de Prinee Gewge benoorden! Kaoas&i&ulii
op het strand geraakt wiaa en doorloopear
om assisteentie vroeg. Het vuurpyitoêate'
van de reddingboot te Petten weid in oids
gebracht ota do toaaastring v® het schip ai
te halen.
Nador wnwBBt wjt, d*t de banaakdiig
gered is.
De Effecten- en Geldmarkt
Onder dit opschrift igeetft D. K(eesing) in
het „Handelsblad" eene beschouwing over de
Effekten- en Geldmarkt in het aigeloopen
Het is geen opwekkende taak aldus
schr. een overzicht te geven van de fac
toren, die in het ten eind© spoedende jaar
den 'gang van zaken op de fondsen- en geld*
markt hébben beheerscht. Het eooinomiscth
leven is ziek, dood-iziek. Algemeen werd wel
na- den 'koortsaclhtigen en ongezonden opbloei
in zaken gedurende den oorlog en in de eer
ste vredesjaren, een 'reactie verwacht. De
plaats gevonden kapitaalvernietiging, de
ontwrichting der productie en van het ver
koerswezen, de verwoesting van bloeiende
landstreken, de algeheel© 'uitputting van ver
schillende staten, die vroeger eén belangrijke
rol in het wereldverkeer speelden, dit alles
en zooveel meer moest zich ten slotte wel
wreken. Dat edhiter deze onvermijdelijke te
rugslag in zulk een angstwekkend snel tempo
zou intreden, en de intensiteit der crisis, die
van alle vorige depressies' zoo verre achter
zich zou laten, was nauwelijks door de ergste
pessimisten voorzien.
Wat wel het .bitterst© stemt bij al de ellen
de, die achter ons ligt, is de gedachte, dat
tengevolge van mensohelijk onverstand en
menschelijke hebzucht het door den oorlog
verzwakte organisme der maatschappij aan
onnood'ige verdere beproevingen is blootge
steld. Fouten op het gebied van het produc
tie-proces, die tijdens den krijg zijn 'begaan,
en die met een beroep op den oorlogstoestand
werden verontschuldigd, zijn nadien nog op
onzinnige wijze verscherpt. In politiek op
zicht is een- groot deel van Europa prijsge
geven aan een volkomen ontbindingsproces'.
Ten aanzien van de handelsbetrekkingen
is men opnieuw in een politiek van ver-
doorgevoerd protectionisme vervallen. Anti-
dumping-maatregelen, 'bescherming van rieu-
tél-induistrieën, etc. leggen het vrije verkeer
aan banden en bemoeilijken een opleving van
dien handelv waaraap de verzwatoi© wereld
zulk een grootte behoefte heeft.
Tijdens den krijg heette ihet in Ibelde kam
pen, dat gestreefd zou worden naar een recht
vaardigen vrede, opdat de vreeselijke wereld
oorlog tevens de laatste zou zijn geweest. Ih
plaats hiervan hebben we Vredesverdragen
gekregen, wier onhoudbaarheid reeds van
den eersten dag af vaststond, en waarin
voortdurend' wijzigingen moeten worden aan
gebracht, onidat de loop der gebeurtenissen
de wjjsheid der diplomaten reeds lang te
sdhande heeft gemaakt.
Na eene beschouwing over de onderlinge
verhouding der mogendheden, welke thans
nog het economisch herstel bemoeilijkt, be
spreekt sohr. de staatsschulden.
In de vijf oorlogsjaren zijn de gezamenlijke
rtaatsséhulden verder gestegen van 8 48 mil
iiard tot 205 miliiard, 'dat ls ln een twintig
maal zoo snel tempo al® in die voorafgegane
honderd jaar, en acht maa-l zoo «nel als ln
den Napol©onlstlsohen tijd.
Men had mogen verwachten, dat na het
«taken van den wereldoorlog althans een eind
zou zijn gekomen aan deze geweldige geld- regelen der Entente kunstmatig verscherpte
middel voortdurend verder hébten doen
elke gewenschte hoeveelheid kan drukken,
maar die dan ook de waarde van het ruil-
tieruggaan) of wel op goederen en diensten.
Van de «ebtjn-marken heeft, men op luime
schaal gebruik gemaakt voor de schadeloos
stelling aan de reedertjen, de staalfabrikanten
etc., wier bezittingen door de Entente zijn
opgeëischt, alsmede voor het betalen van de
eerste termijnen der oorlogsschatting. Wel
iswaar zijn deze in dollars en ponden voldaan,
maar de middelen tot aankoop dezer deviezen
zijn voor een groot deel door de biljetten-pers
geleverd.
Tegen -betaling in goederen en dienster,
heeft men zich in de Entente-staten tot
het uiterste verzet, uit vrees, dat hierdoor
de nijverheid in het eigen land concurrentie
zou ondervinden en dat in het overwonnen
rijk de industrie nieuwe levenskracht uit
deize bestellingen zou putten. Alleen grond
stoffen heeft men derhalve willen aanvaar
den. Men heeft er zich echter rekenschap
van gegeven, dat ook dit geschenk een fatale
uitwerking moet hebben. (Duitschland moet j
jaarlijks aan de -Geallieerd-en, voornamelijk
aan Frankrijk, 24 millioen ton steenkolen
leveren. Zijn eigen industrie lijdt dientenge
volge onder k olen gebrekMaar in veel erger
mate wordt de Britsahe bolennijverheid door
deze leveringen getroffen, doordien de vroe
gere bondgenooten thans voor een groot deel
onafhankelijk zijn geworden van de Engel-
sche kolen. In dezen tak van nijverheid is
dientengevolge in Engeland werkeloosheid
ontstaan van een vroeger ongekenden om
vang, zonder eenig uitzicht op een blijvende
verbetering zoolang de Duitsch© oorlogs-
schattings-kolen de markt voor het Engel-
sche product blijven bederven.
De schrijver komt dam tot de voortdurende
daling van de Mark.
De nadeelen hiervan worden vooralsnog
hoofdzakelijk buiten Duitschlands grenzen
gevoeld. Zoolang de Duitsche valuta voort
durend in waarde verminderde, door een
overmatig Markenaanbod in het buitenland,
is de waardeering der Mark elders lager ge
bleven dan in Duitschland zelf. De Duitsdie
industrie kan dientengevolge goedkooper
produoeeren. Haar werd een belangrijke
„exportpremie" in de schoot geworpen. Wel
is dit een tijdelijk verschijnsel. De loonen
moeten zich geleeidelijk. aan de mindere
koopkracht van het Duitsche geld aanpassen.
Grondstoffen, voor zoover zij uit het buiten
land moeten worden aangevoerd', komen tel
kens duurder in prijs te staan. Dit aanpas
singsproces kan echter niet anders dan ge
leidelijk in zijn werk gaan. Eer zulk een aan
passing ook slechts halverwege was voltooid,
maakte een nieuwe waardeverlaging van de
Mark haar weer ongedaan,
Wij hebben in ons eigen land terdege kun
nen ondervinden, welk een noodlottigen in
vloed de Duitsche „valuta-dumping" op het
industrieel© leven heeft geoefend, en hoe
zeer de werkloosheid in allerlei takken van
bedrijf er door is vermeerderd. Elders is de
toestand in dit opzicht nog veel ongunstiger.
In Engeland bedroeg het aantal werkloozen
einde October ruim l1/» millioen-, of bijna
13 van alle tegen werkloosheid verzekerde
arbeiders, nadat vroeger in het jaar de cijfers
zelfs nog aanmerkelijk hooger zijn geweest.
Het «preekt vanzelf, dat deze groote
werkloosheid uitsluitend aan de Duitsche
valuta-concurrentie is toe te schrijven. De
algemeene verarming, de groote druk der
belastingen, de uitschakeling van Rusland
uit het wereldverkeer, enz,, zijn factoren, die
elk voor zich in dit opzicht van minstens
evenveel beteekenis zijn als de door de maa-t-
geileldelijk tot «tand waren gekomen al® ge
volg van een ruimere productie bij normale
koopkracht; niet echter, nu zij zijn ingetreden
tengevolge van de uitputting der verbruikers,
storingen in bet wereldverkeer er zware be
lastingen, die kapitaalvorming hebben belet.
Handel en industrie hebben door deze bef
tige prijsverlagingen verliezen van een zoo
danigen omvang geleden, dat hel' bestaan van
vele ondernemingen, waaronder instellingen
met een wereld-reputatie, ernstzg is be
dreigd. Stellig zou de débfleie nog veel ern
stiger vormen hebben aangenomen, ware het
niet, dat de concentratie op bankgebied zoo
danige vorderingen heeft gemaakt, dat aller
wegen krachtige bankinstellingen den schok
hebben kunnen opvangen. Door credietver-
leening heeft men het bedrijfsleven over de
moeilijkste periode kunnen heenhelpen, waar
door een algeheel© ineenstorting van het
economisch leven is voorkomen.
Natuurlijk is deze credietverleening op
zich-zeltf niet-onbedenkelijk geweest. Zij heeft
tot een ruim beroep der deposito-banken op
de circulatie-banken en bijgevolg tot een
ongewenschite verdere uitzetting van den bil
jetten-omloop in verschillende landen
aan „bevroren credieten" tot ongekenden
omvang, d. w. z. aan dubieuze schulden, ver
zekerd door onderpand van onverkoopbare
goederen of producten. Wanneer deze toe
stand lang had aangehouden, dan had het
maatschappelijk organisme moeten vastloo-
pen. Aanvankelijk is de toestand dan ook
zorgwekkend geweest. Zoolang de credieten
niet voor een groot deel waren „ontdooid",
en de banken dus niet wisten, waar zij er ten
aanzien van een groot aantal' harer relaties
eigenlijk aan toe waren, moesten zij zich ten
opzichte van het veriaenen van nieuwe cre
dieten wel de uiterste beperking opleggen.
Een herstel in zaken is hierdoor weder be
moeilijkt.
Gelukkig is de algemeen, zij het ook nood
gedwongen, toegepaste taktiek van het op
vangen der ergste slagen door het bankwe
zen overal m©t goed' gevolg bekroond. Hoe
wel ook thans nog een groot gedeelte der
„bevroren credieten" open staat, heeft de
liquidatie ervan toch in den loop des jaars
zoodanige vorderingen gemaakt, dat de toe
stand op dit gebied over het -geheel genomen
niet bijzonder verontrustend meer is. Hiertoe
draa'gt het feit bij, dat verschillende van de
voornaamste stapelproduoten, die op onge
kende wijze in prijs waren gevallen, zich tot
een zoodanig niveau hebben hersteld, dat een
geleidelijke liquidatie zonder al te groote ver
liezen, of zelf» met eenige winst, mogeliik is
geworden. i
Dit herstel in verschillende «tapelproduc-
ten is voor een 'groot deel' veroorzaakt door
een 'kunstmatige beperking der productie,
waardoor een verder accumuleeren van on
verkoopbare voorraden is tegengegaan. Maar
toch heeft ook een geleidelijk toenemen van
de vraag medegewerkt tot de prijsverbete
ring.
verkwisting, en dat izoo spoedig mogelijk een j mededinging van Duitsche zijde. Echter valt
begin zou zijn gemaakt met het terugbrengen i! n'et te ontkennen, dat de schade, die de oor
van de overstelpende schuldenlasten- tot een
redelijker peil,
Voor veten zal het dan ook echter onge
looflijk klinken, dat ln de drie jaar tijd®, die
log ook overigens aan het economische leven
heeft toegebracht, door den genoemden fac
tor nog ln belangrijke mate is verergerd.
Van zijn sterk verminderde productie voert
ons van het eind van don wereldoorlog schel- Dultsdhiand slechts ongeveer 10% uit. Dit
den, bet bedrag der staatsschulden opnieuw percentage is natuurlijk ln de verste verte
ts verdubbeld. Het Indraagt thans 8 400 mil
iiard. Met. andere -woorden! er gedurende
deze eerste drie vredesjaren nog een grooter
bedrag aan staatsschulden gecreëerd dan tij
dens de geheel© voorafgegane vijfjarige pe
riode van den verwoestenden w©roldkri,1g.
En dan te bedenkon, dat deze nieuwe hon
derden mllMoonen niet hebbon gestrekt tot
herstel van de aangerichte verwoestingen, tot
wederopbouw van het economisch leven, maar
dut bijna al dit geld In «en zinkput ia gewor
pen. Een betrekkelijk klein gedeelte is aan
gewend. tot het vertonnen van «•badoloosatel-
llngen ,'iau Industrieel en, wier eigendommen
door de overwinnaar» tot goeden prijs zijn
verklaard. Een veel grooter bedrag is aange
went! tot ondawtawnmg van werkhwzon. De-
sm tfljn hierdoor behoed- voor volkomen onder
gang, De wereld, die aulk eon behoefte heeft
sa-u nieuw# productie tot herstel van do ver-
leren gegane welvaart blijft noohtflins ver-
«teken van hun arbeidskracht. In tal van
landen ls echter het overerromte der mimi-
we H'ibuldoreMt-la -noch op teaenlng van ver
goedingen, noch op die varl ondersteuningen
te stelten, maar xljin het militaire uitgaven',
waaraan do verdere ontwrichting van het
ruilmiddel en van d© staatsfinanciën ln hoofd
zaak zijn te wilton.
In tweeërlei opzicht ls deze noodlottige
vermeerdering der staatsschulden eon direct
gevolg van de Vrede®verdragon. Men heeft
staten gevormd, die geenerlei levenskracht
hebben, zooals de Dudtsoh-Oostenrflksch©
republiek, die nochi over voldoende levens
middelen, noch over genoegzame grondstof
fen voor ontplooiing een er groote industri
eel© bedrijvigheid beschikt Met gewéld is
het land verhinderd, zich aan te sluiten lb^
Duiisdhland, waarmede het, na de afschei
ding der Suooessie-stateneen natuurlijke
economische eenheid zou bunnen vormen.
Men beeft,aan de overwonnen landon phan-
t&stisobc testen opgelegd-, die met geen moge-
l'jkhfk: zijn te dragen. Groote legers moeten
op de boen tv orden gehouden, teneinde onder
bedreiging met geweld- althans een deel dier
schattingen binnen te krijgen. Afschrijven
durft men deze vorderingen niet, Men kan er
tegenover da eigen bevolking niet voor uit
komen. dat man zich schuldig heeft gemaakt
aan een misleidende voorstelling ten opzichte
van de mogelijkheid om den overwonnen
vijand de lasten van den krijg te doen dragen.
Reeds wreekt zioh het economisch onver
stand, dat- tot deze eisah-en aanleiding heeft
gegeven. Schattingen als die, welke aan
^Duitscbland zijn opgelegd, kunnen niet in
geld worden voldaan, omdat de hoeveelheid
volwaardig geld in de geheel© wereld niet
voldoende zou zijn voor het bijeenbrengen
van deze Miias-schat. Men is in Duitschland
voor het voldoen der schatting aangewezen
op 'séhijn-geld (papier-marken, die men in
niet voldoende, om in 4e behoeften van alle
andere industrie-staten te vooralen, In bet
laatste vredesjaar exporteerde Dultschlsud
meer dan 40% van zijn productie, zonder dat
men elders van deze conourrentle de nadee
len ondervond, dl# thans zoozeer de aandacht
trekken. Wat den toestand zoo précair maakt,
ls dan ook niet, die Duitsche uitvoer op zich
zelf, maar wel het feit, dat Duitschland door
de 'bovengeschetste verhoudingen op hot
ougonlillk ln staat ls, de meest verschillende'
artikelen aan te bieden togen prljzon, waar-
togen concurrentie elders, met net oog op de
zooveel hoogene reëel© loonen, etc., volstrekt
onmogelijk ls. Zelfs oude en sterk gefundeer
de takken van bedrijf 'worden met ondergang
bedreigd, Indien deze toestand nog ge-ruimen
tijd mocht voortduren,
Tn de Entente-staten li men «r sWh gelei
delijk rekenschap van gaan geven-, op welk
een eoonowlaahe débflefo men heeft aange
stuurd. Het eerst Is dit Inzicht ln Engeland
gerijpt, toen men den Invloed der Duitsche
kolenilcverlngen aan Frankrijk op de eigen
steenkolen--Industrie -begon te ondervinden.
In de conferenties, die In hot begin des jaars
tusHuhien d© En gelach© en Frnnsch© staats
lieden zijn gevoerd tor bespreking van hot
vraagstuk der Duitsche oorlogsschatting,
heeft de Brltsehe minister-president Lloyd
Georgo, zooals Keynea het geestig heeft uit
gedrukt, de Fransche regeering ervan trach
ten te overtuigen, dat twee maal twee niet
twaalf, dodh slechte acht is.
Mét veel moeite heeft men toen van Brlt
sehe zijde gedaan gekregen, dat het bedrag
van 250 miliiard goudmark, hetwelk bij het
Verdrag van Versailles voor de oorlogsschat
ting was vastgesteld, terug'is gebracht tot
132 miiliard. De gang van zaken in de laatste
maanden heeft voldoende aangetoond, dat
ook dit cijfer niet houdbaar zal zijn-, indien
men niet de politieke spanning, de ontwrich
ting der wisselkoersen en de verscherping
van de werkloosheid in het eigen land wil
doen voortdurep.
Aangaande de in alle landen heerachende
werkloosheid, zegt de schrijver:
Het kan trouwens ook moeilijk anders,
wanneer men bedenkt, hoe sterk de omvang
der handelsbeweging is afgenomen, en hoe
belangrijk de prijzen van schier alle handels
artikelen zijn gedaald. Dit laatste ls natuur
lijk op ziöh-zelf voor de consumenten een
heugelijk feit. De terugkeer tot eén prijs
niveau, dat in een redelijker verhouding
staat tot dat van vóór den oorlog, was aller
wegen met verlangen tegemoet gezien. Het
loon zou er een grooter koopkracht door krij
gen. Dit voordeel is echter aan een belang
rijk deel der consumenten ontgaan, nu 'het al
te schielijk tempo van de deling het produc
tie-proces heeft ontwrioht. Gezond zouden de
prijsverlagingen «1 echts zijn geweest-, al» zij
UIT DEN OMTREK.
Jalianadorp.
Op Zondag le Kerstdag gaf de Tooneel-
vereeniglng „Onder On«" te Jullanadorp ia
het lokaal van de Heer O. Vader eea too-
neeluitvoering.
Opgevoerd werd het blijspel „Wijzen en
Dwazen of Platonische Liefde.
De opvoering mag uitstekend geslaagd
heeten. De spelers waren allen rolvast en
de vertolking liet niet to wensohen over.
Vooral de rol van Casper van Loon word
zeer goed gespeeld. Jammer dat de zaal niet
feheól met belangsteltenden was gevuld want
e opkomat liet te wensohen over. Wij ho
pen „Onder Ona" spoedig weer te ziea.
Texel (OoMterend), 20 Deo. 1021.
Gisteravond vierden de kinderen va» de
Vrijz, Zondagschool ln de Doopsgezinde kerk
alhier kerstfeest. Een fraai versierde kerst
boom was opgericht het kleine kerkge
bouw was vol mot belangstellenden. Nadat
het feest geopend waa door Da, de Maar
werden door oe kinderen en door de leden
van „De Zusterkrlng Eensgezindheid" en
kele liederen ge«ongen, Een paar kerstver-
tellingen volgden één ervan met lantaarn-
plaatjes geïllustreerd.
Natuurlijk werden de kinderen onthaald
en aan het einde van het feeat ging ieder
met 'a pakje naar huis,
Ds. De Maar braoht vóór het schelden te
recht hulde aan allen, die er toe hadden
meegewerkt, dat dit oomte Kerstfeest tot esn
geslaagd feest geworden was,
Oadeschlld, 27 December,
Mot groote opgewektheid ls gisteren het
Kerstfeest gevierd door de kinderen der
Zondagsschool onder leiding v»u Ds. Buks-
kool. Eon praobtlg vemordo kerstboom
prelkte ln het kerkgebouw. De kinderen
werden rijkelijk onthaald om namen leder
oen aardig cadeautje moe naar huis.
Onzo vroegere plaatsgenoot, do heer J,
Duinkor, la benoemd tot leoraar aan do Han-
delsavotndcursua to Zaandam,
Anna Panlown*.
Een Kerstmis zonder uitvoering is ons
hier langzamerhand al even ondenkbaar ge
worden als ©en winter zonder koude of een
zomer zonder bloemen. Ditmaal was het
de Harmonie die er voor zorgde dat van de
traditie niet werd afgeweken, door op den
2en Kerstdag een oonoert te geven! in
„Veerburg".
Het programma bevatte behalve aan
vullende voordrachten een achttal mooie
muzieknummers, die werden uitgevoerd op
een wijze, die zoowel de vereeniglng al» der.
directeur alle eer aandeed. Zelfs het lang
niet gemakkelijke „Dankbaarheid^' fantoisie
van Wernerche, genoot een alleszins bevre
digende vertolking. Wij hebben dan ook
Maandagavond den indruk ontvangen
want het was onze eerste keninismaking met
dit gezelschap dat er door de leden met
ernst wordt gestudeerd en dat zij in den
heer Broekhuysen een leider bezitten, dien
zij wel zeer in waarde mogen houden.
Was de uitvoering van Maandagavond
tegen entrée, wat in de praktijk schijnt neer
te komen op een avond voor jongelui. Zon
dag 1 Jaunari zal het oonoert voor de kunst
lievende leden gegeven worden en dit zal
dan tevens onze eerste uitvoering wezen bij
electrisch licht,
WiMiHgStt.
De kinderen van de Zondagsscholen der
Evangelisatie „Rehoboth" hebben zeer ge
noeglijk Kersfeest gevierd. Allereerst te
Hippoivtoshoef op den ten Kerstdag, des
namiddags ia het kerkte v*3» «Rehoboth
De lichtende, keurig verstond» kerstboom
droeg' niet weinig bij tot de rechte feéatotom.'-
ming. Onder leiding van dm heer F, Eppin-
ga, de evangelist, had allee een aangenaam
en ordelijk verloop. Eenige mooie vertellin
gen werden ten gehoore gebracht, o.a. door
mej. Wigbout, die op dat gebied hare spo
ren verdiend heeft- Voorts werden door een
zangkoortje onder leiding van den heer S.
Lont eenige schoon© liederen ten gehoore
gebracht, o.a. een mooie uitvoering van het
bekende „Eere zij God". Een en' ander werd
afgewisselt door de lieve zang der kinderen
zelf, die als gebruikelijk op allerlei versna
peringen werden onthaald. De uitdeeling der
geschenken bracht voor de kinderen na
tuurlijk het glanspunt van het feest. Voor
en) aia wérd door den heer Ep-pinga de be-
teekenlis van dit feest op voor de kinderen
bevattelijke wijze uiteenteette. De feestvie
ring, met gebed begonnen, kon dan ook
alleszins met dankzegging worden gesloten.
Beladen met hunne geschenken Itogen de
kindertjes voldaan huiswaarts. Den 2en
Kerstdag vond in de kapel aan den Oever
eenherhaling der feestviering plaats voor
de Zondagsschoolkinderen aldaar, waar ook
alles keurig van stapel Mep. Bedden feest
vieringen werden dooi vele belangstellen
den bijgewoond.
Vanwege onze afdeeling der Ned. Prot
Bond werd met 100 kinderen der Zondags
scholen Kerstfeest gevierd. Op den len
Kerstdagavomd in de Ned. Herv. Kerk te
Hippolytushoef en op den 2en Kerstdag
avond in de Ned. Herv. Kerk te Westerland.
In beide kerken prijkte een prachtig versier
de en verlichte kersboom, terwijl diverse
cadeautjes op tafeltjes waren uitgestald,
welke aan de begeerige kinderoogen niet
ontgingen. Ds. J. M. Leendertz hield op bal
de avonden voor de kinderen de kerstver
telling, welke allerkeurigst was, terwijl d«
kleinen de ingestudeerde kerstliederen ron
gen. Belde avonden waren de kerkgebouwen
vol belangstellenden, welke met de kinde
ren het heerlijk» feest van Jezus ge
boorte meemaakten. Na afloop word aast «11e
kinderen een cadeautje geoffreerd en op
diverse versnaperingen getrakteerd, «oodat
allen voldaan ovob dit heerlijks feest huis
waarts gingen.
La de Ned. Herr. Kerk te Oosteriaad werd
mot de kinderen der Zondagsschool op den
2en Kerstdagavond feest gevierd. Ook daar
een prachtig versierde en verlichte kerst
boom en tafeltjes met cadeautjes enz. enz,
Ook daar werd door Da. J. M. Leendertz de
kerstvertelling gehouden, waarnaar klein
en groot aandachtig luisterden^ terwijl de
kinderen kerstliederen zongen. Ook braoht
de zangvereeniging „Excelsior" nog enkele
liederen ten gehoore en werd door eenige
dames oog een Kerstkantate gezongen. Na
afloop ontvingen de kledneni hun cadeautje
en diverse versnaperingen en keerden toen
hoogst tevreden huiswaarts. De kerstfees
ten met de kinderen zijn alzoo, dank de me
dewerking van diverse dames en heeren
goed geslaagd. Ook komt een woord van h«r-
tolijken dank toe «an Ds. J. M. Leendertz,
welke op twee avonden, van deze I kerst
feesten al de vertellingen hield. Vorder een
woord van dank aan «Men die de Ned. Prot.
Bond, afd. Hippolyturfioef en de Zondags
school ver. van de Ned. Herv. Kerk to Oos-
terlamd financieel steunen om doze Kerst-
feestvieringen zoo goed mogelijk te doen
slagen.
WAT DE KRANTEN ZEGGEN,
1'rof. A. A. Nljland to Utrecht wijst ln bet
„Utr, Dagblad" en de onjuiste opvatting, als
«ouden v/y door den zomertijd van den plaat-
«©lijken zonnetijd afwijken, In tegendeel
hierdoor wordt de bestaande, betreurens
waardige afwijking althans gedurende eeni
ge (maanden niet een uur bekort.
Naar prof. N. meent, ia 'liet oogonbilk ge
komen, om daarin •vorlbeterlng to brengen
door elk Jaar op 1 Maart den Midden-Euro-
peesdhen tijd (zomertijd) en op 1 Qotober den
West-iOuroneesehen of Greonwlehtljd (win
tertijd) in te voeren. HM berekent, dat «nen
hierdoor, over bet geheefe jaar gerekend, een
dagelljkróhe kunatliohitbesparlng van 20 mi
nuten zal krijgen, tegen thana door den
zomertijd van 80 tmin, per dag.
Men iborel'kt dan echter: toto dat de be
zwaren der boeren en veehouder# voor een
groot deel zullen vervallen; 2de dat Neder
land ul zijn Isolement wordt bevrijd, en zich
zonder de voordeeion van den (zomertijd ge
heel op te offeren bij het wereldstelsel aan
sluit.
Indien eiken keer dat iemand het woord
„'bezuiniging" noemde, zoo schrijft de heer
A. Heldring ln het „Tijdschrift der Mij. v.
Nijverheid" er een cent viel in de schatkist,
zou de Minister van Financiën spoedig glim
men van genoegen. Tot heden blijven alleen
de jassen der belastingbetalers glimmen.
Doch desespereert niet. Ook de actie voor
bezuiniging schrijdt voort. Natuurlijk wordt
ze hier en daar voor reactie uitgekreten. Men
krijt zich heesch. Want reactie is geen schan
de; alle natuurwetten eischen reactie. Wie
zijn vingers te ver in het vuur heeft gesto
ken, vertoont de reactie van ze er snel uit te
halen; die,reactie i« alleen dom als men nooit
weer in een kamer wil komen waar vuur
brandt.
De schrijver resumeert wat tot heden ln
de departementen der Maatschappij is ge
daan, hekelt de toestanden, die door het rap
port-Rink zijn onthuld en komt er tegen op
dat alle 'lichamen, die niet onder Financiën
ressorteeren, zorgvuldig den Staat hun geld
onthouden. Girodienst, Spaarbank, Verzeke
ringsbank, gaan alle beleggen (met enorme
veriiezen natuurlijk) inplaats van de vlotten
de schuld van den Staat wat te lenigen. Ver
biedt de wet dat? Meestal niet maar zoo
een wet is toch wel te wijzigen.
Het ls beter, dat Nederland er wiat schun
nig u't gaat zien in zijn officieel gedoe van
papieren, minuten, stadscouranten, kamer-
verslagen, statistieken, rapporten van rijks-
diensten, dan dat in 1926 geen dienst meer
geld izal hebben, doordat de gulden 10 oent
waard 1», en dat men werkelijk voor een
vurenhouten schrijftafel 4000 -gulden zal moe
ten betalen en 400 gulden voor eien potkachel
Nederland vrvKhtbara gronden ©o
prachtige koloniën, het is oiet M oorlog ge
weest. Toch stikt het in de schulden an «na
armen ©iu ouden en invaliden en rieken zij©,
nog altijd vrij slecht verzorgd, tr is dus iets
mis!"
„Het Volk" geeft eenige toelichtingen om
trent de beteekenis van het verkiezingspro
gram der S.D.A.P.
Ziehier wat wij zullen trachten in de eerst
volgende jaren te bereiken. Wij zullen dit
trachten te bereiken als regeeringspartij, in
dien de uitslag der verkiezingen daartoe aan
leiding geeft. En anders zullen wij deizelfde
eischen als oppositie stellen aan de optreden
de regeering. Dit 'is, dunkt ons, de eenig
redelijke en «behoorlijke wijze, waarop men
een verkiezingsprogram kan en mag op
vatten.
Wij willen zijn ©n Wijven een partij der
realiteit en als wij een verkiezingsprograim
voor de eerstvol'gende wetgevende periode
opzetten, willen wij daarin rekening houden
met de waarschijnlijkheid, dat wij nog niet
aanstonds de meerderheid in de volksverte
genwoordiging zullen behalen en in die ko
mende vier jaren dus nog niet zullen kunnen
doen alsof wij wèl de meerderheid hadden.
Wij zijn, het zij heihaald, een partij der
realiteit en wij' wensohen het te blijven. Ons
verkiezingsprogram getuigt ervan en het
persgefemel eromheen heeft ons nog eens to
meer overtuigd van het juiste Inzicht, waar
door het opstellen van dst program godik-
teerd was.
„Het Centrum" (r.-kaith.) waarschuwt tegen
het invoeren van protectie ter bestrijding
van de valutacoincurrentde, omdat het wei
slagen daarvan op zijn minst genomen twij
felachtig is.
't Blad herinnert hierbij aan hetgeen de
Minister van Financiën Dinsdag in de Twee
de Kamer over deze kwestie te berde bracht.
Hij wees er op, dat de lage buitenlandsche
valuta op zich zeil ons niet deren, doch wel
het feit, dat de levensstandaard in Duitsch
land thans zooveel lager is dan bij ons. Een
nivelleering van het levenspeil sou ket nor
male iuternatiotoue verleer herstellen. Jsu
nu mag de vraag wel eens onder de oogen
gezien, of valutarechten deze nlvéüeering
niet juist zouden tegenwerken en derhalve
de gevolgen verzachtend, de oorzaken zoudon
verduurzamen. De dijk, die ons economisch
van. Duitschland scheidt, moet op den duur
geslecht worden, maar loopen wij geen ge
vaar voor valutarechten dien dijk nog te sto-
vigen? Duitschland kan niet van ons koopen,
maar zal het dit ooit kunnen, wanneer wij
onze hooge prijzen en loonen door geforceer
de maatregelen vastankeren?
Naar aanleiding van het besluit der regea-
ring om het totaal dor in 1022 toe te kennen
voorschotten, premies en hj-potneken voor
woningbouw tot 80 millioen ie beperken,
schrijft het „Weekblad v. Burgert. Ad-
aiiulstratlo" onder moor:
„Eindelijk! Geen land ter wereld, roker
mot eon klein land als Nederland, kan hon
dorden millioen en in vliogeude vaart vast
te «gen in woningen alleen. De SUuh moest
«oh aolf gaan rantooeuoeren. En men kan
alleen loven (of laken) de lankmoedigheid
van den Minister van Ftoanoiöa, die, i* hot
be*ef van den ernat van don woningnood,
niet veel eerder forsoh ingreep. Nu dan ten
«lotte in 1922 de rantoocneerlng m golden,
heeft de Minister van Arbeid de taak te zor
gen voor een bülljke verdeeUng. Het ls «eer
dan ooit de zaak dat de bouwkosten snel en
sterk dalen. Anders komen er veel te weinig
hulzen voor het rantsoen, De besturen van
de gemeenten, waar de arbeldsloonen veel ts
hoog zijn, kunnen daartoe hot hunne bijdra
gen door te zorgen, dat niet onbekookt veel
Bouwplannen aan de markt komen, en dat
niet een beroep op de arbeidsmarkt wordt
gedaan, zoolaug oonjuotuurloonen wordun
uitbetaald,, Ook op de prijzen van de mate-
rialen mo«t dat oen kalmeerenden Invloed
Het 'blad betoogt verder, dat op loonen
en materlaalprljzen (vooral steanprljzeu)
sterk bezuinigd moet worden, Blaagt men
daarin niet, dan zou men het woniugncti
terug moeten zetten op hot bedsteden-, al-
ooof- en óén-karaertyp». Moeet het zóóver
komen, dan «ouden de steenfnbrtekanten en
reLWWi ï!Svd® MboWera, die „kapitalis
tische" praktijken van hen hebben afgeko-
e.enJtöruWung voor den gebeelen ar-
boldastand op uun geweten hebben, waar
ons volk voor ten minste een mensenge
slacht aan vast zou sltten. Bedriegen de tee-
kenen niet, dan zal het niet zoover behoeven
te komen, maar don zal er bij het voortwer-
ken veel beleid en omziohtigheid noodlg
Dienstregeling E.S.O.NJL
rZ»? H 1 d 6 r alIe weekdagen, behalve
Dinsdags, '«morgens 7.45.
Van Amsterdam alle weekdagen 9.80
LAATSTE BERICHTEN.
Aanbesteding.
Hedenmorgen werd door do Directie van
s Rijkswerf alhier aanbesteed het verrichten
van ©enige onderhoudswerken aan de gebou
wen, behoorende tot 's Rijkswerf alhier. In
gekomen waren de volgende biljetten:
T 'i2225'- J- P- v. O® 12460;
J. Draver 12622; A. Krijnen 12684;
en Boerdijk 12700; R. N. van
H- Freeke 18480; Gebr. Smit
S Pelit f 18661; H. Riels
De tljdsregellng.
Bezuiniging,
De a.s. uerkleztngen.
Volute/rechten.
Eet woningvraagstuk,