T
Tweede Blad.
VAN DINSDAG 25 OCTOBER 1921.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Te Amsterdam slaafden voor het exa
men. vrije- en ©rdeoefeningen de heeren G. J.
l>uiin.ker, C. Th. MaMeu en A. M. J. Mol,
alhier.
De directeur van het postkantoor brengt
ter kennis dat het kantoor ingaande 30 Oc
tober a.s. op Zon- en feestdagen slechts van
11—13 u. voor het publiek geopend zal zijn.
Winter-Ooncerten van de Stafmuziek.
Wij herinneren er aan, dat het eerste con
cert heden Dinsdagavond in Casino word
gegeven. Het concert vangt precies te
8 uur aan. Toegang wordt alleen verleend op
vertoon van diploma.
Voor het lidmaatschap (7.50 voor 2
personen, 160 voor meerdere huiagenoo.
ten, en k f 4.60 voor alleen-wenenden) kan
men zich nog aanmelden bij de heeren Leeu-
wens, Weststnaat, en O. de Boer Jr., Koning
straat.
Het Volks-oonoert wordt morgen, Woens
dagavond gegeven. Kaarten 30 cents zijn
te verkrijgen bij de heeren Haanstra Emma-
straat 7 en Peeters, v. Hoogendiorpatraat 33,
en 'a avonds aan de zaal.
Jubileum P. Schilder.
ZoDdag herdacht onze plaatsgenoot, da heef
P. Schilder, den dag waarop hy voor 55 jaar
geleden zyn loopbaan als zanger der St. Petnis
en Panlnskerk begon.
Commissie voor overleg voor Ambtenaarst
en Werklieden-Aangelegenheden.
Bovengenoemde Commissies hielden op
Maandag 24 October 1Ö21 om 9-30 v.m. een
vereenigde vergadering ten Raadhuize.
Allen aanwezig. De heer Jongmans wordt
vervangen door den heen Kook. Het pers
bericht van. die vergadering van 21 Juni j.1,
wordt onveranderd vastgesteld.
De Ingekomen stukken, zijnde mededee-
lingen van Burgemeester en Wethouders no
pens de amendementen Baak-van Loo, bezol
diging burgerwachten», geneeskundige ver
zorging van het personeel Gemeente-Zie
kenhuis worden voor kennisgeving aange
nomen. Eveneens het bericht van den Ned.
Bond van Gemeente-Ambtenaren, inzake
wijziging ln de vervanging van den afge
vaardigde.
In behandeling komt vervolgens een adres
van het Nat. Verbond van Gemeente-Ambte
naren betreffende de persoonlijke toelage
van den len machinist der waterleiding.
Aangezien de Raad alle emolumenten met
uitzondering van eenige met name genoem
de heeft afgeschaft, zal een verkregen recht
op do toelage niet kunnen worden aangeno
men. Op het verzoek zal daarom afwijzend
worden! geadviseerd, terwijl de bezoldiging
van den betrokken functionaris bij- de alge-
heiele technische salarisherziening aan de
orde zal komen.
Ten aanzien van het adres van N. Kale-
veld haar een vaste aanstelling te geven als
werkster aan de politdebureaux en ais zoo
danig te saiarieeren zal aan B. en W. in
overweging worden gegeven1 haar met een
proeftijd van 1 jaar aan te stellen op een be
zoldiging van 1000,— 's jaars met dien ver
stande, dat zij de benoodigde schoonmaak
artikelen van gemeentewege ontvangt
Daarop wordt behandeld het schrijven van
den assistent-laboratorium van de water- en
lichtbedrijven om hem in toongroep in te
plaatsen. Betoogd wortït, dat deze functie bij
de vorige salrisregeling zoo laag is geclas-
seerd met het oog op den toenmalige func
tionaris. Na ampele discussie wordt voorge
steld het verzoek aan te houden tot de tech
nische salarisherziening. Dit voorstel wordt
met algemeene stemmen aangenomen, na
dat een lid verklaard heeft voor te zullen
stemmen onder voorbehoud, dat indien de
bedoelde herziening niet mocht tot stand
komen, het verzoek in nadere overweging
zal worden genomen door de Commissie.
De behandeling van het advies van den
Verificateur der Gemeente-Financiën inzake
gedeclareerde overuren in de kermisweek
gemaakt door het personeel aan de controle
der belastingen, zal in een volgende verga
dering worden voortgezet in verband met
een nader ln te stellen onderzoek.
By de rondvraag worden nog eenige op
merkingen gemaakt, die door dan voorzitter
worden beantwoord, waarna de vergadering
wordt gestoten.
Neder! Vereenlglng van Huisvrouwen.
De afdeeling Helder van bovenstaande
•yeneeniging Meld gisterenavond op de bo
venzaal van het flafé Van Weelde een© alge
meens vergadering, waar als spreekster op
trad mevrouw Wynandts Frandk'enMDyse-
rinok met het onderwerp „Moederschaps
zorg".
De vergadering werd gepresideerd door
mevr. DekkerKlik, die de spreekster in
leidde met een enkel1 woord, en de hoop uit
sprak, dat dezen wiinter het werfk der Veiree-
Mging vruchtbaar zou zijn.
Mevrouw Wynahdts Francken' hierna het
woord verkrijgende, wees er allereerst op,
dat zij hier niet aLs propagandiste van een
der door haar voorgestane ideeën staat.
De taak der vrouw is na verkrijging van
het kiesrecht zwaarder geworden en er dient
haar gewezen te worden op de taak, die zij in
de maatschappij te vervullen heeft, onver
schillig van welke richtin'g dat zij.
Wat is M'oederschapszorg?
Spr. noemt moederschapszorg het complex
van alle maatregelen noodig om zwangere en
ziek© vrouwen1, vooral ook van de lagere
klasse, te steunen.
De moederschapszorg omvat ook de moe-
'dersehapsbescherming: inrichting van zoog-
iokaien, ook verzekering van zg, moedertoon
of pensioen.
Deze definitie is ook overgenomen door
mir. Frida Katz. Jammer, dat er door de soc.-
dem. arbeiderspartij vertroebeling gekomen
is, in het begrip, al geschiedde dit niet op
zettelijk. Zij plaatst moederschapszorg tegen
over de moederschapsvérzekertng. In 1911
kwam op het program der sxLa.p. nog moe-
derschapsverzekering voor. De socialistische
vrouwen zijn haar beginsel getrouw gebleven,
maalr de omstandigheden hebben zich ver
schoven en de s.dn.p. heeft haar premievrije
uitkeering gedekt met het mooie woord „Moe
derschapszorg". Ook de A. N. V. O. heeft een
fout in de definitie. De moederschapszorg
omvat alle vrouwen, dit wil spr. gloed doen
uitkomen.
-Over het onderwerp moederschapszorg, het
begrip, zijn. we het allemaal eens; getwist
wordt slechts over den vorm. De meesten
voelen ook voor de opleiding; alleen de com
munisten en Marxisten voelen niet voor de
gezinstaak. We komen dus tot de drie onder
scheidingen: verzekering, premievrije uit
keering, en loon. of pensioen. Deze laatste
omschrijving bevalt spr. Met, in andere lan
den heeft men daan dan ook andere naimen
voor.
De eerste die aan moedersdhapszorg ge
daan heeft was een werkgever te Dormach in
den Elzas, die aan al zijn arbeidsters na de
bevalling 6 weken verlof 'gaf met behoud van
vol toon. Ai heel spoedig daalde de zuigelin
gensterfte aanmerkelijk. Een ander Elzaisser
patroon, gaf al zijn arbeidsters gelegenheid
tot verzekering. Daainiit is de in Duitschlamld
bestaande uitgebreide verzekering ontstaan.
Spr. gaat in X kort het verloop der zaak
na. In ons land was het eene vrouw, mevrouw
Versluys—Poelman, de oprichtster van den
vroegeren Bond voor Vrouwenkiesrecht, die
het onderwerp ter hand nam. Zij1 was een
feministe met ruimen blik, en heeft .van den
aanvang af gewezen op de hoogste plicht der
vrouw: het moederschap, en dat 'dit op hoOger
niveau moest Worden gebracht. Het. blinkt
hard' te zeiggen: hét fcilnd is de zwakheid van
de gehuwde vrouw, in plaats van de kracht.
Dat had zijn oorzaak in de wetgeving, ook
Marcelius Emants heeft in een novelle die
wetgeving gegispt. Mevr. Versluys was het,
die de aadactot hierop veëtigde. De door haar
gestichte vereenliging kon niets bereiken1 en
is tenslotte eene vereenigiing geworden), die
veel voor zuigelingenzorg etc. deed, maar
haar oorspronkelijk doel misliep.
Aan de hand van eenige jaartallen ging
spr. het verloop der zaak in Europa nai Hoe
langer hoe meer is de zaak naar boven geko
men, in Italië kwam weldra een Verzeke
ringswet tot stand. In ons land kregen we
1905 de Ziektewet-Kuyper, die in 1907 door
Min. Zegens veranderd en in 1913 door Talma
ingevoerd werd. In Frankrijk, in de Vereen,
Staten ook kwamen wetten tot stand, in En
geland kwam een moedeirSChapsMtkeering,
die in 1918 uitgebreid werd tot de ongehuw
de moeder. In 1919 had in Washington een
bespreking plaats tusschen verschillende
staten. Wat deed' toen onze regeering? Zond
zij bekwame vrouwen uit, bijv. Anna Polalk,
die een schitterende staat van dienst had?
Neen, de regeering zond de dochter van prof.
Kuyper, die wel de kleur der regeering was,
maar niets van vrouwenarbeid wist, benevens
eene vrouw uit de partij', waar de regeering
het meest 'bang voor was, doch die geen En.
gelsoh verstond, n.1. Suze Grtoeneweg. Dat is
een politiek, die wij vrouwen verwerpen. Spr.
hoopt, 'dat indien deze regeerinlg dn 1922 be
stendigd wordt, dergelyke ellendige dingen
niet meer kunnen plaats hebben.
Spr. gaat nog verder na, wat in Zweden
voor moederschapszorg gedalan Wordt.
Op de Washingtensdhe conventie Is een
ontwerp-verdrag inzake dit onderwerp tot
stand gebracht en 'bereids in de sectieverga
deringen onzer Tweede Kamer besproken.
De regeering heeft weliswaar die uitkeering
aanvaard, maar heeft ten opzichte van de
wijze van uitkeering ondescheid gemaakt
tusschen gehuwden en ongehuwdeni Op het
R.-K. congres heeft een spreekster zich' uit
drukkelijk tegen de motie-Groeneweg ver
klaard' op grond dat het gezag van den man
als gezinshoofd ondermijnd zou worden.
Daarnaast staat een uiting, ook van een ka
tholiek, doch nu van een mafn, pater v. d.
Tempel, d!ie op een spreekbeurt gezegd heeft,
dat overheidszorg van den Staat voor de on
gehuwde moeder goed is. Dat is dus hetzelfde
standpunt, dat ook anderen innemen, al is de
(justificatie vain het ongehuwde moederschap
verschillend.
Engeland is het land waar thans de sterk
ste vrouwenoaanpagne wordt gevoerd, ge
steund door wetenschappelijke mannen (Ha-
veloch Ellis en Herbert). Deze zijn overtuigd,
dat de maatschappij zich ontwikkelen moet
in de richting van moederschapszorg. De
beweging wordt in Engeland door drie voor
aanstaande vrouwen geleid, die, tezamen met
een paar Fransche vrouwen, rapport hebben
uitgebracht.
De Hollandsdhe Vereen'iging bleek nog op
iet ouderwetsohe standpunt te staan, waarbij
de moederschapszorg uitviel. Uit de discus
sies bleek, dat er een Internationale UM© ter
bescherming van de Moeders voorbereid
werd.
In ChrlstiaMa was een 'groolt congres,
waar allerlei voorstellen werden ingediend,
ook inzak© moedertoon.
Spr. zet thans uiteen wat hieronder te ver
staan Is. In Christlania wordt aan moeder»,
die hetzjj ongetrouwd, hetzij weduwe, of ver
aten, een© uitkeering gedaan onder bepaalde
voorwaarden, mits ze thuis werken. Het ge
volg is geweest de stichting van een kinder
en moedertóhuis.
Hoe in ons land deze materie zich ontwik
kelen moet, spr. weet het nog Met. In ieder
geval moet er iets gedaan worden voor de
Vele vrouwen, die het onmiddellijk vóór en
na de -bevalling zoo bitter nöodig hebben1.
.Spr. citeert eene uitlating van prof. Heil-
bronner, diie er op wijst, dat de toestanden,
die door de sJd.a.p. als „beklagenswaardig"
voor bet proletariaat worden voorgesteld, in
tegendeel jMst meer in de Met-proletarische
gezinnen worden gevonden.
Iedere vrouw dn het land moeit het vraag
stuk bestudeeren en nagaan hoe h. L het best
geholpen' kan worden.
Op het. congres te Ohristianla is eene motie
behandeld met een amendement-Denemar-
ken en sub-amendement-'Nederland, welke
laatste echter Met behandeld zijn. Er mag
geen onderscheid worden gemaakt tusschen
moeders èn moeders. De moederschapszorg
zal alle moeders moeten omvatten, omdat alle
moeders gelijk zijn. Spr. eindigt met een
citaat van mevrouw BoissevainPijnappel,
eene vrouw, die zelve een 'aantal kinderen
heeft grootgebracht.
Het denkbeeld is Mouw, en hét is al een
groote voldoening te weten', dat men het al
in verschillende landen eens is over de om
verbreekbaarheid van het gezin.
Valn de gelegenheid tot debat of het stellen
van vragen werd door enkele dames gebruik
gemaakt»
Een der dames merkt op, dat het zoo jam
mer is, dat er geen mannen aanwezig zijn.
Mevr. DekkerKlik vraagt of bij moedertoon
dit Met dikwijls in handen van den man zal
valleii.
Mevr. Wynandts Framcken antwoordt, dlat
langzamerhand door de veranderde wetgeving
de mentaliteit ook zal veranderen. In 't alge
meen onthoudt de man nog groote bedragen
van zijn toon aan de vrouw. De wetgeving
kan den man in deze richting opvoeden.
Naar aanleiding van eene andere vraag
omtrent het standpunt van de chr. vereeni-
giugen, antwoordt spr. het in deze eens te
zijn met Frida Katz. Alleen zou spr. er tegen
zijn zoO'n uitkeering over confessioneeto or
ganisaties te doen toopen.
Hierover ontstaat tusschen enkele dames
en spreekster een debat. Mevr. Wynandts
Francken wil liever spreken van een' ver
kapte premievrije Mtkeerln'g, wat het eigen
lijk ook is, dan van verzekering. Ook al' om
de ontzettende ambtenarij, diie weer aan zoo'n
verzekering vastzit.
Met daink aan spreekster stoot mevrouw
Dekker de vergadering.
HST. V. Hei Eoïteröamsche Tooneel.
In aanvulling op onze vroegere mededee-
lilngen omtrent de Commissie voor Kunst
avonden kunnen wij thans mededeelen, dat
de N. V. Het Roitterdamsch Tooneel (Direc
tie Cor van der Lugt Melsert, van Eysden
en Tartaud) a.s. Maandag 7 November alhier
komt met het tooneelspel „Zaken zijn zaken
met Hubert la Roche in de hoofdrol. De Com
missie, wier werkzaamheden met de opvoe
ring van dit tooneelstuk eindigen, heeft ge
meend, diegenen der ingezetenen', welke zich
voor deze serie-avonden hadden opgegeven,
Met geheel en al te moeten teleurstellen en
alzoo de groote risico; welke verbonden is
aan deze uitvoering, op zich 'genomen. Dat
dit laatste geen grootspraak is en de risico
aan zoo'n opvoering verbonden, inderdaad
groot Is, zal den lezer dMdelyk worden als
hij weet, dat de brüto-kostcn, dat is het be
drag der z.'g. „uitkoopsom", uit te keeren
aan de Tooneetvereeniging, de kosten van
reclame, eto. ©en ronde som van 800.
bedragen. Dit is het minimum-bedrag, het
welk moet worden opgebracht; wordt er min
der ontvangen, dan moeten de Commissie
leden het Mt eigen middelen bijpassen. De
Oommissie hoopt nu echter, dat behalve de
ongeveer 250 personen, die zich voor de
serie-avonden hebben aangemeld, nog vele
anderen zich de gelegenheid om nog één
maal te Rotterdammers te zien, Met zullen
laten ontgaan. Bovendien' zal de commissie
een aantal goedkoope plaatsen beschikbaar
stellen, zoodat men reeds voor (73 cent deze
voorstelling kan bijwonen.
Men bedenke wel, dlat, nu de werkzaamheden
der Commissie 'hiermede eindigen, de gele
genheid Voor eene voorstelling van het Rot-
terdamsche Tooneel, voorgoed voorbjj is!
Want dit .gezelschap onderneemt geen kost
bare reis naar Helder, indien baar niet een
bepaalde waarborgsom wordt uitgekeerd. En
dan nog kostt het moeite ze naar Mer te krij
gen. Ware het Met, dat aanvankelijk deze
voorstelling zou worden gecombineerd met
Schagen, dan had de N. V. er wellicht toch
nog Met aan gedacht naar hier te komen.
Toen echter Schagen verviel, bleef de toe
zegging voor Helder gehandhaafd, maar.
m et verhooging "van de uitkoopsom. Dit kijk
je achter de schermen meenden wij1 te moeten
geven teneinde den lezer een denkbeeld te
geven van hetgeen aan zoo'n voorstelling
vastzit en hem tevens bij voorbaat de illusie
te ontnemen als zou in den loop van den win
ter zonder het werk der commissie, toch wei
een dergelijke voorstelling plaatshebben.
Daar is geen kwestie van, en ieder, die dus
de Rotterdammers nog zien wil, moet niet
verzuimen deze voorsteling mede te maken.
Op do uitvoering zelve- komen wij' nader
terug. Wel kunnen wij alvast zeggen, dat de
keuze van dit tooneelstuk in alle opzichten
een gelukkige is; het stuk houdt van begin
tot einde den toeschouwers in ademtooze
spanMng wegens de geweldige conflicten,
die de auteur de Franschman Octave Mir-
beau weet te bereiken.
Pro-Patrïa.
Zaterdagavond 22 October gaf bovenge
noemde gymnastiek- en exerciltievereeniiging
haar eerste Mtvoering van dit seizoen. Om
ruim 8 uur opende de voorzitter, de heer
Oostorhout, de feestelijke vergadering. Hij
feprak er zijn blijdschap over uit, dat de ver
groot© „Oasino"-zaal wederom zoo goed ge-
vhld was. Wel een' bewijs, dlat Men hoe langer
hoe imeer 't nut van lichamelijfce oefeMng
inziet. Na een opmerking over het turtacos-
tuum der dames en heeren, die ditmaal jn
't cortuum, voorgeschreven door het K. N.
G. V. verschenen, wer|d een aanvang gemaMrt
met het programma.
Allereerst traden de jongste meisjes op
raet een keurige serie vrije- en ©rde-toeferiki-
gen, die onberispelijk en sierlijk door alen
werden Mtgevoerd. Voor haar deden de jong
ste jongens niet onder. Krachtig en correct
werkten ook zij hun oefeningen af. Het derde
nummer: trempILn-hoogsprin gen der jon
gensklasse B, had auooes. Aardig was het te
zien, hoe vlug de jongens na elkaar over de
lijn sprangen. Volgde een nummer brug door
do diames-afdeeïing. Een goede houding werd
ook Mer Met uit het oog verloren. De ötaaf-
oef enlingert der heeren-afdeeling en "t knots-
zwaaien der meisjedklasse B verwekten een
welverdiend applaius. De meisjesMasse voerde
voor de eerste maal deze oefeningen Mt. Zoo
nu en dan ging het wel even ongelijk, maar
ze /werkten er zich toch spoedig weer in".
Het eerste deel van 't programma werd be
sloten met een voortlracbt: ,/Op de fiets".
8 dames en heeren vertoonden fcunStïg fi-
guurryden en wisselden elk figuur af met
zang.
Na de pauze was 'het eerste nummer dub-
belrek der heeren-afdeeling. Vlug en netjes
werd er gewerkt. Voor de .tweede maal trad
jongensklasse B op. Nu met drie vrije oefe
ningen, die keurig werden voongewerlkt en
naar dat goede voorbeeld ook door allen te
zamen 'netjes en pittig werden Mtgevoerd.
Na eeMge fraaie Stataden der oudste meisjes
kwam ter afwisseling een voordrecht, die
vooral bij jongeren veel bijval vond. Tot slot
nummer knotszwaaien door de dames. Cor
rect Mtgevoerd, zooals we dat van de„ P. P.
dames gewend zijn, vormden deze oefeningen
een waardig slot van het pnogramtma.
„P. P." kan met trots terug ziien .op deze
eerste uitvoering. En dit dankt ze zeker in de
eerste plaats aan dé krachtige leiding van
baar directeur, den heer Van Hooijdanck, die
er steeds op Mt is, iets Meuws te zien te ge
ven. 1c Geloof wel, dat de meert© aanwezigen
met aandacht de afwisselende nummer® ge
volgd hebben1 en dit verdienden ze dan ook
volkomen. Een gezellig bal Meld nog vele
danslustlgen enkele uren (bijeen.
Boerderij afegbrand.
Gistermorgen omstreeks half negen brak
door onbekende oorzaak brand Mt in de
boerderij van den heer A. Zeeman, aan de
Korte Vliet no. 16, Koegras. D® boerderij
brandde geheel af, alleen de aangrenzende
steenen schuur hleef gespaard. De inboedel
alsmede een voorraad stroo, ging geheel
verloren. Alles was verzekerd. Het vuur
werd gebluscht door de spMten van het
Vliegkamp, Ankerpark en Julianadoxp.
Lijk aangespoeld.
Bij Falga is gisteren ©en 'lijk Van een man
aangespoeld. Het verkeerde reeds ia rtaat
van ontbinding.
DE STORM.
Na maandenlang fraai zomerweer, zeffio
Zaterdag bijna plotseling, de herfst in met
een geweldigen storm, die oorspronkelijk Mt
westelijk© richting waaiend, langzamerhand
naar het Noor-Noorwesten omliep en Zon
dagmorgen bijna loodredht op onze kust
stond. De barometer, die gedurende den Za
terdag geleidelijk gedaald was, bereikte Zon
dagnacht omstreeks 2 uur zijn laagsten
stand, n-1. pLim. -740. 'Om (7 uur in den mor
gen werd de grootste windstoot geregis
treerd, van 25 M. in de seconde.
Dank zij de voortreffelijke maatregelen,
die de laatste jaren gentenen zijn op dit
kustgedeelte, is aan den zeedijk zoo goed als
geen schade toegebracht, hoewel, zooals wij
zeiden, de wind er loodrecht op stond. Zon
dagmorgen was het hoog tij en de geweldige
golven sloegen beukend en loeiend over het
talud heen. Maar behalve dat zij hem, die
er zich bij waagde, een paar natte beenen
bezorgden, deden zij geen schade aan den
dijk. Toch heeft Zijne Excellentie de Gene
rale Inspecteur de geestigheid is Met van
onszelf, maar is aardig genoeg om hier te
borden herhaald Zijne Majesteit de Wind
namelijk, gemeend eenige herstelling, die
aan den dijk verricht waren, teniet moeten
doen. Hij heeft het puin, dat tusschen de
steenen glooiing was gebracht bij de jongste
herstellingswerken aan den dijk, losgerukt
en' verspreid. Hij heeft verder in de stad Mer
en daar een ruit ingedrukt, een telefoonpaal
aan den Huisduinerweg en een boom in de
Molenstraat omvergesmeten, maar kon op
het vasteland zijn woede Met verder botvie
ren. Wel helaas op zee, zooals uit tal van in
gekomen berichten blijkt. Een geluk mag het
heeten dat de geheel© vis»cherjrvloot bin
nen: was.
Behoener gestrand ln de Elorlandsehe
gronden.
De bemanning gered door de reddingboot
van de Cocksdorp.
De Terschellinger Reddingboot „Brandarls"
met 5 opvarenden vergaan.
Zondagmiddag strandde in de Eierlandsche
gronden der met klei geladen DMtsch® drie-
mastsohoener „Liesbeth", een schip van 250
ton, thuisb ehoorende te Hamburg, op weg
van Fowey naar Gothemburg. De zee was ge
weldig ruw en in de gronden stond ©en ge
weldige branding. Niettemin ging da red
dingboot van da Oooksdorp met haar wak
kere bemanning die reeds meermalen blij
ken gaf van haar onversaagdheid er da
delijk op Mt. Na een moeitevolle -tocht die
4 uur duurde, mocht het der bemanMna ga-
lukken de 8 opvarenden te redden.
De reddingboot van Terschelling, de beken
de „Bran'daris', was op het 'bericht dat op
den Vliehorst een scMp gestrand was, even
eens naar de plaats des onheils vertrokken.
Des middags te vier uur werd de „Bran-
daris" nog vanaf "Vlieland gezien. Daarna
niet meer. Vermoed wordt, dat de «Branda-
ris" Met door het Stortemelk naar Terschel
ling heeft kunnen terugkeeren ©a ook het
Eierlandsche gat Met wilde binneMoopan,
maar gelijk reeds meer gebeurd is, ge
tracht heeft door het Kaap en Motengat het
Marsdiep en verder onze haven te bereiken.
'Dit vermoeden berust op het volgende:
Te twee uur Zondagmiddag verliet de sleep
boot „Jacob van Heemskercfc" van de ree-
derij Wijsmuller, de haven in verband met
opgevangen berichten van de sleepboot
Roode Zee. Genoemde sleepboot bevond zich
op 40 mijl benoorden Terschelling met de
oude Engelsche kruiser „Oresent" op sleep
touw en seinde dat het stuurhuis was inge
slagen en de kompassen waren verMeld, en
verzocht om assistentie.
Te ongeveer 6 uur, toen do „Jaoob van
Heemskerck'1 zich ter hoogt© van het Kaap-
en' Molenigat bevond, werd ©en lichtje waar
genomen. Ook in verband met het Mer aan
spoelen van een viertal réddi ngsboeien van|
de „Bramdaris"1 wordt vermoed, dat dit licht
dat van de reddingboot 1© geweest. Waar
schijnlijk is de boot bö het Kaap- «n Mo
lenigat in do Noordergronden geraakt of
dwarszeesch gekomen, met het noodlot
tige gevolg dat zij met man en muis Is
vergaan. Zware buien beletten vanaf de „Ja
oob van Heemskerok" het Mtzicht, doch na
dat deze voorbij waren en het schip intus-
sohen in de richting van het licht was ge
stoomd, werd Mets meer gezien. Aan
boord van de „Bnandaris" bevonden zioh 4
personen, tel. de scMpper Teeuwe Wigman,
de machinist Kies en da matrozen Dijkstra
en Tot.
Hoewel dus slechts verondersteld wordt
dat de Brandaris bij het Kaap en Molengat
is vergaan is de kans dat dit inderdaad het
geval geweest is vrij groot.
Aangaande kruiser „Cresent" rapporteer
de kapitein Kuiper dat door hem de sleep-
booten „Roode Zee" en de inmiddels ter as
sistentie aangekomen „Witte Zee", ten noor
den van Terschelling werden gezien. Uit de
tusschen beide booten gewisselde draadlooze
seinen, kon worden opgemaakt, dat de Cr es-
cent reeds verloren was. <De „Witte Zee" is
met de „Roode Zee" op sleeptouw naar Rot
terdam teruggekeerd).
Terugstoomende langs de Terschellinger
'gronden werden twee 'groot© masten mat
stellages gezien, die boven water uitstaken.
Vermoedelijk waren dit de masten met ge
vechtsmarsen van d© „Creseent", zoodat dit
vaartuig sla verloren moet worden be
schouwd
Da reddingboot „President van H#öP
omgeslagen.
6 leden der bemanning omgekomen.
De Franscha sleepboot „Megaa" stoepend®
den Fransohen lichter „Falaise" met bestem
ming Rotterdam, had den lichter verloren,
doch deze later weder vastgemaakt. Bij het
binnenkomen te Hoek van Holland brak de
sleeptros opMeuw. De „Falaise" bleef daar-
op geankerd benoorden het Noorderdiep. De
sleepboot „Megas" kon* den Waterweg we
gens het stormweer Met verlaten. De sleep
boot „Oyctop" van bureau Wijsmuller, die i
van IJmMden zou vertrekken om te trachten V
d© lichter op te pikken, werd in IJmMden
opgehouden door het in den pier toopen van
het s.s. S»b. Hunt. De lichter strandde later
op de Maasvlakte. Van Hoek van Holland
vertrok de reddingboot „President van Heel"
ten einde de opvarenden te redden.
Bij deze poging sloeg 'de reddingboot op.
het ZMderhoofd', waarna ide boot onderstebo
ven ging. Slechts één der opvarenden, d®
matroos v. d. Vlies wist zich op ds omgesla
gen boot te werken, en werd' later gered. Da
overige 6 leden der bemanning, te weten
schipper de Geus, machinist Weening, do
stoker Boel en de matrozen Boxman, Visser
en Klooster kwamen om in de golven.
De opvarenden van de Falaise werden la
ter door de reddingsboot Prins der Neder
landen gered
w
Een broer wan Van der Vlies, de gered
de zelf lag te bed heeft het HdbL het re
laas gegeven van de soMpbreuk.
Na bekomen seinen van de „Falaise'8 ging
de „President van Heel" met een heelemaal
voor de gelegenheid opgeroepen bemanning
ter redding Mt. Om kwart over zeven, toen
zij zich tusschen de pieren bevond, kreeg da
boot een breker in de zij. Schipper De Geus
trachtte nog door „stuurboord achteruit" t®
commandeeren zijn bootje met den kop op
de golven te brengen, doch deze manoeuvre
gelukte Met meer en d® „President van Heel"
sloeg om.
Van der Vlies vond zichzelf terug t® wa
ter. Boxman wias de eenige dien Mj nog een
©ogenblik op 15 M. afstand zag zwemmen.
Telkens kreeg Mj stortzeeën over zich heen
en verdween' dan weer, bezwaard door zijn
olieboed en laarzen, in de Mepte. Als door
een wonder kreeg hij een tos, drijvend roos
ter van zijn schip te pakken, dat Mj weer
verloor, totdat 'hij, hij weet zelf Met hoe, aan
den lijfcant van de „Van Heel", die reeds op
de Zuiderpier zat, een touw, aan de berg
houten van de boot vastgemaakt, te pakken
kreeg. De boot draaide rond, totdat zij tegen
een havenpaal van den Zuiderdam terecht
kwam. Terwijl Van der Vlies zich op de boot
gewerkt had, draaide zij' nog eens om, toen
bleef zij liggen. Twee broer» van Van der
Vlies, die in de vroegte met nog meer men-
schen den Zuiderdam waren opgegaan, kon
den met behulp van een met «tukken rail»
bezwaarde lorrie, ondank» het ruwe weer, tot
op 20 M. afstand van de „President van
Heel" komen. Een der Van der Vüesen heeft
met een touw om het lichaam den afstand,
die hem nog van de boot scheidde, weten over
te «teken en den schipbreukeling te redden.
De geredde scheen nog heehnaal in orde-te
zjjn. De eerste vraag was naar een sigaar.
I
Nu de redding wan den „Prins der Neder
landen". (ScMpper Van den Klooster is door
het a.,g. Rozenburgsohe sluisje langs Oost-
Voorne naar de Maasvlakte gegaan. Da be
manning van de „Meerdrechlt" wllld© haar
schip niet verlaten. De „Prins der Neder
landen" stoomde daarop naar de „Falaise",
haalde de acht man sterke Fransche eqMpa-
ge af en begaf zich toen weer naar de „Moor
drecht", maakte een tros vast en sleepte het
schip door de Botlek naar binnem
Als bMtengewoon sterk stukje zeeman®
kunst hoorden wij den tocht van Van den
Klooster loven.
Omgekomen zijn de twee leden van de be-
manMng van Van der Tak*» bergingsvaar-
tuig, W. van den Klooster, een man van
48 jaar, die een vrouw en drie kinderen ach
terlaat; A. Visser, 44 jaar, gehuwd, doch zon
der 'kinderen; Boxman, een man van ruim
veertig jaar, die een vrouiw met negen kin
deren nalaat; De Geus, schipper, 44 Jaar, va
der van vier kinderen; WeeMg, 4d Jaar, twee
kinderen en Boele, 87 Jaar, geen kinderen.
Nog noodt was een 1M van de bemanMng
der «toomreddingbooten aan den Hoek-van-
Holland gebleven.
Men kan zich den diepen rouw van net
igeheele dorp voorstellen. De twee geborgen
lijken werden gistermorgen reeds geldat en
per boiot naar Maassluis 'overgebracht, waaT
de verdronken mannen, die aan den Hoek al
leen hun werk hadden, woonden.
Aanvaring.
Het Nederlandsche stoomscMp ;jNtoodaas",
van Amsterdam naar Engeland, is op 52,53
Noord en 3,47 Oost met een onbekend vier-
masterschlp in aanvaring 'geweest, dat zin
kende Is. De „NicolaaS" keerde met inge
deukte boegplaten naar IJmuMeni.
Nader werd' gemeld:
De schoener, waarmee de „Niootona" tn
aanvaring geVeeSt, was de DMtsch© ,Eran-
zlska Kimmi".
Op draadlooze «eUnen van de „Nioolaas"
bégaf het Fransche stoomschip „Ohaiteau
Latour" zich naar de plaats des onheils. Men
kon echter geen verblinding krijgen. Later
werd het schip door het DuiLtsch e stoomscMp
Nadat ten zyner Intentie een H. Mis in
genoemde kerk was opgedragen, waarbij het
zangkoor op verdienstelijke wyze het „Veni
creator" van Beltjens, de Mis „St. Mathildis"
van Cnypers en het „Haeo Dies'' van ©iesen
uitvoerde (de tenorsolo's werden door de zoon
G. Schilder gezongen), wachtte hem in de
pastorie een buitengewone verrassing.
Bij monde van den Zeer Eerw. Heer Pastoor
W. Huyg, werd den feesteling medegedeeld
dat het Z. H. den Paus had behaagd hem
het gouden kruis „Pro Ecclesiae et Pontiflce"
te schenken als belooning aan de trouwe
diensten meer dan een halve eeuw aan de
kerk bewezen.
Vervolgens voerde ons. Tweede Kamerlid,
de heer Ch. v, d. Bilt, op kernachtige wijze
het woord, wees er op dat dit zeldzame onder-
scheidingsteeken den borst der invloedrijke,
der geleerde, maar ook die der brave-nederige
sierde, en heette hem als rnedegeridderde -
de heer v. d. Bilt was bjj een vorige gelegen
heid dit onderscheidingsteeken reeds verleend
in hun kring welkom.
Nadat nog de heer Q. Dito namens het
Kerkbestuur, en den directeur-organist A. J.
Leewens namens het Zangkoor, den gerid
derde hadden gecomplimenteerd, was de plech
tigheid, die onder groote belangstelling plaats
had, officieel afgeloopen, doch werd meer
intiem in huiselijke kring nog voortgezet.
