandsche spoorwegen met de
regeering in onderhandeling om het reizi
gerstarief wederom te verhoogen. De bedoe
ling zou zijn het normale tarief per K.M.
te brengen: voor de le klasse op 61/* cent,
voor de 2e klasse op 4s/« cent en voor de
3e klasse op 41/» cent. Dit zou het dubbele
zijn van het tarief van vóór den oorlog. Even
redige verhoogingen voor abonnementen,
buurtverkeer, enz. ligen eveneens in de be
doeling.
Naar wij vernemen is bij Kon. Besluit in
gesteld een Staatscommissie, welke een on
derzoek zal hebben in te stellen naar de
beste wijze, waarop, zoo mogelijk met ge
bruik van het Merwedekanaai, een verbe
terde scheepvaartweg van Amsterdam naar
den Boven-Rijn zoo spoedig doenlijk tot
stand kan worden gebracht, daarbij ook let
tende op de belangen van de te doorsnijden
landstreken en die van de landsverdediging.
Te Ylaardingen heeft zich een eigenaar
dige quaestie voorgedaan 'betreffende het ter
lezing leggen van het kohier van den Hoof-
delijken Omslag.
Ij. en W. hadden dit jaar geen vrijheid ge
vonden dit kohier ter inzage te geven, zoo
dat aan verschillende personen geweigerd
werd er inzage van te nemen. Een hunner
heeft dit bij Ged. Staten aanhangig gemaakt.
Dit college heeft aan B. en W. bericht ge
zonden, dat ingevolge art. 72 der Gemeente
wet inzage behoort te worden toegestaan.
Het kohier is dan ook wederom ter inzage
neergelegd.
Het plan door de regeering aanvaard.
Naar „Het Volk" verneemt heeft de mi
nister van Arbeid toegestemd in het voorstel
om in de kosten, verbonden aan het uitvaren
van tachtig Scheveningsche logers voor de
trawlervisscherij, ten hoogste 280.000 gulden
bij te dragen. Zooals bekend, stelt de ge
meente maximaal 140.000 gulden voor dit
doel beschikbaar. Het staat thans vast, dat
zal worden uitgevaren. Aan 2000 Scheving-
sche visscherijarbeiders wordt daardoor werk
verschaft.
In verband hiermede wordt ons uit vössche-
rijkringen nog medegedeeld, dat thans de
trawlervisscherij veel meer opbrengt dan
vorige jaren ywfrl er overvloed van viisch in
zee ia De kans schijnt daardoor groot, dat
rijk «n gemeente belangrijk minder zullen
hoeven bij te passen dan op grond van de
slechte jaren berekend waa
Het is meer dan ergerlijk, dat de fabri
kanten en exporteurs van roomboter de Ne-
derlandsohe ingezetenen dwingen, zich met
belegen of koelhuisboter tevreden te stellen,
terwijl de versohe 'boter naar België en Frank
rijk wordt uitgevoerd. Daar blieft men de
oude rommel niet en dus zijn wij hier te lan
de aangewezen om de spekkige, sterke boter
te konsumeeren.
Wanneer de winkelier de leverancier op
de kwaliteit van de boter attent maakt, is
meestal het antwoord: „graag of niet, an
ders gaat de boter naar het buitenland, waar
wij er altijd nog 20 of 30 cents per kilo meer
voor maken dan hier ter lande."
En wat de eieren betreft, nu de uitvoer
weer is toegestaan, is de markt Onmiddel
lijk met bijna 3 ets. per stuk opgeloopen.
Maandag was de prijs weer 11.50 tot 13
per 100 stuks.
Uit deskundige kringen wordt daarente
gen aan „De Gelderlander" geschreven:
Velen meenen, dat de intrekking van het
uitvoerverbod op den prijs der eieren van
grooten invloed zal zijn, doch deskundigen
op dit gebied voorspellen van niet. Wat toch
is het geval? Duitschland kan niet afnemen
en heeft er ook niet zoo'n enorme behoefte
aan, want daar komen thans millioenen eie
ren uit Polen, zij het dan gesmokkeld. Onze
eenige afnemer zal dus voorloopig Enge
land zijn. En daar zijn de prijzen der eieren
laag, omdat er reeds zooveel invoer is uit
Denemarken en Afrika. Als straks het re
genachtige mistige weer van de laatste
weken gaat plaats maken voor drogere, zon
nige dagen en de eierproduktie dhs gewel
dig zal toenemen, krijgen we beslist een
prijsdaling, die nog niet lang geleden door
niemand vermoed werd. Overal is veel bij-
gefokt, in sommige streken is onze hoen
derstapel weer reeds op het peil van vóór
den oorlog. Het konsumeerend publiek be
hoeft zich dus vooralsnog niet ongerust te
maken. De goedkoope eieren komen wel
weer. (Het Volk).
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de wet
houder voor de Levensmiddelenvoorziening
zich in de laatste dagen bezig gehouden met
den prijs der brandstoffen. Het gevolg van
zijn bemoeiingen zal wezen dat binnen en-
kele dagen de prijs van de anthraciet zal wor
den verlaagd van 5.50 op f 4.35 per mui
Deze lagere prijs zal ook gelden voor de
distributie-anthraciet.
In de Donderdag te Middelburg gehouden
algemeene vergadering van het district Zeeland
van de Federatie der Werkgeversorganisaties
in het Boekdrukfeersbedryf is de volgende
motie aangenomen!
Het district Zeeland van de Federatie van
Werkgevers in het Boekdrukkersbedryf prote
steert ten krachtigste tegen het besluit van
de looncommissie in de typografie tot toeken
ning van een duurtebijslag als tegemoetkoming
in den ontstanen achterstand over het tweede
halfjaar 1920; spreekt als zijn meening uit,
dat de Amsterdamsche gezinnenstatistiek in
dezen alleen geen maatstaf kan zijn voor het
geheele land, aangezien de levensstandaard
van de grootste steden zoozeer verschilt met
dien der kleine plaatsen en ten plattelande, en
doet een beroep op de looncommissie om alsnog
den bijslag niet bindend te verklaren voor de
provincie Zeeland.
Het federatie-district Dordrecht en omstreken
der Boekdrukkerijenbonden heeft de volgende
motie aangenomen:
De vergadering, enz., kennis nemende van
de op 21 Januari gedane uitspraak van de
looncommissie in de typografie: overwegende,
dat deze uitspraak is een beslissing inzake te
verstrekken uitkeeringen, doch niet inzake
loonendat art. 29 der collectieve arbeids
overeenkomst in het typografisch bedrijf de
taak en de bevoegdheid van die commissie
omschrijft; en daartoe niet behoort het beslissen
over uitkeeringen dat derhalve de uitspraak
niet berust op art. 29 of eenige andere be
paling van de collectieve arbeids-overeenkomst
en dus geen verplichtingen kan opleggen aan
de werkgevers in het boekdrukkersbedryf
dat de ongunstige toestand van het bedrijf op
dit oogenblik de grootste flnancieele zorgen
baartdat, voor zoover bekend, het algemeen
hoofdbestuur in dezen geen stappen heeft
gedaan of doen zalprotesteert tegen de
bovengenoemde uitspraak van de loon-com-
missie, en is van oordeel, dat daaraan geen
gevolgen mogen worden toegekendbesluit
samenwerking te zoeken met andere federatie
districten tot het zoo spoedig mogelijk doen
beleggen van een buitengewone gemeen
schappelijke algemeene vèrgadering, opdat de
Nederlandsche boekdrukkerspatroons zich
kunnen verstaan over de noodzakelijkheid
deze uitspraak terug te zenden aan bedoelde
loon-commissie, onder verwijzing naar het te
dien opzichte in de collectieve arbeids-overeen
komst bepaalde, waarin haar taak en hare
bevoegdheid gorden omschreven.
Hét Wkbl. van den Algom. Nederl. Dia-
mantbewerkersbond meldt, dat de bondsraad
vian dien bond aan den minister van arbeid
het volgende telegram beeft gezonden:
„Wij zonden Uwe Excellentie 19 Januari
telegram betreffende onze werkloozenkas.
Mochten totnogtoe geen antwoord ontvangen
en zijn derhalve 'genoodzaakt mede te deelen,
d'at de laatste uitkeering hit eigen middelen
zal plaats hebben 3 Februari. Voor verdere
uitkeejingen is geen geld beschikbaar, waar
wij reeds bijna vier ton uitbetaalden. Wij ne
men geen verantwoordelijkheid op ons voor
hetgeen geschieden zal, indien na genoemden
datum uitkeeringen ophouden, te minder
waar aan Transportarbeidersbomd tot einde
des jaars uitkeering gewaarborgd werd, zon
der noemenswaardige offers zijnerzijds, welk
meten met twee maten groote verbittering
wekt."
Naar de „Msb." verneemt, hebben Ged.
Staten van Zuid-Holland het besluit van den
Haagschen Gemeenteraad tot oprichting van
de Haagsche Aanneming-Maatschappij niet
goedgekeurd.
Donderdag zijn de leden van de oommis-
sle voor de bedrijven van de buitenlandsohe
reis te Zaandam teruggekeerd.
De R. K. Kiesvereenlging heeft een bui
tengewone algem. vergadering uitgeschre
ven, waarin de twee R. K. leaen der com
missie uitgenoodigd zijn inlichtingen te ver
strekken over de noodzakelijkheid van hun
deelneming aan de reis.
Een medewerking van het Volk heeft een
onderhoud gehad met mr. G. Vissering en hem
zjjn meening gevraagd over de oorzaken, den
loop en de gevolgen der crisis, in welke wjj
thans leven. De algemeene oorzaak van de
crisis, aldus zeide mr. V., is m.i. dat als ge
volg van den oorlog, Duitschland, Oostenrijk,
Rusland en enkele kleinere landen in het Oos
ten van Europa, niet meer als koopers van'
beteekenis op de wereldmarkt komen. In de
landen welker productie normaal is gebleven
of weer geworden, zijn van allerlei belangrij
ke artikelen groote voorraden ontij taan, voor
welke geen afzet is te vinden.
Deze voorraden zijn, ten deele uit angst
voor prijsverlaging, ten deele omdat er wer
kelijk geen koopers voor te vinden waren,
door de eigenaars in Amerika en Engeland
vastgehouden. Dat was alleen mogelijk, door
dat de banken die eigenaars met groote cre-
dieten steunden. En waarom deden de ban
ken dat? Wel zij hoopten, dat Centraal-Europa
weer vrij spoedig na het eindigen van den
oorlog groote hoeveelheden zou afnemen.'Dat
is, zooals bekend, anders uitgekomen, Centraal-
Europa kan niet volop koopen, wegens de ge
ringe waarde \p.n het geld. Het koopt alleen
het allernoodigste en dat nog maar mondjes
maat En nu er weinig uitzicht is, dat dit
spoedig veranderen zal, worden in Amerika
de banken bang voor hun geld. Zii vra^
zich af hoe by dezen stand van zaken zy fan
de Amenkaansche verkoopers, die nD Z
handel met Europa zyn aangewezen dn mtf
harden dollars terug «uiten*TrS die zii
Deze gedwongen ver^oopen begonnen on
geveer een half jaar geleden. De wereldmarkt
werd plotseling overvoerd met belangrijke
grondstoffen en stapel-artikelen als katoen,
rubber, cacao, spek, koffie, thee, metalen, le
der enz. Nu is het .een vaste economische
wet, dat als het aanflod veel grooter is dau
de vraag, de prijzen gaan dalen. Zoo was
het ook hier. De prijzen gingen inderdaad
omlaag, maar niet alleen die van de grond
stoffen, doch ook die van de reeds uit die
grondstoffen vervaardigde artikelen. Er kwam,
zoodra de daling dor prijzen van goederen
in de eerste hand bekend werd, onmiddelyk
aarzeling in alle geledingen van het econo
misch samenstel. De industrie kocht geen
grondstoffen meer en sloot de poorten van
fabrieken en werkplaatsen. De tusschenhandel
kocht evenmin. De kleinhandel onthield zich
eveneens en het publiek begon een ongeor
ganiseerde, maar niet minder algemeene en
dus zeer voelbare koopers-staking.
Zoo was het al maanden geleden in Ame
rika. Natuurlijk heeft men van alles gepro
beerd om de crisis te keeren, of althans de
nadeelen op anderen af te schuiven.
Een enkel voorbeeld: Er zyn in Amerika
ontzaggelijke voorraden spek gereed gehou
den voor de levering aan Duitschland en
Oostenrijk, zoodra die landen in staat zouden
zyn tot koopen. Toen die mogelijkheid uit
bleef, ging men het langs een anderen weg
zoeken. Men kwam b.v. herhaaldelijk by Ne
derland met het volgende aanbod: Amerika
zou groote hoeveelheden spek leveren aan
Duitschland en Nederland zou daarvoor aan
Duitschland de noodige kredieten verleenen.
Voor Nederland zou dan het voordeel zyn,
dat het spek naar Duitschland zou worden
gebracht over de haven van Rotterdam. Wy
konden op dat aanbod niet ingaan, want wy
zouden daarby niets anders hebben gedaan
dan het risico overnemen van de Amerikaan
sche apekhandelaars. En daar zagen wy geen
reden voor.
Denemarken werd echter volgestopt met
Amerikaansche goederen, in de hoop, dat men
die in de centrale ryken zou kunnen afzetten.
Maar met het gevolg, dat daar thans de pak
huizen vol liggen met Amerikaansche pro
ducten, die Duitschland, by gebrek aan geld en
crediet, niet koopen kan.
Zoo woedde dan de crisis het eerst en het
felst in Amerika. Maar de groote, economische
tendenzen werken internationaal. Als in Ame
rika de pryzen der grondstoffen en fabrikaten
dalen, dan kunnen de grondstoffen en fabri
katen in Europa niet op prys blyven. Dat
proces is nu in Europa aan den gang. Het
eerst was Engeland aan de beurt en de andere
landen moesten wel volgen. Dezelfde ver-
schynselen doen zich-daarby voor: daling der
pryzen, slapte in handel en industrie, werk
loosheid.
Een voornaam element in de huidige, eco
nomische crisis is dus, dat de groote volken
in Centraal en Oostelyk Europa niet kunnen
koopen. Zy is dus geen crisis van over-pro-
dncten, maar van over-consnmptie.
Er zyn echter ook nog andere factoren aan
te wyzen, o. a. de gewone Januari-slapte. Maar
in Amerika, zoowel als in Engeland, heeft,
óók na het beëindigen van den oorlog, de
industrie zich zéér eenzydig ontwikkeld, byv.
de scheepsbouw en de fabrieken van automo
bielen. Op dit gebied heeft men met een
positieve overproductie te rekenen. De ban
ken, die in Amerika en Engeland de scheeps-
bouwwerven en automobielenfabrieken flnan-
ceeren, hebben dat begrepen en zy beperken
nu de productie door een beperking van de
te verleenen credieten. Zy doenklit niet alleen
door ee* directe weigering varHiet verleenen
van geld, maar ook door het eischen van een
hoogere rente voor ieder nieuw millioen, dat
voor deze industrieën wordt gevraagd. Zoo
zyn er fabrieken en werven, die voor hun
bedrijfskapitaal een rente moeten betalen, hoo-
ger dan hun bedrijf lü'den kan, By dalende
pryzen heeft deze maatregel natuurlyk inper
king der productie tot gevolg, hetgeen weer
tot verscherping der crisis leidt.
Omtrent den duur van deze crisis is met
zekerheid natuurlyk niets te zeggen. Maar als
men eenmaal aanneemt, dat een zeer belang
rijke factor der érisis de onmogelykheid der
centrale volken is, om te koopen wat zy
noodig hebben, dan kan men toch niet optimis
tisch zyn. Want dan kan men alleen verbe
tering verwachten van het economisch her
stel dier volken. En het ziet er niet naar uit,
dat zy dit uit eigen kracht zullen kunnen
doen. Zy zullen er by geholpen moeten wor
den. Geholpen door een omzichtige maar toch
krachtige crediet-verleening door die landen,
die er toe ln staat zyn.
De kansen daarvoor staan beter dan b.v. een
half Jaar geleden. Toen was meq nog vrij
algemeen van oordeel, dat Duitschland zich
maar zelf moest helpen, ja dat men er nog
wel een en ander van halen kon. Het keerpunt
in deze opvattingen wordt gevormd door de
konferentie van Brussel.
In Amerika neemt men eenzelfde stemming
waar. Ook daar ontwerpt men plannen tot een
krediet-verleening aan industrie en handel voor
de levering aan Duitschland, Oostenrijk, Polen,
Roemenië, enz. Een van de meest merkwaardigs
plannen is dat van senator Edge, om special®
banken voor dat doel te stichten, die obligaties
zullen uitgeven tot een gezamenlyk bedrag
van 1000 millioen dollars.
Hoe eerder nu al die plannen tot werkelijk*
heid worden, zooveel te spoediger zal Europa
weer op de been komen en kan do krisiS
worden bezworen.
Wat Nederland aangaat, het heeft nog zUn
eigen moeilykheden. Zyn industrie heeft een
scherpe concurrentie vanuit Duitschland t0
doorstaan. Door de geringe waarde van het
Duitsche geld, kan men vandaar veel goed-
kooper leveren dan hier het geval is. Om maar
weer een voorbeeld te noemen het is onlang'
gpbleken, dat een yzeren stations-overkapp'0#
vanuit Duitschland klaar en wel geleverd kon
worden tegen denzelfden prys als hier alle0*)
het ruwe yzer kosten zou. Het spreekt vanz0!''
dat zulk een concurrentie verscherping v®n
de crisis, dus grooter werkloosheid tot gevolg
heeft. j
Toch zon ik, aldus mr. V., den vrijhand0
niet willen loslaten. In de eerste plaats j
omdat wy daardoor den Nederlandschen baI1®
zeer zouden beperken. In de tweede pi®*:
niet, omdat wy daardoor in Nederland en
productie slechts duurder zoüden maken,
ons goederenverkeer weer benadeelen 20
-Hetgeen vooral gevaarlyk is voor een
als het onze, dat toch reeds een over-imP°
heeft. I
wy moeten het zoeken ln meer intensi®
dus goedkoopere productie. ,antw
Het loonvraagstuk is daarby stellig belln0D
rijk. Ik vind, dat voor kundig werk ®eD
