hnnding bepaalden:
men, daar wil spr: bier verklaren, nimmer tete
vaH hetgeen bij weHt te meeien eeggan, te zullen
terugnemen Npr: merkt overigens ep, dat het
College 011 blada.- f spreek) van de attehting van
een amortinaHetomls, welke het ontraadt, Als
reden geeft het ©tb dat daarvoor dan moet worden
geleend. Het rapport Van Gogh evenwel «preekt
niet van een leenlng, maar van afloaslng door de
gemeente.
migovrmr WK» bedraagt. Waart,jj
belastingen ep Hat aal Me biljet no« enen.
vaar 800 kernen, aeodat het totaabbtitrtti?
de 1800 nadert!
D« *ehlpp*r vati dé BfiaUoba
de „Olivier Madeloine', ls 1.1. Zondag na
een kortstondige ongesteldheid te Oostvoor-
ne overleden. Heel wat menschen heeft hy
het leven gered en als erkenning had hy
dan ook zoowel van bultenlandsche staten
als van zijn vaderland allerlei medailles en
getuigschriften. Daar moest men eigenlijk
door een toeval achter komen, want 't Hart
sprak er nooit van. Geheel zijn ervaring
in de letterlijke beteekenis van het woord
en de krachten van zijn stoer lichaam wijd
de hjj aan het reddingswerk. Gelukte dit,
dan achtte hij zich meer dan beloond, bij
mislukking trok hij het zich als iets per
soonlijks aan.
Tn het laatste gedeelte van zjjn leven had
hij op het strand van Oostvoorne een ver-
verschingstent en verhuurde badkoetsen.
Als badman was hij een zeer populair en
gezien persoon en als zoodanig bij de dui
zenden, die Oostvoorne bezochten, bekend.
Maar altijd hield hij den heerscherkop hoog,
en welk een gezellig causeur ook, niemand
zou het gewaagd hebben hem te doen gevoe
len, dat men hem geld liet verdienen. Dan
was het uit, en wel op een geweldige wijze.
HIJ bereikte den leeftijd van 70 jaar, zag
er nog uit als een forsche, stevige eik.
<„N. Ot")
Het Staphorster boertje.
Het bekende Staphorster boertje is giste
ren in den ouderdom van 81 Jaar overleden
De mislukte aanslag.
Men meldt uit Oldenzaal aan het Hbl.
naar aanleiding van het bericht over den
mislukten aanslag, dat op het kasteel Sin-
graven de juffrouw die de boodschap van
den z.g. aanslag ontving, de huisbewaarster
van ue familie Laan was.
In verband met deze geschiedenis zlln
door ae politie twee mannen """-"houden,
die verdacht worden, méér van deze geschie
denis te weten.
Het Gerechtshof te Arnhem heeft uit
spraak gedaan ln de zaak van De Hanze-
bank te Utrecht tegen J. B. Geuring, wet
houder van de gemeente Gendrlngen. De
Hanzebank had beslag laten leggen op de
goederen van Geuring, omdat deze bij haar
was borg gebleven voor den burgemeester
van Gendringen tot een bedrag van f 200.000.
De president van de rechtbank te Utrecht
heeft, na gedaan verzet opheffing van het
beslag bevolen, waartegen de Hanzebank
ln appel kwam.
Het Gerechtshof heeft het ingesteld be
roep wegens begane Informaliteit niet-ont-
vankeiyk verklaard. Het Hof overwoog
daarbij, dat, ware die Informaliteit niet be
gaan, de Hanzebank toch niet had kunnen
worden ln het gelijk gesteld, daar zij wel be
weerde het beslag te hebben doen leggen,
omdat zij vreesde dat haar schuldenaar zijn
goederen zou vervreemden, maar zy niet
had aangetoond, dat deze vrees gegrond
was, hetgeen toch ook door de wet wordt ge-
élscht.
De Hanzebank werd veroordeeld ln de
proceskosten.
Een Mscheldlng"-rlng.
In San Franc!soo ls thans de „sdheidlng-
rlng" in zwang. De ring is van goud en ver
sierd met een zlnnebeeldigen gebroken boog
van Cupido. HU wordt aan de pink gedra
gen van de linkerhand. Een bekende ge
scheiden vrouw te 8an Franclsoo beweert de
eerste geweest te zijn, die dezen ring heeft
gedragen; voor elke nieuwe scheiding wordt
er een steentje aan toegevoegd.
«EMBNCD NTEUWM.
De belastingen te Emmen.
Het vorige berioht aangaande de belas
tingen te Emmen was onjuist.
De hoogst aangeslagenen zullen ongeveer
20 moeten betaler van het belastbaar in
komen.
Bil een belastbaar Inkomen van M00 be*
Vergaderingen, Vermakelijkheden, enz.
Zaterdag 4 Februari:
Sol ré Dttnsauit-e Dansclub „TiLV.ejn.u.".
Casino, 8 uur.
Zondag 6 Februari:
Dansen „T.a.v*jn.u.", Casino, 2.80 uur.
Dansen „T.o.p.", Casino, 4 uur.
N. V. „Comoedla", Opvoering „Vlam". Ca
sino, 8 uur.
Dinsdag 7 Februari:
Wintoroonoeirt Marine-kapel Bal na. Casino,
8 uur.
Woensdag 8 Februari:
Kin d erb 1 oscoop v oorsteü Lng „Tavenu", 2 ui r.
Voliksooncert Marine-kapel, Ceslntf, 8 uur.
Vrijdag 10 Februari:
Liefdadigheids itooneal voorstelling R.-K.
Volksbond, 8 uur.
Zaterdag 11 Februari:
Feestavond 10-jarig jubileum Ver. v. Over
heidspersoneel. Casino, 8 uur.
Zondag 12 Februari:
Liefdadigheids .tooneeivoorsteiiling R.-K.
Volksbond, 8 uur.
Dansen „T^.ve.nju." Casino, 4.30 uur.
Dansen „T.ojp." Casino, 7 uur.
Bal Oasino, 9 uur.
Dinsdag 14 Februari:
Openbare Vergadering Communistische Par
tij, D. Wijnkoop. Casino, 8 uur.
Woensdag 15 Februari:
KinderbioscooipvooreteUing „Tavenu", 2 uur.
Liefdadigheids voorstelling „Jan Ongeluk".
Oasino, 8 uur.
Lezing over „Koningschap". Ge reform Kerk
Spoorstraat, 8 uur.
Vrijdag 17 Februari:
Toaneelmitvoerlng „Vereen z|j ons Streven".
Oasino, 8 uur.
Zaterdag 18 Februari:
Uitvoering Mandolineclub Labor".
Casino, 8 uur.
iiti«k ,1#. wsihaudars t# setfyim.
bes» hstobim hg tl» belaidiHtjvawrötsilsn Htuuqaa fliM
te hsnflalen w hst algemeen belang, 4neh alleen
het belang van bui bepaalde groepi dB atbeidef* te
willen voofütam. llij hei In h»t Cnllege heeuchtinde
verschil van meening, kwam ju at goed naar vore»,
wat de «oc,-(lam, wethmuler* wilden, liet ging b(j
hen gecnailns nm hei algemeen belang, maar hun
duel was den arbeider niet* te laten betalen en an>
deren alle*. Mpr. kent een gemeente waar de arbeiden
juist prat gaan op betalen van belasting, omdat itj
ilaarduur me.leieggenschap krijgen.
De g a s p o 111 i e k. De soc.-deth. wethouders heb
ben steeds geschimpt op de politiek van den vroe-
geren Raad. Maar het was toen usance aldus de
winsten te gebruiken, en dat die manier niet kwaad
was. bleek hieruit, dat wij een belastingpolitiek had
den, die de belastingen dragelijk maaktet Nu is de
toestand leer veel verslechterd, doordat andere frac
ties de politiek der soc.-dem. steunen. De gemeente
wordt duur geëxploiteerd, omdat hier voorzit de
groote overheidszorg. Nog onlangs stord in Het Licht,
dat het zoo jammer was, dat de voorstellen omtrent
den Vischafslag van de baan waren, omdat hierdoor
weder een stuk overheidszorg verdwenen was. De
oude Raad heeft altijd het hoofd boven water weten
te houden. Spr. hoopt dan ook, dat de tegenwoor
dige politiek, met name van de belastingen, terdege
door de burgerij gevoeld moge worden en dat het
aantal sociaaldemocraten moge verminderen in den
Raad. Dan komen er andere inzichten, die beter het
algemeen belang begrijpen voor de gemeente.
Gemeentereiniging. Verleden jaar heeft spr.
al gehamerd om de kosten voor dit bedrijf te ver
minderen. Het bedrijf is verbazend duur. Thans
geven B. en W. cijfers om te betoogen, dat Helder
volstrekt niet bovenaan staat, maar ongeveer in
het midden. Spr. wil onze stad evenwel onderaan
de lijst hebben. Verleden jaar stelde spr. voor de
reiniging te verpachten. Dit voorstel werd evenwel
in de doofpot gedaan. Er zijn weliswaar reorgani
satieplannen, maar die betreffen alleen een even-
tueele verplaatsing naar het centrum der stad. Spr.
meent, dat door verpachting aan particulieren be
zuinigd kan worden op dit bedrijf; weliswaar vallen
er dan eenige slachtoffers.
Mevrouw Van der Hulst gaat met de rede*
neering van den heer Grunwald mee, ook wat be
treft diens betoog inzake de gasprijsverhooging.
De heer Staalman acht het een zegen, dat
het voorstel-Breda niet is aangenomen. Deze heer
heeft nu zijn keel stuk gepraat, en had dus stellig
niet genoeg gehad aan zijn rantsoen. Spr. acht het
noodig, vooral in dezen tijd dat de verschillende
partijen zich klaar en duidelijk uitspreken. Er is
ontstemming schier aan eiken kant. En ik ben er
zeker van, dat ieder het op zijn beurt moet onder
vinden, dat zijn houding ten opzichte van de een
of andere zaak, door zijn eigen partijgenooten of
geestverwanten wordt afgekeurd.
Verwarring op politiek terrein, kan niet alleen
voor het heden nadeelig zijn, maar ook voor de
toekomst.
En niet alleen is dit waar voor de politiek, die
de groote landsbelangen beheerscht, maar ook voor
die waardoor ons klein gemeentebelang wordt be
ïnvloed. Men zegt wel eens, politiek moet in de
gemeenteraden niet naar voren worden gehaald,
maar eigenaardig is het, dat de daden van degenen,
die zoo spreken veelal door en door verpolitiekt zijn.
M. d. V. het komt mij voor, zeer noodig te zijn,
dat ten opzichte van de beginselen waarnaar in
dezen Raad wordt gehandeld nogeens een duidelijke
klank wordt gehoord.
En dit niet alleen omdat het noodig is, ook zelfs
voor partijgangers en geestverwanten maar omdat
de kritiek van andersdenkenden, mits eerlijk, op
onze daden de beste correcte is. Men krijgt hoor
en wederhoor en het kan niet anders, of wanneer
ieder zich eerlijk uitspreekt moet dat zijn in het
werkelijk belang der gemeente.
M. d. V. niet ieder is tevreden met den gang van
zaken, zooals die op heden plaats vindt. Nu is het
wel begrijpelijk, welk College, welke Raad er ook
is, er zal altijd te wenschen overblijven. Maar de
demokratische richting die wij uitwilien, brengt met
zich mee, dat de kritiek meer dan gewone propor
ties heeft aangenomen. Ieder is het met mij eens,
dat niet alle kritiek gerechtvaardigd is. Maar toch
verschillende opmerkingen waren maar dikwijls al
te waar.
Als men de vertegenwoordigers in dezen Raad
een voor een zou afvragen, dan ben ik er zeker
van, dat ieder onzer tot de schuldbekentenis moet
komen, dat niet altijd het ware vuur, en de ware
activiteit aanwezig was. En wat leelijker is, zoo nu
en dan kwam er wel eens een tikje partijbelang om
den hoek gluren. Die activiteit is betrekkelijk bij
komstig het bepaalde of wij met vlugger of lang
zamer tempo kwamen tot het doel dat wij ons stelden.
Het dienen van partijbelang M. d. V. daaraan kun
nen wij ons niet ongestraft schuldig maken.
Waarop ik nog eens speciaal het licht wil doen
vallen is waarom wij onze houding sóó en niet anders
bepaalden.
Als wij gaan beoordeelen, of een standpunt door
óns ingenomen juist is, dienen wij het te bezien in
het licht van het beginzel, hetwelk wij belijden. En
ook dienen wij dit te doen ten opzichte van onze
tegenztanderz. kennis van de beginzelen ii dui voor
het beoordeelen van eigen en anderer standpunt
van de grootste waarde.
Wanneer wy in het laatste jaar ons oor soo hier
en daar te luisteren legden, dan bemerkten we het
onomztooteiyk, dat men niet altyd de beginselen
laat spreken maar dat heel vaak mammon sprak.
Wy leven in een seer moeilijken tijd, niet alleen
economisch moeilijk, maar ook geestelijk zwaar. Het
economisch belang gaat meestal boven alles en schier
elke strijd is voor meer beiit, is voor economisch
sterker worden.
Alhoewel dit nu te begrijpen is, toch, het moet
mij van het hart, wij moeten in dezen maar al te
voorzichtig zijn, want het is niet waar, dat materiëele
voorspoed alleen ons geluk kan brengen. Het is
niet waar, dat wanneer er economische voorspoed
is er ook geluk en bevrediging is, waaraan wy men-
schen zoozeer behoefte hebben.
Geestelijke armoede M. d. V., wij ondervonden
het allen, wordt niet alleen by den gewonen' man
gevonden, maar dit is een fout, die men ook ontwaart
bij een groot deel van de bezittende klasse en van
een niet onbelangrijk deel van de meer gegoeden
in onze samenleving, En wanneer die fout door hen
wordt gemaakt, treft het des te pijnlijker, omdat tij
in den regel meer capaciteit en meer materiaal be
zitten om zich geestelijk sterk te maken.
M. d. V. ik meen hier even te mogen uitweiden
omdat er niet altijd goed begrijpen en goed beoor
deelen was.
De strijd, door ons gevoerd bij de belastingheffing,
zal ik nu niet bespreken. Maar wil toch even stil
staan bij het feit, dat er wanhopige verwarring
heerschte in het kamp van de toeschouwers. Ver
beeldt U, M. de V., men heeft mij om mijn houding
in deze socialist gescholden. De heer B o r k e r t
Dat is een eerenaam I De heer Staalman: Als ik
zeg gescholden, bedoel ik daar niets kleineerends
voor ae socialistische partij mee, maar zeg ik het alleen,
omdat men het met de bedoeling om te beleedigen
uitsprak.
Wanneer ik socialistisch zou denken, zou ik er
trotsch op zijn in hun gelederen te strijden. Ik ben
het niet. De heer Borkert: Maar U zal het een
maal worden) De heer Staalman: Ik sta dus in
het tegenovergestelde leger, maar het feit, dat men
inii socialist noemt, omdat er door de harde noodza
kelijkheid gedwongen een greep in den geldzak moet
worden gedaan, typeert de mentaliteit van dat deel
der burgerij.
Nog eens: ik ben geen socialist, ik wil het niet
zyn eu ik kan het niet zijn, omdat mijn beginsel
er eich tegen veriet. Dat wy door onze houding in
deze aldus gesmaad werden, heeft my diep teleur
gesteld, een teleurstelling niet omdat het mij zelf
petruf, maar omdat het my nog weer eens overdui
delijk demonstreerde, dat ons volk over beginselen
niet dien nadenkt. En omdat het behoud van een
paar vuile ryksdaalders daartoe de dryfveeren waren.
Onit houding U misschien wel eens niet begrepen
en het is daarom, M, de V., dat ik desa gelegenheid
nog eens met heel veel graagte aangryp om te seggen
waarom bh gedreven deer welke beginneten wy unse
Alteieerot, M, de Vr gevoel ik behoefte omtejeg
gen, dat ik nog altijd een onverwoestbaar vertrouwen
neb in de Chr.-Dem, beginselen en dat ik my er meer
dan unit van bewust ben, dut er geen andere begin
selen noodig «i)n urn ons volk te brengen tot geluk en
welvaart.
De Lhr> beginselen, ion regt men, hebben gefaald,
hiAar demonstreert deze tUd het hint, dat juizt hét
tegenovergestelde waar is? llit, die de L'hr, beginselen
verwerpt, wal, maar miiiéhien dan te laat, zich ten zeer
ste beklagen. Het is waar, men heeft geluk meenen te
brengen door andere stelsels, door andere beginzelen,
maar men heelt het nog niet verder kunnen Drengen
dan tot het bij de massa opwekken van verlangens en
begeerten, waarvan nog niet één werkelijkheid werd.
Heeft het Christendom gefaald of paste men het
verkeerd toe? Was ik als Christen niet in den weg,
als ik mij schaarde aan de zijde van hen, die in
deze maatschappij het minst bedeeld zijn? Of waren
onze belagers op den verkeerden weg? Ik geloof
nog steeds en neem het mij voor om mij met kracht
op dien weg voort te begeven en mij door niets
ol door niemand van dien weg te laten afbrengen.
Dat zal ons heil brengen, wanneer de menschen
leeren leven volgens de leer van Christus: „heb
Uw naasten lief als U zeiven".
Nu is het waar, M. d. V., dat er wel eens te
Iveel en onwaar met het woord Christendom ge
schermd wordt. Maar dat neemt de waarde er
van niet weg. Zij, die met mij op hetzelfde begin
sel staan, zou ik het toe willen roepen: „laat U
toch niet verleiden door allerlei menschen, die
U om eigen belang aan hun kant willen hebben".
Bedenk het, dat wij, als we hier bezig zijn, met
zoo hier en daar eens iets goeds te doen, wij nog
verre zijn van hetgeen Jezus bedoelde. Zijn leer
was: Als ge twee jassen hebt, geeft ge er een
aan dengeen, welke er geen heeft. Wij hebben dus
geen recht om nu als zelfvoldaan te gaan neer
zitten, wij moeten vooruit en in den naam van
ons heilig beginsel, moet en zal nog menig schoone
daad door ons verricht kunnen worden. Is het te
rijmen met het Christelijk beginsel, dat men ons,
die naar onze vaste overtuiging, bij de belasting
voorstellen de goede positie innamen, als schurf
tige schapen op zijde zet en ons zelfs uitsluit van
het verder gemeenschappelijk overleg plegen over
gemeentebelangen? Is het te rijmen met het
Christelijk beginsel, dat men é.én onzer, die vol
gens eer en geweten stemde, In zijn brood durfde
tfeffen? Is dat te rijmen?
Ik aarzel niet het te zeggen, dat is onwaardig
en onchristelijk. Komt terug, zoo roep ik U toe,
laat niet Uw daad bestuurd worden door dat
ellendige geld, maar laten wij zoeken naar eenheid,
welke wij vinden in het door mij al eerder ge
noemde woord van Jezus: Heb Uw naaste lief
als U zelve.
Aan mijn tegenstanders, M. d. V., nog een
enkel woord. Ik neem de pretentie om het te
zeggen, dat wanneer er overeenstemming was
tusschen hunne en onze daden, dat niet was omdat
wij overhelden naar de beginselen der socialisten,
maar omdat zij uit de levensbeginselen van onzen
grooten Meester juist ook dat hebben overgeno
men, wat voor onze zieke maatschappij, welke
aan zooveel duizenden wonden bloedt, medicijn is.
Er is overeenstemming geweest, maar ook wij
waren het meermalen niet met elkander eens en
dan was het, de heeren moeten mij niet kwalijk
nemen, dat ik het zoo maar ronduit zeg, omdat
zij te materialistisch zijn aangelegd, een eigen
schap, die onder hen, en dat is zeer begrijpelijk,
zeer veel wordt gevonden. Altijd strijden voor
economische belangen doet eenzijdig worden.
Toch, M. d. V., neem ik aan, wanneer wij het
met elkaar niet eens waren, dat ook zij te goeder
trouw waren en blijft er voor mij maar één wensch
over, dat er nog eens een tijd zal komen, dat ook
zij de dingen zien zooals wij.
M. d. V., ik mag nog wel een paar minuten
nemen, nietwaar, om te zeggen, wat ik in het
algemeen tegen dit College heb. Misschien zal ik
het zoo nu en dan met een hard woord naar
voren brengen. Houd er U evenwel van verzekerd,
dat het niet mijn bedoeling is om af te breken,
maar om op te bouwen, en wanneer dan door het
hoor en wederhoor ons aller inzicht zal zijn ver
diept, dan zal dat niet alleen tot onze vreugde,
maar naar ik geloof in het waarachtig gemeente
belang zijn.
Mag ik beginnen met te zeggen, dat het stand
punt van B. en W., hetwelk in het voorwoord van
de begrooting inzake reserveeren enz. naar voren
wordt gebracht, mij zeer onbegrijpelijk voorkomt.
Onbegrijpelijk in hooge mate, omdat met name
de wethouder van financiën toch bekend moet
zijn met de geschiedenis, die aan de stichting van
dat reservefonds vooraf ging.
Er is tegen de vroegere Raadsmeerderheid, ook
van sociaal-democratische zijde, nogal getoornd
tegen het opmaken en het niet reserveeren van
de winsten der bedrijven.
Met nogal krasse woorden is het gezegd ge
worden, dat men niet het recht had om het nage.
slacht voor het feit te stellen, dat er geen reserves
voor vernieuwing aanwezig waren. Nu gaat men
denzelfden kant op en al ben ik het nu niet geheel
eens met hetgeen de heer Van Gogh ons aanraadt,
n.1. de vorming van een amortisatiefonds, toch
geloof ik, dat dit nog gezonder zou zijn, dan
waartoe B. en W. ons willen overhalen.
Het voorstel B. en W. komt neer op vermo-
gensinteering, want die z.g. reserve tengevolge
van afschrijvingen, welke niet wegens gelijktijdige
aflossingen in het bedrijf konden blijven, hebben
tot gevolg, dat de fentedruk op het gasbedrijf
zelve minder wordt, omdat het bedrijf zich als
het ware geleidelijk zelf kapitaliseert.
Begrijp ik nu het voorstel van B. en W. goed,
dan wil men die reserve, die op buitengewoon
thuis hoort, op gewoon brengen, en teert dan
vroeger gevormd kapitaal op. Dit kan dan slechts
op één begrooting hulp brengen.
Als nu echter het gasbedrijf, die vroegere re
serve afstaan moet, hoe wil men het dan aan
geld helpen? Door tijdelijk crediet? of door het
sluiten eener leening? In beide gevallen zal het
bedrijf meer rente dan nu hebben te dragen, want
de reserve droeg geen rente. Daarom is het niet
duidelijk hoe men een verlaging van den gasprijs
kan voorzien op grond van de ontlasting van den
kapitaaldienst der gemeente als nu aangegeven.
Bij mij komt de vraag op: waar is dat reserve
fonds? In het verslag omtrent den toestand en
de exploitatie der gemeente-waterleiding van de
gemeente Helder over het dienstjaar 1918 komt
op blz. 44 de navolgende noot voor:
Onder den crediet-post Gemeente-Gasfabriek
Helder is opgenomen een bedrag van 28916.89',
zijnde de gekapitaliseerde winst der Waterleiding
over de jaren 19011917, welk bedrag volgens
Raadsbesluit moet dienen tot gedeeltelijke dek
king van het verlies der Gasfabriek over 1917.
Wannéér werd opnieuw geld tot dat doel af
gezonderd. Men heeft geld als bedrijfskapitaal en
daar is, wanneer het met de noodigevoorzichtig
heid wordt beheerd, niet tegen, maar "als men het
gaat verbruiken, zal men toch nieuw geld moeten
leenen. En ook men is het onherroepelijk kwijt
en kan het dus niet meer besteden voor het doel
waarvoor het werd gereserveerd.
M. d. V., het komt mij voor, dat deze zaak een
zeer ernstige is en het zou mij hoogst aangenaam
zijn, wanneer het College en de Raad met mijn
voorstel wilden meegaan om in deze een com
missie te benoemen, welke deze zaak zeer ernstig
beziet en die zich zoo noodig van zeer deskundige I
voorlichting voorziet. Zoo niet, dan hoop ik zeer,
dat de Raad deze begrooting zoo ze daar ligt,
niet zal goedkeuren.
Spr. heeft gemeend dit korte woord te moeten
zeggen, en om zoo duidelijk mogelijk te zijn en
allen twijfel weg te nemen, heeft spr. zijn betoog
op schrift gezet. Bij de artikelen komt spr. voorts
nog op enkele punten terug.
De heer Tielrooij acht, waar de Raad rijke
lijk is voorzien vttn veteranen op het gebied der
flnantieele politiek, het onnoodlg zijn inzichten in
dezen naar voren te brengen. Het door spr. ver
leden jaar ingenomen standpunt handhaaft hij
onverzwakt, waar ipr. wel verweten la dingen,
die hij ge*egd heelt, later te hebben teruggeno*
De heer Van L0 protesteert tegen de voor
stelling van den heer Hok al* gouden de belasting
voorstellen vah de eóc.-dem. afkomstig zijn, Die
Voorstellen waren Vati een uit verschillende kleur
samengestelde Belasting-commissie afkomstig.
Toen ze verworpen waren kwamen er voorstellen
van een deel van het College, waarmede een deel
van den Raad zich niet kon vereenigen. Men be
hoefde daarvoor volstrekt geen soc.-dem. te zijn,
men kon zeer goed vrijzinnig oi christen-demo.
craat zijn. Door dit compromis werd inderdaad
het belang van de burgerij gediend. Dat onze
gemeente naar buiten is besproken in niet zeer
gunstigen zin, is geschied door menschen, die zelf
bannen waren en nu tegen de hooge belastingen
sputterden. Mensohen, die jarenlang in den Raad
zitten, verklaarden, dat geen tusschenvoorstel
mogelijk was, dat zij moesten meedoen aan dit
compromis en elk democratisch voelend raadslid
moest het opnemen voor hen, die het 't minst
konden betalen. De heer Van Breda acht het nu
gelukkig, dat de Kroon er nog was om de ver
ordening niet goed te keuren. Het ware vrij wat
beter als de Kroon wat democratischer handelde,
en zich op het standpunt plaatste van koningin
Louise in „Vorstenschool".
De heer Borkert acht het te veel gevergd
van zijn bescheidenheid, indien men niet zou be
grijpen, dat van de groote schqtel algemeene wel
sprekendheid, die opgedischt wordt, wij niet ook
een graantje zouden meepikken.
Met genoegen heeft spr. het voorwoord der
begrooting gelezen, ofschoon dit afweek van an
dere jaren, toen in groote lijnen de gemeente
politiek werd uitgestippeld. Het door het rapport
Van Gogh voorgestelde amortisatiefonds is het
gevolg van dé ingestelde bezudndgingscommissie,
en dat B. en W. dit niet aanbevelen omdat daar
voor weder zou moeten worden geleend, is het ge
volg van de „goede gemeentepolitiek" van de hee
ren Bok en Grunwald, waardoor wij nu zoo moe
ten wurmen om rond te komen. In de jaren dat
de gasfabriek in handen was van de heeren vrij
zinnigen, hebben deze heeren 5 ton opgefuifd. An
ders zaten we nu niet met dit amortisatiefonds. Als
de heer Grunwald, met veel aplomb, ons Arn-
hemsch Congres er bij haalt om te betoogen, dat
men daar ook stond op het standpunt dat winst
gemaakt moest worden uit de bedrijven, zeggen
wij: accoord en hebben ook wij onze stem gegeven
om de winst thans te gebruiken voor het bedrijf.
Maar dit is andere taktiek dan die van onze voor
ouders, want deze dient om het bedrijf te ontlasten.
De heeren Grunwald en Bok bevelen aan om te on
derzoeken in hoever het debiet van de gasfabriek
kan worden verhoogd, maar waarom accepteeren
zij dan het voorstel niet van B. en W. Laten die
heeren nu niet zoo gewichtig doen, want ze snap
pen er niets van. Die reserve waaruit B. en W.
thans putten willen, is 'voor gesprongen ketels,
e.d. en tot instandhouding van het bedrijf.
De heer Bok: U is abuisI
De heer Borkert: Met veel moeite en zorg
is voor de waterleiding een voorziening tot stand
gekomen, waardoor wij van de provincie water be
trekken. Dit bespaarde ons een uitgave van 6 ton.
Over het algemeen is het antwoord van het Al
gemeen Rapport bevredigend. Hier en daar
wenscht spr. evenwel de opmerkingen nog even te
belichten, opdat de Raad wete welke wenschen wij
hebben.
Productieve werkverschaffing. In de eerste sec
tie was het spr., die een woord van lof deed hoo-
ren voor het sociaal inzicht van den Raad, die
unaniem de hiervoor aangevraagde gelden voteer
de. Als de Raad bij de belastingvoorstellen ditzelf
de inzicht had gehad, ware ons veel onaangenaams
bespaard gebleven. Deze productieve werkver
schaffing is 'n ellende, maar we kunnen er niet aan
ontkomen. De gemeente mag niet dulden, dat hon
ger geleden wordt, zoolang in de gemeente nog
menschen zijn, die f 1400— per week verdienen.
Wij hopen dan ook, dat de Raad straks, wanneer
wellicht hoogere beidragen worden gevraagd, ook
zal medegaan.
Dagonderwijs aan jongmaatjes. Gezien de be
reidverklaring van het College tot het geven van
dit onderwijs, dat trouwens de wet voorschrijft,
gelooft spr., dat de vakorganisaties hierin een
wenk zullen zien om van dit onderwijs gebruik
te maken.
Schoolarts. Spr. hoopt, dat het College de belofte
die hieromtrent gegeven wordt, kan nakomen.
Schoolbouw. Hoe staat het inet den schoolbouw
aan de Van Galenstraat? Zijn de gelden hiervoor
al ontvangen?
Grondpolitiek. Spr. hoopt, dat men op den in
geslagen weg doorgaat en niet van de grondpoli
tiek afziet. Anders moet de gemeente later, als
ze een stukje grond noodig heeft, veel meer betalen
dan noodig is.
Sehoolvoeding. Wij achten het een gem, pUoht,
dat alle schoolkinderen goed gevoed en gekleed zijn.
Met name die van werklooze arbeiders. Dit zal
weliswaar een groot offer vragen, doch de gemeen
te mag daarvoor niet terugdeinzen.
Moeder schapseorg. Eigenlijk geen onderwerp
voor een man. Maar mevrouw van der Hulst heeft
dit onderwerp niet ter sprake gebracht, en spr. wil
het daarom doen. Moederschapszorg bedoelt dat
de overheid zorg draagt dat tle zuigelingensterfte
vermlndere. Op verschillende plaatsen zijn hier
voor consultatie-bureaux, melkkeukens e.d. inge
richt. Een enquête van prof. Honig (geen soc.-
dem.) spreekt van een zuigelingensterfte in Noord-
Brabant van 14.7a Tn Noord-Holland van
7.92 In hoofdzaak door gebrek aan voldoende
kennis van de verzorging bij de moeders. Hier
omtrent bestaat nog al verschil van inzicht inzake
de kwestie hoever moederschapszorg dient te gaan.
Volksbadhuis. B. en W. achten deze zaak niet
urgent en willen het Ziekenhuis laten voorgaan.
Wij hopen intusschen, dat de zaak nog aan de ur-
de zal komen.
Burgerwacht. Als de situatie van het vorig jaar
ook thans in den Raad dezelfde is gebleven, is er
veel kans, dat dit instituut sneuvelt. Het is overi
gens een rijksinstelling, maar nergens wordt ge
zegd, dat de gemeenten haar moeten subsidieeren.
We zien hier nooit eens wat van, meneer de Voor
zitter. Nooit eens een parade, nooit eens een op
tocht met muziek en pluimen op de hoeden. Wat
doen ze toch met al dat geld? Verleden jaar was
er in den Raad één vrouw voor de instandhouding
van de burgerwacht. Mogelijk is die thans bekeerd.
Vacantietoeslag. Dit is het hartlapje van den
heer Bok. Deze heer is de pionier om den vacantie
toeslag te doen vervallen. Steekt de heer Bok, als
hij op reis gaat, ook een paar centen op zak?
Waarotn misgunt hij dat dan een ander, die ze
evenwel niet van zichzelf heeft. In 1917 hij de al
gemeene salarisregeling heeft de heer Bok ook
voor vacantietoeslag gestemd. Ook verleden jaar
nog bij de regeling voor de politie. Wat is de oor
zaak, dat de heer Bok thans tegenstemt? Meneer
de Voorzitter, dat is de Vrijheidsbond, dat reac
tionaire wangedrocht, die alles weg wil hebben,
waarin belichaamd is de reincarnatie van Treub,
thans in Indië de centen bewakend van de mag
naten. Spr. zegt den heer Bok: Trek uw voorstel
in. B. en W. wenschen aan de verkregen rechten
der ambtenaren en arbeiders niet te tornen; dat
doet gij ook niet wat uzelf betreft.
Spr. wenscht in dit verband een woord van pro
test te doen hooren tegen het optreden van de bo
ven den Raad gestelde colleges. Spr. is daarbij in
goed gezelschap, want ook door den heer Grun
wald is het woord machtswellust gebruikt toen een
hooger college de uitspraak van de raadsmeerder
heid In «1 hoek trapte. Met de salarisregeling is
het juist zoo gegaan toen de raadsmeerderheid
daaraan terugwerkende kracht verleende. De Raad
had dit aangenomen met 17 tegen 4 stemmen, maar
de Kroon zei: jelui hebt eenvoudig niets te var
tellen. Al* de Raad prijsstelt op gijn prestige dan
dient van Raad m ernstig wt^rd *1» jpfo-
te*t nlt te gaan tegen een dergelijke wtjêe van n»n-
d#Un. in 4«t wwfd dient aan te wowten uitge
sproken in de Vereenlaing van Nederiandeehe Qe=
meenten, het lichaam «Jat Invloed heeft hü de hoo
gere college*.
Over de belastingvoorstellen la veel gespreken.
Spr, begrijpt die heeren niet, We thona het ewaarat
sputteren, hebben hun ein gekregen, Of lUn da hee
ren wellicht niet tevreden omdat ee oehteraf «ieh<
eelf te pakken habben gehad? Immers, gtj*elf hebt
thans een groote categorie van middenstander* te
pakken; die menschen zijn door uw oppoeltle tegen
de aanvankelijke belastingplannen thans zwaarder
belast geworden dan onze bedoeling was. De door
den Raad ingestelde belastingcommissie ging asn
het werk voor een herziening binnen het raam der
wet en kwam met een belasting naar draagkracht.
Men deed beter dit groote woord niet in zijn pro
gramma te schrijven en op de redevoeringen te
gebruiken. Wij hebben gezien hoe de heeren tegen
elkander zijn Jopgestaan. Zitten zij hier, vraagt
spr.. voor het waarachtig gemeentebelang of alleen
voor de belangen van eigen portemonnaie? Voor
de belangen van een kleine groep bezitters? De
heer Bok houdt de vrijheidsvaan hoog, en de andere
heeren fractiegenooten zijn hopeloos verdeeld. Wij
daarentegen staan hier vast aaneengesloten. Ja,
men had wel gewild, dat onze wethouders, na het
votum aan den haal zouden zijn gegaan en dan
had men ons een strop van vijf ton bezorgd. Het
waren immers geen soc.-dem. voorstellen, wel van
socialistische strekking, maar geenszins van ons.
Het verbaast spr. den heer Grunwald te hooren
zeggen dat hij als vrijzinnig-democraat spreekt,
terwijl zijn stem klinkt uit den rechtschen hoek van
den Vrijheidsbond.
De heer Grunwald: Ik voel me vrij man!
heer Bo r ke r t: In uw optreden hebt gij geen
eenheid. De scheidingslijn loopt bij u tusschen ka-
pitaal en arbeid. U hebt herhaaldelijk uw program
verloochend....
De heer Grunwald: Dat hebt gij niet te be-
oordeelen
De heer Borkert: U is onwaarachtig. U hebt
een program waarnaar gij u dient te gedragen of
u hebt er geen. Hebt gij ons ooit kunnen aanwrij
ven dat wij ons program, ontrouw zijn geworden?
Uw partijgenoot Van Loo spreekt heel anders dan
gijzelf.
De heer Grunwald: Die is geen vrijzinnig-
democraat.
De heer Borkert: Gij hebt verschillende aan
vallen gedaan op de wethouders. Ons optreden is
steeds door ons getoetst aan ons program. Wij
ken wij daarvan af, dan kunt gij ons daarvoor aan
vallen. Als de ontwikkelingsgang der maatschap
pij, zooals die tegenwoordig aan den gang is, wordt
voortgezet als bij de belasting-debatten, dan heb
ben wij reeds een meerderheid in den Raad. Het
zal u niet gelukken vedeeldheid bij ons op te wek
ken. Wij zullen eens zien hoe over vier jaar de
meening van het publiek ten opzichte van onze po
litiek is.
De heer Adriaanae heeft met belangstelling
de verschillende discussies gevolgd. De gewone
gang van zaken is dat de wethouder zich nu ver
dedigt op tot hem gerichte aanvallen. Maar men
schijnt spr. vergeten te hebben, want er is geen
enkele directe aanval op zijn beleid gericht. Niet
temin wenscht spr. toch eenige punten te bespre
ken, die in debat zijn gebracht.
De belastingvoorstellen en spr. houding daarte
genover. In het College heerschte hieromtrent ver-
sohil van inzicht. Spr. kan niet instemmen met de
voorstellen en had daarvoor gegronde redenen. Het
heeft spr. daarom getroffen dat van hoogerhand de
goedkeurig aan de voorstellen is onthouden, om
dat ook spr. meende, dat inderdaad de aan de be
volking opgelegde lasten ondragelijk waren. Bij zoo
Ingrijpend verschil van inzicht zijn de verhoudin
gen in het College niet steeds aangenaam geweest,
zooals men denken kan, ofschoon steeds de goede
toon is bewaard gebleven. Men tracht natuurlijk
zijn «gen beginsel door te voeren. De Raad dient
zich, bij de beoordeeling van de gestie van spr. dan
ook rekenschap te geven, dat er in een College met
positieve menschen van verschillend inzicht, mo
menten komen dat men niet toegeven kan. Tenslot
te verkregen wij een compromis waarbij een an
der tarief werd ontworpen. Spr. is hierin medege-
gaan omdat op die wijze een homogeen voorstel
van het college kon komen.
Gasprijs. Spr. inzichten werden niet homogeen
door het College gedeeld. Door bespreking kwa
men wij tot overeenstemming, maar al de kleine
verschillen, die hieromtrent bestaan, kunnen onmo
gelijk in een voorwoord tot uiting koenen.
Zwemvlot en Reinigingsdienst. Spr. wilde wel
de proef neenen met particuliere exploitatie; het
betreft hier juist bedrijven, die min of meer buiten
overheidsbemoeiing vallen. Ook spr. heeft herhaal
delijk gevraagd de Reiniging te willen verpachten.
De heer Bok: Het kan bestl
De heer Adriaanae: Ja, meneer Bok, maar
iik ben juist gezwicht voor de groote bezwaren
daaraan vefbonden. Hoe moet het bijvoorbeeld met
het vrijkomend personeel? Dat kan men niet zon
der meer aan den dijk zetten. De verlichting van
den dienst zou dus gevonden moeten worden op
het technisch bedrijf. Spr. ziet geen kans in deze
met een voorstel te komen dat bevredigen kan.
De heer Borkert heeft een heele reeks punten ge
noemd waaromtrent spr. van verschillend inzicht
is. Schoohioeding bijv. Spr. gaat hieromtrent uit
van een ander uitgangspunt: niet het gezin rukke
men uiteen, dus zou het gevonden moeten worden
in gezdnssteun. Moederschopstorg. De heer Borkert
weet wel, dat wij die anders verstaan. Maar spr.
zat op dit punt niet diep ingaan. De Raad ver
wachte nimmer van het College op deze en der
gelijke punten een homogeen voorstel.
Wel homogeen daarentegen kunnen wij op ande
re punten zijn, op het terrein van Armentorg en
Ziekentorg. Hieromtrent zijn reorganisatieplannen
in wording en zullen den Raad belangrijke beslui
ten worden voorgelegd. Een lichtpunt bij alle ver
schil van inzicht is bijvoorbeeld de homogeniteit
inzake Weezenverxorging.
Werkeloosheidsversorging. Het College doet het
uiterste werkeloosheid te voorkomen. Op dit ter
rein heerscht geen bevrediging; in den boezem van
den Raad bestaan hieromtrent andere begeerten
Het College moet zich evenwel houden aan hetgeen
hieromtrent van hoogerhand wordt voorgeschre-
Plaatsgebrek noodzaakt ons het verslag hier af
te breken en in ons nummer van Zaterdag te ver
volgen. Wethouder De Zwart maakte Dins
dagavond nog een begin met de beantwoording
der verschillende sprekers en zette zijn rede
Woensdagavond voort. De heer Verstegen
hield daarna een rede om de gevoerde politiek
van de soc.-dem. wethouders te verdedigen, en
ook de Burgemeester verdedigde het beleid
van het College ten opzichte van de Gasfabriek,
etc.
Daarna werd gerepliceerd door de heeren
Grunwald, Van Breda, Bok, Mevrouw
Van der Hulst, die een betoog hield inzake
Moederschapszorg, en den heer T i e 1 r o o ij.
Deze laatste heer wierp den knuppel in het hoen
derhok door interne dingen der rechtsche fractie
ter sprake te brengen en mede te deelen, waarom
hij, die aanvankelijk zich had laten vinden mee te
doen, zich later weder afscheidde. Deze heer sprak
van het ontbinden van het „monsterverbond" der
rechtsche club. De heer Staalman zette een
betoog op, dat hij wegens het late uur, afbrak
en hedenavond zal voortzetten.
h,¥, het pawwthtg» voof de gamnnttr
telpe belMtj&f pmwt, wït
Van een h#Ul der ae*.
reddingboot ltutiaaü t Mkrt nakum om
zijn rioute reddingen op de MeatvUkte, g00-
«Lie ln 1884 van d« „Lltttebedk ln igfiq Va
De malversaties te Gendrlngen.
